Salesiaans Animerende Kernen in de Don Boscowerken in de toekomst

Transcriptie

1 Salesiaans Animerende Kernen in de Don Boscowerken in de toekomst Interne nota Ontwerptekst die de visie rond salesiaans animerende kernen toelicht en aanzetten geeft waar zij voor kunnen staan. samen DON BOSCO zijn plaats geven

2 INLEIDING Aanleiding: de aanbevelingen na de visita straordinaria in 2005 Indrukwekkend is de pedagogische en ook de evangeliserende aanwezigheid van de leken in de salesiaanse werken van Vlaanderen. Meer dan tweeduizend vrouwen en mannen zijn geëngageerd in de verschillende domeinen van school, heropvoeding, catechese, evangelisering en menselijke promotie. Veel werken zijn krachtig en genieten van een sterke waardering dank zij vooral de bijdrage en het exclusieve engagement van lekengroepen: zij hebben zich het pedagogische systeem van Don Bosco eigen gemaakt. De vooruitzichten doen ons eraan denken dat een aantal werken niet meer zullen kunnen rekenen op de steun en de verwijzing naar een religieuze gemeenschap. Enkele gemeenschappen zij al gesloten en anderen zouden het kunnen worden in de toekomst. Het is nodig zich de vraag te stellen naar de animerende kern van deze werken. Het AK24 onderlijnt dat in deze gevallen de institutionele en charismatische band rechtstreeks wordt gelegd naar de provinciaal en zijn raad. Ik zie dat jullie vandaag in Vlaanderen reeds in die richting op weg zijn. Toch zijn er nog wel wat moeilijkheden om een efficiënte charismatische animatie te realiseren en die te continueren. Anderzijds is de animerende kern de motor van een werk, zeker als het een complex en verscheiden werk is. Ik moedig jullie aan, ik zou geneigd zijn te zeggen dat ik er bij jullie op aandring, om de weg te gaan van de reflectie en van het bepalen van concrete modaliteiten om animerende kernen samen te stellen die bestaan uit salesianen en leken, soms misschien zelfs alleen uit leken. Het beeld van gist in het deeg is duidelijk genoeg in dit verband. Een samenhangende groep van mensen, met een sterke christelijke en salesiaanse identiteit, die er zich op toeleggen de identiteit van het werk te garanderen zowel op vlak van de pedagogie als van de pastoraal. Van een dergelijke kern maken enkele gezaghebbende leden van de directie, leerkrachten, opvoeders, vormers en indien mogelijk ook enkele jongeren natuurlijk deel uit. Het lijkt mij een te stimuleren perspectief, een perspectief dat vlug kan bewandeld worden, met een volledig engagement, zowel op niveau van reflectie als van concrete realisaties van het DBVC, in samenwerking met de provinciaal en de provinciale raad. Uit de brief van don Pascual Chavèz naar aanleiding van de afsluiting van de visita straordinaria in

