DIETRICH BONHOEFFER Een thematisch dagboek
|
|
- Paula Cecilia van Dam
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 DIETRICH BONHOEFFER
2
3 DIETRICH BONHOEFFER Een thematisch dagboek Samengesteld door Gerard Dekker Meinema / Averbode
4 Ontwerp omslag: Geert de Koning ISBN (Nederland) ISBN (België) NUR 700; 728 D/2011/39/ Uitgeverij Meinema, Zoetermeer Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
5 Inhoud Woord vooraf 7 Januari Op zoek naar God 11 Februari Een God die mens werd 45 Maart De wereld waarin wij leven 77 April Het christendom 111 Mei Het christelijk geloof 143 Juni Geloven is gehoorzamen 177 Juli Leven van genade 209 Augustus Over de kerk 243 September Een christelijk leven 277 Oktober De zin van het leven 309 November Christelijke spiritualiteit 343 December Over tijd en eeuwigheid 375 Verantwoording 409
6
7 Woord vooraf De Duitse theoloog Dietrich Bonhoeffer werd geboren in Na zijn theologische studie werkte hij zowel aan de universiteit in Berlijn als, in binnen- en buitenland, als predikant. Hij werd een van de leidende figuren in de zogeheten Belijdende Kerk. Vanaf 1940 werd hij steeds meer betrokken in het tegen het Hitler-regime gerichte verzetswerk. Om die reden werd hij in 1943 gevangengenomen en in 1945, op persoonlijk bevel van Hitler, in het concentratiekamp Flossenbürg door ophanging om het leven gebracht. In tegenstelling tot wat veel anderen uit de vorige eeuw overkomt, blijft het leven en werk van Bonhoeffer nog steeds veel mensen boeien en inspireren. Ik denk dat daar ten minste twee redenen voor zijn. Ten eerste het visionaire gehalte van zijn werk. Hij doorzag beter dan zijn tijdgenoten wat er gaande was en hij voorzag de ontwikkelingen die zich in het geestelijk leven aan het voltrekken waren. Velen herkennen daarom in wat hij schreef ook hun eigen situatie. In de tweede plaats ontmoeten we in Bonhoeffer iemand die zowel diep gelovig was als volledig aan het wereldlijk leven deelnam. Deze combinatie van diepe vroomheid en radicale wereldbetrokkenheid is kenmerkend voor zijn leven en voor heel zijn gedachtewereld. En dat spreekt velen aan die naar de verbinding tussen spiritualiteit en wereldlijke verbondenheid op zoek zijn. In het afsluitende nawoord van de zeventiendelige Dietrich Bonhoeffer Werke, waarin dus alles wat Bonhoeffer geschreven en gesproken heeft is opgenomen, deed een van de redacteuren, Wolfgang Huber, een poging de rode draad in het werk van Bonhoeffer te omschrijven: 7
8 De cantus firmus van Bonhoeffers levenswerk laat zich misschien zo beschrijven: God heeft zich in Christus onvoorwaardelijk met de werkelijkheid van deze wereld ingelaten; daarom kan deze wereld niet fatalistisch aan zichzelf worden overgelaten. Als Gods rijk de ganse werkelijkheid omvat, kan noch de enkele christen, noch de kerk zich eenvoudig uit bepaalde gebieden van deze werkelijkheid terugtrekken. En hij voegt daaraan toe: Bonhoeffer heeft hartstochtelijk de theologie met de menselijke ervaringswerkelijkheid verbonden. Dat bestempelt zijn begrip van God tot daar waar het gaat over de onmacht van God aan het kruis; het bestempelt zijn kerkbegrip tot aan het spreken van kerk voor anderen toe; het bestempelt zijn opvatting over het christelijk geloof tot aan de pregnante uitspraak toe dat het geloof geen speciaal deel van het menselijk bestaan is, maar een levenswijze. Uit de openheid van deze theologie voor de ervaring laat zich Bonhoeffers bijzonder vermogen verklaren de eigen tijd te duiden, hetgeen ook met het oog op andere tijden bijzonder leerzaam is. De historische afstand helpt daarbij zeker tijdgebondenheden waar te nemen, maar juist zo treedt aan het licht wat over de afstand van de tijden heen ook vandaag en morgen het christelijk bestaan, het kerkelijk handelen en de theologische reflectie vermag te inspireren. Als dit van iemand gezegd kan worden, is het de moeite waard van zijn gedachtewereld kennis te nemen en die weer te geven. Dat is met name zo omdat bij Bonhoeffer leer en leven, dus de door hem ontwikkelde gedachten en zijn levensloop, zo nauw met elkaar samenhangen. Dat roept immers de vraag op door welke levensfilosofie hij gedreven werd, wat hem tot aan zijn dood toe bewogen heeft te doen wat hij heeft gedaan. Daarom heb ik in dit boek zijn gedachtewereld weergegeven. 8
9 Uit al zijn werken heb ik voor elke dag een tekstgedeelte geselecteerd. Gezamenlijk geven die tekstgedeelten naar mijn mening de breedte en diepte van zijn werk weer. Dat laatste wil ook zeggen dat de tekstgedeelten inhoudelijk zeer gevarieerd zijn. Ze zijn, zo zou ik het willen noemen, meditatief en reflexief van aard, dus teksten ter overweging en teksten ter overdenking. Met het laatste heb ik vooral de tekstgedeelten op het oog waarin Bonhoeffer zijn als revolutionair ervaren gedachten over God, religie, geloof en leven omschrijft. Soms zijn die niet alleen moeilijk te lezen, maar ook moeilijk te begrijpen. Maar Bonhoeffer ís niet altijd gemakkelijk en ik zou hem onrecht doen als ik alleen maar de op het eerste gezicht gemakkelijke teksten had opgenomen. Ik heb getracht de héle Bonhoeffer recht te doen. Te veel is in het verleden en helaas gebeurt het nog Bonhoeffer op een eenzijdige wijze weergegeven. De verschillende tekstgedeelten heb ik naar thema gegroepeerd. Dat was een hachelijke onderneming, omdat bij Bonhoeffer de gedachten over God, geloof, kerk en leven zó met elkaar samenhangen dat in de afzonderlijke tekstgedeelten vaak meer dan één thema aan de orde komt. Toch heb ik het gedaan, omdat het boek daardoor niet alleen als dagboek gebruikt kan worden, maar ook dienst kan doen als bron van informatie over bepaalde door Bonhoeffer aan de orde gestelde thema s. Elke maand wordt het thema van die maand kort ingeleid; de daarin opgenomen cursief gedrukte teksten zijn letterlijke teksten van Bonhoeffer zelf. Ik hoop dat het lezen van deze teksten niet alleen de belangstelling voor het werk van Bonhoeffer mag opwekken of verdiepen, maar dat het ook de lezer in zijn of haar leven mag inspireren. Gerard Dekker Baarn, voorjaar
10
