DE VRUCHTGEBRUIKER BOUWT 1

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "DE VRUCHTGEBRUIKER BOUWT 1"

Transcriptie

1 DE VRUCHTGEBRUIKER BOUWT 1 I. INLEIDING. 1. Deze bijdrage handelt over de situatie waarbij een perceel bouwgrond toebehoort aan één persoon voor het vruchtgebruik en aan een andere persoon voor de blote eigendom 2, met de bedoeling dat de constructies die later op deze grond zullen opgericht worden een zelfde eigendomsstatuut hebben als de grond (vruchtgebruik / blote eigendom). Indien de vruchtgebruiker zonder meer zou beginnen bouwen zal hij immers, ingevolge een aan vruchtgebruik verbonden accessoir opstalrecht (hierna besproken), voor de volledige duur van het vruchtgebruik de volle eigenaar zijn van de gebouwen, en als die gebouwen vervolgens overgaan naar de blote eigenaar kan hier een niet onaardig fiscaal prijskaartje aan vasthangen (eveneens hierna besproken). De vraag beantwoorden noodzaakt ons tot een juridische analyse van de aard en omvang van het recht van natrekking enerzijds en van de contractsvrijheid om één en ander te modaliseren anderzijds. II. HET RECHT VAN NATREKKING. 2. De natrekking wordt gedefinieerd als de situatie waarbij een zaak haar individualiteit verliest door haar opname, haar incorporatie in een andere zaak. Wanneer beide zaken aan verschillende eigenaars toebehoren ontstaat een eigendomsconflict. Principieel zou men beide zaken uit elkaar moeten halen en ze aan hun respectievelijke eigenaars toewijzen. Indien dit niet mogelijk is of indien het uit elkaar halen van beide zaken te zware economische verliezen met zich zou meebrengen, dient het eigendomsconflict logischerwijze opgelost te worden door de hele zaak aan één eigenaar toe te wijzen 3. Volgens de definitie van artikel 546 B.W. is de natrekking met name het recht verkregen door de eigendom van een roerende of onroerende zaak op al wat zij voortbrengt en op hetgeen, hetzij natuurlijk, hetzij kunstmatig, als bijzaak ermee verenigd wordt. 1 Deze bijdrage is een enigszins herwerkte versie van het verslag dat door ondergetekende werd opgesteld voor het Comité voor Studie en Wetgeving van de Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat over dit onderwerp (Dossier Oprichting van een gebouw op een grond die in vruchtgebruik toebehoort aan één persoon en in blote eigendom aan een ander, besproken en goedgekeurd tijdens de vergadering van de Nederlandse Kamer van 17 mei 2008, tot op heden nog niet gepubliceerd). 2 De wijze van eigendomsverkrijging kan divers zijn, zowel ten bezwarende titel (aankoop, ruiling, inbreng in vennootschap, enz.) als ten kostenloze titel (erfenis of schenking). Uiteraard kunnen er ook meerdere titularissen zijn van het vruchtgebruik en de blote eigendom (zoals een echtpaar, kinderen, boers en zussen, meerdere vennootschappen of verenigingen, enz.). 3 VAN NESTE, F., Zakenrecht, V, deel I, in Beginselen van Belgisch privaatrecht, Story-Scientia, 1990, nr. 194, p. 354; VAN SINAY, T., Bouwen op andermans grond in het algemeen en in enkele bijzondere gevallen vergoedingsregeling enkele bedenkingen, in Eigendom Propriété, VUYE, H., WERY, P., KOKELENBERG, J. en VAN NESTE, F. (eds.), Die Keure, 1996, p

2 Dit recht van natrekking, deze bijzakelijke vereniging, die in deze bijdrage beperkt wordt tot de inlijving van gebouwen in de grond, vormt de grondslag voor drie verschillende rechtsregelingen, die bij nader toezien de ene uit de andere voortvloeien : - het is een wijze van natuurverandering, van roerende in onroerende goederen (art. 518 B.W.); - het is een wijze van eigendomsverwerving voor de eigenaar van de grond (art. 546, 555 en 712 B.W.); - het is tenslotte ook een wijze van bewijslevering (art. 1018, 1615 B.W. en art. 45 Hyp.W.) Natrekking vereist : a) twee onderscheiden lichamelijke zaken (roerend of onroerend). Loutere bewerking (b.v. beschildering) van een zaak (die op zichzelf niet kan bestaan) geeft geen aanleiding tot natrekking want doet geen eigendomsconflict ontstaan; het betreft in dat geval alleen een kwestie van vergoeding van onkosten 5 ; b) één zaak die belangrijker is dan de andere, waarbij de grond meestal als hoofdzaak zal gelden, zeker bij onroerende natrekking (aangezien de gebouwen steun vinden op de grond en niet op zichzelf kunnen bestaan), hoewel het bij appartementsmede-eigendom net omgekeerd is (aangezien de grond daar als bijzaak bij de verschillende privatieven aanzien wordt); c) beide zaken zitten aan elkaar vast. Natrekking berust op aanwas : natuurlijke (b.v. aanslibbing) of kunstmatige (door toedoen van de mens) Natrekking houdt een eigendomsoverdracht in, van bijzaak naar hoofdzaak. Daaruit volgt : a) dat natrekking de openbare orde niet raakt. Het gaat immers om louter private belangen 7, over een conflict tussen private eigendomsrechten, hetgeen onderstreept wordt door art. 555 B.W. (waarover meer in volgend randnummer); b) dat natrekking principieel onmiddellijk geschiedt : ze werkt in rechte zodra ze in feite bestaat, althans volgens de klassieke rechtsleer. De hedendaagse rechtsleer stelt dat er slechts natrekking plaatsvindt indien hiertoe zowel van de zijde van de grondeigenaar als van de zijde van de bouwer een intentioneel element aanwezig is 8 ; 4 WERDEFROY, F., Beschouwingen over de onroerende natrekking, het recht van erfpacht, het recht van opstal en het verlof tot bouwen, T.P.R., 1983, nr. 2, p De leer der onkosten, in het Frans la théorie der impenses. Lees : DEKKERS-DIRIX, Handboek Burgerlijk Recht, II, nrs. 432 e.v., p. 171 e.v.; HANSENNE, J., L accession, in Rép. Not., deel II, boek I, Larcier, 1994, nrs. 124 e.v., p. 125 e.v. 6 DEKKERS-DIRIX, Handboek Burgerlijk Recht, II, nr. 378, p HANSENNE, J., L accession, in Rép. Not., deel II, boek I, Larcier, 1994, nr. 81, p. 101; VAN SINAY, T., Bouwen op andermans grond in het algemeen en in enkele bijzondere gevallen vergoedingsregeling enkele bedenkingen, in Eigendom Propriété, VUYE, H., WERY, P., KOKELENBERG, J. en VAN NESTE, F. (eds.), Die Keure, 1996, p. 324; WERDEFROY, F., Beschouwingen over de onroerende natrekking, het recht van erfpacht, het recht van opstal en het verlof tot bouwen, T.P.R., 1983, nr. 4, p HANSENNE, J., L accession, in Rép. Not., deel II, boek I, Larcier, 1994, nrs. 74 B e.v., p. 95 e.v. 2

3 c) dat natrekking voor altijd geschiedt, om dezelfde reden. Natrekking doet eigendom verkrijgen (art. 712 B.W.) en eigendom is een bestendig recht Bij het bouwen op andermans grond vindt kunstmatige natrekking plaats (art. 555 B.W.). De eigenaar van de grond heeft de volgende keuze 10 : a) hij mag mij verplichten het werk op mijn kosten af te breken, indien zulks tenminste mogelijk blijkt (zoniet geldt de leer der kosten, hierboven vermeld). Lijdt de grondeigenaar enige schade (omdat hij verhinderd is zelf te bouwen of te verhuren), dan heeft hij bovendien nog recht op schadevergoeding; b) hij mag het werk laten staan, tegen schadeloosstelling. Hij wordt er dan eigenaar van door natrekking. Maar eveneens verrijkt hij zich, op mijn kosten. Daarom zal hij mij die kosten (materieel en arbeid) moeten terugbetalen. Staat de grondeigenaar evenwel tegenover een bezitter te goeder trouw (te weten iemand die zich eigenaar van de grond waande), dan mag hij hem niet dwingen tot afbreken. Qua schadevergoeding laat art. 555 B.W. de grondeigenaar de keuze : a) ofwel de door de bouwer uitgegeven onkosten betalen, b) ofwel de door de grond geboekte meerwaarde betalen, berekend op de dag der teruggave. Gewoonlijk ligt dit bedrag lager dan dit van de onkosten. Die keuze heeft kritiek uitgelokt, aangezien ze kan meebrengen dat de bezitter te goeder trouw er slechter vanaf komt dan een bezitter te kwader trouw. 6. Behoudens bijzondere overeenkomsten (natrekking raakt de openbare orde niet) en bijzondere wetteksten (b.v. inzake huur) wordt van art. 555 B.W. nog in de volgende drie gevallen afgeweken : a) opstal : art. 6 Opstalwet; b) werken tot mijnontginning (waarop hier niet wordt ingegaan); c) gebouwen van het openbaar domein : er treedt geen natrekking in wanneer gebouwen die onder het openbaar domein ressorteren op particuliere grond worden opgetrokken. 11 III. VERZAKEN AAN HET RECHT VAN NATREKKING. 7. Waar er in de rechtsleer en rechtspraak nooit discussie heeft bestaan over de principiële mogelijkheid van een verzaking aan het recht van natrekking (aangezien de 9 DEKKERS-DIRIX, Handboek Burgerlijk Recht, II, nr. 380, p DEKKERS-DIRIX, Handboek Burgerlijk Recht, II, nrs. 385 e.v., p DEKKERS-DIRIX, Handboek Burgerlijk Recht, II, nrs. 388 e.v., p Omgekeerd kan de overheid wel een domein in concessie geven waarop de houder van deze concessie kan bouwen; de gebouwen zullen dan aan de concessiehouder toebehoren in volle eigendom voor de duur van de concessie. Voor een concreet toepassingsgeval, lees : Rb. Brugge, 20 december 1993, Act. Dr., 1996, 807, noot DEMOULIN, A., Accession et superficie : rélexions pour la perception des droits d enregistrement. Recent heeft ons hoogste rechtscollege in een princiepsarrest zelfs dat onder bepaalde voorwaarden ook zakelijke rechten, zoals een recht van opstal, kunnen gevestigd worden op het openbaar domein ten behoeve van particulieren (Cass., 18 mei 2007, J.L.M.B., 2007, 1726, NjW, 2007, 652, noot RASSCHAERT, Rev.Not. B., 2007, 631, noot LAGASSE, R.W., , 736, noot SAGAERT, T. Gem., 2008, 71, noot DE BOEL). 3

