Participatietrajecten duurzame mobiliteit van mobiliteitsplan tot wijkniveau. Ilse Vleugels 28 februari 2013

Transcriptie

1 Participatietrajecten duurzame mobiliteit van mobiliteitsplan tot wijkniveau Ilse Vleugels 28 februari 2013

2 Doelstelling actieprogramma P-trajecten Praktische vertaling kennis rond participatietechnieken naar toepassingsgebied duurzame mobiliteit Drie toepassingsgebieden: - Gemeentelijke mobiliteitsplannen - Infrastructurele herinrichtingsprojecten - Duurzame mobiliteit op wijkniveau P-trajecten ontwikkelen, uittesten en evalueren binnen 7 demonstraties In opdracht van Vlaamse gemeenschap, Dept. MOW

3 Verwachte output Leidraad voor steden en gemeenten ter ondersteuning van hun keuze van methodieken inzake participatie Concreet: - Beslissingsboom - Evaluatieraamwerk - Overzicht van participatie-events en werkvormen ter inspiratie - Illustraties vanuit praktijkervaring binnen 7 demonstraties Werkboek online vanaf najaar 2013

4 Toepassingsgebied Gemeentelijk mobiliteitsplan Infrastructureel project Duurzaam mobiel op wijkniveau Voorwerp Vernieuwen Verbreden/verdiepen Herinrichting doortocht gewestweg Aanleg fietspaden gewestweg Bevestigen/actualiseren Dorpskernherwaardering Bereikbaarheid doelgroep ouderen Demonstraties Bipool Neerpelt- Overpelt Eeklo Bekkevoort Wingene (Zwevezele) Dendermonde en Zele Lubbeek (Binkom) Gooik (Kester)

5 Beslissingsboom (work in progress) Wat is het voorwerp van participatie? 1 Wat is de participatiecontext? 2 Identificatie & analyse van doelgroepen en stakeholders 3 Binnen welke beleidsfase(n) participatie organiseren? 4 Welke participatiedoelen binnen elke beleidsfase? 5 Keuze van participatie-events 6 Opstellen actieplan volledig participatietraject 7 Implementatie 8 Evaluatie: analyse proces, output en impact 9

6 Beslissingsboom 1 Wat is het voorwerp van participatie? Wat is de participatiecontext? 2 Identificatie & analyse van doelgroepen en stakeholders 3 Binnen welke beleidsfase(n) participatie organiseren? 4 Welke participatiedoelen binnen elke beleidsfase? 5 Keuze van participatie-events 6 Opstellen actieplan volledig participatietraject 7 Implementatie en documentatie 8 Evaluatie: analyse proces, output en impact 9

7 Stap 1. Wat is het voorwerp voor participatie? Drie schaalniveaus/toepassingsgebieden: - Mobiliteitsplan (of niveau stad/gemeente) Abstract niveau Bredere thema s/ niet locatiespecifiek Beperkte individuele belangen - Infrastructurele herinrichting Concrete plannen/locatie Specifieke stakeholdergroepen Timing van implementatie - Wijkniveau Concrete plannen/locatie of specifieke doelgroep Mobiliteit is slechts 1 aspect

8 Beslissingsboom 1 Wat is het voorwerp van participatie? 2 Wat is de participatiecontext? Identificatie & analyse van doelgroepen en stakeholders 3 Binnen welke beleidsfase(n) participatie organiseren? 4 Welke participatiedoelen binnen elke beleidsfase? 5 Keuze van participatie-events 6 Opstellen actieplan volledig participatietraject 7 Implementatie 8 Evaluatie: analyse proces, output en impact 9

9 Stap 2: Wat is de participatiecontext? 1. Context van planningsinstrumenten Dept MOW? 2. Traditie met participatie/inspraak binnen de gemeente? 3. Expertise in huis (mobiliteits- en/of ander domein)? Budget beschikbaar? 4. Wie is de regisseur van het participatieproject?

10 Beslissingsboom Wat is het voorwerp van participatie? 1 Wat is de participatiecontext? 2 3 Identificatie/analyse doelgroepen/stakeholders Binnen welke beleidsfase(n) participatie organiseren? 4 Welke participatiedoelen binnen elke beleidsfase? 5 Keuze van participatie-events 6 Opstellen actieplan volledig participatietraject 7 Implementatie 8 Evaluatie: analyse proces, output en impact 9

11 Stap 3: Identificatie/analyse doelgroepen Primaire doelgroep(en)? - Voor wie is het geplande project bedoeld? - Wie deelt er in de lasten en de lusten (tijdens en na afloop van de realisatie)? - Zijn alle doelgroep(en) (even) goed vertegenwoordigd? Secundaire doelgroepen of stakeholders? - Belangenorganisaties van doelgroepen - Betrokkenen bij de realisatie - Hogere overheden, andere beleidsdomeinen - Studiebureaus Volledigheid!

