Werklocaties Limburg 2015

Transcriptie

1 Werklocaties Limburg 5 Resultaten monitor Limburgse bedrijventerreinen en dienstenlocaties in 5

2 Colofon Provincie Limburg Postbus 57 6 MA Maastricht Tel.: + () Fax.: + () postbus@prvlimburg.nl Internet: Limburglaan 69 GA Maastricht drs. R.J.P.J.B. Creemers Provincie Limburg, Economische Zaken Etil BV Postbus 6 6 BA Maastricht Tel.: + () Fax.: + () info@etil.nl Internet: Wilhelminasingel 68C 6 BA Maastricht R. Vaessens S. Knoors S. van de Ven R. van Zandvoort Bronverantwoording: Uitgifte: Provincie Limburg; REBIS Restcapaciteit: Provincie Limburg; REBIS Kavelbenutting: Etil / Provincie Limburg; VRL / REBIS Veroudering & revitalisering: Provincie Limburg; REBIS Grondprijzen: Provincie Limburg; REBIS BOGaanbod: Etil; BOGmonitor Limburg Vestigingen: Etil; Vestigingenregister Limburg Werkgelegenheid: Etil; Vestigingenregister Limburg Bedrijvendynamiek: Etil; Vestigingenregister Limburg Kantoor en winkelvloeroppervlakte: Etil; Vestigingenregister Limburg 688 Omslag_Werklocaties_5.indd

3 Werklocaties Limburg 5 Resultaten monitor Limburgse bedrijventerreinen en dienstenlocaties in 5 Maastricht, april 6

4

5 VOORWOORD De Provincie Limburg stelt zich ten doel te voorkomen dat knelpunten optreden in het aanbod van werklocaties (bedrijventerreinen en stedelijke dienstenterreinen). Het is van belang dat het door de markt gewenste type werklocatie tijdig beschikbaar is. Via het Regionaal Economisch Bedrijventerrein Informatie Systeem (REBIS) heeft de Provincie Limburg actueel inzicht in de situatie op en rond de Limburgse terreinen. Met behulp van monitoring van uitgifte en voorraad wordt duidelijk welke typen werklocaties in regio's beschikbaar zijn en welke wel of juist niet in trek zijn. Op basis hiervan kan actie worden ondernomen om op het juiste moment het juiste type terrein in een gebied te ontwikkelen. Op deze manier wordt getracht te komen tot een marktgericht aanbod van werklocaties. In 4 zijn voor het eerst de stedelijke dienstenterreinen in beeld gebracht. Dit specifieke segment omvat terreinen die ingericht zijn/worden voor grootschalige retail en/of kantoorontwikkelingen, eventueel aangevuld met leisure en onderwijsfaciliteiten. In 5 is REBIS aangepast betreffende de zogenaamde 'eigen terreinen'; deze terreinen werden in het verleden, als gevolg van de specifieke vestigingsvoorwaarden, niet in de voorliggende rapportage meegenomen. Het betreft de terreinen van Chemelot in SittardGeleen en Fresh Park (voormalig veilingterrein ZON) in Venlo. Vanaf 5 worden deze terreinen in het kader van REBIS als (openbare) werklocaties beschouwd en worden zodoende meegenomen in de analyses. In 6 is een koppeling tot stand gebracht tussen REBIS en het Vestigingenregister Limburg (VRL), waardoor inzichtelijk is welke bedrijven er zijn gevestigd. Daarnaast is ook de BOGmonitor Limburg met REBIS gekoppeld, waardoor, naast restcapaciteiten, ook informatie over het aanbod van bedrijfsvastgoed op kavelniveau beschikbaar is. Het monitorsysteem REBIS is in 8 uitgebreid met een zogenaamde benuttingsmonitor, waarbij het gebruik van reeds uitgegeven kavels in beeld wordt gebracht. In / is REBIS doorontwikkeld naar een maandelijkse monitor. In is het nieuwe REBIS en de daaraan verbonden nieuwe werkwijze geïmplementeerd. Daarbij worden de mutaties direct door de terreinbeheerders maandelijks in het REBISsysteem doorgevoerd. In de voorliggende monitorrapportage 'Werklocaties in Limburg' worden de gegevens zo gestructureerd mogelijk op een korte en bondige wijze weergegeven. Daarnaast is REBIS op kavelniveau gekoppeld aan het Vestigingenregister Limburg (gegevensbron ten aanzien van gegevens over het Limburgse bedrijfsleven), zodat een meer geïntegreerd en completer beeld van de ontwikkelingen en structuren op werklocaties geschetst kan worden; zo wordt ook inzicht verkregen in werkgelegenheidsontwikkelingen, bedrijvendynamiek en het aanwezige aanbod aan bedrijfsvastgoed op de Limburgse werklocaties. Uiteraard willen wij op deze plaats de Limburgse gemeenten, particuliere partijen en projectontwikkelaars wederom danken voor hun medewerking. A.M.G. Beurskens Gedeputeerde Economie en Grondbedrijf Provincie Limburg

6

7 INHOUD VOORWOORD INHOUDSOPGAVE SAMENVATTING 5 INLEIDING Rapportage Werklocaties Limburg 5 REBIS achtergrondinformatie REBISindeling IN PERSPECTIEF Omvang werklocaties in Limburg Bedrijventerreinen: Limburg versus Nederland 4 5 UITGIFTE Uitgifte in de afgelopen jaar Naar soort werklocatie en per regio Gemeenten en werklocaties Investeringsmotief en sectoren RESTCAPACITEITEN Restcapaciteiten in de afgelopen jaar Naar soort werklocatie en per regio Gemeenten en werklocaties Plannen GRONDPRIJZEN Bedrijventerreinen Stedelijke dienstenterreinen 9 5 VEROUDERING & REVITALISERING Veroudering soort werklocatie Veroudering per regio Revitalisering soort werklocatie Revitalisering per regio KAVELBENUTTING, LEEGSTAND EN BRAAKLIGGENDE KAVELS Soort werklocatie Regio's en werklocaties BOGAANBOD 5 t/m 5 Gemeenten en werklocaties Naar soort werklocatie en per regio

8 8 VESTIGINGEN 6 tot 5 Naar soort werklocatie en per regio Gemeenten en werklocaties Werklocaties versus Limburg totaal WERKGELEGENHEID 6 tot 5 Naar soort werklocatie en per regio Gemeenten en werklocaties Werklocaties versus Limburg totaal BEDRIJVENDYNAMIEK Oprichtingen Opheffingen Verhuizingen BIJLAGEN 6 Bijlage Kerncijfers werklocaties; stand per 5 Bijlage Uitgifte in ha op werklocaties in de afgelopen jaar Bijlage 'Verouderde' werklocaties; stand per 5 Bijlage 4 Status van revitalisering van 'verouderde' werklocaties; stand per 5 Bijlage 5 Voorbeeld facstheets werklocaties: Tradeport West, Kampershoek en Beitel

9 SAMENVATTING De belangrijkste conclusies over de bedrijventerreinen en stedelijke dienstenterreinen in Limburg van het afgelopen jaar zijn op de eerste pagina s van deze rapportage verkort weergegeven. In het kader van REBIS wordt sinds 4 gesproken van werklocaties als verzamelnaam voor bedrijventerreinen en stedelijke dienstenterreinen. Uitgifte in 5 In 5 zijn op de 65 Limburgse werklocaties (bedrijventerreinen en stedelijke dienstenterreinen) kavels met een totale oppervlakte van 68 ha uitgegeven. Ten opzichte van 4 is de uitgifte afgenomen met 9 ha, maar deze ligt daarmee nog rond het tienjarig gemiddelde van circa 7 ha per jaar. Aangetekend dient te worden dat de uitgifte in 4 fors hoger was dan in de voorgaande jaren. De uitgegeven oppervlakte ligt in 5 op hetzelfde niveau als in. De sterkste afname (5 ha) ten opzichte van 4 deed zich voor in NoordLimburg. Hier nam in 5 de uitgifte af tot 5 ha. Daarmee heeft de regio nog steeds de grootste absolute uitgifte en is deze regio samen met de Westelijke Mijnstreek de enige regio waarbij de uitgifte in 5 boven het jaarsgemiddelde ligt. In de overige regio s lag de uitgifte lager. In MiddenLimburg op ha (ten opzichte van 5 ha gemiddeld), in Parkstad Limburg 4 ha (gemiddeld 6 ha) en in Maastricht & Mergelland heeft in 5 geen uitgifte plaatsgevonden (gemiddeld 5 ha). De uitgifte werd in 5 gekenmerkt door enkele grote uitgiftes. De grootste uitgifte vond plaats op HoltumNoord III in SittardGeleen (8 ha), gevolgd door Tradeport Noord in Venlo (5 ha). In 5 waren de sectoren Handel (%), Vervoer en opslag (4%) en Industrie (8%), de grootste afnemers van kavels. In uitgegeven oppervlakte werd het overgrote deel uitgegeven aan de sectoren Vervoer en opslag (5%) en Handel (%). Van alle kavels werd ruim 6% in het kader van de oprichting van nieuwe vestigingen uitgegeven en 9% vanwege uitbreiding. De rest van de uitgifte had betrekking op verplaatsingen (48%). Beschikbare voorraad eind 5 Eind 5 was in Limburg.4 ha vrij voor uitgifte. De restcapaciteit is ten opzichte van 4 afgenomen met ha. Alleen in Maastricht & Mergelland nam de beschikbare voorraad toe, tot 64 ha; in de andere regio s was sprake van een daling. In NoordLimburg, MiddenLimburg, Westelijke Mijnstreek en Parkstad Limburg nam de restcapaciteit af tot respectievelijk 7, 7, 48 en ha. Van de beschikbare voorraad is een gedeelte terstond uitgeefbaar en deel is niet terstond uitgeefbaar; dit laatste komt voor als de gronden bijvoorbeeld nog niet bouwrijp zijn gemaakt of omdat de infrastructuur nog niet is aangelegd. Van de in Limburg per 5 beschikbare voorraad werklocaties was bijna 74% terstond uitgeefbaar. De terstond uitgeefbare oppervlakte nam in 5 af met ha tot 769 ha. Een gedeelte hiervan is echter via opties gereserveerd voor geïnteresseerde bedrijven (7 ha). De oppervlakte vrije kavels omvatte eind 5 circa 698 ha. Dat is 9 ha minder dan eind 4. Het aandeel vrije kavels in Limburg bedraagt ruim 67% van de totale restcapaciteit. 5

10 De gemeente Venlo heeft net als afgelopen jaar de grootste terstond uitgeefbare voorraad, namelijk 7 ha. Dit is bijna 8% van de totale uitgeefbare voorraad in Limburg. Deze is met name gelegen op Tradeport Noord (85 ha). Andere Limburgse bedrijventerreinen die veel terstond beschikbare voorraad hebben, zijn Chemelot (SittardGeleen, 84 ha), Businesspark Aviation Valley (Beek, 55 ha), Kampershoek. (Weert, 5 ha) en Trilandis (Heerlen, 8 ha). Er bestaan in Limburg plannen voor ruim ha aan nieuwe terreinen, waarvan een groot deel in NoordLimburg (9 ha). Op te merken is dat het voor een deel 'zachte' plannen betreft, waarvan niet zeker is of ze daadwerkelijk worden geëffectueerd. Ten opzichte van 4 is de planvoorraad weer iets toegenomen (+ ha). Grondprijzen Bedrijventerreinen: De gemiddelde vierkante meterprijs van de bedrijventerreinen met restcapaciteiten in Limburg is het afgelopen jaar met per vierkante meter gelijk gebleven. De gemiddelde prijsrange per regio lag in 5 tussen 87 en. De gemiddelde prijs op bedrijventerreinen is met het hoogst in NoordLimburg. In Parkstad Limburg ligt de gemiddelde prijs met 87 beduidend lager. In de overige regio's liggen de prijzen rondom het provinciaal gemiddelde van. Op te merken is dat de prijs in grote mate bepaald wordt door de ligging en functie van het terrein. Zo ligt de gemiddelde prijs voor een vierkante meter op transport en distributieparken rond de en op bedrijvenparken rond de 6. Stedelijke dienstenterreinen: De gemiddelde prijs voor een vierkante meter op de stedelijke dienstenterreinen ligt eind 5 op 9. Er bestaan echter grote verschillen tussen de terreinen. Zo bedraagt de gemiddelde prijs op Kantorenpark Sittard in SittardGeleen 6, op Kantorenpark Noorderpoort in Venlo is de gemiddelde prijs 55 en op Centrum Noord in Weert 8. Veroudering en revitalisering In Limburg zijn 68 werklocaties verouderd. Dit is gelijk aan bijna 6% van het totaal aantal werklocaties. Tussen de regio s bestaan echter grote verschillen. In de Westelijke Mijnstreek (7%) en MiddenLimburg (%) is de veroudering lager dan in de andere regio s waar 8 tot % van het aantal terreinen verouderd is. Als naar de brutooppervlakte van de verouderde bedrijventerreinen wordt gekeken, bedraagt het aandeel van verouderde oppervlakte 4%, hetgeen nogmaals de urgentie bevestigt om de verouderingsproblematiek aan te pakken. In totaal is in Limburg circa.9 ha verouderd. Daarbij is de urgentie het grootst in ZuidLimburg; in Maastricht & Mergelland is 5% van de brutooppervlakte verouderd en in Parkstad Limburg 4%. In de Westelijke Mijnstreek, Middenen NoordLimburg ligt dit percentage op respectievelijk 6%, % en 4%. Voor 7 verouderde werklocaties (9 ha) bestaan nog geen revitaliseringplannen. Voor terreinen (.84 ha) bestaan wel revitaliseringplannen; van deze terreinen worden momenteel 8 terreinen met een brutooppervlakte van 5 ha gerevitaliseerd en bestaan voor terreinen met een brutooppervlakte van 774 ha plannen (op te starten binnen drie jaar). Op één nietverouderd terrein, Chemelot, is gezien de aard van de activiteiten (chemie) en daaraan verbonden veiligheidsregie in combinatie met de omvang van het terrein (> 7 ha) sprake van permanente herstructurering op (delen) van het terrein. Door deze uitzonderingspositie is dit terrein niet in de verouderings en revitaliseringscijfers opgenomen. 6

11 Kavelbenutting Van alle uitgegeven kavels is bijna % onbenut, hetgeen ruim 8% van de oppervlakte betreft (iets minder dan in 4). De onbenutte kaveloppervlakte (474 ha) is verdeeld tussen kavels met leegstaand vastgoed (58%) en braakliggende kavels (4%). De verschillen tussen de regio's zijn beperkt. De verschillen bewegen zich in oppervlaktetermen tussen de 6 en %. In NoordLimburg is het benuttingspercentage het hoogst (94%). In MiddenLimburg en Parkstad Limburg ligt het benuttingspercentage het laagst (beide 9%). Aanbod bedrijfsonroerend goed Eind 5 werden er op de Limburgse werklocaties 957 vastgoedobjecten aangeboden met een totale oppervlakte van circa.5.8 m² vvo. Dit aanbod is onder te verdelen in 5 winkel(65. m²), 4 kantoor (.4 m²) en 68 bedrijfsobjecten (.48. m²). Het grootste aandeel van het aangeboden bedrijfsvastgoed op werklocaties ligt in de gemeente Venlo (. m²). In de top vijf volgen verder de gemeenten SittardGeleen (5.6 m²), Maastricht (.9 m²), Venray (5.4 m²) en Heerlen (96. m²). Er zijn vijf werklocaties waar het aanbod bedrijfsvastgoed meer dan 5. m² bedraagt, namelijk; Smakterheide in Venray (76. m²), Venlo Trade Port in Venlo (68. m²), Beatrixhaven in Maastricht (58.8 m²), IndustrieparkNoord in SittardGeleen (5.9 m²) en Tradeport West in Venlo (5.5 m²). Van het totale vastgoedaanbod is ruim % op deze vijf terreinen te vinden. Dit wordt vooral veroorzaakt door het aanbod van logistieke ruimten. In 5 was op de werklocaties sprake van een daling van het aanbod in NoordLimburg, Parkstad Limburg en Maastricht & Mergelland. In MiddenLimburg en Westelijke Mijnstreek vond daarentegen een toename van het aangeboden vierkante meters plaats. Bedrijfsvestigingen In totaal zijn in Limburg ruim 9.8 vestigingen op werklocaties gevestigd, hetgeen overeenkomt met % van het totale aantal vestigingen in Limburg. Behalve Maastricht & Mergelland was in alle regio s sprake van een toename van het aantal vestigingen op werklocaties. De grootste toename van het aantal vestigingen op werklocaties vond plaats in de Westelijke Mijnstreek (,%). In MiddenLimburg nam het aantal vestigingen met,4% het minst toe. In Maastricht & Mergelland nam het aantal vestigingen af met,%. Venlo, SittardGeleen en Maastricht zijn, evenals in en 4, de gemeenten met de meeste vestigingen op werklocaties. Dit is vooral het gevolg van de in deze gemeenten gelegen grote werklocaties: 'Venlo Trade Port' in Venlo, 'Beatrixhaven' en 'Ceramique' in Maastricht en 'IndustrieparkNoord' en Handelscentrum Bergerweg in SittardGeleen. Andere Limburgse gemeenten die veel vestigingen op werklocaties hebben, zijn Roermond, Heerlen en Weert. De meeste vestigingen op werklocaties behoren tot de sectoren Handel (5%), Industrie (7%) en Zakelijke dienstverlening (6%). De locatievoorkeur van Limburgse bedrijven is afhankelijk van de sector. De locatievoorkeur voor bedrijventerreinen geldt voornamelijk voor bedrijven uit de industriële sector (7%), vervoer en opslag (9%) en overheid (%). De voorkeur voor vestigingen op stedelijke dienstenterreinen is bij de overheidssector (8%) het grootst. 7