11 JANUARI OP ZOEK NAAR GOD Bonhoeffer is constant op zoek naar God, of beter gezegd, naar Gods wil, naar Gods geboden en naar Gods leiding in zijn leven. Hij worstelt niet met de vraag óf God wel bestaat en ook niet met de vraag wáár God dan wel te vinden is. Zoals hij eens in een college over het wezen van de kerk zei: God is, voor zover wij hem denken kúnnen, op een plaats, in Christus, in de kerk, in het Woord dat gepredikt wordt. Hier, gebonden aan een bepaalde plaats, is hij God voor ons. In hoever hij daar bovenuit God is op zichzelf, absoluutheid is, weten we niet en is ook niet van belang. God is voor hem niet vaag en niet ver weg. God is Geest, maar is ook zeer concreet en dichtbij. Niet alleen in het fundamentele, maar ook in de alledaagse dingen is God, schreef hij eens aan zijn verloofde. God moet dan ook erkend en herkend worden midden in het leven en niet pas aan de grenzen van ons kunnen. We zullen later de uitspraak van Bonhoeffer tegenkomen: als u God wilt, houdt u dan aan de wereld. Bonhoeffer is constant op zoek naar Gods wil, naar Gods gebod. Dat klinkt wettisch, maar is bij hem het tegendeel: het gaat om Gods bedoelingen met mens en wereld. Leven wij overeenkomstig die bedoelingen, dan schenkt Gods gebod ons vrijheid en leven. Het gebod van God is het verlof als mens voor God te leven. Maar die God is niet de almachtige God, waar veel christenen hem voor houden. God is voor hem een lijdende God en alleen die God kan ons helpen. De God die met ons is, is de God die ons verlaat. Wij moeten dan ook leven hoe vreemd dit ook klinken mag als diegenen die hun leven inrichten zonder God. En, zegt Bonhoeffer, het is God zelf die ons dat doet weten. Vandaar zijn bij het eerste horen onmogelijke uitspraak: Voor en met God leven wij zonder God.
12
13 1 januari Door goede machten omgeven Door goede machten trouw en stil omgeven, beschermd, getroost, beveiligd wonderbaar, zo wil ik deze dagen met u leven, en met u ingaan in het nieuwe jaar. Nog wil de oude pijn ons hart vernielen, nog drukt de last van t leed dat ons beklemt, o Heer, geef onze opgejaagde zielen het heil waarvoor gij zelf ons hebt bestemd. En zo gij ons de bitt re kelk wilt geven vol leed, gevuld tot aan de hoogste rand, dan nemen wij hem dankbaar, zonder beven, aan uit uw goede, uw geliefde hand. Maar wilt gij ons nog eenmaal vreugde schenken om deze wereld en haar zonneschijn, dan willen wij wat voorbijging gedenken, geheel van u zal dan ons leven zijn. 13
14 2 januari God zoeken In feite kunnen we alleen maar iets zoeken wat we al kennen. Wanneer ik niet weet wat ik eigenlijk zoek, ben ik niet echt op zoek. Wij moeten dus al weten welke God wij zoeken, eer we hem werkelijk zoeken. Nu weet ik van de God die ik zoek óf iets uit mijzelf, uit mijn ervaringen en inzichten, uit de door mij zus of zo geïnterpreteerde geschiedenis of natuur, dat wil zeggen gewoon uit mijzelf, óf ik weet iets van hem op grond van zijn openbaring, zijn eigen Woord. Ík bepaal de plaats waar ik God vinden wil, of ik laat Gód de plaats bestemmen waar hij gevonden wil zijn. Als ik degene ben die zegt waar God zijn zal, dan zal ik daar altijd een God vinden die op de een of andere manier bij mij past, mij bevalt, die met mijn wezen verbonden is. Is het echter God die zegt waar hij zijn wil, dan zal dat een plaats zijn, die vooralsnog helemaal niet bij mijn wezen past, die mij ook in het geheel niet bevalt. Deze plaats echter is het kruis van Jezus. En wie hem daar vinden wil, die moet ook zelf onder dit kruis, zoals de Bergrede dat verlangt. [14,145/6] 14
15 3 januari Ik ben uw God (1) Ik ben de HEER, uw God (Exodus 20:2). Ik ben! Wat een genade! Wat een evangelie, dat we mogen weten dat God niet in het donker blijft en zwijgt. Ik ben! Zo spreekt hij die begin en einde in handen heeft, die er was voor de tijd en er na de tijd zal zijn, uit wiens handen alles voortkomt. Ik ben! Zo spreekt God, de Schepper. Ik ben de Heer! Zo spreekt God nogmaals. Hij heeft het in het begin gezegd en voor altijd. Daar gaat het om! Hij is de Heer over de heren die ons knechten, over leed, dood en zonde. Hij heeft die overwonnen. Hij leeft en roept ons toe als de opgestane en levende: Ik ben de Heer! Jezus Christus is de Heer. Ik ben de Heer, uw God! Ten derden male spreekt God zelf. Hij zegt: Ik ben de Heer, uw God! De God, die er van het begin af aan was en die blijven zal, die hoort bij mij, die is mijn God. Dat wil zeggen: hij is met mij, bij mij, voor mij, in mij. God en mens zijn met elkaar verbonden. Zijn heerlijkheid hoort bij mij. God is niet ver weg, maar nabij. Ik ben uw God! Zo spreekt God, de heilige Geest! [14,633/4] 15
16 4 januari Ik ben uw God (2) Hij is uw God. Hoor dat! Heeft u dat gehoord en geloofd, dan kunt u ook het volgende gebod begrijpen: u zult God liefhebben met heel uw hart. Hij belooft u dat hij alleen uw God wil zijn, laat hem dan ook alleen uw God zijn. Hij heeft u eerst liefgehad, heb hem dan nu ook lief. Hij heeft tot u gezegd: je bent van mij; zeg dan nu ook tot hem: ik ben van u. Wat heeft God u geschonken? Zichzelf. Wat zult u hem geven? Mijzelf mijn hart, mijn ziel, mijn gemoed en mijn krachten. Niets zult u voor uzelf houden, hij wil uzelf zoals u bent; hij wil niet iets van u, maar hij wil u geheel en al. Wat betekent: God liefhebben? God liefhebben betekent hem alles geven wat van mij is, niets voor mijzelf willen hebben, hem bij alles wat ik doe naar zijn wil vragen, graag aan hem denken, graag tot hem bidden, graag zijn Woord horen en lezen. Wat betekent: de naaste liefhebben als uzelf? Dat betekent hem geheel willen toebehoren, niets voor mijzelf willen, hem mijn gehele hart schenken. Alleen wie God liefheeft kan zijn broeder liefhebben. En alleen wie zijn broeder liefheeft, heeft God lief (1 Johannes 3:11vv). [14,792] 16
Dietrich Bonhoeffer DOOR GOEDE MACHTEN TROUW EN STIL OMGEVEN. Met aquarellen van Andreas Felger
Dietrich Bonhoeffer DOOR GOEDE MACHTEN TROUW EN STIL OMGEVEN Met aquarellen van Andreas Felger Dietrich Bonhoeffer DOOR GOEDE MACHTEN TROUW EN STIL OMGEVEN met aquarellen van Andreas Felger Oorspronkelijke
Nadere informatieGOD IS MET ONS ELKE NIEUWE DAG!
