VLAANDEREN MEDISCH CENTRUM

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "VLAANDEREN MEDISCH CENTRUM"

Transcriptie

1 Jo Vandeurzen, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Ingrid Lieten, Viceminister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Innovatie, Overheidsinvesteringen, Media en Armoedebestrijding Kris Peeters, Minister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Economie, Buitenlands Beleid, Landbouw en Plattelandsbeleid VLAANDEREN MEDISCH CENTRUM ViA Doorbraak Warme Samenleving C O N C E P T N O T A Pagina 1

2 INHOUD 1. Inleiding Visie rond innovatie Gezondheidszorg in Vlaanderen Uitdagingen voor de gezondheidszorg Innovatie als motor Naar een gepersonaliseerde geneeskunde Ingebed in nieuwe organisatiemodellen Voor een performant zorgsysteem Innovatie in de zorg: een definitie Vlaanderen Medisch Centrum: 6 luiken, 2 sporen Translationeel Onderzoek Situering Voorstel tot Actie Situering Voorstel tot Actie Internationale valorisatie Situering Internationaal commercialiseren van het Vlaams product- en dienstenaanbod Voorstel tot Actie Verstrekken van zorg aan niet-belgen Voorstel tot Actie Niet-EU burgers Voorstel tot Actie EU-burgers Voorstel tot Actie Zorgtechnologie - Zorg voor ouderen en mensen met een beperking Situering Voorstel tot Actie ICT in de gezondheidszorg Situering Voorstel tot Actie Strategie i.v.m. ehealth Zorg om talent Situering Huisartsen en artsen-specialisten Voorstel tot Actie...24 Pagina 2

3 8.4. Verpleeg- en vroedkundigen, zorgkundigen, verzorgenden, e.a Vrijwilligers en mantelzorgers Doorbraakplatform Warme Samenleving: Organisatiestructuur...30 Appendix 1: beleidsnota , OD Appendix 2: Telemedicine en Ambient Assisted Living kort overzicht...34 Appendix 3: Lijst met afkortingen...35 Appendix 4: Opleidingsaanbod binnen de zorg...36 Pagina 3

4 1. INLEIDING VISIE ROND INNOVATIE GEZONDHEIDSZORG IN VLAANDEREN 2020 Aan de basis van Vlaanderen Medisch Centrum (VMC) liggen de ateliers van Vlaanderen in Actie (ViA) waarin de hoogstaande gezondheidszorg in Vlaanderen als een belangrijke troef werd geïdentificeerd en de contouren zijn geschetst van een breed actieplan dat moet leiden tot een hoogperformante zorg en een groeiende witte economie gevoed door de nodige competenties. De aanzienlijke uitdagingen die de sector tegemoet ziet vormen hierbij een goede voedingsbodem voor veranderingen die ten dele door (soms radicale) innovatie mogelijk worden. De nieuwe Vlaamse regering heeft hierop verder gebouwd en haar ambities inzake VMC gestalte gegeven en benadrukt in een apart hoofdstuk van het regeerakkoord UITDAGINGEN VOOR DE GEZONDHEIDSZORG Het is duidelijk dat de druk op het zorgsysteem de komende decennia fors zal toenemen. De demografische evolutie brengt meer zorgbehoevenden met zich mee en daarmee gecorreleerd een stijgend aantal chronische aandoeningen. De steeds grotere dominantie van chronische ziekten, de niet aflatende toename van technologische mogelijkheden en ontwikkelingen in de geneeskunde en nieuwe behandelingswijzen doen de complexiteit van zorg zienderogen toenemen. De aanbodzijde moet voldoende talent en inzet kunnen rekruteren om hierop een passend en eigentijds antwoord te kunnen bieden. Vlaanderen wil namelijk deze uitdagingen aanwenden om verdere stappen te nemen in de ontwikkeling van de gezondheidszorg om op die manier een positie van excellentie te verwerven met internationale weerklank INNOVATIE ALS MOTOR Om deze ambitie waar te maken zullen andere ingrepen nodig zijn dan het louter verruimen van de middelen. Het beslag dat de gezondheidszorg legt op de overheidsfinanciën kan immers verhoudingsgewijs niet onbeperkt toenemen. Nu al bekleedt ons land voor wat gezondheidsuitgaven per inwoner betreft met meer dan 2400 per capita de achtste positie binnen de groep van OESO landen 1. Voorspellingen die het aandeel van de gezondheidszorg in de totale economie schatten op 13% van het BBP in 2050 zijn courant. Innovatie zal daarom de komende decennia een sleutelrol spelen bij de veranderingen die de gezondheidszorg zal ondergaan. Wetenschap en technologie hebben spectaculaire evoluties mogelijk gemaakt in de behandeling van tal van aandoeningen, waardoor de aandoeningen die bij het ontstaan van het huidige gezondheidssysteem nog goed waren voor het grootste aantal patiënten in de ziekenhuizen nu nog slechts een minimale fractie uitmaken van de totale kost van het systeem. 1 OECD Health Data 2009 Pagina 4

5 1.3. NAAR EEN GEPERSONALISEERDE GENEESKUNDE Algemeen kan men stellen dat innovatie onderstaand traject mogelijk maakt. 2 Wanneer weinig kennis bestaat over de etiologie en de aard van een aandoening is de geneeskundige benadering eerder intuïtief en gebaseerd op trial and error om uiteindelijk tot de in die omstandigheden best mogelijk behandeling voor de patiënt te komen. Naarmate er meer kennis rond de aandoening wordt opgebouwd kan men meer empirisch, statistisch, evidence based beginnen werken (bv. X% van de patiënten reageert op de voorgestelde behandeling). Eens de kennis rond de aandoening en de patiënt voldoende is toegenomen kan men met meer precisie en op maat van de persoon de passende behandeling voorstellen. Dit mondt uit in een behandeling die voor elke patiënt uniek is. Revoluties in nanogeneeskunde, genetica, medische beeldvorming en diagnostiek in het algemeen zullen de evolutie naar een gepersonaliseerde precisie-aanpak van elke patiënt (p-health) gevoelig versnellen, waarbij preventie een prominente rol zal spelen INGEBED IN NIEUWE ORGANISATIEMODELLEN Dergelijke ontwikkelingen dragen het potentieel in zich om op disruptieve wijze de gezondheidszorg te veranderen, op een analoge manier als rekencapaciteit voor iedereen is beschikbaar geworden, als ze maar gepaard gaan met de introductie van nieuwe organisatiemodellen. Sensortechnologie en ICT maken vormen van telemedicine mogelijk die de manier van het verstrekken van zorg fundamenteel kunnen wijzigen. Precisiediagnostiek maakt gerichte behandelingen mogelijk volgens vastgelegde procedures en legt de weg open naar individuele preventie volgens evidence based maar individualiseerbare zorgpaden. Dat vergt soms radicaal andere benaderingen van zorg dan de traditionele, wat maakt dat innovatie zich niet kan beperken tot het louter ontwikkelen van de nodige technologie of het tot stand brengen van nieuwe wetenschappelijke inzichten. Het implementeren van transmurale zorgpaden maakt integraal onderdeel uit van deze beweging. Innovatie herdefinieert de positie van zorgverstrekkers en patiënt in dit traject, ingegeven door de technologische mogelijkheden VOOR EEN PERFORMANT ZORGSYSTEEM Het moge duidelijk zijn dat het nadenken over nieuwe zorgstructuren (is al een continu gegeven) in samenspraak met de sector en wijzigingen in de positie van de patiënt in het zorgsysteem nodig zijn om het Vlaamse innovatiepotentieel ten volle te benutten en te komen tot wezenlijke veranderingen voor een performanter systeem. Niettegenstaande het disruptieve karakter van de beoogde innovatie zal de omvorming van het zorgsysteem zich paradoxaal 2 Vrij naar: Christensen et al. The Innovator s Prescription Pagina 5

6 genoeg geleidelijk voltrekken, eerst voor specifieke aspecten of soorten van zorg, daarna in een breder kader. Op korte termijn komt het erop aan de juiste keuzes te maken om innovatie op lange termijn een kans te geven: inzetten op de juiste technologische en wetenschappelijke ontwikkelingen en ruimte laten voor het experimenteren met organisatiemodellen. Enkel dan kan innovatie een bepalende factor zijn in het continu streven naar kwalitatieve, betaalbare en toegankelijke zorg die zich kan meten met de beste en waarin preventie primeert. Tegelijk kan ook een belangrijke economische meerwaarde gegenereerd worden door Vlaamse ondernemers en bedrijven een omgeving aan te bieden waarin vernieuwing kan gedijen en een thuismarkt die als referentie kan dienen bij verdere internationale groei INNOVATIE IN DE ZORG: EEN DEFINITIE Uit het voorgaande blijkt duidelijk dat innovatie in de zorg meer is dan het ontwikkelen van nieuwe technologie of het verwerven van wetenschappelijke inzichten. In dat opzicht kan innovatie als volgt gedefinieerd worden: het geheel van activiteiten waarbij bestaande of nieuwe kenniselementen op een creatieve wijze aangewend of gecombineerd worden met het oog op de ontwikkeling of de verbetering van methodologieën, processen, organisatiewijzen, producten of diensten, waarbij volgende aspecten van kwaliteit van zorg centraal staan: o Effectiviteit o Efficiëntie o Patiënt georiënteerd/gestuurd o Tijdigheid o Toegankelijkheid o Veiligheid Pagina 6

7 2. VLAANDEREN MEDISCH CENTRUM: 6 LUIKEN, 2 SPOREN Vlaanderen Medisch Centrum werd als operationele doelstelling (OD 4.4) opgenomen in de beleidsnota van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin ( ) en gestalte gegeven door zes luiken die zoals hieronder aangegeven. Translationeel onderzoek Nanogeneeskunde Zorgtechnologie: Zorg voor ouderen en mensen met een beperking ICT in de welzijns- en gezondheidszorg Zorg voor talent Internationale valorisatie Appendix 1 bevat de relevante passage uit de beleidsnota. Algemeen kan men stellen dat de verdere uitwerking van deze luiken gebeurt volgens de doelstellingen die gelden voor het volledige Vlaanderen in Actie initiatief: Meer welvaart en welzijn Een competitieve en duurzame economie Meer mensen aan de slag, in meer werkbare jobs en in gemiddeld langere loopbanen Levenskwaliteit van hoog niveau Een efficiënt en doeltreffend bestuur Concreet wil dat zeggen dat Vlaanderen Medisch Centrum wordt ingevuld volgens twee sporen, nl. een economisch spoor en een zorgspoor, met innovatie als verbindend thema. De doelstellingen volgens elk spoor zijn een vertaling van de algemene ViA doelstellingen. Economisch spoor Tewerkstelling Ondernemerschap Toegevoegde waarde Export Zorg-spoor Kwaliteit Toegankelijkheid Effectiviteit Efficiëntie Tijdigheid Veiligheid Patiëntgeoriënteerd/gestuurd Hierbij moet opgemerkt worden dat het binnen het economisch spoor gaat over de bijdrage van zowel de publieke als de private sector en dat toegankelijkheid van zorg een absolute prioriteit is. Voor de organisatorische invulling van deze twee sporen en van Vlaanderen Medisch Centrum in het algemeen wordt verwezen naar het hoofdstuk Doorbraakplatform Warme Samenleving: organisatiestructuur VMC. Pagina 7

