Lichtconsult.nl. Rapport. Lichthindermetingen. Camping Schuilenburg. Hindeloopen

Transcriptie

1 Lichtconsult.nl Rapport Lichthindermetingen Camping Schuilenburg Hindeloopen

2 Rapport Betreft Lichthinderonderzoek camping vanaf het verderop gelegen onbewoonde eiland. Project Camping Schuilenburg, Schuilenburg 2 te 8713 JT Hindeloopen. Datum Bestandsnaam Projectnummer 4 augustus 2009 RAPPORT Lichtonderzoek 09055K Camping Schuilenburg Hindeloopen.docx 09055K Distributie De Kruijter Openbare Verlichting De heer Nico de Kruijter, directeur. Lichtconsult.nl De heer Johan G. Smits, lichttechnicus. Samenvatting Camping Schuilenburg te Hindeloopen is gelegen aan de oever van het IJsselmeer. De invloed van de verlichting s nachts op de flora en fauna van het IJsselmeer is onbekend. Met name het onbewoonde eiland, dat zuidwest van de camping ligt, is van belang. Dit is een ecologisch aandachtspunt. Er zijn lichtmetingen uitgevoerd conform de Algemene richtlijn betreffende lichthinder van de NSVV. Het onbewoonde eiland ligt in Ecologische zone 1 (E1). Volgens de NSVV richtlijnen is de grenswaarde voor lichthinder 2 lux voor het tijdvak dag en avond (7.00 uur uur). De grenswaarde voor lichthinder is 1 lux voor het tijdvak nacht (23.00 uur uur). De maximaal gemeten verticale verlichtingssterkte Ev op 1,5 meter hoogte is 0,02 Lux. 1477m 432m Uit onze metingen is gebleken dat er in algemene zin, volgens de eerder genoemde richtlijn geen sprake is van lichthinder. 2 van 13

3 Doel van de metingen Het terrein van Camping Schuilenburg, Schuilenburg 2 te 8713 JT Hindeloopen grenst aan één zijde aan het IJsselmeer, een open natuurgebied. De andere zijden grenzen aan de openbare weg. Het doel van de metingen is vast te stellen of er op het onbewoonde eiland in algemene zin sprake is van lichthinder. Algemene richtlijn betreffende lichthinder De NSVV, de Nederlandse Stichting voor Verlichtingskunde heeft door de Commissie Lichthinder een Algemene richtlijn betreffende lichthinder laten omschrijven in 4 delen. Deel 1 omschrijft conform de titel: Algemeen en Grenswaarden voor sportverlichting. Met betrekking tot terreinverlichting is een en ander gepubliceerd in deel 2 ( Terreinverlichting ). Daaropvolgend zijn er enkele aanvullingen vermeld in de daaropvolgende delen 3 t/m 4. Definitie van lichthinder is volgens de NSVV: Het ten gevolge van een buitenverlichtingsinstallatie ontstaan van ongewenste visuele neveneffecten, bij meer dan een nader bepaald percentage van personen, buiten de groep van personen waarvoor de verlichtingsinstallatie oorspronkelijk bestemd is. De richtlijnen geven criteria voor het bepalen van lichthinder op mensen die in de omgeving verblijven. Met betrekking tot effecten op de natuur en ecosystemen zijn er door de NSVV geen waarden voor lichthinder gepubliceerd. Enkele citaten uit de NSVV richtlijn: De effecten van verlichting op de natuurlijke omgeving en ecosystemen kunnen vooralsnog moeilijk worden gekwantificeerd. Wanneer er zich velden, heuvels, bossen, rivieren, meren en kusten dicht bij een verlichtingsinstallatie bevinden, bestaat de kans afhankelijk van het seizoen, dat deze negatieve effecten heeft op planten en dieren. Zoogdieren, amfibieën en reptielen De omgevingseffecten van avond en nachtverlichting op de woon en verblijfsgebieden van nachtdieren kunnen aanzienlijk zijn. Hiermee moet onder andere rekening worden gehouden omdat vele soorten zoogdieren, amfibieën en reptielen zich voeden met insecten die, aangetrokken door het licht, in grote getale bijeen kunnen zijn. Vogels Uit onderzoek is gebleken dat de steeds verder oprukkende verstedelijking en industrialisatie grote invloed heeft op de vogelbroedgebieden. Ook de hiermee gepaard gaande toename van verlichting tijdens avond en nacht is hier mede debet aan. <einde citaten> 3 van 13

