Zorgplan. Accent wsns

Transcriptie

1 Zorgplan Accent wsns

2 INHOUD Deel 1. Zorgplan voor het Samenwerkingsverband Accent De functie van het zorgplan Kengetallen per 01 oktober 2011 De routing van het zorgplan De relatie van het zorgplan met het schoolplan en de schoolgids Ambities van Accent als basis voor het zorgplan Van ambitie naar beleidsuitgangspunten De betekenis voor de regio Het doel van het samenwerkingsverband Accent Een ononderbroken ontwikkelingsproces Zoveel mogelijk kinderen succesvol op een Accentschool Een passend aanbod Het Onderwijszorgcentrum (OZC) Ondersteuning vanuit het OZC De zorgvoorziening De aanvraag van een beschikking voor Speciaal Basis Onderwijs (SBO) Plaatsing op het SBO Een Tijdelijke Beschikking Terugplaatsing naar het basisonderwijs De klachtencommissie De aanvraag voor een indicatie voor het Speciaal Onderwijs (SO) De aanvraag voor een bespreking in het Jeugdzorg Advies Team (JAT) Het Zorg Advies Team (ZAT) Het Regionaal Aanmeldpunt (RAP) Het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) Het Onderwijskundig Rapport (OKR) De Verwijsindex Beleidsvoornemens Passend Onderwijs vanaf De zorgplicht vanaf Verevening vanaf en de inzet van de zorgmiddelen Deel 2. Scholings- en ondersteuningsactiviteiten Scholings- en ondersteuningsactiviteiten vanuit de Kwaliteitsimpuls Aanbod voor schoolteams en/of medewerkers van Accent Aanbod voor ouders van kinderen op een Accentschool Deel 3. Scholing voor individuele medewerkers en schoolteams Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3 De scholen van Accent. Schema 1-zorgroute. Ondersteuning op leerkrachtniveau van CIO (Collegiale Intensieve Ondersteuning). 1

3 Deel 1. Zorgplan voor het Samenwerkingsverband Accent Accent wil zelf verantwoordelijk zijn voor de ontwikkeling van het onderwijs. Het richting geven aan passend onderwijs is daarbij een belangrijk speerpunt. Met ingang van werkt Accent met een eigen WSNS Samenwerkingsverband en dus met een zorgplan. Dit zorgplan geeft aan hoe de onderwijsondersteuning in het schooljaar voor alle Accentscholen geregeld gaat worden. De volgende documenten vormen de basis voor het zorgplan. Strategisch beleidsplan Met Accent op ieders talent. Basisnotitie Met Accent op Passend Onderwijs. De Kwaliteitsimpuls 1-zorgroute. Het zorgplan Inventarisatie scholings- en ondersteuningsactiviteiten en De functie van het zorgplan Het zorgplan (deel 1) is een kwaliteitsdocument waarin de ambities, verwoord in de hiervoor genoemde documenten, opgenomen zijn als beleidsuitgangspunten. In deel 2 wordt de wijze waarop de ambities gerealiseerd worden, beschreven. In deel 3 volgt een samenvatting van een landelijk scholingsaanbod. Kengetallen: Aantal basisscholen Aantal speciale basisscholen 1 1 Aantal basisschool leerlingen Aantal SBO-leerlingen Deelnamepercentage SBO zonder inkomend grensverkeer 2,92 2,94 Deelnamepercentage SBO met inkomend grensverkeer 3,22 3,15 Totaal aantal leerlingen Aantal leerlingen volgens de 2% regeling Inkomend grensverkeer Uitgaand grensverkeer Onder inkomend grensverkeer wordt het aantal leerlingen verstaan dat uit een ander samenwerkingsverband de SBO van het samenwerkingsverband van Accent bezoekt. 2. Onder uitgaand grensverkeer wordt het aantal leerlingen van het samenwerkingsverband Accent dat een ander SBO bezoekt verstaan. 2

4 De routing van het zorgplan In het maart 2012 zijn de zes onderdelen van het zorgplan geëvalueerd. In april 2012 is het conceptzorgplan besproken in de Stuurgroep OnderwijS. De definitieve versie is in het Directeuren Overleg van april 2012 vastgesteld en door het College van Bestuur goedgekeurd. Aan de Gemeenschappelijke Medezeggenschaps Raad wordt gevraagd om in te stemmen met het zorgplan. Dit is het laatste zorgplan van het samenwerkingsverband Accent. Een ondersteuningsplan zal i.v.m. de wetgeving Passend Onderwijs vanaf het zorgplan vervangen. Voor wordt een ondersteuningsplan Passend Onderwijs voorgelegd aan het bestuur en de ondernemersplanraad van het regioverband Passend Onderwijs. De relatie van het zorgplan met het schoolplan en de schoolgids De scholen van Accent hebben een schoolplan opgesteld voor de periode Jaarlijks wordt een schoolgids opgesteld. De begeleiding en opvang van kinderen die extra ondersteuning behoeven wordt hierin beschreven. Er is een verbinding zichtbaar tussen het zorgplan van Accent en de beide genoemde documenten. Ambities van Accent als basis voor het zorgplan Mensen met een beperking zijn gelijkwaardige, participerende burgers in de samenleving. De onderwijs- en ondersteuningsbehoeften van het kind staan centraal. Ontwikkelingskansen worden herkend en deze bepalen het dagelijks handelen in de school. Ouders zijn pedagogisch partner. De scholen van Accent ontwikkelen zich tot kwalitatief goede scholen met een perfect ondersteuningsaanbod. Het onderwijs is zo gewoon mogelijk en zo dichtbij mogelijk. De scholen van Accent zorgen zoveel mogelijk samen voor een onderwijscontinuüm. De speciale basisschool nieuwhessen is complementair aan de Accentscholen. Het onderwijszorgcentrum zorgt voor een professionaliseringsaanbod en voor ondersteuning van de scholen. Afstemming met de Voor en Vroegschoolse Educatie, het Voortgezet Onderwijs en het Regionetwerk Passend Onderwijs vindt voortdurend plaats. Van ambities naar beleidsuitgangspunten Accent richt zich op de verbetering van de kwaliteit van het onderwijs en op het vergroten van de zorgbreedte door: 3