GOD IS MET ONS ELKE NIEUWE DAG! (Dietrich Bonhoeffer) Orde van dienst op zondag 4 januari 2015 in de Remonstrantse Kerk te Den Haag Aanvang 10.30 uur Voorganger: ds. Reinhold Philipp Organist: Hans Jacobi
Nadere informatieGoede vrijdag Zie Het Lam!
Goede vrijdag 2019 Zie Het Lam! Voorganger: Organist: ds. A. Baas Arjen van Vliet Orgelspel In stilte komen we de kerk binnen. We groeten elkaar en denken aan dat wat de Heere Jezus op die Vrijdag lang
Nadere informatieLiturgie bij de avonddienst op 14 februari 2016
Liturgie bij de avonddienst op 14 februari 2016 We luisteren naar: Zie hoe Jezus lijdt voor mij (Sela) Zie hoe Jezus biddend strijdt met de pijn, verlatenheid. Zo alleen, verwond roept Hij: Mijn God, waarom
Nadere informatieDe Bijbel Open (02-03)
1 De Bijbel Open 2013 9 (02-03) Ik kreeg een vraag van een luisteraar die nogal persoonlijk van aard is. Ik denk dat het gaat om een vraag die bij veel meer mensen leeft. De luisteraar zegt: ik mag uit
Nadere informatieOnderwerp: Een andere
Onderwerp: Een andere Lezen : Johannes 14 : 15-26 Timotheüs 3 : 1-7 Opwekking 708 Psalm 98 : 1 en 2 Opwekking 689 Gezang 102b : 2 en 4 Lied 675 : 1 en 2 In deze dienst is er: Ichtûs Kidzz Voor wie? Voor
Nadere informatieJeugddienst 1 oktober 9.30 uur Vrouw met de kruik
Jeugddienst 1 oktober 9.30 uur Vrouw met de kruik Zingen voor de dienst: Schrijvers van gerechtigheid - Wat een wonder dat ik meewerken mag Wat een wonder dat ik meewerken mag in Uw koninkrijk, dat ik
Nadere informatie1 Korintiёrs 1:9. Marcus 10:45. Handelingen 4:12. Johannes 17:3. 1 Korintiёrs 3:16. Johannes 15:9,10. Psalm 32:8
[1] [2] [3] Johannes 3:16 1 Korintiёrs 1:9 Johannes 3:19 God wil met ons omgaan God wil met ons omgaan Zonde brengt scheiding [4] [5] [6] Romeinen 3:23 Marcus 10:45 Romeinen 5:8 Zonde brengt scheiding
Nadere informatiede zon schijnt altijd
de zon schijnt altijd GEDICHTEN Klara Hobrink Inhoud 1 Achter de wolken 2 Zit men in een diep dal 3 Wat gebeurt er om ons heen? 4 U geeft antwoord 5 Loof de Heer 6 De blijdschap 7 Hem danken 8 Ken je de
Nadere informatieDE WIL VAN GOD. Intro. Wat zegt de Bijbel? Erwin van Bavel 10 juni 2017
DE WIL VAN GOD Erwin van Bavel 10 juni 2017 Intro Bidt gij dan aldus: Onze Vader die in de hemelen zijt, uw naam worde geheiligd; uw Koninkrijk kome; uw wil geschiede, gelijk in de hemel alzo ook op de
Nadere informatieNieuwe geboorte in het koninkrijk. les 1 FOLLOW
Nieuwe geboorte in het koninkrijk les 1 DEEL 3 FOLLOW DE GEBOORTE Leven begint met een man en vrouw die elkaar liefhebben. Diep in het binnenste van de buik van de moeder ontstaat nieuw leven. Het duurt
Nadere informatieIntredelied: Here Jezus, om uw woord (ZJ 809, 1-2-3)
PAROCHIE IN HERZELE-HOUTEM 26-27 januari 2019 3 de zondag jaar C Het Schriftwoord dat gij zojuist gehoord hebt is thans in vervulling gegaan. [Lc 4,21] Intredelied: Here Jezus, om uw woord (ZJ 809, 1-2-3)
Nadere informatieJos Douma CHRISTUS. is alles. 100 inspiratiemomenten. Uitgeverij Boekencentrum, Utrecht
Christus is alles Jos Douma CHRISTUS is alles 100 inspiratiemomenten Uitgeverij Boekencentrum, Utrecht Bij de productie van dit boek is gebruikgemaakt van papier dat het keurmerk Forest Stewardship Council
Nadere informatieBonhoeffer zijn mooiste citaten
Bonhoeffer zijn mooiste citaten Bonhoeffer zijn mooiste citaten Samengesteld door Henk Florijn Derde druk uitgeverij boekencentrum, zoetermeer Derde druk 2016 www.uitgeverijboekencentrum.nl Ontwerp omslag:
Nadere informatieLITURGIE. openluchtdienst 28 juni uur. thema: Jij en die ander
LITURGIE openluchtdienst 28 juni 2015 15.00 uur thema: Jij en die ander voorganger: Durk Muurling muziek: Harry, Wilma, Debbie, Bendja, Rianne, Wim Woord van welkom We zingen staande: opwekking 539 Kom
Nadere informatiePleidooi voor Postmoderne devotie
Pleidooi voor Postmoderne devotie Mink de Vries Pleidooi voor Postmoderne devotie Navolging vanuit vrijheid en gemeenschap Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer Bij de productie van dit boek is gebruikgemaakt
Nadere informatieThema: Een goed gesprek
Liturgie voor de ochtenddienst op 1 e adventzondag, zondag 3 december 2017, in de Hervormde gemeente te Den Ham. Aanvang: 10.00 uur. Thema: Een goed gesprek Voorganger: Ds. H.M. Klaassen Ouderling van
Nadere informatieOntmoeting met de opgestane Heer. zondag 6 april 2014
Ontmoeting met de opgestane Heer zondag 6 april 2014 1 Ex 29: 43 Daar zal Ik dan de Israëlieten ontmoeten, en zij zullen door Mijn heerlijkheid geheiligd worden. 2 3 Hoe zal het geweest zijn voor die twaalf?