4 Omdat er geen andere lichttechnische waarden met betrekking tot lichthinder voor de natuurlijke omgeving zijn gesteld, hanteren wij de waarden van de Nederlandse Stichting Voor Verlichtingskunde in de eerder genoemde richtlijnen. Ecologie zone Wij nemen aan dat het onbewoonde eiland dat zichtbaar is vanaf Camping Schuilenburg, Schuilenburg 2 te 8713 JT Hindeloopen voldoet aan de kenmerken voor ecologie zone E1 Natuurgebied met zeer lage omgevingshelderheid. Grenswaarden lichthinder De NSVV hanteert de term grenswaarden om aan te geven wat de maximale waarden zijn voor de relevante zone. Voor de grenswaarden wordt gebruik gemaakt van twee grootheden: Ev = De verticale verlichtingssterkte, dat is de hoeveelheid licht van alle hinderbronnen samen dat op een verticaal vlak valt. De definitie is: lichtstroom per m² en de eenheid is lux. I = Lichtsterkte uit één enkel armatuur dat één gehinderde bereikt. De definitie is: lichtstroom per steradiaal en de eenheid is candela. De verticale verlichtingssterkte (Ev) wordt meestal gemeten of berekend op een venster. Wanneer er geen sprake is van een venster, wordt er gewerkt met de werkelijke of virtuele gevel of positie. In dit geval is er gemeten op een virtuele positie, op de noordoostpunt van het onbewoonde eiland. 4 van 13

5 De lichtsterkte I is de zogenaamde puntwaarde of accentwaarde, die aangeeft hoeveel licht het armatuur uitstraalt in de richting van een gehinderde. Op het onbewoonde eiland is geen gehinderde persoon en daarbij behorende positie bekend. Daarom is lichthinder door overschrijding van de lichtsterkte in candela hier niet van toepassing. Voor de volledigheid rapporteren wij de grenswaarden volgens de richtlijnen. De maximum toegestane verticale verlichtingssterkte op het venster van de gehinderde is: o s avonds tot uur Ev = 2 lux. o s nachts na uur Ev = 1 lux. U vindt de tabel met deze waarden hieronder. NSVV tabel met de relevante grenswaarden in een rood kader. 5 van 13

6 Uitgangspunten van de metingen De metingen zijn kwalitatief en in rapportage uitgevoerd volgens de NSVV richtlijnen betreffende lichthinder. Als dagperiode is vastgesteld het tijdvak dag en avond van 7.00 tot uur. Als nachtperiode is vastgesteld het tijdvak in de nacht van tot 7.00 uur; de lichtinstallatie blijft de gehele nacht functioneren. De lichthinder zou veroorzaakt kunnen worden door: o De openbare verlichting op het campingterrein. Deze bestaat uit lichtmasten met armaturen, die voornamelijk voorzien zijn van lage druk natriumlampen en in sommige gevallen kwiklampen. Gebruikte meetapparatuur Luxmeter Luxmeter Mobilux, fabricaat Czibula & Grundmann GmbH te Berlijn, welke bij correct gebruik voldoet aan DIN 5032 klasse A. Lichtconsult luxmeter 1, serienummer Mobilux Het kalibreerrapport d.d. 6 november 2008 treft u als bijlage aan. Begrenzor De BegrenzOr is een meethoekbegrenzer die meetfouten voorkomt bij metingen van de verticale verlichtingssterkte Ev. De BegrenzOr voorkomt dat alle helderheden buiten een meethoek kegel van 2x75 invloed hebben op het meetresultaat. Op deze wijze meten wij de luxwaarden binnen de ruimtehoek, die in de NSVV praktijkdocumenten over lichthinder is voorgeschreven. 6 van 13

