DIDACTISCHE WERKVORM: DIALOGISCH LEREN WAT, HOE & WAAROM?
|
|
- Maarten de clercq
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 DIDACTISCHE WERKVORM: DIALOGISCH LEREN WAT, HOE & WAAROM?
2 DIALOGISCH LEREN = VERDIEPEND LEREN Gericht op diepgaand, inhoudelijk en reflectief leren samen met anderen. Samen nadenken. de dialoog met het kunstwerk, waarbij de leerling zichzelf vragen stelt tijdens het kijken de dialoog met anderen, waarbij leerlingen vragen uitwisselen en met elkaar bespreken
3 DOELSTELLING: Uitgangspunt is dat leerlingen, in hun zoektocht naar betekenissen van een kunstwerk en de problemen erin, in staat zijn relevante vragen te stellen. Aparte training daarin is niet nodig. Juist de authentieke, persoonlijke vragen die leerlingen stellen zijn waardevol, omdat dergelijke vragen voortkomen uit echte nieuwsgierigheid, emotionele betrokkenheid of een persoonlijke drive die tot belangrijke leerervaringen kunnen leiden. Naar: Janssen, T. (2009) Literatuur lezen in dialoog. Vossiuspers UvA 3
4 MOEILIJK VOOR DOCENTEN: Dit betekent niet dat de docent en diens kennis en inzicht er helemaal niet toe doen. De docent moet zijn kennis inzetten om leerlingen te helpen waarnemen, vragen te verhelderen, te reflecteren en te communiceren met anderen (Van de Ven, 2006). Het voeren van open discussies over literatuur (kunst) vergt veel van docenten: kennis van het verhaal (kunstwerk), inzicht in het literaire leesproces (kijkproces), in de lezende (kijkende) leerling en in communicatie- en interactieprocessen. Janssen, T. (2009) Literatuur lezen in dialoog. Vossiuspers UvA 4
5 DIALOGISCH LEREN: In Dialogisch leren: 1) Vragen worden zorgvuldig afgebakend om reflectie en inhoudelijk goede antwoorden aan te moedigen. 2) Antwoorden zijn geen eindpunt maar een stimulans voor nieuwe vragen in een lange keten-dialoog. 3) De docent voegt alle bijdragen samen tot een coherent geheel en ondersteunt leerlingen bij het bedenken van nieuwe vragen. Wegerif. R (2010) Mind Expanding. 5
6 Rineke Dijkstra Still: I See a Woman Crying (Weeping Woman), Tate Liverpool, 2009 Video, Color, sound, 12 minutes, loop
7 Spelregels bij dialogisch leren: Alle relevante informatie wordt gedeeld De groep zoekt naar overeenstemming, met inbreng van allen De groep neemt verantwoordelijkheid voor beslissingen Onderbouwing wordt verwacht Uitdagingen zijn wenselijk Alternatieven worden besproken voordat een besluit wordt genomen Iedereen in de groep wordt aangemoedigd om te praten door de anderen.
8 Spreek-regels: Iedereen zou een kans moeten krijgen te praten Naar iedereen zou aandachtig geluisterd moeten worden Aan iedereen zouden deze vragen gesteld moeten worden: Wat denk je? Waarom denk je dat? Of: Wat maakt dat je dat denkt? Kijk en luister naar de persoon waar je tegen spreekt Na een discussie zou de groep overeenstemming moeten proberen te bereiken op een manier waarin ieder van de groep zich kan herkennen.
9 BETROKKENHEID BIJ HET LEREN STIMULEREN DOOR: FLOW, NIEUWSGIERIGHEID & ESSENTIELE VRAGEN
10 A: the Hook NIEUWSGIERIGHEID Stimuli in de omgeving die de zintuigen prikkelen FLOW INTERESSE Stimuli die een verband leggen tussen persoonlijke interesse en leerstof. B: Mogelijkheden voor betrokkenheid gefocuste aandacht ZINTUIGLIJK SOCIAAL-EMOTIONEEL (META)COGNITIEF CREATIEF C: Voorwaarden voor Flow Intrinsieke beloning door de optimale ervaring UITDAGINGEN = VAARDIGHEDEN D: Groei van complexiteit van het bewustzijn. Als de betrokkenheid intrinsieke beloning oplevert, wil je deze beloning vasthouden. Dit leidt tot groei = toename in de complexiteit van het leren/ervaren op zintuiglijk, intellectueel en emotioneel gebied. Csikszentmihaly, M., & Hermanson, K. (2004). Intrinsic motivation in the museum: Why does one want to learn? Aangepast door M.T.A. van de Kamp, 2015 (soorten leerprocessen).
11 KENMERKEN VAN FLOW Een uitdagende bezigheid die vaardigheden vereist. Concentratie: Afleidingen worden uit het bewustzijn geweerd. De bezigheid heeft een duidelijk doel. De bezigheid verschaft onmiddellijke feedback. Handelen met een intense maar moeiteloze betrokkenheid. Wanneer men van een bezigheid geniet: gevoel van alles onder controle te hebben. Verlies van het bewustzijn van het zelf. Transformatie van de tijd/ tijdsbesef (de tijd lijkt om te vliegen). De optimale ervaring is zo aangenaam dat het een doel op zichzelf wordt. Czikszentmihalyi. (1999). Flow. M.T.A. van de Kamp, 2015
12 FLOW KUN JE BEVORDEREN DOOR: Duidelijkheid doelen en feedback zijn eenduidig & onmiddellijk. Centrering belangstelling voor wat leerlingen nu doen. Keuze leerlingen hebben het gevoel dat zij kunnen kiezen (zolang zij de consequenties maar aanvaarden). Vertrouwen het gevoel van vertrouwen zodat de leerling zich nietzelfbewust aan interesses kan wijden. Uitdaging de inspanning van de docent om leerlingen steeds complexere mogelijkheden tot handelen te bieden. Czikszentmihalyi. (1999). Flow.