12 Werkgelegenheid In totaal zijn in Limburg circa 94. personen werkzaam op werklocaties, wat overeenkomt met ruim 8% van de totale werkgelegenheid in Limburg. Ten opzichte van 4 is de werkgelegenheid op werklocaties afgenomen met,7%. De afname van de werkgelegenheid op werklocaties is in bijna alle regio s te zien. Enkel in de regio Westelijke Mijnstreek is de werkgelegenheid op werklocaties gestegen (+,6%). In NoordLimburg was sprake van de grootste afname van de werkgelegenheid op werklocaties (,%). Ook in MiddenLimburg (,6%), Parkstad Limburg (,6%) en Maastricht & Mergelland (,5%) was sprake van een afname. De werkgelegenheid op de Limburgse bedrijventerreinen nam af met,%. Op de stedelijke dienstenterreinen nam het aantal arbeidsplaatsen daarentegen toe met,4%. Het grootste deel van het aantal arbeidsplaatsen op de werklocaties concentreert zich op de stedelijke bedrijventerreinen, namelijk 4%. Maastricht (5%), Venlo (%) en SittardGeleen (%) zijn de gemeenten met het grootste werkgelegenheidsaandeel op werklocaties. In Maastricht en Venlo is de werkgelegenheid met name te vinden op grote werklocaties, zoals 'Randwyck, Beatrixhaven' (Maastricht), respectievelijk 'Venlo Trade Port' en 'Tradeport West' (Venlo). In SittardGeleen is ondanks de concentratie van werkgelegenheid op Chemelot sprake van een spreiding over een groot aantal werklocaties. De meeste werkgelegenheid op werklocaties is te vinden in de sectoren Industrie (%), Handel (8%), Zakelijke dienstverlening (%) en Vervoer en opslag (%). Uitgaande van de locatievoorkeuren van bedrijven ten aanzien van bedrijventerreinen zijn de sectoren Industrie, Vervoer en opslag en Bouwnijverheid relatief sterk vertegenwoordigd. In deze sectoren is respectievelijk 77%, 74% en 47% van de werkgelegenheid te vinden op de werklocaties. De voorkeur voor vestigingen op stedelijke dienstenterreinen is bij de sectoren Financiële instellingen (9%), Informatie en communicatie (%) en Overheid (%) het grootst. Bedrijvendynamiek Het aantal in het voorgaande jaar opgerichte bedrijfsvestigingen op werklocaties bedroeg 5. Dit is gelijk aan 7% van het totaal aantal oprichtingen in Limburg. De daaraan verbonden werkgelegenheidstoename op werklocaties bedroeg bijna. banen. Het aantal oprichtingen lag daarmee hoger dan in het voorafgaande jaar. Het aantal in het voorgaande jaar opgeheven bedrijfsvestigingen op werklocaties bedroeg 5. Dit is gelijk aan 5% van het totaal aantal opheffingen in Limburg. De daaraan verbonden werkgelegenheidsafname bedroeg bijna.86 banen. Het aantal opheffingen was daarmee vergelijkbaar met het voorgaand jaar. Het saldo van de vestigers en vertrekkers op werklocaties was het laatste jaar positief en bedroeg (+,%). Als gevolg hiervan was ook sprake van een positief werkgelegenheidssaldo; 86 banen, oftewel,4%. 8

13 Oppervlaktebalans werklocaties in Limburg, 5 Brutooppervlakte 8.98 ha Infrastructuur en openbare groenvoorzieningen ha Nettooppervlakte 7.8 ha Uitgegeven oppervlakte (totaal) 6.4 ha Uitgifte in 5 68 ha 68 ha Bedrijventerreinen ha Sted. dienstenterreinen Restcapaciteit.4 ha Bedrijventerreinen. ha ha Sted. dienstenterreinen Nietterstond uitgeefbaar 7 ha Bedrijventerreinen 65 ha Sted. dienstenterreinen Terstond uitgeefbaar Bedrijventerreinen 745 ha 769 ha Sted. dienstenterreinen Opties Bedrijventerreinen 6 ha 69 ha 4 ha 7 ha Sted. dienstenterreinen ha 'Vrij' en terstond uitgeefbaar 698 ha Bedrijventerreinen ha Sted. dienstenterreinen ha

14

15 Inleiding Rapportage Werklocaties Limburg 5 'Werklocaties Limburg' is de jaarlijkse monitorrapportage betreffende de ontwikkeling van het aanbod en de uitgifte van bedrijventerreinen en stedelijke dienstenterreinen in Limburg. In deze rapportage worden de ontwikkelingen met betrekking tot de Limburgse werklocaties (bedrijventerreinen en stedelijke dienstenterreinen) in 5 geanalyseerd. Deze basisgegevens vormen een onderdeel voor het landelijk uniform Integraal Bedrijventerreinenen Informatie Systeem (IBIS). Deze enquête is door het Ministerie van Volkshuisvesting Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM) in 978 opgestart. Inmiddels is deze enquête geëvolueerd tot een eigen provinciaal geografisch informatiesysteem REBIS dat continu wordt geactualiseerd. Het onderhoud van dit systeem besteedt de Provincie Limburg uit aan Etil, die in nauwe samenwerking met de diverse terreineigenaren (gemeenten, ontwikkelmaatschappijen en projectontwikkelaars) zorg dragen voor die actualisering. Dit systeem is overigens voor iedereen te raadplegen op de website REBIS achtergrondinformatie In opdracht van de Provincie Limburg brengt Etil sinds 978 in samenwerking met gemeenten, projectontwikkelaars en ontwikkelingsmaatschappijen de ontwikkelingen op de Limburgse werklocaties in beeld. Vanaf 996 gebeurt dit middels kaarten c.q. het geografisch informatiesysteem REBIS, waarbij jaarlijks wordt gevraagd nieuwe werklocaties, onttrekkingen, uitbreidingen en kavelmutaties op kaart (en op een enquêteformulier) aan te geven. Hierdoor wordt het duidelijk waar nog restcapaciteit zit en wat de kwaliteit ervan is. De ontwikkelingen c.q. mutaties op de Limburgse werklocaties worden op kavelniveau geregistreerd. Vanaf 4 wordt een onderscheid gemaakt tussen bedrijventerreinen en stedelijke dienstenterreinen. In de voorliggende actualisatie zijn in REBIS dus ook terreinen opgenomen met grootschalige retail en kantoorfuncties. In het kader van REBIS wordt vanaf 4 gesproken van werklocaties als verzamelnaam voor bedrijventerreinen en stedelijke dienstenterreinen. In 5 is een aantal wijzigingen doorgevoerd betreffende de definiëring van werklocaties. De wijzigingen hadden betrekking op een tweetal terreinen die in de voorgaande jaren niet als (openbaar) bedrijventerrein geregistreerd waren en zodoende ook niet tot dan in de rapportages waren meegenomen. Het betreft de terreinen Chemelot in SittardGeleen en Fresh Park in Venlo. Op deze terreinen was namelijk een aantal restricties van toepassing. De laatste jaren zijn deze bedrijventerreinen echter voor de reguliere markt beschikbaar; daarom zijn vanaf 5 beide terreinen als openbaar bedrijventerrein aangemerkt en in de rapportage meegenomen. Eventuele wijzigingen als gevolg van deze veranderende definities zijn met terugwerkende kracht (betreffende jaarreeksen) verwerkt. Vanaf 6 wordt de rapportage op dynamische wijze vormgegeven. Getracht wordt een meer integraal beeld te schetsen van de ontwikkelingen op bedrijventerreinen. Naast uitgifte en restcapaciteiten wordt daarbij ook ingegaan op het aanbod van bedrijfsonroerendgoed, huurprijzen, bedrijfsvestigingen en werkgelegenheid. In 6 is een initiële koppeling tot stand gebracht tussen het Vestigingenregister Limburg (VRL), de BOGmonitor (monitor aanbod bedrijfsonroerendgoed in Limburg) en REBIS. Deze koppeling is op kavelniveau c.q. adresniveau tot stand gebracht, zodoende is bekend welk bedrijf op welke kavel is gevestigd. Op basis van deze koppeling is voor REBIS in 8 het systeem uitgebreid met een zogenaamde benuttings c.q. leegstandsmonitor. De enquête is in aangevuld met kwaliteitsvragen over de werklocaties. Kwalitatieve beoordelingen van het terrein als onderhoudstaat, ontsluiting en overlast op de terreinen zijn sindsdien toegevoegd. In / is REBIS verder doorontwikkeld naar een maandelijkse onlinemonitor. Sinds worden de mutaties maandelijks door de terreinbeheerders in het REBISsysteem doorgevoerd. Ook is het informatieaanbod verder uitgebreid met gegevens over de bereikbaarheid van de terreinen, het jaar van eerste uitgifte, bedrijfsinformatie per kavel en de top5 van grootste bedrijven per terrein.

16 REBISindeling Het volgende schema laat de indeling van werklocaties in de verschillende categorieën zien: Bedrijventerreinen a Stedelijke bedrijventerreinen Marktgebied: stedelijk gebied (straal circa km) modern gemengd, bedrijvenpark; opvang van kleinschalige en middelgrote bedrijven en hoogwaardige bedrijvigheid in de sfeer van lichte productie, R&D en dienstverlening. Bedrijven behoren een binding te hebben met het stedelijk gebied. b Logistiek/industriële bedrijventerreinen Marktgebied: COROPregio (straal circa km) zwaardere bedrijvigheid, transport en distributie. Deze terreinen zijn bedoeld voor grote industriële en transport en distributiebedrijven. De nabijheid van transportassen, met name de directe ontsluiting op het autosnelwegennet, is van essentieel belang. Een deel van de logistiek/industriële terreinen is geografisch gebonden aan bestaande economische clusters. Het betreft de clusters automotive (Industrial Park Swentibold), chemie (Chemelot), agribusiness (Fresh Park Venlo), de logistieke knooppunten Venlo, SittardGeleen en de luchthaven MAA. c Bedrijventerreinen landelijk gebied Marktgebied: het landelijk gebied opvang van kleinschalige en middelgrote bedrijven in de sfeer van lichte productie, handel en dienstverlening. Bedrijven behoren een binding te hebben met het landelijk gebied. Stedelijke dienstenterreinen a Stedelijke dienstenterreinen (K): Grootschalige kantorenlocaties Terreinen gericht op kantoren (zoals Kantorenpark Sittard, Kantorenboulevard Heerlen, Randwyck en Kantorenpark Noorderpoort). b Stedelijke dienstenterreinen (R): Grootschalige detailhandel Terreinen gericht op retail (zoals Gardenz, Woonboulevard DOC Roermond, Retailpark Roermond en Trefcenter). Heerlen, In de voorliggende rapportage worden de stedelijke dienstenterreinen met het achtervoegsel '(SD)' aangegeven.

17 Werklocaties Limburg in perspectief In dit hoofdstuk wordt in het kort ingegaan op de volgende thema's: Omvang werklocaties in Limburg Bedrijventerreinen: Limburg versus Nederland Omvang werklocaties in Limburg Limburg telde afgelopen jaar 65 werklocaties met een totale brutooppervlakte van circa 8.98 ha. De nettooppervlakte, bijna 79% van de bedrijventerreinen, bestaat uit kavels. De overige % bestaat uit infrastructuur en openbare groenvoorzieningen. Het aandeel van de werklocaties aan het totale Limburgse grondoppervlak bedraagt hiermee 4%. De werklocaties kunnen onderverdeeld worden in 7 bedrijventerreinen (8.465 ha) en 8 stedelijke dienstenterreinen (56 ha). Stedelijke bedrijventerreinen komen het meest voor (). Gekeken naar brutooppervlak nemen de logistiek/industriële bedrijventerreinen de grootste oppervlakte op werklocaties in beslag, namelijk 44%. Bedrijventerreinen: Limburg versus Nederland Een vergelijking met andere provincies over 4 en 5 is nog niet mogelijk, omdat het landelijke infosysteem voor bedrijventerreinen (IBIS) momenteel wordt doorontwikkeld. In de voorliggende jaren neemt Limburg veelal de tweede plek in achter de provincie NoordBrabant. Qua restcapaciteit neemt Limburg een middenpositie in. Grondprijzen zijn in Limburg circa per m² lager dan het landelijk gemiddelde.

18 Werklocaties in perspectief omvang werklocaties in Limburg Aantal werklocaties en brutooppervlakte (in ha), 5 Aantal abs. stedelijk bedrijventerrein Bedrijventerrein logistiek/industrieel bedrijventerrein bedrijventerrein landelijk gebied 8 4% % % 44 % 89 %.74 9 % 7 85% % stedelijk dienstenterrein (R) 8 6% 7% 9 % % 8 4% 56 6% 65 % 8.98 % Stedelijk dienstenterrein Bruto opp. abs. stedelijk dienstenterrein (K) Stedelijke dienstenterreinen (K): grootschalige kantorenlocaties Stedelijke dienstenterreinen (R): grootschalige retaillocaties Oppervlakteaandeel werklocaties (in ha) Werklocaties in Limburg, brutooppervlakte (in ha) stedelijk logistiek/industrieel bedrijventerrein bedrijventerrein bedrijventerrein landelijk gebied 9 stedelijk dienstenterrein (K) stedelijk dienstenterrein (R) Werklocaties in Limburg, brutonettoverhouding (in ha),% Nettooppervlakte 78,9% Overig,% :,% 78,9% 4 Werklocaties ,% Overig gebruik.6 96,% :.4,%

19 Werklocaties in perspectief bedrijventerreinen: Limburg versus Nederland Bedrijventerreinen: Limburg versus Nederland, restcapaciteiten per en uitgifte in (in ha) Restcapaciteit Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht NoordHolland ZuidHolland NoordBrabant Zeeland Limburg Nederland * Voorraadtermijn in jaren: Uitgifte * Voorraadtermijn in jaren Gemiddelde grondprijs (in ) ,8 8,7,, 7,5 4,6 9,5 5,,6 5,4 6, 4, , 4 aantal jaren die een provincie nog vooruit kan op basis van de huidige restcapaciteiten en de gemiddelde uitgifte in de afgelopen tien jaar. Restcapaciteiten in ha op bedrijventerreinen per provincie, Uitgifte in ha op bedrijventerreinen per provincie, in en ol H id O ve la nd rij s se G el de l rla nd Fr ie sl an d U tre ch Fl t ev ol an d D re nt h Ze e el an G d ro ni ng en nd rg la ol rd H oo Zu t m bu Li an N N rd B ra b oo oo N Zu id H ol la nd rd B ra ba G n el de t N rla oo n rd H d ol la n Fl ev d ol an O ve d rij ss el Li m bu G rg ro ni ng F r en ie sl an d D re nt he U tre ch t Ze el an d Grondprijzen (minimummaximumrange in per m²) op bedrijventerreinen per provincie, Groningen Drenthe Friesland Flevoland Overijssel Utrecht Gelderland ZuidHolland NoordHolland Zeeland NoordBrabant Nederland Limburg In het kader van de vergelijking Limburg versus Nederland zijn zeehaventerreinen buiten beschouwing gelaten. De grondprijs is het gewogen gemiddelde (van de minimum en maximumprijs per m²) betreffende terreinen met restcapaciteiten, waarvan de prijsmarge bekend is. 5

20 6

21 Werklocaties Limburg uitgifte In dit hoofdstuk wordt de uitgifte van bedrijfskavels op werklocaties in Limburg (bedrijventerreinen en stedelijke dienstenterreinen) geanalyseerd. De solitaire bedrijfslocaties (> ha) zijn in dit hoofdstuk buiten beschouwing gelaten, omdat op deze locaties in principe geen sprake kan zijn van uitgifte. Ook het Duitse gedeelte van het bedrijventerrein Avantis is buiten beschouwing gelaten; de rapportage gaat in op openbare werklocaties gelegen in Limburg. Uitgifte 5 in Limburg In 5 zijn op de Limburgse werklocaties (zowel bedrijventerreinen als stedelijke dienstenterreinen) kavels met een totale oppervlakte van 68 ha uitgegeven. De uitgegeven kavels liggen voornamelijk op bedrijventerreinen. Ten opzichte van 4 is de uitgifte afgenomen met 9 ha. De oppervlakte van de uitgegeven kavels lag rond het tienjarig gemiddelde van 69 ha. De uitgifte is, na de bovengemiddeld hoge uitgifte in 4, terug op het niveau van. Net als in 4 en in lijn met het jaarsgemiddelde kent NoordLimburg een relatief hoge uitgifte (9 ha). De uitgifte in de andere regio s lag met een uitgifte van 9 ha in de Westelijke Mijnstreek, ha in MiddenLimburg, 4 ha in Parkstad Limburg en zelfs ha in Maastricht & Mergelland beduidend lager. De gemeente met de grootste uitgifte in 5 was wederom de gemeente Venlo (circa ha). Dit komt voornamelijk door de uitgifte op Tradeport Noord. Op dit terrein werden kavels uitgegeven met een totale oppervlakte van bijna 5 ha, meer dan de helft van de totale uitgifte in de gemeente. Op de tweede en derde plaats staan SittardGeleen en Gennep, met respectievelijk kavel van 8 ha en kavels van in totaal bijna ha. De grootste uitgiftes in deze gemeenten vonden plaats op HoltumNoord III (8 ha) en De Brem ( ha). In de gemeente Peel en Maas lag het aantal uitgegeven kavels op 5. Het betrof echter kleinere uitgiftes, waardoor deze gemeente in de Top op plaats 7 staat. Van alle kaveluitgiftes werd 48% in het kader van bedrijfsverplaatsing uitgegeven, terwijl 9% vanwege terreinuitbreiding werd uitgegeven. Voor 6% van de uitgifte is een nieuwe oprichting van een bedrijf de reden, van de overige 6% is de reden van uitgifte onbekend. In 5 waren de sectoren Handel (%), Vervoer en opslag (4%) en Industrie (8%) de grootste afnemers van kavels. Ook in uitgegeven oppervlakte waren de sectoren Vervoer en opslag (55%) gevolgd door Handel (%) de grootste afnemers. 7