Nadere informatieDoopvragen, na alle formulieren zijn deze hetzelfde:
Doopvragen, na alle formulieren zijn deze hetzelfde: Geliefden in de Here Jezus Christus. God heeft de doop ingesteld om ons en onze kinderen zijn verbond te verzegelen. In dat geloof en niet uit gewoonte
Nadere informatieUitvaart. Orde I Gebedsdienst. Allen staan terwijl de gestorvene wordt binnengedragen Kaarsen kunnen worden aangestoken
In kerk aula Uitvaart Orde I Gebedsdienst Allen staan terwijl de gestorvene wordt binnengedragen Kaarsen kunnen worden aangestoken bemoediging Onze hulp is in de naam van de Heer, die hemel en aarde gemaakt
Nadere informatie18. Evangelist in eigen land 19. Onder Jezus zegen Een bereide plaats 20. Water 21. Een gebed om de Heilige Geest Doorwaai mijn hof 22.
Inhoudsopgave Voorwoord 1. Een gebed bij het begin van het nieuwe jaar Ik ben met u 2. Gods hand 3. Zegen Vrede met God 4. In de kerk 5. Is Deze niet de Christus? Deze ontvangt zondaars 6. Echte vrienden
Nadere informatieWaarom is het evangelie van Johannes geschreven?
Menorah 11-02-2018 Waarom is het evangelie van Johannes geschreven? Waarom is het evangelie van Johannes geschreven? A B C D E F Om Gods liefde voor de wereld te laten zien. Om mensen tot geloof in Jezus
Nadere informatieOntmoetingskerk zondag 10 februari Doopdienst
Ontmoetingskerk zondag 0 februari 09 - Doopdienst In deze dienst wordt Yara Jonas gedoopt Ik ben erbij voorganger: ds. Hans van Walsum lector: Teuni de Kok organist: Sjaak Kreeft m.m.v. de muziekgroep
Nadere informatieIk ben gewoon gaan zitten en luisterde naar zijn stem. En in de liefdevolle woorden herkende ik Hem.
Ik ben gewoon gaan zitten en luisterde naar zijn stem. En in de liefdevolle woorden herkende ik Hem. Mijn God, mijn Goede Herder, U wil ik volgen, Heer. Leid mij op uw weg, iedere dag weer. Leid mij door
Nadere informatieLezen : Psalm 33 Tekst : Zondag 10. NLB 725 : 1, 3 en 4 Gezang 174 Lied 409 : 1, 4 en 5 Gezang 123 : 1 en 5 Opwekking 770
Lezen : Psalm 33 Tekst : Zondag 10 NLB 725 : 1, 3 en 4 Gezang 174 Lied 409 : 1, 4 en 5 Gezang 123 : 1 en 5 Opwekking 770 Votum en groet Onze hulp is in de naam van de Heer, die hemel en aarde gemaakt heeft.
Nadere informatieLezen : Prediker 4:17-5:6 Tekst : Het 7e gebod
Lezen : Prediker 4:17-5:6 Tekst : Het 7e gebod Lied 434 : 1, 2 en 3 Psalm 27 : 4a en 5b Lied 8a (2013) Lied 341 : 1, 2 en 3 Psalm 105 : 5 Gezang 160 : 1 en 2 (NG 81) Votum en groet Onze hulp is in de naam
Nadere informatieGenade zij u en vrede van God onze Vader, van Jezus Christus, de Heer en van de heilige Geest. Onze hulp is de Naam van de Heer,
Eucharistieviering Hemelvaart van de Heer 25 mei 2017 Oudkatholieke parochie van de h. Georgius, Amersfoort OPENINGSLIED Gezang 655, 1-5 INLEIDING Genade zij u en vrede van God onze Vader, van Jezus Christus,
Nadere informatieLiturgie ochtenddienst NGK Langerak, 11 september Welkom Openingsgebed Openingslied Opwekking 518 Heer, U bent altijd bij mij
Welkom Openingsgebed Openingslied Opwekking 518 Heer, U bent altijd bij mij Heer, U doorgrondt en kent mij; mijn zitten en mijn staan en U kent mijn gedachten, mijn liggen en mijn gaan. De woorden van
Nadere informatie1. Priester: Licht en leven vinden we bij God, want Hij wil niet dat de mens
Voorbede Na de homilie van de diaken of de priester volgt de Voorbede. In de Voorbede bidden we als geloofsgemeenschap voor de intenties die in ons hart zijn. Uiteraard gaan de beden in het geval van een
Nadere informatieJouw avontuur met de Bijbel
Nieske Selles-ten Brinke Jouw avontuur met de Bijbel Dagboek voor kinderen Uitgeverij Jes! Zoetermeer Uitgeverij Jes! is een samenwerking tussen Uitgeverij Boekencentrum en de HGJB. Kijk voor meer informatie
Nadere informatieGEBEDEN AMEN. beland. zodat ik niet in moeilijkheid. Leid mij veilig aan Uw hand, vandaan. gaan, haal me daar dan vlug. Mocht ik verkeerde wegen
ijn lieve engel, bewaar en help mij altijd goed. God heeft U aan mij gegeven, als een helper in dit leven. Mocht ik verkeerde wegen gaan, haal me daar dan vlug vandaan. Leid mij veilig aan Uw hand, zodat
Nadere informatieLiturgie voor zondagochtend 21 augustus in de Westerkerk te Veenendaal
Liturgie voor zondagochtend 21 augustus in de Westerkerk te Veenendaal Aan Tafel [VBW-themalied] De allergrootste Koning de allergrootste Koning Heeft aan jou een vraag: heeft aan jou een vraag Mag ik
Nadere informatien de naam van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest. AMEN
GEBEDEN n de naam van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest. AMEN nze Vader, die in de hemelen zijt, geheiligd zij Uw naam. Uw Rijk Kome, Uw wil geschiede op aarde als in de hemel. Geef ons heden
Nadere informatieVoor u persoonlijk! SAMPLE. Evangelie-nieuws voor eeuwige redding
Voor u persoonlijk! Evangelie-nieuws voor eeuwige redding Voor u persoonlijk! Zo is het: Gods hart gaat naar de mens uit, naar alle mensen, want het evangelie is voor alle mensen op de gehele aarde, en
Nadere informatieIk heb het niet zo op mist. Het maakt ons wereldje klein. Het is gevaarlijk omdat je geen zicht hebt, niet verder dan wat voor ogen is..