13 NIEUWSGIERIGHEID: a) Brede interesse (exploratie): actief op zoek willen gaan naar een breed scala aan verschillende soorten nieuwe informatie of nieuwe prikkels b) Verdiepende interesse (absorptie): actief op zoek willen gaan naar een specifiek interessegebied waarin je jezelf kunt verdiepen NIEUWSGIERIGHEID KUN JE BEVORDEREN DOOR: A: Leerlingen om te leren gaan met onzekerheid en onduidelijkheid B: Exploratief gedrag door leerlingen te stimuleren Kashdan, Rose, Fincham, 2004
14 A: BREDE INTERESSE (EXPLORATIE) Het vermogen leren ontwikkelen om de aandacht te richten op nieuwe en uitdagende zaken te richten. Kennis of gedrag leren ontwikkelen dat in zichzelf al een positieve beloning kan vormen. HOE? Vragen te stellen of opdrachten aan te reiken waarmee je hun verwachtingspatroon probeert te doorbreken Vragen te stellen of opdrachten aan te reiken waardoor leerlingen gaan twijfelen aan hun aannames of veronderstellingen Leerlingen iets aanreiken waarover zij zich kunnen verbazen Kashdan, Rose, Fincham,
15 B: VERDIEPENDE INTERESSE(ABSORPTIE): Flow-achtige betrokkenheid bij stimuli en activiteiten die op zichzelf al belonend zijn; het aanpassen van bestaande kennis aan nieuwe kennis, vaardigheden en inzichten; het integreren van nieuwe kennis, vaardigheden en inzichten. HOE? Open vragen aan te reiken, vragen dus waarop geen eenduidig antwoord mogelijk is Vragen te stellen die bij leerlingen weer nieuwe vragen op kunnen roepen. Leerlingen stimuleren tot verkennend gedrag gebaseerd op eigen specifieke interesses. Door vragen te stellen over die persoonlijke interesses en hen vervolgens weer nieuwe vragen daarover te (laten) stellen, kun je hen stimuleren tot de ontwikkeling van verdiepende interesse. Kashdan, Rose, Fincham, 2004
16 ESSENTIELE VRAGEN STELLEN ESSENTIELE VRAGEN ZIJN BELANGRIJK, TIJDLOOS, NOODZAKELIJK EN PRIKKELEND Essentiële vragen zijn provocatief en generatief, dat wil zeggen dat ze aanzetten tot verder nadenken, tot reflectie en dat ze meer vragen oproepen, waaronder goed doordachte vragen. Het zijn niet simpelweg antwoorden of het enig juiste antwoord. Ze leiden tot het doorgronden, het doorvorsen van grotere gehelen of grotere kwesties. De vragen zijn ook prikkelend en uitdagend en leiden zo tot meer betrokkenheid: Drinken wij hetzelfde water als onze voorouders? McTighe, J., & Wiggins, G. (2013). Essential Questions.
17 ZEVEN KARAKTERISTIEKEN VAN ESSENTIELE VRAGEN: 1. Zijn open van karakter dus niet gesloten: er is niet één juist antwoord 2. Zetten aan tot denken; zijn intellectueel uitdagend, leiden vaak tot discussie of debat 3. Vergen hogere orde denken: analyseren, afleiden, evalueren, voorspellen. Je kunt het antwoord niet vinden door alleen kennis te reproduceren 4. Verwijzen naar belangrijke, overkoepelende ideeën of kwesties binnen (en soms ook buiten) een discipline. 5. Roepen aanvullende vragen op en zetten aan tot verder onderzoek 6. Verlangen ondersteuning en onderbouwing, het is niet alleen maar een antwoord 7. Zijn terugkerende vragen: ze kunnen steeds opnieuw op een zinvolle manier aan de orde gesteld worden (in verschillende contexten). McTighe, J., & Wiggins, G. (2013). Essential Questions.
18 ESSENTIELE VRAGEN OVER KUNST Wat kan kunst/een kunstwerk ons vertellen over een bepaalde tijd, cultuur of over de (huidige) maatschappij? Mag je een vreselijke gebeurtenis mooi schilderen of juist niet? (ethisch, esthetisch) Welke rol kan kunst zoal spelen? Wat zijn aspecten die het maken van kunst bepalen? Tot op welke hoogte hebben kunstenaars een verantwoordelijkheid naar hun publiek? Heeft het publiek ook een verantwoordelijkheid naar kunstenaars? Waarom wel/ niet? Wat is het verschil tussen een weloverwogen en ondoordachte vorm van kritiek/betrokkenheid/engagement? Naar: McTighe, J., & Wiggins, G. (2013). Essential Questions.
19 DIALOGISCH LEREN FLOW, NIEUWSGIERIGHEID LEERDOELEN: WAT LEER JE VAN AANDACHTIG KIJKEN NAAR KUNST VIA DIALOGISCH LEREN? GEFOCUSTE AANDACHT GOED KIJKEN, VISUALISEREN VISUEEL EXPLOREREN KUNST BEGRIJPEN REFLECTEREN M.T.A. van de Kamp, 2015
20 DAVID PERKINS The intelligent eye Learning to think by looking at art Reflectief kijken 1: Neem de tijd om te kijken; 2: Kijk breed en avontuurlijk; 3: Kijk duidelijk en grondig; 4: Kijk georganiseerd. Perkins & Ritchart hebben de Visible Thinking Routines ontwikkeld gericht op reflectie & dialoog
21 INLEVEN, AANVOELEN Rineke Dijkstra Still: I See a Woman Crying (Weeping Woman), Tate Liverpool, 2009 Video, Color, sound, 12 minutes, loop 21
22 MET VERBEELDINGSVERMOGEN KIJKEN Banksy M.T.A. van de Kamp, 2015
23 KUNST BEGRIJPEN: FUNCTIE, PLAATS, TIJD Johannes Vermeer Irma Boom Kennis van kunstvocabulaire = beter kijken, meer zien M.T.A. van de Kamp, 2015
24 REFLECTEREN OP JEZELF, DE ANDER, DE WERELD, HET LEREN Together, we can find a better solution, a superior solution. Appreciate and celebrate differences instead of fearing them Stephen Covey, Het derde alternatief M.T.A. van de Kamp,
25 SYNERGIE 1+1=3 Stephen Covey, Het derde alternatief
KUNST, LEREN EN EMOTIES.
