HOU ZELF DE REGIE OVER UW DIEET praktische informatie over de dieetrichtlijnen. Liesbeth van Buren

Transcriptie

1 HOU ZELF DE REGIE OVER UW DIEET praktische informatie over de dieetrichtlijnen Liesbeth van Buren

2 koken smaakverandering Moeilijk supermarkt fosfaatbinders DIEET diëtist drinken uit eten gewicht feestje Slechte eetlust 1

3 Iedere patiënt is gemotiveerd Gemotiveerd om zich aan een dieetrichtlijn te houden Gemotiveerd om dat niet te doen Welke motivatie heeft u om de dieetrichtlijnen wel of niet te volgen? 2

4 Hou de regie! Kennis Eigen doelen Tools De diëtist kan u helpen om zelf de regie in handen te houden! 3

5 Dieetrichtlijnen: hoe zat het ook al weer? Natrium (onderdeel van zout) en vocht Predialyse, hemodialyse, PD, transplantatie: waarom??? Natriumbeperking: gram zout = mg natrium In de praktijk: - warme maaltijd zonder zout - normaal gezouten brood en beleg - geen natriumrijke tussendoortjes - geen natriumrijke smaakmakers en kant-en-klaar producten 1 gram zout (NaCl) = 400 mg natrium 4

6 Dieetrichtlijnen: hoe zat het ook al weer? natrium en vocht Etiket: 100 gram soep bevat: 0,3 gram natrium 0,3 gram natrium = ca. 300 mg natrium 1 kom soep = 250 ml = 750 mg natrium 1 snee brood = 200 mg natrium (0,5 gram zout) 1 snee brood zonder zout = 0 50 mg natrium Kruidenmixen zonder zout Etiket: check de ingrediëntenlijst Minder zout betekent minder natrium dan het originele product Zonder zout betekent dat er geen zout in het product zit 5

7 Dieetrichtlijnen: hoe zat het ook al weer? natrium en vocht Predialyse en transplantatie: veel drinken (als u goed plast) PD: afhankelijk van UF en urine HD: 800 ml + hoeveelheid urine per dag (verschilt per afdeling) Zout geeft een dorstprikkel vochtprobleem = zoutprobleem! 6

8 Dieetrichtlijnen: hoe zat het ook al weer? kalium Waarom??? Kaliumbeperking = mg kalium Afhankelijk van bloeduitslag, eetpatroon op dat moment, medicatie, badwater dialyse. te hoog kalium: > 5,0 mmol/l > 5,5 mmol/l bij dialyse 7

9 Dieetrichtlijnen: hoe zat het ook al weer? kalium Oplossingen bij te hoog kalium: - beperken koffie - aardappelen afwisselen met rijst en pasta - beperken fruit en vruchtensap - tomaat, frites, gebakken aardappelen, stamppot - wel dagelijks portie groente (= 150 gram) - fruit/groentesoorten afwisselen - kookrichtlijnen Let op de combinaties: - Pasta met tomaat - Stamppot: kopjes koffie laten staan - Frites eten: geen groente erbij - Gekookte aardappelen met gekookte groente - Rijst/pasta met gewokte groente 8

10 Etiketten Zoete ketjap voor een natriumarm dieet. Ketjap Manis is een zoete ketjap gemaakt van zorgvuldig geselecteerde ingrediënten. Ketjap Manis is onmisbaar in vele oosterse gerechten als Nasi, Bahmi en Saté en geeft een verrassende smaak aan jus, soepen en sauzen. Inhoud 125ml Voedingswaarde (per 100 g) Energie 1400 kj (330 kcal) Eiwitten 4,4 g Koolhydraten 78 g waarvan suikers 71 g Vet - g waarvan verzadigd - g Voedingsvezel 0,1 g Natrium 0,08 g Kalium 6300 mg Ingrediënten Suiker, water, kaliumchloride, melasse, maltodextrine, gistextract, moutextract, smaakversterker (E620, E623), basterdsuiker, ammoniumchloride, kleurstof E150c, gebrande suikerstroop, conserveermiddel E202, voedingszuur E270, aroma (met selderij), laurierblad. E = door de E.G. goedgekeurde hulpstof. Kalium hoeft niet verplicht in de voedingswaardedeclaratie te worden vermeld Alle ingrediënten moeten wel op het etiket worden vermeld! 9

11 Dieetrichtlijnen: hoe zat het ook al weer? Eiwitten Beperking of verrijking? Waarom??? Hoeveel eiwitten heb je nodig? - Gezond persoon: 0,8 gram eiwit per kg lichaamsgewicht - Predialyse, transplantatie: 0,8 gram eiwit per kg lichaamgewicht - HD en PD: 1 1,2 gram eiwit per kg lichaamsgewicht Corrigeren bij overgewicht Voorbeeld Lengte: 1.75 m Gewicht: 80 kg Eiwit: 65 gram (0,8 g/kg) gram (1,0 1,2 g/kg) Energie: kcal 10