8 3. TRANSLATIONEEL ONDERZOEK Ambitie: Vlaanderen een toonaangevende regio maken op gebied van translationele geneeskunde 3.1. SITUERING De Vlaamse Raad voor Wetenschapsbeleid (VRWB) formuleert in zijn advies 120 de volgende definitie van translationeel onderzoek: Translationeel biomedisch onderzoek is onderzoek dat zich focusseert op de vertaling van nieuwe inzichten of hypotheses (verworven uit hetzij klinische waarnemingen hetzij uit fundamenteel of strategisch basisonderzoek) in nieuwe of betere preventieve, diagnostische of therapeutische toepassingen. Dit soort onderzoek vormt dus de brug tussen fundamenteel en strategisch basisonderzoek, enerzijds, en klinisch onderzoek, anderzijds, en is frequent ook bidirectioneel. De patiënt is direct betrokken/staat centraal bij dit onderzoek, dat kan worden aangevuld met relevant preklinisch onderzoek. Het translationeel onderzoek heeft altijd een maatschappelijke en/of economische finaliteit in de (mogelijke) verbetering van preventieve of curatieve geneeskundige praktijk VRWB advies 120 heeft aanleiding gegeven tot de oprichting van het CMI (Centrum voor Medische Innovatie). De voornaamste doelstelling van het CMI is universiteiten, universitaire en andere ziekenhuizen en industrie te stimuleren tot gezamenlijk translationeel onderzoek met kwaliteitsvolle biobanken als basis. Op korte termijn wordt 9,5 mio, afkomstig uit verschillende bronnen, vrijgemaakt voor het opzetten van de gepaste ICT infrastructuur om de bestaande biobanken met elkaar te verbinden en toegankelijk te maken VOORSTEL TOT ACTIE Een optimale benutting van de resultaten die gegenereerd worden via translationeel onderzoek veronderstelt niet enkel de economische valorisatie van deze resultaten, maar ook dat men de resultaten kan inzetten binnen het Vlaamse zorgsysteem (cf. 2 sporen). Men komt dan tot volgende schematische voorstelling. Dit impliceert dat men gerichte keuzes maakt in termen van pathologieën of toepassingen volgens de noden en het potentieel binnen de zorg Pagina 8

9 Zoals echter aangegeven in de inleiding is enkel het verwerven van nieuwe wetenschappelijke en technologische inzichten geen garantie voor het succesvol implementeren van innovatie. Een effectieve implementatie vergt het samenkomen van een aantal andere elementen: Het samenbrengen van deze elementen is niet enkel nuttig in het kader van het onderzoek dat in de schoot van het CMI zal gebeuren, maar eveneens voor ondernemers, wetenschappers, zorgprofessionals, ziekenhuizen, etc. die van de wisselwerking tussen industrie, kennisinstellingen en de klinische praktijk kunnen gebruik maken om een aantal van deze ontbrekende elementen aan te vullen. Al te vaak is het immers zo dat beloftevolle projecten niet tot volle wasdom komen omwille van aspecten die inherent verbonden zijn aan het zorgsysteem. We benadrukken hier ook nogmaals het belang van de link met de klinische praktijk. Het vertrekken vanuit de noden die zich situeren binnen de zorg is van cruciaal belang om innovatie van significante impact te realiseren. Niet-mature, disruptieve doorbraaktechnologie lenigt typisch eerst een eenvoudige nood alvorens door te stoten naar de hoogtechnologische echelons. Technologieontwikkelaars en industrie dienen samen met de zorgverstrekkers/voorzieningen deze noden te identificeren en de ontwikkelde oplossingen gezamenlijk voor te stellen aan de andere stakeholders binnen de zorg. Eens een bepaalde oplossing wordt opgepikt door de thuismarkt biedt dit perspectieven op internationaal vlak Open Innovatieplatform voor de zorg Het eerste voorstel is te voorzien in een breed Open Innovatieplatform voor de zorg, waarbij (bestaande of toekomstige) ontwikkelingscentra aansluiting vinden. (zie figuur). Een dergelijk platform verenigt de al bestaande initiatieven in een gecoördineerd geheel en moet een betere doorstroming van technologie naar de praktijk toelaten. De ontwikkelingscentra (bestaande initiatieven zoals in-ham en waar nodig aangevuld met nieuwe initiatieven) richten zich op specifieke niches en kunnen op die manier praktijknoden goed aanvoelen en adresseren. Het Open Innovatieplatform is nodig om kruisbestuiving tussen deze centra tot stand te brengen Pagina 9

10 en gezamenlijke uitdagingen zoals bijvoorbeeld terugbetaling van innovatieve technologie het hoofd te bieden. Algemeen kunnen binnen het platform de gepaste stakeholders binnen de zorg (voorzieningen, mutualiteiten, kennisinstellingen, RIZIV, vertegenwoordigers van de zorgprofessionals etc.) samenkomen om tot geconcerteerde acties te komen ter introductie van innovatieve oplossingen voor noden binnen de zorg Zaaikapitaal voor de zorg Bovenstaand platform verschaft geen toegang tot kapitaal. Kapitaal is nochtans nodig om gestalte te geven aan innovatie in een commerciële setting en zorgt ook voor het aantrekken van ondernemers. Ondernemers en kapitaal zijn immers twee elementen die zeer schaars zijn binnen de zorg, ten minste voor projecten die zich in een zeer vroeg stadium bevinden. Daar zijn een aantal redenen voor die het gevolg zijn van de manier waarop de zorg als sector functioneert. - Zeer voorzichtige sector, moeilijke technologieadoptie - Strikte en veelvuldige regulering en wetgeving - Grotere kapitaalsbehoefte - Complexe dossiers Om dus niettegenstaande de drempels die zorgprojecten ondervinden toch een aantrekkelijke financiële en strategische return te genereren zal de begeleiding van de projecten naar opstart en het beheren van de resulterende portfolio aan participaties van cruciaal belang zijn. Op dit punt is de inbreng vanuit de zorgsector essentieel, want het zijn de inzichten van de verschillende actoren binnen deze sector die een project in de goede richting kunnen sturen en ervaringen kunnen meegeven die bepalend zijn voor het verder voortbestaan van het initiatief. Omgekeerd biedt het de zorg de gelegenheid om rond concrete cases na te denken over de introductie van nieuwe technologieën of organisatiemodellen. Vroeg inzicht in de pijplijn van nieuwe applicaties laat toe ze tijdig te ondervangen. De beschikbaarheid van zaaikapitaal laat toe die technologische ontwikkelingen te ondersteunen die binnen Vlaanderen prioriteit krijgen. Pagina 10

11 4. NANOGENEESKUNDE Ambitie: Excelleren in nanogeneeskundig onderzoek 4.1. SITUERING Het nanotechnologisch onderzoek dat betrekking heeft op de gezondheidszorg heeft zijn eerste concrete invulling gekregen via het Vlaams Centrum voor Neuro-Elektronisch Onderzoek (NERF: Center for Neuro-Electronics Research Flanders). Dit centrum, waarvan de ondersteuning reeds tijdens de vorige legislatuur werd vastgelegd, verenigt de wereldwijd erkende competenties van het Interuniversitair Micro-elektronica Centrum (IMEC), de K.U.Leuven en het Vlaams Instituut voor de Biotechnologie (VIB) in een unieke complementaire setting. Algemeen wordt onderkend dat de kruisbestuiving tussen deze partijen kan leiden tot wetenschappelijke doorbraken, wat de internationale positie en uitstraling van Vlaanderen moet verstevigen 4.2. VOORSTEL TOT ACTIE Analoog met translationeel onderzoek is het in deze noodzakelijk niet enkel het economisch spoor te definiëren en uit te werken, maar ook na te denken over het zorgspoor. De kernvraag is hier opnieuw hoe de nieuwe wetenschappelijke en technologische inzichten kunnen omgezet worden in een verbetering van de zorg. I.s.m. het beleidsdomein welzijn, volksgezondheid en gezin zal onderzocht worden: - Waar de grootste opportuniteiten liggen voor nanogeneeskunde binnen de zorg - Hoe de wetgeving kan worden aangepast om de geboden mogelijkheden ten volle te benutten. Pagina 11

12 5. INTERNATIONALE VALORISATIE Ambitie: de vooraanstaande positie van Vlaanderen op het vlak van gezondheidszorg internationaal valoriseren SITUERING Internationale valorisatie kan als term op verschillende manieren worden geïnterpreteerd: - Ruime interpretatie: het internationaal exporteren van het Vlaams product- en dienstenaanbod in de zorg (bv. apparatuur, ICT/software, infrastructuur, etc.) - Enge interpretatie: het internationaal exporteren van de Vlaamse medische zorg door het aantrekken van buitenlandse patiënten of het uitsturen van zorgverstrekkers naar het buitenland, al dan niet fysiek (kan ook d.m.v. telegeneeskunde) Beide interpretaties bieden perspectieven en uitdagingen INTERNATIONAAL COMMERCIALISEREN VAN HET VLAAMS PRODUCT- EN DIENSTENAANBOD Export of internationale valorisatie is een spoor dat voor alle zes luiken binnen Vlaanderen Medisch Centrum wordt bekeken. Toch kan men overkoepelend een aantal initiatieven nemen die het Vlaams product- en dienstenaanbod en Vlaanderen als gezondheidsregio internationaal op de kaart plaatsen VOORSTEL TOT ACTIE Internationaal evenement rond technologie en gezondheidszorg De organisatie van een internationaal evenement rond zorgtechnologie moet één van de orgelpunten zijn van Vlaanderen Medisch Centrum en moet de dynamiek die Vlaanderen op het vlak van zorg en zorgtechnologie de komende jaren zal kunnen ontwikkelen internationaal uitdragen. Een dergelijk evenement moet met andere woorden toelaten Vlaanderen wereldwijd op de kaart te plaatsen als een zorgregio met een uniek en waardevol zorgtechnologisch aanbod. Belangrijk succescriterium in deze is echter dat er gerichte keuzes worden gemaakt wat betreft de inrichting van het uitstalraam. Men wil immers deze aspecten belichten waarvoor de opportuniteiten op internationaal vlak het grootst zijn. Daarom is het essentieel de consistentie te bewaren met de overige Vlaanderen Medisch Centrum initiatieven: gericht op dezelfde technologische opties en gebruik makend van de realisaties die reeds konden worden opgetekend. Reeds binnen voorgaande pijlers geïdentificeerde mogelijke speerpuntdomeinen zijn biotechnologie, medische beeldvorming, diagnostiek, nanogeneeskunde, telemedicine en zorg-ict en patiënteninclusie. Het commercieel exploiteren van de internationale weerklank van een dergelijk evenement is een zaak van de individuele bedrijven. Het bedrijfsleven zal dan ook aangezocht worden mee de organisatie van het evenement te ondersteunen, zowel op inhoudelijk als op financieel vlak. Op Pagina 12

13 die manier wordt ook rekening gehouden met de internationale expansiestrategie die aan de basis wordt gevolgd en zullen de bedrijven met duidelijke internationale ambities een vooraanstaande rol kunnen spelen. Gezien hun overkoepelende rol zullen organisaties zoals bijvoorbeeld VOKA, Agoria, pharma.be, vertegenwoordigers van de ziekenhuizen, artsenverenigingen, etc. worden aangesproken om tot snelle coördinatie te komen en het evenement te integreren in hun eigen internationale strategieën. Ook het betrekken van internationale organisaties is gewenst om een maximale impact te kunnen realiseren. Er zal getracht worden via een dergelijke samenwerking tot internationaal gecoördineerde initiatieven te komen VERSTREKKEN VAN ZORG AAN NIET-BELGEN Een toenemende, internationale patiëntenmobiliteit is een onmiskenbare en wellicht onomkeerbare trend. Het zijn vooral de mobiele en economisch sterkere patiënten die een oplossing zoeken voor hun zorgprobleem binnen het wereldwijde aanbod. Gezien de onomkeerbaarheid van deze trend is het voor de Vlaamse zorginstellingen zaak om zich zo optimaal mogelijk te positioneren op het internationaal vlak en bijgevolg de gepaste niches op te zoeken en werkwijzen te ontwikkelen. Vlaanderen kan bovendien bogen op een aanzienlijke toeristische aantrekkingskracht VOORSTEL TOT ACTIE Het ondersteunen van deze internationale positionering kan gebeuren door het stimuleren van internationaal gevalideerde werkwijzen (zorgpaden, evidence based zorgmodellen, ) en door het hanteren internationale kwaliteitsnormen in samenspraak met de sector, bijvoorbeeld via de introductie van een accreditatiesysteem (zie verder) 5.6. NIET-EU BURGERS Vlaamse zorginstellingen bieden vandaag reeds hun diensten aan op de internationale markt. 3 Wat niet-eu burgers betreft, gaat het veelal over gegoede patiënten die in Vlaanderen een specifieke, complexe ingreep komen ondergaan. In een tweede model van internationale zorgverlening stuurt de zorginstelling medische teams naar het buitenland om de ingreep daar ter plekke uit te voeren. Een laatste variant is de telegeneeskunde waarbij diagnoses of ingrepen op afstand gebeuren VOORSTEL TOT ACTIE De Vlaamse zorginstellingen dienen in de toekomst verder het hoofd te kunnen bieden aan deze internationale trend van toenemende patiëntenmobiliteit. De taak van de overheid in deze is er over waken dat dit niet een dermate groot beslag legt op de zorgcapaciteit dat de zorg voor de Vlaamse patiënt in het gedrang zou komen en wachtlijsten zouden ontstaan of toenemen. Het huidig tekort aan verzorgend personeel en sommige artsenspecialisten illustreert eveneens de geringe marges die er bestaan. Daarom zal WVG deze evolutie opvolgen en een beleid voeren dat zowel de kansen van de zorginstellingen op de internationale markt faciliteert als de toegang tot kwaliteitsvolle en toegankelijke zorg voor de eigen inwoners maximaal garandeert. Wat dit laatste betreft zullen zorginstellingen moeten kunnen aantonen, via een voor dit doel gepast instrument, dat hun interne organisatie kan verzekeren dat het verzorgen van buitenlandse 3 Pagina 13