5 a. De 1-zorgroute op schoolniveau en bovenschoolsniveau in te voeren. De onderwijs- en ondersteuningsbehoeften van de kinderen en de medewerkers in de school staan centraal. Het onderwijs wordt vormgegeven volgens de 1-zorgroute en is daarmee handelings- en opbrengstgericht. Een effectieve, gestructureerde leeromgeving is voorwaardelijk. Het rendement van het onderwijs wordt systematisch geëvalueerd. Data worden verzameld, geanalyseerd en vertaald in het dagelijks aanbod. Bovenschoolse Ontwikkelgroepen hebben zich gericht op een aantal onderdelen van het strategisch beleidsplan De resultaten van de ontwikkelgroep 1-zorgroute en de ontwikkelgroep Collegiale consultatie zijn vertaald in de notitie Kwaliteitsimpuls 1-zorgroute. Op acht Accentscholen is het scholingstraject Handelings Gericht Werken afgerond. Veertien scholen volgen het scholingstraject in de periode tot Het doel wordt bereikt door: de 1-zorgroutescholing op de scholen te verzorgen. de implementatie van de 1-zorgroute te ondersteunen. het volgen van de 1-zorgroute te borgen door collegiale consultaties uit te voeren. onderwijsopbrengsten te bundelen en het scholings- en ondersteuningsaanbod daarop af te stemmen. b. Ontwikkelingskansen van kinderen te herkennen en te vertalen in het dagelijks handelen binnen de school. Doorgaande lijnen m.b.t. de Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) zijn niet overal geborgd. Er is een verschil per gemeente zichtbaar. o Gemeente Oude IJsselstreek: een warme overdracht is gerealiseerd m.b.v. een instrument. Internbegeleiders van de basisschool verrichten waar nodig observaties bij kinderen in voorschoolse groepen. o Gemeente Aalten: een warme overdracht is gerealiseerd m.b.v. het Ontwikkelings Volg Model. Internbegeleiders van de basisscholen voeren observaties uit en organiseren groepsbesprekingen. o Gemeente Winterswijk en Oost Gelre: een warme overdracht is gerealiseerd. Het doel wordt bereikt door: de ontwikkelingslijnen af te stemmen met de partners van de VVE; terugkoppelingen te verzorgen vanuit de basisscholen; ondersteuning en onderzoek door het Onderwijs Zorg Centrum aan te bieden voor kinderen in voorschoolse voorzieningen. c. De soepele overgang naar het Voortgezet Onderwijs (VO) te waarborgen. De overdracht van kinderen naar het VO wordt afgestemd om een ononderbroken ontwikkelingslijn te waarborgen. De overgang naar het VO vindt plaats met behulp van een onderwijskundig rapport. 4

6 Er is een verschil per gemeente zichtbaar. o Gemeente Oude IJsselstreek: Er is sprake van een warme overdracht. Leerkrachten bezoeken het PO/VO-overleg. o Gemeente Aalten: Er is sprake van een warme overdracht. Een werkgroep PO/VO richt zich op de doorgaande lijnen Engels, de referentieniveaus en de doorgaande lijn voor kinderen met dyslexie. o Gemeente Winterswijk: Er is sprake van een warme overdracht. Een Accentdirecteur bezoek het PO/VOoverleg. o Gemeente Oost Gelre: Er is sprake van een warme overdracht. Het doel wordt bereikt door: de leerlijnen en de didactiek af te stemmen d.m.v. collegiale consultaties; de doorgaande leerlijn van de leerling met speciale ondersteuningsbehoeften af te stemmen met het V(S)O; het schooladvies onder de loep te nemen; terugkoppelingen te vragen van het VO. d. Een onderwijscontinuüm te realiseren. De scholen van Accent ontwikkelen zich tot scholen met een kwalitatief goed ondersteuningsaanbod. Ondersteuningsprofielen zijn in het voorjaar van 2011 vastgesteld met behulp van het Sardesmodel Indiceren Volgens Onderwijsbehoefte (IVO). Accent kent een aantal brede scholen. Op de brede scholen wordt afstemming op didactische en pedagogische ontwikkelingslijnen gerealiseerd. In diverse gemeenten worden de komende jaren brede scholen gevormd. Het doel wordt bereikt door: het aantal scholen met een kwalitatief goed ondersteuningsaanbod te vergroten; met de partners in de brede scholen afspraken te maken over het onderwijscontinuüm; scholing m.b.t. de ontwikkelingslijnen aan te bieden; het ondersteuningsprofiel te evalueren. e. Het onderwijszorgcentrum (OZC) in te richten. Het OZC is gericht op de voortdurende ontwikkeling van het onderwijs door middel van professionalisering en samenwerking. 5

7 Professionalisering. Onderwijsgevenden, directeuren en internbegeleiders worden opgeleid met behulp van de Kwaliteitsimpuls 1-zorgroute. De leerkrachten in spé worden opgeleid op de Opleidingsscholen. De attitude van de medewerker is daarbij van belang. We dragen de volgende waarden uit: je verricht waardevol werk dat bijdraagt aan het gemeenschappelijke doel; je bepaalt zelf hoe je het doel behaalt binnen de afgesproken kaders; je enthousiasme is daarbij van grote waarde; je leert van en met elkaar; de medewerkers van Accent zijn Aanspreekbaar, Christelijk, Competent, Enthousiast, Nieuwsgierig en Trots. De professionalisering vanuit de Kwaliteitsimpuls 1-zorgroute is gestart per De professionalisering wordt versterkt door: de Kwaliteitsimpuls 1-zorgroute uit te voeren en het plan Accent en de opleidingsschool te borgen; de voortdurende professionalisering van de medewerkers van Accent te borgen m.b.v. de Accent Academie (zie deel 2). Samenwerking Het onderwijs te verbinden met het Speciaal Onderwijs (SO) cluster 3 en 4. De expertise van Accent en het SO wordt gebundeld in het OZC om de scholen efficiënt te kunnen bedienen. Daarbij wordt de expertise in de groep ingezet. De samenwerking wordt versterkt door: ontwikkelingslijnen af te stemmen; medewerkers van het speciaal onderwijs cluster 3 en 4 in te zetten vanuit de behoefte van de school. De regie ligt bij de directeur van de Accentschool. De directeur kan kiezen voor een meer kindgerichte begeleiding of voor co-teaching. f. Ouders nauw te betrekken bij de pedagogische ontwikkeling van hun kind. Ouders zijn pedagogisch partner. De school formuleert een antwoord in de 1-zorgroute. Het doel wordt bereikt door: het onderwijs op de Accentscholen met de ouders te bespreken; ouders te betrekken bij de ontwikkeling van hun kind conform de 1-zorgroute; leerkrachten te scholen in het stellen van de juiste vragen aan de ouders; oudercontactavonden en informatieavonden te organiseren voor ouders van kinderen met speciale ondersteuningsbehoeften. 6