22 Uitgifte in Limburg uitgifte in de afgelopen jaar Oppervlakte uitgegeven kavels (in ha), 65 Aantal uitgegeven kavels, Aantal uitgegeven kavels per jaar versus jaarsgemiddelde Bedrijventerrein b 64 Stedelijk dienstenterrein st 67 werklocaties Gemiddeld To Oppervlakte uitgegeven kavels per jaar versus jaarsgemiddelde (in ha) b Stedelijk dienstenterrein st 65 5 werklocaties To 69 Bedrijventerrein Gemiddeld Oppervlakte uitgegeven kavels 4 en 5, per regio (in ha) Oppervlakte uitgegeven kavels per regio (in ha) jaarsgemiddelde NoordLimburg 86 5 MiddenLimburg Parkstad Limburg 4 6 Maastricht & Mergelland To M aa er stri ge ch lla t & nd M Li m ad st Pa rk W es t el ijk e M Li m ijn st re ek bu rg bu rg bu rg 6 N oo rd L im Westelijke Mijnstreek J 4 J 5 8 id de n 5 M 4

23 Uitgifte in Limburg naar soort werklocatie en per regio Oppervlakte uitgegeven kavels 5 (in ha) Aantal uitgegeven kavels (K ) en te rre in be dr ijv ed el ijk di en st st ed el ijk st lo gi s be tie dr k/ ijv ind en u te s tr rre ie in el be dr ijv en te ge rre bi in ed la nd el ijk st ed el ijk di en st en te rre in (K ) 4 en te rre in en te ge rre bi in ed la nd el ijk be dr ijv lo gi s be tie dr k/ ijv ind en u te s tr rre ie in el st ed el ijk be dr ijv en te rre in Uitgifte naar soort werklocatie 5 Aantal Bedrijventerrein bedrijventerrein landelijk gebied abs. abs. 9 7% 9 % stedelijk bedrijventerrein 6% % % 9% 97% 68 % % % % % % 68 % logistiek/industrieel bedrijventerrein Stedelijk dienstenterrein Opp. (ha) stedelijk dienstenterrein (K) Oppervlakte uitgegeven kavels 65 per regio (in ha) Oppervlakte uitgegeven kavels in ha, naar regio NoordLimburg MiddenLimburg Westelijke Mijnstreek Uitgifte per regio 5 Aantal Opp. (ha) abs. abs. NoordLimburg 8 55 % 5 5% MiddenLimburg % 5% Westelijke Mijnstreek 6% 9 7% Parkstad Limburg 9% 4 6% % 68 % 9 Parkstad Limburg Maastricht & Mergelland

24 Uitgifte in Limburg gemeenten en werklocaties 'Top ' gemeenten naar uitgifte, 5 In ha Venlo SittardGeleen Gennep Heerlen Roermond EchtSusteren Peel en Maas Weert Nederweert Leudal NoordLimburg Westelijke Mijnstreek NoordLimburg Parkstad Limburg MiddenLimburg MiddenLimburg NoordLimburg MiddenLimburg MiddenLimburg MiddenLimburg Ha van totaal Aantal kavels, 8,5 8,5 4,,5,4,99,8,,95 4,% 6,7%,5% 6,% 5,% 4,8% 4,4%,7%,7%,4% ,9,96 68,5 98,6%,4%,% 9 4 Top gemeenten Overige gemeenten Uitgifte 'Top ' gemeenten Uitgifte 'Top ' werklocaties ol tu m N oo Tr ad rd ep III or tn Fr oo es hp rd ar k Ve nl o D R e oe B rs re tre m ek N oo rd Bu Av an si ne tis ss pa rk M Be D L rie dr ijv Kr en o ne D pa e n rk Kr Pa ui sb nn er en g w eg w es t 4 W ee rt ed er w ee rt Le ud al 4 H N Ve Si nl tta o rd G el ee n G en ne p H ee rle n R oe rm Ec on ht d S us t er Pe en el en M aa s 8 'Top ' werklocaties naar uitgifte, 5 In ha HoltumNoord III Tradeport Noord Freshpark Venlo De Brem Roerstreek Noord Avantis Businesspark ML Drie Kronen De Kruisberg Bedrijvenpark Pannenweg west SittardGeleen Venlo Venlo Gennep Roermond Heerlen EchtSusteren Gennep Peel en Maas Nederweert Ha van totaal Aantal kavels 8,5 4,6 8,7 6,,5,,56,,87, 6,7%,5%,9 % 9,% 5,% 4,6%,8%,4%,7%,7% 6,54 6,5 68,5 9,4% 9,6%,% 6 7 Top werklocaties Overige werklocaties

25 Uitgifte in Limburg investeringsmotief en sectoren Uitgifte naar investeringsmotief 5 Uitgifte naar investeringsmotief 5, opp. Aantal 5 Opp. (ha) abs. abs. Oprichting nieuwe vestiging Verplaatsing binnen gemeente Verplaatsing vanuit andere gemeente Uitbreiding op terrein Onbekend 6% 4,6 6 % %,6 6 % 6 8%,7 5% 9%,4 4 % 6% 6, 9% % 68,5 % Uitgifte naar sector 5 Uitgifte naar sector 5, opp. Aantal abs. Bouwnijverheid Handel Opp. (ha) abs. %,9 % %,55 % Industrie 6 8 % 5,94 9% Overige dienstverlening 6%, % Vervoer en opslag 8 4 % 5,59 5% Zakelijke dienstverlening 9%,8 % Onbekend 9%,7 % % 68,5 % Oprichting nieuwe vestiging 5,8% Verplaatsing binnen gemeente 5,6% Verplaatsing vanuit andere gemeente 5,4% Uitbreiding op terrein 4,% Onbekend 9,% :,% Industrie 8,7% Bouwnijverheid,% Handel,% Vervoer en opslag 5,% Zakelijke dienstverlening,% Overige dienstverlening,8% Onbekend,5% :,% Uitgifte 5 de sector Industrie nader gespecificeerd Aantal Opp. in ha Vervaardiging van voedingsmiddelen, Primaire houtbewerking en vervaardiging van artik. van hout, Vervaardiging van producten van rubber en kunststof,95 Vervaardiging van overige nietmetaalhoudende minerale prod. 4,5 Vervaardiging van metalen in primaire vorm,6 Uitgifte 5 de sector Handel nader gespecificeerd Aantal Opp. in ha Handel in en reparatie van auto s, motorfietsen, aanhangers,4 Groothandel en handelsbemiddeling (niet in auto's e.d.) 6 7, Detailhandel (niet in auto's e.d.),

26

27 Werklocaties Limburg restcapaciteiten Dit hoofdstuk besteedt aandacht aan de beschikbare voorraad aan bedrijfskavels per 5 op werklocaties in Limburg. De grotere solitaire bedrijfslocaties (> ha) worden in dit hoofdstuk buiten beschouwing gelaten. Op deze locaties zijn overigens geen restcapaciteiten voorhanden. Ook het Duitse gedeelte van het bedrijventerrein Avantis wordt buiten beschouwing gelaten. De rapportage gaat namelijk in op openbare werklocaties gelegen in Limburg. Restcapaciteiten per 5 in Limburg Eind 5 was in Limburg nog.4 ha vrij voor uitgifte. De restcapaciteit is ten opzichte van 4 afgenomen met ha. Alleen in Maastricht & Mergelland nam de beschikbare voorraad beperkt toe met 6 ha. In de andere regio s was sprake van een daling. In NoordLimburg, MiddenLimburg, Westelijke Mijnstreek en Parkstad Limburg nam de restcapaciteit licht af tot respectievelijk 7, 7, 48 en ha. De beschikbare voorraad is niet gelijk aan de oppervlakte vrij ter beschikking staande terreinen. Een gedeelte van de beschikbare voorraad is namelijk nietterstond uitgeefbaar. Het kan zijn dat de gronden nog niet bouwrijp zijn gemaakt of dat de infrastructuur nog niet is aangelegd. De terstond uitgeefbare oppervlakte nam in 5 af met ha tot 769 ha. Van de in Limburg per 5 beschikbare voorraad werklocaties was daarmee bijna 74% terstond uitgeefbaar. Ook is een gedeelte van de beschikbare oppervlakte die terstond uitgeefbaar is, niet altijd zondermeer vrij beschikbaar. Van deze oppervlakte is namelijk een deel via opties reeds gereserveerd voor geïnteresseerde bedrijven. De kavels waarop een optie ligt omvatten 7 ha, een stijging van 7% ten opzichte van eind 4. De oppervlakte vrije kavels omvatte eind 5 circa 698 ha, dat is 9 ha minder dan eind 4. Het aandeel vrije kavels in Limburg bedraagt ruim 67% van de totale restcapaciteit. De gemeente Venlo heeft de grootste terstond uitgeefbare voorraad, namelijk bijna 7 ha. Dit is 8% van de totale uitgeefbare voorraad in Limburg. Dat Venlo over het grootste aantal hectare uitgeefbare grond beschikt komt voornamelijk door Trade Port Noord. Trade Port Noord is het terrein met de grootste terstond beschikbare voorraad. Dit terrein in Venlo heeft ruim 85 ha terstond uitgeefbare grond. Het tweede bedrijventerrein met veel terstond beschikbare voorraad is Chemelot (SittardGeleen), namelijk bijna 84 ha. Andere Limburgse bedrijventerreinen die veel terstond beschikbare voorraad hebben, zijn Businesspark Aviation Valley (Beek, 56 ha), Kampershoek. (Weert, 5 ha), Trilandis (Heerlen, 8 ha) en Businesspark ML (EchtSusteren, 4 ha). Er bestaan in Limburg plannen voor ruim ha aan nieuwe terreinen (brutooppervlakte), waarvan een groot deel in NoordLimburg (9 ha). Op te merken is dat het zowel 'harde' als 'zachte' plannen betreft, waarvan niet zeker is of ze worden geëffectueerd.

28 Restcapaciteiten in Limburg restcapaciteiten in de afgelopen jaar Restcapaciteiten werklocaties, Van brutooppervlakte naar restcapaciteit, 5 Bruto Netto Uitgegeven Restcapaciteit in ha in ha in ha in ha , ,.8 4, , ,4 99 4, , ,5.74 5, , ,8.7 5, , ,.4 4,7 Van restcapaciteit naar terstond en vrij uitgeefbare kavels, vrije kavels 7 4 opties nietterstond uitgeefbaar Van restcapaciteit naar terstond en vrij uitgeefbare kavels, 5 Restcapaciteit Nietterstond Terstond opties in ha vrije kavels in ha in ha in ha in ha ,4 5 5,6, , ,9 64 6, 49 5, ,.74 8, 77 7,9, 64 59, , 779 7,7 5 4, , , 769 7,9 7 6, , 4

29 Restcapaciteiten in Limburg naar soort werklocatie en per regio Van restcapaciteit naar terstond en vrij uitgeefbare kavels, 5 Restcapaciteit Bedrijventerrein Terstond opties vrije kavels in ha in ha in ha in ha in ha stedelijk bedrijventerrein 7 76, 5 76,6 5 7,7 5 68,9 logistiek/industrieel bedrijventerrein , 4 7,7 6 6, 74 65,5 bedrijventerrein landelijk gebied 7 4, ,5 8 7, 77 68, , 745 7,7 69 6, ,9 stedelijk dienstenterrein (K) 8 9,4 7 9,6 5, 6 85,5 stedelijk dienstenterrein (R) 5 8, 7 6,7 6,4 7 55, 6,7 4 79, 5,6 7, , 769 7,9 7 6, , Stedelijk dienstenterrein Nietterstond Restcapaciteiten naar soort werklocatie, stedelijk dienstenterrein (K) stedelijk dienstenterrein (R) stedelijk bedrijventerrein logistiek/industrieel bedrijventerrein bedrijventerrein landelijk gebied Van restcapaciteit naar terstond en vrij uitgeefbare kavels, 5 Restcapaciteit Nietterstond Terstond opties in ha vrije kavels in ha in ha in ha in ha NoordLimburg 7 6, , 44,8 54, MiddenLimburg , 7 75,7 5,6 59 7, Westelijke Mijnstreek ,8 8, , 8, 7 4,, , 77,8 64 8, 5 8,7,7 5 77, , 769 7,9 7 6, , Parkstad Limburg Maastricht & Mergelland Restcapaciteiten per regio NoordLimburg MiddenLimburg Westelijke Mijnstreek 5 Parkstad Limburg Maastricht & Mergelland J 4 J 5

30 Restcapaciteiten in Limburg gemeenten en werklocaties 'Top ' gemeenten naar voorraad (terstond uitgeefbaar), per 5 Terstond uitgeefbare oppervlakte in ha Venlo SittardGeleen Weert Heerlen Beek Maastricht Horst aan de Maas EchtSusteren Venray Leudal NoordLimburg Westelijke Mijnstreek MiddenLimburg Parkstad Limburg Westelijke Mijnstreek Maastricht & Mergelland NoordLimburg MiddenLimburg NoordLimburg MiddenLimburg Top gemeenten Overige gemeenten Terstond uitgeefbaar 'Top ' gemeenten Oppervlakte vrije kavels in ha 6,8, 7,8% 7,% 99,7 4,57 88,55 77,67 6,57 5,95 44,7,8,5 %,% 7,9% 6,6% 5,8% 4,% 8,48 7,9 59,84 48,57 44,7 9,49 9,8,65,8%,% 9,8,5 65,8 7,5 768,59 84,7% 5,%,% 589, 8,69 697,9 Terstond uitgeefbaar 'Top ' werklocaties Av an tis D e Br em Be at rix ha B M ed ve aa ri n st jve ric nt ht er E re ijs in de n oo rd Bu si ne ss pa rk C Tr ad ep or t N Le ud al Ve nr ay Be ek a H as or tri st ch aa t n de M aa Ec s ht S us te re n M ee rle n H W ee rt Ve Si nl tta o rd G el ee n he m el Av ot ia tio n Va Ka lle m pe y rs ho ek. Tr i la Bu n si di ne s ss pa rk M L 'Top ' werklocaties naar voorraad (terstond uitgeefbaar) per 5 Terstond uitgeefbare oppervlakte in ha Tradeport Noord Chemelot Businesspark Aviation Valley Kampershoek. Trilandis Businesspark ML Avantis De Brem Beatrixhaven Bedrijventerrein MaastrichtEijsden Venlo SittardGeleen Beek Weert Heerlen EchtSusteren Heerlen Gennep Maastricht Maastricht Top werklocaties Overige werklocaties 6 Oppervlakte vrije kavels in ha 85, 8,89 55,49 5,47 8,6 4, 9,8 8, 7,6 5,59,%,9% 7,% 6,6%,7%,%,5%,4%,%,% 6,96 78,88 54,76 45,66 8,6,59 4,9 4, 7,6 4,8 4,57 55, 768,59 5,8% 46,%, % 66,45,46 697,9

31 Restcapaciteiten in Limburg plannen Plannen versus bestaande werklocaties per regio (brutooppervlakte in ha), 5 Bestaand Gepland NoordLimburg MiddenLimburg Westelijke Mijnstreek Parkstad Limburg Maastricht & Mergelland gepland bestaand 96,4% gepland,6% :,% bestaand Plannen per regio (brutooppervlakte in ha), NoordLimburg 7 8 MiddenLimburg Westelijke Mijnstreek Parkstad Limburg Maastricht & Mergelland Plannen per regio en gemeente (aantal en brutooppervlakte in ha), 5 NoordLimburg Beesel Horst aan de Maas Peel en Maas Venray MiddenLimburg Westelijke Mijnstreek Parkstad Limburg Maastricht & Mergelland Leudal Maasgouw Roermond SittardGeleen Stein Voerendaal Maastricht Meerssen Roverheide uitbreiding WoonWerkzone Oppe Brik Klaver 5 Klaver 6A Klaver 7 Uitbreiding Melderlosche Weiden De Wielen uitbreidingslocatie fase I.T. Beringe uitbreiding (DHL) Op de Beete Uitbreiding Haven en industrieterrein Wanssum Ittervoort fase IV Beegderveld uitbreiding Spickerhoven III Spoorzone Broekhin Sportterrein Business Park Stein uitbreiding Lindelaufer Gewande Fase III Lanakerveld Bamfordweg uitbreiding Limburg 7 Aantal Bruto

