UCV Uitwisselingscentrum en Verrekening vzw Gerechtelijk Arrondissement Brussel BTW BE de Berlaimontlaan Brussel

Transcriptie

1 UCV Uitwisselingscentrum en Verrekening vzw Gerechtelijk Arrondissement Brussel BTW BE de Berlaimontlaan Brussel Jaarverslag 2006

2 INHOUDSTAFEL ALGEMENE EVOLUTIE 5 EVOLUTIE PER SOORT OPERATIE 6 KOSTEN 9 MANUELE UITWISSELINGEN 9 ACTIVITEITEN 10 PERSPECTIEVEN 11 STATISTISCHE BIJLAGE Tabel 1 : Evolutie van het aantal verwerkte operaties 13 Tabel 2 : Evolutie van de verwerkte bedragen 13 Tabel 3 : Verwerkt volume per categorie operaties 14 Tabel 4 : Verwerkte bedragen per categorie operaties 15 Tabel 5 : Spreiding van de afgegeven en ontvangen operaties 16 Tabel 6 : Omschrijving van de statistische categorieën 17

3 5 ALGEMENE EVOLUTIE 1 In 2006 verwerkte het UCV operaties, wat neerkomt op een daggemiddelde van bijna 3,9 miljoen operaties. In vergelijking met 2005 steeg het totaal aantal operaties met 1,5 %. Het daggemiddelde van de uitgewisselde volumes kende in 2006 een stijging met 1,9 %. Het gemiddeld dagelijks uitgewisseld kapitaal steeg fors met 6,2 %, tot bijna 2,7 miljard EUR. Gemiddeld dagelijks aantal verwerkte operaties Het totaal kapitaal van de uitgewisselde operaties steeg in 2006 met 5,8 % naar ruim 669 miljard EUR, wat een sterkere dan gemiddelde stijging betekent Gemiddeld dagelijks verwerkt bedrag (in miljoenen EUR) Zie tabellen 1 en 2 in de bijlage.

4 6 Het grootste volume werd bereikt op 27 december 2006 (eerste UCV-dag na het verlengde weekend van Kerstmis) met operaties. Het grootste kapitaal werd gehaald op 30 mei 2006 (net na het verlengde weekend van O.H.Hemelvaart) met EUR, een nieuw dagrecord. Het volumerecord van betalingsberichten van 2 januari 2002, de eerste werkdag na de introductie van de eurobiljetten en euromunten, blijft wél overeind. Eind 2006 namen 83 instellingen rechtstreeks of onrechtstreeks deel aan het UCV. Uit onderstaande tabel blijkt dat er 21 aangeslotenen en 62 subaangeslotenen waren. Aangeslotenen Subaangeslotenen Kredietinstellingen - naar Belgisch recht naar buitenlands recht (waaronder EU) (3) (3) (18) (18) Overige instellingen 3 3 Totaal EVOLUTIE PER SOORT OPERATIE 2 VOLUMES Het aantal operaties, uitgedrukt in daggemiddelde, steeg met 1,9 %. Deze stijging is vooral toe te schrijven aan een stijging van de creditoperaties (+ 5,4 %) en een daling van de debetoperaties (- 15,6 %). Bij de creditoperaties stijgen alle categorieën, behalve de stortingen. Vooral het creditering-luik van een kaarttransactie (rubriek "Tegenpartij kaartbetalingen") steeg fors (+ 8,4 %), wat bevestigt dat het aantal POS-betalingen en ATM-afhalingen in België blijft stijgen. Wat betreft de overschrijvingen, kenden de op papier geïnitieerde transacties na de stagnatie in 2005 terug een lichte stijging ( + 2,3 %) en stijgen de geautomatiseerde transacties naar jaarlijkse gewoonte gestaag verder ( + 5,8 %). De operaties in de toepassingen domiciliëringen stijgen licht ( + 2,6 %) en maken nu ruim 11 % uit van het totale volume van betalingsoperaties. 2 Zie tabellen 3 en 4 in de bijlage.