3 Uit de bespreking van deze aanbeveling in de Provinciale Raad De aanbevelingen van de Algemene Overste sluiten aan bij signalen die ook elders klinken. Sommige gangmakers en deelnemers aan de Don Boscocursus vragen om een kader waarbinnen ze een deel van de zorg voor het salesiaanse karakter van hun organisatie mee kunnen opnemen. Deze aanbeveling sluit aan bij de bekommernis van de salesianen van Don Bosco i.v.m. het salesiaans karakter van de door hen opgerichte werken. Deze zorg delen we met de mensen in de beleidsorganen en met een groot aantal mensen aan de basis. De zorg voor het salesiaans karakter van de werken dient aan te sluiten bij de realiteit: kwantitatieve ontwikkelingen binnen de Vlaamse provincie van de salesianen, maatschappelijke evoluties, veranderende onderwijscontext, wisselende hulpverleningstendensen, organisatorische verschuivingen. Enkele overtuigingen i.v.m. de zorg voor salesianiteit Naast de provinciale ondersteuning van de zorg voor het salesiaans karakter van de werken zal in de toekomst de zorg voor salesianiteit meer en meer plaatselijk opgenomen moeten worden. Werken rond salesianiteit is een deel van de werking en niet iets apart. Werken aan salesianiteit is niet herleidbaar tot een eenmalig iets. Werken aan salesianiteit dient zich zowel te richten op de deskundigheid en bewogenheid van de medewerkers als op een beleidsmatige verankering. Salesiaans animerende kernen kunnen een hefboom zijn om systematisch het salesiaans karakter van de werken te borgen. 1 Salesiaans animerende kernen 1.1 Een metafoor voor salesiaans animerende kernen In wat volgt trachten we de missie van de salesiaans animerende kernen te omschrijven aan de hand van een metafoor. Dit laat meer ruimte voor de concrete invulling op lokaal niveau en inspireert meer. Don Pascual Chavèz gebruikt in zijn brief bij de afsluiting van de buitengewone visitatie zelf het beeld van het gist in het deeg. Een mogelijke metafoor is deze van de behoeders van het salesiaanse vuur. Met het beeld van het vuur reizen we terug in de tijd toen het vuur het hart van de gemeenschap vormde en cruciaal was voor het overleven van deze gemeenschap. De zorg voor het vuur was een belangrijke opdracht. Uiteindelijk was iedereen verantwoordelijk voor het vuur maar werden bepaalde mensen aangesteld om erover te waken dat het vuur nooit zou doven. Zij waren het ook die het vuur met zich meedroegen als de gemeenschap moest verhuizen of verder trekken. Op een nieuwe plek waren deze mensen bijzonder vaardig om van de gloeiende kooltjes terug een helder vuur te maken. Dat vuur bood vele levensnoodzakelijke voordelen: 3

4 Warmte Het hield de mensen warm, rond het vuur vonden ze geborgenheid, het gaf hen verbondenheid en sfeer. Koken Op het vuur konden ze dingen klaarmaken zodat ze verteerbaar werden, lekker smaakten. Het vuur vormde dingen om zodat ze bruikbaar werden. Licht Het vuur bood zicht op..., wees de weg, was een baken in het duister, zorgde dat je de dingen goed kon zien. Verzamelplaats Rond het vuur kwam de gemeenschap samen, werd er gelachen, gezongen, gefeest. Aan het vuur werden de verhalen verteld en de tradities doorgegeven. Bescherming Het vuur hield de wilde dieren op afstand, de bedreigingen van de omringende wereld. Mysterie Het vuur werd ervaren als een goddelijke kracht. Rond het vuur werden de riten voltrokken en de verbondenheid met het goddelijke gevierd. Fakkel Het vuur kon doorgegeven worden aan anderen. Het was te delen en het is niet iets dat je voor jezelf houdt. 1.2 Poging tot omschrijving Missie De salesiaans animerende kern houdt de inspiratie van het salesiaanse erfgoed ter plaatse levendig en werkt zo aan de salesiaanse identiteit van de organisatie. Doel is het salesiaanse karakter van de organisatie te bewaren en telkens weer te vernieuwen. Opdracht De opdracht van de salesiaans animerende kern is, zoals uit haar naam zelf blijkt, animerend. Dit betekent dat ze collega s samen brengt rond het salesiaans karakter van de organisatie, hen bevestigt en bemoedigt, maar hen ook uitdaagt en motiveert om van de salesiaanse identiteit van de organisatie werk te maken. Om de inspiratie van het salesiaanse erfgoed levendig te houden brengt ze het salesiaanse telkens weer onder de aandacht en benoemt het. Het salesiaanse erfgoed wordt als een referentiekader en toetssteen door hen naar voor geschoven en op alle niveaus van de organisatie geïntegreerd. De salesiaans animerende kern neemt hiervoor initiatieven die aansluiten bij de doelgroepen en probeert hierin 4