32 8

33 4 Werklocaties Limburg grondprijzen Bij een bedrijfsverplaatsing vormen de kosten voor de grond een relatief klein deel van de totale investeringskosten. Toch speelt deze vestigingsfactor een belangrijke (psychologische) rol bij de locatiekeuze van bedrijven. Voor de grondprijzen dient in REBIS onderscheid gemaakt te worden tussen bedrijventerreinen en stedelijke dienstenterreinen; de marktprijzen tussen beide soorten werklocaties zijn namelijk vanwege de aard van de gevestigde bedrijven niet vergelijkbaar. Bedrijventerreinen De gemiddelde vraagprijs voor grond op bedrijventerreinen is het afgelopen jaar met per vierkante meter hetzelfde gebleven, evenals de absolute minimumprijs ( 59) en absolute maximumprijs ( 8). De gemiddelde vierkante meter prijs ligt met het hoogst in NoordLimburg. In de regio Parkstad Limburg liggen de prijzen het laagst (gemiddeld 87 per vierkante meter). Ook is het verschil tussen minimum ( 59) en maximumprijzen ( 75) het grootst in de regio Parkstad Limburg. De grondprijzen worden in grote mate bepaald door de ligging en de functie van het terrein. Zo ligt de gemiddelde prijs voor een vierkante meter op transport en distributieparken rond de en op bedrijvenparken rond de 6. De gemeente met de hoogste gemiddelde prijs per vierkante meter is de gemeente Nuth ( 8), gevolgd door de gemeenten Gennep ( 5) en Venlo ( ). Stedelijke dienstenterreinen De gemiddelde vraagprijs voor een vierkante meter op de stedelijke dienstenterreinen ligt eind 5 rond 9. Dit is een afname in de prijs van bijna % ten opzichte van 4. De gemiddelde prijs lag het hoogst ( 57) in de Westelijke Mijnstreek en het laagst in MiddenLimburg ( 8). Er bestaan echter redelijk grote verschillen tussen de terreinen. Zo bedraagt de gemiddelde prijs op Kantorenpark Sittard in SittardGeleen 6, op Kantorenpark Noorderpoort in Venlo 55 en op Centrum Noord in Weert 8. 9

34 Grondprijzen op werklocaties in Limburg bedrijventerreinen Grondprijs bedrijventerreinen in euro per m² (excl. btw), 5 Min. prijs Max. prijs per m² per m² Gemiddelde prijs per m² Grondprijs naar regio NoordLimburg MiddenLimburg Westelijke Mijnstreek Parkstad Limburg Maastricht & Mergelland Grondprijs naar categorie bedrijventerrein Stedelijk bedrijventerrein Logistiek/industrieel bedrijventerrein Bedrijventerrein landelijk gebied Grondprijs naar segment Bedrijvenpark Gemengd plus Modern gemengd Transport en distributie bedrijventerreinen 59 De minimum en maximumprijs betreft het absolute minimum c.q. maximum. De gemiddelde prijs betreft een gewogen gemiddelde, rekening houdende met de omvang van de aanwezige restcapaciteiten. Terreinen zonder restcapaciteiten of waar de kavelprijs onbekend is of op aanvraag zijn buiten beschouwing gelaten. Gemiddelde grondprijs bedrijventerreinen per regio, NoordLimburg MiddenLimburg Westelijke Mijnstreek Parkstad Limburg Gemiddelde prijsniveau top bedrijventerreinen Boven de Wolfskuil 45 Greenpark Venlo 4 Bedrijventerrein Noorderpoort 8 De Horsel 8 Emma III (Brunssum) 4 Nuth 8 Gennep 5 Venlo Beek EchtSusteren 9 Weert 6 8 Tradeport Noord Roermond 6 Kampershoek. Nederweert 8 5 De Brem De Hazendans 5 Gemiddelde prijsniveau top gemeenten De Loop 58 5 Maastricht & Mergelland Maastricht 7 Schinnen

35 Grondprijzen op werklocaties in Limburg stedelijke dienstenterreinen Grondprijs stedelijke dienstenterreinen in euro per m² (excl. btw), 5 Min. prijs Max. prijs per m² per m² Gemiddelde prijs per m² Grondprijs naar regio NoordLimburg MiddenLimburg Westelijke Mijnstreek Parkstad Limburg stedelijke dienstenterreinen 8 5 Voor de regio Maastricht & Mergelland is het prijsniveau onbekend en zodoende in het bovenstaande overzicht buiten beschouwing gelaten. De minimum en maximumprijs betreft het absolute minimum c.q. maximum. De gemiddelde prijs betreft een gewogen gemiddelde, rekening houdende met de omvang van de aanwezige restcapaciteiten. Terreinen zonder restcapaciteiten of waar de kavelprijs onbekend is of op aanvraag zijn buiten beschouwing gelaten. Gemiddelde grondprijs stedelijke dienstenterreinen per regio, NoordLimburg MiddenLimburg Westelijke Mijnstreek Prijsniveau top5 sted. dienstenterreinen SittardGeleen 55 Kantorenpark Noorderpoort (SD) Venlo 8 Kantorenzone Luchthaven (SD) Beek 8 5 Coriopolis (SD) Heerlen 5 8 Prijsniveau top5 gemeenten Kantorenpark Sittard (SD) 55 Parkstad Limburg Weert Centrum Noord (SD)

36

37 5 Werklocaties Limburg veroudering & revitalisering Functionele veroudering van terreinen is helaas niet altijd te voorkomen, waardoor revitalisering vaak noodzakelijk is. Hoofddoel bij revitalisering is het weer geschikt maken van terreinen voor huidige en toekomstige vestigingseisen van bedrijven, gekoppeld aan integrale oplossingen voor ruimte en milieuproblematiek. Met een geslaagde revitalisering gevolgd door een nieuwe beheersconstructie dient er een zodanig vestigingsklimaat op een terrein te ontstaan dat bedrijven minder snel verhuizen. In hoofdlijnen zouden er nog maar twee verhuismotieven overblijven voor bedrijven: de groei van het bedrijf is niet meer op de huidige locatie te faciliteren en het optreden van marktverschuivingen. Via revitalisering kan zo indirect ruimtewinst worden geboekt. Een winst die op termijn onmisbaar lijkt te worden, gezien de verwachting dat de druk op de bedrijventerreinenmarkt zal blijven bestaan. Naast de indirecte ruimtewinst op termijn heeft revitalisering ook directe voordelen. Deze hebben meer betrekking op de kwalitatieve upgrading van een terrein, het delen van gemeenschappelijke voorzieningen door bedrijven en kostenreductie door gezamenlijke inkoop (energie, water, beveiliging, vervoersmanagement, et cetera). Daarnaast is er in beperkte mate eventueel directe ruimtewinst te boeken door herschikking van individuele locaties op te revitaliseren terreinen. Al enige jaren zijn in de REBISmonitor vragen opgenomen over herstructurering. Deze hebben tot doel een eerste inzicht te verkrijgen in het aantal relevante bedrijventerreinen in het kader van de herstructureringsopgave. Dit is een globaal inzicht, omdat de uitkomsten geen conclusies toelaten over kwalitatieve aspecten of intensiteit van herstructurering c.q. revitalisering. In Limburg zijn 68 werklocaties verouderd. Dit is gelijk aan 6% van het totaal aantal werklocaties. Op het gebied van veroudering is een groot verschil te zien tussen de regio s. In de Westelijke Mijnstreek (7%) en MiddenLimburg (%) is de veroudering lager dan in de andere regio s waar 8 tot % van de terreinen verouderd is. Als naar de brutooppervlakte van de bedrijventerreinen wordt gekeken, bedraagt het aandeel van verouderde oppervlakte 4%, hetgeen nogmaals de urgentie bevestigt om de verouderings problematiek aan te pakken. In totaal is in Limburg circa.9 ha verouderd. Een zwaartepunt op het gebied van (bruto) veroudering ligt in ZuidLimburg; in Maastricht & Mergelland is 5% van de brutooppervlakte verouderd en in Parkstad Limburg 4%. In de Westelijke Mijnstreek, Midden en NoordLimburg ligt dit percentage op respectievelijk 6%, % en 4%. Opvallend is het grote aandeel van Maastricht & Mergelland op het gebied van oppervlakte ten opzichte van een relatief laag aantal terreinen. Hierbij is op te merken dat het totale oppervlak van een bedrijventerrein als 'verouderd' wordt aangeduid. Hierdoor kan één of kunnen enkele grootschalige terreinen de balans tussen aantallen te revitaliseren terreinen en de te revitaliseren oppervlakte vertekenen. In Maastricht en omgeving geldt dit voor het grootste terrein Beatrixhaven (7 ha), slechts één van de negen terreinen die (deels) verouderd zijn. Voor 7 verouderde werklocaties (9 ha) bestaan nog geen revitaliseringplannen. Voor terreinen (.84 ha) bestaan wel revitaliseringplannen; van deze terreinen worden momenteel 8 terreinen met een brutooppervlakte van 5 ha gerevitaliseerd en bestaan voor terreinen met een brutooppervlakte van 774 ha plannen (op te starten binnen drie jaar). Op één nietverouderd terrein, Chemelot, is gezien de aard van de activiteiten (chemie) en daaraan verbonden veiligheidsregie in combinatie met de omvang van het terrein (> 7 ha) sprake van permanente herstructurering op (delen) van het terrein. Door deze uitzonderingspositie is dit terrein niet in de verouderings en revitaliseringscijfers opgenomen.

38 Veroudering & revitalisering van werklocaties in Limburg veroudering soort werklocatie Veroudering werklocaties, aantal Veroudering werklocaties, brutooppervlakte (in ha) Verouderd 68 5,7% Nietverouderd 97 74,% : 65,% Verouderd.94 4,4% Nietverouderd ,6% : 8.98,% Veroudering naar soort werklocatie 5 (aantal werklocaties) Verouderd abs. abs % 5% 9% 8% % 75% 7% 7% % % % % 4 5% 5% % % 85% 89% 8 8 % % % 68 5% 97 74% 65 % Bedrijventerrein bedrijventerrein landelijk gebied logistiek/industrieel bedrijventerrein stedelijk bedrijventerrein Stedelijk dienstenterrein Niet verouderd abs. stedelijk dienstenterrein (K) stedelijk dienstenterrein (R) werklocaties Veroudering naar soort werklocaties 5 (brutooppervlakte in ha) Verouderd Bedrijventerrein bedrijventerrein landelijk gebied logistiek/industrieel bedrijventerrein stedelijk bedrijventerrein Stedelijk dienstenterrein abs. abs % 5% 4% 5% % 75% 76% 75% % % % % % 7% 9% % 8% 9% 9 56 % % %.94 4% % 8.98 % stedelijk dienstenterrein (K) stedelijk dienstenterrein (R) werklocaties Niet verouderd abs. Na 99 gerevitaliseerde werklocaties 5 (aantal en brutooppervlakte) Aantal werklocaties, 6,% Aantal E Bruto opp. Brutooppervlakte, Bedrijventerrein 7,% 8,8% 8,8% Niet verouderd Niet verouderd echter na 99 gerevitaliseerd 4 stedelijk bedrijventerrein logistiek/industrieel bedrijventerrein bedrijventerrein landelijk gebied

39 Veroudering & revitalisering van werklocaties in Limburg veroudering per regio Veroudering werklocaties per regio, aantal Veroudering werklocaties, brutooppervlakte (in ha) d lla n rg M er ge Li m bu M aa st ric ht & d rk st a lijk e M id d Nietverouderd Pa M ijn st re rd L im bu N oo ek rg d M er ge & st ric ht Verouderd 46 lla n rg Li m bu d rk st a M ijn st re W es te lijk e en M id d.6 ek rg L im bu rg rd L im bu N oo Nietverouderd M aa 6 Pa.4 5 rg W es te 4 7 L im bu 5. en Verouderd Veroudering werklocaties per regio, 5 (aantal werklocaties) Verouderd Niet verouderd abs. abs. abs. NoordLimburg 8 % 5 7 % 7 % MiddenLimburg 6 % 6 79 % 77 % 7 7 % 8 % 4 % 6 % 5 68 % 5 % 9 % 8 66 % 7 % 68 5% 97 74% 65 % Westelijke Mijnstreek Parkstad Limburg Maastricht & Mergelland Veroudering werklocaties per regio 5 (brutooppervlakte in ha) Verouderd Niet verouderd abs. abs. abs. NoordLimburg 74 4%.7 76%.876 % MiddenLimburg 4 %.58 79%.98 % Westelijke Mijnstreek 6%.96 94%.7 % Parkstad Limburg 56 4% 85 59%.67 % Maastricht & Mergelland 46 5% 78 48% 79 %.94 4 % % 8.98 % 5

40 Veroudering & revitalisering van werklocaties in Limburg revitalisering soort werklocatie Verouderde werklocaties status revitaliseringsplannen, 5 Aantal werklocaties Brutooppervlakte (in ha) 8 5 Cat I: nog geen plannen aanwezig 7 54,4% Cat II: plannen aanwezig,8% Cat III: wordt momenteel gerevitaliseerd 8,8% : 68,% Verouderde werklocaties en status van revitalisering, 5 (aantal werklocaties) Cat. I B abs. Bedrijventerrein bedrijventerrein landelijk gebied logistiek/industrieel bedrijventerrein Stedelijk dienstenterrein Cat. II C abs. Cat. III D abs. 5 % 4% 8% abs. 5 % 4 % 4% 4% 7 % stedelijk bedrijventerrein 68 % 8 5% 6% % % % stedelijk dienstenterrein (K) % % stedelijk dienstenterrein (R) % 5 % 7 54 % werklocaties % 64 % % % 66% % % 5% 5% 4 % % 8 % 68 % Verouderde werklocaties en status van revitalisering, 5 (brutooppervlakte in ha) Cat. B I abs. Bedrijventerrein Stedelijk dienstenterrein Cat. C II abs. Cat. D III abs. abs. bedrijventerrein landelijk gebied 4 44% 77 7 % 89 9% 48 % logistiek/industrieel bedrijventerrein 8 8% 8 % 4 4% 989 % stedelijk bedrijventerrein 48 6% 6 8 % % 679 % 5 %.47 % 8 % 8 % 9 4% % stedelijk dienstenterrein (K) % % stedelijk dienstenterrein (R) 5% 9 75 % % 8 % % 9 6 % 8 8% 47 % 9 4% % 5 %.94 % werklocaties Cat I: verouderde terreinen, revitaliseringsplannen bestaan echter nog niet. Cat II: verouderde terreinen, revitaliseringsplannen bestaan, op te starten binnen jaar. Cat III: verouderde terreinen, revitaliseringsplannen momenteel in uitvoering. 6

41 Veroudering & revitalisering van werklocaties in Limburg revitalisering per regio Verouderde werklocaties en status van revitalisering, 5 Aantal werklocaties Brutooppervlakte (in ha) Cat. III d lla n rg M er ge M aa st ric ht & d Pa rk st a M ijn st re lijk e Cat. II Li m bu ek rg Cat. III Cat. I W es te M id d N oo en rd L im bu L im bu rg d M er ge M aa st ric ht & d rk st a Pa W es te Cat. II lla n rg Li m bu ek M ijn st re lijk e en M id d N oo rd L im bu L im bu rg rg Cat. I Verouderde werklocaties en status van revitalisering, 5 (aantal werklocaties) Cat. I Cat. I abs. Cat. II Cat. II abs. Cat. III Cat. III abs. abs. NoordLimburg 4 7 % 5 5 % 5% % MiddenLimburg 9 56 % 5 % % 6 % Westelijke Mijnstreek 4 % 4 % 4 % 7 % Parkstad Limburg 8 5 % 7 4 % 6% 6 % Maastricht & Mergelland % % % 9 % 7 54 % % 8 % 68 % Verouderde werklocaties en status van revitalisering, 5 (bruto oppervlakte in ha) Cat. I Cat. I abs. Cat. II Cat. II abs. Cat. III Cat. III abs. abs. NoordLimburg 55 7 % 9 7% 7 % 74 % MiddenLimburg 7 4 % 9 % 8 % 4 % % 8 7% 9 8% % 9 4 % 68 65% % 56 % % 88 % 8 76 % 46 % 9 4 % 774 5% 5 %.94 % Westelijke Mijnstreek Parkstad Limburg Maastricht & Mergelland Cat I: verouderde terreinen, revitaliseringsplannen bestaan echter nog niet. Cat II: verouderde terreinen, revitaliseringsplannen bestaan, op te starten binnen jaar. Cat III: verouderde terreinen, revitaliseringsplannen momenteel in uitvoering. 7

