Wetsvoorstel incl. artikelsgewijs commentaar mvt (bijgewerkt t/m. aangenomen amendementen)

Transcriptie

1 T WEEDE K AMER DER STATEN- 2 G ENERAAL Vergaderjaar Wijziging van de Wet op het financieel toezicht en de Wet financiële markten BES in verband met het invoeren van een aansprakelijkheidsbeperking voor de toezichthouders op de financiële markten (Wet aansprakelijkheidsbeperking DNB en AFM) Wijziging van de Wet op het financieel toezicht en de Wet financiële markten BES in verband met het invoeren van een aansprakelijkheidsbeperking voor de toezichthouders op de financiële markten en het opnemen van regels met betrekking tot de beloning van bestuurders dagelijks beleidsbepalers van financiële ondernemingen die staatsteun genieten (Wet aansprakelijkheidsbeperking DNB en AFM en bonusverbod staatsgesteunde ondernemingen) Nr. 2 VOORSTEL VAN WET Wij Beatrix, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz. enz. enz. Allen, die deze zullen zien of horen lezen, saluut! doen te weten: Alzo Wij in overweging hebben genomen, dat het wenselijk is om de Wet op het financieel toezicht en de Wet financiële markten BES te wijzigen teneinde een aansprakelijkheidsbeperking in te voeren voor De Nederlandsche Bank N.V. en de Stichting Autoriteit Financiële Markten en dat het voorts wenselijk is regels te stellen met betrekking tot de beloning van bestuurders dagelijks beleidsbepalers van financiële ondernemingen die staatssteun genieten in verband met de stabiliteit van het financieel stelsel; Zo is het, dat Wij, de Afdeling advisering van de Raad van State gehoord, en met gemeen overleg der Staten-Generaal, hebben goedgevonden en verstaan, gelijk Wij goedvinden en verstaan bij deze: Nota van wijziging [wijziging aanhef en considerans] Het opschrift en de considerans zijn aangepast in verband de aan het wetsvoorstel toegevoegde bepalingen inzake het bonusverbod bij staatssteun. Amendement Plasterk en Irrgang (nr. 16) [wijzigen beweegreden] Dit amendement verbreedt de reikwijdte van het bonusverbod voor financiële ondernemingen die staatssteun aanvragen van bestuurders naar dagelijks beleidsbepalers. Een dagelijks beleidsbepaler is een persoon die het dagelijks beleid van de onderneming bepaald. 1 Dagelijks beleidsbepalers worden door De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten getoetst op de deskundigheid 2 en 1 Beleidsregel deskundigheid Wft 2011, Stcrt. 2010, Het begrip «deskundigheid» wordt vervangen door «geschiktheid», zie Kamerstukken II 2010/11, , nrs Stibbe 1

2 betrouwbaarheid. Het is een onderneming hierdoor bekend wie binnen haar organisatie dagelijks beleidsbepalers zijn. Dit amendement heeft geen gevolgen voor financiële ondernemingen die voor 7 februari 2012 steun is verleend. Voor hen blijft de reikwijdte onveranderd op bestuurders. Voor de datum van 7 februari 2012 is gekozen omdat dit het moment was waarop, tijdens de parlementaire behandeling in de Tweede Kamer, het voornemen tot dit amendement kenbaar werd voor eventuele nieuwe steungevallen. Wanneer aan een financiële onderneming voor 7 februari 2012 steun is verleend, en na die datum nieuwe steun wordt verleend, dan is het bonusverbod voor deze nieuwe steun van toepassing op haar dagelijks beleidsbepalers. Indien dit amendement wordt aangenomen, wordt in het opschrift van dit wetsvoorstel het woord «bestuurders» vervangen door: dagelijks beleidsbepalers. ARTIKEL I Na artikel 1:25b 1:25c van de Wet op het financieel toezicht wordt een artikel ingevoegd, luidende: Artikel 1:25c 1:25d 1. De Nederlandsche Bank, de leden van haar directie en raad van commissarissen en haar werknemers zijn niet aansprakelijk voor schade veroorzaakt door een handelen of nalaten in de uitoefening van een op grond van deze wet opgedragen taak of de hun bij of krachtens deze wet gegeven bevoegdheden een op grond van een wettelijk voorschrift opgedragen taak of verleende bevoegdheid, tenzij deze schade in belangrijke mate het gevolg is van een opzettelijk onbehoorlijke taakuitoefening of een opzettelijk onbehoorlijke uitoefening van bevoegdheden of in belangrijke mate te wijten is aan grove schuld. 2. De Autoriteit Financiële Markten, de leden van haar bestuur en raad van toezicht en haar werknemers zijn niet aansprakelijk voor schade veroorzaakt door een handelen of nalaten in de uitoefening van een op grond van deze wet opgedragen taak of de hun bij of krachtens deze wet gegeven bevoegdheden een op grond van een wettelijk voorschrift opgedragen taak of verleende bevoegdheid, tenzij deze schade in belangrijke mate het gevolg is van een opzettelijk onbehoorlijke taakuitoefening of een opzettelijke onbehoorlijke uitoefening van bevoegdheden of in belangrijke mate te wijten is aan grove schuld. Mvt Met het oog op de beperking van de aansprakelijkheid wordt een nieuw artikel 1:25c in de Wet op het financieel toezicht (Wft) ingevoegd op grond waarvan de aansprakelijkheid van DNB en de AFM wordt beperkt tot handelen of nalaten waarbij de schade in belangrijke mate het gevolg is van een opzettelijk onbehoorlijke taakuitoefening of uitoefening van bevoegdheden of in belangrijke mate te wijten is aan grove schuld. De voorgestelde beperking ziet op handelingen die de toezichthouders, hun bestuurders, de leden van de raad van commissarissen dan wel raad van toezicht en hun werknemers verrichten bij de uitoefening van hun wettelijke toezichttaken uit hoofde van de Wft. Ook daarmee verband houdende handelingen ingevolge de Algemene