14 patiënten geen negatieve effecten heeft op de toegankelijkheid voor binnenlandse patiënten. Dit continuïteitscriterium zal ook worden opgenomen in het accreditatiesysteem (zie verder) EU-BURGERS Voor de (terugbetaling van de kosten van) zorgverlening van burgers, sociaal verzekerd in een andere EU-lidstaat, bestaat er, in tegenstelling tot het geval van niet-eu burgers, een internationaal wettelijk kader. Er zijn de algemene interne markt principes van het Verdrag betreffende de werking van de EU ( het vrij verkeer van personen, goederen en diensten) alsook de uitvoerende secundaire regelgeving Verordening 1408/71 en het voorstel van richtlijn betreffende de patiëntenrechten bij grensoverschrijdende gezondheidszorg. Het voorstel van richtlijn behandelt volgende aspecten: - Terugbetaling van de kosten door de sociale zekerheid aan de patiënt - Kwaliteit en veiligheid (patiëntenrechten) - Samenwerking tussen de lidstaten De gevolgen van deze richtlijn voor de Vlaamse zorgverlening kunnen verstrekkend zijn en het zullen eerst en vooral de zorginstellingen in de grensregio s zijn die hiermee worden geconfronteerd. Mogelijks kennen zij vanwege de richtlijn een nog grotere toestroom van patiënten. Zoals het voorstel van richtlijn nu voorligt, voorziet hij ook in het opleggen van gemeenschappelijke beginselen die stellen dat elke lidstaat moet beschikken over kwaliteitsstandaarden en andere patiëntenrechten. Bovendien moeten de nationale contactpunten de patiënt uitgebreid informeren over zijn rechten en zelfs rechtsbijstand verlenen en worden de lidstaten verplicht tot wederzijdse bijstand en samenwerking bij het verlenen van grensoverschrijdende gezondheidszorg. Daarnaast dienen de lidstaten medische voorschriften (voor geneesmiddelen) uit andere lidstaten te erkennen en jaarlijks gegevens over de verlening van grensoverschrijdende gezondheidszorg aan de Commissie overmaken. De Commissie kan ook referentienetwerken erkennen, een Europees netwerk voor de evaluatie van gezondheidstechnologie oprichten en regulerend optreden om e-health initiatieven operabel te maken VOORSTEL TOT ACTIE Conferentie rond transnationaal patiëntenverkeer Zoals de toestroom van niet-eu burgers naar onze zorginstellingen kan ook een (grotere wordende) toestroom van EU patiënten de toegang van de eigen sociaal verzekerden tot kwaliteitsvolle zorg belemmeren. Daarnaast is er nog onduidelijkheid met betrekking tot het tarief dat t.a.v. deze patiënten kan gehanteerd worden. WVG wil in samenwerking met de federale overheid onderzoeken welke positie men kan innemen, anticiperend op de (implementatie van de) richtlijn die komen zal. WVG zal op het gepaste moment de sector consulteren en in een dialoog betrekken aan de hand van het opzetten van een conferentie over transnationaal patiëntenverkeer met de aankomende richtlijn als centraal thema Vlaamse referentiecentra Pagina 14

15 ehet ontwerp van EU richtlijn voorziet een erkenningsmogelijkheid van zgn. referentienetwerken. Voor Europa zijn dergelijke netwerken een middel om tot samenwerking te komen op specifieke gebieden waar schaalvoordelen een grote meerwaarde kunnen bieden. Ze moeten hooggespecialiseerde gezondheidszorg verlenen en kunnen ook een rol gaan spelen op het gebied van medische opleiding en onderzoek alsook rond het opstellen van benchmarks voor kwaliteit en veiligheid. Gezien de kwaliteit van de Vlaamse zorg moet het de ambitie zijn dat Vlaanderen over minstens één referentiecentrum zou beschikken Invoering van een accreditatiesysteem WVG zal legistieke stappen ondernemen om een systeem van accreditatie in te voeren waarbij de verantwoordelijkheden van de zorginstellingen, de accrediterende instantie en het Agentschap Inspectie WVG duidelijk worden afgebakend en geëxpliciteerd. Voor zorginstellingen die zich internationaal wensen te profileren (door het behandelen van zowel EU als niet-eu-patiënten) zal het accreditatiesysteem criteria bevatten. Meer bepaald zullen deze zorginstellingen moeten aantonen, via de zorgstrategische planning, dat hun interne organisatie kan verzekeren dat het verzorgen van buitenlandse patiënten geen negatieve effecten heeft op de toegankelijkheid voor de eigen sociaal verzekerde patiënten. Pagina 15

16 6. ZORGTECHNOLOGIE - ZORG VOOR OUDEREN EN MENSEN MET EEN BEPERKING Ambitie: Inzetten op Vlaamse zorgtechnologie met groot exportpotentieel 6.1. SITUERING Zorgspoor - Het aanwenden van ICT-gestuurde instrumenten zoals bijvoorbeeld telemonitoring, multisensoring van patiëntenparameters (telemedicine) of geavanceerde domotica (ambient assisted living) kunnen een significante bijdrage leveren aan de levenskwaliteit van de oudere of van de jongere persoon met functiebeperkingen (handicap), ondermeer door het versterken van zijn autonomie, het verhogen van zijn comfortgevoel en het waarborgen van een betere maatschappelijke inclusie. Deze technologieën laten verder ook toe de zorgverstrekker en de mantelzorger beter te ondersteunen door een betere informatievergaring en doorstroming. Voor een beknopte omschrijving van de telemedicine en ambient assisted living zie Appendix 2. Economisch spoor - Ook op economisch vlak bieden oplossingen voor telemedicine en ambient assisted living perspectieven. Er is internationale consensus dat het gaat om markten waarvan de groei verzekerd is door de demografische evolutie, de steeds grotere voeling die ouderen met technologie hebben en de belangstelling voor oplossingen die kunnen zorgen voor een efficiëntere of betere zorgverlening. Algemeen kan men stellen dat ontwikkelingen in telemedicine en ambient assisted living de strategische doelstelling van de Vlaamse overheid ondersteunen om intensiever in te zetten op thuiszorg om aldus de druk van de residentiële zorg te verlichten. Daarnaast is de technologie ook inzetbaar voor personen met een handicap en andere doelgroepen en wordt er gestreefd naar een zo breed mogelijke uitrol. Vlaanderen beschikt over de belangrijkste basiscompetenties die voor deze toepassingen kunnen worden ingezet. Binnen kennisinstellingen (universiteiten, hogescholen, competentiepolen, ) én bedrijven is er belangrijke competentie aanwezig rond elektronica, telecommunicatie, biotechnologie, enz. De overheid heeft gedurende een lange periode geïnvesteerd in deze technologieën met het oog op competentieopbouw. Dat maakt dat de zorg voor ouderen vandaag een context biedt om de geleverde inspanningen ook binnen de zorg te laten renderen. Een aantal organisaties, waaronder IBBT 4 en in-ham 5, trachten reeds de brug te slaan en vinden meer en meer weerklank in de markt. Vraag is of deze competenties op internationaal vlak het verschil kunnen maken en of competentie en opportuniteiten een significante bijdrage kunnen leveren aan de economie. Het laatste veronderstelt de aanwezigheid van een grote afzetmarkt. Vandaag moeten we vaststellen dat deze markt (zowel telemedicine als AAL) nog vrij gering is. Uitgaande van de groeiperspectieven die er zijn en de mogelijkheden die de technologie biedt, wil dit zeggen dat Pagina 16

17 het opportuniteitsvenster vandaag nog openstaat en er dus kansen zijn om zich internationaal te positioneren en te profileren. Na een eerste analyse blijkt het differentiërend element waarop men deze positionering kan bouwen de sterke praktijkgerichtheid te zijn van de technologieontwikkeling. Onderzoekers houden inderdaad steeds meer rekening met de maatschappelijke inclusie van de zorgbehoevende, met de noden van verzorgers en mantelzorgers, met de verschillende en wijzigende gradaties van zorgbehoevendheid, enz. Praktijkgerichtheid gaat echter verder dan het aanpassen van de technologie naar de noden van de zorgbehoevende en de verzorgende. Een groot aantal andere factoren spelen hier mee, waar tijdens de fase van technologieontwikkeling nog onvoldoende rekening mee wordt gehouden: - Organisatiemodel (m.i.v. arbeidsorganisatie) waarin de toepassing dient te worden ingepast - Total cost of ownership (operationele kosten, onderhoudskosten, communicatiekosten, omschakelkosten, ) - Bedrijfszekerheid - Terugbetalingscriteria of subsidiecriteria in het algemeen - Juridische aspecten - Geen van deze factoren is van technologische aard. Ze hebben betrekking op de inpassing van de mogelijkheden die een technologische ontwikkeling of een nieuw wetenschappelijk inzicht bieden in het bestaande zorgsysteem via een aangepast organisatiemodel (zie inleiding). Wat arbeidsorganisatie betreft kan Flanders Synergy hier een rol spelen. De overheid is het best geplaatst om wijzigingen in het zorgsysteem te orkestreren en speelt daarom een cruciale rol in de acceptatie en proliferatie van nieuwe toepassingen binnen de sector. Gezien men op internationaal vlak met dezelfde uitdagingen wordt geconfronteerd, kan de overheid zélf een ontzettend belangrijke differentiërende factor aanreiken, namelijk een omgeving die permissief en stimulerend is ten opzichte van nieuwe ontwikkelingen VOORSTEL TOT ACTIE In kaart brengen van vraag en aanbod Voor de overheid is het echter zaak zich te richten naar die toepassingen die zowel volgens het zorgspoor als volgens het economisch spoor de grootste meerwaarde kunnen opleveren. Gezien de veelheid van mogelijke toepassingen en de veelheid van bedrijven en instellingen met (mogelijke) activiteiten binnen dit domein bestaat er vandaag geen éénduidig beeld van de aanbodzijde. Wil men tot gefundeerde strategische acties komen, dan zal een grondige inventarisatie van het aanbod nodig zijn. Voor deze inventarisatie kunnen een aantal intermediaire organisaties worden ingeschakeld. Aanbod moet ook aansluiten op de vraag, waarbij het vraaggedreven aspect dient te primeren. Vragen waar geen oplossing voor bestaat zijn vele malen zeldzamer dan technologieën waar men geen toepassing voor vindt. Ook aan de vraagzijde is er echter nog onvoldoende duidelijkheid wat de killer applications kunnen zijn, getuige de schoorvoetendheid waarmee alle actoren binnen de zorg vandaag het terrein verkennen. Ook een inventarisatie van de vraagzijde zal dus nodig zijn en zal een brede bevraging van de sector dienen te omvatten (zorgvragers, mantelzorgers, artsen, zorginstellingen, mutualiteiten, RIZIV, ) Uiteindelijk moet deze oefening culmineren in een Conferentie rond ambient assisted living en telemedicine waar de verschillende partijen van de vraag- en aanbodzijde kunnen Pagina 17