8 De betekenis voor de regio Steeds meer kinderen met een specifieke ondersteuningsbehoefte ontvangen een goed onderwijs- en ondersteuningsaanbod op een Accentschool. Steeds meer kinderen ontwikkelen zich volgens een ononderbroken ontwikkelingslijn en dus volgens hun ontwikkelingsperspectief. Het doel van het samenwerkingsverband Accent De scholen van Accent vormen het samenwerkingsverband Accent. Het samenwerkingsverband stelt zich ten doel een samenhangend geheel van zorgvoorzieningen binnen en tussen basisscholen in samenwerking met de speciale school voor basisonderwijs te realiseren. En wel zodanig dat zoveel mogelijk kinderen een ononderbroken ontwikkelingsproces kunnen doormaken. Vanaf 01 augustus 2013 vormen de cluster 3- en 4- scholen van het Speciaal Onderwijs samen met de speciale basisschool en de basisscholen een samenhangend geheel. De beleidsvoornemens Passend Onderwijs richten zich op deze samenwerking. Als we spreken over de cluster 3 en 4 scholen dan gaat het om scholen voor: zeer moeilijk lerende kinderen; lichamelijk gehandicapte kinderen; langdurig zieke kinderen; meervoudig gehandicapte kinderen; zeer moeilijk opvoedbare kinderen; scholen verbonden aan Pedologische Instituten (PI). Een ononderbroken ontwikkelingsproces Het schoolbestuur van Accent is verantwoordelijk om voor elke leerling een passend onderwijsaanbod te ontwikkelen. Als de scholen van Accent dat niet kunnen bieden, dan moet met andere besturen afgesproken worden hoe daar wel in voorzien kan worden. Zoveel mogelijk kinderen succesvol op een Accentschool Passend onderwijs wordt op de Accentscholen vorm gegeven door het onderwijs- en ondersteuningsaanbod op de scholen af te stemmen op de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte van alle leerlingen. De zorgcapaciteit van de scholen wordt de komende jaren vergroot. Het Onderwijs Zorg Centrum (OZC) is daarbij steunend. Het wezen van het onderwijs wordt hierdoor geraakt en van daaruit wordt de kracht ontwikkeld om meer kinderen dicht bij huis naar school te laten gaan. Ontwikkelingskansen van kinderen worden benut. De medewerkers van Accent en de leerlingen zijn trots op hun school en op hun organisatie. 7

9 Een passend aanbod Om voor zoveel mogelijk kinderen een passend onderwijsaanbod te realiseren hebben de Accentscholen gekozen om te werken volgens de 1-zorgroute. De invoering van de 1-zorgroute betekent een kwaliteitsverbetering van het onderwijs op groepsniveau, schoolniveau en bovenschoolsniveau. Op groepsniveau biedt de 1-zorgroute de leerkracht handvatten voor handelingsgericht werken. Op schoolniveau zorgt de 1-zorgroute ervoor dat de leerlingenzorg en daarmee de kwaliteit van het onderwijs systematisch verbeterd worden. Op bovenschoolsniveau zorgt de 1-zorgroute ervoor dat er in de regio vanuit een gezamenlijke visie gewerkt wordt. Het Onderwijszorgcentrum (OZC) Het onderwijszorgcentrum kent de volgende geledingen: de OrthoPedagogische Dienst, het Samenwerkingsverband wsns en de Accent Academie. Het Onderwijszorgcentrum ondersteunt de scholen m.b.t. de leerlingenzorg, de nascholing en de schoolontwikkeling. Ondersteuning vanuit het OZC 1. Ondersteuning op leerling-niveau Op alle scholen vindt minimaal drie keer per jaar een zorgteamoverleg plaats met de orthopedagoog. Mogelijkheden voor een vervolgtraject: afname van een psychodiagnostisch onderzoek. Waar nodig verricht de fysiotherapeut, de ergotherapeut, de logopedist, de speltherapeut, de maatschappelijk werker en de GZ-psycholoog aanvullend onderzoek of observatie; een observatie in de groep; het voeren van een diagnostisch kindgesprek; het voeren van een reflectiegesprek met de leerkracht. 2. Ondersteuning op leerkrachtniveau Door Collegiale Intensieve Ondersteuning (CIO) uit te voeren (zie bijlage 3) in de volgende stappen. a. De leerkracht signaleert dat het onderwijs in de groep onvoldoende afgestemd is op de behoefte van één of meerdere leerlingen. Interne ondersteuning volgt. b. Ondanks de ondersteuning blijft de handelingsverlegenheid m.b.t. de achterstand/voorsprong. Er kan een beroep gedaan worden op het lichtste zorgarrangement: de CIO. Dit wordt besproken in het zorgteamoverleg met de orthopedagoog. 8

10 c. De CIO komt gedurende enkele dagen bij de leerkracht in de groep om te observeren en met één of meerdere kinderen te werken. Dossieranalyse volgt en de onderwijsbehoefte van de kinderen wordt geclusterd. De CIO voegt de kennis over de gedrags- en leerproblematiek en de vaardigheid in het klassenmanagement samen en deelt dit direct met de leerkracht en de internbegeleider. d. De CIO en de School Video Interactie Begeleiding (SVIB). Een ondersteuning die nadrukkelijk gericht is op de interactie tussen leerkracht en de leerling. 3. Ondersteuning op schoolniveau Het voeren van een reflectiegesprek met de internbegeleider en/of de schooldirecteur. Ondersteunen van een team op casusniveau of op inhoudelijke thema s. Voorlichting op ouderavonden. De zorgvoorziening De speciale basisschool nieuwhessen in Aalten is complementair aan de basisscholen van Accent. NieuwHessen biedt vraaggestuurd onderwijs. Kinderen met complexe pedagogische en didactische vraagstellingen worden begeleid in samenwerking met het basisonderwijs, het speciaal onderwijs en de hulpverlenende instanties in de regio. De speciale basisschool is complementair aan de basisscholen in het Samenwerkingsverband. Daar waar het onderwijs op de basisschool handelingsverlegen is, formuleert de speciale basisschool een passend antwoord. SBO nieuwhessen is steeds beter in staat om kinderen die voorheen verwezen werden naar het speciaal onderwijs vraaggestuurd onderwijs te bieden. Grenzen worden verlegd, onderwijs nabij kan in de regio gerealiseerd worden. De aanvraag van een beschikking voor Speciaal Basis Onderwijs (SBO) Kinderen kunnen een beschikking voor het Speciaal Basisonderwijs ontvangen via de Permanente Commissie Leerlingenzorg (PCL) binnen het Zorg Advies Team (ZAT). Er moet sprake zijn van een belemmering in de pedagogische en de didactische ontwikkeling. Daarbij moet er sprake zijn van handelingsverlegenheid binnen de school. Ouders vragen een beschikking aan i.s.m. de school. Het Onderwijs Kundig Rapport dient hiervoor ingevuld worden. ( Een aanmelding voor een bespreking in de PCL loopt via het Regionaal Aanmeld Punt (RAP). Het PCL-reglement (privacy- en huishoudelijk reglement) is te vinden op de website van Accent. Plaatsing op het SBO SBO nieuwhessen kent drie plaatsingsmomenten. Na de zomervakantie, 01 januari en 01 april. Slechts als er sprake is van een crisissituatie kan een tussentijdse plaatsing gerealiseerd worden. 9

