Rapport van de voortijdig beëindigde bemestingsproef in hyacinten op kalkrijke zandgrond 2008

Transcriptie

1 Rapport van de voortijdig beëindigde bemestingsproef in hyacinten op kalkrijke zandgrond 2008 Projectnr ORGAplus

2 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van ALTIC bv. ALTIC bv stelt zich niet aansprakelijk voor eventuele schadelijke gevolgen die kunnen ontstaan bij het gebruik van gegevens uit deze uitgave. Auteurs: Ir. H.J. Russchen ALTIC bv Postbus AC Dronten telefoon: fax: internet: ORGAplus 2

3 Inhoud Inleiding 4 Proefopzet 5 Resultaten 7 Conclusies 13 Bijlagen: 1. Proefveldschema Algemene teeltgegevens Neerslaggegevens Drogestofanalyse geplante bollen Meststoffenanalyses Beoordelingen gewas in seizoen N-mineraal bodemanalyses Spurway-bodemanalyses ORGAplus 3

4 Inleiding In 2008 is het bemestingsonderzoek in hyacinten dat was opgestart in 2007 voortgezet. In deze proef is het effect van de volgende aspecten van bemesting vastgesteld Het meegeven van minerale N bij het planten Het effect van organische meststoffen (stalmest) Het toedienen van ORGAplus-meststoffen voor het planten Eind mei is in de bemestingsproef een sterke aantasting van Pythium geconstateerd. Pythium-aantasting resulteert in een vroegtijdig afsterven van zowel de plantenwortels als het blad. Hierdoor is de groei van de bollen in een vroeg stadium gestopt. De sterke aantasting van Pythium resulteerde in een grote variatie tussen de herhalingen binnen een behandeling. Het opbrengstresultaat zou niet meer het gevolg zijn van de uitgevoerde bemesting, maar van de mate van Pythiumaantasting. Op basis van deze waarnemingen is besloten de bemestingsproef niet te oogsten. In dit rapport zijn de resultaten van de gedane bodemanalyses weergegeven en wordt verslag gedaan van de opvallende visuele waarnemingen in het teeltseizoen ORGAplus 4

5 Proefopzet Proefveldgegevens De bemestingsproef is uitgevoerd op een perceel hyacinten in de bollenstreek in Zuid-Holland. Dit perceel ligt in een regio representatief voor de bollenteelt op kalkrijke zandgrond in West-Nederland. In tabel 1 zijn enkele bodemgegevens van het proefperceel weergegeven. Tabel 1. Algemene bodemgegevens proefveld (oktober 2007) Behandelingen In tabel 2 zijn de uitgevoerde behandelingen weergegeven. Tabel 2. Behandelingenoverzicht Voor planten In het seizoen ** Code kg N/ha kg P 2 O 5/ ha kg N/ha Sporen A - 75 TSP - X B - 75 TSP 50 N KAS X C - 75 TSP 100 N KAS X D - 75 TSP 150 N KAS X E - 75 TSP 200 N KAS X J 37.5 N 75 ( ) 100 N KAS X L* 35 ton stalmest N KAS Z* 1500 kg Sierteelt N KAS AB* 2000 kg Hi-Cal N KAS * Geen aanvullende kaligift toegediend bij de organische meststoffen voor planten ** 150 kg/ha Sporumix-B/ha voor het planten De hoogte en de vorm van de N-gift begin februari en het opdelen van de N-gift Met de objecten A t/m E is een N-trap van 0 tot 200 kg N/ha aangelegd in stappen van 50 kg N/ha. Deze N-trap is ter referentie van de N-vergelijkingen. N-bemesting voor het planten Uit het onderzoeksprogramma in tulpen is al meerdere jaren het positieve effect van N-bemesting voor het planten vastgesteld. Om te onderzoeken of de meerwaarde van N-bemesting voor het planten tevens geldt voor hyacinten zijn meerdere objecten met een N-gift voor het planten aangelegd. Bij object J is 37.5 kg N/ha in de vorm van toegediend voor het planten. Organische meststoffen voor het planten In de hyacintenteelt was het tot op heden gebruikelijk om voor het planten stalmest te gebruiken. Door de aangescherpte mineralenwetgeving is de ruimte die een bollenteler hiervoor heeft minder groot geworden de afgelopen jaren. Bij object L is voor het planten stalmest ingewerkt. Een alternatief voor dit product zou ORGAplus kunnen zijn. Bij de objecten Z en AB zijn 2 ORGAplus-formules toegediend voor het planten. Met de organische producten wordt tevens fosfaat, kali en sporen toegediend. De samenstelling van de gebruikte minerale meststoffen is weergegeven in tabel 3. De samenstelling van de organische meststoffen is weergegeven in bijlage ORGAplus 5