18 samenkomen om tot onderlinge afstemming te komen. Gezien deze conferentie de basis zal vormen van de verder te ontplooien strategie wordt deze reeds gepland in het voorjaar van Creëren van een breed vernieuwingsplatform voor de zorg Deze actie werd reeds opgenomen in het luik rond translationeel onderzoek. Kernidee is de relevante actoren te verenigen zodat tot overleg kan gekomen worden rond aspecten die niet enkel van technologische aard zijn, maar ook rond aspecten zoals de acceptatie en de verspreiding van de toepassingen binnen het zorgsysteem. Belangrijk te vermelden in deze is het bestaan van een aantal lokale initiatieven zoals LifeTech 6 waarmee maximale aansluiting dient te worden gezocht Wetgeving en standaardisatie Paradoxaal genoeg leidt de invoering van regels, zij het opgelegd via wetgeving of via standaardisatie, in veel gevallen tot een ontluiking van een bepaalde technologie of toepassing. In de consumentenelektronica bestaan hier talloze voorbeelden van, maar ook binnen de gezondheidszorg heeft men die ervaring. Het vastleggen van normen voor digitale mammografie op basis van EU-aanbevelingen als voorwaarde om deel te kunnen uitmaken van het borstkankerscreeningsprogramma is een voorbeeld van hoe onzekerheden bij het medischradiologisch korps werden weggewerkt en digitalisering is gestimuleerd. Een dergelijke omkadering biedt bedrijven die de toepassing ontwikkelen en gebruikers die erin investeren een zekere garantie dat er geopteerd is voor een consensusoplossing.. Waar nodig en mogelijk zullen wetgevende initiatieven genomen worden om innovatie te ondersteunen. Naargelang de bevoegdheden die hiervoor nodig zijn, zal afstemming gezocht worden met de federale overheid. Wat standaardisatie betreft dient men rekening te houden met de internationale context gezien de beperktheid van Vlaanderen als afzetgebied. Neemt niet weg dat de unieke competentie die in Vlaanderen aanwezig is hierin voor een toonaangevende positie kan zorgen voor bepaalde toepassingen Subsidiemechanismen binnen de innovatiecyclus Onderstaande figuur geeft een typisch innovatietraject dat gebruikelijk is binnen de zorg, in combinatie met de subsidies die in elk van de verschillende stadia mogelijk zijn. Onderzoek en Ontwikkeling Onderzoek en ontwikkeling zorgen voor de aanvoer van nieuwe technologieën en toepassingen en is dus van groot belang bij het uitwerken van nieuwe ideeën en concepten. De bestaande instrumenten die onderzoek en ontwikkeling ondersteunen hanteren de vraaggedrevenheid van 6 Pagina 18

19 het onderzoek als een belangrijk criterium voor ondersteuning. Er zal met de minister van wetenschapsbeleid worden afgestemd in welke mate een zekere specificiteit kan gelden voor projecten in de zorg, gezien de organisatorische component die deze projecten vaak inhouden. Daarnaast zal met de minister van wetenschapsbeleid worden nagegaan hoe we de sector méér en meer gerichte impulsen voor onderzoek en ontwikkeling kunnen geven. Demonstratieprojecten Demonstratieprojecten nemen in de zorgsector een meer prominente plaats in dan in andere sectoren, juist omwille van de veelheid en diversheid van factoren die de impact van een vernieuwing kunnen beïnvloeden. Van zodra via vraag- en aanbodinventarisatie duidelijk is op welke terreinen er prioritair dient te worden ingezet, zal een gerichte ondersteuning van demonstratieprojecten kunnen gebeuren. Innovatief aanbesteden Binnen het Agentschap Zorg&Gezondheid wordt er momenteel werk gemaakt van een Masterplan Innovatief Aanbesteden ter indiening bij het IWT platform Innovatief Aanbesteden. Ook via dergelijk Masterplan is het mogelijk om beter zicht te krijgen op de huidige mogelijkheden binnen de sector, enerzijds in de voorbereidende fase, anderzijds tijdens het aanbestedingsproces. : Pagina 19

20 7. ICT IN DE GEZONDHEIDSZORG Ambitie Het zorgsysteem in Vlaanderen tot één van de meest performante van Europa maken door doorgedreven implementatie van ICT systemen SITUERING Het uitgangspunt van de langetermijnvisie van het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid op de organisatie van de zorg is de volgende: De gebruiker moet centraal staan in de zorgverlening. Daarvoor is een vraaggestuurde in plaats van een aanbodafhankelijke hulpverlening noodzakelijk. Mensen moeten zo lang mogelijk in hun eigen, vertrouwde thuisomgeving kunnen blijven wonen, en thuis de nodige hulp en zorg krijgen. De Vlaamse overheid wil komen tot een continuüm in de zorg, van de ambulante zorg tot de intramurale en residentiële zorg. We verstaan hieronder sectoroverschrijdende informatiedoorstroming (thuis huisarts woonzorgcentrum ziekenhuis Vlaamse zorgverzekering ) met als gevolg betere kwaliteit, en betere maar goed beveiligde communicatie tussen patiënt en de diverse zorgactoren Dit moet leiden tot een meerwaarde op het vlak van de kwaliteit van de zorg en van de veiligheid van de zorgvrager met in bepaalde gevallen een snellere dienstverlening en een grotere transparantie (efficiëntiewinst en hogere effectiviteit voor de patiënten, voor de zorgverleners, voor de uitvoeringsorganisaties, en voor de overheid); De realisatie zal mede een betere beleidsondersteuning voor de overheid mogelijk maken, gebaseerd op geanonimiseerde gegevens, conform de privacy wetgeving. Aandacht zal ook gaan naar administratieve lastenverlaging en gebruiksvriendelijkheid van de systemen (zie ook definitie kwaliteit van zorg). Algemeen kan men ook stellen dat ICT slechts optimaal kan renderen als het ingebed is in een totaalvisie op zorg. Het realiseren van een vlotte samenwerking tussen de verschillende zorgactoren, disciplines en zorgvormen, met als ultieme doelstelling een volledig geïntegreerd elektronisch zorgplan, is voor de realisatie van deze visie een noodzakelijke voorwaarde. ICTtoepassingen en netwerken dienen deze samenwerking technisch mogelijk te maken. Men merke ten slotte op dat de in dit luik voorziene acties enkel betrekking hebben op de via de overheid ter beschikking gestelde ICT systemen. De ontwikkeling van andere ICT systemen (komt aan bod in het luik translationeel onderzoek. Pagina 20

21 In 2007 heeft het Vlaams agentschap Zorg en Gezondheid met Vesta (operationeel vanaf 1/1/2009) al een eerste stap gezet om deze langetermijnstrategie te realiseren. Vesta maakt een vlotte en geautomatiseerde gegevensdeling mogelijk voor een snellere beschikbaarheid van de subsidiëring van de gezinszorg. Daarenboven laat het systeem onderlinge uitwisseling van cliëntgegevens toe tussen de verschillende diensten. In de toekomst zullen verdere stappen worden gezet voor de geautomatiseerde gegevensdeling in de zorg. Een aantal initiatieven werden reeds genomen: Vaccinnet VINCA Elektronisch Zorgplan BELRAI bestel en registratiesysteem voor vaccinnaties, waar synchronisatie met het elektronisch medisch dossier (EMD) bij de huisarts mogelijk is pilootproject dat thuisverpleegkundigen administratief wil ondersteunen door het gebruik van een kleine draagbare computer zodat gegevens kunnen ingevoerd worden van bij het bed van de patiënt samenwerking van zorgverleners door elektronische zorgplanning proefproject voor een gebruiksvriendelijk persoonsgericht beoordelingssysteem van zorgbehoefte voor de thuiszorg als basis voor een allesomvattende thuiszorgplanning 7.2. VOORSTEL TOT ACTIE Het Agentschap Zorg en Gezondheid zal een stappenplan volgen dat de verdere fundamenten legt voor de realisatie van bovenstaande visie en dat voortbouwt op de reeds bestaande componenten. Men zet ook resoluut in op het domein waar Vlaanderen de ruimste bevoegdheden heeft, namelijk de thuiszorg. De geïntegreerde visie op zorg maakt echter dat ook de woonzorgcentra en andere voorzieningen aansluitingen zullen dienen te vinden bij de te ontwikkelen ICT systemen. De stappen houden onlosmakelijk met elkaar verband en leveren elk één of meerdere elementen op die in productie zullen genomen worden. Elke gerealiseerde stap levert een duidelijke winst op en is gericht op een efficiëntere samenwerking rond een zorgvrager. Deze stappen monden Pagina 21

22 uit in een globale proof-of-concept (PoC) in een beperkte setting. De ervaringen die worden opgedaan met deze PoC zullen de basis leggen voor een zo optimaal mogelijk globaal instrument voor gegevensdeling. Per stap zal grondig overleg moeten gebeuren met de betrokken stakeholders om de beste oplossing te zoeken en voldoende draagvlak te creëren. STAP 1 STAP 2 STAP 3 STAP 4 STAP 5 PoC verrijking van Vesta door vereenvoudiging van de cliëntbijdrage uitbreiding van Vesta naar andere thuiszorgactoren (schoonmaakhulp, karweihulp en professionele oppashulp) Creëren digitaal platform zorgverzekering voor efficiëntere gegevensstromen en op termijn automatisch rechten toekennen op tenlastenemingen in de zorgverzekering Gegevens over zorgprofielen beschikbaar stellen Uitbreiden van gegevensdeling van thuiszorg naar de algemene ziekenhuizen en andere voorzieningen alle actoren laten samenwerken d.m.v. ICT, gebaseerd op een uniforme zorgschaal Voor de uitwerking van dit stappenplan is bij het Agentschap Zorg&Gezondheid een totaalbedrag van 2.1 mio voorzien STRATEGIE I.V.M. EHEALTH Het is de strategie van het Agentschap om voor de voorziene ontwikkelingen aan te sluiten bij het ehealth platform dat bij federale wet werd geïnstalleerd. Aan de basis hiervan ligt het voorontwerp decreet op het welzijns- en gezondheidsinformatieplatform (Beleidsnota, OD5.1). Zo willen we maximaal de beschikbare basisdiensten van het federale ehealth platform hergebruiken. Zo wordt gestreefd naar een uniforme aanpak binnen het domein van de welzijnsen gezondheidssector, over alle overheden heen. Voor de sectoren biedt dit duidelijke voordelen. De welzijns- en gezondheidssector heeft via ehealth een toegangspoort tot verschillende overheidsinstanties en de toepassingen die zij beschikbaar stellen. Deze aanpak staat niet haaks tegen de eigen identiteit en eigenheid van de zorg in Vlaanderen. ehealth is een modulaire bouwdoos die generieke functionaliteiten ter beschikking stelt en fungeert louter als toegangspoort naar de eigen toepassingen. Deze toepassingen hebben een eigen look & feel met een sterke herkenbaarheid. Gezien echter het intensieve gebruik dat de Vlaamse applicaties zullen maken van het ehealth platform en gezien ook de federale overheid gebaat is bij een goede aansluiting van de federale applicaties aan de Vlaamse en omgekeerd zal gestreefd worden naar een vertegenwoordiging in de beheersorganen van ehealth. Pagina 22