12 Dieetrichtlijnen: hoe zat het ook al weer? Eiwitten Eiwitbeperking / eiwitverrijking: praktische adviezen: vlees, vis, kip, melk(producten), kaas, ei, noten, peulvruchten inzicht in eiwitgehaltes, rekenen met analysecijfers (internet) Wegen/meten van voedingsmiddelen? Patiënt heeft 70 gram eiwit per dag nodig Hij eet de ene dag 50 gram eiwit en de andere dag 90 gram eiwit. Gemiddeld dus 70 gram eiwit/dag. Is dit aan te raden? Nee 11

13 Dieetrichtlijnen: hoe zat het ook al weer? Eiwitten gram eiwit 1 glas melk (150 ml) 5 1 schaaltje kwark 12 1 plak kaas 5 1 plak vleeswaren 3 1 ei gram vlees/vis 19 mager vlees/kipfilet 24 vet vlees 15 1 eetlepel noten gram vegetarisch product Eiwitten: inpassen, schuiven, compenseren, rekenen, sprokkelen 12

14 Eigen doelen Bepaal (met de diëtist) uw eigen doel(en): - meetbaar en haalbaar - tijd - wat moet er gebeuren om uw doel te halen: hulp/steun/tools - halen van een doel kost moeite/tijd/energie Ik ga 5 kg afvallen in 6 maanden Ik ga 2 kg aankomen in 3 maanden Ik wil over 1 maand 10 baantjes kunnen zwemmen Ik wil mijn kaliumwaarde binnen 2 weken < 5,0 mmol/l hebben Ik wil maximaal 1,5 kg boven mijn streefgewicht binnenkomen vanaf nu 13

15 Tools Hulpmiddelen eetdagboekje laboratoriumwaarden invulgrafiek: fosfaat, kalium, gewicht, gewichtstoename voorbeeld dagmenu / dieetlijst met of zonder getallen mijnnierinzicht.nl Dieetboek Eten met Plezier weegschaal dialyse of thuis*: (streef)gewicht, gewichtstoename 14

16 Tools Hulpmiddelen beweegprogramma (fysiotherapeut) beweegdagboekje inneemschema fosfaatbinders pillendoosje fosfaat (fosfaatbinders voor tussendoor niet in baxterrol) pillencrusher maatkan / literfles / kleine kopjes / glaasjes diabetesdagboekje 15

17 Rondje supermarkt wel of niet in het boodschappenwagentje? Kruidenmixen zonder zout - Verstegen, Silvo, Asli - geen zout Kruidenmixen Gematigd zout - Verstegen - 50% minder zout dan minder zout betekent minder natrium dan het originele product zonder zout betekent dat er geen zout in het product zit 16

18 Rondje supermarkt wel of niet in het boodschappenwagentje? Zeezout - = natriumchloride Dieetzout of lo(w)-salt - = kaliumchloride Let op: natriumchloride wordt vaak vervangen door een kaliumzout Product is dan meestal niet geschikt voor een nierpatiënt 17

19 Rondje supermarkt wel of niet in het boodschappenwagentje? Brood in Nederland - 15% minder zout t.o.v niet vervangen door kaliumchloride mg natrium en 50 mg kalium per snee Brood zonder zout bij de warme bakker - zout weggelaten en niet vervangen, wel navragen! Becel Meergranen volkorenbrood Brinta Brood / Brokking 50%minder zout % minder zout dan gewoon brood - bevat kaliumchloride - ca 100 mg natrium en 125 mg kalium per snee 18

20 Rondje supermarkt wel of niet in het boodschappenwagentje? Aromat natriumarm - Knorr - bevat kaliumchloride mg kalium / gram Ketjap natriumarm - Conimex - bevat kaliumchloride mg kalium / 100 gram mg kalium / eetlepel de hoeveelheid natrium wordt vaak op het etiket vermeld de hoeveelheid kalium hoeft niet te worden vermeld 19

21 Lays chips 25% minder zout (= standaard) - kalium en natrium Bouillontablet minder zout - Maggi - 33% minder zout mg natrium per 250ml bouillon Vleesbouillon natrium arm - Knorr - 60 mg kalium per 100 ml Hak groente in pot 0% zout toegevoegd - zout weggelaten - supermarkt 20

22 Milner minder zout mg natrium per plak (dikke plak) - gewone kaas : 200 mg natrium/plak Kaas minder zout standaard mg natrium per broodbelegging Philadelphia zuivelspread mg natrium per broodbelegging Conimex Boemboe sate en Kerrie Djawa - Geen zout 21

23 Kijk naar wat er wèl kan Maak uw eigen keuzes Hou zelf de regie over uw dieet! Nog vragen?