11 Een Tijdelijke Beschikking Een Tijdelijke Beschikking wordt met een einddatum afgegeven als het ZAT onvoldoende zeker is over de plaatsing op het SBO. Het kan zijn dat voor de leerling op de einddatum een plek in het basis- of speciaal onderwijs gezocht wordt. De speciale basisschool draagt zorg voor handelingsgerichte diagnostiek en rapporteert naar de ouders en de leden van het ZAT. Terugplaatsing naar het basisonderwijs Een leerling wordt in samenwerking met de ouders teruggeplaatst naar de reguliere basisschool als het ontwikkelingsperspectief dat aangeeft. De terugplaatsing wordt in het ZAT besproken. Ondersteuning vanuit het SBO kan aangevraagd worden door de ouders en de ontvangende school. De klachtencommissies Accent kent een klachtenregeling. Bezwaren over een beschikking van de PCL worden behandeld door de contactpersoon de heer Herman Riphage. Postbus 277, 7000 AG DOETINCHEM Tel. nr De aanvraag voor een indicatie voor het Speciaal Onderwijs (SO) Ouders kunnen i.s.m. de school een indicatie voor het SO cluster 2, 3 en 4 aanvragen via het ZAT. Het ZAT kan hiervoor een verklaring van ontoereikende zorg in het samenwerkingsverband uitschrijven, zodat een bespreking in een Commissie Van Indicatiestelling (CVI) van een bepaald cluster plaats kan vinden. De aanvraag voor een bespreking in het Jeugdzorg Advies Team (JAT) Het JAT is onderdeel van het ZAT. Het JAT biedt het onderwijs ondersteuning bij de aanpak van kinderen met psychosociale problemen en het draagt zorg voor een soepele aansluiting op de jeugdzorg. Dossiers die in aanmerking komen voor de bespreking in het JAT worden geselecteerd door de intaker. Het ZAT is verbonden met de Centra voor Jeugd en Gezin in de diverse gemeenten. Het Zorg Advies Team (ZAT) Het ZAT is het overlegorgaan voor casusbesprekingen achter het loket Regionaal Aanmeld Punt (RAP). De intaker van het RAP bepaalt in welk overleg de casus besproken wordt. Het ZAT heeft een adviesfunctie en een verwijsfunctie. Scholen en ouders kunnen vragen om advies. De OPD kan waar nodig verdiepend of aanvullend onderzoek doen. Daarnaast kan het ZAT toe leiden naar onderwijs of zorg waar een indicatie of een beschikking voor nodig is. 10

12 De internbegeleider van de school en eventueel de leerkracht van het kind is aanwezig bij de ZAT-bespreking. Ouders worden standaard uitgenodigd voor de bespreking. Het ZAT richt zich in verband met de wetgeving Passend Onderwijs op de invoering van het handelingsgericht integraal indiceren. Het Regionaal Aanmeldpunt (RAP) Het Regionaal Aanmeldpunt is per mail en telefonisch gedurende de ochtenduren te bereiken. Bij het RAP kan een aanvraag voor een ZAT-bespreking ingediend worden. Adres: Postbus 391, 7100 AJ WINTERSWIJK Telefoonnummer (0543) Het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) Professionals, ouders, kinderen, en jongeren tot en met 23 jaar kunnen in de diverse gemeenten met hun vragen over opvoeden en opgroeien terecht bij het Centrum voor Jeugd en Gezin. Het Onderwijskundig Rapport (OKR) Het OKR wordt gebruikt bij de aanvraag van een advies of een verwijzing. Dit document wordt door alle scholen in de regio Achterhoek gebruikt. De Verwijsindex De scholen zijn aangesloten bij de Verwijsindex Achterhoek. Professionals kunnen elkaar sneller en makkelijker vinden en beter afstemmen en samenwerken m.b.t. de hulpverlening aan jeugdigen. ( Beleidsvoornemens Passend Onderwijs vanaf Cluster 3 en cluster 4 scholen worden verplicht aangesloten bij de regionale samenwerkingsverbanden. Met besturen van cluster 1 en 2 scholen wordt deze betrokkenheid geoperationaliseerd in nadere afspraken. Dit geldt ook voor externe partijen zoals gemeenten en de jeugdhulpverlening. In de gemeente Aalten, Winterswijk en Oost Gelre wordt de Zorg In en Om de School (Zios) hiervoor uitgelijnd. De zorgplicht vanaf De zorgplicht wordt geformuleerd op het niveau van het schoolbestuur. Binnen het Primair Onderwijs zullen basisscholen, SBO-scholen en SO-scholen worden toegedeeld aan een regionaal samenwerkingsverband Passend Onderwijs. Taak van het samenwerkingsverband Passend onderwijs PO is een dekkend geheel van voorzieningen met een systematiek van handelingsgerichte toewijzing van onderwijszorg, in afstemming met externe partners als schoolmaatschappelijk werk en de jeugdhulpverlening te realiseren. De scholen van Accent 11

13 worden op basis van postcodes verdeeld over twee regionale samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs Doetinchem en Oost Achterhoek. Verevening vanaf en de inzet van de zorgmiddelen De geldstroom Leerling Gebonden Financiering (LGF) gaat vanaf naar de samenwerkingsverbanden. Dit betreft het schooldeel en een deel van de gelden voor de Ambulante Begeleiding (in 2013 na aftrek van de bezuinigingen 72% en in %). Daarnaast wordt het Speciaal onderwijs cluster 3 en 4 gebudgetteerd. Beide maatregelen worden gebaseerd op de leerlingaantallen van De verevening van de onderwijszorgbudgetten zal in een periode van 4 jaar plaatsvinden. Het bestuur van het regionale samenwerkingsverband Passend Onderwijs zal voor het ondersteuningsplan vaststellen. In het ondersteuningsplan wordt de inzet van de zorgmiddelen beschreven. Accent wenst haar beleid Passend Onderwijs verder door te kunnen zetten en zal overgaan tot kamervorming. In het document De kamer Accent binnen het samenwerkingsverband worden de keuzes van Accent weergegeven. Deel 2. Scholings- en ondersteuningsactiviteiten Schoolteams en individuele medewerkers van de Accentscholen kunnen zich voor een cursus inschrijven via de schooldirecteur. Data zijn nog niet allemaal bekend. Nadere informatie volgt. Ouders kunnen zich inschrijven, voor een speciaal voor ouders ontwikkeld aanbod, via de schooldirecteur. Wanneer er voor een bepaald onderdeel veel belangstelling is en de groep te groot wordt, volgt in het voorjaar van 2013 een extra aanbod. Scholings- en ondersteuningsactiviteiten vanuit de Kwaliteitsimpuls. Dit aanbod richt zich op de gedragsvraagstelling van kinderen, op hoogbegaafdheid en op diverse actuele thema s. Het aanbod kent twee doelgroepen. Een aanbod voor schoolteams / individuele medewerkers en een aanbod voor ouders. Aan de scholings- en ondersteuningsactiviteiten vanuit de Kwaliteitsimpuls zijn geen kosten verbonden. A. Aanbod voor schoolteams en/of medewerkers van Accent. Taakspel (sociaal emotionele ontwikkeling) Taakspel is op de meeste Accentscholen geïmplementeerd. De cursus wordt aangeboden voor nieuwe leerkrachten die de scholing nog niet eerder gevolgd hebben. De cursus wordt verzorgd door Riny Kappert. Data: 3 middagen van uur op: ; ;