5 7 Het volume aan POS- en PROTON-operaties is fors teruggelopen, resp. met 23,9 % en 22,4 %. De daling voor ATM-operaties (- 6,1 %) is veel minder uitgesproken dan in de vorige jaren. Er wordt opgemerkt dat deze terugval, die al enkele jaren terugkeert, zijn oorsprong vindt in het systeem Online To the Banks (OLTB) van Banksys, waarbij de informatie over kaartbetalingen rechtstreeks tussen Banksys en enkele grote kredietinstellingen wordt uitgewisseld zonder tussenkomst van het UCV. De daling in het UCV betekent op zich nog niet dat het totale aantal POS-betalingen en ATM-afhalingen in België is afgenomen. Binnen de categorie debetoperaties kennen enkel de kredietkaartoperaties een stijgende trend (+ 8,8 %). Dit was ook al zo in Zoals verwacht dalen de cheques verder (- 7,6 %) ondanks de verhoging van de waardelimiet voor de manuele uitwisseling van cheques sinds 15 november 2004 waardoor alle cheques beneden EUR nu via het UCV worden uitgewisseld (cheque truncation). De wisselbrief, tenslotte, geraakt ook verder in onbruik. In 2006 daalde het volume van de categorie wissels met 11,8 % tot een resterend gebruik van gemiddeld ca operaties per dag. Verwerkte volumes per soort operatie %* 27%** 11% 12% 1% 50% 11% 9% 1% 52% * waarvan 22 % tegenpartij kaartoperaties ** waarvan 24 % tegenpartij kaartoperaties Overschrijvingen Cheques ATM / POS Domiciliëringen Andere (o.a. tegenpartij kaartoperaties)

6 8 BEDRAGEN De toename van de verwerkte bedragen met 6,2 %, tot 2,69 miljard EUR uitgedrukt in daggemiddelde, komt voort uit de stijging van alle belangrijke categorieën, zowel bij de creditoperaties (+ 6,2 %), als bij de debetoperaties (+ 6,7 %) en bij de domiciliëringen (+ 7,7 %). Vooral bij de creditoperaties stijgen alle categorieën operaties (behalve de stortingen) vrij sterk. Wat betreft de debetoperaties stijgen alle categorieën operaties, behalve de cheques en PROTON. De cheques liggen wel ongeveer op het dubbele van de periode vóór de verhoging van de limiet "truncation". De sterke stijging van ATM-verrichtingen ( + 48,8 %) is in belangrijke mate toe te schrijven aan de openstelling van de eigen automatische loketten voor niet-cliënten. De domiciliëringen kenden een forse stijging met 7,7 %. De wissels (- 4,9 %) daalden verder in 2006, zij het minder sterk dan in de vorige jaren. Verwerkte bedragen per soort operatie % 4% 3% 13%* 7% 3% 13%** 4% 73% 73% *waarvan 9,0 % tegenpartij kaartoperaties ** waarvan 9,4 % tegenpartij kaartoperaties Overschrijvingen Cheques ATM / POS Domiciliëringen Andere (o.a. tegenpartij kaartoperaties)

7 9 KOSTEN In 2006 bedroegen de totale kosten EUR (zonder BTW), wat EUR minder is dan het bedrag van het boekjaar Deze daling is vooral toe te schrijven aan het beëindigen van het UCV III-project, dat in 2005 nog een laatste schijf ( EUR) investeringen genereerde. Ook de daling van de exploitatiekosten, vooral die verbonden aan het gebruik van de nieuwe technologieën, en de daling van de onderhoudskosten van de nieuwe toepassing hebben bijgedragen tot de afname van de kosten. Op basis van het aantal verrichtingen bedraagt de eenheidskost per transactie in ,37 eurocent (0,0037 EUR) wat een daling is van 24 % in vergelijking met het voorgaande jaar (inclusief UCV III investeringskosten) of een daling van 14 % exclusief de investeringskosten voor het UCV III-project. MANUELE UITWISSELINGEN De dalende trend van de laatste jaren in de manuele uitwisselingen is, na de halvering in 2002 door het verdwijnen van de assignatie, nog versterkt door het optrekken van de limiet van de cheque truncation op 15 november Vanaf deze datum kunnen alle cheques van minder dan EUR via het UCV worden uitgewisseld in plaats van via de Verrekenkamer. Het aantal operaties daalde in 2006 verder tot ongeveer operaties per dag, wat een daling vertegenwoordigt van 11,7 %. In kapitalen zijn de uitwisselingen in 2006 evenwel licht gestegen ( + 1,4 %) tot bijna 200 miljoen EUR per dag. Creditoperaties Cheques en diverse debet-berichten Onbetaalden Totaal Evolutie t.o.v. het vorige jaar Aantal Daggemiddelde (in duizenden) Bedrag Daggemiddelde (in miljoenen EUR) ,1 1,9 0,0 2,0-11,7% ,1 2,2 0,0 2,3-20,1% ,1 197,1 0,4 197,6 +1,4% ,2 194,1 0,5 194,8-0,7%

