Monument: Amsterdam, Princesseflat

Transcriptie

1 Monument: Amsterdam, Princesseflat REGISTER Monumentnummer Identificatienummer Basisregistratie (sterflat) (conciërgewoning) (garage) (garage) (garage) (garage) (garage) (garage) (garage) (garage) (garage) (garage) (garage) Provincie Gemeente Plaats Straat/huisnummer Postcode Kadastrale aanduiding Amsterdam AB AB 1820 Datum inschrijving in register beschermde monumenten Datum, deel en nummer van inschrijving in openbare registers Aanduiding of korte omschrijving Complexonderdeel van complex [naam of complexnummer] Noord-Holland Amsterdam Stadsdeel Zuid Beethovenstraat 157 t/m 265 (oneven nummers) 1077 JD Negen verdiepingen tellend flatgebouw bestaande uit drie vleugels op Y-vormige plattegrond. Aangebouwde garages. Boven de laatste garages een woning. n.v.t.

2 KENNIS: WAARDERING I Cultuurhistorische waarde: belang van het object/complex 1. als bijzondere uitdrukking van (een) culturele, sociaaleconomische en/of bestuurlijke/beleidsma tige en/of geestelijke ontwikkeling(en); 2. als bijzondere uitdrukking van (een) geografische, landschappelijke en/of historisch-ruimtelijke ontwikkeling; 3. als bijzondere uitdrukking van (een) technische en/of typologische ontwikkeling(en); 4. wegens innovatieve waarde of pionierskarakter; 5. wegens bijzondere herinneringswaarde. II Architectuur- en kunsthistorische waarde: (bijzonder) belang van het object/complex 1. voor de geschiedenis van de architectuur en/of bouwtechniek; 2. voor het oeuvre van een bouwmeester, architect, ingenieur of kunstenaar; 3. wegens de hoogwaardige esthetische kwaliteiten van het ontwerp; 4. wegens het bijzondere materiaalgebruik, de ornamentiek en/of monumentale kunst; 5. wegens de bijzondere Het complex markeert met het gelijktijdig aangelegde Beatrixpark de zuidgrens van het Algemeen Uitbreidingsplan uit De flat behoort tot een van de eerste van dit type in Nederland. Flats op stervormige plattegrond hebben als voordeel ten opzichte van strokenbouw dat de appartementen aan drie zijden vensters en balkons hebben en daarmee ook een betere bezonning (voor de gekoppelde appartementen in de zuidelijke vleugel geldt dit uiteraard niet). De flat, de eerste woontoren van Stam, is gebouwd in zijn Amsterdamse periode een tijd waarin de architect niet meer uitsluitend sociale woningbouw ontwierp maar ook voor de gegoede burgerij bouwde. De esthetische kwaliteit van het ontwerp ligt vooral in zijn complexiteit: het is geen gebouw van lengte, breedte en hoogte, maar architectuur van ruimte en tijd.

3 samenhang tussen exterieur en interieur(onderdelen). III Situationele en ensemblewaarde 1. object als essentieel (cultuurhistorisch, functioneel en/of architectuurhistorisch en visueel) onderdeel van een complex; 2. a. bijzondere, beeldbepalende object voor het aanzien van zijn omgeving; b. bijzondere complex voor het aanzien van zijn omgeving, wijk, stad of streek; 3. a. bijzondere complex wegens de hoogwaardige kwaliteit van de bebouwing in relatie tot de onderlinge historisch-ruimtelijke context en in relatie tot de daarbij behorende groenvoorzieningen, wegen, wateren, bodemgesteldheid en/of archeologie; b. bijzondere object wegens de wijze van verkaveling/ inrichting/ voorzieningen. IV Gaafheid en herkenbaarheid: belang van het object/complex 1. wegens de architectonische gaafheid en/of herkenbaarheid van ex- en/of interieur; De flat is sterk beeldbepalend vanwege zijn afwijkende plattegrond en hoogte in een omgeving van gelijkvormige, rechthoekige flatgebouwen. De flat is een opvallend accent als laatste bouwvolume aan de zuidrand van het Algemeen Uitbreidingsplan ( ), zoals dat pas in de jaren 60 van de vorige eeuw vorm kreeg. Bijzonder is dat de flat met de garages, de woning en het parkje een klein stedenbouwkundig geheel vormt binnen de rechthoekige kavel en daarmee afwijkt van de overige flatgebouwen in strokenbouw langs de Beethovenstraat. De huidige verschijningsvorm van de flat, garages en kantoor/woning is nog geheel dezelfde als die na de oplevering in Van een aantal interieurs is in de loop der jaren de indeling gewijzigd. Het exterieur toont een grote mate van eenheid, het beeld is niet versnipperd als gevolg van individueel eigendom.