wet bestuursrecht vallen onder de voorgestelde beperking aangezien het daarbij gaat om handelingen die rechtstreeks verband houden met de uitoefening van taken en bevoegdheden in het kader van de Wft. Andere handelingen van de toezichthouders of handelingen van derden vallen niet onder de reikwijdte van deze regeling. Handelingen van leden van organen van de toezichthouders en werknemers vallen wel onder de reikwijdte van de beperking. In het voorgestelde artikel 1:25c wordt ook de aansprakelijkheid van werknemers van DNB en de AFM beperkt. Artikel 6:170 van het BW kent weliswaar een regeling op grond waarvan werkgevers weliswaar aansprakelijk kunnen worden gehouden voor fouten van hun werknemers, maar dat laat onverlet dat als de aansprakelijkheid van de werkgever wordt beperkt, de werknemer aansprakelijk blijft voor zijn eigen fouten. Daarom heeft een beperking voor werknemers in artikel 1:25c van de Wft Stibbe 2

3 een zelfstandige betekenis. De beperking voor de leden van de organen van DNB en de AFM (de directie en de raad van commissarissen van DNB en het bestuur en de raad van toezicht van de AFM) heeft een zelfstandige betekenis nu die zeker stelt dat een persoonlijk tegen hen ingestelde claim pas aan de orde is als de rechtspersoon waaraan zij leiding geven of waarop zij toezicht houden aansprakelijk is. Aan een persoonlijke aansprakelijkstelling van werknemers en de leden van de organen wordt dus pas toegekomen in gevallen van opzet dan wel grove schuld. De aansprakelijkheid van DNB of de AFM dient vervolgens te worden beoordeeld aan de hand van artikel 6:170 BW. Dat betekent dat ook zij alleen aansprakelijk kunnen worden gesteld in het geval van opzet of grove schuld van de werknemer. De aansprakelijkheidsbeperking ziet allereerst op feitelijke handelingen die door de toezichthouders worden verricht, zoals het inwinnen van informatie of het uitvoeren van onderzoeken. De feitelijke handelingen moeten wel een voldoende inhoudelijk verband houden met de werkzaamheden ter uitvoering van de wettelijke taken als bedoeld in het artikel willen zij onder de reikwijdte daarvan vallen. Te denken valt aan het toezenden van een voorgenomen besluit naar een belanghebbende op een verkeerd adres. Niet beoogd is om de aansprakelijkheid van de financiële toezichthouders te beperken voor bijvoorbeeld een verkeersongeluk veroorzaakt door een medewerker die in het kader van zijn werkzaamheden aan het verkeer deelnam of voor de aansprakelijkheid als bedoeld in artikel 658, tweede lid, van Boek 7 van het BW (werkgeversaansprakelijkheid). Behalve op feitelijke handelingen ziet de aansprakelijkheidsbeperking ook op rechtshandelingen die de financiële toezichthouders verrichten uit hoofde van de hun opgedragen wettelijke taken en bevoegdheden in de Wft. Onder rechtshandelingen vallen ook bestuursrechtelijke besluiten. Dat brengt mee dat de beperking van de aansprakelijkheid ook geldt indien bestuursrechtelijke besluiten door de bestuursrechter worden vernietigd. Ook hier geldt dat de rechtshandeling in een voldoende inhoudelijk verband moet staan met de werkzaamheden ter uitvoering van de wettelijke taken als bedoeld in het artikel wil zij onder de reikwijdte daarvan vallen. Niet beoogd is om de aansprakelijkheid van de financiële toezichthouders te beperken voor bijvoorbeeld schade voortvloeiend uit een opzegging van een arbeidsovereenkomst met een werknemer. DNB en de AFM moeten bij de uitoefening van hun taken soms met tegengestelde belangen rekening houden. Dat zal kunnen meebrengen dat voor DNB of de AFM zeker is dan wel voorzienbaar is dat een bepaald optreden tot schade zal leiden voor een bepaalde groep betrokkenen. Zo zal de aanvraag van de noodregeling door DNB voor een bank (artikel 6:160 van de Wft) in de regel tot schade kunnen leiden voor depositohouders, werknemers en aandeelhouders. Een intrekking van een vergunning van een beleggingsonderneming door de AFM kan soortgelijke gevolgen hebben (artikel 1:104 van de Wft). Bewustzijn van schadelijke gevolgen betekent op zichzelf niet dat sprake is van opzet of grove schuld die kan leiden tot aansprakelijkheid. Daarvoor is meer vereist, namelijk een handelen of nalaten waardoor sprake is van een zodanige onbehoorlijke en laakbare taakuitoefening of uitoefening van bevoegdheden dat gezegd kan worden dat de schade het gevolg is van een opzettelijk onbehoorlijke taakuitoefening of een opzettelijk onbehoorlijke uitoefening van bevoegdheden dan wel dat de schade te wijten is aan grove schuld. Daarbij moet in het kader van opzet de wil van DNB of de AFM er willens en wetens op gericht zijn taken te verwaarlozen, of dient er, indien dat niet het oogmerk is, sprake te zijn van een zodanig handelen van deze toezichthouders, dat zij er zich bewust van zijn dat een bepaald handelen of nalaten een onbehoorlijke vervulling van hun taken meebrengt of naar alle waarschijnlijkheid zal meebrengen (opzet als zekerheidsbewustzijn respectievelijk voorwaardelijke opzet). Grove schuld ziet op een zodanig laakbaar en onverschillig handelen van de toezichthouder dat daardoor de kans op een onbehoorlijke taakvervulling aanmerkelijk is. Voor een nadere uitleg van het begrip grove schuld wordt verwezen naar het arrest van de Hoge Raad van 12 maart 1954, NJ 1955, 386 (Codam/Merwede). In dat arrest heeft de Hoge Raad een uitleg gegeven aan het begrip grove schuld die nog steeds als gezaghebbend kan worden beschouwd, te weten dat daaronder wordt verstaan een in laakbaarheid aan opzet grenzende schuld. 