4 natrekking de openbare orde niet raakt en slechts private belangen behartigt) bestond die eensgezindheid geenszins met betrekking tot de juridische kwalificatie van dergelijke rechtshandeling. 12 Er waren dienaangaande verschillende zienswijzen, te weten 13 : a) het betreft de vestiging van een zelfstandig opstalrecht; b) het betreft een zakelijk recht sui generis ; c) het betreft een verzaking aan het wettelijk vermoeden vervat in art. 553 B.W. 14 ; d) het betreft een rechtshandeling die een erfdienstbaarheid tot stand brengt. Aan deze controverse werd een einde gesteld door ons hoogste rechtscollege. Gelet op het numerus clausus beginsel van de zakelijke rechten oordeelde het hof van cassatie in een princiepsarrest van 19 mei dat de verzaking aan het recht van natrekking diende gelijkgesteld te worden met de vestiging van een zelfstandig opstalrecht. Gevolg hiervan is dat een verzaking aan het recht van natrekking slechts mogelijk is voor een maximale periode van 50 jaar (art. 4 Opstalwet). 16 Deze stellingname kan worden onderschreven en sluit aan bij de zienswijze die in de rechtsleer werd verdedigd naar aanleiding van het cassatie-arrest van 13 mei dat betrekking had op de verkoop van een grond zonder de daarop gerichte gebouwen. 18 Derhalve is het niet noodzakelijk dat partijen uitdrukkelijk tot de vestiging van een (zelfstandig) opstalrecht overgaan of de (stilzwijgende) vestiging van dergelijk recht bevestigen bij notariële akte, hoewel zulks uiteraard verkieslijk is aangezien er dan een 12 VAN MUYLDER, A. en VERSTAPPEN, J., Actuele problemen inzake het recht van natrekking, de verzaking daaraan, en het recht van opstal, T. Not., 1992, p en de in voetnoot nr. 2 geciteerde rechtsleer en rechtspraak. 13 CHANDELLE, J.-M., R.P.D.B., compl. VII, v Superficie, Bruylant, 1990, nrs. 69 e.v., p e.v.; MOSTIN, C., Empohytéose et superficie Les aspects civils, in Rép. Not., deel II, boek VI, Larcier, 2004, nr. 123, p ; DU FAUX, H., La renonciation à accession Analyse et implications, Rev. Not. B., 1980, 7; DU FAUX, H., Renonciation à accession Nature de la figure juridique Eclaircissement d un point de vue, Notarius, 1984, 310; ISTAS, F.L., Réflexions sur le droit d accession, Rev. Not. B., 1967, 270; WERDEFROY, F., Verlof tot bouwen met afstand van het recht van natrekking, T. Not., 1981, p ; WERDEFROY, F., Beschouwingen over de onroerende natrekking, het recht van erfpacht, het recht van opstal en het verlof tot bouwen, T.P.R., 1983, In deze zienswijze wordt aan de bouwheer geen enkel zakelijk recht op de grond toegekend en is de afstand van het recht van natrekking vanwege de grondeigenaar een louter eenzijdige handeling. 15 Cass., 19 mei 1988, Arr. Cass., , 1230, J.T., 1988, 475, Pas., 1988, I, 1142, R.W., , 573, noot, Rev. Not. B., 1988, MOSTIN, C., Empohytéose et superficie Les aspects civils, in Rép. Not., deel II, boek VI, Larcier, 2004, nr. 122, p. 134, met talrijke verwijzingen naar rechtsleer in voetnoot nr. 1 op p Cass., 13 mei 1970, R.C.J.B., 1980, 13, noot RENARD, C., La renonciation à accession. 18 VAN MUYLDER, A. en VERSTAPPEN, J., Actuele problemen inzake het recht van natrekking, de verzaking daaraan, en het recht van opstal, T. Not., 1992, p. 282 en de in voetnoot nr. 10 geciteerde rechtsleer. 4

5 aantal modaliteiten kunnen geregeld worden (zoals de duur, de vergoedingsregeling op het einde en bij eventuele voortijdige beëindiging 19, enz.). De formulering dat een verzaking aan het recht van natrekking geen vestiging van een opstalrecht inhoudt, die in oude notariële akten wel eens voorkwam, is nu evenwel duidelijk uit den boze en zonder waarde. 20 IV. ACCESSOIRE OF ONZELFSTANDIGE OPSTALRECHTEN Naast voormelde gevallen van verzaking aan het recht van natrekking (inhoudende vestiging van een zelfstandig opstalrecht) en de verkoop van de grond zonder de daarop opgerichte gebouwen of omgekeerd, waarin op rechtstreekse wijze, door een titel, een zelfstandig recht van opstal wordt gevestigd, zijn er ook nog gevallen waarin men het recht van opstal aantreft als accessorium van andere rechtsverhoudingen. Een opstalrecht kan inderdaad voorkomen : a) als accessoir zakelijk recht, te weten : - als een onroerend zakelijk recht dat accessoir een recht van opstal verleent, zoals een recht van erfpacht (dat derhalve gepaard gaat met een accessoir opstalrecht, aangezien de erfpachter het recht heeft te bouwen op de in erfpacht gegeven grond en eigenaar zal zijn van de door hem opgerichte gebouwen tijdens de duur van zijn recht van erfpacht) of een recht van vruchtgebruik (idem), dan wel - als onderdeel van een door de eigenaar toegestaan persoonlijk recht van huur (aangezien de huurder het recht heeft te bouwen en derhalve ook eigenaar zal zijn van de door hem opgerichte gebouwen tijdens de duur van zijn contract, tenzij dit contractueel zou uitgesloten zijn of onverenigbaar met de aard van de verhuurde zaak) of als onderdeel van een andere overeenkomst die een genotsrecht verschaft 22 ; b) als zelfstandig zakelijk recht van opstal, zoals bepaald in de Opstalwet, waarmee de verzaking aan het recht van natrekking wordt gelijkgesteld. De Opstalwet van 10 januari 1824 regelt enkel deze laatste vorm Wij verwijzen de geïnteresseerde lezen in dit verband naar onze bijdrage Actuele ontwikkelingen inzake vruchtgebruik, erfpacht en opstal, N.F.M., 2006, MOSTIN, C., Empohytéose et superficie Les aspects civils, in Rép. Not., deel II, boek VI, Larcier, 2004, nr. 122, p De Franstalige rechtsleer hanteert het begrip superficie-conséquence. Lees : GOSSELIN, A. en HERVE, L., Du sort des constructions et aménagements immobiliers réalisés par l occupant. Aspects civils et fiscaux (2 e partie), Rev. Not. B., 2006, nrs. 64 e.v., p. 221 e.v.; HANSENNE, J., L accession, in Rép. Not., deel II, boek I, Larcier, 1994, nr. 75, p en nr. 219, p. 191; MOSTIN, C., Empohytéose et superficie Les aspects civils, in Rép. Not., deel II, boek VI, Larcier, 2004, nr. 125, p en nr. 147, p Lees ook onze bijdrage in het T. Not., 2007, , waaraan bepaalde passages uit dit verslag ontleed zijn. 22 GOSSELIN, A. en HERVE, L., Du sort des constructions et aménagements immobiliers réalisés par l occupant. Aspects civils et fiscaux (2 e partie), Rev. Not. B., 2006, nr. 64, p MOSTIN, C., Empohytéose et superficie Les aspects civils, in Rép. Not., deel II, boek VI, Larcier, 2004, nr. 125, p. 137; VAN MUYLDER, A. en VERSTAPPEN, J., Actuele problemen inzake het recht van natrekking, de verzaking daaraan, en het recht van opstal, T. Not., 1992, p. 284; VAN OEVELEN, A., Overeenkomsten op basis van het recht van erfpacht en het recht van opstal, in Oude en nieuwe rechtsfiguren. Erfpacht, opstal, onroerende leasing, time-sharing, Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat (ed.), Kluwer, 1990,

6 De eerste vormen worden geregeld door het statuut van het hoofdrecht. 24 Wij analyseren hierna de accessoire opstalrechten bij erfpacht en vruchtgebruik. 9. Een recht van erfpacht gaat gepaard met een accessoir opstalrecht, aangezien de erfpachter het recht heeft om te bouwen op de in erfpacht gegeven grond en eigenaar zal zijn van de door hem opgerichte gebouwen tot aan het verstrijken van de duur van zijn recht van erfpacht. 25 Derhalve zal de erfpachter deze gebouwen mogen vervreemden en hypothekeren, weliswaar enkel met zijn erfpachtrecht zelf (waarvan art. 6 Erfpachtwet de bevoegdheid om te vervreemden en te hypothekeren inhoudt), behoudens andersluidend beding in de erfpachtovereenkomst. 26 Hiertoe dient de erfpachtovereenkomst geen uitdrukkelijk beding houdende verzaking aan het recht van natrekking te bevatten, aangezien dit recht een normaal gevolg is van het recht van erfpacht zelf, zijnde het accessoir opstalrecht. Op het einde van de erfpacht zal de erfpachter de door hem opgerichte gebouwen mogen verwijderen (art. 7 Efpachtwet). Indien hij zulks niet doet zal hij de eigenaar niet kunnen verplichten hem de waarde ervan te vergoeden (art. 8 Erfpachtwet), in tegenstelling tot de situatie bij opstal (art. 6 Opstalwet). Het betreft hier allemaal suppletief recht waarvan partijen kunnen afwijken. Recent is de contractsvrijheid terzake nog geïllustreerd door een arrest van het hof van cassatie dat zich heeft uitgesproken voor de rechtsgeldigheid van een uitdrukkelijk ontbindend beding in geval van faillissement van de erfpachthouder, in casu zelfs vóór het verstrijken van de minimumduur van 27 jaar die door de wet op imperatieve wijze is vastgelegd (trouwens het enig artikel van dwingend recht in de Erfpachtwet) MOSTIN, C., Empohytéose et superficie Les aspects civils, in Rép. Not., deel II, boek VI, Larcier, 2004, nr. 147, p. 147; SNAET, S., "Art. 1 Opstalwet, in Artikelsgewijze commentaar bijzondere overeenkomsten, Kluwer (losbl.) (geconsulteerd via jur@notariaat). 25 DE PAGE, H., Traité élémentaire de droit civil belge, VI, nr. 713; DE WULF, C. en DE DECKER, H., Het opstellen van notariële akten, deeel II, Kluwer, 1994, nr. 634, p. 732; GOSSELIN, A. en HERVE, L., Du sort des constructions et aménagements immobiliers réalisés par l occupant. Aspects civils et fiscaux (2 e partie), Rev. Not. B., 2006, nr. 48, p. 199 ; LECOCQ P., Superficie, emphytéose et constructions, in Zakenrecht Droit des biens, Die Keure, 2005, 315; MOSTIN, C., Empohytéose et superficie Les aspects civils, in Rép. Not., deel II, boek VI, Larcier, 2004, nrs. 55 e.v., p. 103 e.v.; SNAET, S., "Art. 1 Opstalwet, in Artikelsgewijze commentaar bijzondere overeenkomsten, Kluwer (losbl.) (geconsulteerd via jur@notariaat); VAN OEVELEN, A., Overeenkomsten op basis van het recht van erfpacht en het recht van opstal, in Oude en nieuwe rechtsfiguren. Erfpacht, opstal, onroerende leasing, time-sharing, Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat (ed.), Kluwer, 1990, 15; VANDENBERGHE, H. en VIAENE, T., Actuele ontwikkelingen inzake erfpacht en opstal, in Themis, Zakenrecht, Die Keure, , 18; VERSTAPPEN, J., Een nieuwe kijk op drie oude zakelijke rechten : erfpacht, opstal en vruchtgebruik, in Zakelijke rechten en fiscaliteit, Maklu, 2004, 50; WERDEFROY, F., Beschouwingen over de onroerende natrekking, het recht van erfpacht, het recht van opstal en het verlof tot bouwen, T.P.R., 1983, nr. 13, p GOSSELIN, A. en HERVE, L., Du sort des constructions et aménagements immobiliers réalisés par l occupant. Aspects civils et fiscaux (2 e partie), Rev. Not. B., 2006, nr. 50, p. 205, en de in voetnoot nr. 63 geformuleerde opmerking dat men de nodige voorzichtigheid moet aan de dag leggen met dergelijk contractueel verbod, aangezien dit tot de herkwalificatie van erfpacht in huur zou kunnen leiden, net zoals met het contractueel verbod om het recht van erfpacht over te dragen. 27 Cass., 30 maart 2006, R.W., , 678, noot VANHOVE, T.B.B.R., 2008, 88, noot WATERKEYN. 6