6 Tabel 3. Samenstelling gebruikte meststoffen Meststof % N %N-NH 2 % N-NH 4 % N-NO 3 % P 2 O 5 % K 2 O % MgO KAS TSP Waarnemingen/ monstername/ uitvoering In deze hyacintenbemestingsproef is de invloed van de bemestingen op de beschikbaarheid van nutriënten in de bodem intensief gevolgd.op vier momenten in het teeltseizoen (op 17-jan, 7-mrt, 9-april en 7- mei) is per behandeling een grondmonster genomen van de bouwvoor (0-30 cm). Dit grondmonster was een mengmonster, genomen uit de 4 herhalingen. Bij de objecten A, B, E, F en J is enkel de minerale N-voorraad in de bouwvoor (0-30 cm) bepaald. Bij de overige objecten is tevens de beschikbaarheid van andere nutriënten in de bouwvoor vastgesteld met behulp van de Spurway-methode. Bij de Spurwaymethode wordt in het laboratorium het wortelmilieu van het gewas nagebootst door gebruik te maken van een licht-zure extractievloeistof. Hierdoor wordt met een Spurway-analyse een nauwkeurig beeld van de werkelijk beschikbare nutriënten voor het gewas vastgesteld. Data-analyse Met behulp van de variantie-analyse (Anova) is bepaald of behandelingen significant van elkaar verschillen. Er is gewerkt met een betrouwbaarheid van 95% (p = 0.05). De Lsd (Least significant difference) geeft het kleinst betrouwbare verschil aan. Indien het verschil tussen twee getallen groter is dan de Lsd, is het verschil betrouwbaar. Voor de duidelijkheid is dit in de tabel weergegeven met letters. Wordt een behandeling gekwalificeerd met a en de andere met b dan is er sprake van een significant verschil, echter verschillen tussen a en ab zijn niet significant. De p- waarde die onder de tabel vermeld is geeft de significantie aan, hoe kleiner dit getal is hoe groter de significantie. De afkorting n.s. die soms in de tabel gebruikt wordt betekent niet significant ORGAplus 6

7 Resultaten In dit hoofdstuk worden de gemiddelde resultaten per behandeling weergegeven. De volledige dataset is weergegeven in de diverse bijlagen. De resultaten van de bodemanalyses (0-30 cm) zijn weergegeven in de bijlagen 7 en 8. In bijlage 6 zijn beoordelingen van gewas weergegeven. In bijlage 3 is een overzicht van de neerslag op het proefveld in het seizoen weergegeven. In figuur 1 is het verloop van de minerale N-voorraad in de laag 0-30 cm weergegeven. kg N/ha (0-30 cm) Minerale N-voorraad bodem 0 N 50 N 100 N 150 N 200 N N 0 3-mrt 13-mrt 23-mrt 2-apr 12-apr 22-apr 2-mei 12-mei Datum Figuur 1. Het effect van de hoogte van de N-gift en het NBS op het verloop van de minerale N-voorraad in de bodem Uit figuur 1 blijkt dat een hogere N-gift resulteerde in een hogere minerale N- voorraad in de bodem begin maart. Door een gestimuleerde N-mineralisatie als gevolg van de minerale N-gift begin februari is begin maart meer N gemeten dan in februari was toegediend. Begin april was de minerale N-voorraad in de laag 0-30 cm bij alle objecten in figuur 1 laag. Het NBS-systeem adviseerde om een N-gift van 78 kg N/ha toe te dienen. Deze N-gift is bij het object met NBS begin april toegediend. Uit figuur 1 blijkt dat de objecten welke zijn bijbemest volgens het NBS of door het kalenderstrooien resulteerden in een duidelijke verhoging van de minerale N-voorraad in de bodem (0-30 cm). Bij de objecten zonder bijbemesting was begin mei de minerale N-voorraad nog steeds laag. De verhoging van de minerale N-voorraad in de bouwvoor was hoger dan de toegediende gift begin april door een gestimuleerde mineralisatie als gevolg van de minerale N-gift ORGAplus 7

