Case-based learning Een nuttige tool voor onderzoekend leren. Stephanie Vervaet EC Onderwijsinnovatie VIVES

Transcriptie

1 Case-based learning Een nuttige tool voor onderzoekend leren Stephanie Vervaet EC Onderwijsinnovatie VIVES

2 Uitgangspunt van het project SCIENCE ENGINEERIN G Wetenschap Onderzoeken staat centraal Wetenschappelijke concepten/inzichten Onderzoeksvaardigheden Materialenkennis TECHNOLOG Y Techniek Ontwerpen staat centraal Wetenschappelijke inzichten en materialenkennis gebruiken i.f.v. een behoe?e Ontwerpproces Hanteren van materialen, hulpmiddelen, Ontwerpen en onderzoeken Op#maliseren van ontwerp en processen MATHEMATIC S Wiskunde Toepassen bij het onderzoeken en ontwerpen RelaEes wiskundig uitdrukken en analyseren (modellering, meengen, grafieken, ) Schaalberekening, oppervlakteberekening,

3 Uitgangspunt van het project Onderzoekend leren is een didac/sche aanpak voor het s/muleren van: Domeinspecifieke kennis (wetenschappelijke concepten, wiskundige procedures, ) Domeinovers7jgende strategieën en houdingen (onderzoek en ontwerpvaardigheden, toewijding, ) à Onderzoekend leren maakt het mogelijk om: de vragende en kri7sche ingesteldheid van kinderen te s7muleren: Kinderen leren om hun eigen mening in vraag te stellen en te herzien, leren om informaee niet meteen als juist te bestempelen, maar zich hierbij vragen te stellen zoals "Hoe komt dat?", "Waarom is dat zo?", "Hoe kan ik daar meer over te weten komen?, kinderen te s7muleren tot ac7ef onderzoeken en ontwerpen: Kinderen leren gericht waarnemen met al hun zintuigen, leren verbanden leggen tussen variabelen, leren een onderzoek plannen en uitvoeren, leren oplossingen bedenken voor een probleem, Hoewel onderzoekend leren al goed gedocumenteerd is in de literatuur vinden de innova7eve vakdidac7sche principes moeilijke ingang in de lerarenopleiding en in het basisonderwijs.

4 Doel van het project Faciliteren van het indalen van de didac7ek van onderzoekend leren in de lerarenopleiding via cases = voorbeelden van de onderwijsprak7jk die gekoppeld worden aan theorie uit (vak)didac7ek via bijhorende analyse en reflec7etaken. à overbruggen van de kloof tussen theorie en prak7jk Een case realiseert een betekenisvolle koppeling tussen theorie en prak/jk. à vier kenmerken van cases: 1. ze creëren leerkansen bij degene die de case bestudeert 2. ze zijn echt, zoveel mogelijk in overeenstemming met de werkelijkheid 3. ze presenteren niet noodzakelijk een ideale situa7e ( good pracece) 4. ze vereisen taken die aanzesen tot diepgaande analyse en discussie (Merseth, 1996; Shulman, 1992)

5 Case-based learning? = leren met en van cases Voordeel? Een case zet vanuit taken aan tot grondige analyse en discussie van een prak/jkvoorbeeld op basis van (vak)didac/sche principes. Een case is beter beheersbaar dan het observeren of het uitvoeren van opdrachten binnen de prak7jk zelf. Een case omvat een zorgvuldig ontworpen beschrijving van een authen7eke prak7jksitua7e, waarbij ook een leerdoel wordt nagestreefd. (= meer dan een prak7jkanekdote) Een case presenteert een deel van de werkelijkheid, dat levendiger en meer contextspecifiek is dan bijvoorbeeld de inhoud van een studieboek. à het leren verankeren in de complexiteit van de prak/jk

6 Case-based learning? Effec7ef? à In welke mate hee_ een student aandacht voor de didac7ek die hij/zij gebruikt in de klas, de eigen competen7es of de competen7es van de leerlingen? Studie met vragenlijst met aandachtsfactoren: Na afloop van de sessies steunend op case- based learning doet er zich een verschuiving voor naar meer aandacht voor competen7es van leerlingen. In het kader van onderzoekend leren is dit een belangrijke voorwaarde om een goed leerproces te kunnen garanderen.