7 De metingen Aanwezigen De metingen zijn verricht op vrijdag 31 juli 2009 om circa uur. Aanwezig waren: De heer Johan G. Smits, lichttechnicus, Lichtconsult.nl te Beesd. De heer de heer D. van der Meulen, directeur/eigenaar Camping Schuilenburg. De zoon van de eigenaar Douwe van der Meulen. Meteorologische gegevens Het meteorologische gegevens volgens het KNMI waarnemingsstation in Stavoren op vrijdagavond 31 juli 2009 om uur: o Hemel: onbewolkt o Temperatuur: 14,2 C o Relatieve vochtigheid 83 o Windrichting: oost o Windklacht: 3 o Meteorologisch zicht: meter (tabel meter). Lichthinder mag volgens de NSVV richtlijnen bij een meteorologisch zicht beneden de 2000m niet gemeten worden. Tijdens onze metingen was het meteorologisch zicht zo goed, dat de gemeten waarden met de correctiefactor 0,97 vermenigvuldigen moesten worden. Zon en maangegevens Zonsondergang op 31 juli 2009 op NB en 5 00 OL: uur. Maan zichtbaar aan zuidwestelijke hemel. Maanstand: iets meer dan halve maan, zie foto. 7 van 13

8 Meetresultaten De verticale verlichtingssterkte (Ev) is met de Mobilux luxmeter gemeten op een representatieve posities op noordoostpunt van het onbewoonde eiland. Dat de zijde met zicht op de camping. Meethoogte is 1,5 meter boven het maaiveld. De positie van de meetcel: gericht op Camping Schuilenburg. De gemeten verticale verlichtingssterkte (Ev) op een hoogte van 1,5 meter boven het maaiveld is in de richting van de camping: NO =... Noordoost: 0,02 lux. Lees: tweehonderdste lux m Hoewel het niet relevant is voor de toetsing aan de richtlijnen voor lichthinder hebben we ook de waarden gemeten bij een draai om de verticale as van 90: ZO =... Zuidoost: 0,02 lux. ZW =... Zuidwest: 0,02 lux. NW =... Noordwest: 0,03 lux. De iets hogere waarde in NW richting werd veroorzaakt door de laatst merkbare helderheid van de reeds ondergegane zon. NW ZW NO 432m ZO Bijlage: Foto s Camping Schuilenburg, gezien vanaf het eiland. KNMI Waarnemingen 31 juli 22.10u KNMI Zicht 31 juli 22.40u 22.20u. Kalibreerrapport Mobilux. 8 van 13

9 Camping Schuilenburg, gezien vanaf het eiland, bij zonsondergang. Foto JGS, Camping Schuilenburg, gezien vanaf het eiland, om uur. Foto JGS, van 13

10 Weer Actueel Waarnemingen Temperatuur Zicht Wind (m/sec) Wind (bft) Uitleg Waarnemingen 31 juli :10 Station Weer Temp ( C) RV Wind (m/s) Zicht (m) Druk (hpa) Lauwersoog OZO 3 Nieuw Beerta ONO 3 Terschelling onbewolkt ONO Vlieland onbewolkt O Leeuwarden licht bewolkt O Stavoren onbewolkt O Houtribdijk OZO 5 Eelde onbewolkt ONO Hoogeveen onbewolkt ONO Heino OZO 0 Twenthe onbewolkt O Deelen onbewolkt O Hupsel ONO 2 10 van 13

11 Herwijnen onbewolkt O Marknesse OZO Lelystad onbewolkt OZO De Bilt onbewolkt OZO Cabauw OZO Den Helder onbewolkt ONO Berkhout ZO IJmuiden NNO 2 Wijk aan Zee Schiphol onbewolkt ZO Valkenburg onbewolkt O Rotterdam onbewolkt O Hoek van Holland ONO Wilhelminadorp onbewolkt OZO Vlissingen onbewolkt ZZO Westdorpe onbewolkt OZO Woensdrecht onbewolkt ONO Gilze Rijen onbewolkt O Volkel onbewolkt ONO Eindhoven onbewolkt O Ell onbewolkt NO Arcen NNO 1 Maastricht AP half bewolkt ONO van 13

12 KNMI 12 van 13

13 CZIBULA & G RUNOMANN G MBH CO~ULnNG ENlWICKLUNG ' PHOTOMETRISCHESPEZIALGEAATE Calibration Certificate Object calibrated quantity Manufacturer Type Luxmeter Illuminance Czibula & Grundmann MobiLux Serial No Luxmeter Applicant Lichtconsul!.nl date of calibration Calibration Task Calibration of an illuminance meter using standard illuminant A at a given level of illuminance. Measurement Conditions Geometric Setup Operating Conditions Zero setting Reference Lamp Recalibration period The acceptance area of the photometer head was illuminated perpendicularly. The reference plane for the distance measurement is the diffusor surface. The warm up period was more than 30 minutes. The ambient temperature was (24 ± 2)OC. The photometer head was con nected to the reading unit. Reading of.0" with Ihe photometer head in total dark in both ranges. WI 41 /G with special socket and laser alignment system PTS calibrated Calibration Mark: 4389 PTS 01 Reference No.: PTS Year (proposal) Results Illuminance reading before adjustment reading after adjustment 500,0 Ix 500,0 Ix 500,0 Ix Date operator S. Schulz CZ1BUL.A& GRUNDMANN GMoH Reuchlinstr.11) Banln Telefon Fax info@pholo-meter.com 13 van 13