4 2. wegens de materiële, technische en/of constructieve gaafheid; 3. als nog goed herkenbare uitdrukking van de oorspronkelijke of een belangrijke historische functie; 4. wegens de waardevolle accumulatie van belangwekkende historische bouwen/of gebruiksfasen; 5. (van specifiek het complex) wegens de gaafheid en herkenbaarheid van het gehele ensemble van samenstellende onderdelen (hoofd- en bijgebouwen, hekwerken, tuinaanleg e.d.); 6. in relatie tot de structurele en/of visuele gaafheid van de stedelijke, dorpse of landschappelijke omgeving. V Zeldzaamheid 1. belang van het object/complex wegens absolute zeldzaamheid in architectuurhistorisch, bouwtechnisch, typologisch of functioneel opzicht; 2. uitzonderlijk belang van het object/complex wegens relatieve zeldzaamheid in relatie tot één of meer van de onder I t/m III genoemde kwaliteiten. Onderdelen zonder monumentale waarde: In materieel opzicht is de flat niet noemenswaard veranderd. Het exterieur is ongewijzigd sinds de bouw. In het interieur is de afwerking van de gemeenschappelijke ruimtes, met name van vloeren en kolommen in de hal, in marmer en travertijn, de oorspronkelijke. De oorspronkelijke woonfunctie is nog even goed herkenbaar als in de jaren 60 van de vorige eeuw. Alle onderdelen van het complex, flat, garages en kantoor/woning zijn even gaaf bewaard gebleven. In ruimtelijk opzicht is de stedelijke omgeving met veel groen en ruim uiteen geplaatste flatgebouwen, waarin de hogere Princesseflat domineert, niet ingrijpend gewijzigd sinds de jaren 60 van de vorige eeuw. Het flatgebouw op stervormige plattegrond is het niet het enige, maar wel een van de weinige van dit type in Nederland. De veel soberder sterflat in Nijmegen is gebouwd in In Wageningen staan er zes uit de jaren 60 en 70 van de vorige eeuw. De meeste sterflats, waaronder die in Hoorn, Ede, Maastricht en Heerlen dateren uit de jaren 70..

5 Receptiegeschiedenis, prijzen e.d. onbekend Overige n.v.t. KENNIS: FEITEN Oorspronkelijke functie(s), Typologie Huidige functie (met jaartal) Woningen en woningbouwcomplexen, appartementengebouw, woonflat Wonen (2012) Naam object Sterflat of Princesseflat Stijl/stroming Bouwtijd (ook de planfase) Architect(en)/ontwerper(s) Martinus Adrianus (Mart) Stam Uitvoerder (aannemer onbekend e.d.) Opdrachtgever onbekend Exterieur De flat is gebouwd op een Y-vormige plattegrond, waarvan de kortere zuidvleugel de poot en de symmetrie-as vormt. De flat heeft een in hoofdzaak bakstenen aspekt. Het betonskelet komt tot uitdrukking in de horizontale, lichte banden die de verdiepingen markeren. De indeling van elk van de gevels is over de hele hoogte identiek. De vele reeksen balkons benadrukken het verticale aspect van de flat. Om een parkje aan de noordzijde van de flat liggen achttien garages, op de vijf laatste is een woning gebouwd, die via een buitentrap toegankelijk is. Garages en woning zijn in dezelfde materialen als de flat opgetrokken en vormen daarmee een fysieke en visuele eenheid. Gebouw, Betonskeletbouw; baksteen muurwerk. constructietechniek Interieur (indeling) Op de begane grond onder de westvleugel bevinden zich een open voorportaal en een ruime entreehal met toegang naar de liften en bergingen onder de oostvleugel. Elk van de 8 woonlagen van de zuidvleugel bevat 2 appartementen; de westvleugel en oostvleugel hebben 9 verdiepingen met elk één appartement. Interieur, techniek en Openbare ruimtes: De hal is belegd met marmeren materialen tegels, het muurwerk bestaat uit schoonmetselwerk. De kolommen en de liftenwand zijn bekled met travertijn. Dezelfde materialen zijn gebruikt voor de portalen op de verdiepingen.

6 Kunstwerken/orgels/ gedenktekens/meubels die onderdeel zijn van het monument n.v.t. Groen erfgoed: aanleg/beplanting Stedenbouwkundige ligging, situering Archeologische relevantie De flat is gelegen in een stedelijke, maar toch vrij groene omgeving. Het gebouw grenst aan de achterzijde aan het Beatrixpark. Het parkje tussen de flat, de garages en de woning maakt deel uit van het ontwerp en valt onder de bescherming. Het gebouw ligt in Nieuw Zuid, een van de wijken die na de Tweede Wereldoorlog werden aangelegd op basis van het Algemeen Uitbreidingsplan van Nieuw Zuid kwam tot stand tegelijk met de aanleg van Buitenveldert tussen 1958 en Ook het achter de flat gelegen Beatrixpark dateert uit die periode. De flat ligt aan de oostzijde van de Beethovenstraat. De langere vleugels met de grote appartementen liggen ongeveer oost-west, de kortere vleugel met kleine appartementen wijst naar het zuiden. Geschiedenis Roerende objecten van Belang voor het gebouw Relevante wijzigingen Een aantal appartementen heeft na interne verbouwingen niet meer de oorspronkelijke plattegrond. Het exterieur is in hoofdzaak ongewijzigd, dat geldt ook voor de garages (oorspronkelijke houten deuren met houten ventilatieroosters) en de vrijstaande woning. Bezocht A. de Vries; 3 augustus 2012; 17 oktober 2012; 11 december 2012 toelichting gegeven voor de bewoners. Overige - KENNIS: BRONNEN Primaire bronnen, kaarten, literatuur, documentatie, websites Nr. 1

7 Nr.2 Interviews bewoners, gebruikers W. Möller, Mart Stam , Architekt, Visionair, Gestalter: sein Weg zum Erfolg, Tübingen Op 17 oktober 2012 gesproken met Martijn van Nieuwenhuyzen (vereniging van eigenaren) en Jan van Adrichem (bewoner). Op 11 december een voorlichtingsavond voor alle bewoners.