12 Beslissingsboom Wat is het voorwerp van participatie? 1 Wat is de participatiecontext? 2 Identificatie & analyse van doelgroepen en stakeholders 3 4 Binnen welke beleidsfase(n) participatie? Welke participatiedoelen binnen elke beleidsfase? 5 Keuze van participatie-events 6 Opstellen actieplan volledig participatietraject 7 Implementatie 8 Evaluatie: analyse proces, output en impact 9

13 Stap 4: Binnen welke beleidsfase(n)? Fase 1: Probleemstelling Fase 6: Opvolging en evaluatie Fase 2: voorstellen genereren Fase 5: Implementatie Fase 3: Keuze van opties Fase 4: Formele beslissing

14 Stap 4: Binnen welke beleidsfase(n)? Realistische keuze maken uit de 6 fasen Koppeling maken met planningsinstrumenten Dept. MOW - Gemeentelijk MP spoor 1 (vernieuwen): Oriëntatiefase (oriëntatienota); Fase planopbouw (synthesenota) spoor 2 (verbreden/verdiep): Verkenningsfase, Uitwerkingsfase, MP - Infrastructurele herinrichting Opmaak startnota en projectnota

15 Beslissingsboom Wat is het voorwerp van participatie? 1 Wat is de participatiecontext? 2 Identificatie & analyse van doelgroepen en stakeholders 3 Binnen welke beleidsfase(n) participatie organiseren? 4 5 Participatiedoelen binnen elke beleidsfase? Keuze van participatie-events 6 Opstellen actieplan volledig participatietraject 7 Implementatie 8 Evaluatie: analyse proces, output en impact 9

16 Stap 5: P-doel binnen elke beleidsfase? PASSIEF Informeren: bestuur brengt/houdt burger op de hoogte van beslissingen; éénrichtingsinfo, geen dialoog Consulteren: bestuur bepaalt de beleidsrichting; burger is gesprekspartner; communicatie in 2 richtingen; geen dialoog ACTIEF Adviseren: bestuur laat burgers problemen/oplossingen formuleren; input heeft volwaardige rol in beslissingen Coproduceren: bestuur & burger komen samen probleemagenda en oplossingen overeen; bestuur verbindt zich aan oplossingen bij besluitvorming Meebeslissen: besluitvorming wordt overgelaten aan burger; bestuur neemt resultaten over na evt toetsing aan randvoorwden

17 Beslissingsboom Wat is het voorwerp van participatie? 1 Wat is de participatiecontext? 2 Identificatie & analyse van doelgroepen en stakeholders 3 Binnen welke beleidsfase(n) participatie organiseren? 4 Welke participatiedoelen binnen elke beleidsfase 5 6 Keuze van participatie-events Opstellen actieplan volledig participatietraject 7 Implementatie 8 Evaluatie: analyse proces, output en impact 9

18 Stap 6: Keuze van participatie-events Uit Literatuur >100 technieken Inventaris 23-tal beproefde participatie-events ter inspiratie - Burgerbetrokkenheid: direct of indirect - Structureel of incidenteel karakter - Interactie of geen interactie 15-tal werkvormen (communicatietechnieken gebruikt binnen events)

19 Stap 6: Keuze van participatie-events Participatie-events Kolom 2 MP/infra/wijk Kolom 3 Doelstelling(en), niveaus Kolom 4 Burgerbetrokkenheid Kolom 5 Karakter Kolom 6 Interactie Kolom 7 Beleidsfase (, = of - = en)* 1. Adviesraad MP, infra, wijk Advies Indirect structureel interactief 1,2,3,4,5,6 2. Participatieve projectcyclus MP, infra, wijk Coproductie Indirect Incidenteel (of struct) interactief Planningscel MP, infra, wijk Coprod, meebeslis Indirect structureel interactief Inspiratiebezoek MP, infra, wijk Consult, advies Indirect incidenteel interactief 2,3,5 5. Expertenadvies (Delphi-enquête, expertenpanel) MP, infra, wijk Advies Indirect Incidenteel Interactief of niet interactief 2,3,(5,6 voor panel) 6. Internetforum (digitaal debat,..) MP, infra Consult, advies Direct Structureel interactief 1,2,3,6 7. Focusgroepgesprekken MP, infra, wijk Consult Direct Incidenteel interactief 1,2,3 8. Stads-,wijkdebat (Open space, (World)café, Charette, jouw dag, technologiefestival, inspraakverg., van roepen tot eigen inbreng, Olympiadeconf.) 9.Burgerjury (burgeradvieskring,burgerpanel, LENS-methode, wijkjury,..) MP, infra, wijk Info, consult, advies,(coprod) Direct Incidenteel (of structureel) MP, infra, wijk Advies Direct Incidenteel (panel=struct) interactief 1,2, 3,5,6 interactief (niet interactief) 1,2,3,(4) 10. Openhuis (Infomarkt, tentoonstelling, Road shows,... ) MP, infra, wijk Info, consultatie Direct Incidenteel niet interactief 3,4,5