3 Tot slot zij nog opgemerkt dat volgens de hoofdregel van artikel 150 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering de bewijslast dat er in een concreet geval sprake is van opzet dan welgrove schuld, op de claimant rust. Een andere verdeling van de bewijslast kan volgens de slotzinsnede van artikel 150 uit de eisen van redelijkheid en billijkheid voortvloeien. Voor een andere verdeling van de bewijslast zal in ieder geval geen plaats zijn indien de toezichthouder krachtens de wet tot geheimhouding verplicht is. In die situatie zou het onredelijk zijn dat de bewijslast en het bewijsrisico op de toezichthouder zouden komen te rusten. 3 Zie hiervoor ook de parlementaire geschiedenis van het nieuwe verzekeringsrecht, kamerstukken II 1985/86, , nr. 3, p. 25. Stibbe 3

4 Derde nota van wijziging [vernummering van het artikel] Deze wijziging betreft een vernummering van het in artikel I opgenomen artikel tot artikel 1:25d aangezien artikel 1:25c reeds is ingevoegd door middel van de Wijzigingswet financiële markten Amendement Irrgang (nr. 13) [wijzigen lid 1 en 2] De aansprakelijkheidsbeperking voor De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten die met onderhavig wetsvoorstel wordt ingevoerd ziet alleen op het toezicht uitgeoefend in het kader van de Wet op het financieel toezicht. Het zogenaamde toezichthoudersdilemma, dat een belangrijk argument is om de aansprakelijkheidsbeperking in te voeren, geldt echter ook voor andere financiële toezichtswetgeving. Ook bij toezicht uitgeoefend in het kader van andere financiële toezichtswetgeving geldt dat het kan gaan om zeer omvangrijke schades ten gevolge van complexe gebeurtenissen. Verder is een dergelijke uitzondering internationaal niet gangbaar. Dit amendement regelt daarom dat de aansprakelijkheidsbeperking ook geldt voor andere wetten dan de Wet op het financieel toezicht. ARTIKEL II Indien het bij koninklijke boodschap van 24 mei 2011 ingediende voorstel van wet, houdende regels met betrekking tot de financiële markten in de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba en het toezicht op die markten (Wet financiële markten BES) (Kamerstukken 32786), tot wet is of wordt verheven, wordt die wet als volgt gewijzigd: A In hoofdstuk 1, paragraaf 2, wordt na artikel 1:13 een artikel ingevoegd, luidende: Artikel 1:13a (aansprakelijkheidsbeperking toezichtautoriteiten) 1. De Nederlandsche Bank, de leden van haar directie en raad van commissarissen en haar werknemers zijn niet aansprakelijk voor schade veroorzaakt door een handelen of nalaten in de uitoefening van haar op grond van deze wet opgedragen taak of een op grond van deze wet verleende bevoegdheid op grond van een wettelijk voorschrift opgedragen taak of verleende bevoegdheid, tenzij de schade in belangrijke mate het gevolg is van een opzettelijk onbehoorlijke taakuitoefening of een opzettelijk onbehoorlijke uitoefening van bevoegdheden of in belangrijke mate te wijten is aan grove schuld. 2. De Autoriteit Financiële Markten, de leden van haar bestuur en raad van toezicht en haar werknemers zijn niet aansprakelijk voor schade veroorzaakt door een handelen of nalaten in de uitoefening van haar op grond van deze wet opgedragen taak of een op grond van deze wet verleende bevoegdheid op grond van een wettelijk voorschrift opgedragen taak of verleende bevoegdheid, tenzij de schade in belangrijke mate het gevolg is van een opzettelijk onbehoorlijke taakuitoefening of een opzettelijk onbehoorlijke uitoefening van bevoegdheden of in belangrijke mate te wijten is aan grove schuld. Mvt Door middel van dit artikel wordt een nieuw artikel 1:13a in de Wfm BES ingevoegd. Deze bepaling is overeenkomstig de in dit wetsvoorstel voorgestelde wijziging van de Wft. Voor de toelichting wordt dan ook verwezen naar de toelichting bij Artikel I. Amendement Irrgang (nr. 13) [wijzigen lid 1 en 2] De aansprakelijkheidsbeperking voor De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten die met onderhavig wetsvoorstel wordt ingevoerd ziet alleen op het toezicht uitgeoefend in het kader van de Wet op het financieel toezicht. Het zogenaamde toezichthoudersdilemma, dat een belangrijk argument is om de aansprakelijkheidsbeperking in te voeren, geldt echter ook voor andere financiële Stibbe 4

5 toezichtswetgeving. Ook bij toezicht uitgeoefend in het kader van andere financiële toezichtswetgeving geldt dat het kan gaan om zeer omvangrijke schades ten gevolge van complexe gebeurtenissen. Verder is een dergelijke uitzondering internationaal niet gangbaar. Dit amendement regelt daarom dat de aansprakelijkheidsbeperking ook geldt voor andere wetten dan de Wet op het financieel toezicht. B In hoofdstuk 10, paragraaf 1, wordt na artikel 10:10 een artikel ingevoegd, luidende: Artikel 10:10a (aansprakelijkheidsbeperking toezichtautoriteiten) Artikel 1:13a is niet van toepassing op een handelen of nalaten van de Nederlandsche Bank, de Autoriteit Financiële Markten, de leden van hun organen of hun werknemers dat heeft plaatsgevonden voor de inwerkingtreding van artikel II van de Wet aansprakelijkheidsbeperking DNB en AFM. Mvt [Zie hieronder bij Artikel III] ARTIKEL III Artikel 1:25c van de Wet op het financieel toezicht is niet van toepassing op een handelen of nalaten van De Nederlandsche Bank N.V., de stichting Autoriteit Financiële Markten, de leden van hun organen en hun werknemers dat vóór het in werking treden van deze wet