14 Ontwikkeling Volg Model (sociaal emotionele ontwikkeling) Diverse cursussen voor het jonge- en het oudere kind (conform de laatste migraties) worden aangeboden. De cursussen worden verzorgd door Karin Elburg. Data: in overleg. Herhalingscursus voor ( nieuwe) leerkrachten die onderstaande cursus nog niet gevolgd hebben. Signaleren van psycho-sociale problemen op de basisschool (voorheen vroegsignalering) (sociaal emotionele ontwikkeling) De cursus wordt verzorgd door Annie Klumpenhouwer. Data: van uur en van uur. Signaleren van psycho-sociale problemen op de basisschool (voorheen vroegsignalering), cursus voor het schoolteam (sociaal emotionele ontwikkeling) De cursus wordt verzorgd door Annie Klumpenhouwer en Ruud Terwiel. Data in overleg. Effectieve verslaglegging Op welke wijze maak ik een goed leesbaar verslag van b.v. een observatie en op welke wijze schrijf ik een groepsplan en een effectieve evaluatie? De cursus wordt verzorgd door Manuela Jansen en Nathalie Holkenborg. Datum: van uur. Tim en Flapoor (sociaal emotionele ontwikkeling) Leer samen spelen met Tim en Flapoor is een praktisch programma waarin jonge kinderen oefenen met vaardigheden die nodig zijn om deel te kunnen nemen aan activiteiten in groepsverband. De invalshoek van deze training is het op een positieve manier aanleren van adequaat sociaal gedrag. Tijdens deze middag wordt de training uitgebreid toegelicht en wordt besproken hoe je het structureel kunt inzetten in de groep. De middag wordt verzorgd door Wendy Zweerink. Datum: van uur. Sturen op data Ondersteuning op maat om de opbrengsten zichtbaar in De lat omhoog van maart 2012 te verbeteren. De ondersteuning wordt aangeboden voor technisch en begrijpend lezen en voor rekenen. Cito-scores worden vertaald naar leerling-, groep- en schoolniveau. Interventies worden besproken en ingezet conform de 1-13

15 zorgroute om het streefpercentage te bereiken. Verbeterplannen worden op basis van deze gegevens geschreven. De ondersteuning wordt verzorgd door Collectieve Intensieve Ondersteuning (CIO) van Annie Klumpenhouwer, Marleen Willemsen en Riny Kappert. De CIO s klankborden op hun beurt regelmatig met experts van CPS (voor lezen) en het Seminarium voor orthopedagogiek (voor rekenen). Data: in overleg. Zo leer je kinderen lezen en spellen (zlkls) Zo leer je kinderen lezen en spellen is een effectieve methodiek voor het spellingonderwijs. José Schraven heeft deze methodiek ontwikkeld. Door adequaat gebruik te maken van deze methodiek gaan de resultaten van de kinderen daadwerkelijk omhoog. De middag wordt verzorgd door José Schraven. Datum: van uur. Aan de slag met zlkls Om de implementatie van zlkls te ondersteunen kan begeleiding aangevraagd worden van een Collegiale Intensieve Ondersteuner (CIO). Data: in overleg. Werken met de Kijkwijzer Hoogbegaafdheid De OPD heeft de Kijkwijzer Hoogbegaafdheid samen met Dick Memelink, de schrijver van het OntwikkelingVolgModel ontwikkeld. De Kijkwijzer is geschreven om breed te blijven kijken naar het (meerbegaafde) kind in ontwikkeling. De Kijkwijzer geeft geen pasklare oplossingen, maar wel een heldere blik. Aan de hand van een door jou ingevulde Kijkwijzer wordt besproken wat dit voor dit kind betekent. Welke hulpvraag van het kind valt er uit te destilleren? Wat betekent dat voor het aanbod in jouw groep? De bijeenkomst wordt verzorgd door Manuela Jansen en Nathalie Holkenborg. Datum: van uur. Hoogbegaafdheid: praktische toepassingen in de groep Hoe zorg je voor passend onderwijs voor begaafde leerlingen in je groep? Tijdens deze middag ligt het accent op de begeleiding van begaafde leerlingen binnen de eigen groep. Wanneer je een begaafde leerling in je groep hebt, hoe ga je daar dan mee om? We gaan in op de mogelijkheid van een vervroegde doorstroming en aanpassingen in het leerstofaanbod in de vorm van compacting en verrijking. Maar niet alleen het leerstofaanbod is van belang. Begaafde leerlingen hebben ook begeleiding nodig van de leerkracht om ervoor te zorgen dat ze zich zo 14

16 optimaal mogelijk kunnen ontwikkelen. Aan bod komen vragen zoals wat doe je met leerlingen die onderpresteren en wat is nou precies leren leren. De bijeenkomst wordt verzorgd door Silvia Drent. Datum: van uur. Hoogbegaafdheid: studiemiddag voor leerkrachten van de groepen 1 tot en met 4 Professor Tessa Kieboom verzorgt een lezing over het creëren van een rijke leeromgeving voor kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong. Deze bijeenkomst wordt met de samenwerkingsverbanden Lichtenvoorde, Brevoordt en de organisaties van voorschoolse voorzieningen in Aalten, Winterswijk en Oost Gelre georganiseerd. Datum: van uur. Logopedie: signalering van risico s bij jonge kinderen Informatiemiddag voor leerkrachten die met jonge kinderen werken en andere geïnteresseerden. Waar moet je op letten bij jonge kinderen? Welke signalen zijn risicovol en op welke wijze kun je in de groep en thuis aansluiten bij de onderwijsvraag van deze kinderen? Wat kan het Ontwikkelings Volg Model betekenen? Wanneer is het zinvol om de ouders attent te maken op het werk van een logopedist? De bijeenkomst wordt verzorgd door Jolène Steverink, logopediste. Datum: van uur. Fysiotherapie: signaleren van risico s bij jonge kinderen Informatiemiddag voor leerkrachten die met jonge kinderen werken en andere geïnteresseerden. Het motorisch functioneren van jonge kinderen staat centraal. Wat is een gebruikelijke ontwikkeling en wat zijn de signalen voor risico s? Hoe leer ik de signalen herkennen en duiden en wat zijn de vervolgstappen? De training wordt verzorgd door Danny Kempinga, fysiotherapeut. Datum: van uur. Effectieve aanpak voor kinderen met adhd en PDD-nos: (max. aantal deelnemers: 8) Deze cursus is bedoeld voor leerkrachten die planmatig aan de slag willen met een leerling met probleemgedrag. Je brengt zelf een leerling-casus in. De casus wordt binnen de groep besproken en je maakt een plan. Voor de uitvoering van je plan krijg je ook daadwerkelijk ondersteuning in de vorm van een observatie in je groep. De bijeenkomsten worden verzorgd door Manuela Jansen. Data: 3 avonden van uur op ; ; 15