42 8

43 6 Werklocaties Limburg kavelbenutting, leegstand en braakliggende kavels In de voorliggende monitor is ook de benutting van reeds uitgegeven kavels opgenomen. Hiervoor is gebruik gemaakt van het Vestigingenregister Limburg (VRL) en de BOGmonitor Limburg. Deze systemen zijn op kavelniveau gekoppeld met het REBISmonitorsysteem. Dankzij het VRL is bekend welke bedrijven op de afzonderlijke kavels zijn gevestigd; de BOGmonitor is gebruikt om de leegstand in kaart te brengen door te kijken welk bedrijfsvastgoed door makelaars op de kavels wordt aangeboden. Naast deze monitorsystemen is ook gebruik gemaakt van luchtfoto's en kadasterkaarten om braakliggende kavels in beeld te brengen. Dit betreft zowel individuele kavels als nog niet in gebruik zijnde uitbreidingskavels van naburige bedrijven. Er wordt onderscheid gemaakt in de volgende benuttingsvormen: In gebruik zijnde kavel: BBIG: bebouwde kavel in gebruik (kavels met een bedrijfsvestiging) OBIG: onbebouwde kavel in gebruik (kavels die gebruikt worden als opslagterrein, parkeerplaats, et cetera) OBNIG<J onbebouwde kavel die in het afgelopen jaar is uitgegeven. Het betreft in het afgelopen jaar uitgegeven kavels. Deze kavels zijn nog niet in gebruik echter worden ze het eerste jaar niet als zodanig beschouwd, omdat er tussen uitgifte en daadwerkelijk gebruik rekening wordt gehouden met een bouwperiode. Indien de desbetreffende kavel een jaar na uitgifte nog steeds niet in gebruik is, wordt deze kavel wel als 'niet in gebruik zijnde kavel' beschouwd. Niet in gebruik zijnde kavel: BBNIG: bebouwde kavel niet in gebruik. Het betreft hierbij kavels, waarbij het bedrijfsvastgoed niet in gebruik is (leegstaande kavels met vastgoed). OBNIG>J: onbebouwde kavels niet in gebruik die langer dan een jaar geleden zijn uitgegeven. Het betreft hierbij dus braakliggende kavels die niet in gebruik zijn. Op te merken is dat daarbij uitgegaan wordt van beoogd economisch gebruik, dat wil zeggen dat braakliggende kavels die (tijdelijk) agrarisch gebruikt worden ook onder deze categorie vallen. Kavelbenutting Van alle uitgegeven kavels is bijna % onbenut en dat betreft ruim 8% van de oppervlakte (iets minder dan in 4). De onbenutte kaveloppervlakte (474 ha) is verdeeld tussen leegstand (58%) en braakliggend (4%). De verschillen tussen de regio's zijn beperkt. De verschillen bewegen zich in oppervlaktetermen tussen de 6 en %. In NoordLimburg is het benuttingspercentage het hoogst (94%). In MiddenLimburg en Parkstad Limburg ligt het benuttingspercentage het laagst (beide 9%). De oppervlaktes die niet in gebruik zijn, variëren van 6% bij stedelijke dienstenterreinen (grootschalige kantorenlocaties) tot % bij stedelijke bedrijventerreinen. De terreinen met de grootste onbenutte oppervlakte zijn Dentgenbach (6 ha), Chemelot (4 ha) en Tradeport Noord (4 ha). Deze terreinen zijn volop in ontwikkeling, waardoor ook sommige kavels die meer dan één jaar terug zijn uitgegeven, momenteel (nog) niet bebouwd en/of in gebruik zijn. 9

44 Benutting van werklocaties in Limburg soort werklocatie Benutting uitgegeven kavels, aantal kavels Benutting uitgegeven kavels, oppervlakte in ha 8,%,6% In gebruik Niet in gebruik In gebruik Niet in gebruik 88,4% 9,9% Benutting uitgegeven kavels naar soort werklocatie, per 5 (in ha) In gebruik in ha Bedrijventerrein Stedelijk dienstenterrein in ha Niet in gebruik in ha bedrijventerrein landelijk gebied.46 9 % 8%.45 % logistiek/industrieel bedrijventerrein. 94 % 8 6%.6 % stedelijk bedrijventerrein % 6 %.9 % % 454 8% 5.57 % stedelijk dienstenterrein (K) 94 % 6% 5 % stedelijk dienstenterrein (R) 9 % 9 7% % 6 94 % 6% 47 % % 474 8% % werklocaties Niet in gebruik zijnde kavels, per 5; leegstaande en braakliggende kavels (in ha) 4,% Niet in gebruik: bebouwd (leegstand) Niet in gebruik: onbebouwd (braakliggend) 57,9% Niet in gebruik zijnde kavels (leegstaande en braakliggende kavels), per 5 Aantal kavels aantal Oppervlakte in ha Niet in gebruik: bebouwd (leegstand) 54 68% % Niet in gebruik: onbebouwd (braakliggend) 4 % 4 % niet in gebuik 767 % 474 % 4

45 Benutting van werklocaties in Limburg regio's en werklocaties Benutting uitgegeven kavels naar regio per 5, in ha In gebruik in ha in ha Niet in gebruik in ha NoordLimburg % 6%.775 % MiddenLimburg.7 9% %. % Westelijke Mijnstreek.8 9% 8 7%.6 % 9 9% 6 %.9 % Parkstad Limburg Maastricht & Mergelland Limburg 54 9% 44 8% 585 % % 474 8% % Top werklocaties niet in gebruik zijnde uitgegeven kavels per 5, in ha 5,96 Dentgenbach 4,48 Chemelot 4, Tradeport Noord,8 Roerstreek Noord,7 Kanaalzone II,7 LeukenNoord,8 Beatrixhaven,9 IndustrieparkNoord,58 Ora et Labora, Smakterheide 4 6 Niet in gebruik zijnde uitgegeven kavels (leegstaande en braakliggende kavels) per 5, in ha Leegstand Braakliggend in ha in ha in ha NoordLimburg 7 64 % 9 6% % MiddenLimburg % 56 4% % Westelijke Mijnstreek 4 5 % 4 5% 8 % Parkstad Limburg 6 59 % 44 4% 6 % Maastricht & Mergelland 5 56 % 9 44% 44 % % 4% 474 % Limburg 4

46 4

47 7 Werklocaties Limburg BOGaanbod Om uitspraken te kunnen doen over het aanbod van bedrijfsonroerendgoed (BOG) op werklocaties wordt gebruik gemaakt van de BOGmonitor Limburg, een door Etil ontwikkelde bedrijfsonroerendgoedmonitor. Sinds 5 bestaat deze aanbodregistratie van bedrijfsvastgoed in Limburg, waarbij al het commerciële vastgoedaanbod bij bedrijfsmakelaars per kwartaal wordt geactualiseerd. Hierdoor is het ook voor de vastgoedmarkt op werklocaties mogelijk om aanbod, transactie en prijsontwikkelingen in beeld te brengen. Hiervoor is een koppeling op kavelniveau met REBIS tot stand gebracht. In het kader van de BOGmonitor wordt momenteel bij ruim 5 bronnen het aanbod en de transacties van bedrijfsvastgoed in beeld gebracht. Aanbod bedrijfsonroerendgoed Eind 5 werden er op de Limburgse werklocaties 957 vastgoedobjecten aangeboden met een totale oppervlakte van circa.5.8 m² vvo. Dit aanbod is onder te verdelen in 5 winkel (65. m²), 4 kantoor (.4 m²) en 68 bedrijfsobjecten (.48. m²). Van het totale bedrijfsvastgoed dat eind 5 op de werklocaties werd aangeboden, werd 48% langer dan jaar aangeboden. Voornamelijk kantoorobjecten staan langer dan jaar te huur (55%). Het merendeel van de objecten op werklocaties dat wordt aangeboden op de markt, bestaat uit bedrijfsobjecten (65%). Het grootste aandeel van het aangeboden bedrijfsvastgoed ligt op werklocaties in de gemeente Venlo. De totale oppervlakte aangeboden bedrijfsvastgoed bedraagt hier. m². In de top vijf volgen verder de gemeenten SittardGeleen (5.6 m²), Maastricht (.9 m²), Venray (5.4 m²) en Heerlen (96. m²). Er zijn vijf werklocaties waar het aanbod bedrijfsvastgoed meer dan 5. m² bedraagt, namelijk Smakterheide in Venray (76. m²), Venlo Trade Port in Venlo (68. m²), Beatrixhaven in Maastricht (58.8 m²), IndustrieparkNoord in SittardGeleen (5.9 m²) en Tradeport West in Venlo (5.5 m²). Van het totale aanbod is ruim % op deze vijf terreinen te vinden. Dit wordt vooral veroorzaakt door het aanbod van logistieke ruimten op deze werklocaties. In 5 was op de werklocaties sprake van een daling van het aanbod in NoordLimburg, Parkstad Limburg en Maastricht & Mergelland. In MiddenLimburg en Westelijke Mijnstreek was er daarentegen een toename van het aantal aangeboden vierkante meters. Gemiddelde huurprijzen (vraagprijs) De gemiddelde huurprijs van het aangeboden bedrijfsvastgoed op werklocaties bedraagt eind 5 evenals in 4 circa 55 per m² per jaar. De hoogte van de gemiddelde huurprijs wordt bepaald door type, kwaliteit en ligging. Zo bedraagt de gemiddelde huurprijs voor kantoorruimte 7, winkelruimte 64 en bedrijfsruimte 4 (per m² per jaar). in 4 was dit nog, 56 en 47. 4

48 BOGaanbod op werklocaties in Limburg 55 Aanbod van bedrijfsvastgoed op werklocaties, per 5 Aantal Oppervlakte vvo in m² waarvan: N winkelopp. kantooropp. bedrijfsopp Winkelruimten 5 Kantoorruimten Bedrijfsruimten vvo = verhuurbare vloeroppervlakte Aanbod bedrijfsvastgoed, aantal Aanbod bedrijfsvastgoed, oppervlakte in m² Winkelruimten Kantoorruimten Bedrijfsruimten Aanbod duur van aanbod Winkelruimten Aanbod aandeel pandtype > jaar < jaar Aantal In % Aantal In % Winkelruimten Bedrijfsruimten Gemiddelde huurprijs in euro Aantal Opp. 5 4 % 57 % Winkelruimten 4% 5% Kantoorruimten % 8 45 % Kantoorruimten % Bedrijfsruimten % 4 55 % Bedrijfsruimten % % 44 Kantoorruimten Gemiddelde huurprijs per m² Winkelruimten 64 7 % Kantoorruimten 7 65 % 78 % Bedrijfsruimten 4 % % 55

49 BOGaanbod op werklocaties in Limburg gemeenten en werklocaties 'Top ' gemeenten aanbod bedrijfsvastgoed op werklocaties, 5 Venlo SittardGeleen Maastricht Venray Heerlen Weert Kerkrade Roermond Beek Stein NoordLimburg Westelijke Mijnstreek Maastricht & Mergelland NoordLimburg Parkstad Limburg MiddenLimburg Parkstad Limburg MiddenLimburg Westelijke Mijnstreek Westelijke Mijnstreek Top gemeenten Overige gemeenten vvo in m² Opp. van totaal Aantal ,%,4 % 9,8% 7,9% 7,% 6,9% 6,6% 5,5% 4,8%,5% ,8%,%,% vvo = verhuurbare vloeroppervlakte 'Top ' gemeenten aanbod, opp. vvo in m² 'Top ' werklocaties aanbod, opp vvo in m² Sm ak Ve te rh nl ei o de Tr ad e Be Po In at rt du rix st h rie av pa en H an rk Tr N de a oo ls de ce rd po nt rt ru W m es Be t rg er w Ke eg re ns Le he uk id e en N oo rd Ve eg te D s e H or se l ek d ei n St Be e rm on R oe rt W ee rk ra d Ke rle n H ee t ra y Ve n n ric h st M aa el ee Ve n Si tta rd G lo 'Top ' werklocaties aanbod bedrijfsvastgoed, 5 Smakterheide Venlo Trade Port Beatrixhaven IndustrieparkNoord Tradeport West Handelscentrum Bergerweg Kerensheide LeukenNoord Veegtes De Horsel Venray Venlo Maastricht SittardGeleen Venlo SittardGeleen Stein Weert Venlo Nuth Top werklocaties Overige werklocaties 45 Opp. in m² Opp. van totaal Aantal ,7% 5,% 4,4% 4,%,9%,%,%,8%,%,% ,5% 6,5%,%

50 BOGaanbod op werklocaties in Limburg naar soort werklocatie en per regio Aanbod van bedrijfsvastgoed op werklocaties, per 5 Winkelruimten Aantal vvo in m² Kantoorruimten Aantal vvo in m² Bedrijventerrein stedelijk bedrijventerrein logistiek/industrieel bedrijventerrein bedrijventerrein landelijk gebied Stedelijk dienstenterrein stedelijk dienstenterrein (K) stedelijk dienstenterrein (R) werklocaties Bedrijfsruimten Aantal vvo in m² vvo = verhuurbare vloeroppervlakte Aanbod bedrijfsvastgoed op werklocaties per regio, 5 Winkelruimten Kantoorruimten Bedrijfsruimten Aantal vvo in m² Aantal vvo in m² Aantal vvo in m² Aantal vvo in m² NoordLimburg MiddenLimburg Westelijke Mijnstreek Parkstad Limburg Maastricht & Mergelland vvo = verhuurbare vloeroppervlakte

51 8 Werklocaties Limburg vestigingen Om uitspraken te kunnen doen over bedrijfsvestigingen op de Limburgse werklocaties wordt gebruik gemaakt van het Vestigingenregister Limburg (VRL) van Etil. Hierin worden continu gegevens geregistreerd en geactualiseerd over het Limburgse bedrijfsleven. Dit register is op adresniveau gekoppeld met REBIS. Vestigingen In totaal zijn in Limburg ruim 9.8 vestigingen op werklocaties gevestigd. Dat is % van het totale aantal vestigingen in Limburg. Ten opzichte van 4 is het aantal vestigingen op werklocaties toegenomen met,%. In alle regio s behalve Maastricht & Mergelland was sprake van een toename in het aantal vestigingen op werklocaties. De grootste toename vond plaats in de Westelijke Mijnstreek (,%). In MiddenLimburg nam het aantal vestigingen met,4% het minst toe. In Maastricht & Mergelland nam het aantal vestigingen af met,%. In 5 waren 8.7 vestigingen (85%) op bedrijventerreinen gevestigd en bijna.44 vestigingen (5%) op stedelijke dienstenterreinen. Met name op de stedelijke bedrijventerreinen liggen veel vestigingen (45%). Op alle soorten werklocaties, behalve op de logistiek/industriële terreinen, vond een groei van het aantal vestigingen plaats. De grootschalige kantorenlocaties (+4,%) kenden evenals in 4 de sterkste groei. Daarachter komen op de tweede plek bedrijventerreinen in het landelijke gebied. Daar lag de groei op,8%. Het enige soort werklocatie waar het aantal vestigingen daalde waren de logistiek/industriële terreinen, waar een afname was van,%. Venlo, SittardGeleen en Maastricht zijn, evenals in 4, de gemeenten met de meeste vestigingen op werklocaties. Venlo is koploper met ruim %. SittardGeleen is met bijna % op de tweede plaats te vinden, terwijl Maastricht daar met ruim % net iets onder zit. In deze drie gemeenten zijn dan ook enkele werklocaties gelegen met relatief veel vestigingen: 'Venlo Trade Port' in Venlo, 'Beatrixhaven', 'Ceramique (SD)' en 'Randwyck (SD)' in Maastricht en 'IndustrieparkNoord' en Handelscentrum Bergerweg in SittardGeleen. Andere Limburgse gemeenten die veel vestigingen op werklocaties hebben, zijn Roermond, Heerlen en Weert. De meeste vestigingen op werklocaties behoren tot de sectoren Handel (5%), Industrie (7%) en Zakelijke dienstverlening (6%). Relatief sterk vertegenwoordigd op die werklocaties zijn ook de sectoren Bouwnijverheid (9%) en Vervoer en Opslag (6%). De locatievoorkeur van Limburgse bedrijven is afhankelijk van de sector. De locatievoorkeur voor bedrijventerreinen geldt voornamelijk voor bedrijven uit de industriële sector (7%), vervoer en opslag (9%) en overheid (%). De voorkeur voor vestigingen op stedelijke dienstenterreinen is bij de overheidssector (8%) het grootst. 47

52 Vestigingen op werklocaties in Limburg 65 Aantal vestigingen op werklocaties, per jaar. 5, Verandering aantal vestigingen, t.o.v. het voorgaande jaar , , , , Aantal vestigingen op werklocaties, per jaar Bedrijventerrein Stedelijk dienstenterrein , 4 5 Verandering per jaar werklocaties werklocaties abs ,,9 4,,,9,8,6,8, Aantal vestigingen op werklocaties 45, per sector Bedrijventerrein 4 5 Landbouw Industrie Bouwnijverheid Handel Vervoer en opslag Horeca Informatie en communicatie Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Overheid Gezondheids en welzijnszorg Onderwijs Overige dienstverlening Stedelijk dienstenterrein werklocaties abs ,,9,,,6 6,,7 7, 44,8, 7 8, 5,,7 94,

53 Vestigingen op werklocaties in Limburg naar soort werklocatie en per regio Aantal vestigingen op werklocaties in 5 en ontwikkeling 45, naar soort werklocatie 5 45 abs. abs. Bedrijventerrein stedelijk bedrijventerrein logistiek/industrieel bedrijventerrein bedrijventerrein landelijk gebied % 6% 4% 85% ,7,,8,7 Stedelijk dienstenterrein stedelijk dienstenterrein (K) stedelijk dienstenterrein (R) % 6% 5% 4 7 4,,7, % 94, werklocaties Vestigingsontwikkeling op werklocaties 45, naar soort werklocatie 5, 4,,,,,,, stedelijk dienstenterrein (K) stedelijk dienstenterrein (R) stedelijk bedrijventerrein logistiek/industrieel bedrijventerrein bedrijventerrein landelijk gebied Aantal vestigingen op werklocaties 45, per regio 45 5 abs. NoordLimburg MiddenLimburg Westelijke Mijnstreek Parkstad Limburg Maastricht & Mergelland ,7,4,,8, , Vestigingsontwikkeling op werklocaties 45, per regio,4,,6,,8,4,,4 NoordLimburg MiddenLimburg Westelijke Mijnstreek 49 Parkstad Limburg Maastricht & Mergelland