KUNST, LEREN EN EMOTIES. Motivatie is een van de belangrijke (affectieve) aspecten van leerprocessen. De motivatie van leerlingen kan extern door docenten gestimuleerd worden door goed in te spelen op
Nadere informatieHART VOOR KUNSTEDUCATIE
HART VOOR KUNSTEDUCATIE ERVARINGSGERICHT LEREN Marie-Thérèse van de Kamp MA, MSc Vakdidacticus, promovenda Universiteit van Amsterdam; Kunstcoördinator, kunstvakdocent, Theresialyceum, Tilburg DIALOOG
Nadere informatieLEREN LEREN, FLOW & KERNCONCEPTEN M.T. A. van de Kamp, MA, MSc EXPERTISECENTRUM-KUNSTTHEORIE/ILO-UvA
LEREN LEREN, FLOW & KERNCONCEPTEN M.T. A. van de Kamp, MA, MSc EXPERTISECENTRUM-KUNSTTHEORIE/ILO-UvA 1 WAT IS LEREN? Het ontstaan of tot stand brengen, door middel van het selecteren, opnemen, verwerken,
Nadere informatieKUNST, LEREN EN EMOTIES.
KUNST, LEREN EN EMOTIES. Motivatie is een van de belangrijke (affectieve) aspecten van leerprocessen. De motivatie van leerlingen kan extern door docenten gestimuleerd worden door goed in te spelen op
Nadere informatieLEREN DOOR EN OVER KUNST & CULTUUR:
HYBRIDE KUNSTEDUCATIE: KUNSTVAARDIGHEDEN LEREN DOOR EN OVER KUNST & CULTUUR: VOELEN, ERVAREN, INLEVINGSVERMOGEN OBSERVEREN, GOED KIJKEN, LUISTEREN KUNST BEGRIJPEN, KUNSTCONTEXTEN BEGRIJPEN CREATIEF DENKEN
Nadere informatieKunst educatie. Slow Looking. binnen de. Kunstkijken met studenten ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten Zwolle
Slow Looking binnen de Kunst educatie Kunstkijken met studenten ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten Zwolle Kunstkijken met studenten ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten Zwolle Auguste Rodin, De Bronstijd (1875/76)
Nadere informatieCREATIVITEIT KUN JE LEREN! ICC netwerkdag, 31 mei 2018 Ellie van den Bomen
CREATIVITEIT KUN JE LEREN! ICC netwerkdag, 31 mei 2018 Ellie van den Bomen Programma Wat is creativiteit? Creatieve mensen en hun kenmerken Het creatief proces Hoe herken je creativiteit bij kinderen?
Nadere informatieAnnette Koops: Een dialoog in de klas
Annette Koops: Een dialoog in de klas Als ondersteuning bij het houden van een dialoog vindt u hier een compilatie aan van Spreken is zilver, luisteren is goud : een handleiding voor het houden van een
Nadere informatieDENKVAARDIGHEDEN bron: The Parallel Curriculum
DENKVAARDIGHEDEN bron: The Parallel Curriculum In 'The Parallel Curriculum' van Tomlinson et al. (2009) worden de 'Habits of Mind' van mensen die intelligent handelen beschreven, op basis van onderzoek
Nadere informatieJe culturele vermogens, hoe werk je eraan?
Je culturele vermogens, hoe werk je eraan? kunst & maatschappij context biedt (bronnen voor) context aan legt verbanden culturele instelling of externe vakdocent leerkracht of docent tussen leerstof analyseren
Nadere informatieMuseum De Buitenplaats Kijken is een kunst
Museum De Buitenplaats Kijken is een kunst Groep 5 Thema- overzicht Thema- overzicht Kijken is een kunst Groep 5 Museum De Buitenplaats Kern van het thema Mensen laten graag iets van zichzelf aan anderen
Nadere informatieTitel: Creatief met (kilo) gram Groep 5 rekenen 1
Titel: Creatief met (kilo) gram Groep 5 rekenen 1 De leerlingen gaan in deze les op een speelse en kritische manier een verdieping leggen in de begrippen kilogram en gram aangezien de meeste leerlingen
Nadere informatieCKV Festival 2012. CKV festival 2012
C CKV Festival 2012 Het CKV Festival vindt in 2012 plaats op 23 en 30 oktober. Twee dagen gaan de Bredase leerlingen van het voortgezet onderwijs naar de culturele instellingen van Breda. De basis van
Nadere informatieDURVEN, ZIEN, ERVAREN & DELEN HET CREATIEF PROCES IN HET BASISONDERWIJS
DURVEN, ZIEN, ERVAREN & DELEN HET CREATIEF PROCES IN HET BASISONDERWIJS PROCESGERICHTE DIDACTIEK leerkracht wie bepaalt het eindresultaat? leerling AMBACHTELIJKE DIDACTIEK PROCESGERICHTE DIDACTIEK VRIJE
Nadere informatieOBSERVATIELIJST van de MUZISCHE ONTWIKKELING Van kleuters IN 5 CATEGORIEËN
OBSERVATIELIJST van de MUZISCHE ONTWIKKELING Van kleuters IN 5 CATEGORIEËN Mijn muzisch enthousiasme Mijn muzische durf en creativiteit Mijn relatie met en begrip van de kunsttalen Mijn muzische expressie
Nadere informatieIntroductie. De onderzoekscyclus; een gestructureerde aanpak die helpt bij het doen van onderzoek.