Themadienst: Waar zijn onze doden? Laatste zondag kerkelijk jaar 27 november 2011 Schriftlezing: 1 Korintiërs 15: 12-19 Zingen: gezang 300: 1,2 Schriftlezing: 1 Korintiërs 15: 20-28 Zingen: gezang 300:
Nadere informatieEEN PAAR BELANGRIJKE VRAGEN
EEN PAAR BELANGRIJKE VRAGEN Vaak wordt u zelf niets wijzer van vragen die aan u gesteld worden. Hier willen we u een paar heel belangrijke vragen voorleggen, die juist wel vooral voor uzelf van belang
Nadere informatieLiederen voor zondag 3 december 2017
Liederen voor zondag 3 december 07 Hemelhoog 94 / Opwekking 64 Al mijn zonden, al mijn zorgen, neem ik mee naar de rivier. Heer, vergeef mij en genees mij. Vader, kom, ontmoet mij hier. Want dit water
Nadere informatie24 mei 2015, uur, Amersfoort-West(+Oost) Pinkstermiddag
24 mei 2015, 17.00 uur, Amersfoort-West(+Oost) Pinkstermiddag Zingen: Gez. 145 : 1 4 Gesproken verwachting, groet Zingen: Ps. 67 : 1, 2 Gebed Schriftlezing: Johannes 15 : 26 16 : 16 Zingen: Gez. 106 :
Nadere informatie1 Petrus 1: Van wie 2. Aan wie 3. Groetwoord
1 1 Petrus 1: 1-2 1 Van Petrus, apostel van Jezus Christus. Aan de uitverkorenen die als vreemdelingen verspreid in Pontus, Galatië, Kappadocië, Asia en Bitynië verblijven, 2 door God, de Vader, voorbestemd
Nadere informatieVoor de dienst zingen we:
Voor de dienst zingen we: Looft de Here, alle gij volken, prijst Hem, alle gij natiën, want zijn goedertierenheid is machtig over ons, en des Heren trouw is tot in eeuwigheid. Halleluja (8x) Ben je groot
Nadere informatieMededelingen door de ouderling van dienst. Willem de Vos Ouderling voorzitter
Mededelingen door de ouderling van dienst Willem de Vos Ouderling voorzitter Psalm 43 vers 3 en 4 (Nieuwe Psalmberijming) Psalm 43 vers 3 en 4 (Nieuwe Psalmberijming) Psalm 43 vers 3 en 4 (Nieuwe Psalmberijming)
Nadere informatie- 2 - Dat is dus de reden van het niet zondigen:
- 1 - Uit God geboren Wat een voorrecht om uit God geboren te zijn. We lezen hierover in Joh. 1:12 Doch allen, die Hem aangenomen hebben, hun heeft Hij macht gegeven om kinderen Gods te worden, hun, die
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Het zijn lezingen die er niet om liegen, vandaag. Mozes, die het volk de wet voorhoudt, als een keus tussen leven en dood. En Jezus lijkt er nog een
Nadere informatieUit God geboren. Wat een voorrecht om uit God geboren te zijn. We lezen hierover in Joh. 1:12
- 1 - Uit God geboren Wat een voorrecht om uit God geboren te zijn. We lezen hierover in Joh. 1:12 Doch allen, die Hem aangenomen hebben, hun heeft Hij macht gegeven om kinderen Gods te worden, hun, die
Nadere informatieGemeente van onze Here Jezus Christus, De leer over de doop is als volgt samen te vatten:
FORMULIER VOOR DE BEDIENING VAN DE HEILI- GE DOOP AAN VOLWASSENEN (Zij die in hun jeugd niet gedoopt zijn en op latere leeftijd te kennen geven de christelijke doop te willen ontvangen, dienen vooraf onderwezen
Nadere informatieU bent welkom - opwekking 573. We zijn hier bij elkaar om de Koning te ontmoeten. We zijn hier bij elkaar om te eren onze Heer.
15 november 2015 U bent welkom - opwekking 573 We zijn hier bij elkaar om de Koning te ontmoeten. We zijn hier bij elkaar om te eren onze Heer. We zijn hier bij elkaar om te vieren dat Hij goed is. En
Nadere informatieWie naar het altaar gaat, moet kennen goed en kwaad. Het één staat hem te wachten, het ander laat hij achter.