14 Lichthinder preventie voor flora en fauna Nabij Camping Schuilenburg te Hindeloopen In opdracht van de directie van Camping Schuilenburg te Hindeloopen is door ons bureau een plan van aanpak gemaakt, ter voorkoming van lichthinder voor flora en fauna door het nieuwe park. Het kritische punt in de omgeving is het onbewoonde vogeleiland. Dit ligt in Ecologische zone 1 (E1). Volgens de richtlijnen van de Nederlandse Stichting Voor Verlichtingskunde is de grenswaarde voor lichthinder Ev is 2 lux voor het tijdvak dag en avond (7.00 uur uur). De grenswaarde voor lichthinder Ev is 1 lux voor het tijdvak nacht (23.00 uur uur). De aanpak bestaat uit: Randvoorwaarden voor armaturen en lichtplan. Actie Lichtconsult.nl Ontwikkelen en doorrekenen van een lichtplan volgens de Randvoorwaarden met het oog op lichthinderpreventie. Actie leverancier/installateur Controleren en corrigeren van het lichtplan en maken van lichthinderberekeningen. Actie Lichtconsult.nl Formulering van de opdracht naar de installateur/armaturenleverancier. Actie Camping Schuilenburg Na voltooiing van dit project zal de installatie aan de volgende eisen voldoen: Minder lichthinder veroorzaken dan de huidige installatie. Geheel voldoen aan de Algemene richtlijn betreffende lichthinder van de Nederlandse Stichting Voor Verlichtingskunde, zoals deze is opgenomen in het Activiteitenbesluit. 1 van 6

15 Randvoorwaarden voor armaturen en lichtplan Lijst met randvoorwaarden waaraan de te kiezen armaturen moeten voldoen, waarmee het lichtplan ontworpen wordt. Uitgangspunt is de het Conceptplan Buitenverlichting van Tromp Partners Architecten te Joure, document lichtplan buiten.pdf. Instructies bij offerte aanvragen Bij aanvragen van offerten adviseren wij de nu volgende tekst te gebruiken. Algemeen Alle armaturen CE, klasse 1, IP65 en IK10. In lichtberekeningen toe te passen behoudfactor: 0,8. Stootvaste coating, alle zichtwerk blijvend roestvrij. Garantietermijn op kwaliteit en goede werking: 3 jaar. Bij schriftelijke gemelde klacht wordt herstel of vervanging binnen 12 weken verzorgd. De te gebruiken lichtbronnen (lampen) moeten voldoen aan de volgende eisen: Specifieke lichtstroom (gebaseerd op energieverbruik lamp(en) + voedingseenheid moet groter of gelijk zijn dan 50 lm/w. Kleurtemperatuur moet groter of gelijk zijn dan 3000K. Kleurweergave-index moet groter of gelijk zijn dan >80. De cos phi moet groter of gelijk zijn dan 0,95. Deze waarden moeten duidelijk vermeld worden. Service levensduur (is max. 10% uitval of 20% lichtterugval) minimaal uur. Bij de offerte (en later de orderbevestiging) dient gevoegd te worden: Dialux lichtberekening op papier en in pdf-formaat. Hierbij de lichttechnische lichtsterkteverdeling van alle armaturen. Een eulum-dat bestand van alle armaturen zoals gebruikt in de lichtberekening, voorzien van de betreffende lamp en uitrusting. Het Dialux bestand zelf, zodat wij dat als hulpmiddel kunnen gebruiken voor het berekenen van de mate van lichthinder. Productbladen met technische specificaties van alle armaturen, lampen en voedings- resp. voorschakelapparaten. 2 van 6