heeft plaatsgevonden. Mvt Dit artikel verduidelijkt met het oog op de rechtszekerheid dat de beperking van de aansprakelijkheid in het kader van de Wft zoals voorgesteld in het onderhavige wetsvoorstel niet geldt ten aanzien van handelen of nalaten van DNB en de AFM, de leden van hun organen en hun werknemers dat vóór het in werking treden van deze wet heeft plaatsgevonden. Dat handelen of nalaten moet worden beoordeeld naar het recht zoals dat gold ten tijde van het intreden van de schade. Voor de Wfm BES geldt dat een overeenkomstige bepaling wordt opgenomen in artikel 10:10a van die wet. Er is conform de nieuwe aanwijzing 165a van de Aanwijzingen voor de regelgeving omwille van de overzichtelijkheid van het overgangsrecht voor gekozen om het overgangsrecht in de Wfm BES zelf op te nemen bij de andere overgangsbepalingen die gelden voor die wet. Voor de Wft is hiervan afgezien omdat voor die wet, anders dan bij de Wfm BES, geen algemeen kader bestaat waar al het overgangsrecht in verband met wijzigingen van de Wft zou kunnen worden opgenomen. ARTIKEL IV Deze wet wordt aangehaald als: Wet aansprakelijkheidsbeperking DNB en AFM. ARTIKEL V Deze wet treedt in werking op een bij koninklijk besluit te bepalen tijdstip, dat voor de verschillende artikelen verschillend kan worden vastgesteld. Stibbe 5

6 ARTIKEL IV In de Wet op het financieel toezicht wordt voor deel 2 een hoofdstuk ingevoegd, luidende: HOOFDSTUK 1.8 Beloningen van bestuurders dagelijks beleidsbepalers bij steunmaatregelen Artikel 1: Indien een financiële onderneming in verband met de stabiliteit van het financiële stelsel steun geniet of heeft genoten in de zin van artikel 107, eerste lid, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, worden de door die onderneming aan haar bestuurders dagelijks beleidsbepalers over de periode, waarin steun wordt of is genoten, toe te kennen of uit te keren beloningen, alsmede de door die onderneming aan haar bestuurders dagelijks beleidsbepalers over de periode, voorafgaande aan de steunverlening, toe te kennen of uit te keren beloningen, voor zover die beloningen op het tijdstip dat de steunverlening aanving, nog niet waren toegekend of uitgekeerd, van rechtswege: a. op een waarde van 0 gesteld, voor zover het betreft het niet vaste deel van de beloning, waarvan de toekenning geheel of gedeeltelijk afhankelijk is gesteld van het bereiken van bepaalde doelen of van het zich voordoen van bepaalde omstandigheden; b. op de waarde gesteld die zij hadden op het moment, onmiddellijk voorafgaand aan het van kracht worden van de steunmaatregel, voor zover het betreft de overige delen van de beloning, met dien verstande dat procentuele stijgingen van die overige delen van de beloning toegestaan blijven, voor zover die stijgingen eveneens gelden voor alle werknemers van de betrokken onderneming. 2. Een financiële onderneming kent geen beloningen toe en keert geen beloningen uit in strijd met het eerste lid. 3. Het orgaan dat belast is met het toezicht op het beleid en de algemene gang van zaken van de onderneming, ziet toe op de naleving van het tweede lid. 4. Bedingen tussen een financiële onderneming en haar bestuurders dagelijks beleidsbepalers, die in strijd zijn met de strekking van het eerste lid, zijn nietig. 5. Indien de steun is verleend aan een groep in de zin van artikel 24b van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek of een tot zodanige groep behorende rechtspersoon of vennootschap, wordt de aan het hoofd van die groep staande groepsmaatschappij voor de toepassing van het eerste tot en met vierde lid aangemerkt als de in die leden bedoelde financiële onderneming. 6. Indien de aan het hoofd van een groep als bedoeld in het vijfde lid staande groepsmaatschappij haar zetel buiten Nederland heeft, wordt in afwijking van het vijfde lid de binnen de groep hiërarchisch hoogste groepsmaatschappij met zetel in Nederland aangemerkt als de in het eerste tot en met vierde lid bedoelde financiële onderneming. Nota van wijziging [toevoegen van dit onderdeel] Artikel 1:112 van de Wft bepaalt in het eerste lid de gevolgen van steun voor de financiële onderneming voor de beloningen van bestuurders. Onderdeel a heeft betrekking op de variabele beloningen. Onderdeel b ziet op de overige (vaste) beloningen. Artikel 1:112 heeft gevolgen voor alle beloningen van bestuurders gedurende de periode waarin de financiële onderneming staatssteun ontvangt in verband met de financiële stabiliteit. Variabele beloningen zijn niet gepast in deze periode voor degenen die directe invloed hebben op het beleid van de financiële onderneming. Hier vallen ook bijvoorbeeld tussen de onderneming en de bestuurder overeengekomen vertrekvergoedingen onder. Door een rechter toegekende vergoedingen Stibbe 6