Introductie Een onderzoeksactiviteit start vanuit een verwondering of verbazing. Je wilt iets begrijpen of weten en bent op zoek naar (nieuwe) kennis en/of antwoorden. Je gaat de context en content van
Nadere informatieVincent-stripverhaal MAKEN VOELEN SAMENWERKEN KIJKEN. Expertisecentrum Kunsttheorie Primair Onderwijs www.expertisecentrum-kunsttheorie-po.
Vincent-stripverhaal Expertisecentrum Kunsttheorie Primair Onderwijs Vincent-stripverhaal Een opdracht voor groep 5 of 6 gericht op inleven en maken. Leerlingen maken samen een stripverhaal, gebaseerd
Nadere informatieStimulerend signaleren
Stimulerend signaleren SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Desirée Houkema /thema/stimulerend signaleren Talenten worden zichtbaar als ze gestimuleerd worden productief Dabrowski: overexcitabilities
Nadere informatieVan Doelstelling, naar leeractiviteit naar werkvorm
wwwexpertisecentrum-kunsttheorienl Van Doelstelling, naar leeractiviteit naar werkvorm Dit collegevoorbeeld/lesvoorbeeld laat twee verschillende werkvormen zien, een werkvorm die gericht is op lagere orde
Nadere informatieSamen Inspireren Ontdekken. Informatiegids. IKC de Plattenburg.
Samen Inspireren Ontdekken Ontwikkelen Informatiegids IKC de Plattenburg www.deplattenburg.nl Kiezen Het kiezen van een basisschool voor uw kind: een belangrijke stap. Bij de Plattenburg gaat er voor uw
Nadere informatieDURVEN ZIEN ERVAREN DELEN HET CREATIEF PROCES IN 5 DISCIPLINES
DURVEN ZIEN ERVAREN DELEN HET CREATIEF PROCES IN 5 DISCIPLINES WENSEN / VERWACHTINGEN Deel met je buurman/buurvrouw Wie ben je? Waar kom je vandaan? Wat kom je halen? Wat wil je delen? WENSEN / VERWACHTINGEN
Nadere informatieErfgoedonderwijs. 1. Wat is erfgoed? 2. Waarom erfgoedonderwijs? 3. Erfgoedonderwijs en 21e eeuws leren. 4. Erfgoed in de klas voorbeelden
Erfgoedonderwijs 1. Wat is erfgoed? 2. Waarom erfgoedonderwijs? 3. Erfgoedonderwijs en 21e eeuws leren 4. Erfgoed in de klas voorbeelden ERFGOED DOEN! Wat is erfgoed? Wat is erfgoed? Definitie Materiële
Nadere informatieCKV EEN KWALITEITSIMPULS
CKV EEN KWALITEITSIMPULS M.T.A. van de Kamp MA, MSc ILO-UvA/ Expertisecentrum Kunsttheorie VOORGESCHIEDENIS Zowel de Raad voor Cultuur als de Verkenningscommissie Kunstvakken, hebben benadrukt dat het
Nadere informatieVerrijken: doelgericht werken aan vaardigheden
Verrijken: doelgericht werken aan vaardigheden SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Allen van harte welkom! Nora Steenbergen-Penterman Opdracht leren 1 Wat zou jij nu willen leren? 2A Voor
Nadere informatieDENKVAARDIGHEDEN. 1: Analytische denkvaardigheden 2: Kritische denkvaardigheden 3: Uitvoerende denkvaardigheden 4: Creatieve denkvaardigheden
DENKVAARDIGHEDEN In 'The Parallel Curriculum' van Tomlinson et al. (2009) worden de 'Habits of Mind' van mensen die intelligent handelen beschreven, op basis van onderzoek van Costa & Kallick (2000). Doorzetten
Nadere informatieWillibrordus: cultuur in ons hart
1. Willibrordus: cultuur in ons hart De huidige maatschappij vraagt om creatieve burgers die nieuwe ideeën kunnen bedenken en uitwerken. Daarom mag je op de Willibrordus door spelen wijs(er) worden! Kom
Nadere informatieEuropakenner Onderzoeker Journalist. toepassing. bediscussiëren en beargumenteren van Europese kwesties. gehaald op:
Europakenner Onderzoeker Journalist Europeaan en invloeden Europese en internationale instellingen bediscussiëren en beargumenteren van Europese kwesties toekomst als Europees burger formuleren Een Europeaan
Nadere informatieWillibrordus: cultuur in ons hart
Willibrordus: cultuur in ons hart De huidige maatschappij vraagt om creatieve burgers die nieuwe ideeën kunnen bedenken en uitwerken. Daarom mag je op de Willibrordus door spelen wijs(er) worden! Kom je
Nadere informatiePersoonlijk Ontwikkelingsplan Yosri Zijlstra
Persoonlijk Ontwikkelingsplan Yosri Zijlstra 1. Artistiek competent De kunstvakdocent kan als kunstenaar met een eigen visie artistiek werk creëren en het artistieke proces inclusief een breed scala aan
Nadere informatieBIJLAGE 2 RELATIONELE EN SEKSUELE VORMING IN DE LEERPLANNEN. Inleiding. verwijst naar ontwikkelingsaspecten uit het OWP
BIJLAGE 2 RELATIONELE EN SEKSUELE VORMING IN DE LEERPLANNEN Inleiding In alle leerplannen en in het Ontwikkelingsplan voor de Katholieke Basisschool zitten aspecten van relationele vorming verwerkt. Soms
Nadere informatiebasiscompetenties 3de graad beeldende en audiovisuele kunsten
basiscompetenties 3de graad beeldende en audiovisuele kunsten 1 CONCORDANTIETABEL Basiscompetenties 3de graad beeldende en audiovisuele kunsten Concordantie tussen: - de specifieke basiscompetenties voor
Nadere informatieKWESTIE VAN LEZEN Deel 12 Praten over romanfragmenten. Achtergronden en tips voor docenten in het voortgezet onderwijs
KWESTIE VAN LEZEN Deel 12 Praten over romanfragmenten Achtergronden en tips voor docenten in het voortgezet onderwijs Praten over romanfragmenten Werelden van betekenis Binnen het literatuuronderwijs van
Nadere informatieWIE IS HET? Wie is het? KIJKEN SAMENWERKEN NADENKEN WETEN. Expertisecentrum Kunsttheorie Primair Onderwijs www.expertisecentrum-kunsttheorie-po.