PAROCHIE HERZELE HOUTEM Zesentwintigste zondag door het jaar C 24-25 september 2016 Intredelied: Wie naar het altaar gaat (ZJ 534, 1-2-3) Wie naar het altaar gaat, moet kennen goed en kwaad. Het één staat
Nadere informatieLiturgie. zondag 19 maart :30 uur Ds R Prins. 14:15 uur Ds H D Bondt
Liturgie zondag 19 maart 2017 09:30 uur Ds R Prins 14:15 uur Ds H D Bondt 09:30 uur 19-mrt Ds R Prins Ps 100 : Gez 145 : Gez 90 : Mat 26 : 1-16 Mat 27 : 1-10 Mat 26 : 15B NLB 912 : NwPsB 95 : 1, 3 Opw
Nadere informatieTekst liederen zangdienst 18 september 14.30 uur
Tekst liederen zangdienst 18 september 14.30 uur EvL357 Vreugde, vreugde louter vreugde 1. Vreugde, vreugde, louter vreugde is bij U van eeuwigheid, Schepper, die t heelal verheugde, bron van eeuwige vreugde
Nadere informatieMededelingen door de ouderling van dienst. Peter-Paul van Hunen Jeugdouderling
Mededelingen door de ouderling van dienst Peter-Paul van Hunen Jeugdouderling Psalm 121 vers 1, 2, 3 en 4 Psalm 121 vers 1, 2, 3 en 4 Psalm 121 vers 1, 2, 3 en 4 Psalm 121 vers 1, 2, 3 en 4 Psalm 121 vers
Nadere informatieWe weten uit het verhaal uit Handelingen met wat voor bijzondere verschijnselen de uitstorting van de Heilige Geest gepaard ging.
1 Preek 357, 04-06-2017 Gemeente van onze Heer Jezus Christus, Inleiding Pinksteren; Het feest van Gods Geest. We weten uit het verhaal uit Handelingen met wat voor bijzondere verschijnselen de uitstorting
Nadere informatieSamen één in de liefde van Christus
Samen één in de liefde van Christus Eerst twee voorbeelden: Je bent verliefd Je hebt elkaar lief Hoe laat je dat aan elkaar merken? * door een complimentje; * door tijd en aandacht; * door iets leuks te
Nadere informatieGeloven is vertrouwen. Ik geloof het wel. de waarheid omtrent iets of iemand aannemen. Over het
Geloven Geloven is vertrouwen GGeloven is ten diepste je vertrouwen hechten aan iets of iemand, de waarheid omtrent iets of iemand aannemen. Over het geloven in God zegt de Bijbel: Het geloof is de vaste
Nadere informatieBijbelstudies voor de Bruggroepen 2012-2013 Romeinen studie 2
Bijbelstudies voor de Bruggroepen 2012-2013 Romeinen studie 2 Bijbelstudies voor de Bruggroepen van de protestantse gemeente De Brug in Amersfoort, seizoen 2012-2013 Schrijvers: Iwan Dekker, Leantine Dekker,
Nadere informatieWelkom in deze dienst Voorganger is ds. A.C. Kortleve (Veenendaal)
Welkom in deze dienst Voorganger is ds. A.C. Kortleve (Veenendaal) Schriftlezing: Efeze 4 vers 17 t/m 32 Gezang 305 vers 1 (Liedboek) Psalm 111 vers 1 (Schoolpsalm) Gezang 328 vers 1 en 3 (Liedboek) Psalm
Nadere informatieLiturgie voor de gezamenlijke dienst op zondag 27 maart 2016 (1 e Paasdag), aanvang in de Hervormde Kerk te Den Ham
Liturgie voor de gezamenlijke dienst op zondag 27 maart 2016 (1 e Paasdag), aanvang 19.00 in de Hervormde Kerk te Den Ham Voorganger: Ouderling van dienst: Ds. W.L. Dekker, Kampen Janneke Schutmaat Afkondigingen
Nadere informatieSOLA SCRIPTURA VERKONDIGING 5 FEBRUARI Zusters en broeders, gemeente van onze Heere Jezus Christus
SOLA SCRIPTURA VERKONDIGING 5 FEBRUARI 2017 Zusters en broeders, gemeente van onze Heere Jezus Christus Aan het eind van zijn leven schreef Maarten Luther: 1 "Alles wat ik gedaan heb, is het Woord van
Nadere informatie- GK gezang 174 = LB 221 (zo vriendelijk en veilig als het licht)
5 februari 2017 17.00 uur A Kruizinga orgel: Piet Noort - gezongen votum / zegengroet / gezongen amen - GK psalm 63: 2. 3 (Uw liefde is het hoogste goed) - L: 2 Koningen 20: 1-11 - GK psalm 116: 1. 2.
Nadere informatieToon mijn liefde, aan de ander dien de ander, zo heb Ik ook jou liefgehad. Heb elkaar lief, wat er ook gebeurt, de ander, zo heb ik ook jou
Paasviering 2016 Bij U komen Jezus, ik wil heel dicht bij u komen in uw nabijheid wil k zijn. Zo dicht bij U voel 'k uw liefde stromen, U maakt mij heilig en rein In de schuilplaats van de Allerhoogste
Nadere informatieHem liefhebben: Zijn geboden in acht nemen. Joh. 14:15/26
- 1 - Hem liefhebben: Zijn geboden in acht nemen. Joh. 14:15/26 15 Als u Mij liefhebt,neem dan Mijn geboden in acht. Wat zijn geboden? Een gebod is niet een verbod. Een verbod verbiedt ons iets, zoals
Nadere informatieAlles geef ik U! : Roelof van Middendorp
Alles geef ik U! Liturgie van de dienst op dankdag met de leerlingen van de hervormde basisscholen op woensdag 7 november 2018 om 10.45 uur in de Oude Kerk van Barneveld. Voorganger Ouderling van dienst
Nadere informatieLaten wij elkander liefhebben
- 1 - Laten wij elkander liefhebben In 1 Johannes 4:7 lezen we de volgende woorden: 7 Geliefden, laten wij elkander liefhebben, want de liefde is uit God; en een ieder, die liefheeft, is uit God geboren
Nadere informatieThema: Een goed gesprek
Liturgie voor de ochtenddienst op 1 e adventzondag, zondag 3 december 2017, in de Hervormde gemeente te Den Ham. Aanvang: 10.00 uur. Thema: Een goed gesprek Voorganger: Ds. H.M. Klaassen Ouderling van