23 8. ZORG OM TALENT Ambitie: Talent in de zorgsector optimaal inzetten en uitbouwen 8.1. SITUERING Omwille van demografische evoluties zoals vergrijzing, verzilvering en ontgroening, zal de vraag naar zorg sterk toenemen en is de socialprofitsector dé groeisector bij uitstek. Op basis van regionale economische vooruitzichten van het Planbureau wordt voor de Vlaamse socialprofitsector een groei van arbeidsplaatsen tegen eind 2014 geraamd. Het gaat om extra banen in de gezondheidszorg en maatschappelijke diensten. Dat is 40% van de brutojobcreatie in alle groeisectoren van Vlaanderen tijdens de projectieperiode. De social profit groeit in de periode met gemiddeld 3% per jaar, terwijl de tewerkstellingsgroei in de hele economie maar zo n 0,5% zal bedragen. Deze cijfers houden nog geen rekening met de vele tienduizenden pensioengerechtigden die de komende jaren vervangen moeten worden in de diverse takken van de social profit, omwille van de toenoemende vergrijzing van het huidige personeelsbestand. Het aantal mensen dat in Vlaanderen actief is in de zorg en aanverwante sectoren wordt geschat op 16 % van de actieve bevolking. De financiële middelen voor de belangrijkste activiteitstakken van de social profit in Vlaanderen worden geraamd op 8% van het Vlaamse Bruto Binnenlands Product. De zorg heeft dus naast een maatschappelijk ook een zeer groot economisch gewicht. Het laten aansluiten van zorgaanbod aan zorgvraag vormt een steeds grotere uitdaging voor de sector, waarbij de urgentie varieert over verschillende disciplines en beroepsgroepen. De grootste onevenwichten tussen vraag en aanbod situeren zich voornamelijk op het vlak van verpleegkundigen, verzorgenden en sommige medische disciplines zoals (kinder)psychiaters, urgentieartsen en over enkele jaren de huisartsen. Essentiële elementen hierin zijn: - Het aantrekken van nieuw talent om de demografische evolutie en de stijgende zorgvraag te kunnen volgen of zorgen voor voldoende instroom via promotie, toeleiding en opleiding - De maximale benutting van de aanwezige competenties en optimale afstemming van het zorgaanbod op de zorgnoden - De beperking van de uitstroom via retentiebeleid Al de bepalingen in deze nota doorstaan de diversiteitstoets. Via categoriale accenten dient een structurele bijdrage geleverd te worden tot een inclusief beleid. De evenredige arbeidsdeelname van kansengroepen vormt hierbij het uitgangspunt. Pagina 23

24 8.2. HUISARTSEN EN ARTSEN-SPECIALISTEN Er bestaat een paradox in de cijfers over de artsendichtheid in Vlaanderen en België (die nog steeds tot de hoogste van de EU behoren) en de situatie op het terrein. Uit een studie van het federaal Kenniscentrum (KCE) blijkt dat slechts 65% van de geregistreerde artsen effectief praktiserend arts is. De laatste jaren daalde het aantal praktiserende huisartsen met 7 % terwijl het aantal specialisten stabiel bleef. Meer dan een vierde van de quota voor huisartsen wordt niet ingevuld, vooral aan Vlaamse kant. Daarentegen overschrijdt het aantal nieuwe specialisten de quota met bijna 20 % in beide Gemeenschappen, maar meer uitgesproken langs Franstalige kant. Het medisch beroep vervrouwelijkt en veroudert. De vergrijzing en de vervrouwelijking van het medisch beroep hebben ook een impact op de productiviteit van de artsen, maar de evolutie ervan is nog onbekend. Een derde van de praktiserende artsen is momenteel een vrouw. Bij de jongere generatie bedraagt dit aandeel al het dubbele. Bijna de helft van de praktiserende artsen is ouder dan vijftig. De instroom van buitenlandse artsen in België neemt toe (12 % van de nieuwe artsen). Bijna 20 % van de afgestudeerde huisartsen oefent zijn/haar beroep nooit uit. Anderen stappen er na enkele jaren uit: in 2005 had bijna 15% van de huisartsen die 10 jaar voordien waren afgestudeerd de curatieve sector verlaten. Dit fenomeen kan leiden tot een tekort aan huisartsen, vooral op het platteland en in bepaalde stedelijke wijken. Uit het onderzoek en uit interviews met 7e jaarstudenten blijkt dat ze het huisartsberoep zien als een beroep met minder status en verdiensten dan de andere specialiteiten. De oorzaak van deze perceptie is volgens hen o.a. een gebrek aan informatie over de specialisatie, het negatieve imago van de huisartsgeneeskunde in de medische faculteit en de lage kwaliteit van de huisartsenopleiding en de stageplaatsen. Een hoge werklast, stresserende situaties (bvb. urgentie) en moeilijke relaties met patiënten en/of andere huisartsen kunnen zwaar wegen op het privéleven en de professionele ontwikkeling van de huisarts. Het is vaak de belangrijkste redenen om uit het beroep te stappen volgens de geïnterviewde ex-huisartsen. Ook Kind & Gezin en instellingen waar personen met een handicap verblijven, ondervinden steeds meer moeilijkheden om nieuwe artsen met een specifiek profiel te rekruteren en artsen die in dienst zijn te behouden. Het KCE is voorstander van een beter wetenschappelijk onderbouwde planning binnen de huidige Belgische Planningcommissie Medisch aanbod. Het zogenaamde Kadaster medische beroepen met betere en meer geactualiseerde gegevens moet de Planningcommissie in staat stellen om zich vlot aan te passen aan een snel veranderend gezondheidszorgsysteem VOORSTEL TOT ACTIE Eerstelijnsgezondheidsconferentie december 2010 In samenspraak met vertegenwoordigers van de patiënten, huisartsen, tandartsen, diëtisten, verzorgenden, verpleegkundigen en vroedvrouwen, apothekers en kinesitherapeuten, van de Pagina 24

Vlaanderen Medisch Centrum. Bijdrage aan een warme samenleving

Vlaanderen Medisch Centrum. Bijdrage aan een warme samenleving Vlaanderen Medisch Centrum Bijdrage aan een warme samenleving Tegen 2020 wil Vlaanderen met een slagkrachtige overheid naar de top vijf van de Europese regio s Een verhaal van... Competitieve en duurzame

Nadere informatie

Jo Vandeurzen, Minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin

Jo Vandeurzen, Minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Click to edit Master title style Vlaanderen Medisch Centrum Bijdrage aan een warme samenleving Jo Vandeurzen, Minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Click Vlaanderen to edit Medisch Master title

Nadere informatie

V L A A N D E R E N M E D I S C H C E N T R U M ( V. M. C. ) V i A W A R M E S A M E N L E V I N G

V L A A N D E R E N M E D I S C H C E N T R U M ( V. M. C. ) V i A W A R M E S A M E N L E V I N G V L A A N D E R E N M E D I S C H C E N T R U M ( V. M. C. ) V i A W A R M E S A M E N L E V I N G De Vlaamse Regering heeft een concretiseringsnota voor Vlaanderen Medisch Centrum goedgekeurd. Vlaanderen

Nadere informatie

UITDAGINGEN IN DE SOCIAL-PROFIT. Jo Vandeurzen Vlaams Minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin

UITDAGINGEN IN DE SOCIAL-PROFIT. Jo Vandeurzen Vlaams Minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin UITDAGINGEN IN DE SOCIAL-PROFIT Jo Vandeurzen Vlaams Minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin 2050: 3x zoveel tachtigjarigen en 10x zoveel honderdjarigen Sector Gezondheidszorg en maatschappelijke

Nadere informatie

Kabinet Jo Vandeurzen Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin

Kabinet Jo Vandeurzen Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Kabinet Kris Peeters Minister president van de Vlaamse Regering, Vlaams minister van Economie, Buitenlands Beleid, Landbouw en Plattelandsbeleid Kabinet Ingrid Lieten Viceminister president van de Vlaamse

Nadere informatie

Jo Vandeurzen. Minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin

Jo Vandeurzen. Minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Jo Vandeurzen Minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Zorg om talent en slimmer zorgen Zorg om talent Een vd belangrijkste pijlers van Flanders Care Aandacht voor mensen die werken in zorg en welzijn

Nadere informatie

Samenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s

Samenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s Samenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s In een globaliserende economie moeten regio s en ondernemingen internationaal concurreren. Internationalisatie draagt bij tot de economische

Nadere informatie

PROJECT PATIËNTGERICHTHEID BIJ ZORGINNOVATIE

PROJECT PATIËNTGERICHTHEID BIJ ZORGINNOVATIE Samenvatting PROJECT PATIËNTGERICHTHEID BIJ ZORGINNOVATIE Innovatie is een actueel thema binnen de zorg- en welzijnssector. Via zorginnovatie wil men o.a. de kwaliteit van zorg verbeteren. Patiëntgerichtheid

Nadere informatie

Zorg om talent: van inzicht naar implementatie

Zorg om talent: van inzicht naar implementatie Zorg om talent: van inzicht naar implementatie Johan Hellings voorzitter Zorgvernieuwingsplatform ViA Ronde Tafel, Brussel, 18 februari 2013 Flanders Care Bredere kader = Gekaderd in doorbraak warme samenleving

Nadere informatie

V.A.N.-TOP MINISTER JO VANDEURZEN 21 NOVEMBER 2015

V.A.N.-TOP MINISTER JO VANDEURZEN 21 NOVEMBER 2015 V.A.N.-TOP MINISTER JO VANDEURZEN 21 NOVEMBER 2015 ZORG IN EVOLUTIE 2 ZORG IN EVOLUTIE Professioneel gestuurde zorg Hospitalocentrisme Gezondheidszorg welzijn gescheiden Nadruk acute geneeskunde Aanbodgestuurde

Nadere informatie

Vlaams ICT beleid en de toekomstplannen van de Vlaamse overheid met betrekking tot e-health

Vlaams ICT beleid en de toekomstplannen van de Vlaamse overheid met betrekking tot e-health Vlaams ICT beleid en de toekomstplannen van de Vlaamse overheid met betrekking tot e-health Inleiding De maatschappij confronteert ons met nieuwe uitdagingen. Een van de antwoorden is de uitbouw van ICT

Nadere informatie

AP6 Delen om samen te werken

AP6 Delen om samen te werken AP6 Delen om samen te werken AP6 Partager afin de Collaborer Basisinformatie + hoe ze te bewaren/toegankelijk te maken 1. Een EPD voor alle zorgberoepen Om gegevens te kunnen delen dient elk zorgberoep

Nadere informatie

CD&V SOCIALE VOORUITGANG DOOR ECONOMISCHE GROEI EEN DUIDELIJKE DOELGERICHTE EN DUURZAME VISIE OP ZORG

CD&V SOCIALE VOORUITGANG DOOR ECONOMISCHE GROEI EEN DUIDELIJKE DOELGERICHTE EN DUURZAME VISIE OP ZORG CDV 3 D ZORGPLAN SOCIALE VOORUITGANG DOOR ECONOMISCHE GROEI EEN DUIDELIJKE DOELGERICHTE EN DUURZAME VISIE OP ZORG CDV 3 D ZORGPLAN SOCIALE VOORUITGANG DOOR ECONOMISCHE GROEI MENS CENTRAAL TOTALE ZORG SAMENWERKEN

Nadere informatie

Evaluatie National Contact Point-werking van het Vlaams Contactpunt Kaderprogramma

Evaluatie National Contact Point-werking van het Vlaams Contactpunt Kaderprogramma Evaluatie National Contact Point-werking van het Vlaams Contactpunt Kaderprogramma Departement Economie, Wetenschap en Innovatie Afdeling Strategie en Coördinatie Koning Albert II-laan 35 bus 10 1030 Brussel

Nadere informatie

MEDICATIESCHEMA, EEN VERSNELLING HOGER Wim Van Slambrouck, Senior Projectleider ICT, Agentschap Zorg en Gezondheid

MEDICATIESCHEMA, EEN VERSNELLING HOGER Wim Van Slambrouck, Senior Projectleider ICT, Agentschap Zorg en Gezondheid MEDICATIESCHEMA, EEN VERSNELLING HOGER Wim Van Slambrouck, Senior Projectleider ICT, Agentschap Zorg en Gezondheid MEDICATIESCHEL OP VITALINK BEKNOPTE INTRODUCTIE > Waarom? Voor het veilig delen van zorg

Nadere informatie

Digitale inclusie bij beleid en burger

Digitale inclusie bij beleid en burger Digitale inclusie bij beleid en burger Axelle Asmar & Chantal Wauters IMEC-SMIT VUB Digitale inclusie in België Federaal onderzoeksproject IDEALiC IMEC-SMIT VUB & UCL in samenwerking met Belspo Onderzoek

Nadere informatie

INFO- EN OVERLEGMOMENT CLUSTERS GEZONDHEIDSZORG EN PZON

INFO- EN OVERLEGMOMENT CLUSTERS GEZONDHEIDSZORG EN PZON INFO- EN OVERLEGMOMENT CLUSTERS GEZONDHEIDSZORG EN PZON 12 maart 2019 AGENDA > Kennismaking > Toelichting hervorming eerste lijn > Toelichting richtlijnen en samenstelling voorlopige zorgraad > Verdere

Nadere informatie

Brussel, 10 september _AdviesBBB_Toerisme_Vlaanderen. Advies. Oprichtingsdecreet Toerisme Vlaanderen

Brussel, 10 september _AdviesBBB_Toerisme_Vlaanderen. Advies. Oprichtingsdecreet Toerisme Vlaanderen Brussel, 10 september 2003 091003_AdviesBBB_Toerisme_Vlaanderen Advies Oprichtingsdecreet Toerisme Vlaanderen Inhoud Inhoud... 2 1. Inleiding...3 2. Krachtlijnen van het advies... 3 3. Advies...4 3.1.