7 10. Een recht van vruchtgebruik gaat eveneens gepaard met een accessoir opstalrecht. Indien de vruchtgebruiker bouwt op een perceel grond zal hij derhalve behoudens andersluidende overeenkomst tussen partijen de volle eigenaar zijn van de opgerichte gebouwen, althans voor de duur van zijn vruchtgebruik 28. Op het einde van de rit kan dit leiden tot een belasting in hoofde van de blote eigenaar, tenminste indien deze niet heeft bijdragen in de gebouwen die hem zonder vergoeding toekomen. 11. Wij behandelden eerder, onder meer verwijzend naar een advies van het consultatiecentrum, de vraag of in een voorliggend geval de vennootschapvruchtgebruiker enkel het vruchtgebruik kan hebben op de op te richten gebouwen en de natuurlijke persoon-blote eigenaar de blote eigendom (met dienovereenkomstige participatie in de kosten om latere belasting te vermijden). 29 Een en ander kan bewerkstelligd worden op vier manieren, te weten : a) de aankoop uitstellen tot na de voltooiing van de werken; b) de aankoop laten doen door de vennootschap voor de volle eigendom van de grond, die er vervolgens het gebouw laat oprichten en de blote eigendom verkoopt aan de natuurlijke persoon (met mogelijkheid van teruggave van 3/5 de der betaalde registratierechten in toepassing van art. 212 Reg.Wb. en met mogelijkheid om de blote eigendom onder het BTW-stelsel te verkopen in toepassing van art. 44, 3, 1, b BTW- Wb. zodat men dubbele belasting minstens voor een deel vermijdt); c) de aankoop laten doen door de vennootschap én de natuurlijke persoon in volle eigendom in een bepaalde verhouding (b.v. 99 % 1 %) gevolgd door een uit onverdeeldheidtreding waarbij de natuurlijke persoon de blote eigendom op de totaliteit verkrijgt en de vennootschap het vruchtgebruik (met betaling van het verdelingsrecht, zijnde 1 %, aan registratierechten dan wel onder het BTW-stelsel); d) de aankoop van de grond laten doen door de natuurlijke persoon, die er vervolgens het gebouw laat oprichten en het vruchtgebruik verkoopt aan de vennootschap (omgekeerd scenario van b) hiervoor). Deze oplossing heeft evenwel het grote nadeel dat de natuurlijke persoon het project moet voorfinancieren. 12. Buiten hetgeen besproken werd in vorig randnummer zijn er nog twee andere manieren om hetzelfde resultaat te bereiken. a) De vruchtgebruiker kan gedeeltelijk verzaken aan het accessoir opstalrecht te zijnen gunste en de blote eigenaar de toelating geven om samen met hem een gebouw op te richten dat derhalve aan partijen in de verhouding vruchtgebruik-blote eigendom zal toebehoren. 28 CHANDELLE, J.-M., R.P.D.B., compl. VII, v Superficie, Bruylant, 1990, nr. 60, p en nr. 111, p. 1142; GOSSELIN, A. en HERVE, L., Du sort des constructions et aménagements immobiliers réalisés par l occupant. Aspects civils et fiscaux (1 re partie), Rev. Not. B., 2004, nr. 31, p ; PELGROMS, H. en GERLO, I., Burgerlijk recht Fiscaal recht Vruchtgebruik op een perceel grond Oprichting van een gebouw op de grond Accessoir opstalrecht van de vruchtgebruiker, Notamus, 2005/3, p , met verwijzing naar WERDEFROY, F., Bedenkingen bij oprichting van een gebouw door een eigenaar zonder instemming van de vruchtgebruiker, T. Not., 1996, p en VERSTAPPEN, J., Een nieuwe kijk op drie oude zakelijke rechten : erfpacht, opstal en vruchtgebruik, in Zakelijke rechten en fiscaliteit, Antwerpen, Maklu, 2004, nr. 100, p MICHIELS, D., Actuele ontwikkelingen inzake vruchtgebruik, erfpacht en opstal, N.F.M., 2006, (191), , waarvan hetgeen volgt een weergave is. 7

8 Zoals gezegd is het recht van natrekking niet van openbare orde aangezien het enkel private eigendomsverhoudingen regelt. Ook, en wij zouden zelfs zeggen zeker, in de gevallen waarbij een verzaking aan het recht van natrekking de vorm aanneemt van een accessoir opstalrecht hebben partijen de constractsvrijheid om dit onder elkaar te regelen naar goeddunken. Waarom zou de vruchtgebruiker immers niet gedeeltelijk kunnen verzaken aan het opstalrecht te zijnen gunste om een gebouw in de verhouding vruchtgebruik / blote eigendom te laten toeboren een hemzelf en aan de blote eigenaar, terwijl men hetzelfde resultaat bereikt door het gebouw in gemelde verhoudingen aan te kopen of te verkopen zoals vermeld in vorig randnummer, wat meteen bewijst dat het accessoir opstalrecht niet wezenlijk is voor vruchtgebruik? Waarom zou de ene vorm van eigendomsverkrijging of -totstandkoming anders moeten behandeld worden dan de andere? Wat is daar zo fundamenteel verschillend dat het onze rechtsorde zou storen? Dat men dit dan een gedeeltelijke verzaking aan een accessoir opstalrecht noemt of de vestiging door de vruchtgebruiker van een recht van opstal ten behoeve van de blote eigenaar met als gevolg dat partijen er samen een gebouw oprichten in gemelde verhoudingen maakt eigenlijk niets uit, als men het maar duidelijk stipuleert. In de hypothese dat de vruchtgebruiker van de grond ook vruchtgebruiker van het gebouw wil worden mag hij uiteraard geen volledig opstalrecht vestigen voor de blote eigenaar maar moet dit beperkt worden tot de blote eigendom van de op te richten constructies (zoniet zou de vruchtgebruiker er zelf helemaal geen rechten op hebben). b) Een alternatief of variant voor deze werkwijze bestaat erin een overeenkomst sui generis op te maken tussen partijen waarin wordt uiteengezet dat zij beiden een gebouw zullen oprichten dat hen in welbepaalde verhoudingen (te weten vruchtgebruik blote eigendom) zal toebehoren en waarbij een duidelijke kostenparticipatie wordt overeengekomen, met klare afspraken voor het lot van de gebouwen op het einde van het vruchtgebruik, zonder dat men formeel verzaakt aan iets of een bepaald recht vestigt. 13. De vraag of het accessoir karakter van het opstalrecht onlosmakelijk verbonden is aan het vruchtgebruik is niet alleen irrelevant omwille van wat voorafgaat, maar ook omdat het vruchtgebruik op zichzelf een zakelijk recht is dat in se dermate soepel is dat men het op contractuele basis dient uit te werken en er quasi geen belemmeringen zijn om dit te doen, mede gelet op de rechtsontwikkelingen terzake. Recent is in de rechtsleer trouwens nog betoogd dat het vermogensrecht zozeer veranderd is dat de klassieke onverdeling van de vermogensrechten zakelijke rechten, persoonlijke rechten en intellectuele rechten onhoudbaar is geworden, met een voorstel voor een nieuwe indeling van de vermogensrechten Op de vraag of de blote eigenaar op het einde van het vruchtgebruik kan belast worden want daar gaat het in deze gevallen meestal om, de fiscale aspecten heeft de Minister van Financiën recent geantwoord dat men moet kijken naar de 30 SAGAERT, V., Het goederenrecht als open systeem van verbintenissen? Poging tot nieuwe kwalificatie van de vermogensrechten, T.P.R., 2005,

9 feitelijke gegevens 31. Eventueel moet daarbij ook gekeken worden naar de uitgevoerde verbeteringswerken. Als de vruchtgebruiker tijdens de duur van zijn vruchtgebruik bijvoorbeeld een garage bijbouwt, bezit hij die garage in volle eigendom voor de duur van zijn vruchtgebruik 32, behoudens vestiging van een opstalrecht ten behoeve van de blote eigenaar (zoals hoger vermeld). Als de blote eigenaar deze garage daarna, zonder hierin financieel te hebben bijgedragen, verwerft door natrekking kan hij hierop effectief belast worden op basis van de waarde die de garage dan nog heeft 33. Als de vruchtgebruiker (herstellings-, onderhouds- of renovatie)werken heeft uitgevoerd die onmiddellijk eigendom worden van de blote eigenaar omwille van het feit dat ze niet als een zelfstandig goed kunnen worden beschouwd wat niet wil zeggen dat de fiscus toch aanvaardt dat de vruchtgebruiker ze afschrijft over de duur van het vruchtgebruik 34 zal de blote eigenaar, in zoverre het niet-wegneembare werken betreft, de door de vruchtgebruiker noodzakelijke en nuttige kosten moeten vergoeden, tenzij hij heeft bijgedragen in deze werken, maar niet de luxe-uitgaven 35. Ook daar is het zo dat, indien partijen conventioneel een andersluidende regeling afspreken, één en ander kan leiden tot een belastbare handeling op het einde van de rit, te weten een belasting als voordeel van alle aard in hoofde van de natuurlijke persoon zaakvoerder / bestuurder (in toepassing van art. 32 WIB 1992), dan wel een verworpen uitgave in hoofde van de vennootschap vruchtgebruiker als abnormaal of goedgunstig voordeel (in toepassing van art. 26 WIB 1992). Soms gaat de creativiteit evenwel té ver. Zo werd ons onlangs door een collega de casus voorgelegd van een vennootschap-vruchtgebruiker die een opstalrecht zou willen toekennen aan een andere vennootschap teneinde gebouwen op te richten die bij de beëindiging van het vruchtgebruik (liefst zonder nadelige fiscale gevolgen) zouden moeten toekomen aan de natuurlijke persoon blote eigenaar. Zonder participatie van deze laatste in de bouwwerken lijkt ons dat niet mogelijk. V. NIEUWE BEGRIPPEN IN ONS RECHT? 15. Hebben wij hier te maken met een renouveau contractuel? Vr. en Antw., Kamer, , nr. 76, p (vraag nr. 654 van de heer VAN DER MAELEN dd. 23 februari 2005 (geconsulteerd via 32 WERDEFROY, F., Bedenkingen bij oprichting van een gebouw door een eigenaar zonder instemming van de vruchtgebruiker, T. Not., 1996, p VERHOEYE, J., Reynders zegt wanneer vruchtgebruik op einde belastbaar is, De Tijd, 26 mei Antwerpen, 2 mei 2006, Fiscale Koerier 2006, 645, geconsulteerd via In het arrest werd de vraag naar het eigendomsrecht van deze werken niet uitdrukkelijk gesteld of opgeworpen, noch door partijen, noch door het hof, maar men mag ervan uitgaan dat er geen bezwaren zijn tegen een afschrijving in hoofde van de vruchtgebruiker die er een exclusief genotsrecht van heeft voor de duur van zijn zakelijk recht. 35 Lees hierover uitvoerig : GOSSELIN, A. en HERVE, L., Du sort des constructions et aménagements immobiliers réalisés par l occupant, Rev. Not. B., 2004, p (deel 1), Rev. Not. B., 2006, p (deel 2). 36 WERDEFROY, F., Beschouwingen over de onroerende natrekking, het recht van erfpacht, het recht van opstal en het verlof tot bouwen, T.P.R., 1983,