Nadere informatieWat moeten wij nog doen onder de genade
Wat moeten wij nog doen onder de genade 1 Johannes 3: 7 Kinderkens, laat niemand u misleiden. Wie de rechtvaardigheid doet, is rechtvaardig, gelijk Hij rechtvaardig is; Mattheüs 28: 19 Ga dan heen, onderwijs
Nadere informatieIN DE ICHTHUSKERK. Zangdienst 30 april Aanvang:19.00 uur. Thema: JUBEL voor God onze sterkte
IN DE ICHTHUSKERK Zangdienst 30 april 2017 Aanvang:19.00 uur Thema: JUBEL voor God onze sterkte Voorganger: ds. Th.J.S. van Staalduine uit Nijbroek M.m.v. Gospelband Sinjael uit Donkerbroek 1 Voor de dienst
Nadere informatieWelkom in de Hoeksteen. Voorganger: Kees Baanstra
Welkom in de Hoeksteen Voorganger: Kees Baanstra Lezen : Lezen Johannes 15: 1-17 Gezang 167 : 1, 2 en 3 Breng ons samen (Sela) Gezang 179a Gezang 119 : 3 en 5 Gezang 132 : 2, 4 en 6 Lied 456 : 2 Welkom
Nadere informatieHet kerkgebouw Huis van God
Het kerkgebouw Huis van God Tekenwaarde TTemidden van vele andere gebouwen die worden gebruikt voor bewoning en bedrijvigheid is een kerk de ruimte voor de ontmoeting met God. Kerken staan meestal op een
Nadere informatieEredienst 21 mei :00 uur Voorganger: ds. J.W. Boerma
Eredienst 21 mei 2017 10:00 uur Voorganger: ds. J.W. Boerma Liturgie Votum / zegengroet Opwekking 462 Wet Gezang 165 Gebed Handelingen 4 : 10B - 12 Psalm 99 : 1, 4, 6, 8 >> Regenboog Preek Opwekking 733
Nadere informatievoorwoord Heerenveen, 2016 de uitgever
voorwoord In 1935 verscheen de eerste druk van Een bede voor elke dag. J.H. Gunning J.Hz. heeft dit kleine boekje uit het Duits vertaald. Voor de geïnteresseerde lezer hebben wij zijn oorspronkelijke voorwoord
Nadere informatie4. Welk geloof wordt bedoeld? Het gaat om het zaligmakende geloof. Dus niet om een historiëel, tijd- of wondergeloof.
NGB artikel 1: DE ENIGE GOD Wij geloven allen met het hart en belijden met de mond, dat er een Enig en eenvoudig geestelijk Wezen is, dat wij God noemen: eeuwig, ondoorgrondelijk, onzienlijk, onveranderlijk,
Nadere informatieWaarom doet Hij dat zo? Om de diepste bedoeling van Gods geboden aan te geven. Daar kom ik straks op terug. Hij geeft in de Bergrede de beloften en
1 De Bijbel open 2013 5 (02-02) Vandaag bespreken we een vraag over de betekenis van de Wet die God aan Israel gaf voor de christelijke gemeente van het Nieuwe Testament en dus voor ons. Is het zo dat
Nadere informatieJona 2: God is barmhartig a. De koppige Jona wordt een biddend Jona > de Heere redt hem
0.1 Lezing uit de Bijbel: Jona 3 nr. 771 Voorafgaande aan de Schriftlezing: 1. Gods barmhartigheid = Zijn warmhartigheid Rode draad door boekje Jona (en feitelijk door de hele Bijbel). Jona 1: God is barmhartig
Nadere informatieGeheimenissen. In 1 Tim. 3:16a staat: En buiten twijfel, groot is het geheimenis der godsvrucht: Die Zich geopenbaard heeft in het vlees.
- 1 - Geheimenissen Er wordt in het nieuwe testament op verschillende plaatsen gesproken over "geheimenissen". Een geheim is een verborgenheid, die niet iedereen weet. Als wij vroeger als kind tegen elkaar
Nadere informatieDe Bijbel Open. 1 & 2 Thessalonika. Verleden, heden en toekomst van een christen. 14 mrt 09
1 & 2 Thessalonika Verleden, heden en toekomst van een christen 20 sep 08 Bekeerde mensen 1 Th.1 18 okt 08 15 nov 08 13 dec 08 17 jan 09 14 feb 09 14 mrt 09 18 apr 09 Gods manier van opvoeden Heilig en
Nadere informatieLiturgie voor de avondmaalsdienst op Adventszondag 16 december 2018, in de Hervormde gemeente te Den Ham, aanvang uur.
Liturgie voor de avondmaalsdienst op Adventszondag 16 december 2018, in de Hervormde gemeente te Den Ham, aanvang 10.00 uur. Voorganger: Ouderling van dienst: Organist: Ds. G. de Goeijen Hans Nijland Bram
Nadere informatiebeschrijving kerkdienst voor onze gasten
beschrijving kerkdienst voor onze gasten Gereformeerde Gemeente te Zeist Rehobothkerk, Joubertlaan 5 Predikant: J.J. van Eckeveld Vooraf: Je kunt van ons een Bijbel krijgen. Op de twee wandborden zie je
Nadere informatieZondag 46 gaat over : Onze Vader, Die in de hemelen zijt.
Zondag 46 Zondag 46 gaat over : Onze Vader, Die in de hemelen zijt. Lees de tekst van Zondag 46 Vraag 120 : Waarom heeft Christus geboden God alzo aan te spreken : Onze Vader? Antw : Opdat Hij van stonden
Nadere informatieLiederen voor zondag 1 oktober 2017
Liederen voor zondag oktober 07 HEMELHOOG 399 / Opwekking 67 Samen in de naam van Jezus Heffen wij een loflied aan Want de geest spreekt alle talen En doet ons elkaar verstaan Samen bidden, samen zoeken
Nadere informatieZondag 13 december 2015
Zondag 13 december 2015 Zuiderkerk Nieuw-Amsterdam Thema: Alle goeds Afscheid en bevestiging van ambtsdragers Voorganger: Ds. Elly Wisselink Organist: Willy Misker Werkgroep liturgisch bloemschikken ROZE
Nadere informatieONTVANG DE HEILIGE GEEST!