7 (bijvoorbeeld bij ontslag) vallen niet onder de definitie van variabele beloning. De variabele beloningen worden op een waarde van 0 gesteld. De bestuurders ontvangen dus geen variabele beloningen meer. Met betrekking tot de vaste beloningen kunnen vanaf het moment van toekennen van staatssteun geen wijzigingen meer worden doorgevoerd. Dit bevriezen van de vaste beloning voorkomt een uitruil van variabele naar vaste beloningen. Stijgingen die ook worden doorgevoerd bij de overige werknemers kunnen wel verwerkt worden in het vaste deel van de beloning van de bestuurders. Het gaat hierbij niet om de nominale maar om de procentuele stijgingen. Pensioendotaties kunnen op deze manier op normale wijze doorgang vinden vanaf het moment waarop staatssteun in verband met de financiële stabiliteit van toepassing is. Individuele additionele (inhaal)stortingen zijn uiteraard niet mogelijk, aangezien het vaste deel van de beloning op hetzelfde niveau moet blijven. Het gaat zowel om beloningen in natura (bijvoorbeeld een lease-auto) als om beloningen in geld. Het derde lid van artikel 1:112 legt aan het orgaan dat belast is met het toezicht op het beleid en de algemene gang van zaken van de onderneming (doorgaans de raad van commissarissen) de verplichting op om toe te zien op de naleving van het verbod om variabele beloningen toe te kennen of uit te keren en het bevriezen van de overige beloningen. Om te voorkomen dat er met de bestuurders bedingen worden overeengekomen om de doelstelling van artikel 1:112 te ontgaan, worden deze in het vierde lid nietig verklaard. Hierbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan bedingen op basis waarvan variabele beloningen worden toegerekend en uitgekeerd in andere periodes. Zo is een beding dat beoogt compensatie te bieden voor deze van rechtswege op nul gestelde delen van de beloning, na de periode van staatssteun alsnog kunnen worden toegekend, per definitie nietig. Ook een beding dat bepaalt dat beloningen van een bestuurder gedurende een eventuele periode van steun niet door de financiële onderneming maar bijvoorbeeld door een ander onderdeel van het concern worden uitbetaald, is nietig. Ter toelichting worden de situaties uitgewerkt die zich ingevolge het eerste lid kunnen voordoen. Voor de gevolgen voor de variabele beloningen is van belang wanneer de variabele beloning wordt uitgekeerd of toegekend en op welke periode deze ziet. Over de periode waarin de steun van toepassing is, kan een variabele beloning niet worden toegekend of uitgekeerd, deze worden van rechtswege op 0 gezet. Ook na afloop van de steunverlening kunnen over deze periode geen variabele beloningen worden toegekend of uitgekeerd. Na de periode waarin steun werd genoten kunnen wel variabele beloningen worden toegekend of uitgekeerd wanneer deze zien op prestaties die daadwerkelijk plaatsvinden na de periode waarin steun werd genoten. Het feit dat de financiële onderneming steun ontvangt heeft ook consequenties voor variabele beloningen over het tijdvak voorafgaande aan de steunverlening. Variabele beloningen die, op het moment dat de steun aanvangt, nog niet zijn toegekend of uitgekeerd zijn vanaf dat moment op 0 gesteld. De niet uitgekeerde of toegekende variabele beloningen blijven ook na de periode waarin steun werd genoten een waarde hebben van 0. Artikel 1:112 heeft ook gevolgen voor de overige (vaste) beloningen van de bestuurders. Deze overige beloningen worden gesteld op de waarde die ze hadden voorafgaand aan het ingaan van de periode waarin steun wordt genoten. Bij bestuurders die aantreden gedurende de periode waarin steun wordt genoten is dat de overige (vaste) beloning die zij bij hun aantreden als bestuurder overeenkomen. Bij bestuurders die al bestuurder waren bij de financiële onderneming voorafgaand aan de periode waarin steun wordt genoten, wordt dit door middel van een voorbeeld toegelicht. Als bijvoorbeeld de vaste jaarbeloning van een bestuurder op het moment voorafgaand aan het verkrijgen van steun door de financiële onderneming per jaar was, blijft deze beloning gedurende de gehele periode waarin steun wordt genoten Hierbij is wel een uitzondering gemaakt voor stijgingen in de overige beloning die alle werknemers van de betrokken financiële onderneming krijgen. Dat betekent dat wanneer gedurende de periode waarin steun wordt genoten bijvoorbeeld sprake is van een contractloonstijging voor de werknemers uit hoofde van de CAO of om een andere reden van bijvoorbeeld 1%, de bestuurder uit het voorbeeld een vaste beloning van kan krijgen in dat jaar. Deze uitzondering geldt alleen als alle werknemers van de financiële onderneming deze stijging van hun overige beloning krijgen. Wanneer de periode waarin steun wordt genoten is beëindigd is het uiteraard weer aan de financiële onderneming zelf om binnen de vennootschapsrechtelijke en toezichtrechtelijke context (aanpassingen van) de vaste beloning van de bestuurders vast te stellen. Tweede nota van wijziging [toevoegen van lid 5 en lid 6] Stibbe 7

8 Deze nota van wijziging strekt tot aanvulling van het voorgestelde nieuwe artikel 1:112 van de Wet op het financieel toezicht en ziet op de situatie dat de steun niet aan een op zichzelf staande financiële onderneming, maar aan een groep wordt verleend. Daarbij kan zich de situatie voordoen dat de groep zelf niet als financiële onderneming kwalificeert, waardoor artikel 1:112 waarin immers wordt gesproken van "financiële onderneming" naar de letter genomen niet van toepassing zou zijn. Het moge duidelijk zijn dat dit een onwenselijke situatie is. Om die reden wordt aan artikel 1:12 een vijfde lid toegevoegd, op grond waarvan de maatregel ook bij steunverlening aan een groep van toepassing is. Voor de volledigheid is in het vijfde lid geregeld, dat het daarbij niet uitmaakt of de steun aan de groep als geheel of aan een of meerdere specifieke onderdelen van de groep werd verleend. Ook wanneer de steun aan een specifiek onderdeel van de groep is verleend, profiteert van die steun de groep als geheel. Kenmerkend voor een groep is immers dat de groep een economische eenheid vormt van organisatorisch met elkaar verbonden rechtspersonen of