Nadere informatie

OP ÉÉN LIJN IN DE GEZONDHEIDSZORG VAN MORGEN JO VANDEURZEN VLAAMS MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN 23/02/2019

OP ÉÉN LIJN IN DE GEZONDHEIDSZORG VAN MORGEN JO VANDEURZEN VLAAMS MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN 23/02/2019 OP ÉÉN LIJN IN DE GEZONDHEIDSZORG VAN MORGEN JO VANDEURZEN VLAAMS MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN 23/02/2019 VERDELING BEVOEGDHEDEN Vlaamse sociale bescherming (CARE) Persoonsvolgende financiering

Nadere informatie

FUNCTIEFAMILIE 5.1 Lager kader

FUNCTIEFAMILIE 5.1 Lager kader Doel van de functiefamilie Leiden van een geheel van activiteiten en medewerkers en input geven naar het beleid teneinde een kwaliteitsvolle, klantgerichte dienstverlening te verzekeren en zodoende bij

Nadere informatie

WERK MAKEN VAN WERK IN DE ZORGSECTOR HASSELT EXPERTENSTUURGROEP SPEERPUNT ZORGECONOMIE

WERK MAKEN VAN WERK IN DE ZORGSECTOR HASSELT EXPERTENSTUURGROEP SPEERPUNT ZORGECONOMIE WERK MAKEN VAN WERK IN DE ZORGSECTOR HASSELT EXPERTENSTUURGROEP SPEERPUNT ZORGECONOMIE Filip Van Laecke Raadgever Vlaams Minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Jo Vandeurzen Situatieschets social

Nadere informatie

Gimv Health & Care fonds Investeren in de gezondheids- en zorgsector van de toekomst. Brussel, 27 februari 2013

Gimv Health & Care fonds Investeren in de gezondheids- en zorgsector van de toekomst. Brussel, 27 februari 2013 Gimv Health & Care fonds Investeren in de gezondheids- en zorgsector van de toekomst Brussel, 27 februari 2013 Inhoud 1. Health & Care fonds zorgt voor kritische massa en multiplicatoreffect (Urbain Vandeurzen)

Nadere informatie

Besluit van de Vlaamse Regering betreffende zorgstrategische planning

Besluit van de Vlaamse Regering betreffende zorgstrategische planning Besluit van de Vlaamse Regering betreffende zorgstrategische planning DE VLAAMSE REGERING, Gelet op het decreet van 20 maart 2009 houdende diverse bepalingen betreffende het beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid

Nadere informatie

Van twee naar één netwerk Een nieuw netwerk Een nieuwe naam

Van twee naar één netwerk Een nieuw netwerk Een nieuwe naam Van twee naar één netwerk Een nieuw netwerk Een nieuwe naam Kwadraat staat voor. kwaliteit, want kwaliteitsvolle zorg vermenigvuldigt als je ze deelt.. het bundelen van de krachten om mensen met een psychische

Nadere informatie

Graag wens ik een actuele stand van zaken te verkrijgen met betrekking tot het aanbod van voorzieningen voor ouderen in woonzorgcentra.

Graag wens ik een actuele stand van zaken te verkrijgen met betrekking tot het aanbod van voorzieningen voor ouderen in woonzorgcentra. SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 519 van ELS ROBEYNS datum: 11 mei 2016 aan JO VANDEURZEN VLAAMS MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN Woonzorgcentra Limburg - Bijkomende bedden Aangezien de provincie

Nadere informatie

intelligent software for monitoring centres

intelligent software for monitoring centres intelligent software for monitoring centres Waarom UMO? Binnen Europa en daarbuiten hebben landen te maken met de vergrijzing. Daardoor stijgt de zorgvraag in het komende decennium sterk. Hoe wordt die

Nadere informatie

Raamakkoord SEL - Woonzorgcentra

Raamakkoord SEL - Woonzorgcentra Raamakkoord SEL - Woonzorgcentra Tussen (naam woonzorgcentrum).., vertegenwoordigd door (vertegenwoordiger woonzorgcentrum)... en het Samenwerkingsinitiatief Eerstelijnsgezondheidszorg (naam SEL).. met

Nadere informatie

Advies. Conceptnota tripartite overlegstructuur voor het beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid. Brussel, 26 mei 2015

Advies. Conceptnota tripartite overlegstructuur voor het beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid. Brussel, 26 mei 2015 Advies Conceptnota tripartite overlegstructuur voor het beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Brussel, 26 mei 2015 SERV_20150526_conceptnota_overlegmodel_WVG_ADV Sociaal-Economische Raad van

Nadere informatie

VR DOC.0082/1BIS

VR DOC.0082/1BIS VR 2018 0202 DOC.0082/1BIS DE VLAAMSE MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN BISNOTA AAN DE LEDEN VAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van

Nadere informatie

betreffende een betere ondersteuning van de mantelzorg in het Vlaamse beleid

betreffende een betere ondersteuning van de mantelzorg in het Vlaamse beleid stuk ingediend op 1228 (2010-2011) Nr. 1 7 juli 2011 (2010-2011) Voorstel van resolutie van mevrouw Marijke Dillen, de heren Filip Dewinter, Jan Penris en Wim Wienen en mevrouw Gerda Van Steenberge betreffende

Nadere informatie

Inleiding. Sabine Drieskens

Inleiding. Sabine Drieskens Inleiding Sabine Drieskens Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat, 14 B - 1050 Brussel 02 / 642 50 25 E-mail : sabine.drieskens@wiv-isp.be

Nadere informatie

Sleutelwoord: verbinden

Sleutelwoord: verbinden Sleutelwoord: verbinden Fragmentering overstijgen Evoluties: Patient centeredness Meer chronische aandoeningen Belang van genetische en omgevingsfactoren, leefstijl Digitalisering en e-health ICT en e-health:

Nadere informatie

VR DOC.1528/2BIS

VR DOC.1528/2BIS VR 2018 2112 DOC.1528/2BIS VR 2018 2112 DOC.1528/2BIS Voorontwerpbesluit van de Vlaamse Regering betreffende zorgstrategische planning DE VLAAMSE REGERING, Gelet op het decreet van 23 mei 2003 betreffende

Nadere informatie

FUNCTIEFAMILIE 4.2 Beleidsthemabeheerder

FUNCTIEFAMILIE 4.2 Beleidsthemabeheerder Doel van de functiefamilie Het beleidsthema vanuit theoretische en praktische deskundigheid implementeren en uitbouwen teneinde toepassingen omtrent het thema te initiëren, te stimuleren en te bewaken

Nadere informatie

Beleidsnota Sociale Economie 08/01/2015

Beleidsnota Sociale Economie 08/01/2015 Beleidsnota Sociale Economie 08/01/2015 1 Omgevingsanalyse 1. Werkzaamheid 2. Werkloosheid 3. Werkvormen in de sociale economie 4. Uitstroom Inhoud Strategische en operationele doelstellingen 1. SD1: Iedereen

Nadere informatie

ADVIES ONTWERPBESLUIT AANPASSINGSPREMIE VOOR WONINGEN

ADVIES ONTWERPBESLUIT AANPASSINGSPREMIE VOOR WONINGEN ADVIES ONTWERPBESLUIT AANPASSINGSPREMIE VOOR WONINGEN Advies 2018-18 / 30.08.2018 www.vlaamsewoonraad.be INHOUD 1 Situering... 3 2 Beknopte inhoud... 3 3 Bespreking... 3 3.1 Algemeen 3 3.2 Modaliteiten

Nadere informatie

Evaluatie National Contact Point (NCP) werking van het Vlaams Contactpunt Kaderprogramma (VCP)

Evaluatie National Contact Point (NCP) werking van het Vlaams Contactpunt Kaderprogramma (VCP) Naam evaluatie Volledige naam Aanleiding evaluatie VCP/NCP-werking Evaluatie National Contact Point (NCP) werking van het Vlaams Contactpunt Kaderprogramma (VCP) Het Vlaams Contactpunt Kaderprogramma (VCP)

Nadere informatie

25 APRIL Koninklijk besluit houdende. vaststelling van de normen. waaraan een functie `zeldzame ziekten' moet voldoen

25 APRIL Koninklijk besluit houdende. vaststelling van de normen. waaraan een functie `zeldzame ziekten' moet voldoen 25 APRIL 2014. - Koninklijk besluit houdende vaststelling van de normen waaraan een functie `zeldzame ziekten' moet voldoen om te worden erkend en erkend te blijven BS 08/08/2014 HOOFDSTUK 1. - Algemene

Nadere informatie

Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland

Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland Samenvatting Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland 2014-2020 Inzet op innovatie en een koolstofarme economie In het Europa van 2020 wil Noord-Nederland zich ontwikkelen en profileren als een regio

Nadere informatie

Innovatie in zorg en welzijn

Innovatie in zorg en welzijn Innovatie in zorg en welzijn 12 inspirerende voorbeelden Gert Verdonck, Zuurstofdag 2017 Overzicht van de cases 2 Woonzorgcentra De Wingerd Leuven, vzw WZC Curando Ruiselede, vzw Zorgbedrijf Roeselare,

Nadere informatie

België - Vlaanderen. Alle Vlamingen zijn betrokken. Pijlers van het Vlaams zorgen ouderenbeleid. Vermaatschappelijking van zorg 29-11-13

België - Vlaanderen. Alle Vlamingen zijn betrokken. Pijlers van het Vlaams zorgen ouderenbeleid. Vermaatschappelijking van zorg 29-11-13 België - Vlaanderen Dementievriendelijke gemeenschap Landelijk Congres - Moderne Dementiezorg Jo Vandeurzen Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin 25 november 2013 Alle Vlamingen zijn betrokken

Nadere informatie

VR DOC.1167/1BIS

VR DOC.1167/1BIS VR 2016 2810 DOC.1167/1BIS DE VLAAMSE MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN BISNOTA AAN DE LEDEN VAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Ontwerpbesluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van diverse

Nadere informatie

EVOLUTIE VAN DE GEZONDHEIDSZORG IN BELGIË

EVOLUTIE VAN DE GEZONDHEIDSZORG IN BELGIË EVOLUTIE VAN DE GEZONDHEIDSZORG IN BELGIË QUO VADIS, GEZONDHEIDSZORG? 1 INHOUDSTAFEL 1. SITUERING BELGISCHE GEZONDHEIDSZORG 2. DE ZIEKENHUIZEN 3. DE AMBULANTE ZORG EN DE THUISZORG 4. DE HUISARTSGENEESKUNDE

Nadere informatie

ADVIES 159 FWO-SAMENWERKINGS- OVEREENKOMST EN BELEIDSPLAN JUNI 2011

ADVIES 159 FWO-SAMENWERKINGS- OVEREENKOMST EN BELEIDSPLAN JUNI 2011 ADVIES 159 FWO-SAMENWERKINGS- OVEREENKOMST EN BELEIDSPLAN 2012-2016 30 JUNI 2011 ADVIES 159 30 juni 2011 FWO-OVEREENKOMST EN BELEIDSPLAN 2012-2016 2/6 INHOUD SITUERING ADVIES 1. ALGEMEEN 2. EEN SPECIFIEK

Nadere informatie

De stem van de patiënt in de ambulante chirurgie

De stem van de patiënt in de ambulante chirurgie De stem van de patiënt in de ambulante chirurgie Ilse Weeghmans Vlaams Patiëntenplatform vzw B.A.A.S. Congres 27 februari 2015 Neder-over-Heembeek Inhoud 1. Het Vlaams Patiëntenplatform vzw 2. Wat is een

Nadere informatie

Charter Flanders Food Faculty

Charter Flanders Food Faculty Charter Flanders Food Faculty Charter Flanders Food Faculty 1 / DE MISSIE VAN DE FLANDERS FOOD FACULTY De missie van de Flanders Food Faculty is het versterken van de associatie tussen Vlaanderen en lekker

Nadere informatie

Regie van het lokaal sociaal beleid

Regie van het lokaal sociaal beleid Regie van het lokaal sociaal beleid Bram Verschuere Universiteit Gent Bram.Verschuere@Ugent.be @VerschuereBram - Beleidsopties Vlaamse regering - Een toekomstig kader? - Mogelijke modellen? - Aandachtspunten?