8 10 ACTIVITEITEN Het Belgische SEPA migratieplan Op 10 maart 2006 publiceert het zgn. SEPA-Forum de eerste publieke versie van het Belgische SEPAmigratieplan, zoals werd gevraagd door de Europese Centrale Bank. Het SEPA-Forum wordt voorgezeten door de Gouverneur van de Nationale Bank van België en telt verder, onder meer, alle leden van de raad van bestuur van de vzw UCV. De bedoeling van dit plan is de voorbereiding van de bancaire en maatschappelijke migratie en implementatie van SEPA, de Single Euro Payments Area of unieke euro-betalingsruimte. De Belgische banken steunen dit Europese project ten volle. De belangrijkste conclusie uit dit migratieplan voor de vzw UCV is dat de Belgische banken van oordeel zijn dat er in de SEPA-context geen toekomst is weggelegd voor het UCV. Er werd geoordeeld dat het UCV, zowel qua structuur (vzw) als qua schaalgrootte (ca. 1 miljard operaties) niet gewapend is om de concurrentie met andere, Europese ACH's aan te gaan. Door de introductie van SEPAstandaarden voor overschrijvingen, domiciliëringen en kaartbetalingen valt de natuurlijke bescherming vanwege unieke nationale standaarden weg, die sinds het ontstaan van het UCV altijd heeft bestaan. Het SEPA-migratieplan voorziet in een uitdoofscenario voor het UCV als ACH tegen 31 december Tegen die datum zou het Belgische betalingsverkeer moeten zijn gemigreerd naar een Europees ACH op voorwaarde dat er zich tegen die datum een of meerdere valabele Europese alternatieven hebben aangediend. Het UCV wordt SEPA-compliant als fall-back scenario Omdat het zo goed als uitgesloten is dat een volwaardig Europees ACH het Belgische betalingsverkeer zal kunnen overnemen op de SEPA-deadline van 1 januari 2008, wordt het UCV voorbereid op de SEPA als fall-back scenario door de ontwikkeling van nieuwe toepassingen die betalingsberichten in het SEPA-formaat moeten kunnen verwerken. De nieuwe toepassingen dienen overschrijvings- en domiciliëringsberichten te verwerken en zullen parallel naast de huidige UCVtoepassingen bestaan. De SEPA schrijft immers voor dat de cliënt vanaf 1 januari 2008 in staat moet kunnen zijn om SEPA-betalingen aan te bieden. Bij het project UCV SEPA-compliance worden de bestaande UCV-kenmerken zo veel als mogelijk behouden en wordt de UCV-toepassing dusdanig aangepast dat een migratie naar een Europees ACH optimaal wordt voorbereid.