7 Cases in dit project Onderzoekend leren wordt zichtbaar gemaakt bij de leraar en de kinderen via cases bestaande uit filmfragmenten van klassitua7es met bijhorende richtvragen en feedback. Analyse per pijler ReflecEe & interacee Hoe zet de leraar de leerlingen aan tot discussie door inzichten met elkaar te vergelijken? Bij de terugblik op het eerste groepswerk zet de leraar de opgedane inzichten vast. Wanneer een leerling een verkeerd antwoord gee_, vraagt de leraar of de anderen akkoord zijn. De leraar laat een leerling vervolgens verwoorden waarom die het tegenoverstelde denkt. Om na te gaan of de leerlingen het concept echt wel beethebben, stelt hij vervolgens de omgekeerde vraag (hoe verder van de lichtbron, hoe groter de schaduw). (3:043:51)

8 Cases in dit project Home Thema Schaduw LeeHijd 3 de kleuter 2 de graad LO 1 ste graad SO Context & achtergrond Lesopbouw Leerinhoud Verantwoording Analyse per pijler Analyse per kerncomponent

9 Case-based teaching? Inzetbaar binnen het competen7egerichte curriculum van de lerarenopleiding met respect voor grada7e van: Begeleiding van intense coaching door docenten naar studentgestuurde leerprocessen, zoals het gebruik van de cases om zelf de stage voor te bereiden Gezamenlijke analyse en discussie, maar ook zelfstudie is mogelijk.

10 Case-based teaching? Inzetbaar binnen het competen7egerichte curriculum van de lerarenopleiding met respect voor grada7e van: Begeleiding Complexiteit van de opdrachten van training van eenvoudige deelfaceren van onderzoekend leren naar complexere opdrachten in reële klassituaees Klein groepje leerlingen; focus op theorie Volledige klasgroep; focus op prak7jk

11 Case-based teaching? Inzetbaar binnen het competen7egerichte curriculum van de lerarenopleiding met respect voor grada7e van: Begeleiding Complexiteit van de opdrachten Reflec7e van reflecee op specifieke cases aangereikt door de docent naar zelfgestuurde reflecee waarbij de student de eigen prakejk afweegt tegenover de principes van onderzoekend leren Reflectie en interactie vinden voortdurend plaats. Uitleg: Kleuters aanzetten tot dialogeren voor, tijdens en na het onderzoek/ontwerpproces. Hierbij gaat de aandacht naar reflecteren op wat ze doen en denken alsook naar het evalueren van hun bevindingen.!! Enkele vragen die je kunnen helpen bij je analyse: Hoe zorgde je voor een veilig leerklimaat waarin elke kleuter zijn zegje kan doen en waarin de kleuters naar elkaar luisteren? Hoe bracht je de inhoudelijke discussie op gang? Vroeg je door over de kleuters hun ideeën en bevindingen? Liet je daarbij verschillende standpunten van kleuters aan bod komen? Hoe beïnvloedde jouw aanpak de kleuters? Hoe zette je de kleuters aan om als kritische onderzoekers na te denken over het eigen denken en handelen? Wat zei je of deed je om de kleuters te laten stil staan bij hun ervaringen, de genomen stappen en gekozen strategie(ën)? Op welke manier liet je de kleuters terugblikken op de activiteit? Stap 2: terugblikken Beschrijf zo feitelijk mogelijk hoe je onderzoeksactiviteit is verlopen voor wat betreft het stimuleren van reflectie en interactie. Stap 3: essentiële aspecten Gebruik je antwoorden uit stap 2 om te zoeken naar verklaringen waarom het stimuleren van reflectie en interactie goed verliep of niet. Stap 4: alternatieven Geef een haalbaar alternatief voor de positieve ontdekking of het probleem uit stap 3. Hoe kan je de pijler van reflectie en interactie nog realiseren? Welke voor en nadelen heeft het alternatief?

12 Case-based teaching? Waarom? Cases kunnen studenten: een haalbaar prak7jkvoorbeeld presenteren aanzesen tot het expliciet koppelen van een prak7jksitua7e en de onderliggende theorie op natuurlijke wijze s7muleren een kri7sche, nieuwsgierige en vragende houding aan te nemen over de inhoud van een case de gelegenheid bieden hun eigen ideeën en veronderstellingen te toetsen aan die van anderen en aan die van experten. bewust maken van hun eigen ideeën en veronderstellingen over onderwijs en lesgeven Opgelet er zijn ook valkuilen: Ruis van de realiteit Hoge informa7edichtheid Veralgemening