Nadere informatie

Toelichting bij de nieuwe organisatiestructuur van het OLV Ziekenhuis

Toelichting bij de nieuwe organisatiestructuur van het OLV Ziekenhuis Toelichting bij de nieuwe organisatiestructuur van het OLV Ziekenhuis Missie en strategie van het OLV Ziekenhuis Het OLV Ziekenhuis wil een patiëntgericht, lokaal verankerd ziekenhuis zijn met een internationale

Nadere informatie

Actieplan 1 Informatie- en preventiebeleid naar de Zeelse bevolking toe op het vlak van o.m. (kinder)armoede, gezondheid, participatie

Actieplan 1 Informatie- en preventiebeleid naar de Zeelse bevolking toe op het vlak van o.m. (kinder)armoede, gezondheid, participatie DEEL ARMOEDEBESTRIJDING Actieplan 1 Informatie- en preventiebeleid naar de Zeelse bevolking toe op het vlak van o.m. (kinder)armoede, gezondheid, participatie Actie 1 : Het OCMW zorgt er, zelfstandig of

Nadere informatie

Ziekenfonds: een veranderende rol in een veranderende gezondheidszorg-wereld

Ziekenfonds: een veranderende rol in een veranderende gezondheidszorg-wereld 2/10/2012 ziekenfondsen en toegankelijkheid 1 Ziekenfonds: een veranderende rol in een veranderende gezondheidszorg-wereld 2/10/2012 ziekenfondsen en toegankelijkheid 2 1. Wat is de taak van de ziekenfondsen

Nadere informatie

Zorginnovatie bij CZ

Zorginnovatie bij CZ Zorginnovatie bij CZ Het zorglandschap verandert snel, innovatie is nodig CZ groep wil de zorg nu en op lange termijn breed toegankelijk, goed en betaalbaar houden. Wij voelen een grote verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Functiebeschrijving TEAMVERANTWOORDELIJKE CULTUURCENTRUM A1a2a3a

Functiebeschrijving TEAMVERANTWOORDELIJKE CULTUURCENTRUM A1a2a3a Beschrijving doel en visie Binnen de eengemaakte organisatie, stad en OCMW, staat de burger centraal. Om dit te realiseren zijn er 3 klantgerichte sectoren: dienstverlening, samenleving en stadsontwikkeling

Nadere informatie

Pijler 1 - beslissingsondersteuning

Pijler 1 - beslissingsondersteuning praktischer 1 Pijler 1 - beslissingsondersteuning Beschrijving - Aanreiken van evidence-based informatie en richtlijnen; - Informeren van zorgverstrekkers; - Expertisebevordering; - Praktijkondersteuning;

Nadere informatie

VLAAMSE GEMEENSCHAPSCOMMISSIE DE RAAD

VLAAMSE GEMEENSCHAPSCOMMISSIE DE RAAD STUK 459 (2011-2012) Nr. 1 VLAAMSE GEMEENSCHAPSCOMMISSIE DE RAAD ZIT TING 2011-2012 17 NOVEMBER 2011 VOORSTEL VAN RESOLUTIE van mevrouw Elke ROEX betreffende het waarborgen van het recht op kinderopvang

Nadere informatie

Slotwoord. Jo Vandeurzen Minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin

Slotwoord. Jo Vandeurzen Minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Slotwoord Jo Vandeurzen Minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Op een aantoonbare wijze en door innovatie het aanbod van kwaliteitsvolle zorg verbeteren en verantwoord ondernemerschap in de zorgeconomie

Nadere informatie

REKENHOF. Consolideren en motiveren om vooruitgang te boeken

REKENHOF. Consolideren en motiveren om vooruitgang te boeken REKENHOF Consolideren en motiveren om vooruitgang te boeken STRATEGISCH PLAN 2010-2014 2 Inleiding Dit document stelt de resultaten voor van de strategische planning van het Rekenhof voor de periode 2010-2014.

Nadere informatie

VLAAMS AI-BELEIDSPLAN BELEIDSPLAN: SITUERING. Johan Hanssens, Secretaris-generaal Departement EWI Vlaams Parlement, 22 mei 2019

VLAAMS AI-BELEIDSPLAN BELEIDSPLAN: SITUERING. Johan Hanssens, Secretaris-generaal Departement EWI Vlaams Parlement, 22 mei 2019 VLAAMS AI-BELEIDSPLAN BELEIDSPLAN: SITUERING Johan Hanssens, Secretaris-generaal Departement EWI Vlaams Parlement, 22 mei 2019 Nog 1 week campagne Huidige Vlaamse Regering Nieuwe Vlaamse Regering.? Maar

Nadere informatie

Een sterke jeugdhulp, snel en dichtbij

Een sterke jeugdhulp, snel en dichtbij Een sterke jeugdhulp, snel en dichtbij Welke uitdagingen liggen er? Een samenleving neemt zorg op voor en biedt bescherming aan haar kinderen. Ze biedt ondersteuning aan de diversiteit van gezinnen die

Nadere informatie

Zorgstrategisch Plan Vlaanderen Template voor een regionaal ZSP

Zorgstrategisch Plan Vlaanderen Template voor een regionaal ZSP Zorgstrategisch Plan Vlaanderen Template voor een regionaal ZSP Inhoudstafel 1 Inleiding... 3 1.1 Doelstelling van het Regionaal Zorgstrategisch Plan... 3 1.2 Structuur van het Regionaal Zorgstrategisch

Nadere informatie

Startnotitie nota mantelzorg en vrijwilligerswerk Hellevoetsluis 2015

Startnotitie nota mantelzorg en vrijwilligerswerk Hellevoetsluis 2015 Startnotitie nota mantelzorg en vrijwilligerswerk Hellevoetsluis 2015 Datum: maart 2015 Afdeling: Samenlevingszaken In- en aanleiding Voor u ligt de startnotitie voor de aankomende beleidsnota van de gemeente

Nadere informatie

VITALINK NEXT GENERATION

VITALINK NEXT GENERATION VITALINK NEXT GENERATION Dominique Dejonckheere Programma manager ICT Agentschap Zorg en Gezondheid WAT IS VITALINK? > Platform voor het veilig delen van gegevens die niet 24u/24 7d/7 beschikbaar zijn

Nadere informatie

Klantgericht Betrouwbaar Veilig Efficiënt Doeltreffend Integraal Wendbaar Open Digitaal Inclusief Duurzaam

Klantgericht Betrouwbaar Veilig Efficiënt Doeltreffend Integraal Wendbaar Open Digitaal Inclusief Duurzaam Overzicht basisprincipes Klantgericht Betrouwbaar Veilig Efficiënt Doeltreffend Integraal Wendbaar Open Digitaal Inclusief Duurzaam De klant staat centraal in alles wat we doen. We zijn betrouwbaar voor

Nadere informatie

Zorg voor innovatie! Sneller Beter - Innovatie en ICT in de curatieve zorg

Zorg voor innovatie! Sneller Beter - Innovatie en ICT in de curatieve zorg Zorg voor innovatie! Bijlage Sneller Beter - Innovatie en ICT in de curatieve zorg Bijlage eindrapportage KPN juni 2006 Dit is een bijlage bij het rapport Zorg voor innovatie! Innovatie en ICT in de curatieve

Nadere informatie

over de dienstencheques in de zorg

over de dienstencheques in de zorg Advies over de dienstencheques in de zorg Brussel, 28 juni 2012 SARWGG_Raad_20120628_dienstencheques_ADV_DEF Strategische Adviesraad Welzijn Gezondheid Gezin Wetstraat 34-36 1040 Brussel T +32 2 209 01

Nadere informatie

Keuzedeel mbo. Zorg en technologie. gekoppeld aan één of meerdere kwalificaties mbo. Code K0137

Keuzedeel mbo. Zorg en technologie. gekoppeld aan één of meerdere kwalificaties mbo. Code K0137 Keuzedeel mbo Zorg en technologie gekoppeld aan één of meerdere kwalificaties mbo Code K0137 Penvoerder: Sectorkamer zorg, welzijn en sport Gevalideerd door: Sectorkamer Zorg, welzijn en sport Op: 26-11-2015

Nadere informatie

Gelet op de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, in het bijzonder artikel 5, 1 en 92bis;

Gelet op de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, in het bijzonder artikel 5, 1 en 92bis; Ontwerp van samenwerkingsakkoord tussen de federale, gewestelijke en gemeenschapsoverheden voor het coördineren van de gegevensverwerking in het gezondheidsbeleid en de bijstand aan personen Gelet op artikelen

Nadere informatie

egezondheid: hoe te gebruiken in de dagelijkse praktijk?

egezondheid: hoe te gebruiken in de dagelijkse praktijk? egezondheid: hoe te gebruiken in de dagelijkse praktijk? guy.hans@uza.be @GuyHans_1 2 Enkele (r)evoluties in de gezondheidszorg Meer chronische zorg (vs louter acute zorg) Zorg op afstand (monitoring,

Nadere informatie

Wachten tot de witte raaf aan de deur komt kloppen? Een analyse van het instroom- en retentiebeleid bij bedrijven

Wachten tot de witte raaf aan de deur komt kloppen? Een analyse van het instroom- en retentiebeleid bij bedrijven Wachten tot de witte raaf aan de deur komt kloppen? Een analyse van het instroom- en retentiebeleid bij bedrijven Valsamis, D. & Vandeweghe, B. 2012. Instroom- en retentiebeleid van bedrijven: wachten

Nadere informatie

Er is geen tekort aan huisartsen in Vlaanderen en zij zijn niet "burnt out"!

Er is geen tekort aan huisartsen in Vlaanderen en zij zijn niet burnt out! Er is geen tekort aan huisartsen in Vlaanderen en zij zijn niet "burnt out"! Het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg maakte een interessante studie over de performantie van de Belgische gezondheidszorg.

Nadere informatie

SOM-standpunt organisatie- en beheerstructuur Beleidsdomein Welzijn, Gezondheid & Gezin

SOM-standpunt organisatie- en beheerstructuur Beleidsdomein Welzijn, Gezondheid & Gezin SOM-standpunt organisatie- en beheerstructuur Beleidsdomein Welzijn, Gezondheid & Gezin 1. Inleiding Ten gevolge van de zesde staatshervorming wordt een aantal bevoegdheden van het federale beleidsniveau

Nadere informatie

eid in de zorg van concept tot gebruik

eid in de zorg van concept tot gebruik eid in de zorg van concept tot gebruik Prof. dr. Bart Sijnave CIO UZ Gent 7 april 2011 1 Agenda De elektronische identiteitskaart concepten De zorgketen eid in de zorg Q&A 2 2 Inhoud De elektronische identiteitskaart

Nadere informatie

Kinderopvang en MFC s realiseren samen inclusieve kinderopvang voor elk kind en elke ouder

Kinderopvang en MFC s realiseren samen inclusieve kinderopvang voor elk kind en elke ouder Open oproep Pionieren in samenwerking Kinderopvang en MFC s realiseren samen inclusieve kinderopvang voor elk kind en elke ouder INLEIDING Vlaams minister Jo Vandeurzen streeft naar een sterkere samenwerking

Nadere informatie

Patiënten als partners:

Patiënten als partners: Patiënten als partners: Pleidooi voor verandering Alain Grijseels KPMG Advisory 12 oktober 2013 Inhoud 1. Landschap zorgverstrekking 2. Geldstromen 3. Kosten gezondheidszorg 4. Patiëntenparticipatie 5.