20 Stap 6: Keuze van participatie-events Participatie-events (vervolg) 11. Enquetering (Deliberative, opinion-polling/ digi-, omnibusenquête/ preferentiemeters) Niveau MP/infra/wijk Doelstelling(en) niveaus Burgerbetrokkenheid Karakter Interactie Beleidsfase (, = of - = en)* MP, infra, wijk Consultatie Direct Incidenteel niet interactief 1,2,3,(4,5),6 12. Referendum MP, infra Advies, meebeslis Direct Incidenteel Niet interactief Infra-lab Infra, wijk Consult, advies Direct Incidenteel interactief 1,2,3 14. Persoonlijke diepte-interviews Infra, wijk Info, consult, adv Direct, indirect Incidenteel Niet interactief 1,2,3,4,5,6 15. Werkgroep ambtenaren/burgers Infra, wijk Coproductie Direct, indirect Incidenteel interactief Woordvoering wijk Consult, advies Indirect Incidenteel interactief 1,2,3,4,5,6 17. Ontwerpatelier, creatieve sessie, werkatelier Wijk Consult, advies Direct, indirect Incidenteel interactief 2,3 18. Thuis mee ontwerpen (ontwerpwedstrijd, creatieve concurrentie, ) Infra, wijk Advies, coprod, (meebeslissen) Direct, indirect Incidenteel (Niet) interactief 2, 3,(4) 19. Schouw (knelpuntentocht, ) Wijk Consult, advies Direct Incidenteel interactief 1,2,3,5,6 20. Wijkaandelen (wijkbudget, participatieve begroting (lusten en lasten) 21. Informatie via audiovisuele media of via geschreven infokanalen Wijk Coprod, meebesl Direct Structureel Interactief 1,2,3,4,5,6 MP, infra, wijk Info Direct Incident/struct Niet interactief 4,5 22. Publieke hoorzitting MP, infra, wijk Consult, info Direct Incident/struct (Niet) interactief 23. Openbaar onderzoek) MP, infra, wijk Consult, advies Direct, indirect struct Niet interactief 4 4,5

21 Beslissingsboom Wat is het voorwerp voor participatie? 1 Wat is de participatiecontext? 2 Identificatie & analyse van doelgroepen en stakeholders 3 Binnen welke beleidsfase(n) participatie organiseren? 4 Welke participatiedoelen binnen elke beleidsfase 5 Keuze van participatie-events 6 7 Opstellen actieplan volledig participatietraject Implementatie 8 Evaluatie: analyse proces, output en impact 9

22 Stap 7: Opstellen actieplan volledig traject Fase Doelgroep(en) + doelstelling Andere stakeholders Participatieevent+ werkvorm 2. Voorstellen genereren 3. Keuze van opties 4. Formele beslissing 1 Probleemstelling 5.Implementatie 6. Opvolging en evaluatie

23 Beslissingsboom Wat is het voorwerp van participatie? 1 Wat is de participatiecontext? 2 Identificatie & analyse van doelgroepen en stakeholders 3 Binnen welke beleidsfase(n) participatie organiseren? 4 Welke participatiedoelen binnen elke beleidsfase 5 Keuze van participatie-events 6 Opstellen actieplan volledig participatietraject 7 8 Implementatie 9 Evaluatie: analyse proces, output en impact

24 Stap 8: Implementatie (1/2) Voorbereiding event - Samenstelling team + verantwoordelijke voor inhoudelijke uitwerking - Aanduiden verantw praktische uitwerking (plaats, catering, onkostenvergoeding deelnemers) - Budget: kosten? Welke taken evt uitbesteden? - Timing event - Aftoetsen concept bij college/gemeenteraad - Verdere uitwerking inhoud Agenda Gebruik ondersteunend materiaal Planning interactie met publiek plannen Keuze Werkvorm