17 Kids skills Kids skills is een speelse methode om kinderen nieuwe vaardigheden aan te leren. Binnen Kids skills wordt de aandacht verlegd van het probleem naar een vaardigheid die het kind aan zou kunnen leren en waardoor het probleem wordt opgelost. Het kind staat centraal binnen Kids skills en het kind wordt uitgenodigd mee te denken welke vaardigheid hij of zij zou kunnen leren. De wijze waarop het kind ondersteund wordt bij het aanleren van de nieuwe vaardigheid heeft een coachend karakter en wordt gedaan vanuit het systeem rondom het kind, door betrokkenen uit te nodigen supporter van het kind te zijn. Voor deze training worden die leerkrachten uitgenodigd die in hun groep een leerling hebben met wie ze ook daadwerkelijk aan de slag kunnen. De bijeenkomsten worden verzorgd door Petra Damkot. Data: 2 middagen van uur op ; Kinderen met een kort lontje Hoe komt het dat sommige kinderen zo onvoorstelbaar boos worden. Snappen zij de ander minder.. Kunnen ze er met andere woorden niks aan doen. Of hebben ze wellicht een verkeerd voorbeeld in hun directe omgeving? Maar vooral, hoe ga je er als leerkracht mee om? De bijeenkomst wordt verzorgd door Manuela Jansen. Datum: van uur. Spelontwikkeling bij jonge kinderen Wat is een normale spelontwikkeling? Hoe kun je spel binnen je groep gebruiken bij kinderen waar je je zorgen over maakt. Wat is spelbegeleiding en wat is speltherapie? Hoe spelen autistische kinderen Kinderen spelen.. altijd en overal. Misschien is spel wel de meest krachtige therapie ter wereld. Kortom, over spel valt heel veel te vertellen. De middag wordt verzorgd door Marlies Cohen. Datum: van uur. Angstige kinderen Angst is de meest krachtige emotie die we kennen. Wanneer je ooit echt, echt bang / angstig bent geweest, dan verlamt alleen al de herinnering aan die gebeurtenis je! 16

18 Kinderen die met angstig gedrag de wereld tegemoet treden, worden enorm in hun ontwikkeling belemmerd. Veel volwassenen die een depressie doormaken, waren als kind al angstig.. Hoe herken je angstklachten en hoe reageer je er als leerkracht op? Wat kun jij voor jouw leerling betekenen? De bijeenkomst wordt verzorgd door Manuela Jansen. Datum: van uur. o Psychologisch onderzoek Wat vertelt een IQ-score? Hoe ziet een intelligentieonderzoek eruit? De eerste middag zal vooral besteed worden aan het intelligentieonderzoek zelf. De deelnemers worden zelf aan het werk gezet met het materiaal. De tweede middag komen allerlei andere tests aan bod. Doel van beide middagen is vooral kennismaken met het materiaal en ontdekken wat het voor jou als leerkracht betekent! Wat kunnen we meten en hoe wordt dat gedaan. De bijeenkomsten worden verzorgd door Nathalie Holkenborg. Data: 2 middagen van uur op ; Gespreksvoering met ouders speciaal voor leerkrachten Hoe deel je de zorg over jouw leerling met zijn of haar ouders? Hoe worden ouders echt pedagogisch partner? Wat zijn de valkuilen wanneer je in gesprek gaat met ouders? Hoe voorkom je dat ouders het gevoel krijgen op het matje geroepen te worden. Je krijgt tijdens de eerste bijeenkomst een opdracht op daadwerkelijk een gesprek met ouders te voeren. De bijeenkomst wordt verzorgd door Nathalie Holkenborg en Manuela Jansen. Data: 2 middagen van uur op ; Kennismaken met gedragstherapeutische trainingen in de groep Gedragstherapie is eigenlijk al helemaal ingeburgerd in de groep, maar hoe houd je het vol? Wat zijn de valkuilen? Werkt het altijd en waarom dan? Wanneer werkt het niet? Het planmatig veranderen van probleemgedrag met de leerkracht als spil, wordt deze middag besproken. De middagen worden verzorgd door Willy Koskamp en Annie Klumpenhouwer. Data: 2 middagen op woensdagmiddag van uur en op 17

19 donderdagmiddag van uur. Effectief lezen / spellen (dyslexie versus leesprobleem De laatste stand van zaken rondom het onderwerp wordt toegelicht. Wat werkt in de groep? Een middag bedoeld voor leerkrachten die zich verdiept hebben in de lees- en spellingsdidactiek en die kennis en vaardigheden willen delen met anderen. Tevens worden de recente inzichten onder de loep genomen. De bijeenkomst wordt verzorgd door Wilma Derksen, logopediste. Datum: van uur. Effectief rekenen: Hoe krijg ik iedereen aan het rekenen? Een masterclass van drie middagen voor leerkrachten die het als een uitdaging zien om door goede afstemming op rekenbehoeften van het kind, de rekenontwikkeling beter en effectiever in de groep of de school te laten verlopen. Daarbij krijgt u volop feedback op uw eigen praktische ervaringen. U krijgt inzicht in de wijze waarop getalbeelden bij kinderen ontwikkeld worden en u wordt op ideeën gebracht om rekenproblemen voor een kind concreet en visueel te maken. Alleen al ontdekken welke procedures er voor een rekensom nodig zijn, toont het belang van kennis van doorgaande leerlijnen. Kortom vanuit de praktische invalshoek aan de slag met de laatste inzichten rondom rekendidactiek, dyscalculie en diagnostiek. Deze bijeenkomsten worden verzorgd door Roel Roelofs, docent bij het Seminarium voor Orthopedagogiek. Data: 3 middagen van uur op dinsdag ; ; o Hoe krijg ik iedereen binnen de school aan het rekenen? Vervolggroep 2 e jaar: leerkrachten groep 1 t/m 8 Woensdag 19 september, 7 november, 16 januari: uur (inloop vanaf uur) Als vervolg op de bijeenkomsten van afgelopen schooljaar bieden we de leerkrachten een vervolg aan op de bijeenkomsten Hoe krijg ik ieder kind aan het rekenen. In dit tweede jaar zullen de deelnemers in de drie bijeenkomsten zich vooral richten op hun specifieke onderwijssituatie op het gebied van rekenen. Aan de hand van gerichte ontwikkelingsplannen zal er gewerkt worden aan een 18