9 11 EACHA Een SEPA-compliant Europees ACH kan zich op eigen kracht ontwikkelen met een eigen bereikbaarheid naar de ganse eurozone of zelfs ruimer. Een alternatief project is het "Interoperability framework" van EACHA, de Europese associatie van ACH's. Dit project bereidt de technische en functionele standaarden voor middels dewelke de bestaande ACH's in Europa zich met elkaar kunnen verbinden om op die manier de voor SEPA vereiste Europese bereikbaarheid te bewerkstelligen. EACHA werd opgericht in Brussel op 28 september 2006 als een internationale vzw naar Belgisch recht. De vzw UCV is één van de stichtende leden van EACHA, zoals vrijwel alle ACH's van de eurozone en enkele daarbuiten. Het UCV compliant met de Core Principles voor PIPS Einde 2003 werd het UCV door de Groep Oversight van de Nationale Bank van België geëvalueerd aan de hand van de 10 Core Principles, zoals opgesteld door de BIS (Bank for International Settlement). Dit assessment leidde tot een aantal aanbevelingen, vooral op het vlak van juridische documentatie, vanwege de Groep Oversight. De voorbije jaren heeft het UCV dit geactualiseerd, vooral middels nieuwe statuten en reglementen en middels het UCV III-project. In 2006 beschouwt het UCV zich als compliant met de subset van 6 Core Principles die als maatstaf gelden voor PIPS (Prominently Important Payment Systems) zoals het UCV. PERSPECTIEVEN SEPA 2007 zal voor het UCV in het teken staan van het project SEPA-compliance met als doel de uitwisseling van SEPA-betalingsberichten mogelijk te maken in het UCV voor Belgo-Belgische betalingsberichten, vanaf 1 januari 2008 voor Europese overschrijvingen en vanaf 1 januari 2009 voor Europese domiciliëringen. Hiervoor zullen ook wijzigingen aan het UCV-reglement nodig zijn. Een randproject van deze SEPA-compliance is het tijdelijk bestand voor domiciliëringsmandaten dat de Nationale Bank van België ter beschikking zal stellen van de aangeslotenen van de vzw UCV. De standaard voor Europese domiciliëringen voorziet namelijk in een Creditor-driven Mandate Flow (CMF) waar in België vandaag enkel een Debtor-driven Mandate Flow (DMF) bestaat. Alle mandaten zullen daarom van de bank van de debiteur moeten worden getransfereerd naar de bank van de crediteur en zo verder naar de crediteur zelf. De aangeslotenen zullen de mandaten als bank van de debiteur kunnen opladen in dit bestand en de mandaten als bank van de crediteur kunnen downloaden. Beide bewegingen zullen gebeuren via de CEC Gateway.

10 12 Settlement UCV in TARGET 2 Het nieuwe pan-europees platform voor grote betalingen, TARGET2, zal in 2007 worden opgeleverd. Het Belgische ELLIPS-systeem (RTGS of Real Time Gross Settlement) zal migreren in de tweede golf op 18 februari Dit heeft gevolgen voor de vereffening van de randsystemen zoals het UCV, dat ELLIPS moet volgen naar TARGET2 en dus zal vereffenen op het Single Shared Platform (SSP). Deze vereffening op het SSP zal in 2007 technisch en reglementair worden voorbereid. CEC Gateway Release 4.0 In 2007 zal een vierde versie van de CEC Gateway in productie worden genomen (Release 4.0). Deze release kadert in het beheer van versies (change management) voor de CEC Gateway zoals bepaald door de raad van bestuur. Enerzijds houdt de Release 4.0 een technische upgrade in van de ondersteunde platformen, anderzijds worden functionele aanpassingen ingebouwd die het mogelijk moeten maken om in het kader van SEPA domiciliëringsmandaten uit te wisselen met de Nationale Bank van België en betalingsberichten uit te wisselen in de SEPA-toepassingen van het UCV.

11 13 STATISTISCHE BIJLAGE Tabel 1 : Evolutie van het aantal verwerkte operaties Jaar Totaal Daggemiddelde Jaarlijkse groei (%) (tot) ,5 % ,0 % ,3 % ,0 % ,5 % ,5 % ,9 % ,5 % ,8 % ,2 % ,4 % ,9 % ,7 % ,5 % Tabel 2: Evolutie van de verwerkte bedragen in miljoenen EUR Jaar Totaal Daggemiddelde Jaarlijkse groei (%) (tot) ,0 % ,3 % ,5 % 1996 (a) ,3 % 1996 (b) ,3 % ,4 % ,3 % ,7 % ,0 % ,4 % ,0 % ,9 % ,2 % ,8 % (a) Tot (b) Vanaf (start van ELLIPS).