54 Vestigingen op werklocaties in Limburg gemeenten en werklocaties 'Top ' gemeenten aantal vestigingen op werklocaties 5 Venlo SittardGeleen Maastricht Roermond Heerlen Weert Venray Kerkrade Peel en Maas Beek NoordLimburg Westelijke Mijnstreek Maastricht & Mergelland MiddenLimburg Parkstad Limburg MiddenLimburg NoordLimburg Parkstad Limburg NoordLimburg Westelijke Mijnstreek Top gemeenten Overige gemeenten Aantal vestigingen 'Top ' gemeenten Aantal Aantal.8,% ,5%,4% 7,8% 7,8% 6,5% ,6% 4,%,9%,5% ,%,%,% Aantal vestigingen 'Top ' werklocaties en ar kn C oo er rd am iq ue (S D ) D e Be R an rk dw yc k (S Le D ) uk en N H oo an rd de Ke ls D iz ce es e rs nt ig ve ru ne m ld ro Be ut rg le er tr w oe eg rm on d (S D ) rt av Po rix h e rie p st In du lo Ve n at Tr ad el Pe Be s ek Be e M aa en ra y rt rk ra d Ke Ve n W ee d rle n H ee rm on R oe ric h t n st M aa el ee Ve n Si tta rd G lo 'Top ' werklocaties aantal vestigingen 5 Venlo Trade Port Beatrixhaven IndustrieparkNoord Ceramique (SD) De Berk Randwyck (SD) LeukenNoord Keizersveld Handelscentrum Bergerweg Designer Outlet Roermond (SD) Venlo Maastricht SittardGeleen Maastricht EchtSusteren Maastricht Weert Venray SittardGeleen Roermond Top werklocaties Overige werkocaties werklocaties 5 Aantal Aantal ,%,5%,4%,9%,8%,8%,8%,7%,7%,7% ,5% 79,5%,%

55 Vestigingen op werklocaties in Limburg werklocaties versus Limburg totaal,% Werklocaties,% Overige locaties 88,7% :,% 88,7% Aantal vestigingen op werklocaties versus Limburg totaal, naar sector (5) Werklocaties Landbouw Industrie Bouwnijverheid Handel Vervoer en opslag Horeca Informatie en communicatie Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Overheid Gezondheids en welzijnszorg Onderwijs Overige dienstverlening % 7 % 9% 5 % 6% % % % 6 % % 4% % 4% % Limburg gemiddeld Overige locaties 6% % 8% 7% % 6% 4% % % % % 5% 4% % 6% 5% 8% 9% % 5% 4% % % % % 5% % % Opmerking Landbouwsector: Het betreft met name dienstverlening t.b.v. de landbouwsector zoals hoefsmederijen, grondverzet, loon en hoveniersbedrijven. Land, veeteelt en tuinbouwbedrijven zijn buiten beschouwing gelaten. Locatievoorkeur aantal vestigingen werklocaties in 5, aandeel werklocaties naar sector Bedrijventerrein Stedelijk dienstenterrein % 7 % % 8 % 9 % % 7% 5% 7% % % % % % % % % % % % % 4% % 8% % % % % Landbouw Industrie Bouwnijverheid Handel Vervoer en opslag Horeca Informatie en communicatie Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Overheid Gezondheids en welzijnszorg Onderwijs Overige dienstverlening Overige locaties 99% 6% 88% 79% 7% 97% 9% 9% 9% 7% 96% 96% 97% 89% % % % % % % % % % % % % % % Locatievoorkeur aantal vestigingen werklocaties in 5 (aandeel werklocaties naar sector) 5 4 Landbouw Industrie Bouwnijverheid Handel Vervoer en opslag Horeca Informatie Financiële Zakelijke Overheid Gezondheids Onderwijs Overige en inst. dienstverlening en dienstverlening communicatie welzijnszorg 5

56 5

57 9 Werklocaties Limburg werkgelegenheid Om uitspraken te kunnen doen over de werkgelegenheid op de Limburgse werklocaties wordt gebruik gemaakt van het Vestigingenregister Limburg (VRL) van Etil. Hierin worden continu gegevens geregistreerd en geactualiseerd over het Limburgse bedrijfsleven. Dit register is op adresniveau gekoppeld met REBIS. Werkgelegenheid In totaal zijn in Limburg circa 94. personen werkzaam op werklocaties. Dat is ruim 8% van de totale werkgelegenheid in Limburg. Ten opzichte van 4 is de werkgelegenheid op werklocaties afgenomen met,7%. De afname van de werkgelegenheid op werklocaties is in bijna alle regio s te zien. Enkel in de regio Westelijke Mijnstreek is de werkgelegenheid op werklocaties gestegen (+,6%). In NoordLimburg was sprake van de grootste afname van de werkgelegenheid op werklocaties (,%). Ook in MiddenLimburg (,6%), Parkstad Limburg (,6%) en Maastricht & Mergelland (,5%) was sprake van een afname van de werkgelegenheid op werklocaties. De werkgelegenheid op de bedrijventerreinen af met,%. Op de stedelijke dienstenterreinen nam het aantal arbeidsplaatsen daarentegen toe met,4%. Kijkend naar soort bedrijventerrein vindt de grootste afname, met,%, plaats op de stedelijke bedrijventerreinen. Op de grootschalige kantorenlocaties en retailterreinen was daarentegen sprake van een toename van de werkgelegenheid (,6% respectievelijk,7%). Het grootste deel van het aantal arbeidsplaatsen op de werklocaties concentreert zich op de stedelijke bedrijventerreinen, namelijk 4%. Maastricht (5%), Venlo (%) en SittardGeleen (%) zijn de gemeenten met het grootste werkgelegenheidsaandeel op werklocaties. In Maastricht en Venlo is de werkgelegenheid met name te vinden op grote werklocaties, zoals 'Randwyck, Beatrixhaven' en 'Ceramique (SD)' (Maastricht), respectievelijk 'Venlo Trade Port' en 'Tradeport West' (Venlo). In SittardGeleen is buiten Chemelot minder sprake van concentratie, maar is de werkgelegenheid verspreid over een groot aantal werklocaties. De meeste werkgelegenheid op werklocaties is te vinden in de sectoren Industrie (%), Handel (8%), Zakelijke dienstverlening (%) en Vervoer en opslag (%). Uitgaande van de locatievoorkeuren van bedrijven ten aanzien van bedrijventerreinen zijn de sectoren Industrie, Vervoer en opslag en Bouwnijverheid relatief sterk vertegenwoordigd. In deze sectoren is respectievelijk 77%, 74% en 47% van de werkgelegenheid te vinden op de werklocaties. De voorkeur voor vestigingen op stedelijke dienstenterreinen is bij de sectoren Financiële instellingen (9%), Informatie en communicatie (%) en Overheid (%) het grootst. 5

58 Werkgelegenheid op werklocaties in Limburg 65 Werkgelegenheid op werklocaties, per jaar 5. 6, Werkgelegenheidsontwikkeling, t.o.v. het voorgaande jaar 5, 4, 5.,, 95.,,, 85.,, 75. 4, Werkgelegenheid op werklocaties, per jaar Bedrijventerrein Stedelijk dienstenterrein Verandering per jaar werklocaties werklocaties abs ,6 4,,,5,,,,6,7 Werkgelegenheid op werklocaties 45, per sector Bedrijventerrein Landbouw Industrie Bouwnijverheid Handel Vervoer en opslag Horeca Informatie en communicatie Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Overheid Gezondheids en welzijnszorg Onderwijs Overige dienstverlening Stedelijk dienstenterrein werklocaties ,5,8 7,4,7, , abs. 7, 4, 8,, 5,5,5 7,9,4

59 Werkgelegenheid op werklocaties in Limburg naar soort werklocatie en per regio Werkgelegenheid op werklocaties 45, naar soort werklocatie 5 Bedrijventerrein stedelijk bedrijventerrein logistiek/industrieel bedrijventerrein bedrijventerrein landelijk gebied Stedelijk dienstenterrein stedelijk dienstenterrein (K) stedelijk dienstenterrein (R) werklocaties 45 abs. abs % 6% 4% 75% ,,8,5, % 5% 5%.4.64,6,7, %.457,7 Werkgelegenheidsontwikkeling op werklocaties 45, naar soort werklocatie 4,,,,,,,, stedelijk dienstenterrein (K) stedelijk dienstenterrein (R) stedelijk bedrijventerrein logistiek/industrieel bedrijventerrein bedrijventerrein landelijk gebied Werkgelegenheid op werklocaties 45 per regio 5 NoordLimburg MiddenLimburg Westelijke Mijnstreek Parkstad Limburg Maastricht & Mergelland 45 abs ,,6,6,6, ,7 Werkgelegenheidsontwikkeling op werklocaties 45, per regio,,5,,5,,5,,5,,5 NoordLimburg MiddenLimburg Westelijke Mijnstreek 55 Parkstad Limburg Maastricht & Mergelland

60 Werkgelegenheid op werklocaties in Limburg gemeenten en werklocaties 'Top ' gemeenten werkgelegenheid op werklocaties, 5 Maastricht Venlo SittardGeleen Heerlen Roermond Weert Venray Beek Kerkrade Peel en Maas Maastricht & Mergelland NoordLimburg Westelijke Mijnstreek Parkstad Limburg MiddenLimburg MiddenLimburg NoordLimburg Westelijke Mijnstreek Parkstad Limburg NoordLimburg wp wp van totaal ,8%,%,6%,% 9,% 5,% 5,%,5%,%,6% ,5% 8,5%,% Top gemeenten Overige gemeenten wp = werkzame personen 'Top ' gemeenten werkgelegenheid 'Top ' werklocaties werkgelegenheid ep Tr ad Tr ad lo R an Ve n dw yc k e (S D ) s e M aa el en ek rk ra d Ke Pe rt ra y Be Ve n d W ee rm on R oe n rle n H ee t lo el ee rd G Ve n Si tta ric h st M aa Po rt or tw es Be t at rix h av C er en am iq ue (S D Sm ) ak te rh ei de C he R m oe el rs ot tre ek In du N oo st rie rd pa rk N oo Ze rd sw eg en (S D ) 'Top ' werklocaties werkgelegenheid, 5 Randwyck (SD) Venlo Trade Port Tradeport West Beatrixhaven Ceramique (SD) Smakterheide Chemelot Roerstreek Noord IndustrieparkNoord Zeswegen (SD) Maastricht Venlo Venlo Maastricht Maastricht Venray SittardGeleen Roermond SittardGeleen Heerlen Top werklocaties Overige werklocaties werklocaties wp = werkzame personen 56 wp wp van totaal ,7% 4,%,%,5%,5%,4%,%,%,9%,9% ,4% 7,6%,%

61 Werkgelegenheid op werklocaties in Limburg werklocaties versus Limburg totaal 8,% 6,7% Werklocaties 8,% Overige locaties 6,7% :,% Werkgelegenheid op werklocaties versus Limburg totaal, naar sector (5) Werklocaties Landbouw Industrie Bouwnijverheid Handel Vervoer en opslag Horeca Informatie en communicatie Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Overheid Gezondheids en welzijnszorg Onderwijs Overige dienstverlening % % 5% 8 % % % % % % 4% 7% % % % Overige locaties 5% 4% % 8% % 8% % % % 5% 6% 8% 6% % Limburg gemiddeld % 5 % 4% 8 % 5% 6% % % % 5% 8 % 6% 4% % Opmerking Landbouwsector: Het betreft met name dienstverlening t.b.v. de landbouwsector zoals hoefsmederijen, grondverzet, loon en hoveniersbedrijven. Land, veeteelt en tuinbouwbedrijven zijn buiten beschouwing gelaten. Locatievoorkeur werkgelegenheid werklocaties in 5, aandeel werklocaties naar sector Bedrijventerrein Stedelijk dienstenterrein % 77% 47% % 74% % 9% 6% 4% % 6% 5% 9% 9% % 6% % 8% % 6% % 9% 7% % 8% 4% % % Landbouw Industrie Bouwnijverheid Handel Vervoer en opslag Horeca Informatie en communicatie Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Overheid Gezondheids en welzijnszorg Onderwijs Overige dienstverlening Overige locaties 99 % 7 % 5 % 6 % % 9 % 5 % 55 % 6 % 66 % 86 % 8 % 88 % 6 % % % % % % % % % % % % % % % Locatievoorkeur werkgelegenheid werklocaties in 5 (aandeel werklocaties naar sector) Landbouw Industrie Bouwnijverheid Handel Vervoer en opslag Horeca Informatie Financiële Zakelijke Overheid Gezondheids Onderwijs Overige en inst. dienstverlening en dienstverlening communicatie welzijnszorg 57

62 58

63 Werklocaties Limburg bedrijvendynamiek Om uitspraken te kunnen doen over de bedrijvendynamiek op de Limburgse werklocaties wordt gebruik gemaakt van het Vestigingenregister Limburg (VRL) van Etil. Hierin worden continu gegevens geregistreerd en geactualiseerd over het Limburgse bedrijfsleven. Dit register is op adresniveau gekoppeld met REBIS. Ten aanzien van de bedrijvendynamiek wordt onderscheid gemaakt tussen oprichtingen, opheffingen en verhuisbewegingen van en naar bedrijventerreinen. Oprichtingen In het afgelopen jaar vond 7,% van alle in Limburg opgerichte bedrijfsvestigingen plaats op werklocaties. Van alle bedrijven die op werklocaties gelegen zijn, is 5,% opgericht in 4. De daaraan verbonden werkgelegenheidstoename bedroeg bijna. banen ofwel,%. Het aantal oprichtingen was daarmee lager dan in het voorafgaande jaar (5,9%), evenals de daarmee gemoeide werkgelegenheidstoename (.5). Absoluut vonden de meeste oprichtingen plaats in de regio NoordLimburg (+), en daarmee ook de sterkste werkgelegenheidstoename (+4). Ook in de Westelijke Mijnstreek was sprake van een werkgelegenheidstoename van 4 werkzame personen, terwijl daar absoluut gezien minder oprichtingen op werklocaties plaatsvonden (+9). De sterkste toename in aantal vestigingen is, net als in en 4, te vinden in de sectoren Handel (+75 vestigingen) en Zakelijke dienstverlening (+4 vestigingen). Het grootste werkgelegenheidseffect is te zien bij de sectoren Handel (+49 banen) en Onderwijs (+4 banen). De stijging van de sector Onderwijs is voor een groot deel te verklaren door de in gebruik name van de nieuwe locatie van het Arcus College op de Onderwijsboulevard in Heerlen. Opheffingen Van alle in het afgelopen jaar opgeheven bedrijven c.q. vestigingen vond 9,7% op werklocaties plaats. Het aantal opgeheven bedrijven c.q. vestigingen op werklocaties bedroeg 5 (5,%). De daaraan verbonden werkgelegenheidsafname bedroeg bijna.86 banen ofwel,%. Het aantal opheffingen was daarmee vergelijkbaar met het voorgaand jaar, maar de daarmee gemoeide werkgelegenheidsafname was kleiner. Relatief gezien vonden de meeste opheffingen plaats in de regio s Maastricht & Mergelland (6,%) en MiddenLimburg (5,8%). De sterkste werkgelegenheidsafname als gevolg van opheffingen vond in de regio MiddenLimburg (,4%) plaats. Het grootste aantal opheffingen is te vinden in de sectoren Handel (8) en Zakelijke dienstverlening (94). Veruit het grootste werkgelegenheidseffect ten gevolge van opheffingen is te zien bij de sector Handel (97), gevolgd door de sectoren Industrie (87) en Vervoer en transport (56). Verhuizingen Het saldo van vestigers en vertrekkers op en van werklocaties was het afgelopen jaar positief en bedroeg (+,%). Dit aantal en percentage liggen daarmee lager dan een jaar eerder. Het daaraan verbonden werkgelegenheidssaldo was ook positief en nam toe met 86 banen ofwel,4%. Relatief gezien vonden de meeste verhuizingen plaats in MiddenLimburg (+,8%) en de Westelijke Mijnstreek (+,%). De sterkste werkgelegenheidstoename als gevolg van verhuizingen vond ook plaats in MiddenLimburg (+,4%). 59

64 Bedrijvendynamiek op werklocaties in Limburg oprichtingen laatste jaar Aandeel werkgelegenheidseffect oprichtingen op werklocaties t.o.v het totaal aantal oprichtingen in Limburg Aandeel oprichtingen op werklocaties t.o.v het totaal aantal oprichtingen in Limburg Werklocaties 7% Overige locaties 9% : % Werklocaties 8% Overige locaties 8% : % Aantal oprichtingen op werklocaties abs. en van het totaal aantal vestigingen op werklocaties per regio) Werkgelegenheidseffect oprichtingen (abs. en van het totaal aantal banen op werklocaties per regio) Abs. In % NoordLimburg 4,7 MiddenLimburg Westelijke Mijnstreek Parkstad Limburg ,4 5,5 5,7 79 6, NoordLimburg MiddenLimburg Westelijke Mijnstreek Parkstad Limburg Maastricht & Mergelland 5 5, Maastricht & Mergelland In % Landbouw Industrie Bouwnijverheid Handel Horeca Vervoer en opslag Informatie en communicatie Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Overheid Gezondheids en welzijnszorg Onderwijs Overige dienstverl ,, 4, 5, 7,5 5, 7,9, 7,9, 4,4,5 6,7 5 5, In % ,8,8,,,7.9, Werkgelegenheidseffect oprichtingen abs. en van het totaal aantal banen op werklocaties per regio) Aantal oprichtingen op werklocaties abs. en van het totaal aantal vestigingen op werklocaties per regio) Abs. Abs. Abs. Landbouw Industrie Bouwnijverheid Handel Horeca Vervoer en opslag Informatie en communicatie Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Overheid Gezondheids en welzijnszorg Onderwijs Overige dienstverl. 6 In % ,9,,,4 5,,9,,,6,,5 7,7,.9,