20 verbetertraject voor het rekenonderwijs. Hierbij staan analyse, diagnostiek, afstemming op onderwijsbehoeften en plan van aanpak centraal. In tegenstelling tot het eerste scholingsjaar zal in deze bijeenkomsten meer worden ingegaan op de theoretische onderbouwing van de rekendidactiek. Om u zoveel mogelijk goede feedback te geven op de specifieke onderwijssituatie en/of vragen is voor deze vervolggroep een maximaal aantal van 15 deelnemers gesteld. Deze bijeenkomsten worden verzorgd door Roel Roelofs, rekenexpert bij het Seminarium voor Orthopedagogiek, is zelf directeur basisonderwijs en auteur van diverse rekenuitgaven. Met Sprongen Vooruit voor leerkrachten van groep 3 tot en met 5 (8). Met sprongen vooruit is een productief oefenprogramma in het getallengebied tot 100. Het programma is een verdieping van de rekendidactiek. Het bijzondere aan Met Sprongen Vooruit is dat het de bestaande methode niet vervangt maar aanvult en naast elke methode te gebruiken is. Door met het oefenprogramma te werken, krijgt u als leerkracht meer zicht op: de doorgaande leerlijn tot 100, de rekenwiskunde didactiek en het leerproces van uw leerlingen. In deze cursus komt de nadruk te liggen op de basale vaardigheden. Tot de basale vaardigheden horen de oefenonderdelen leren tellen, ordenen en lokaliseren, springen naar getallen(decimale structuur), aanvullen tot 10, splitsingen en de sprong van 10. Vervolgens komen de oefenonderdelen eigen producties, opereren op de lege getallenlijn, bijna-verdwijnsommen en rekenen op formeel niveau aan de orde. Tevens is er aandacht voor de rekendidactiek met het handeling- en drieslagmodel uit het protocol ERWD. Na elke bijeenkomst wordt van u verwacht, dat u de ervaringen, opgedaan tijdens de bijeenkomsten uitprobeert in de praktijk. U maakt hier een klein verslag van. In de eerste bijeenkomst ontvangt u een hand-out van de ppt presentatie, een cursusmap met de theorie en met een aantal spel- en oefenvormen. Daarnaast krijgt u een inlogcode voor downloads op de website. De bijeenkomsten worden verzorgd door Alette Lanting, docent bij het Mengeinstituut. Data: van uur; van uur; van uur; van uur. Verdieping Kinder-en JeugdPsychiatrische Beelden Een vervolgcursus over de afstemming op complexe gedragsvragen; leerlingen met structurele, meest fundamentele problemen. 19

21 De volgende onderwerpen komen aan bod: combinatievormen van ASS/ADHD en MCDD; ODD/Agressie; angsten en stemmingsstoornissen en hechtingsstoornissen. Verder is er aandacht voor de meer specifieke gedragshanteringsstrategieen (neutraal affectief kader, spiegelen, beeldcommunicatie, PAD) waarbij de focus ligt op hoe men dit optimaal kan vertalen naar de onderwijsleersituatie. De bijeenkomsten worden verzorgd door Andrea van t Schip, docent bij het Seminarium voor orthopedagogiek. Data: 2 avonden van uur op ; o De Dalton-principes De principes van het Daltononderwijs worden uitgelegd aan de hand van praktische voorbeelden. Welke principes zijn over te nemen op de reguliere basisschool? Tijdens de training worden praktische handvatten gegeven om direct mee aan de slag te gaan. De training wordt verzorgd door Jan van Herksen en Lia Wiggers. Datum: van uur. o Schilderen met Joop Leer de figuratieve expressieve schilderkunst (Fieks-kunst) van Joop Lubbers en geef het door aan je leerlingen. Vanuit de Fieks-kunst ontstaat een compositie die uniek is. Je gaat daarbij uit van je fantasie. Door vorm en kleur ontstaat jouw compositie(schilderij). Je maakt in de zes lessen je eigen olieverfschilderij. Om een indruk te krijgen zie De training wordt verzorgd door Joop Lubbers. Data: 6 woensdagavonden van uur op ; ; ; ; ; o Kenniskring ParnasSys Voor de ParnasSysdeskundige en de zorgdeskundige van de school worden drie kenniskringen georganiseerd. Op welke wijze gebruik je ParnasSys effectief bij het handelingsgericht werken? Welke (on)mogelijkheden zijn er? 20

22 De kenniskringen worden verzorgd door medewerkers van Accent met veel kennis van ParnasSys en de 1-zorgroute. De medewerkers kunnen waar nodig een beroep doen op een expert van ParnasSys. Data: drie keer per jaar in overleg. B. Aanbod voor ouders van kinderen op een Accentschool. Oudercontactavond voor ouders met een meer- of hoogbegaafd kind Ouders van meerbegaafde kinderen ervaren vaak veel onbegrip in hun omgeving als het gaat om hun kind. Ouders kunnen op deze avond hun zorgen, ervaringen, ergernissen, succeservaringen te delen met andere ouders. De avond wordt verzorgd door Mariejan Wientjes en Manuela Jansen. Datum: van uur. Oudercursus Opvoeden Zo! (sociaal emotionele ontwikkeling) De oudercursus past bij de uitgangspunten van Taakspel. Ouders gaan onder deskundige begeleiding met elkaar in gesprek over opvoedingsvraagstukken. De cursus wordt aangeboden voor de ouders van een school of van twee scholen tezamen. De cursus wordt verzorgd door Annie Klumpenhouwer en Erwin van Loo. Data: in overleg. Drukke kinderen ADHD: een informatieavond voor ouders Veel ouders krijgen te maken met drukke kinderen, tijdens een verjaardagsfeestje of met een eigen kind met ADHD. De kinderen zijn vaak erg druk, beweeglijk, zien weinig gevaar en kunnen erg impulsief reageren. Op deze avond horen ouders een uitleg over het gedrag dat hoort bij ADHD. Wat is aanleg en wat is aangeleerd? We spreken en discussiëren over hoe ouders dat gedrag in goede banen kunnen leiden, dat het soms echt moeilijk is. En dat deze kinderen heel enthousiast en energiek kunnen zijn! Er zal ook worden gesproken over de laatste stand van zaken m.b.t. medicatie, aanpak voor ouders (wat heeft onderzoek aangetoond dat werkt) en kinderen met speciale onderwijsbehoeften in Passend Onderwijs. De avond wordt verzorgd door Harrie Velderman, gedragsdeskundige. Datum: van uur. 21