WIE IS HET? Expertisecentrum Kunsttheorie Primair Onderwijs Wie is het? Een opdracht voor groep 4 of 5 gericht op goed leren kijken Leerlingen werken in duo s samen en proberen door goed te kijken en gerichte
Nadere informatiebasiscompetenties 2de graad beeldende en audiovisuele kunsten
basiscompetenties 2de graad beeldende en audiovisuele kunsten 1 CONCORDANTIETABEL Basiscompetenties 2de graad beeldende en audiovisuele kunsten Concordantie tussen: - de specifieke basiscompetenties voor
Nadere informatieDoelgericht met vaardigheden aan de slag
Doelgericht met vaardigheden aan de slag SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling 16 april 2015 Allen van harte welkom! Nora Steenbergen-Penterman productief Dabrowski: overexcitabilities gevoelig
Nadere informatierijk onderwijs in de 21e eeuw
rijk onderwijs in de 21e eeuw Dolf Janson WPO artikel 8: schoolloopbaan 1. Het onderwijs wordt zodanig ingericht dat de leerlingen een ononderbroken ontwikkelingsproces kunnen doorlopen. Het wordt afgestemd
Nadere informatieHet perspectief van een kind of jongere zien. Coaching bij (dreigende) uitval
Het perspectief van een kind of jongere zien Coaching bij (dreigende) uitval 12 oktober 2017 T A L E N T Slim Begeleiden Albert Kaput Vastlopen Hoe ervaren jongeren de boodschappen die zij uit hun omgeving
Nadere informatieATTITUDINALE DOELEN VOOR DE KLEUTERSCHOOL Klas : Schooljaar : Thema's I II III trimester
ATTITUDINALE DOELEN VOOR DE KLEUTERSCHOOL Klas : Schooljaar : Thema's I II III trimester 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Positieve ingesteldheid 1 zich emotioneel goed voelen 2 zich als persoon iets
Nadere informatieHet Ontwikkelteam Digitale geletterdheid geeft de volgende omschrijving aan het begrip digitale technologie:
BIJGESTELDE VISIE OP HET LEERGEBIED DIGITALE GELETTERDHEID Digitale geletterdheid is van belang voor leerlingen om toegang te krijgen tot informatie en om actief te kunnen deelnemen aan de hedendaagse
Nadere informatieScan Professionele leercultuur op scholen Kohnstamm Instituut
Scan Professionele leercultuur op scholen Kohnstamm Instituut De scan Professionele leercultuur op scholen is een instrument voor scholen voor voortgezet onderwijs waarmee in kaart wordt gebracht hoe ver
Nadere informatieDOCENTENSCAN TEST MARIEL 24 APRIL :58
DOCENTENSCAN TEST MARIEL 24 APRIL 2015 16:58 INHOUD VOORWOORD 3 JOUW CULTUURPROFIEL 4 ONDERZOEKEND VERMOGEN 6 PRESENTEREN 8 SAMENWERKEN 10 ZELFSTANDIG WERKEN 12 REFLECTEREND VERMOGEN 14 CREËREND VERMOGEN
Nadere informatieEMOTIE IN KUNST EMOTIE IN KUNST KIJKEN, VOELEN KIJKEN VOELEN SAMENWERKEN WETEN NADENKEN
Een opdracht voor groep 7 of 8 gericht op het begrijpen van emoties in kunst. Leerlingen leggen een link tussen emoties en kunst, door emotionele beelden uit een animatiefilm te vergelijken met emoties
Nadere informatieRUIMTE VOOR HELDEN Ouderbrochure
GOO! voor Opvang en Onderwijs RUIMTE VOOR HELDEN Ouderbrochure Elk kind heeft een held of heldin in zich om moeilijke situaties te overwinnen. Hiervoor is niet alleen moed nodig, maar ook inzicht, de juiste
Nadere informatieZelfevaluatieformulier
Zelfevaluatieformulier Verwijzing naar dit formulier: Mark Schep, Carla van Boxtel & Julia Noordegraaf (2017). Zelfevaluatieformulier voor rondleiders. Amsterdam: Universiteit van Amsterdam. Deze zelfevaluatie
Nadere informatieToelating en selectie Selectiecriteria Elke afstudeerrichting hanteert bij de selectie de volgende concrete criteria:
Toelating en selectie Selectiecriteria Elke afstudeerrichting hanteert bij de selectie de volgende concrete criteria: Regie Documentaire Weet in een door de student zelf gemaakte film al basaal te boeien
Nadere informatieREFLECTEREN OP MULTICULTURALITEIT (60 MIN)
1 REFLECTEREN OP MULTICULTURALITEIT (60 MIN) INVULLING DEELSESSIE 11.45 12.45 Deelsessie ronde B programma II 15.00 16.00 Deelsessies ronde B programma I Kennismaking Projectuitleg Situaties opdracht Discussie
Nadere informatieCreativiteit, kun je dat afdwingen?