vennootschappen (zie artikel 24b van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek). Om die reden richt de maatregel zich tot de rechtspersoon of vennootschap ("groepsmaatschappij") die aan het hoofd van de groep staat. Daarmee wordt de verantwoordelijkheid voor de steunaanvraag neergelegd waar hij hoort, namelijk bij de top van de onderneming. Het zesde lid bevat een voorziening voor het geval de aan het hoofd van de groep staande groepsmaatschappij haar zetel in het buitenland zou hebben. Omdat artikel 1:112 dan geen rechtskracht heeft, richt de maatregel zich in dat geval tot de groepsmaatschappij die aan het hoofd staat van de Nederlandse activiteiten van de groep. Amendement Plasterk en Irrgang (nr. 16) [wijzigen bestuurders in dagelijks beleidsbepalers] Dit amendement verbreedt de reikwijdte van het bonusverbod voor financiële ondernemingen die staatssteun aanvragen van bestuurders naar dagelijks beleidsbepalers. Een dagelijks beleidsbepaler is een persoon die het dagelijks beleid van de onderneming bepaald. 4 Dagelijks beleidsbepalers worden door De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten getoetst op de deskundigheid 5 en betrouwbaarheid. Het is een onderneming hierdoor bekend wie binnen haar organisatie dagelijks beleidsbepalers zijn. Dit amendement heeft geen gevolgen voor financiële ondernemingen die voor 7 februari 2012 steun is verleend. Voor hen blijft de reikwijdte onveranderd op bestuurders. Voor de datum van 7 februari 2012 is gekozen omdat dit het moment was waarop, tijdens de parlementaire behandeling in de Tweede Kamer, het voornemen tot dit amendement kenbaar werd voor eventuele nieuwe steungevallen. Wanneer aan een financiële onderneming voor 7 februari 2012 steun is verleend, en na die datum nieuwe steun wordt verleend, dan is het bonusverbod voor deze nieuwe steun van toepassing op haar dagelijks beleidsbepalers. Indien dit amendement wordt aangenomen, wordt in het opschrift van dit wetsvoorstel het woord «bestuurders» vervangen door: dagelijks beleidsbepalers. Artikel 1: Met steun aan een financiële onderneming wordt voor de toepassing van artikel 1:112, eerste lid, gelijkgesteld: a. een deelneming van de Staat der Nederlanden in verband met de stabiliteit van het financiële stelsel in die onderneming, of: b. indien de financiële onderneming deel uitmaakt van een groep als bedoeld in artikel 24b van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek: een deelneming van de Staat der Nederlanden in verband met de stabiliteit van het financiële stelsel in een andere tot die groep behorende groepsmaatschappij. 4 Beleidsregel deskundigheid Wft 2011, Stcrt. 2010, Het begrip «deskundigheid» wordt vervangen door «geschiktheid», zie Kamerstukken II 2010/11, , nrs Stibbe 8

9 2. De gelijkstelling, bedoeld in het eerste lid, eindigt zodra met de afbouw van de deelneming van de Staat der Nederlanden een aanvang is gemaakt en de eerste vervreemding van door de Staat der Nederlanden gehouden aandelen daadwerkelijk heeft plaatsgevonden. Amendement Van Vliet c.s. (nr. 15) [toevoegen van art. 1:113] Dit amendement regelt dat middels een gelijkstelling het bonusverbod wordt uitgebreid naar deelnemingen van de Staat der Nederlanden in verband met de stabiliteit van het financiële stelsel. De uitbreiding omvat zowel de situatie waarbij de Staat der Nederlanden een deelneming heeft in een financiële onderneming zelf, als de situatie waarbij de Staat niet in die onderneming de deelneming heeft zoals bij ASR Verzekeringen, maar deze heeft in een groep waar de financiële onderneming onderdeel van uitmaakt. Zodra de Staat de deelneming in deze andere ondernening vermindert, vervalt de gelijkstelling. ARTIKEL V 1. Artikel 1:112 van de Wet op het financieel toezicht is niet van toepassing op beloningen over perioden waarin voorafgaand aan de inwerkingtreding van dat artikel steun is genoten, indien die steun reeds voor 6 oktober 2011 was verleend en voorafgaand aan het tijdstip van inwerkingtreding van dat artikel was beëindigd. 1. Artikel 1:112 van de Wet op het financieel toezicht is niet van toepassing op: a. beloningen over perioden waarin voorafgaand aan de inwerkingtreding van dat artikel steun is genoten, indien die steun reeds voor 6 oktober 2011 was verleend en voorafgaand aan het tijdstip van inwerkingtreding van dat artikel was beëindigd; b. beloningen van dagelijks beleidsbepalers, niet zijnde bestuurders, voor zover het steun betreft die is verleend aan een financiële onderneming voor 7 februari Artikel 1:112, eerste lid, aanhef en onderdeel a, van de Wet op het financieel toezicht is, indien een financiële onderneming op het tijdstip van inwerkingtreding van dat artikel steun geniet en deze steun reeds voor 6 oktober 2011 was verleend, niet van toepassing op reeds voor 26 oktober 2011 toegekende, maar nog niet uitgekeerde beloningen uitgekeerde beloningen van haar bestuurders. 3. In afwijking van artikel 1:112, eerste lid, onderdeel b, van de Wet op het financieel toezicht wordt, indien een financiële onderneming op het tijdstip van inwerkingtreding van dat artikel steun geniet, en deze steun reeds voor 6 oktober 2011 was verleend, bij het bepalen van de waarde van de overige delen van de beloning van haar bestuurders uitgegaan van de waarde die deze overige delen van de beloning hadden op het tijdstip van inwerkingtreding van dat artikel, met dien verstande dat de voor de toepassing van artikel 1:112, eerste lid, onderdeel b, in acht te nemen waarde ten hoogste 120% van de waarde op 26 oktober 2011 bedraagt. 