8 16 Verloop P-Spurway 0 P kg P/ha per 10 cm dec 13-jan 2-feb 22-feb 13-mrt 2-apr 22-apr 12-mei 1-jun Datum 35 ton stalmest 1500 kg Sierteelt 2000 kg Hi-Cal Figuur 2. Het effect van het toepassen van organische meststoffen op de fosforbeschikbaarheid (Spurway) in de bodem (0-30 cm). Met ORGAplus Sierteelt en ORGAplus Hi-Cal is respectievelijk 41.7 kg P 2 O 5 en 52.4 kg P 2 O 5 toegediend. Uit figuur 2 blijkt dat het verloop van de P-Spurway bij toepassing van ORGAplus Sierteelt voor het planten nagenoeg gelijk was aan dat van 75 kg P 2 O 5 /ha. Op de laatste twee meetmomenten lijkt de fosforbeschikbaarheid bij toepassing van ORGAplus Hi-Cal lager ten opzichte van de ORGAplus Sierteelt. Met 35 ton stalmest is 173 kg P 2 O 5 /ha toegediend. Op de eerste twee meetmomenten realiseerde 35 ton stalmest per hectare een nagenoeg gelijke P- Spurway ten opzichte van het object met 150 kg P 2 O 5 /ha bij het planten. Op de laatste twee meetmomenten was de P-Spurway bij toepassing van stalmest lager dan die bij toepassing van 75 kg P 2 O 5 /ha voor het planten ORGAplus 8

9 kg K2O/ha in de laag 0-30 cm Verloop Kali voorraad bodem dec 13-jan 2-feb 22-feb 13-mrt 2-apr 22-apr 12-mei 1-jun Datum 222 K2O 35 ton stalmest 1500 kg Sierteelt 2000 kg Hi-Cal Figuur 3. Het effect van het toepassen van organische meststoffen op de voorraad beschikbare kali in de bodem (0-30 cm) In de proef is bij alle objecten uitgezonderd de organische meststoffen 225 kg K 2 O/ha toegediend. Met zowel ORGAplus Sierteelt als ORGAplus Hi-Cal is 72 kg K 2 O toegediend. Uit figuur 3 blijkt dat de lagere kali-gift (72 kg K 2 O/ha) met ORGAplus Sierteelt of ORGAplus Hi-Cal ten opzichte van de adviesgift (225 kg K 2 O/ha) resulteerde in een duidelijke lagere voorraad beschikbare kali in de laag 0-30 cm. De voorraad beschikbare kali in de bodem was op alle meetmomenten lager bij toepassing van ORGAplus Hi-Cal dan bij toepassing van ORGAplus Sierteelt. Met 35 ton stalmest is 245 kg K 2 O/ha toegediend. Uit figuur 3 blijkt dat 35 ton stalmest resulteerde in een iets hogere kali-voorraad in de bouwvoor dan de adviesgift van 225 kg K 2 O/ha Organische meststoffen bevatten tevens sporenelementen. Om deze reden is tevens het effect van het toepassen van Sporumix-B in de proef vastgesteld. Sporumix B bevat borium,koper, kobalt zink en molybdeen. Uit figuur 4 en 5 blijkt dat het toepassen van 150 kg Sporumix-B per hectare voor het planten resulteerde in een hogere borium en koperbeschikbaarheid in de laag 0-30 cm. Zowel de stalmest als de ORGAplus-meststoffen lijken vooral op het laatste meetmoment de borium- en koperbeschikbaarheid in de bodem te verhogen, maar niet in de mate waarmee 150 kg Sporumix-B dit deed ORGAplus 9