Creativiteit, kun je dat afdwingen? Over procesgerichte didactiek, de didactiek van creativiteit, eigenaarschap en betrokkenheid www.kunstedu.nl procesgerichte didactiek proces van de kunstenaar zelf ondergaan
Nadere informatieTheorie U Otto Scharmer
Theorie U Otto Scharmer 1 Vijf niveaus van verandering 2 De 7 stappen in de U-curve 3 Luisteren en je aandacht verschuiven (de linkerkant van de U) 4 ONZE AANDACHT VERSCHUIVEN AFDALEN IN DE U-CURVE - gemeenschappelijke
Nadere informatieWaarom Wetenschap en Techniek W&T2015
Waarom Wetenschap en Techniek W&T2015 In het leven van alle dag speelt Wetenschap en Techniek (W&T) een grote rol. We staan er vaak maar weinig bij stil, maar zonder de vele uitvindingen in de wereld van
Nadere informatieOmgaan met pestgedrag voor leerlingen
Omgaan met pestgedrag voor leerlingen Algemeen: Uw ROC wil door middel van eenduidige trainingen pesten structureel aanpakken. Trainingen en cursussen als maatwerk. Doelstelling: Het doel van de training
Nadere informatieWillibrordus: cultuur in ons hart
1. Willibrordus: cultuur in ons hart De huidige maatschappij vraagt om creatieve burgers die nieuwe ideeën kunnen bedenken en uitwerken. Daarom mag je op de Willibrordus door spelen wijs(er) worden! Kom
Nadere informatieElementen van een professionele leergemeenschap
Professioneel Statuut Op de Groen van Prinstererschool werken we aan een professionele leergemeenschap: een cultuur waarin alle betrokkenen in de school samenwerken, reflecteren, onderzoeken en professionaliseren.
Nadere informatieINSPIRATIEBRON REGGIO EMILIA
INSPIRATIEBRON REGGIO EMILIA 3 PEDAGOGEN Kind Sterke kind: kleine ontdekkingsreiziger; hoofdrolspeler Andere kinderen: pedagoog van elkaar Volwassenen Begeleiders: pedagogiek van het luisteren en pedagogisch
Nadere informatieWelke ruimte en skills hebben leerlingen nodig om bevlogen en gemotiveerd te werken. Astrid van den Hurk 22 januari 2015
Welke ruimte en skills hebben leerlingen nodig om bevlogen en gemotiveerd te werken Astrid van den Hurk 22 januari 2015 Doelen Zicht op basisbehoeftes van leerlingen om gemotiveerd te kunnen werken; Zelfdeterminatietheorie
Nadere informatieHet oog kan zichzelf niet zien Dialoog,
nieuwe dimensies ESSENTIALS Els ten Hengel en Jan Bommerez Het oog kan zichzelf niet zien Dialoog, de kunst van het samen denken nieuwe dimensies ESSENTIALS Nieuwe Dimensies heeft een reeks boekjes ontwikkeld
Nadere informatieDans & drama o.b.s. De Eiber Dedemsvaart Januari 2015
Dans & drama o.b.s. De Eiber Dedemsvaart Januari 2015 Inleiding 2 INLEIDING DANS Leerlingen in het basisonderwijs dansen graag. Het sluit aan bij hun natuurlijke creativiteit, fantasie en bewegingsdrang.
Nadere informatieWetenschap & Technologie Ontwerpend leren. Ada van Dalen
Wetenschap & Technologie Ontwerpend leren Ada van Dalen Wat is W&T? W&T is je eigen leven W&T: geen vak maar een benadering De commissie wil onderstrepen dat wetenschap en technologie in haar ogen géén
Nadere informatiePeergroeponderwijs. Dé Dag. Over het opzetten van een plusklas. 25 november 2016 Jaap Verouden
Peergroeponderwijs Over het opzetten van een plusklas Dé Dag 25 november 2016 Jaap Verouden jverouden@hetabc.nl Startopdracht Verzin zoveel mogelijk overeenkomsten tussen een kleerhanger en een koekoeksklok
Nadere informatieVoorbereiding hbo kunstonderwijs
Keuzedeel mbo Voorbereiding hbo kunstonderwijs gekoppeld aan één of meerdere kwalificaties mbo Code K0184 Penvoerder: Sectorkamer ICT en creatieve industrie Gevalideerd door: Sectorkamer ICT en creatieve
Nadere informatieDimensie Beginnend Ontluikend In ontwikkeling Gevorderd Bekwaam Economisch en sociaal ondernemerschap
Dimensie Beginnend Ontluikend In ontwikkeling Gevorderd Bekwaam Economisch en sociaal ondernemerschap De juiste onderzoekende vragen stellen Leerlingen hebben nog geen ondernemersoog ontwikkeld voor het
Nadere informatieHoeveel kost het schoolreisje? Groep 5 rekenen 1
Hoeveel kost het schoolreisje? Groep 5 rekenen 1 De leerlingen gaan in groepjes aan de slag om uit te rekenen hoeveel een schoolreisje kost. Ze gebruiken hierbij een computer om prijzen op te kunnen zoeken
Nadere informatieAnders kijken, anders leren
Anders kijken, anders leren Inleiding De transformatie van het sociaal domein stelt andere eisen aan de competenties van de professionals. Multidisciplinair, met oog voor participatie en eigen regie van
Nadere informatieCase-based learning Een nuttige tool voor onderzoekend leren. Stephanie Vervaet EC Onderwijsinnovatie VIVES
Case-based learning Een nuttige tool voor onderzoekend leren Stephanie Vervaet EC Onderwijsinnovatie VIVES Uitgangspunt van het project SCIENCE ENGINEERIN G Wetenschap Onderzoeken staat centraal Wetenschappelijke
Nadere informatieChecklist Begrijpend lezen en woordenschat Curriculum Nederlands ? - + +
Checklist Begrijpend lezen en woordenschat Curriculum Nederlands? - + + De gebruikte methoden stellen duidelijke (toetsbare) doelen en leerlijnen voor begrijpend lezen. Zwakke lezers krijgen een aanvullend
Nadere informatieProfessionele Lerende Gemeenschap