12 Tabel 3 : Verwerkt volume per categorie operaties (daggemiddelde) 14 Categorie (*) Groei (%) Creditoperaties Overschrijvingen op papier ,3 % Geautomatiseerde overschrijvingen ,8 % Stortingen ,4 % Tegenpartij kaartoperaties ,4 % Totaal (1) ,4 % Debetoperaties Cheques ,6 % Verkooppunt-terminals (POS) ,9 % Automatische loketten (ATM) ,1 % Voorafbetaalde kaarten (PROTON) ,4 % Onbetaalde cheques ,9 % Kredietkaartoperaties ,8 % Andere ,0 % Totaal (2) ,6 % Domiciliëringen Invorderingen ,8 % Terugbetalingen ,5 % Onbetaalden ,8 % Totaal (3) ,6 % Wissels Handelswissels ,4 % Onbetaalde wissels ,6 % Andere ,4 % Totaal (4) ,8 % Niet-financiële operaties Wissels - info ,6 % Totaal (5) ,6 % TOTAAL ( ) ,9 % (*) Zie omschrijving in tabel 6. De cursief aangeduide operaties zijn in de grafieken in de tekst gegroepeerd in de rubriek "Andere"

13 15 Tabel 4 : Verwerkte bedragen per categorie operaties (daggemiddelde - in duizenden euro) Categorie (*) Groei (%) Creditoperaties Overschrijvingen op papier ,1 % Geautomatiseerde overschrijvingen ,5 % Stortingen ,6 % Tegenpartij kaartoperaties ,6 % Totaal (1) ,2 % Debetoperaties Cheques ,1 % Verkooppunt-terminals (POS) ,5 % Automatische loketten (ATM) ,8 % Voorafbetaalde kaarten (PROTON) ,0 % Onbetaalde cheques ,9 % Kredietkaartoperaties ,4 % Andere ,3 % Totaal (2) ,7 % Domiciliëringen Invorderingen ,0 % Terugbetalingen ,6 % Onbetaalden ,2 % Totaal (3) ,7 % Wissels Handelswissels ,5 % Onbetaalde wissels ,1 % Andere ,0 % Totaal (4) ,9 % TOTAAL ( ) ,2 % (*) Zie omschrijving in tabel 6. De cursief aangeduide operaties zijn in de grafieken in de tekst gegroepeerd in de rubriek "Andere"

14 16 Tabel 5 : Spreiding van de afgegeven en ontvangen operaties per technische aangeslotene Aantal operaties Bedragen (x 1000 EUR) Instelling BANK VAN DE POST FORTIS BANK (*) DEXIA BANK BELGIE (*) NATIONALE BANK VAN BELGIE (*) ANTWERPS BEROEPSKREDIET OOSTVLAAMS BEROEPSKREDIET BANQUE CPH COMMERZBANK A.G ING BELGIUM (*) CITIBANK INTERNATIONAL PLC SANTANDER BENELUX DEUTSCHE BANK N.V DELTA LLOYD BANK BANCO BILBAO VIZCAYA ARGENTARIA BANK J. VAN BREDA & C (*) BANKSYS EUROPABANK DE POST (*) BANK OF AMERICA N.A ABN-AMRO BANK - BELGIAN BRANCH KBC BANK (*) AXA BANK BELGIUM (*) VDK SPAARBANK ARGENTA SPAARBANK (*) Leden van de Raad van bestuur op 31/12/

15 17 Tabel 6 : Omschrijving van de statistische categorieën Categorie (*) Toepassing Aardcode Creditoperaties Overschrijvingen op papier 001 0, 1, 5, 6, , 1, 5, 6, 9 Geautomatiseerde overschrijvingen 001 3, 8, G, R, T 006 3, 8, I, R, T, W, Z Stortingen 001 E, F 006 E, F Tegenpartij kaartoperaties 001 C, P, X, Y Debetoperaties Cheques 004 1, 2, 5, X Verkooppunt-terminals (POS) 004 8, Y Automatische loketten (ATM) 004 7, Z Voorafbetaalde kaarten (PROTON) 004 P Onbetaalde cheques 007 1, 2, 5, X Kredietkaartoperaties 004 C Andere 004 9, I 007 9, I Domiciliëringen Invorderingen Terugbetalingen Onbetaalden Wissels Handelswissels 050 2, 3, 6, B B Onbetaalde wissels 052 4, , R Andere C Niet-financiële operaties Wissels - info 080 1, 3, 5, A, N, R (*) De cursief aangeduide operaties zijn in de grafieken in de tekst gegroepeerd in de rubriek "Andere"