65 Bedrijvendynamiek op werklocaties in Limburg opheffingen laatste jaar Aandeel werkgelegenheidseffect opheffingen op werklocaties t.o.v het totaal aantal opheffingen in Limburg Aandeel opheffingen op werklocaties t.o.v het totaal aantal opheffingen in Limburg Werklocaties % Overige locaties 7% : % Werklocaties % Overige locaties 9% : % Aantal opheffingen op werklocaties (abs. en van het totaal aantal vestigingen op werklocaties per regio) Werkgelegenheidseffect opheffingen (abs. en van het totaal aantal banen op werklocaties per regio) Abs. In % NoordLimburg MiddenLimburg Westelijke Mijnstreek Parkstad Limburg Maastricht & Mergelland ,9 5,8 4, 4,9 6, NoordLimburg MiddenLimburg Westelijke Mijnstreek Parkstad Limburg Maastricht & Mergelland ,,4,,, 5 5,.857, Aantal opheffingen op werklocaties (abs. en van het totaal aantal vestigingen op werklocaties per regio) Landbouw Industrie Bouwnijverheid Handel Horeca Vervoer en transport Informatie en communicatie Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Overheid Gezondheids en welzijnszorg Onderwijs Overige dienstverl. Abs. Werkgelegenheidseffect opheffingen (abs. en van het totaal aantal banen op werklocaties per regio) Abs. In % ,5 4, 5, 5,, 4, 6,9 9, 6,, 5,5 9,4 5, Landbouw Industrie Bouwnijverheid Handel Horeca Vervoer en transport Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Overheid Gezondheids en welzijnszorg Onderwijs Overige dienstverl. Anders 5 5, Abs. In % ,,,5,5,,,5,6,7,,8,5,9.857, In %

66 Bedrijvendynamiek op werklocaties in Limburg verhuizingen laatste jaar Werkgelegenheidseffect verhuisbewegingen (werkzame personen; abs. en van totaal per regio) Saldo van verhuisbewegingen op werklocaties (vestigingen; abs. en van totaal per regio) NoordLimburg MiddenLimburg Westelijke Mijnstreek Parkstad Limburg Maastricht & Mergelland Abs. In % ,,8,,,, Saldo van verhuisbewegingen op werklocaties (vestigingen; abs. en van het totaal per sector) Landbouw Industrie Bouwnijverheid Handel Horeca Vervoer en transport Informatie en communicatie Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Overheid Gezondheids en welzijnszorg Onderwijs Overige dienstverl. Abs. In %,4, Abs. In % NoordLimburg MiddenLimburg Westelijke Mijnstreek Parkstad Limburg Maastricht & Mergelland ,,4,,,4 86,4 Werkgelegenheidseffect verhuisbewegingen (werkzame personen; abs. en van totaal per sector) 6 6,,,,4,8, Landbouw Industrie Bouwnijverheid Handel Horeca Vervoer en transport Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Overheid Gezondheids en welzijnszorg Onderwijs Overige dienstverl. Anders, 8 5,5,,,8,7 6 Abs. In %, ,,9,,,4,5 86,4,8 4,6,5,4,,

67 Werklocaties Limburg bijlagen 6

68 Bijlage Kerncijfers werklocaties; stand per 5 Maasveld Molenveld Roversheide Beesel De Flammert Bergen De Brem De Grens De Groote Heeze De Heij Drie Kronen Hoogveld (Gennep) Moutstraat Ovenberg Gennep Berghem Bosserhof (Lottum) De Asdonck Hagelkruis Hoogveld (Horst) Horsterweg Klaver Klaver 8 Melderlosche Weiden Tienray Venrayseweg II Horst aan de Maas Hoeveveld (Middelweg) Korendal Spijkerweg Mook en Middelaar Bedrijvenpark J.F. Kennedylaan BusinessPark Siberie De Kieën De Kruisberg De Schor De Wielen De Wielen uitbreidingslocatie fase I.T. Beringe I.T. Panningen TrafficPort Venlo Peel en Maas Ariensstraat Bedrijventerrein Noorderpoort De Pannenberg Emmaplein e.o. Erkenkamp Freshpark Venlo Geloërveld Greenpark Venlo Hagerhof Kaldenkerkerweg Kantorenpark Noorderpoort (SD) Kazernekwartier Keulse barierre Spikweien Tradeport Noord Tradeport Oost Tradeport West Trefcenter (SD) Ubroek Bruto Netto Restcapaciteit,46 4, 9,4,69, 6,4 65,88 4,95 4,95,86 7,,6 5,84 5,6 5,87,4 8,5 75, 6,6 5, 6,57 5,75 57,7,4 74,7,4 5,67 9,45 9,5 8,88 6,78,5,9, 7, 9,89 7,7 5, 7,8,58,4 7,67 7,5 9, 59,6 4,65 4,65 4,,7 5,87 5,4 5,7 5,7,9 6,58 4,8,8 4, 6, 4,96 47,9,4 65,9 5,66 9,9 8,4,5 4,94 4,66,5,55,7,75 9,89 5,6,98,,85,6 6,97 6,95 6,6 8, 8,,9 6, 4,74 4,5, 6,9 56,4 4,,54 4,84,,,4,6 4,5,7 8, 8,,9 5,44 4,74,4, 6,9 44,7,54,54,,,4,6 4,5,7,58,,7 4, 4, 4, 4,,7,49,9,8,,,, 4, , 95, 45,,9 5,44 4,74,4, 6,9 44,7 4, 44, 44 44,54,54 44, 44,, , ,85 8 8, , 84 98,7 76,89 9, 86,6 8,5,5,94 4,7 7, 88,8 6,6 7,74,8 4,49 5,58 6, 5,, 9, 4,78, 6,4 6,69 7, 7,6,8,68 97,,6 44,87 4,8 5,77, 8,4 7,48 4,4 45,,9 7,54 8,6 7,98 6,9 6,5 4,4,6,9, 7,8,5 4,8,5 4,4 4,8 9,5,7 6,9 5,5 4,4,6 4,9, 8,,5 4,8,8 85, 4,8 4,4,7,7 9,8 9,68,4 49, 5,8,, 8,, 4,7 4,5 498, 5,, 5 7 4,4, ,9, ,5 4 7,47 5 5, , ,8 4,4 7 7, Terstond uitgeefbaar Nietterstond uitgeefbaar Opties Vrije kavels Prijs min. Prijs max.

69 Bruto Venlo Trade Port Windhond Witveldweg Venlo Agrobaan Ysselsteyn De Blakt De Brier (SD) De Hulst I De Hulst II Gezellenbaan Ysselsteyn Haven en industrieterrein Wanssum Keizersveld Smakterheide Vennendreef Witte Vennen Zuivelfabriek Venray 5 NoordLimburg Businesspark ML De Berk De Loop Dieterderweg Wolfskoul EchtSusteren Arenbos (Heythuysen) Heldenseweg Neer Heythuyserweg (Horn) Ittervoort Kelpen Oler Laak Roggel Op de Kouk (Heythuysen) Soerendonck (Neer) St Antoniusstraat (Baexem) Windmolenbos Zevenellen (EPZ Buggenum) Leudal 5e Kraaiveld Beegderveld BP kern Panheel Haven Wessem Kanaal WessemNederweert Koeweide Meers Mortelskoel Oude Maas Veestraat Maasgouw Aan Veertien Bedrijvenpark Pannenweg west Bedrijventerrein Pannenweg oost Hulsenweg (Budschop) Ketelaarsweg Nederweert BorgGrens BT Vlodrop Middenweg/Kom Stationsweg 't Sittert Roerdalen Boven de Wolfskuil Breden Ars Broekhin (SD) Netto Restcapaciteit 79,67 7,7,76 8,56 7,5 5,8.54,54.4, 8,4 6,7 78,7 55,77,86 8,4,49,6 5,54,,99,7 55,87 4, 4,94,9 7,6 48,59 8,74 6,76 9,4 7,8,57,57 456,96 77,7.875,55.48,9.875,55.48,9,,86 4,8,8,8 7,75 4,,9,6 5, 4,8 7,64 7,64 Terstond uitgeefbaar Nietterstond uitgeefbaar Opties Vrije kavels Prijs min. Prijs max.,, 5 5,86,86 ######################################## ######################################## 6,8 4,98 7,75 99,7,8,8,5,66,5 4,,4 4, 4, 4,,9,9,6,6 5, 5,,, 9,8 5, 9,8 45,55 ######################################## ######################################## 6,8,67 ######################################## ######################################## 45,55 6,8 4,88,67 47,48 66,59 6,9,86 8,7 5,55 9,4,7,4 6, 6,8 8,5,57 5,,76,74 9,76 4,9 55,7 5,46 9,4 6,7 8,5 7,,,7 5,8 4,58 5,9,7 4,85,8 9,48 65,4 4, 4,85 4,45,4,78 6,5,86,,9 8,67 4, 4,85,,8,56 6,5,5,9 4,69,,,,7,,99,5,8,79,5, ,85 8, ,49 7, 4,,56 5,,5, ,69 68,67,4 4,79 4,9,6 8, 48,57 8,8 6,78 6,59 5,4 88, 4,4 47,4,8 8, 9,88 5,98, 5,58,7 4,84 5,56 6,5 4,79 6,94,69,45, 4,4,6,67 7, 6,7 8,4 5,7 5,6 5,8 45,55 6,,54 5,79 7,56 8,69,9, 5,,65 9,98 5,56 56,4,87 6,55 9,4 5,68,54,54,74,74,69,69,4,65,54,54,74,74,4 7,4,69,69,5,54,54,5 8, 9, , 65,,74 5,74, 5,,,,4 8 65

70 Bruto Broekhin Zuid (SD) Buitenop (SD) Businesspark De Hanze De Grinderij Designer Outlet Roermond (SD) HertenMussenberg Heystert Huis en Tuinboulevard (SD) Kapellerpoort (SD) Kitskensberg Maalbroek Merum Merummer Poort Oosthoven Oosttangent Outdoor Center Roermond (SD) Pr. Bernhardstr. (Gebroek Heide) Retailpark Roermond (SD) Reubenberg Roerstreek Noord Roerstreek Zuid Slachthuistraat (SD) Spickerhoven I Spickerhoven II Vrijveld (SD) WillemAlexander Roermond Centrum Noord (SD) De Kempen Kampershoek Kampershoek. Kanaalzone I Kanaalzone II Kanaalzone III LeukenNoord Roermondseweg Moesdijk (SD) Roermondseweg West Savelveld Vrakker (SD) Weert 5 MiddenLimburg Beeker Hoek Businesspark Aviation Valley Kantorenzone Luchthaven (SD) Maastricht Aachen Airport Makado e.o. (SD) StationstraatZuid Technoport Europe (TPE) Beek Bamfordweg Kruisberg Meerstraat Weerterveld Meerssen Canisius De Breinder Nagelbeek Schinnen Bedrijvenstad Fortuna Business Park Geleen Chemelot Chemelot Campus (SD) Netto Restcapaciteit,5,88,8,4 8,89 5,55,5 9,4 6, 4,97,94,6,96,4 9,56 4,7,8,8 6,65 6,65,,,,79 6,5 5,5,59,4 4,6 9,86,49,65 4,48 4,4 5,9,7 47,95 4,9 47,48,8 4, 7, 4,6 4,7 8,9 7,67 7, 5,8 7,6 6,5 9,64 6, 5,95 4,9 5,,95,5 96,5 87,7 64,56 7,7 5,46 7,48,6 49,6 4,5,96,88 98, 76,76 7,77,8,,6 4,77,5,47,5 55,5 47,49.98,.566,5.98,.566,5,78,8 7,6,5, 9,4,76,5,57,6 9,6,48,59,77 5,47,,,4,65, 89,67 7,5 7,5 Terstond uitgeefbaar Opties Vrije kavels Prijs min. Prijs max.,78 4,58 7, 4,58 4 4,6, 4,6,6,44,6,,5,6 8 8,54 6,89,54 8 5,76,5, ,57,57,6, ,4 ########################################,9,5 6,7 95,,48,94,54 5,59,,6 9 5,77,77 5 5,47 4,8 45,66 5,, 5 5,,,4,4,65,65, 88,55, 8,7 8,48 6, 756, 7,8 ######################################## ######################################## 55,7 59,47 ######################################## ######################################## 7,8 55,7,7 59,47,9,99 5,,8,9,47 44,96 5,44 7,79 5,,8 8,7,8,45,8,48 8,8 6,5,8,8 6,9,47 9,55 6,84 7,46 4,48,8 5,99 8,, 9,7, 55,49,5,7,9, 6,57,8 55,49,5,7,9, 6,57,8 9,76 7,7,56 7,9 6,7 5,6 9,4 5,5 4,8 5,57,8,6 5,57 6,5,8,6 5,57 8,89 66 Nietterstond uitgeefbaar,6,7,7 54,76 4,5 8 8,7,9, ,84 76, 96,,,, ,,8 5, 5,,6 6 5, ,88

71 Bruto Netto Restcapaciteit Gardenz (SD) 5,6 8,75 Groenseykerstraat 5,68 5, Handelscentrum Bergerweg 57, 5,87 HoltumNoord 77,48 7,68 HoltumNoord III 7,,48 IJzeren Brug,,9 Industrial Park Swentibold 6,58 6,58 IndustrieparkNoord 54,6 4,6 Kampstraat 8,79 8,5 Kantorenpark Sittard (SD) 7,48 9,8 Krawinkel 4,7,7 Mauritspark (SD) 5,6 5, Nedcar 95, 95, Nedcar Yard 7, 7, Sanderbout,58,58 Sluisweg 6,96,9 Sportzone Fortuna Sittard Stadion (SD),4 8,74 SittardGeleen.58,.85,87 Business Park Stein 87, 59,74 Haven Stein 9,6 67,8 Kerensheide 9,8 6,96 Paalweg 8,84 7,69 Schuttersstraat 5,74 4,76 Stein,89 56,4 5.7,4.448, Westelijke Mijnstreek.7,4.448,,76,5,4,4,89,48, 5,8 4,9 7,,4 8,68,66,7,6, 47,64 47,64 Bouwberg Emma (Brunssum) Emma III (Brunssum) Hendrik e.o. Houserveld (Haefland) Ora et Labora Rimburgerweg Rode Beek Brunssum ABP Heerlen (SD) Autoboulevard Heerlen Avantis BaaksSoureth Bedrijvenstrook Heerlerbaan (SD) Beitel CMill Coriopolis (SD) De Kissel De Koumen Emma (Heerlen) In de Cramer Kantorenboulevard Heerlen (SD) Litscherveld Nieuw Einde Onderwijsboulevard Heerlen (SD) Prinsenstraat e.o. Schelsberg (SD) Smitzerveld Ten Esschen Trilandis Weggebekker Wijngaardsweg Woonboulevard Heerlen (SD) Zeswegen (SD) Heerlen Dentgenbach Euregiopark Terstond uitgeefbaar Nietterstond uitgeefbaar Opties Vrije kavels Prijs min. Prijs max.,76,76,5,5,4,4,4,4,89,89 85,48,48 5 5,, 5,8 5, ,9 7,,4,4, ######################################## 5,5 5,76 4,57 8,,66,7,8,88,6,6,,,4,66,8,5 9,6 ######################################## ######################################## 54, 86, ######################################## ######################################## 9,6 54, 7, 86, 8,95,4,5 98,5 4,5 48,,74,7 5,46 9,4,65 9,9,45 8,97,4,99,46,44,7,64,,7,75,44,64,6,7,7,7 9,75 8,7 9,,76 45,96 9, 9,6 6,6 5,4 8,64 6,6 57,6 8,66 7,8 5,6,8,5,6 6,7,,54,4 54,78,59 4,95 7,48,9 4,88 9,7 4,96 7,58 8,6 8,5 8,5 5,8 6,7,5 49,94 6,56 4,9,,9,,87 5,85, 9,8, 45,,6,95,7,7 8,54 7,5 9,8,54,95,57 8,5,55,54,84 8,6, 6,6 6,8 9,8,95,57 6,78,55,74,84 8,6,,8,5,54,7 6,8 4,8 6,6 56, 6, 6, ,9 8, ,57 9 6,78 5 5, , ,84 8,6 9 5, 569,55 5,5 5, 469,7, 4,76 87,88,5 77,67,5, 4,8 7,9 665, 78,,5 67,75,44,64,6,