10 Verloop B-Spurway Sporumix-B kg B/ha per 10 cm dec 13-jan 2-feb 22-feb 13-mrt 2-apr 22-apr 12-mei 1-jun Datum Geen sporen 35 ton stalmest 1500 kg Sierteelt 2000 kg Hi-Cal Figuur 4. Het effect van het toepassen van Sporumix-B en organische meststoffen op de boriumbeschikbaarheid (Spurway) in de bodem (0-30 cm). Verloop Cu-Spurway 2.5 Sporumix-B kg Cu/ha per 10 cm Geen sporen 35 ton stalmest 0 24-dec 13-jan 2-feb 22-feb 13-mrt 2-apr 22-apr 12-mei 1-jun Datum Figuur 5. Het effect van het toepassen van Sporumix-B en organische meststoffen op de koperbeschikbaarheid (Spurway) in de bodem (0-30 cm). Gewasbeoordelingen Op 6 maart is ieder veldje op het proefveld beoordeeld op de volgende wijze: 1 = slecht, 2 = matig, 3 = voldoende, 4= voldoende goed, 5 = goed In tabel 4 zijn de gemiddelde waarnemingen van de gewasbeoordeling weergegeven ORGAplus 10

11 Tabel 4. Gewasbeoordeling maart 2008 Voor planten In het seizoen Code kg N/ha kg P 2 O 5/ ha kg N/ha Cijfer A - 75 TSP B - 75 TSP 50 N KAS 2.3 C - 75 TSP 100 N KAS 1.8 D - 75 TSP 150 N KAS 3.0 E - 75 TSP 200 N KAS 2.0 J 37.5 N 75 ( ) 100 N KAS 2.8 L* 35 ton stalmest N KAS 2.0 Z* 1500 kg Sierteelt N KAS 4.0 AB* 2000 kg Hi-Cal N KAS 3.3 Lsd 1.51 Uit tabel 4 blijkt dat het object zonder N-bemesting resulteerde in de minst goede gewasstand begin maart De objecten met een N-gift voor het planten lijken te resulteren in een iets betere gewastand. Uit tabel 4 blijkt dat wat betreft gewasstand één object boven andere objecten uitsteeg. Dit is het object waar ORGAplus Sierteelt voor het planten is toegediend ORGAplus 11

12 Pythium Eind mei is in de bemestingsproef een sterke aantasting van Pythium geconstateerd. Pythium-aantasting resulteert in een vroegtijdig afsterven van zowel de plantenwortels als het blad. Hierdoor is de groei van de bollen in een vroeg stadium gestopt. De proef is uitgevoerd in de cultivar Pink Pearl. Deze cultivar is de grootste cultivar in de afbroei. Pink Pearl is een fijnwortelige cultivar. Deze groep cultivars staat bekend vanwege haar gevoeligheid voor Pythium. In de maand april/mei was het zeer droog. Waarschijnlijk is de grond bij het planten van de proef onvoldoende aangedrukt. Hierdoor was het contact met de ondergrond onvoldoende en was er weinig capillaire opstijging, waardoor het gewas extra gevoelig was voor Pythium. Bij 1 objecten in de proef was de Pythium-aanasting minder hevig dan de andere behandelingen. Dit is het object waar 35 ton stalmest per hectare was toegepast voor het planten. Uit de praktijk is bekend dat het toepassen van organische meststoffen zoals stalmest voor het planten, het risico op Pythium vermindert. De sterke aantasting van Pythium resulteerde in een grote variatie tussen de herhalingen binnen een behandeling. Het opbrengstresultaat zou niet meer het gevolg zijn van de uitgevoerde bemesting, maar van de mate van Pythiumaantasting. Op basis van deze waarnemingen is besloten de bemestingsproef niet te oogsten. In de figuur 6 is een foto weergeven van Pythium-aantasting van de hyacinten op het proefveld. Figuur 6. Pythium-aantasting op het proefveld ORGAplus 12