4. In een geval als bedoeld in artikel 1:112, vijfde of zesde lid, van de Wet op het financieel toezicht wordt voor de toepassing van het tweede en derde lid voor "financiële onderneming" gelezen: de aan het hoofd van de groep staande groepsmaatschappij, onderscheidenlijk de binnen de groep hiërarchisch hoogste groepsmaatschappij met zetel in Nederland. Nota van wijziging [toevoegen van dit onderdeel] Dit artikel ziet enkel op bestaande steungevallen. Het ziet nadrukkelijk niet op nieuwe gevallen. Voor nieuwe gevallen voor het moment van inwerkingtreding van de maatregel wordt voorzien in terugwerkende kracht. Artikel 1:112 van de Wft is ook van toepassing op financiële ondernemingen die op het moment van inwerkingtreding van deze wet al steun in de zin van het VWEU in verband met de stabiliteit van het Stibbe 9

10 financiële stelsel genieten of genoten hebben. Omdat het niet de bedoeling is om bij de inwerkingtreding ook financiële ondernemingen die de steun al hebben afbetaald onder artikel 1:112 te laten vallen is voorzien in het eerste lid van het overgangsrecht. Op basis van dit overgangsrecht geldt artikel 1:112 alleen voor huidige steun wanneer de financiële onderneming op het moment van inwerkingtreding van deze wet nog steun geniet. Wanneer financiële ondernemingen vóór het moment van inwerkingtreding steun aflossen wordt artikel 1:112 op grond van het eerste lid van het overgangsrecht niet op hen van toepassing. Wanneer de financiële onderneming op het moment van inwerkingtreding nog steun ontvangt, heeft dat met ingang van het moment van inwerkingtreding gevolgen voor de variabele beloningen en de overige (vaste) delen van de beloning van bestuurders. Voor de variabele beloningen die aan de bestuurders worden toegekend gedurende de periode van steun betekent dit, evenals bij steun die wordt toegekend na het moment van inwerkingtreding, dat deze definitief een waarde van 0 hebben (en dus nooit worden toegekend of uitgekeerd). Ook voor het overige gelden met betrekking tot variabele beloningen dezelfde regels als bij steun die na het moment van inwerkingtreding wordt toegekend. Deze gevolgen gelden niet voor de variabele beloningen die voor het moment van indiening deze maatregel bij de Tweede Kamer zijn toegekend maar nog niet zijn uitgekeerd, deze kunnen gedurende de periode waarin steun wordt genoten worden uitgekeerd. Variabele beloningen die na het moment van indiening worden toegekend worden wel op 0 gezet. Na afloop van de periode waarin steun werd genoten kunnen weer variabele beloningen worden toegekend, maar alleen als die zien op prestaties uit de periode na afloop van de steun. Met betrekking tot de overige delen van de beloning van deze bestuurders wordt op grond van het tweede lid van het overgangsrecht voor de bevriezing uitgegaan van de overige beloning zoals die van toepassing was op het moment voorafgaand aan inwerkingtreding van artikel 1:112. Bij bestuurders die na inwerkingtreding van artikel 1:112 aantreden (en op het moment waarop steun werd verkregen geen bestuurder waren bij die financiële onderneming), is dat de overige beloning die zij bij aantreden overeenkomen, waarbij deze beloning dient te passen binnen het geldende beloningsbeleid. Bij bestuurders die op het moment van inwerkingtreding van artikel 1:112 al aan de financiële onderneming verbonden zijn, bestaat de mogelijkheid dat zij hun vaste beloning sterk laten stijgen tussen het moment van indiening van deze maatregel en het moment van inwerkingtreding van artikel 1:112. Op die manier zouden de gevolgen van artikel 1:112 in deze gevallen kunnen worden ontweken. Dergelijk ontwijkingsgedrag acht het kabinet ongewenst. In individuele gevallen kan een aanpassing van de vaste beloning in de periode tussen indiening van deze maatregel en de inwerkingtreding van artikel 1:112 verdedigbaar zijn. Evenredige en proportionele stijgingen van de vaste beloningen blijven daarom mogelijk. Om echter buitensporig ontwijkingsgedrag onmogelijk te maken mag de vaste beloning met niet meer dan ten hoogste 20 procent stijgen in de periode tussen de indiening van deze maatregel bij de Tweede Kamer, en het moment van inwerkingtreding. Indien de vaste beloning met meer dan 20 procent stijgt in deze periode, wordt vanaf de datum van inwerkingtreding de vaste beloning vastgesteld op niet meer dan 120 procent van de vaste beloning op het moment van indiening. Het orgaan dat binnen de financiële onderneming het toezicht houdt, is belast met de verplichting toe te zien op de naleving hiervan. Tweede nota van wijziging [toevoegen van lid 4] De aanvulling van artikel V is technisch van aard en houdt verband met de toevoeging van twee nieuwe leden aan artikel 1:112. Het nieuwe vierde lid van artikel V voorziet erin dat het in het tweede en derde lid van dat artikel geregelde overgangsrecht ook van toepassing is bij steunverlening aan een groep. Amendement Plasterk en Irrgang (nr. 16) [vervangen lid 1, wijzigen lid 2] Dit amendement verbreedt de reikwijdte van het bonusverbod voor financiële ondernemingen die staatssteun aanvragen van bestuurders naar dagelijks beleidsbepalers. Een dagelijks beleidsbepaler is een persoon die het dagelijks beleid van de onderneming bepaald. 6 Dagelijks beleidsbepalers worden door De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten getoetst op de deskundigheid 7 en betrouwbaarheid. Het is een onderneming hierdoor bekend wie binnen haar organisatie dagelijks beleidsbepalers zijn. 6 Beleidsregel deskundigheid Wft 2011, Stcrt. 2010, Het begrip «deskundigheid» wordt vervangen door «geschiktheid», zie Kamerstukken II 2010/11, , nrs Stibbe 10