Nadere informatie

E-health: geef de zorgprofessional een centrale rol Waarom het noodzakelijk is dat bestuurders nieuwe zorgmethoden faciliteren

E-health: geef de zorgprofessional een centrale rol Waarom het noodzakelijk is dat bestuurders nieuwe zorgmethoden faciliteren 1/5 E-health: geef de zorgprofessional een centrale rol Waarom het noodzakelijk is dat bestuurders nieuwe zorgmethoden faciliteren Joren Roelofs en Wijnand Weerdenburg E-health heeft de toekomst, daar

Nadere informatie

Evaluatie van Open Bedrijvendag

Evaluatie van Open Bedrijvendag Evaluatie van Open Bedrijvendag Departement Economie, Wetenschap en Innovatie Afdeling Strategie en Coördinatie Koning Albert II-laan 35 bus 10 1030 Brussel April 2011 Samenvatting De Open Bedrijvendag

Nadere informatie

Voorontwerp van decreet betreffende het lokaal sociaal beleid

Voorontwerp van decreet betreffende het lokaal sociaal beleid VR 2017 2402 DOC.0170/2BIS Voorontwerp van decreet betreffende het lokaal sociaal beleid DE VLAAMSE REGERING, Op voorstel van de Vlaamse minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin; Na beraadslaging,

Nadere informatie

DE VLAAMSE REGERING, Pagina 1 van 5

DE VLAAMSE REGERING, Pagina 1 van 5 Besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van het besluit van de Vlaamse Regering van 19 december 2008 betreffende de samenwerkingsinitiatieven eerstelijnsgezondheidszorg en tot integratie van de geïntegreerde

Nadere informatie

Nutrition Platform for Chronic Care (NPCC) JOHAN MOYERSOEN

Nutrition Platform for Chronic Care (NPCC) JOHAN MOYERSOEN Nutrition Platform for Chronic Care (NPCC) JOHAN MOYERSOEN NPCC: Toekomstgericht bedrijf in de zorgeconomie Kader Nieuw Industrieel beleid zorgeconomie 2013 + binnen focusdomeinen West-Vlaamse zorgeconomie

Nadere informatie

VLAAMS VRIJWILLIGERSBELEID

VLAAMS VRIJWILLIGERSBELEID VLAAMS VRIJWILLIGERSBELEID Advies 2016-17 / 29.09.2016 www.vlaamsewoonraad.be INHOUD 1 Situering... 3 2 Beknopte inhoud... 3 3 Bespreking... 3 3.1 algemeen 3 3.2 geringe traditie 4 3.3 aanvullende werking

Nadere informatie

De mantelzorger als professionele partner in uw zorgnetwerk Hilde Vandenhoudt, Thomas More Koen Van der Borght, Zorggroep Orion Leo Geudens,

De mantelzorger als professionele partner in uw zorgnetwerk Hilde Vandenhoudt, Thomas More Koen Van der Borght, Zorggroep Orion Leo Geudens, De mantelzorger als professionele partner in uw zorgnetwerk Hilde Vandenhoudt, Thomas More Koen Van der Borght, Zorggroep Orion Leo Geudens, Huisartsenvereniging Turnhout Een hart voor Regio Turnhout Allen

Nadere informatie

Sterk door overleg. Adviesfunctie

Sterk door overleg. Adviesfunctie De Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) brengt de Vlaamse werkgevers- en werknemersorganisaties samen voor overleg en advies over tal van Vlaamse beleidsthema s. De sociale partners adviseren

Nadere informatie

Zorgregio s uw toekomst?

Zorgregio s uw toekomst? Zorgregio s uw toekomst? Inhoud Vanwaar het nieuwe begrip Zorgregio? Wat behelst een proefproject? Wat is nu eigenlijk het doel van de zorgregio s? Is er behoefte aan een zorgregio? Waarom alle pijlen

Nadere informatie

DOELSTELLING VOOR ONDERZOEK EN ONTWIKKELING

DOELSTELLING VOOR ONDERZOEK EN ONTWIKKELING COMMENTAAR 10 Kleurrijk Vlaanderen - 21 doelstellingen voor de 21 ste eeuw DOELSTELLING VOOR ONDERZOEK EN ONTWIKKELING 24 januari 2002 VRWB-R/COM-10 24 januari 2002 1/5 VRWB-R/COM-10 24 januari 2002 2/5

Nadere informatie

inspireren en innoveren in MVO

inspireren en innoveren in MVO inspireren en innoveren in MVO Inleiding Gert Van Eeckhout Beleidsondersteuner MVO - Departement WSE Wat is MVO? Waarom MVO? Beleidslijnen Vlaamse overheid MVO? een proces waarbij ondernemingen vrijwillig

Nadere informatie

GEZONDHEIDSENQUETE 2013

GEZONDHEIDSENQUETE 2013 GEZONDHEIDSENQUETE 2013 RAPPORT 3: GEBRUIK VAN GEZONDHEIDS- EN WELZIJNSDIENSTEN Sabine Drieskens, Lydia Gisle (ed.) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance

Nadere informatie

WERKGROEP GEZONDHEID REGIONAAL ZORGSTRATEGISCH PLAN

WERKGROEP GEZONDHEID REGIONAAL ZORGSTRATEGISCH PLAN VISIETEKST WERKGROEP GEZONDHEID REGIONAAL ZORGSTRATEGISCH PLAN 2017-2024 P a g i n a 2 INHOUD 1. Wat vooraf ging 2. Roadshow 3. Keuzes en beleid 4. Gestelde doelstellingen 5. Meerjarenplan 6. Vooropgestelde

Nadere informatie

Tabel competentiereferentiesysteem

Tabel competentiereferentiesysteem Bijlage 3 bij het ministerieel besluit van tot wijziging van het ministerieel besluit van 28 december 2001 tot uitvoering van sommige bepalingen van het koninklijk besluit van 30 maart 2001 tot regeling

Nadere informatie

Deze ontvangt u mede namens de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Paul Blokhuis.

Deze ontvangt u mede namens de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Paul Blokhuis. 21 501-31 Raad voor de Werkgelegenheid, Sociaal Beleid, Volksgezondheid en Consumentenzaken Nr. 465 Brief van de minister voor Medische Zorg Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den

Nadere informatie

Hieronder vindt u de lijst met evaluatiecriteria voor de kandidaatsdossier voor de projecten geïntegreerde zorg

Hieronder vindt u de lijst met evaluatiecriteria voor de kandidaatsdossier voor de projecten geïntegreerde zorg Hieronder vindt u de lijst met evaluatiecriteria voor de kandidaatsdossier voor de projecten geïntegreerde zorg FORMELE EVALUATIECRITERIA 1 Het kandidaatsdossier werd ingediend binnen de 30 dagen na de

Nadere informatie

innoveren in de zorg zal renderen Caroline.Huys@innovatiecentrum.be Trefpunt Zorg 29/04/2014

innoveren in de zorg zal renderen Caroline.Huys@innovatiecentrum.be Trefpunt Zorg 29/04/2014 & innoveren in de zorg zal renderen Caroline.Huys@innovatiecentrum.be Trefpunt Zorg 29/04/2014 DRIE 1. Klant centraal 2.Zorgproeftuinen & subsidies 3. Innovatiecentrum Innovatiecentrum? Voor wie? Bedrijven

Nadere informatie

Hoe wil de Vlaamse overheid mondzorg stimuleren bij ouderen en innovatie aanmoedigen? Bron foto: www.innovatiekringdementie.be

Hoe wil de Vlaamse overheid mondzorg stimuleren bij ouderen en innovatie aanmoedigen? Bron foto: www.innovatiekringdementie.be Dr. Caroline Verlinde Adjunct kabinetchef Zorg Minister Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Hoe wil de Vlaamse overheid mondzorg stimuleren bij ouderen en innovatie aanmoedigen? Bron foto: www.innovatiekringdementie.be

Nadere informatie

Decreet betreffende de organisatie en ondersteuning van het geestelijk gezondheidsaanbod

Decreet betreffende de organisatie en ondersteuning van het geestelijk gezondheidsaanbod Decreet betreffende de organisatie en ondersteuning van het geestelijk gezondheidsaanbod Voorbereidende documenten > Conceptnota Verslavingszorg > Conclusies Gezondheidsconferentie Preventie 2016 > Conclusies

Nadere informatie

Het creëren van een innovatieklimaat

Het creëren van een innovatieklimaat Het creëren van een innovatieklimaat Bertholt Leeftink Directeur- Generaal Bedrijfsleven & Innovatie Inhoud 1. Waarom bedrijven- en topsectorenbeleid? 2. Verdienvermogen en oplossingen voor maatschappelijke

Nadere informatie

SAMENWERKINGSPLATFORM EERSTELIJNSGEZONDHEIDSZORG Woensdag 25 februari 2015

SAMENWERKINGSPLATFORM EERSTELIJNSGEZONDHEIDSZORG Woensdag 25 februari 2015 SAMENWERKINGSPLATFORM EERSTELIJNSGEZONDHEIDSZORG Woensdag 25 februari 2015 ORGANISATIE VAN DE EERSTE LIJN Voorbereiding van verandering > Zesde Staatshervorming: overheveling van structuren naar Vlaamse

Nadere informatie

Functiefamilie ET Thematische experten

Functiefamilie ET Thematische experten Functiefamilie ET Thematische experten DOEL Expertise in een materie* en verstrekken aan de administratieve en politieke instanties teneinde hen te ondersteunen bij de besluitvorming en de uitvoering van

Nadere informatie

Thuisverpleegkundigen en ehealth

Thuisverpleegkundigen en ehealth Thuisverpleegkundigen en ehealth Jo DE COCK Administrateur-Generaal RIZIV Studiedag thuisverpleegkundigen - 19 maart 2013 TRENDS GEZONDHEIDSZORG meer chronische zorg i.p.v. louter acute zorg zorg op afstand

Nadere informatie

De verantwoordelijkheden van de thuisverpleegkundige in evolutie

De verantwoordelijkheden van de thuisverpleegkundige in evolutie De verantwoordelijkheden van de thuisverpleegkundige in evolutie Herman Nys KU Leuven Situering binnen Vlaamse beleidsvoornemens 1 Regeerakkoord 2014-2019 De zorg in Vlaanderen zal evolueren naar een meer

Nadere informatie

Federaal agentschap voor geneesmiddelen en gezondheidsproducten Traceerbaarheid van implantaten De implantaatkaart

Federaal agentschap voor geneesmiddelen en gezondheidsproducten Traceerbaarheid van implantaten De implantaatkaart Federaal agentschap voor geneesmiddelen en gezondheidsproducten Traceerbaarheid van implantaten De implantaatkaart Vanessa Binamé- 13/03/15 Agenda Inleiding Traceerbaarheid van implantaten Implantaatkaart

Nadere informatie

DE VLAAMSE REGERING, Gelet op het akkoord van de minister van Begroting, gegeven op 10 juli 2018;

DE VLAAMSE REGERING, Gelet op het akkoord van de minister van Begroting, gegeven op 10 juli 2018; Besluit van de Vlaamse Regering betreffende het lokaal sociaal beleid, vermeld in artikels 2, 9 tot en met 11, 17, 19 en 26 van het decreet van 9 februari 2018 betreffende het lokaal sociaal beleid DE

Nadere informatie