Daadkrachtig leiding geven aan een professionele leergemeenschap Succescriteria Professionele Lerende Gemeenschap Data & Actie onderzoek Collectieve Reflectieve praktijk Collectieve focus op het leren
Nadere informatieRubrics vaardigheden
Rubrics vaardigheden Rubrics vaardigheden In het leerlab 2020 hebben 7 vernieuwingsscholen vier rubrics ontwikkeld om de persoonlijke groei van leerlingen in kaart te brengen. Deze rubrics zijn vaardigheden
Nadere informatieType 1: De Docent TEST LEERKRACHTSTIJL LAGER. Centrum voor Taal en Onderwijs MIJN PROFIEL
Type 1: De Docent Ik weet perfect waar ik mee bezig ben. Met mijn strakke planning zien we alle vooropgestelde leerstof, met tijd voor een herhalingsles voor elke grote toets. Er zijn duidelijke afspraken
Nadere informatieJe bent jong en je wilt wat
Je bent jong en je wilt wat Kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong een vve-masterclass opbrengstgericht werken Doel masterclass a. aandacht voor ontwikkelingsvoorsprong, b. uitwisselen van ervaringen,
Nadere informatieDENKVAARDIGHEDEN. In de 'Habits of Mind' worden door Costa & Kallick (2000), 16 denkvaardigheden beschreven van mensen die intelligent handelen:
DENKVAARDIGHEDEN In de 'Habits of Mind' worden door Costa & Kallick (2000), 16 denkvaardigheden beschreven van mensen die intelligent handelen: Doorzetten Helder en zorgvuldig denken en communiceren Impulsiviteit
Nadere informatieScan Professionele leercultuur in teams Kohnstamm Instituut
Scan Professionele leercultuur in teams Kohnstamm Instituut De scan Professionele leercultuur in teams is een instrument voor scholen voor voortgezet onderwijs waarmee in kaart wordt gebracht hoe ver het
Nadere informatieIn gesprek met ouders
In gesprek met ouders Titel Workshop: noodkreten van leerkrachten, roep om verbinding met ouders 22 februari 2012 Amsterdam Zuidoost Begeleiding: Astrid Echteld Veronderstellingen rond communicatie binnen
Nadere informatieKiezen: het beste willen voor de cliënt Het verhaal van Laura, Ron, Tamara, Frans en al die anderen die voorop lopen in zorgvernieuwing vanuit een
Kiezen: het beste willen voor de cliënt Het verhaal van Laura, Ron, Tamara, Frans en al die anderen die voorop lopen in zorgvernieuwing vanuit een grote betrokkenheid bij de cliënt, vakmanschap, trots
Nadere informatieRubrics vaardigheden
Rubrics vaardigheden Rubrics vaardigheden In het leerlab 2020 hebben 7 vernieuwingsscholen vier rubrics ontwikkeld om de persoonlijke groei van leerlingen in kaart te brengen. Deze rubrics zijn vaardigheden
Nadere informatieFocus Week 5 Flow DOW RESTRICTED
Focus Week 5 Flow Beeld je even in dat je aan een race meedoet. Je aandacht focust zich op de bewegingen van je lichaam, de kracht van je spieren, de kracht in je longen en het gevoel van de straat onder
Nadere informatie1. Concrete ervaringen. 2. Observatie en reflectie. 3. Vorming van abstracte begrippen en generalisaties.
1. Concrete ervaringen 2. Observatie en reflectie 3. Vorming van abstracte begrippen en generalisaties. 4. Toetsing van begrippen in nieuwe situaties/experimenten. een interventiemodel voor de docent als
Nadere informatie17 triggers voor FLOW. Voor een optimale staat van bewustzijn
17 triggers voor FLOW Voor een optimale staat van bewustzijn Wat is FLOW? FLOW is een optimale staat van bewustzijn, Een piek -staat waarin je het beste presteert en je jezelf het beste voelt Transformatie
Nadere informatie(H)erkenning van (hoog)begaafdheid. binnen passend onderwijs
(H)erkenning van (hoog)begaafdheid binnen SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Conferentie 8 september 2015 Een leven lang hoogbegaafdheid in ontwikkeling Desirée Houkema (H)erkenning van
Nadere informatieWorkshop voorbereiden Authentieke instructiemodel
Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel Workshop voorbereiden Uitleg Start De workshop start met een echte, herkenbare en uitdagende situatie. (v.b. het is een probleem, een prestatie, het heeft
Nadere informatieKritisch leren denken in het hbo
Kritisch leren denken in het hbo 7 november 2018 Conferentie Effectief Leren Eindhoven Lectoraat Brein & Leren Avans Hogeschool Janneke Nobelen Anita Heijltjes Synaps: Herman Lamers, foto Adri Verhoosel
Nadere informatieD.1 Motiveren en inspireren van leerlingen
DIDACTISCHE BEKWAAMHEID D.1 Motiveren en inspireren van leerlingen Resultaat De leraar motiveert leerlingen om actief aan de slag te gaan. De leraar maakt doel en verwachting van de les duidelijk zorgt
Nadere informatieRegionaal verslag. Landelijk debat Ons Onderwijs Den Haag, 28 mei 2015
Regionaal verslag Landelijk debat Ons Onderwijs 2032 Den Haag, 28 mei 2015 1. Een korte impressie van de dialoog De debatavond in Den Haag bij het HCO is bezocht door circa 35 deelnemers. Van de aanwezige
Nadere informatieHOERA, een meisje Ondertitel: Analyseren
HOERA, een meisje Ondertitel: Analyseren 1. Inleiding Aan de hand van een concept cartoon verdiepen leerlingen zich in de vraag hoe het komt dat een meisje een meisje is. Een concept cartoon is een visuele
Nadere informatieIntervisie Wat is het? Wanneer kun je het gebruiken?