10 Volgens onze bescheiden mening niet echt. Zoals gezegd is het recht van natrekking, attribuut van het eigendomsrecht wegens zijn aard en eigendomsverwervend wegens zijn uitwerking, slechts een wettelijk instrument om eigendomsconflicten tussen twee eigenaars (met name de grondeigenaar en de eigenaar van de gebouwen) op te lossen. Bovendien raakt natrekking de openbare orde niet. Het gaat immers om louter private belangen, over een conflict tussen eigendomsrechten. Het debat in de rechtsleer in verband met de onmiddellijke dan wel de uitgestelde werking van het recht van natrekking lijkt ons een discussie over het geslacht van de engelen, en wij zijn er daarom ook niet echt op ingegaan. Uiteraard geschiedt natrekking principieel onmiddellijk en voor altijd 37, maar men moet natuurlijk ook rekening houden met de wil van partijen en de contractsvrijheid. Dit betekent dat er een aantal situaties bestaan waar er absoluut geen eigendomsconflict is en derhalve ook geen (noodzaak aan onmiddellijke) natrekking. Indien, met andere woorden, partijen in een contractuele verhouding afspreken om, hetzij expliciet (door het verstrekken van een toelating tot bouwen), hetzij impliciet (door het verstrekken van een zakelijk of persoonlijk recht), afzonderlijke aanspraken te laten gelden op de grond en wat er zich boven de grond 38 bevindt, en derhalve de eigendomsaanspraken onder elkaar verdelen, moet men natrekking niet gaan opleggen tegen hun wil in. Dan hebben partijen op één of andere wijze, hetzij stilzwijgend dan wel uitdrukkelijk, hetzij bij afzonderlijke overeenkomst dan wel als onderdeel van een ruimere overeenkomst, verzaakt aan het recht van natrekking, en dus een zelfstandig of accessoir opstalrecht gevestigd. Dat men dit accessoir opstalrecht kan modaliseren is de evidentie zelf, want we situeren ons per definitie in een contractuele verhouding. Een en ander in strijd achten met het numerus clausus beginsel is een verkeerde perceptie van de zaken en leidt tot onmogelijke situaties, wat de vraag van het consultatiecentrum trouwens illustreert. Voor de fiscus maakt het trouwens niet uit hoe men het regelt; het komt erop neer dat de blote eigenaar op één of andere manier zal moeten bijdragen in de door de vruchtgebruiker op te richten gebouwen indien hij op het einde van de rit niet wil belast worden, tenminste bij de zogenaamde vruchtgebruikconstructies die erin bestaan dat er, hetzij via gesplitste aankoop hetzij via de vestiging van een tijdelijk vruchtgebruik, door een vennootschap wordt gebouwd op de bouwgrond van de natuurlijke persoon die zaakvoerder / bestuurder is van de vennootschap-vruchtgebruiker. VI. MODEL. Hierna volgt een model van een akte houdende verzaking aan het accessoir opstalrecht, opgemaakt voor ouders vruchtgebruikers die samen met hun kinderen 37 DEKKERS-DIRIX, Handboek Burgerlijk Recht, II, nr. 380, p Wij merken op dat een eventueel afgescheiden eigendoms- of genotsrecht op de ondergrond niet valt onder het begrip opstalrecht, zij het zelfstandig dan wel accessoir, maar dat men zich hiervoor kan baseren op art. 552 B.W., dat niet van openbare orde is en toelaat om de ondergrond afzonderlijk te vervreemden of hierop genotsrechten toe te staan, en dit zonder beperking in de tijd (CHANDELLE, J.-M., R.P.D.B., compl. VII, v Superficie, Bruylant, 1990, nr. 82, p ). 10

11 blote eigenaars een nieuwbouw gaan oprichten op een grond die hen in die verhouding toebehoort. Nr. Verzaking accessoir opstalrecht # Heden, #, zijn voor mij, #, notaris te #, verschenen: # Hierna genoemd vruchtgebruikers. # Hierna genoemd blote eigenaars. VOORAFGAANDE UITEENZETTING. De vruchtgebruikers en de blote eigenaars verklaren eigenaars te zijn van volgend onroerend goed: Gemeente # - Afdeling #. Een perceel BOUWGROND gelegen #, gekadastreerd # voor een oppervlakte van #. Oorsprong van eigendom. # OVEREENKOMST. De vruchtgebruikers en de blote eigenaars verklaren van plan te zijn om een bouwproject te realiseren op voormeld onroerend goed (#ingevolge stedenbouwkundige vergunning afgeleverd door het college van burgemeester en schepen van de gemeente # op # #en aannemingsovereenkomst gesloten met #). Het is hun intentie dat de eigendomsverhouding vruchtgebruik / blote eigendom ook zal gelden voor de op te richten constructies, in afwijking van het accessoir opstalrecht dat aan het vruchtgebruik verbonden is. Derhalve verzaken de vruchtgebruikers aan het accessoir opstalrecht dat aan hun vruchtgebruik verbonden is teneinde er, samen met de blote eigenaars constructies te kunnen oprichten in dezelfde verhouding vruchtgebruik / blote eigendom. De op te richten constructies zullen dienvolgens toebehoren aan de vruchtgebruikers voor het vruchtgebruik (tot aan het overlijden van de langstlevende hunner) en aan de blote eigenaars voor de blote eigendom, #elk voor de onverdeelde helft (om er na afloop van de duur van het vruchtgebruik, te weten bij het overlijden van de langstlevende der vruchtgebruikers of bij voortijdige verzaking aan dit vruchtgebruik, volle eigenaars van te worden). Partijen benadrukken het bezwarend karakter van deze regeling en zullen dan ook in de op te richten constructies bijdragen in verhouding vruchtgebruik / blote eigendom, te weten # procent voor de vruchtgebruikers en # procent voor de blote eigenaars, te weten # procent voor iedere eigenaar. Ondergetekende notaris heeft partijen gewezen op de rechtsgevolgen van artikel 9 van het Wetboek der Successierechten en van het belang om, bij hand- of bankgiften, de 11

12 bewijzen te bewaren. 39 Bodemattest. Partijen verklaren dat hogervermelde grond geen risicogrond is en dat zij vóór het verlijden van deze akte in het bezit zijn gesteld van het bodemattest dat door de OVAM werd afgeleverd op # met referte A-# R-#, met als inhoud : De OVAM beschikt voor deze grond niet over relevante gegevens met betrekking tot de bodemkwaliteit. Ontslag van ambtshalve te nemen inschrijving. Voor zoveel als nodig word de hypotheekbewaarder ontslagen ambtshalve inschrijving te nemen bij overschrijving van deze akte. Kosten. De kosten, rechten en erelonen in verband met deze akte zijn ten laste van de partijen ieder voor de helft. Registratierechten. Na voorlezing van artikel 203 van het Registratiewetboek verklaren partijen dat deze akte slechts aanleiding geeft tot de heffing van het algemeen vast recht daar er geen eigendomsdracht plaatsvindt noch enige vergoeding verschuldigd is. Recht op geschriften. Het recht bedraagt vijftig euro ( 50,00). SLOTBEPALINGEN. 1. De partijen bevestigen dat de instrumenterende notaris hen naar behoren heeft ingelicht over de rechten, verplichtingen en lasten die uit onderhavige akte voortvloeien en hen op onpartijdige wijze raad heeft verstrekt. Zij verklaren deze akte met alle eraan verbonden rechten en verplichtingen voor evenwichtig te houden en uitdrukkelijk te aanvaarden. 2. De instrumenterende notaris bevestigt dat de identiteit der partijen hem werd aangetoond aan de hand van stukken door de wet vereist. WAARVAN AKTE, verleden te #, op kantoor, op hogervermelde datum, en na integrale voorlezing en toelichting ondertekend door de partijen en mij, notaris. Dirk MICHIELS, Geassocieerde notaris. 39 Het vermoeden van vrijgevigheid vervat in art. 9 W. Succ. strekt zich uit tot de gebouwen die na de verrichting op de grond zijn opgericht, behoudens tegenbewijs (administratieve beslissing nr. EE/ en antwoord op vraag nr. 237 van de heer Jean-Marc NOLLET d.d. 22 januari 2009, Vr. & Antw. Kamer , 2 maart 2009, 206, Repertorium RJ, Nummer S9/08-01). 12

HET ACCESSOIR OPSTALRECHT

HET ACCESSOIR OPSTALRECHT I. INLEIDING. HET ACCESSOIR OPSTALRECHT 1. Het recht van opstal 1 is een tijdelijk zakelijk recht om gebouwen, werken of beplantingen op andermans grond te hebben 2. Anders dan in Nederland en Frankrijk

Nadere informatie

HET ACCESSOIR OPSTALRECHT ALS ONDERDEEL VAN DE SAMENLEVINGSOVEREENKOMST

HET ACCESSOIR OPSTALRECHT ALS ONDERDEEL VAN DE SAMENLEVINGSOVEREENKOMST HET ACCESSOIR OPSTALRECHT ALS ONDERDEEL VAN DE SAMENLEVINGSOVEREENKOMST Dirk MICHIELS Notaris te Aarschot Gastdocent KU Leuven I. INLEIDING. 1. Het recht van opstal is een zakelijk recht om gebouwen, werken

Nadere informatie

HET RECHT VAN ERFPACHT HEEFT DRIE ESSENTIELE KENMERKEN:

HET RECHT VAN ERFPACHT HEEFT DRIE ESSENTIELE KENMERKEN: RECHT VAN ERFPACHT BEGRIP Het recht van erfpacht is het recht om het volle genot te hebben van een onroerend goed, dat aan iemand anders toebehoort, gedurende een periode van minimaal 27 jaar tot maximaal

Nadere informatie

Erfpacht, recht van opstal en vruchtgebruik

Erfpacht, recht van opstal en vruchtgebruik Erfpacht, recht van opstal en vruchtgebruik Hoe maakt u optimaal gebruik van deze constructies? Kizzy WANDELAER Executive Director Familiebedrijven KPMG Belastingconsulenten Estate planning practice Belgium-Holland

Nadere informatie

Recht van erfpacht Opstal Natrekking

Recht van erfpacht Opstal Natrekking Recht van erfpacht Opstal Natrekking Algemeen - 1 - Gaan samenwonen, een woning kopen, een eigen zaak starten of een erfenis voorbereiden? Belangrijke stappen in uw leven waar u best op voorhand goed over

Nadere informatie

ACCESSOIRE OPSTALRECHTEN

ACCESSOIRE OPSTALRECHTEN I. INLEIDING. ACCESSOIRE OPSTALRECHTEN Dirk MICHIELS Notaris te Aarschot Gastdocent KU Leuven 1. Het recht van opstal is een zakelijk recht om gebouwen, werken of beplantingen op, boven of onder andermans