ONTVANG DE HEILIGE GEEST! I. OPENING VAN DE DIENST Allen staan tot na het openingsgebed INTREDEPROCESSIE EN INTREDELIED Op de adem van de Geest zoeken wij het diepe spoor van de Heer die in ons leeft ook
Nadere informatieKerkorde van de Protestantse Kerk in Nederland
Kerkorde van de Protestantse Kerk in Nederland Kerkorde van de Protestantse Kerk in Nederland inclusief de ordinanties, overgangsbepalingen en generale regelingen (bijgewerkt tot mei 2013) Uitgeverij
Nadere informatieHet nieuwe verbond Een Stap in je geloof. Kortrijk, 25 februari 2015
Het nieuwe verbond Een Stap in je geloof Kortrijk, 25 februari 2015 Je bestemming Schema Hoe ziet ons leven nu eruit? Wat is de prediking van Jezus De zegen van het Nieuwe Verbond Veranderingen van het
Nadere informatiehuub oosterhuis Stilte zingen
huub oosterhuis Stilte zingen Verzamelde liedteksten KokBoekencentrum Uitgevers Utrecht Omslagontwerp: Geert de Koning Boekverzorging: Elgraphic isbn 978 90 435 3099 6 isbn e-book 978 90 435 3100 9 nur
Nadere informatieOrde van Dienst 31 december 2016 s avonds om 19:30 uur. Welkom en mededelingen
Orde van Dienst 31 december 2016 s avonds om 19:30 uur Welkom en mededelingen Zingen Psalm 90 : 1 en 2 Gij zijt geweest, o Heer, en Gij zult wezen de zekerheid van allen die U vrezen. Geslachten gaan,
Nadere informatieEen stukje hemel op aarde
Een stukje hemel op aarde Hudson Taylor (1832-1905) Want de liefde van Christus dringt ons (2 Kor. 5:14) Graf van Johannes te Efeze Geliefden, laten wij elkaar liefhebben, want de liefde is uit God; en
Nadere informatieHelaas zijn christenen niet per definitie hartelijke en gastvrije mensen.
Heb God lief zo goed als je kunt, en heb elkaar lief zoals Jezus ons liefhad. Het is niet niks, wat we net gelezen hebben. Eerst het verhaal van het volk Israel. Gevlucht uit Egypte, een lange vermoeiende
Nadere informatieGrondwet van het Koninkrijk
Grondwet van het Koninkrijk Matteüs 22: 34-40 Traject24, 14 februari 2016 Bijbelgedeelte: Matt 22:35-40 35 Om hem op de proef te stellen vroeg een van hen, een wetgeleerde: 36 'Meester, wat is het grootste
Nadere informatieWat er in de Bijbel staat.en andere liederen
Wat er in de Bijbel staat.en andere liederen Wat er in de Bijbel staat.en andere liederen Liedbundel voor kinderevangelisatie Melodieën Bijbelteksten en samenstelling liederen: A.M. Brouwer- Karels Harmonisaties:
Nadere informatie28 januari uur J Wesseling orgel: Peter Sneep schriftlezing: Rinke Larooy
28 januari 2018 10.00 uur J Wesseling orgel: Peter Sneep schriftlezing: Rinke Larooy votum, groet, amen GK psalm 90,1.2. = LB 90 Gods verlangen naar Mt. 22 GK gezang 157 (staande) Lezen: - Rom. 1,1-7 -
Nadere informatieBewaar uzelf in de liefde Gods
- 1 - Bewaar uzelf in de liefde Gods We gaan lezen in de brief van Judas. Judas is de halfbroer van Jezus, geboren in het gezin van Jozef en Maria. We lezen daarover eerst in Marcus 6:3 waar staat: Is
Nadere informatieWees barmhartig, zoals uw Vader.
PAROCHIE IN HERZELE-HOUTEM 23-24 februari 2019 7 de zondag door het jaar C Wees barmhartig, zoals uw Vader. Intredelied: Wie naar het altaar gaat (ZJ 534) Wie naar het altaar gaat, moet kennen goed en
Nadere informatieDs. A.W. van de Griend uit Kloosterhaar
Liturgie voor de gezinsdienst op zondag 1 mei 2016 in de Hervormde Kerk te Den Ham aanvang: 19.00 uur. Thema: Wat er ook gebeurt. Voorganger: Ouderling van dienst: Muzikale inbreng: Organist: Ds. A.W.
Nadere informatieJezus, de gnosis en het dogma
Jezus, de gnosis en het dogma Riemer Roukema Jezus, de gnosis en het dogma Uitgeverij Meinema, Zoetermeer www.uitgeverijmeinema.nl Ontwerp omslag: Studio Anton Sinke, Nieuwerkerk a/d IJssel Illustratie
Nadere informatieZalig zijn de armen van geest; want hunner is het Koninkrijk der hemelen. Mattheüs 5:3
Bijbelrooster 13 november t/m 19 november Thema: Zalig zijn Dinsdag 13 november De armen van geest Zalig zijn de armen van geest; want hunner is het Koninkrijk der hemelen. Mattheüs 5:3 Dat het koninkrijk
Nadere informatieWij zingen voor de dienst: Lied 135: 10
Wij zingen voor de dienst: Lied 135: 10 Wij zingen als intochtslied: Lied 118: 1 Stil gebed, Votum & Groet Wij zingen: Klein Gloria Klein Gloria Wij zingen: Gezang 463: 1, 2 en 4 Gezang 463 Gezang
Nadere informatieDe Bijbel open 2013 47 (30-11)
1 De Bijbel open 2013 47 (30-11) Zie, hij bidt. Dat lezen we in Hand. 9 over Paulus. Zie hij bidt., het wordt verteld na zijn bekering op de weg naar Damascus. En het wordt gezegd alsof het iets heel bijzonders
Nadere informatieEucharistie met ziekenzalving
Intredelied: Eucharistie met ziekenzalving Vrede voor jou, hierheen gekomen, zoekend met ons om mens te zijn. Jij maar alleen, jij met je vrienden, jij met je last, verborgen pijn: vrede, genade, God om
Nadere informatie14:15 uur 7-jun. Ds H D Bondt. Opw 708 : Efeze 2 : Opw 174 : Opw 717 : Opw 698 : Opw 616 : Opw 347 : Opw 733 :
14:15 uur 7-jun Ds H D Bondt Opw 708 : Efeze 2 : 4-10 Opw 174 : Opw 717 : Opw 698 : Opw 616 : Opw 347 : Opw 733 : Opwekking 708 - Hoe groot is uw trouw Kom, zing voor de Heer, die eeuwig regeert, die nooit
Nadere informatie