25 Stap 8: Implementatie (2/2) - Recrutering van doelgroepen (keuze kanalen + timing!) - Samenstelling + verspreiding infomateriaal aan doelpubliek ter voorbereiding - Specifiëren rol andere stakeholders binnen event + aangepaste info Tijdens event - vooropgestelde agenda/timing respecteren - Feed-back verzamelen deelnemers/stakeholders Na event - Verslagname - Terugkoppeling bredere doelgroep - Terugkoppeling college/gemeenteraad

26 Beslissingsboom Wat is het voorwerp van participatie? 1 Wat is de participatiecontext? 2 Identificatie & analyse van doelgroepen en stakeholders 3 Binnen welke beleidsfase(n) participatie organiseren? 4 Welke participatiedoelen binnen elke beleidsfase 5 Keuze van participatie-events 6 Opstellen actieplan volledig participatietraject 7 Implementatie 8 9 Evaluatie: analyse proces, output en impact

27 Stap 9: Evaluatie proces/output/impact Is participatie geslaagd in zijn opzet? -> concrete doelstelling + doelgroep zijn cruciaal Bv1. Informeren van doelgroep A% van doelgroep weet dat info bestaat, aangeleverd wordt en via welk kanaal B% van doelgroep weet waarover info gaat (inhoud) C% van doelgroep die info ontvangt, begrijpt deze + kan visie vormen op basis ervan D% van doelgroep die info krijgt, leest/eraan deelneemt,.., is geboeid door inhoud (documenteert zich verder,..enz)

28 Stap 9: Evaluatie proces/output/impact Bv2. advies door doelgroep A% van doelgroep is op hoogte van adviesronde belanghebbenden (of %doelgroep) - goede afspiegeling - neemt deel aan adviesronde Deelnemers hebben voldoende info over opzet en voorwerp Deelnemers begrijpen spelregels, krijgen tijd en ondersteuning voor gefundeerd advies Advies w gedragen door deelnemers + doelgroep! Bestuur overweegt opname advies in beslissingen + geeft feed-back aan deelnemers Bestuur info brede doelgroep over resultaten

29 Toepassing Case Eeklo (1/4) 1. Wat is het voorwerp van participatie? - Verbreden/verdiepen MP (spoor 2) - Thema s: OV, parkeren, netwerk langzaam verkeer, categorisering wegen, zwaar vervoer 2. Wat is de participatiecontext? - Planningsinstrumenten? Opstellen verkennings- en uitwerkingsnota voor bespreking GBC en PAC - Traditie? Verkeersraad maar enkel actief bij concrete herinrichtingswerken - Expertise? Communicatiedienst maar weinig wisselwerking tss diensten - Regie? Mob.ambtenaar, weinig ondersteuning vanuit bestuur, geen overlegcultuur beleid-ambtenaren

30 Toepassing Case Eeklo (2/4) 3. Identificatie & analyse van doelgroepen en stakeholders - Inwoners Aalst (vertegenwoordigd binnen adviesraden) - Scholen, GECORO 4. Binnen welke beleidsfase(n) participatie organiseren? Fase 1 Fase 2 Fase 3 Fase 4 Fase 5 Fase 6 Probleemstelling Voorstellen genereren Keuze opties Formele beslissing Implement atie Opvolging & evaluatie

31 Toepassing Case Eeklo (3/4) 5. Welke participatiedoelen binnen elke beleidsfase? Fase 1 Fase 2 Fase 3 Fase 4 Fase 5 Fase 6 1) Advies bij opmaak verkenning snota 2) Consultati e scholen Voorstellen genereren 3) Advies uitwerking sfase 4) Consultatie GECORO Formele beslissing Implement atie 6. Keuze van participatie-events - Bestaande verkeersraad werd nieuw leven ingeblazen Indirect (vertegenwoorders van doelgroep); Structureel; Interactief Opvolging & evaluatie

32 Toepassing Case Eeklo (4/4) 7. Implementatie 8. Evaluatie: analyse proces, output en impact - Leden van vernieuwde adviesraad werden per gecontacteerd

33 Tot slot Voorlopige resultaten reeds op onder thema s participatie en inspraak Participatie: hoe? Voor meer info: Ilse.vleugels@mobiel21.be Gert.zuallaert@mobiel21.be Patrick.auwerx@mobiel21.be

34 Mobiel 21 Beweegt - Projecten en campagnes - Educatieve activiteiten Onderzoekt - Doelgericht onderzoek - Evaluaties - Kwaliteitszorgsystemen Informeert - Publicaties en downloads - Informatiecentrum - Sociale media - Nieuwsbrief - Inzichten en Dossiers