Nadere informatie

TERBESCHIKKINGSTELLING VAN ONROERENDE GOEDEREN. GRONDIGE ANALYSE VAN ENKELE RECHTSFIGUREN

TERBESCHIKKINGSTELLING VAN ONROERENDE GOEDEREN. GRONDIGE ANALYSE VAN ENKELE RECHTSFIGUREN TERBESCHIKKINGSTELLING VAN ONROERENDE GOEDEREN. GRONDIGE ANALYSE VAN ENKELE RECHTSFIGUREN TERBESCHIKKINGSTELLING VAN ON- ROERENDE GOEDEREN. GRONDIGE ANALYSE VAN ENKELE RECHTSFIGUREN N. VANDEBEEK Advocaat

Nadere informatie

Bart VAN HYFTE Gauthier ERVYN Laurent DELMOTTE Johan VANDEN EYNDE

Bart VAN HYFTE Gauthier ERVYN Laurent DELMOTTE Johan VANDEN EYNDE 77, Gulden Vlieslaan 1060 Brussel Tel 02 290 04 00 Fax 02 290 04 10 info@vdelegal.be 19 / 03 / 2009 Bart VAN HYFTE Gauthier ERVYN Laurent DELMOTTE Johan VANDEN EYNDE Inleiding - Uitgangspunt : o valorisatie

Nadere informatie

Aanloop tot wetswijziging

Aanloop tot wetswijziging De nieuwe Opstalwet FORUM ADVOCATEN BVBA Nassaustraat 37-41 2000 Antwerpen T 03 369 95 65 F 03 369 95 66 E info@forumadvocaten.be W www.forumadvocaten.be 1 Inleiding Wet van 10 januari 1824 over het recht

Nadere informatie

Inhoud Hoofdstuk I Een nieuwe kijk op drie oude zakelijke rechten: erfpacht, opstal en vruchtgebruik

Inhoud Hoofdstuk I Een nieuwe kijk op drie oude zakelijke rechten: erfpacht, opstal en vruchtgebruik Inhoud Hoofdstuk I Een nieuwe kijk op drie oude zakelijke rechten: erfpacht, opstal en vruchtgebruik... 13 Jan VERSTAPPEN I. Inleiding... 15 II. Burgerrechtelijke aspecten van de rechten van erfpacht,

Nadere informatie

INHOUD. Deel I. Privaatrechtelijke aspecten... 1

INHOUD. Deel I. Privaatrechtelijke aspecten... 1 Deel I. Privaatrechtelijke aspecten..... 1 Hoofdstuk 1. Wettelijk kader van het samenwonen.... 3 1. Wet inwerkingtreding......... 5 2. Civielrechtelijk begrip wettelijke samenwoning..... 5 3. Verklaring

Nadere informatie

Omzendbrief 2014/2 ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Omzendbrief 2014/2 /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Omzendbrief 2014/2 /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Omzendbrief betreffende art. 3.17.0.0.2 van de Vlaamse Codex

Nadere informatie

COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN

COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN CBN-advies 2017/XX Verenigingen en Stichtingen Verwerving door de erfpachthouder van het met een erfpacht bezwaard onroerend goed (verwerving tréfonds) Hereniging

Nadere informatie

www.mentorinstituut.be Een goed plan draagt inzicht en perspectief

www.mentorinstituut.be Een goed plan draagt inzicht en perspectief www.mentorinstituut.be Een goed plan draagt inzicht en perspectief vastgoed Brussel, 16 november 2013 J. Ruysseveldt 2 Agenda Problematiek bij overdracht Via klassieke technieken: schenking, verkoop, inbreng,

Nadere informatie

Zakenrecht en zakelijke zekerheidsrechten

Zakenrecht en zakelijke zekerheidsrechten Zakenrecht en zakelijke zekerheidsrechten INLEIDING...1 HET ZAKENRECHT GESITUEERD BINNEN HET VERMOGENSRECHT...1 HET BELANG VAN HET ZAKENRECHT...2 BEGRIPPEN ZAAK GOED VERMOGEN...3 HOOFDSTUK 1: DE LEER VAN

Nadere informatie

Inleiding bij de Bibliotheek Burgerlijk Recht en Procesrecht Larcier.. Inleiding... 1

Inleiding bij de Bibliotheek Burgerlijk Recht en Procesrecht Larcier.. Inleiding... 1 iii Inhoudstafel Inleiding bij de Bibliotheek Burgerlijk Recht en Procesrecht Larcier.. i Inleiding............................................... 1 Hoofdstuk I. Wanneer bestaat een dienstbaarheid ten

Nadere informatie

Antimisbruikbepaling - Fiscaal misbruik - Toepassingsgevallen - Registratie- en successierecht

Antimisbruikbepaling - Fiscaal misbruik - Toepassingsgevallen - Registratie- en successierecht Circulaire nr. 5/2013 (vervangt Circ. Nr. 8/2012) dd. 10.04.2013 Antimisbruikbepaling - Fiscaal misbruik - Toepassingsgevallen - Registratie- en successierecht Federale Overheidsdienst FINANCIEN Algemene

Nadere informatie

HOOFDSTUK I: DE LEER VAN DE INDELING VAN DE GOEDEREN 00

HOOFDSTUK I: DE LEER VAN DE INDELING VAN DE GOEDEREN 00 VII Inhoudsopgave VOORWOORD 00 INLEIDING 00 HOOFDSTUK I: DE LEER VAN DE INDELING VAN DE GOEDEREN 00 Afdeling 1 Roerende en onroerende goederen 00 1/ Belang van deze indeling 00 2/ Onroerende goederen 00

Nadere informatie

Commissie publiceert overzichtsadvies over zakelijke rechten op onroerende goederen Deel 2 : Opstalrecht

Commissie publiceert overzichtsadvies over zakelijke rechten op onroerende goederen Deel 2 : Opstalrecht Commissie publiceert overzichtsadvies over zakelijke rechten op onroerende goederen Deel 2 : Opstalrecht Prof. dr. Stijn Goeminne, Vakgroep Public Governance, Management & Finance, Universiteit Gent. De

Nadere informatie

Bespreking onroerende leasing in combinatie met een patrimoniumvennootschap

Bespreking onroerende leasing in combinatie met een patrimoniumvennootschap Bespreking onroerende leasing in combinatie met een patrimoniumvennootschap 1. Onroerende leasing in combinatie met een patrimoniumvennootschap Bij een onroerende leasing krijgt de patrimoniumvennootschap

Nadere informatie

Deel 1. Btw-analyse van het zakelijk recht in de drie fazen 11. Hoofdstuk 1. Waarom een analyse van de drie fazen? 13

Deel 1. Btw-analyse van het zakelijk recht in de drie fazen 11. Hoofdstuk 1. Waarom een analyse van de drie fazen? 13 Inhoudstafel Deel 1. Btw-analyse van het zakelijk recht in de drie fazen 11 Stefan Ruysschaert Hoofdstuk 1. Waarom een analyse van de drie fazen? 13 Hoofdstuk 2. Hoe wordt het vruchtgebruik correct gewaardeerd?

Nadere informatie

ONROERENDE LEASING. Dirk Demunter. Head Real Estate Lease Belfius Lease Trainer Febelfin Academy

ONROERENDE LEASING. Dirk Demunter. Head Real Estate Lease Belfius Lease Trainer Febelfin Academy ONROERENDE LEASING Dirk Demunter Head Real Estate Lease Belfius Lease Trainer Febelfin Academy Definitie Financieringsmethode voor gebouwde onroerende goederen waarbij de leasinggever op aanwijzing van

Nadere informatie

16 februari 2015. Deze omzendbrief vervangt vanaf 1 januari 2015 de omzendbrief 2014/2. Inhoudstabel

16 februari 2015. Deze omzendbrief vervangt vanaf 1 januari 2015 de omzendbrief 2014/2. Inhoudstabel Omzendbrief 2015/1 ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Omzendbrief betreffende art. 3.17.0.0.2

Nadere informatie

Inhoudstafel. dossier. 1. Uw vennootschap als volle eigenaar... 1. 2. Uw vennootschap als mede-eigenaar... 16

Inhoudstafel. dossier. 1. Uw vennootschap als volle eigenaar... 1. 2. Uw vennootschap als mede-eigenaar... 16 Inhoudstafel 1. Uw vennootschap als volle eigenaar... 1 1.1. Wat is het?... 1 1.1.1. Volle eigendom... 1 1.1.2. Hoe wordt uw vennootschap volle eigenaar?... 1 1.1.3. Wat zijn de belangrijkste regels voor

Nadere informatie

DE VLAAMSE REGERING, Op voorstel van de Vlaamse minister van Binnenlands Bestuur, Inburgering, Wonen, Gelijke Kansen en Armoedebestrijding; BESLUIT:

DE VLAAMSE REGERING, Op voorstel van de Vlaamse minister van Binnenlands Bestuur, Inburgering, Wonen, Gelijke Kansen en Armoedebestrijding; BESLUIT: Voorontwerp van decreet houdende de wijziging van het decreet van 15 juli 1997 houdende de Vlaamse Wooncode, wat betreft het recht van voorkoop en het sociaal beheersrecht, en houdende de wijziging van

Nadere informatie

INHOUD. Voorwoord...v

INHOUD. Voorwoord...v INHOUD Voorwoord...v Ondergrondse constructies in het Belgische goederenrecht Vincent Sagaert...1 1. Inleiding...1 2. Veelheid aan wettelijke regelingen in de ondergrond...2 2.1. Regelgeving in verband

Nadere informatie

COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN

COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN CBN-advies 2017/14 Verenigingen en Stichtingen Verwerving door de erfpachthouder van het met een erfpacht bezwaard onroerend goed (verwerving tréfonds) Hereniging

Nadere informatie

Auteur. Onderwerp. Datum

Auteur. Onderwerp. Datum Auteur Alain Verbeke Buitengewoon Hoogleraar Leuven, Antwerpen, Tilburg Advocaat Philippe & Partners Onderwerp Vruchtgebruik: creatief met rechthebbenden Datum 1999 Copyright and disclaimer Gelieve er

Nadere informatie

INBRENG IN de besloten vennootschap: UNIVÉ HET ZUIDEN BEMIDDELING B.V. gevestigd te Wouw (gemeente Roosendaal)

INBRENG IN de besloten vennootschap: UNIVÉ HET ZUIDEN BEMIDDELING B.V. gevestigd te Wouw (gemeente Roosendaal) Blad 1 INBRENG IN de besloten vennootschap: UNIVÉ HET ZUIDEN BEMIDDELING B.V. gevestigd te Wouw (gemeente Roosendaal) Heden, ***, verscheen voor mij, mr. **, notaris te **: **, te dezen handelend als schriftelijk

Nadere informatie

x. Registratierechten: erfpacht

x. Registratierechten: erfpacht x. Registratierechten: erfpacht FOD FINANCIEN Dienst voorafgaande beslissingen in fiscale zaken Advies inzake erfpacht I Behandeling van aanvragen met betrekking tot erfpachtconstructies : 1. Indien de