5 creatief te zijn. Ze mikt zowel op beleving als op inzicht. Ze kiest niet voor een vast model maar voor een aanpak op maat. De zorg voor salesianiteit blijft wel een gedeelde verantwoordelijkheid van de hele opvoedingsgemeenschap. De salesiaans animerende kern stelt zich ten dienste van die gedeelde verantwoordelijkheid. Doelgroep De salesiaans animerende kern richt zich tot de opvoedingsgemeenschap (opvoeders (breed te verstaan), jongeren en hun ouders). Samenstelling Een salesiaans animerende kern is een samenhangende groep van mensen, met een sterke christelijke en salesiaanse identiteit, die er zich op toeleggen het salesiaans karakter van het werk te garanderen zowel op vlak van de pedagogie als van de pastoraal. Van de leden mag een positieve betrokkenheid op jongeren verwacht worden evenzeer dat zij zich identificeren met het opvoedingsproject en de salesiaanse spiritualiteit. Het gaat om salesiaans deskundige en bewogen mensen. De leden beschikken over de nodige vaardigheden om de animatietaak te kunnen vervullen. Ze worden hiervoor gevormd en begeleid. Naast inzichten en vaardigheden moet ook tijd en ruimte gemaakt worden voor hun spirituele groei. Lid zijn van deze kerngroep is een in de tijd beperkt engagement waarvoor een uitdrukkelijk mandaat gegeven wordt. Netwerk Ook al zijn de salesiaanse animerende kernen zeer sterk lokaal verankerd, toch is een overkoepelende band met de animerende kernen uit andere organisaties en met de provincie cruciaal. De kernen zijn geen eilandjes. 2 Aandachtspunten De provinciaal van de salesianen van Don Bosco heeft met zijn raad de zorg voor het salesiaans karakter van de werken in grote mate gedelegeerd aan de bestuursorganen en de directies van de werken. Delegeren veronderstelt ook ondersteunen. De salesiaans animerende kernen zijn een kans om op lokaal vlak de verantwoordelijkheid voor het salesiaanse karakter van de werken te verankeren. Met het oprichten van salesiaans animerende kernen willen we aan de toekomst bouwen. Dit initiatief is geen noodzakelijk kwaad (er zijn niet voldoende sdb meer) maar een positieve keuze om samen (sdb en leken) aan de toekomst te bouwen. Omwille van de grote verschillen tussen de werken en de sectoren is een differentiatie van modellen en aanpak wenselijk. Maatwerk is hier het antwoord. Het is zinvol om in een beperkt aantal werken te starten om ervaring op te doen. 5

6 Dit project heeft meer kans van slagen wanneer men het kan enten op de intrinsieke motivatie en gedeelde zorg voor het salesiaans karakter van het werk dan wanneer men het van bovenaf gaat opleggen. Er wordt in ieder salesiaans werk reeds heel wat zorg opgenomen i.v.m. het salesiaans karakter van het werk. Verschillende activiteiten zijn direct of indirect uitdrukking van de salesiaanse identiteit van het werk. Deze initiatieven en deze zorg moeten door en de salesiaanse animerende kern worden opgenomen. Door te respecteren en integreren wat er op salesiaans vlak aan waardevolle initiatieven reeds bestaat wordt het draagvlak voor een salesiaans animerende kern vergroot. Een geleidelijke, procesmatige aanpak is noodzakelijk. Met het ideale scenario en model voor ogen streeft men naar het haalbare. Met de directie van het werk wordt gezocht welk de aangewezen manier is om de salesiaans animerende kern samen te stellen (mensen aanspreken, vertegenwoordiging van groepen, kandidaat laten stellen, voordracht,... Omdat de directie ook de eindverantwoordelijkheid draagt voor het salesiaans karakter van het werk is het belangrijk dat er een duidelijke link is tussen de directie en de salesiaans animerende kern. Het moet van bij het begin zeer duidelijk zijn voor de leden van de salesiaans animerende kern waar men instapt. Wat wordt precies van hen verwacht? Welke zending krijgen ze? Het is belangrijk om de beeldvorming i.v.m. deze salesiaanse animerende kernen en hun leden goed wordt opgevolgd. Een polarisatie tussen de goeden (in de salesiaanse animerende kern) en de anderen moet vermeden worden. De salesiaans animerende kern mag geen gesloten clubje worden. Een geregelde zelfevaluatie van de salesiaans animerende kernen kan hen behoeden voor valkuilen. 6