13 Conclusies Vanwege aantasting door Pythium is de bemestingsproef in 2008 vroegtijdig beëindigd. Door de Pythium-aantasting stierven de plantenwortels en het blad vroegtijdig af. Hierdoor stopte de groei van de bollen. De sterke aantasting van Pythium resulteerde in een grote variatie tussen de herhalingen binnen een behandeling. Het opbrengstresultaat zou niet meer het gevolg zijn van de uitgevoerde bemesting, maar van de mate van Pythiumaantasting. Conclusies over de waarde van de uitgevoerde bemesting waren op basis van de uitgevoerde behandelingen niet meer te trekken. Op basis van deze feiten is besloten de proef niet te oogsten ORGAplus 13

14 Bijlage 1: Proefveldschema 20 AB 40 L D 79 Z 99 J 119 B A E A Z 75 B 95 E AB J D L 72 C J B A E 8 28 D AB Z L C J B Z D L 42 E A ORGAplus 14

15 Bijlage 2: Algemene teeltgegevens Plantdatum : 18 oktober 2007 Grondbehandeling : Rizolex Bolontsmetting : 0,2% Mirage Elan + 1 % Topsin M + 0,5% Captan Ontsmettingsduur : 15 minuten dompelen Onkruidbestrijding : standaard Vuur- en virusbestrijding : standaard Aantal cultivars : 1 Aantal herhalingen : 4 Totaal aantal veldjes : 28 x 4 = 112 Aantal bollen per veld : 240 Totaal aantal bollen : Plantklaar maken : afwijking + 1 en 1 % van het gemiddelde gewicht Veldlengte : 2 m + 1m pad = 3 m Veldbreedte : 1,5 m Proeflengte : 35 m ORGAplus 15

16 Bijlage 3: Neerslaggegevens Dag Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Totaal ORGAplus 16

17 Bijlage 4: Drogestofanalyse geplante bollen ORGAplus 17

18 Bijlage 5: Meststoffenanalyses ORGAplus 18

19 ORGAplus 19

20 ORGAplus 20

21 Bijlage 6: Beoordeling gewas in seizoen 6 maart = slecht, 2 = matig, 3 = voldoende, 4= voldoende goed, 5 = goed Veld Code Blok Waarde 15 A A A A B B B B C C C C D D D D E E E E J J J J L L L L Z Z Z Z AB AB AB AB ORGAplus 21

22 Bijlage 7: N-mineraal bodemanalyses Steekdiepte 30 cm kg N/ha Datum Code N-NO 3 N-NH 4 N totaal 17-jan-08 A jan-08 B jan-08 E jan-08 J mrt-08 A mrt-08 B mrt-08 J apr-08 A apr-08 B mei-08 A mei-08 B mei-08 E ORGAplus 22

23 Bijlage 8: Spurway-bodemanalyses Steekdiepte 30 cm ms/cm mg/l grond = kg/ha per 10 cm steekdiepte Datum Code ph-kcl ph-h 2 O EC NH 4 -N NO 3 -N P K Mg Ca S Na Cl Mn B Cu Zn Fe 11-sep-07 Aanvang < jan-08 C jan-08 D jan-08 L jan-08 Z jan-08 AB mrt-08 C mrt-08 D mrt-08 L mrt-08 Z mrt-08 AB apr-08 C apr-08 D apr-08 J apr-08 L apr-08 Z apr-08 AB mei-08 D mei-08 J mei-08 L mei-08 Z mei-08 AB ORGAplus 23