Nadere informatie

NIEUWSFLASH SUCCESSIERECHTEN OP AFKOOPWAARDE LEVENSVERZEKERINGEN

NIEUWSFLASH SUCCESSIERECHTEN OP AFKOOPWAARDE LEVENSVERZEKERINGEN NIEUWSFLASH SUCCESSIERECHTEN OP AFKOOPWAARDE LEVENSVERZEKERINGEN Dit nieuwsbericht is enkel voor informatie doeleinden bestemd. Ondanks het feit dat aan dit nieuwsbericht de gebruikelijke zorg is besteed,

Nadere informatie

Adders onder het gras bij een gesplitste aankoop

Adders onder het gras bij een gesplitste aankoop Adders onder het gras bij een gesplitste aankoop De zgn. gesplitste aankoop van een onroerend goed door ouders en kinderen is een efficiënte manier om later veel successierechten te besparen. Nu de fiscus

Nadere informatie

DE VLAAMSE REGERING, Op voorstel van de Vlaamse minister van Binnenlands Bestuur, Inburgering, Wonen, Gelijke Kansen en Armoedebestrijding; BESLUIT:

DE VLAAMSE REGERING, Op voorstel van de Vlaamse minister van Binnenlands Bestuur, Inburgering, Wonen, Gelijke Kansen en Armoedebestrijding; BESLUIT: Voorontwerp van decreet houdende de wijziging van het decreet van 15 juli 1997 houdende de Vlaamse Wooncode, wat betreft het recht van voorkoop en het sociaal beheersrecht, en houdende de wijziging van

Nadere informatie

Algemene Bepalingen voor de verkoop en levering van bloot eigendom van gronden der gemeente s-gravenhage 2008

Algemene Bepalingen voor de verkoop en levering van bloot eigendom van gronden der gemeente s-gravenhage 2008 Algemene Bepalingen voor de verkoop en levering van bloot eigendom van gronden der gemeente s-gravenhage 2008 Verkoopvoorwaarden bloot eigendom: Vastgesteld door burgemeester en wethouders van s-gravenhage

Nadere informatie

De nietigheidssanctie bij overdracht van gronden zonder voorafgaand bodemattest

De nietigheidssanctie bij overdracht van gronden zonder voorafgaand bodemattest De nietigheidssanctie bij overdracht van gronden zonder voorafgaand bodemattest FORUM ADVOCATEN BVBA Nassaustraat 34 A 2000 Antwerpen T 03 369 95 65 F 03 369 95 66 E info@forumadvocaten.be W www.forumadvocaten.be

Nadere informatie

Heden, # tweeduizend #, zijn voor mij, #Dirk MICHIELS #Lieve STROEYKENS #Kathleen PELGRIMS, notaris te Aarschot,

Heden, # tweeduizend #, zijn voor mij, #Dirk MICHIELS #Lieve STROEYKENS #Kathleen PELGRIMS, notaris te Aarschot, Nr. Huwelijkscontract # 20# Heden, # tweeduizend #, zijn voor mij, #Dirk MICHIELS #Lieve STROEYKENS #Kathleen PELGRIMS, notaris te Aarschot, verschenen: 1. De Heer #, #, geboren te # op #, rijksregister

Nadere informatie

Btw-optimalisering en onroerende verhuur. Bart Buelens

Btw-optimalisering en onroerende verhuur. Bart Buelens Btw-optimalisering en onroerende verhuur Bart Buelens De wettelijke basis Vrijstelling artikel 135, lid 1, l) Vrijstelling onroerende verhuur artikel 44, 3, 2 Omzetting Verplichte uitzonderingen Artikel

Nadere informatie

Ontwikkelingsbedrijf Gemeente Utrecht H.. ' '.. I .',, ...I ..'

Ontwikkelingsbedrijf Gemeente Utrecht H.. ' '.. I .',, ...I ..' ..' H.. ' '.. %.',,...... Ontwikkelingsbedrijf Gemeente Utrecht d Erfpacht is het recht op het 'vol genot. iet onroerend goed van iemand anders. Voor dat recht moet de erfpachter een vergoeding betalen

Nadere informatie

COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN

COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN CBN-advies 2017/14 Verenigingen en Stichtingen Verwerving door de erfpacht-houder van het met een erfpacht bezwaard onroerend goed (verwerving tréfonds) Hereniging

Nadere informatie

INBRENG IN de naamloze vennootschap: N.V. UNIVÉ HET ZUIDEN SCHADEVERZEKERINGEN, gevestigd te Wouw (gemeente Roosendaal)

INBRENG IN de naamloze vennootschap: N.V. UNIVÉ HET ZUIDEN SCHADEVERZEKERINGEN, gevestigd te Wouw (gemeente Roosendaal) Blad 1 INBRENG IN de naamloze vennootschap: N.V. UNIVÉ HET ZUIDEN SCHADEVERZEKERINGEN, gevestigd te Wouw (gemeente Roosendaal) Heden, ***, verscheen voor mij, mr. **, notaris te **: **, te dezen handelend

Nadere informatie

ALGEMENE VERKOOPVOORWAARDEN bloot eigendom van gronden GEMEENTE 'S-GRAVENHAGE

ALGEMENE VERKOOPVOORWAARDEN bloot eigendom van gronden GEMEENTE 'S-GRAVENHAGE ALGEMENE VERKOOPVOORWAARDEN bloot eigendom van gronden GEMEENTE 'S-GRAVENHAGE Blad 1 INHOUD Art. 1. Art. 2. Art. 3. Art. 4. Art. 5. Art. 6. Art. 7. Art. 8. Art. 9. Art. 10. Art. 11. Art. 12. Art. 13. Art.

Nadere informatie

COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN

COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN CBN-advies 2012/8 De boekhoudkundige verwerking van de inbreng in eigendom in een Belgische burgerlijke maatschap die niet de rechtsvorm heeft aangenomen van een handelsvennootschap

Nadere informatie

Inhoud. Inhoud... Titel 1. Juridische aspecten... 1. Hoofdstuk 1. Algemeen... 1

Inhoud. Inhoud... Titel 1. Juridische aspecten... 1. Hoofdstuk 1. Algemeen... 1 p. Inhoud... V Titel 1. Juridische aspecten.... 1 Hoofdstuk 1. Algemeen... 1 Hoofdstuk 2. Algemene beschouwingen over de schenking onder de levenden... 2 Afdeling 1. Definitie...... 2 Afdeling 2. Grondvereisten

Nadere informatie

Auteur. Onderwerp. Datum

Auteur. Onderwerp. Datum Auteur FOD Financiën Onderwerp 19 vragen en antwoorden omtrent de fiscale aftrek voor de enige eigen woning Datum februari 2005 Copyright and disclaimer Gelieve er nota van te nemen dat de inhoud van dit

Nadere informatie

1. (Een gewone) hand- en/of bankgift

1. (Een gewone) hand- en/of bankgift 1. (Een gewone) hand- en/of bankgift 1.1. WAT HOUDT ZO N HAND- OF BANKGIFT PRECIES IN? 1.1.1. Schenken zonder schenkingsrechten! Schenking is in principe notarieel. Dat is in ieder geval het basisprincipe

Nadere informatie

CONCEPT UITSLUITEND VOOR DISCUSSIEDOELEINDEN

CONCEPT UITSLUITEND VOOR DISCUSSIEDOELEINDEN O P T I E O V E R E E N K O M S T De ondergetekenden: 1. [ ] B.V., gevestigd te en kantoorhoudende te [ ], aan [ ], hierna te noemen: Optieverlener, ten deze rechtsgeldig vertegenwoordigd door haar statutair

Nadere informatie

- OVEREENKOMST - inzake een geldlening eigen woning

- OVEREENKOMST - inzake een geldlening eigen woning - OVEREENKOMST - inzake een geldlening eigen woning DE ONDERGETEKENDEN De besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid B.V., statutair gevestigd te en kantoorhoudende aan de, te (.), te dezer zake

Nadere informatie

I. ALGEMENE BEPALINGEN... 1 II. DIENSTEN INZAKE TOT STAND KOMEN VAN OVEREENKOMSTEN... 2 III. OVERIGE VOORWAARDEN... 5

I. ALGEMENE BEPALINGEN... 1 II. DIENSTEN INZAKE TOT STAND KOMEN VAN OVEREENKOMSTEN... 2 III. OVERIGE VOORWAARDEN... 5 Algemene voorwaarden Schoeman consultants B.V. Per juli 2013 De algemene voorwaarden Schoeman consultants B.V. zijn van toepassing op alle rechtsverhoudingen tussen opdrachtnemer en opdrachtgever, behoudens

Nadere informatie

Luc Saliën Collegelid dienst Voorafgaande beslissingen in fiscale zaken (DVB)

Luc Saliën Collegelid dienst Voorafgaande beslissingen in fiscale zaken (DVB) Luc Saliën Collegelid dienst Voorafgaande beslissingen in fiscale zaken (DVB) Transactie waarbij erfpachtrecht wordt overgedragen aan partij X, direct gevolgd door de verkoop van het bezwaarde eigendomsrecht

Nadere informatie

VLAAMS GEWEST REGISTRATIERECHTEN BIJ ONDERHANDSE AANKOOP

VLAAMS GEWEST REGISTRATIERECHTEN BIJ ONDERHANDSE AANKOOP VLAAMS GEWEST REGISTRATIERECHTEN BIJ ONDERHANDSE AANKOOP 1. ALGEMEEN Bij het kopen van een onroerend goed moet rekening gehouden worden met de beschrijfkosten die bovenop de aankoopsom komen. De beschrijfkosten

Nadere informatie

Gewijzigde artikelen 1, 9, en 44, 3, 1, van het Btw-Wetboek vanaf 1 januari Eerste commentaar.

Gewijzigde artikelen 1, 9, en 44, 3, 1, van het Btw-Wetboek vanaf 1 januari Eerste commentaar. Beslissing BTW nr. E.T.119.318 dd. 28.10.2010 Gewijzigde artikelen 1, 9, en 44, 3, 1, van het Btw-Wetboek vanaf 1 januari 2011. Eerste commentaar. 1. Inleiding Ingevolge de wijzigingen van het Btw-Wetboek

Nadere informatie

Relatie Vennootschap Bedrijfsleider Recente fiscale ontwikkelingen. Luc Maes 24/11/2016

Relatie Vennootschap Bedrijfsleider Recente fiscale ontwikkelingen. Luc Maes 24/11/2016 Relatie Vennootschap Bedrijfsleider Recente fiscale ontwikkelingen Luc Maes 24/11/2016 1 1. Afbakening van het onderwerp Inkomstenbelastingen bedrijfsleiders van een handelsvennootschap recente rechtspraak:

Nadere informatie

Reglement renteloze leningen aan verenigingen

Reglement renteloze leningen aan verenigingen Reglement renteloze leningen aan verenigingen goedgekeurd door de gemeenteraad op 22 maart 2004 gepubliceerd op www.westerlo.be op 13 juni 2018 Hoofdstuk I Algemene bepalingen Artikel 1 Artikel 2 1 Artikel

Nadere informatie

Hoe beveilig ik mijn partner?