72 Haanrade Worm Julia Rodaboulevard I Rodaboulevard II (SD) Spekholzerheide Sportstraat Kaalheide Willem Sophia Kerkrade Abdissenbosch Bedrijventerrein Pals Rukkener Strijthagen Landgraaf De Horsel De Reuken De Steeg Nuth Bocholtzerweg Simpelveld Lindelaufer Gewande Voerendaal 5 Parkstad Limburg Aan de Fremme BT Gronsveld Retailpark Gronsveld (SD) Rijksweg Margraten Zoerbeemden EijsdenMargraten Industrieweg GulpenWittem Beatrixhaven Bedrijventerrein MaastrichtEijsden Bosscherveld Bosscherveld/Sandersweg Ceramique (SD) De Hazendans De Karosseer ENCI Geusselt (SD) Heerderweg e.o. Malberg PDV Bosscherveld (SD) Randwyck (SD) RandwyckZuid I RandwyckZuid II Rekoutweg ScharnNoord ScharnNoord Symfoniesingel Maastricht Selzerbeek Vaals De Valkenberg Valkenburg aan de Geul 5 Maastricht & Mergelland 5 Limburg Bruto Netto Restcapaciteit Terstond uitgeefbaar Nietterstond uitgeefbaar 7,45 8,6 9,94,77 46,7,9,96 56,8 57,7,56,84 5,,4 66,47,8 9,85 6,94 75,8 4,8,7 4,9,9,4 4, 48,6,56,59 45,8 98,6 58,9,8 8,99,95 5,9 6, 8,68,96,,,6,95 5,9 6, 8,68,,,6,96,96 79,5 7,, 9,6, 9,6 9, 7,5 9, 7,5.66,96.8,86.66,96.8,86,6 9,55 9,55 8,6,,,6,56,8,8,57,7,7 68,7 86,9 6,76 4,6 4,8,6 5,4 4, 8,47 4,49 6, 7,89 6,6 4,9 9,88,,4 4,58,7 658,55,8,8 8,5 8,5 79,4 79,4 88,85,, 9,58 45,89 54,,89 8,6,78,9 7,9 4,,8,74 4,66 54,97,66 7,66 9,4 9,64,57,6 58,88 8,9 8,9 8,4 8,4 66,9 66,9,8 5,4 9,47,85,59,4 8,74,77,8,5,9 6,6 6,7 6,7,8 7,6 5,59,85,59,4 8,74,77,8,5,9 5,95 5, 5, 8.98,7 7.8,4 8.98,7 7.8,4.9,88.9,88 68 Vrije kavels Prijs min. Prijs max.,95 5,9 6, 7 8,68 7,, 7, 7,,6 7 7, 7 7, 75,6,6, 75,,, , 95, 5, ######################################## ######################################## 4,6,8 ######################################## ######################################## 5, 4,6 4,8,8 4,66 6,49,,65 5,74 Bron: REBIS 5. Opties 7,79,88,67,67,67,8 6 6,4,59,9,8,8 7,6 4,8,85,4 8,74,77,8,5 48,57 49,65 49,65 6,, ,,, 768, 768, 6,, ,,, 985, 985,,8 768,59 ######################################## ######################################## 7,9 697,9 ######################################## ######################################## 768,59 7,9 7,68 697,9

73 Bijlage Uitgifte in ha op werklocaties in de afgelopen jaar 6 De Flammert Bergen 7 8,4, De Brem De Grens De Groote Heeze Drie Kronen Gennep,6,57,,7,7,7,7 Berghem De Asdonck Hoogveld (Horst) HoogveldOost Klaver Klaver 8 Melderlosche Weiden Tienray Horst aan de Maas,6,,,95,7,7,4 7,8 7,8,6,6,47,,,,4,5,9,9,4,7 9,46,9,8 Bedrijvenpark J.F. Kennedylaan BusinessPark Siberie De Kruisberg De Schor De Wielen De Wielen uitbreidingslocatie fase I.T. Beringe I.T. Panningen TrafficPort Venlo Peel en Maas,56,5,9,47,,78,8,9,48,7,,87, 4, 5,7,5,5,,56,56,,4,74,8,8,5,5,4,4,87,,,79,99 5,88, 4, 5,67,9, 7,4,5,5,4,4,6,49,88,7,,5,98,7,4,4 8,,97,67,7,46,8,,4 7,9,9, 7,5,,84,,6,64,94,86 6,7,5 4, 4,5,8,6,6,96 6,4,56 6,69,9,8 8,7 4,6,6,,6 7,, 8,4,7,7 7, 7,,5,4,5,,54,,55,96 5,7,55,5 7,,4,4,7,,8 4,9 4,9,48,48, NoordLimburg,75,75 4, 4,,4,4,47,47 6,4 6,4 7,7 7,7 5,77 5,77 5,98 5,98 86,8 86,8 5, 5, Businesspark ML De Berk De Loop EchtSusteren,8 5,8 5,7, 4, 5,5,65,65,4,4,95,95,7,7,,,99,,,8,48,8,56,68,4 Arenbos (Heythuysen) Kelperheide (KelpenOler) Laak Roggel Windmolenbos Zevenellen (EPZ Buggenum) Leudal,54,6 6,84 8,44,5,7,4 5,7,,,6,7,7,57,57,5,,48,,,7,,8,95,95,8,8,,,,,5,5,,48,9,88 Bedrijventerrein Noorderpoort De Pannenberg Emmaplein e.o. Freshpark Venlo Geloërveld Greenpark Venlo Spikweien Tradeport Noord Tradeport Oost Tradeport West Ubroek Venlo Trade Port Venlo Agrobaan Ysselsteyn De Blakt De Hulst II Keizersveld Smakterheide Venray BP kern Panheel Maasgouw Aan Veertien Bedrijvenpark Pannenweg west Nederweert Boven de Wolfskuil Broekhin Zuid (SD) Businesspark De Hanze,8,8,7,5 4,4 7,56 7,56,4 69,6,6,57,57,6,6 6,, 8,5,,

74 De Grinderij HertenMussenberg Huis en Tuinboulevard (SD) Merum Merummer Poort Oosthoven Oosttangent Outdoor Center Roermond (SD) Retailpark Roermond (SD) Reubenberg Roerstreek Noord Roerstreek Zuid Spickerhoven II WillemAlexander Roermond,,4,,94 4,6, 9,7,6,5,9 5,, 7,48 5,9,,7,,8,,4,,6,47,9,6,7 7,46,,7,79,,,4,4,99,,,,5,74 7,8,7,65,8,5,5 Centrum Noord (SD) De Kempen Kampershoek Kanaalzone I Kanaalzone II LeukenNoord Savelveld Weert,,5,94,4,,,5,45,8,8,7,66,9,7,7,74,74,,,,,,,,96,,8 4,64 4,64 4,58 4,58,6,6,99,99 9,55 9,55 6,6 6,6,8,8,76,76,9,9,,,4,4,4,8,6,74,74,98,98,9,58,88,85,7,5 5,7,8,8,4,4,6,6,76,76,8,8, MiddenLimburg Businesspark Aviation Valley Maastricht Aachen Airport Technoport Europe (TPE) Beek De Breinder Schinnen,57,57 Bedrijvenstad Fortuna Business Park Geleen Chemelot Chemelot Campus (SD) Gardenz (SD) Handelscentrum Bergerweg HoltumNoord HoltumNoord III Industrial Park Swentibold IndustrieparkNoord Kantorenpark Sittard (SD) Krawinkel Sportzone Fortuna Sittard Stadion (SD) SittardGeleen,4,97 5,7,56 8,66,54,98,46,55 5,5,49,7 4,78,76 8,,77,57,4,6,,6,5,99,6,,5,97 Business Park Stein Haven Stein Schuttersstraat Stein,5,8,69,7,7,9,9,6,6,45,45,76,76 9,4 9,4,,,95,95,74,74 5,84 5,84,,9,8,,,,5,8,9,9,7,7,57,85,68 6,5,9,7,64 6,64,49,49,84,5,5,87,87, Westelijke Mijnstreek Bouwberg Emma (Brunssum) Emma III (Brunssum) Houserveld (Haefland) Rode Beek Brunssum Autoboulevard Heerlen Avantis Beitel CMill Coriopolis (SD) De Koumen Emma (Heerlen) Trilandis Woonboulevard Heerlen (SD) Zeswegen (SD) Heerlen,79,6,59, 4,66,7 9,4 7, 5,74,76,97,4, 8,67 8,67,,,4,6,89,7 4,75,45,9 5,56,6 8,,5,5,, 4,6 4,6 9,75 9,75,58,,89,9,85, 8,5 8,5 8,5 8,5,,,8,8,,99 4,

75 Julia Rodaboulevard I Rodaboulevard II (SD) Spekholzerheide Kerkrade ,,,64,8,8,7,,,97,97,6,6 4 5,9,9,6,86 4,,45,45,, Abdissenbosch II Landgraaf,5,5 De Horsel Nuth,9,9,8,8 Bocholtzerweg Simpelveld Lindelaufer Gewande Voerendaal, Parkstad Limburg,,,68,68,7,7,9,9,57,57,5,5,,57,57 7,4 7,4,75,75 Aan de Fremme BT Gronsveld Retailpark Gronsveld (SD) EijsdenMargraten,,,55,55,4,4,,,6,6,6,6,5,5 Beatrixhaven Bedrijventerrein MaastrichtEijsden Ceramique (SD) De Hazendans De Karosseer Geusselt (SD) PDV Bosscherveld (SD) RandwyckZuid I RandwyckZuid II ScharnNoord Maastricht,8,7,5 5,5,78,6,4,8,9,45,54,97,68,8,4,98,7,7 4,89 5, 4,67,5,,6,6,,,9,7,5,6,65,89 4,66, Maastricht & Mergelland 6,7 6,7,64,64,68,68,98,98 5, 5,,64,64,6,6 5,8 5,8 6,8 6,8, 89,55,4 89,55,4 69,8 69,8 5,96 5,96 7, 7, 4,78 4,78 5,45 5,45 7,59 6,78 7,59 6,78 68,5 68,5, Limburg Bron: REBIS , 4,

76 Bijlage 'Verouderde' werklocaties; stand per 5 Aantal Bruto Netto Moutstraat Gennep,46 4, 6,47,4,4,69,,9,9,9 Tienray Horst aan de Maas 9,45 9,45 8,4 8,4,, Korendal Mook en Middelaar,5,5,5,5 4, 4, De Kieën De Kruisberg I.T. Beringe I.T. Panningen Peel en Maas 4 7,7 5, 7,67 7,5 76,66 5,6,98 6,97 6,95 5,5,6 4,5 6, Emmaplein e.o. Erkenkamp Hagerhof Kaldenkerkerweg Keulse barierre Venlo Trade Port Windhond Witveldweg Venlo 8,5,94 6,6 7,74 5,58 79,67,76 7,5 4,6,8,68 4,8 5,77 7,48 7,7 8,56 5,8 4,8,6 4,8,,86 8, De Brier (SD) De Hulst I Zuivelfabriek Venray,86,49,57 5,9 8,4,6,57,6 7,75 7,75 5 NoordLimburg 74,5 74,5 588,88 588,88 8,7 8,7 Dieterderweg Wolfskoul EchtSusteren,86 8,7 9,57 9,4 6,7 5,94 Kelpen Oler Soerendonck (Neer) Zevenellen (EPZ Buggenum) Leudal 6,8 5, 9,76,78 4,58 4,85 65,4 94,85 8,67 8,67 BP kern Panheel Haven Wessem Kanaal WessemNederweert Koeweide Meers Oude Maas Maasgouw 6 4,9,6 8, 48,57 8,8 6,59 69,,6,67 7, 6,7 8,4 5,6 8,9,54,54 Stationsweg Roerdalen 4,84 4,84 9,98 9,98 Breden Ars Heystert Pr. Bernhardstr. (Gebroek Heide) Roermond 6,94,96 4,48 5,7 6,55,4 4,4 4, Roermondseweg Moesdijk (SD) Weert 6 6 7,77 7,77 4,5 4,5,8,8 6,9 6,9 Meerstraat Meerssen,8,8,8,8 Groenseykerstraat Handelscentrum Bergerweg IJzeren Brug Kampstraat SittardGeleen 4 5,68 57,, 8,79 74,69 5, 5,87,9 8,5 67,9 Kerensheide Schuttersstraat Stein 9,8 5,74 5,56 6,96 4,76,7 5 7,9 99, Maasveld Molenveld Beesel 5 MiddenLimburg 7 Restcapaciteit,65,65 9,87 9,87,5,,8,8

77 Aantal Bruto Netto Restcapaciteit Westelijke Mijnstreek 7,9 99,,8 Bouwberg Hendrik e.o. Ora et Labora Rimburgerweg Brunssum 4 8,95 98,5 48,,74 88,45 5,46 9,9 8,97,4 69,75,46,7, 6,9 Bedrijvenstrook Heerlerbaan (SD) Beitel In de Cramer Wijngaardsweg Heerlen 4 9,6 6,6 7,8 4,95 87,8 8,5 8,5 4,9,95 6,44,95, 6,7 Haanrade Worm Julia Kerkrade 7,45 8,6 99,7 6,94 75,8 9,77 Abdissenbosch Bedrijventerrein Pals Rukkener Landgraaf 57,7,56,84 6,,8 9,85,,, 48,6,56,59 5,76,8 8,99,8 9,6 9,6,96,, 5 Parkstad Limburg , 56, 5,6 5,6 5,56 5,56 Rijksweg Margraten EijsdenMargraten,65,65,6,6 Beatrixhaven Bosscherveld Bosscherveld/Sandersweg ENCI Geusselt (SD) Malberg Symfoniesingel Maastricht 7 68,7 6,76 4,6 4, 8,47 6,,7 9,9 9,58 54,,89 7,9 4,,74,6 4,79 Selzerbeek Vaals,8,8 8,9 8,9 5 Maastricht & Mergelland ,8 45,8 46,4 46,4 5,96 5, ,6.94,6.85,48.85,48,94,94 De Reuken De Steeg Nuth Bocholtzerweg Simpelveld 5 Limburg 5,4,85,59 8,74,9 5,96 Op één nietverouderd terrein, Chemelot, is gezien de aard van de activiteiten (chemie) en daaraan verbonden veiligheidsregie in combinatie met de omvang van het terrein (> 7 ha) sprake van permanente herstructurering op (delen) van het terrein. Door deze uitzonderingspositie is dit terrein niet in de verouderings en revitaliseringscijfers opgenomen. Bron: REBIS 5. 7

78 Bijlage 4 Status van revitalisering van 'verouderde' werklocaties; stand per 5 Cat. I Aantal Bruto Maasveld Molenveld Beesel Moutstraat Gennep Tienray Horst aan de Maas Korendal Mook en Middelaar De Kieën De Kruisberg I.T. Beringe I.T. Panningen Peel en Maas Emmaplein e.o. Erkenkamp Hagerhof Kaldenkerkerweg Keulse barierre Venlo Trade Port Windhond Witveldweg Venlo De Brier (SD) De Hulst I Zuivelfabriek Venray 5 NoordLimburg Dieterderweg Wolfskoul EchtSusteren Kelpen Oler Soerendonck (Neer) Zevenellen (EPZ Buggenum) Leudal BP kern Panheel Haven Wessem Kanaal WessemNederweert Koeweide Meers Oude Maas Maasgouw Stationsweg Roerdalen Breden Ars Heystert Pr. Bernhardstr. (Gebroek Heide) Roermond Roermondseweg Moesdijk (SD) Weert 5 MiddenLimburg Meerstraat Meerssen Groenseykerstraat Handelscentrum Bergerweg IJzeren Brug Kampstraat SittardGeleen Kerensheide Schuttersstraat Stein 5 Westelijke Mijnstreek Bouwberg Hendrik e.o. Ora et Labora ,46 4, 6,47 7,7 5,,5,5,94 6,6 7,74 5,58 79,67,76 7,5 4,6,49,57 5,5 55,8 55,8,86,86 6,8 6,8 48,57 8,8 6,59 7,4 4,84 4,84 6,94,96 4,48 5,7 7, 7,,8,8 5,68 5,68 5,74 5,74,6,6 Cat. II Aantal Bruto ,4,4 9,45 9,45,5,5 7,67 7,67,86,86 8,6 8,6 5, 5, 4,9,6 8, 95,85 7,77 7,77 8,84 8,84 57,, 6, 9,8 9,8 8,4 8,4 8,95 98,5 48, Cat. III Aantal Bruto 7,5 7,5 7,5 7,5 8,7 8,7 9,76 9,76,47,47 8,79 8,79 8,79 8,79

79 Cat. I Aantal Bruto Rimburgerweg Brunssum Bedrijvenstrook Heerlerbaan (SD) Beitel In de Cramer Wijngaardsweg Heerlen Haanrade Worm Julia Kerkrade Abdissenbosch Bedrijventerrein Pals Rukkener Landgraaf De Reuken De Steeg Nuth Bocholtzerweg Simpelveld 5 Parkstad Limburg Rijksweg Margraten EijsdenMargraten Beatrixhaven Bosscherveld Bosscherveld/Sandersweg ENCI Geusselt (SD) Malberg Symfoniesingel Maastricht Selzerbeek Vaals 5 Maastricht & Mergelland 5 Limburg Cat. II Aantal Bruto Cat. III Aantal Bruto 8 8,74,74 9,6 7,8 6,69 7,45 8,6 99,7 57,7,84 59,56,8,8 9,87 9,87,65,65 6,,7 7,7 9,8 9, ,7 6,6 4,95 6, 9,85 9,85,, 67,79 67,79 6,76 4,6 67,6,8,8 88,44 88,44,56,56,56,56 68,7 4, 8,47 7,57 7,57 7, ,55 9,55 77,74 77, ,88 59,88 Op één nietverouderd terrein, Chemelot, is gezien de aard van de activiteiten (chemie) en daaraan verbonden veiligheidsregie in combinatie met de omvang van het terrein (> 7 ha) sprake van permanente herstructurering op (delen) van het terrein. Door deze uitzonderingspositie is dit terrein niet in de verouderings en revitaliseringscijfers opgenomen. Cat. I Cat. II Cat. III Het terrein is verouderd, revitaliseringsplannen bestaan echter nog niet. Het terrein is verouderd, er bestaan revitaliseringsplannen, op te starten binnen drie jaar. Het terrein is verouderd en wordt momenteel gerevitaliseerd. Bruto = Brutooppervlakte in ha. Bron: REBIS 5. 75

80 Bijlage 5 Voorbeeld facstheets werklocaties: Tradeport West, Kampershoek en Beitel 76

81 77

82 78

83 79

84 8

85 8