16 Hoofdroute (Wij zijn er van uitgegaan dat dit een auto & wandelweg is.) Praktijkverlichtingssterkte Ē m op het wegdek (horizontaal gemeten) 5 lux. Dit van mast tot mast gemeten in een raster van maximaal 3 x 3m. Minimum aantal meetpunten dwars op de weg is 2 stuks, waarvan in alle gevallen zich één meetpunt bevindt op 0,5m van de randen van het wegdek. Gelijkmatigheid U h = (Praktijkverlichtingssterkte gedeeld door de minimum verlichtingssterkte) 0,3. Mastarmatuur specificatie: Masthoogte 4m +/- 0,2m. Hoog rendement, door open lampopstelling (geen lichtbelemmerende roosters of lamellen). Lichtbundel: opwaartse lichtstroom max. 0%.. Van boven af gezien. 3 van 6

17 Woonpaden (Wij zijn er van uitgegaan dat dit een auto & wandelweg is.) Praktijkverlichtingssterkte Ē m op het wegdek (horizontaal gemeten) 2 lux. Dit van paalarmatuur tot paalarmatuur gemeten in een raster van maximaal 3 x 3m. Minimum aantal meetpunten dwars op de weg is 2 stuks, waarvan in alle gevallen zich één meetpunt bevindt op 0,5m van de randen van het wegdek. Gelijkmatigheid U h = (Praktijkverlichtingssterkte gedeeld door de minimum verlichtingssterkte) 0,15 bij volkomen vlak terrein. Paalarmatuur specificatie: Paalarmatuur dat vooral de weg en de wandelaars goed verlicht. Paalhoogte max. 1,2m. Hoog rendement, door open lampopstelling (geen lichtbelemmerende roosters of lamellen). Lichtbundel: o Gericht op het noordoosten (van het vogeleiland af). o In het horizontale vlak in een hoek van circa 270. o Voorwaartse lichtstroom min. 90%, achterwaartse lichtstroom max. 10% o Opwaartse lichtstroom max. 0%.. Noordoosten Zijde vogeleiland Van boven af gezien. 4 van 6

18 Kapglooiing (Wij zijn er van uitgegaan dat dit een recreatie wandelweg is; zonder autoverkeer.) Praktijkverlichtingssterkte Ē m op het wegdek (horizontaal gemeten) 2 lux. Dit van mast tot mast gemeten op het hart van de weg op een onderlinge afstand van max. 3m. Gelijkmatigheid U h = (Praktijkverlichtingssterkte gedeeld door de minimum verlichtingssterkte) 0,1. Paalarmatuur specificatie: Paalarmatuur dat vooral de weg en de wandelaars goed verlicht. Plaatsing aan één zijde, de zuidwest zijde, van de weg. Paalhoogte circa 1,2m. Lichtbundel: o In beide richtingen van de weg, gericht naar het eind van de weg. o Bundelhoek in het horizontale vlak max. 15 o Opwaartse lichtstroom max. 0%.. Weg Noordoosten Zuidwest zijde Zijde vogeleiland Weg Van boven af gezien. 5 van 6

19 Waterkering (Wij zijn er van uitgegaan dat dit een recreatie fiets en wandelweg is.) Praktijkverlichtingssterkte Ē m op het wegdek (horizontaal gemeten) 1 lux. Dit van mast tot mast gemeten in een raster van maximaal 3 x 3m. Minimum aantal meetpunten dwars op de weg is 2 stuks, waarvan in alle gevallen zich één meetpunt bevindt op 0,5m van de randen van het wegdek. Gelijkmatigheid U h = (Praktijkverlichtingssterkte gedeeld door de minimum verlichtingssterkte) 0,1. Paalarmatuur specificatie: Paalarmatuur dat vooral de weg en de wandelaars goed verlicht. Paalhoogte max. 0,5m. Diffuus + direct stralend armatuur Lichtbundel: o Gericht op het noordoosten (vanaf het vogeleiland). o In het horizontale vlak in een hoek van max o Voorwaartse lichtstroom circa 90%, achterwaartse lichtstroom circa 10% o Opwaartse lichtstroom 0%. Noordoosten Zijde vogeleiland Van boven af gezien. 6 van 6

20 50 meter Hoofdroute 30 meter Woonpaden 50 meter Kapglooiing 60 meter Waterkering P boottrailer en ast P g 6 PP PP PP PP PP PP (met richting uitstraling) dijk, 3 ogde v erh o verhoogde dijk, ter voorkoming van uitstraling van koplampen m+ verlichting -14-