Hoe beveilig ik mijn partner? Hoe beveilig ik mijn partner? Brussel, 22 oktober 2011 2 Agenda Planning tussen partners Samenwonenden Echtgenoten Civiel- en fiscaal statuut Instrumenten Van testament tot contract 3 Wettelijke bescherming

Nadere informatie

BENOEMDE OVEREENKOMSTEN

BENOEMDE OVEREENKOMSTEN BENOEMDE OVEREENKOMSTEN 1. Koop De koop is een overeenkomst waarbij een partij (de verkoper) zich ertoe verbindt dat de eigendom van een zaak over te dragen aan een andere partij (de koper), die zich op

Nadere informatie

INHOUD. Voorwoord... v

INHOUD. Voorwoord... v INHOUD Voorwoord............................................................ v Openbare erfdienstbaarheden en privaatrechtelijke erfdienstbaarheden: afbakening, wisselwerking en co-existentie Vincent Sagaert..................................................

Nadere informatie

Enkele belangrijke begrippen en afkortingen

Enkele belangrijke begrippen en afkortingen 35 Enkele belangrijke begrippen en afkortingen De volgende lijst geeft een beknopte omschrijving 3 van enkele juridische termen die in dit boek aan bod komen, en dient enkel om die begrippen beter te kunnen

Nadere informatie

De verkoop van een vruchtgebruik op een gebouw aan uw vennootschap zal steeds voor een notaris moeten gebeuren.

De verkoop van een vruchtgebruik op een gebouw aan uw vennootschap zal steeds voor een notaris moeten gebeuren. 1 VRUCHTGEBRUIK 1.1 Begrip Vruchtgebruik 1 is: het (tijdelijk) recht om van een zaak, waarvan een ander de eigendom heeft, het genot te hebben, zoals de eigenaar zelf, MAAR onder de verplichting de zaak

Nadere informatie

3 FISCALE ASPECTEN VAN HET VRUCHTGEBRUIK

3 FISCALE ASPECTEN VAN HET VRUCHTGEBRUIK 3 FISCALE ASPECTEN VAN HET VRUCHTGEBRUIK 3.1 Vruchtgebruik op vlak van vennootschapsbelasting 3.1.1 Afschrijven Een KMO heeft de keuze tussen 3 onderstaande methodes. De notariskosten en registratierechten

Nadere informatie

COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN

COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN CBN-advies 2014/XX - Zakelijke rechten op onroerende goederen: vruchtgebruik - erfpachtrecht opstalrecht - erfdienstbaarheid Ontwerpadvies van 25 juni 2014 Inhoudsopgave

Nadere informatie

BIEDINGSFORMULIER. Ondergetekende, Voornaam en naam: Wonende: Rijksregisternummer: Telefoonnummer en GSM :

BIEDINGSFORMULIER. Ondergetekende, Voornaam en naam: Wonende: Rijksregisternummer: Telefoonnummer en GSM : BIEDINGSFORMULIER Ondergetekende, en Ingeval de Kandidaat-Koper(s) die dit biedingsformulier (hierna het Formulier ) ondertekent gehuwd is, dient hierna de identiteit van de echtgeno(o)t(e)(n) te worden

Nadere informatie

DE CONTRACTUELE MODULERING VAN DE GEBRUIKS- EN BESCHIKKINGSBEVOEGDHEDEN VAN DE VRUCHTGEBRUIKER Ruud Jansen en Koen Swinnen... 51

DE CONTRACTUELE MODULERING VAN DE GEBRUIKS- EN BESCHIKKINGSBEVOEGDHEDEN VAN DE VRUCHTGEBRUIKER Ruud Jansen en Koen Swinnen... 51 INHOUD DE KWALIFICATIE VAN HET RECHT VAN VRUCHTGEBRUIK: CONTRACTUELE MOGELIJKHEDEN EN AFBAKENING TEGENOVER OPSTAL, ERFPACHT EN HUUR Nicolas Carette en Julie Del Corral.............................. 1 I.

Nadere informatie

UITGEBREIDE INHOUDSOPGAVE

UITGEBREIDE INHOUDSOPGAVE UITGEBREIDE INHOUDSOPGAVE VOORWOORD... v BEKNOPTE INHOUDSOPGAVE...vii AFKORTINGEN... xi EERSTE TRANCHE HET DOMEIN... 1 HOOFDSTUK 1 OPENBAAR DOMEIN... 3 Afdeling 1. Historiek... 3 Afdeling 2. Relevantie,

Nadere informatie

Voor de beantwoording van deze vraag is het van belang om het privaatrecht van het publiekrecht te onderscheiden.

Voor de beantwoording van deze vraag is het van belang om het privaatrecht van het publiekrecht te onderscheiden. Bijlage bij DB/ AB-voorstel project Duikwrak Grevelingen In de vergadering van 1 juli 2010 heeft het DB van het Natuur- en Recreatieschap De Grevelingen kennis genomen van de voortgang van het project

Nadere informatie

Commissie publiceert overzichtsadvies over zakelijke rechten op onroerende goederen Deel 1 : Vruchtgebruik

Commissie publiceert overzichtsadvies over zakelijke rechten op onroerende goederen Deel 1 : Vruchtgebruik Commissie publiceert overzichtsadvies over zakelijke rechten op onroerende goederen Deel 1 : Vruchtgebruik Prof. dr. Stijn Goeminne, Vakgroep Public Governance, Management & Finance, Universiteit Gent.

Nadere informatie

De exploitatievennootschap A wenst uit te breiden. Momenteel huurt zijn een pand om haar fabriekswerkzaamheden in uit te voeren.

De exploitatievennootschap A wenst uit te breiden. Momenteel huurt zijn een pand om haar fabriekswerkzaamheden in uit te voeren. Situatieschets De exploitatievennootschap A wenst uit te breiden. Momenteel huurt zijn een pand om haar fabriekswerkzaamheden in uit te voeren. De bedoeling is dat deze vennootschap een terrein aankoopt

Nadere informatie

Circulaire 2019/C/22 betreffende werken uitgevoerd door een Btw-belastingplichtige in een gebouw dat hij huurt

Circulaire 2019/C/22 betreffende werken uitgevoerd door een Btw-belastingplichtige in een gebouw dat hij huurt Page 1 of 5 Properties Title : Circulaire 2019/C/22 betreffende werken uitgevoerd door een Btw-belastingplichtige in een gebouw dat hij huurt Summary : Deze circulaire bespreekt de gevolgen op het vlak

Nadere informatie

VR DOC.1358/2BIS

VR DOC.1358/2BIS VR 2018 0201 DOC.1358/2BIS Voorontwerp van decreet houdende wijziging van de Vlaamse Codex Fiscaliteit van 13 december 2013, wat betreft de hervorming van het verkooprecht en vereenvoudigingen in de registratiebelasting

Nadere informatie

Deel 1 - Waarom zou een vennootschap hiervoor interessant kunnen zijn?

Deel 1 - Waarom zou een vennootschap hiervoor interessant kunnen zijn? Inhoudstafel Voorwoord... 1 Deel 1 - Waarom zou een vennootschap hiervoor interessant kunnen zijn? 1. Belastingen besparen?.... 5 1.1. Alle kosten van onroerende goederen in principe aftrekbaar... 5 1.1.1.

Nadere informatie

ERFPACHT EN OPSTAL. 1. Algemeen Erfpacht Wat houdt het begrip erfpacht in?

ERFPACHT EN OPSTAL. 1. Algemeen Erfpacht Wat houdt het begrip erfpacht in? Erfpacht en opstal informatie 24 mei 2017 1 1. Algemeen 1.1. Erfpacht 1.1.1. Wat houdt het begrip erfpacht in? ERFPACHT EN OPSTAL Overeenkomsten betreffende het recht van erfpacht worden geregeld door

Nadere informatie

DE VLAAMSE REGERING, Op voorstel van de Vlaamse minister van Binnenlands Bestuur, Inburgering, Wonen, Gelijke Kansen en Armoedebestrijding; BESLUIT:

DE VLAAMSE REGERING, Op voorstel van de Vlaamse minister van Binnenlands Bestuur, Inburgering, Wonen, Gelijke Kansen en Armoedebestrijding; BESLUIT: Ontwerp van decreet houdende de wijziging van het decreet van 15 juli 1997 houdende de Vlaamse Wooncode, wat betreft het recht van voorkoop en het sociaal beheersrecht, en houdende de wijziging van diverse

Nadere informatie

DE VERPLICHTING TOT REGISTRATIE...

DE VERPLICHTING TOT REGISTRATIE... Registratierechten 1. INLEIDING...2 A. OMSCHRIJVING...2 B. DRIE SOORTEN REGISTRATIERECHTEN...2 1 Het algemeen vast recht ( 25)...2 2 Specifieke vaste rechten...2 3 Evenredige rechten...2 2. DE VERPLICHTING

Nadere informatie

LEDEN INBRENG OVEREENKOMST. Datum: (1) Stimuleringsfonds Duurzame Energie Regio Alkmaar U.A. (2) GEMEENTE Bergen

LEDEN INBRENG OVEREENKOMST. Datum: (1) Stimuleringsfonds Duurzame Energie Regio Alkmaar U.A. (2) GEMEENTE Bergen Concept d.d. 27-01-2014 VERSIE 1.0 Datum: 2014 (1) Stimuleringsfonds Duurzame Energie Regio Alkmaar U.A. (2) GEMEENTE Bergen LEDEN INBRENG OVEREENKOMST Paraaf gemeente: INHOUDSOPGAVE Artikel Pagina 1 DEFINITIES...

Nadere informatie

Burgerlijk Wetboek boek 7 titel 12. Aanneming van werk. Afdeling 1. Aanneming van werk in het algemeen

Burgerlijk Wetboek boek 7 titel 12. Aanneming van werk. Afdeling 1. Aanneming van werk in het algemeen Burgerlijk Wetboek boek 7 titel 12. Aanneming van werk Afdeling 1. Aanneming van werk in het algemeen Artikel 750 1. Aanneming van werk is de overeenkomst waarbij de ene partij, de aannemer, zich jegens

Nadere informatie

AANGIFTE (Artikel 2 van het koninklijk besluit nr. 14, van 3 juni 1970)

AANGIFTE (Artikel 2 van het koninklijk besluit nr. 14, van 3 juni 1970) Federale Overheidsdienst FINANCIEN Algemene Administratie van de FISCALITEIT Sector btw (Stempel van de dienst) Vak bestemd voor de administratie Aangifte ontvangen onder nr.... Dossiernummer:... Dossier

Nadere informatie

GREENYARD Naamloze Vennootschap Strijbroek Sint-Katelijne-Waver RPR Antwerpen, afdeling Mechelen BTW BE

GREENYARD Naamloze Vennootschap Strijbroek Sint-Katelijne-Waver RPR Antwerpen, afdeling Mechelen BTW BE GREENYARD Naamloze Vennootschap Strijbroek 10 2860 Sint-Katelijne-Waver RPR Antwerpen, afdeling Mechelen BTW BE 0402.777.157 VOLMACHT VOOR DE BUITENGEWONE ALGEMENE VERGADERING VAN 15 SEPTEMBER 2017 1 Ondergetekende

Nadere informatie

Hoe verwerf ik sportinfrastructuur? Rudi Roosen Hoofd Afdeling Financiën Stad Hasselt

Hoe verwerf ik sportinfrastructuur? Rudi Roosen Hoofd Afdeling Financiën Stad Hasselt Hoe verwerf ik sportinfrastructuur? Rudi Roosen Hoofd Afdeling Financiën Stad Hasselt Hoe verwerf ik sportinfrastructuur? Verwerving onderworpen aan wetgeving overheidsopdrachten Verwerving Niet onderworpen

Nadere informatie

AANKOOPBOD PARTICULIERE EIGENDOM (eengezinswoning of grond)

AANKOOPBOD PARTICULIERE EIGENDOM (eengezinswoning of grond) AANKOOPBOD PARTICULIERE EIGENDOM (eengezinswoning of grond) De modeldocumenten op deze site worden enkel ter informatie aangeboden; ze kunnen door de partijen gewijzigd worden, met name wat de erin voorziene

Nadere informatie

OPEN VRAGEN. VRAGENLIJST n r I VERGELIJKEND EXAMEN Leuven, zaterdag 6 maart 2010 (voormiddag)

OPEN VRAGEN. VRAGENLIJST n r I VERGELIJKEND EXAMEN Leuven, zaterdag 6 maart 2010 (voormiddag) VERGELIJKEND EXAMEN 2010 SCHRIFTELIJK GEDEELTE Leuven, zaterdag 6 maart 2010 (voormiddag) VRAGENLIJST n r I OPEN VRAGEN Deze eerste vragenlijst bevat negen vragen. De antwoorden worden op 25 punten gequoteerd.