Intervisie Wat is het? Intervisie is een manier om met collega's of vakgenoten te leren van vragen en problemen uit de dagelijkse werkpraktijk. Tijdens de bijeenkomst brengen deelnemers vraagstukken in,
Nadere informatieBeeld/Spraak. Workshop beeldgeletterdheid mediawijs
Beeld/Spraak Workshop beeldgeletterdheid mediawijs Beelden analyseren Beelden interpreteren Beelden annoteren Beelden analyseren en interpreteren - 'artful thinking' (project zero - harvard university)
Nadere informatie: zaal 1042 (theaterzaal)
11.15-12.00: zaal 1042 (theaterzaal) Jolien Slavenburg en Marianne Inghels Oplossingsgericht werken in de flow!! Iedereen kent situaties waarin alles vanzelf lijkt te gaan. De tijd vervaagt en je bent
Nadere informatiecommunicatie vanuit systeemtheoretisch perspectief Je kunt niet niet communiceren, besef het! (er is geen nooduitgang)
Workshop Taal, veel meer dan praten. Koolhof Coaching en Training Over de complexiteit van communicatie Onderwerp: Uitgangspunt: communicatie vanuit systeemtheoretisch perspectief Je kunt niet niet communiceren,
Nadere informatie?Wetenschap? Verloop van de workshop 10/3/2016. Jonge kinderen en hun creatieve aanpak van wetenschap. Hoe begeleid je hen doorheen het leerproces?
Jonge kinderen en hun creatieve aanpak van wetenschap. Hoe begeleid je hen doorheen het leerproces? Bea Merckx bea.merckx@arteveldehs.be Jozefien Schaffler jozefien.schaffler@arteveldehs.be CEYS projectmedewerkers
Nadere informatieGevangen in ons rekenonderwijs
Gevangen in ons rekenonderwijs (Zonder filmfragmenten) 1 februari 2019 Belinda Terlouw b.terlouw@kpz.nl Aanleiding (2 filmfragmenten) Waar spraken wij over De stand van het rekenonderwijs nu Wat moet veranderen
Nadere informatieCompetenties. van de rondleider in kunst en -historische musea. De competenties zijn verdeeld over vier hoofdcategorieën.
Competenties van de rondleider in kunst en -historische musea Verwijzing naar deze lijst: Schep, M., Van Boxtel, C., & Noordegraaf, J. (2017). Competent museum guides: defining competencies for use in
Nadere informatieIn je element met wie je bent!
In je element met wie je bent! SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Conferentie 'Bijzonder Begaafd' 28 september 2016 - Nieuwegein Desirée Houkema Doelen workshop Bewuste aandacht voor persoonlijke
Nadere informatieDoel. Visie. Een aanbod van Bernard Velthuis. Missie. Groeien door je innerlijke dialoog. Dialoog onderzoekt van binnen naar buiten
Een aanbod van Bernard Velthuis Doel Visie Groeien door je innerlijke dialoog Dialoog onderzoekt van binnen naar buiten Missie Spreek tot elkaars verbeelding Talent Gesprek Creatie Gesprek Spiegel Gesprek
Nadere informatie21 e eeuwse vaardigheden inzetten in het voortgezet onderwijs. Maaike Rodenboog, SLO
21 e eeuwse vaardigheden inzetten in het voortgezet onderwijs Maaike Rodenboog, SLO m.rodenboog@slo.nl SLO, nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Onafhankelijke, niet-commerciële positie als
Nadere informatieIk ben tevreden met deze workshop als 20/04/2018 KENNISMAKING: WIE BEN IK JIJ? 21ST CENTURY SKILLS
COACHING: DE VAARDIGHEDEN VAN DE COACH EN DE ROL VAN DE DOCENT ALS COACH IN PROJECTWERK Anneleen Andries Yoko Theunis 1 KENNISMAKING: WIE BEN IK JIJ? Ik ben Ik ben tevreden met deze workshop als 2 21ST
Nadere informatieHOUT EN BOUW. Activerende werkvormen? De leraar doet er toe.
HOUT EN BOUW Activerende werkvormen? Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat we na 14 dagen gemiddeld slechts 10 % hebben onthouden van datgene wat we gelezen hebben en 20 % van wat we hebben gehoord.
Nadere informatiePortfolio voor medewerkers Natuurlijk leren Parels ontstaan door schuring
Portfolio voor medewerkers Natuurlijk leren Parels ontstaan door schuring Authentiek leiderschap Pedagogische tact Ruimte geven Hoge verwachtingen Authentiek contact! Ik heb zelfvertrouwen. Ik heb hoge
Nadere informatiebrede interesse specifieke, diepgaande interesses kennishonger leergierig ontwikkelingspotentieel hoogbewust zijn creërend (denk)vermogen
productief Dabrowski: overexcitabilities asynchroon gevoelig complex Dweck: FIXED vs growth mindset intens scherpe waarneming plezier in creëren origineel snel opvallend gevoel voor humor rijke fantasie
Nadere informatieEén, twee, drie en rust.
Rooms-katholieke Godsdienst RKve Verbondenheid met zichzelf, anderen, gemeenschappen, natuur en cultuur voor de keuzes die men maakt. Verschillende vormen van verstilling, meditatie, KLEUTER: verbondenheid
Nadere informatieGEVOELLIJNEN - FOR THE BIRDS GEVOELLIJNEN
GEVOELLIJNEN - FOR THE BIRDS GEVOELLIJNEN Een opdracht voor groep 5 of 6 gericht op inleven Leerlingen identificeren zich met een van beide groepen - de grote vogel of de groep kleine vogels. Daarna wisselen
Nadere informatiebasiscompetenties 2de graad woordkunst-drama
basiscompetenties 2de graad woordkunst-drama 1 CONCORDANTIETABEL Basiscompetenties 2de graad woordkunst-drama Concordantie tussen: - de specifieke basiscompetenties voor de 2 de graad van de langlopende
Nadere informatie