11 Dit amendement heeft geen gevolgen voor financiële ondernemingen die voor 7 februari 2012 steun is verleend. Voor hen blijft de reikwijdte onveranderd op bestuurders. Voor de datum van 7 februari 2012 is gekozen omdat dit het moment was waarop, tijdens de parlementaire behandeling in de Tweede Kamer, het voornemen tot dit amendement kenbaar werd voor eventuele nieuwe steungevallen. Wanneer aan een financiële onderneming voor 7 februari 2012 steun is verleend, en na die datum nieuwe steun wordt verleend, dan is het bonusverbod voor deze nieuwe steun van toepassing op haar dagelijks beleidsbepalers. Indien dit amendement wordt aangenomen, wordt in het opschrift van dit wetsvoorstel het woord «bestuurders» vervangen door: dagelijks beleidsbepalers. ARTIKEL Va In afwijking van artikel 1:102, derde lid, van de Wet op het financieel toezicht beslist de Autoriteit Financiële Markten binnen twaalf maanden na ontvangst op een aanvraag van een vergunning voor het in Nederland aanbieden van beleggingsobjecten als bedoeld in artikel 1:1 van die wet, voor zover die aanvraag is ingediend door een natuurlijke persoon, rechtspersoon of vennootschap die voor 1 januari 2012 beleggingsobjecten heeft aangeboden voor een nominaal bedrag van ten minste en minder dan Bij ministeriële regeling kan die termijn twee maal worden verlengd met een periode van ten hoogste zes maanden. Derde nota van wijziging [toevoegen van dit artikel] Per 1 januari 2012 is het in artikel 2:59, eerste lid, van de Wet op het financieel toezicht (Wft) en artikel 2, eerste lid, aanhef en onderdeel a, onder 4, van de Vrijstellingsregeling Wft opgenomen grensbedrag voor het in Nederland vrijgesteld aanbieden van beleggingsobjecten verhoogd van naar (coupure vrijstelling). Als gevolg van die verhoging kunnen beleggingsobjecten die in Nederland worden aangeboden voor een nominaal bedrag van ten minste en minder dan vanaf 1 januari 2012 niet langer vrijgesteld worden aangeboden op grond van artikel 2, eerste lid, aanhef en onderdeel a, onder 4, van de Vrijstellingsregeling Wft. Onder aanbieden wordt in dit kader niet alleen verstaan het doen van een voldoende bepaald voorstel tot het als wederpartij aangaan van een overeenkomst met een consument inzake een beleggingsobject maar tevens het aangaan, beheren of uitvoeren van een zodanige overeenkomst. De betrokken aanbieders zullen derhalve in beginsel over een vergunning als bedoeld in artikel 2:55, eerste lid, van de Wft moeten beschikken. Voor beleggingsobjecten van ten minste en minder dan die reeds voor 1 januari 2012 werden aangeboden, geldt een overgangsregime (Stcrt. 2011, 23329). Gelet op het grote aantal te verwachten vergunningaanvragen als gevolg van de wijziging van het grensbedrag van de coupure vrijstelling en het grote belang van een zorgvuldige belangenafweging wordt voorgesteld dat de Autoriteit Financiële Markten niet binnen dertien weken na ontvangst op de aanvraag moet beslissen (artikel 1:102, derde lid, Wft), maar binnen twaalf maanden na ontvangst. Op grond van de tweede volzin van dit artikel kan de termijn van twaalf maanden bij ministeriële regeling worden verlengd. ARTIKEL VI 1. Deze wet, met uitzondering van de artikelen IV en V de artikelen IV, V en Va, treedt in werking op een bij koninklijk besluit te bepalen tijdstip, dat voor de verschillende artikelen verschillend kan worden vastgesteld. 2. De artikelen IV en V treden in werking met ingang van de dag na de datum van uitgifte van het Staatsblad waarin deze wet wordt geplaatst, en werken, voor financiële ondernemingen waaraan na 6 oktober 2011 steun wordt verleend, terug tot en met 6 oktober De artikelen IV, V en Va treden in werking met ingang van de dag na de datum van uitgifte van het Staatsblad waarin deze wet wordt geplaatst. De artikelen IV en V werken, voor financiële ondernemingen waaraan na 6 oktober 2011 steun wordt verleend, terug tot en met 6 oktober Stibbe 11

12 Nota van wijziging [toevoegen van dit onderdeel] Dit artikel regelt de inwerkingtreding. Het eerste lid heeft betrekking op de beperking van de aansprakelijkheid van de toezichthouders; het tweede lid op de bonusmaatregelen. Zoals hierboven opgemerkt treden de artikelen IV en V onmiddellijk in werking en werken zij, voor eventuele steungevallen tussen 6 oktober 2011 en het tijdstip van inwerkingtreding van de wet, terug tot en met 6 oktober Derde nota van wijziging [wijziging lid 1 en vervanging lid 2] De inwerkingtredingbepaling is aangepast in verband met het nieuw ingevoegde artikel Va. Het wordt wenselijk geacht dat artikel Va zo snel mogelijk na publicatie in het Staatsblad in werking treedt gegeven het feit dat het nieuwe regime reeds van kracht is. Derhalve wordt geregeld dat artikel Va in werking treedt met ingang van de dag na de datum van uitgifte van het Staatsblad waarin de wet wordt geplaatst. ARTIKEL VII Deze wet wordt aangehaald als: Wet aansprakelijkheidsbeperking DNB en AFM en bonusverbod staatsgesteunde ondernemingen. Lasten en bevelen dat deze in het Staatsblad zal worden geplaatst en dat alle ministeries, autoriteiten, colleges en ambtenaren wie zulks aangaat, aan de nauwkeurige uitvoering de hand zullen houden. Gegeven De Minister van Financiën, Stibbe 12