Nadere informatie

BELASTING VOOR PANDEN OPGENOMEN IN HET LEEGSTANDSREGISTER (goedgekeurd in zitting van de gemeenteraad van 13 december 2013)

BELASTING VOOR PANDEN OPGENOMEN IN HET LEEGSTANDSREGISTER (goedgekeurd in zitting van de gemeenteraad van 13 december 2013) GEMEENTEBESTUUR WEVELGEM BELASTING VOOR PANDEN OPGENOMEN IN HET LEEGSTANDSREGISTER (goedgekeurd in zitting van de gemeenteraad van 13 december 2013) Art. 1. ALGEMENE BEPALINGEN 1.1. Definities De volgende

Nadere informatie

INHOUDSTAFEL BOEK II. ZAKENRECHT... 1 TITEL I ZAKEN IN HET ALGEMEEN... 3. Inleiding... 3

INHOUDSTAFEL BOEK II. ZAKENRECHT... 1 TITEL I ZAKEN IN HET ALGEMEEN... 3. Inleiding... 3 INHOUDSTAFEL BOEK II. ZAKENRECHT.... 1 TITEL I ZAKEN IN HET ALGEMEEN.... 3 Inleiding.... 3 Hoofdstuk I. Onderscheid der goederen.... 4 Afdeling I. Belangrijkste indelingen.... 4 Afdeling II. Roerende en

Nadere informatie

De contractuele uitsluiting en beperking van de tienjarige aansprakelijkheid van de architect (Cass. 5 september 2014)

De contractuele uitsluiting en beperking van de tienjarige aansprakelijkheid van de architect (Cass. 5 september 2014) De contractuele uitsluiting en beperking van de tienjarige aansprakelijkheid van de architect (Cass. 5 september 2014) FORUM ADVOCATEN BVBA Nassaustraat 37-41 2000 Antwerpen T 03 369 95 65 F 03 369 95

Nadere informatie

De comeback van erfpacht. Nieuwe kansen voor religieus erfgoed. Michiel Deweirdt Mechelen, 23 april 2019

De comeback van erfpacht. Nieuwe kansen voor religieus erfgoed. Michiel Deweirdt Mechelen, 23 april 2019 De comeback van erfpacht. Nieuwe kansen voor religieus erfgoed Michiel Deweirdt Mechelen, 23 april 2019 Erfpacht of cijnspacht Wet van 10 januari 1824 Inhoud 1. Kenmerken erfpacht 2. Voorwerp erfpacht

Nadere informatie

Abnormale of goedgunstige voordelen toch geen minimale belastbare basis?

Abnormale of goedgunstige voordelen toch geen minimale belastbare basis? Abnormale of goedgunstige voordelen toch geen minimale belastbare basis? Aan de hand van bepaalde transacties wordt binnen groepen van vennootschappen soms gepoogd om winsten te verschuiven naar de vennootschappen

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 26 DECEMBER 2014 C.14.0121.N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. C.14.0121.N I. G., eiseres, vertegenwoordigd door mr. Johan Verbist, advocaat bij het Hof van Cassatie, met kantoor te 2000 Antwerpen,

Nadere informatie

Auteur. Bernard Waûters. Onderwerp. Dit is een uittreksel uit het boek:

Auteur. Bernard Waûters. Onderwerp. Dit is een uittreksel uit het boek: Auteur Bernard Waûters Onderwerp Dit is een uittreksel uit het boek: "Aandelen en echtscheiding" Jaar: 2000 Auteur: B. Waûters ISBN: 90 6215 725 4 Volume: 588 p. Prijs: 3.950 BEF (97,92 EUR) Uitgeverij:

Nadere informatie

VASTGOED EN VENNOOTSCHAP AANKOOP VAN VASTGOED DOOR DE VENNOOTSCHAP

VASTGOED EN VENNOOTSCHAP AANKOOP VAN VASTGOED DOOR DE VENNOOTSCHAP VASTGOED EN VENNOOTSCHAP AANKOOP VAN VASTGOED DOOR DE VENNOOTSCHAP Iven De Hoon VASTGOED EN VENNOOTSCHAP 2 INLEIDING 2 DE AANKOOP DOOR DE VENNOOTSCHAP 3 VOOR- EN NADELEN VAN EEN ONROEREND GOED IN EEN VENNOOTSCHAP

Nadere informatie

VRUCHTGEBRUIK. Mogelijkheden, beperkingen en innovaties. Vincent Sagaert Alain-Laurent Verbeke (eds.) Antwerpen Cambridge

VRUCHTGEBRUIK. Mogelijkheden, beperkingen en innovaties. Vincent Sagaert Alain-Laurent Verbeke (eds.) Antwerpen Cambridge VRUCHTGEBRUIK VRUCHTGEBRUIK Mogelijkheden, beperkingen en innovaties Vincent Sagaert Alain-Laurent Verbeke (eds.) Antwerpen Cambridge Editors: Vincent Sagaert, Hoogleraar KU Leuven, KULAK en UA Advocaat

Nadere informatie

Inhoudstafel. larcier

Inhoudstafel. larcier i Inhoudstafel Hoofdstuk 1. De openbare verkoping Wegens werken, gelieve de gps uit te schakelen...... 1 ALOÏS VAN DEN BOSSCHE 1. De openbare verkoping................................ 1 2. De openbare

Nadere informatie

Er wordt verwezen naar de Circulaire nr. 4 van 4 mei 2012. Huidige circulaire wijzigt in niets deze eerste circulaire. * * *

Er wordt verwezen naar de Circulaire nr. 4 van 4 mei 2012. Huidige circulaire wijzigt in niets deze eerste circulaire. * * * Federale Overheidsdienst FINANCIEN Algemene Administratie van de PATRIMONIUMDOCUMENTATIE Sector registratie Dienst VI - Directies VI/8&9 Dossier nr. EE/L.214 Antimisbruikbepaling Toepassing gevallen fiscaal

Nadere informatie

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2008 70 Wet van 25 februari 2008, houdende regeling van het conflictenrecht betreffende het goederenrechtelijke regime met betrekking tot zaken, vorderingsrechten,

Nadere informatie

OVEREENKOMST VAN OPSTAL

OVEREENKOMST VAN OPSTAL . OVEREENKOMST VAN OPSTAL TUSSEN Vennootschap X, afgekort X, met maatschappelijke zetel te en Vennootschap Y, afgekort Y, met maatschappelijke zetel te wordt heden DATUM te PLAATS overeengekomen: Artikel

Nadere informatie

De Opdrachtgever: de (rechts)persoon die de opdracht aan RandstadMakelaars verstrekt.

De Opdrachtgever: de (rechts)persoon die de opdracht aan RandstadMakelaars verstrekt. Artikel 1 - Toepasselijkheid Deze algemene bepalingen zijn van toepassing op iedere overeenkomst van opdracht tot dienstverlening en/of bemiddeling, alsmede de daaruit voortvloeiende aanvullende en/of

Nadere informatie

VLAAMS PARLEMENT ONTWERP VAN DECREET. houdende wijziging van het wetboek der registratie-, hypotheek- en griffierechten

VLAAMS PARLEMENT ONTWERP VAN DECREET. houdende wijziging van het wetboek der registratie-, hypotheek- en griffierechten Stuk 963 (2001-2002) Nr. 7 VLAAMS PARLEMENT Zitting 2001-2002 16 januari 2002 ONTWERP VAN DECREET houdende wijziging van het wetboek der registratie-, hypotheek- en griffierechten TEKST AANGENOMEN DOOR

Nadere informatie

Erfpacht als alternatief bij vastgoedtransacties?

Erfpacht als alternatief bij vastgoedtransacties? Faculteit Rechtsgeleerdheid Universiteit Gent Academiejaar 2012-13 Erfpacht als alternatief bij vastgoedtransacties? Masterproef van de opleiding Master in het Notariaat Ingediend door Pieter-Jan Ruysschaert

Nadere informatie

Hoofdstuk 1: Algemene bepaling

Hoofdstuk 1: Algemene bepaling MODEL VAN OVEREENKOMST BIJLAGE 2 Tussen: de Provincie Oost-Vlaanderen, met zetel in het Provinciehuis, Gouvernementstraat 1, 9000 Gent, vertegenwoordigd door de deputatie, voor wie optreden de heer (voornaam

Nadere informatie

CONCEPT-OVEREENKOMST VOOR HET VESTIGEN VAN EEN ERFPACHTRECHT MET EEN ERFPACHTAFHANKELIJK RECHT VAN OPSTAL

CONCEPT-OVEREENKOMST VOOR HET VESTIGEN VAN EEN ERFPACHTRECHT MET EEN ERFPACHTAFHANKELIJK RECHT VAN OPSTAL Blad 1 van 6 CONCEPT-OVEREENKOMST VOOR HET VESTIGEN VAN EEN ERFPACHTRECHT MET EEN ERFPACHTAFHANKELIJK RECHT VAN OPSTAL 1. Stichting Het Zuid-Hollands Landschap, gevestigd te Rotterdam en kantoorhoudende

Nadere informatie

Instelling. Onderwerp. Datum

Instelling. Onderwerp. Datum Instelling Federale Overheidsdienst Financiën Onderwerp Circulaire nr. 16/2006. Levensverzekeringen - Echtgenoten gehuwd onder een stelsel van gemeenschap van goederen. Datum 31 juli 2006 Copyright and

Nadere informatie

A. Definities. B. Algemene bepalingen

A. Definities. B. Algemene bepalingen ALGEMENE VOORWAARDEN VOOR REGISTERMAKELAARS EN REGISTERTAXATEURS IN ROERENDE ZAKEN, LEDEN VAN DE FEDERATIE VAN TAXATEURS, MAKELAARS EN VEILINGHOUDERS IN ROERENDE ZAKEN, WELKE VOORWAARDEN ZIJN GEDEPONEERD

Nadere informatie

Op grond van de heersende rechtspraak en rechtsleer kan het volgende onderscheid gemaakt worden.

Op grond van de heersende rechtspraak en rechtsleer kan het volgende onderscheid gemaakt worden. Het onderscheid tussen openbaar en privaat domein heeft geen wettelijke grondslag, vermits het uitsluitend voortvloeit uit de rechtsleer en de rechtspraak. De juridische afbakening van deze aangelegenheid

Nadere informatie