23 Hoogbegaafdheid: informatieavond voor ouders en grootouders Professor Tessa Kieboom verzorgt een informatieavond voor ouders en grootouders van kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong. Deze bijeenkomst wordt met de samenwerkingsverbanden Lichtenvoorde, Brevoordt en de organisaties van voorschoolse voorzieningen in Aalten, Winterswijk en Oost Gelre georganiseerd. Datum: van uur. Voorspelbare kinderen en autisme: een informatieavond voor ouders Deze ouderavond gaat over Autisme Spectrum Stoornissen (ASS). Ouders krijgen uitleg over verschillende termen (PDD-nos, Asperger). Het gaat dan vooral over hoe je autisme kunt herkennen en op welke wijze je kinderen met ASS kunt helpen om een leuke middag te hebben. Welke behoeften hebben deze kinderen? Wat vragen ze van ouders? Er is deze avond gelegenheid om ervaringen uit te wisselen. Waar heeft het kind plezier in? Wat helpt de ouder om zijn eigen kind structuur te bieden in zijn leven? Wat is moeilijk aan zijn gedrag? Er zal ook gesproken worden over recente inzichten met betrekking tot ASS, aanpak voor ouders (wat heeft onderzoek aangetoond dat werkt) en kinderen met speciale onderwijsbehoeften in Passend Onderwijs. De avond wordt verzorgd door Harrie Velderman, gedragsdeskundige. Datum: van uur. Oudercontactavond voor ouders van speciale kinderen Kinderen vragen om duidelijke regels en grenzen, maar. Welke regels stel je als ouder en waarom? Wat is wijs als het om opvoeden gaat. Zeker wanneer het kind toch duidelijk een gebruiksaanwijzing blijkt te hebben. Manuela Jansen begeleidt deze avond waarin ouders onder het genot van een kop koffie of thee in de gelegenheid worden gesteld om zorgen, ervaringen, succeservaringen te delen met andere ouders. De avond wordt verzorgd door Manuela Jansen en Rieky Tuenter. Datum: van uur. o Informatieavond voor ouders van jonge kinderen en ouders van kinderen die de peuterspeelzalen en de kinderopvang in de brede scholen van Accent bezoeken Wat is voor- en vroegschoolse educatie en op welke wijze zorgen de diverse instanties van voor- en vroegschoolse educatie voor een ononderbroken ontwikkeling van kinderen? 22

24 De informatieavond wordt verzorgd door Annette Koenders, leidinggevende van Zozijn. Datum: van uur. Deel 3. Scholing voor individuele medewerkers en schoolteams Onderstaand aanbod is verzameld voor de Accentscholen. Dit aanbod valt buiten het aanbod van de Kwaliteitsimpuls en is voor rekening van de school. Aanbod Seminarium voor Orthopedagogiek Het Seminarium voor Orthopedagogiek organiseert landelijk dertien keuzethema s. Zij hebben betrekking op de inhoudelijke domeinen Gedrag, Leren en Begeleiden of op de werkvelden speciaal onderwijs, vso/mbo en jonge kinderen en spel. Voor meer informatie kunt u de website raadplegen. Aanbod Harrie Velderman Hieronder is een gedeelte van het aanbod van Harrie Velderman beschreven. Voor meer informatie kunt u Harrie Velderman mailen: harrie@velderman.com. Moeilijke groepen bestaan niet!? Hoe is het spontane verloop van groepsprocessen volgens de groepsdynamica? Op welke wijze kun je deze processen beïnvloeden en hoe beïnvloeden deze processen jou als leerkracht? Groepsdynamica wordt opgevat als een veranderlijk proces dat steeds opnieuw verschillende fasen doorloopt, die bovendien elkaar doorkruisen. De nieuwe start na elke vakantie ( de eerste dag ) wordt nadrukkelijk besproken en het werken met afspraken vanuit de groep. aantal bijeenkomsten:2 Leiders spelen niet de baas Sommige leerlingen zijn geboren leider, terwijl andere liever volgen en nog weer andere doen heel erg hun best om het gezellig te maken voor iedereen. In andere gevallen heb je de indruk dat er een dictator in de klas is met enkele handlangers. 23

25 Je weet dat leiders niet de baas spelen, maar in een moeilijke groep ligt dat blijkbaar anders Er wordt gekeken naar de verschillende rollen in een positieve groep en in een moeilijke groep. In de eerste bijeenkomst wordt de theoretische basis gelegd en analyseer je je eigen klas en in de tweede bijeenkomst stem je af op onderwijsbehoeften vanuit de groepsrollen. aantal bijeenkomsten 2 Jongens schoppen en meiden knijpen! Verschillen tussen jongens en meisjes zijn er, dat weten we allemaal. Vrouwen komen van Venus en Mannen van Mars. Hoe kom je echter tegemoet aan verschillende behoeften. Jongens zijn meer externaliserend in gedrag (openlijk verzet) en meisjes vertonen meer internaliserend gedrag (onzichtbaar, veenbrand). Tijdens de eerste bijeenkomst krijg je theoretische onderbouwing en een praktische opdracht, die in de tweede bijeenkomst op ecologische wijze wordt uitgewerkt en besproken. aantal bijeenkomsten: 2 Doe wat je zegt en zeg wat je doet! Een veelgehoorde uitspraak in het onderwijs is: deze leerling moet meer structuur. Die uitspraak lijkt helder, maar de uitvoering in de praktijk is daarmee nog niet geregeld. In twee bijeenkomsten wordt gesproken over het aanbrengen van structuur in de leeromgeving: - Tijd (welke hulpmiddelen heb ik om dit voorspelbaar te maken, hoe ga ik om met veranderingen) - Plaats (zones in de klas, vaste plaats voor de dingen, de ruimte buiten de klas) - Taakorganisatie (dagritme, werkbriefjes, dag/weektaak) In de eerste bijeenkomst worden structuurmiddelen uitgewerkt en daarna in de praktijk uitgeprobeerd. In de tweede bijeenkomst worden deze besproken. aantal bijeenkomsten: 2 Ruziemaken zonder conflict? Thema s in bijeenkomst 1: Kan dat eigenlijk: ruziemaken zonder in conflict te komen? Wanneer is het aangaan van een conflict nuttig om verder ruziemaken juist te voorkomen? Tijdens de bijeenkomsten kijken de deelnemers naar de eigen conflictstijl en naar manieren om problemen te laten escaleren èn om ze juist te laten afnemen In bijeenkomst 2 wordt casuïstiek van de deelnemers besproken en de rol die zij-zelf spelen tijdens een conflict. Tevens wordt het kwartetspel gespeeld: omgaan met conflicten. aantal bijeenkomsten 2 24

26 Aanbod Silvia Drent Hieronder is het cursusaanbod Passend onderwijs voor begaafde leerlingen van Silvia Drent beschreven. Voor meer informatie kunt u Sivia Drent mailen Sylvia Drent van het Adviesbureau voor hoogbegaafde kinderen basisonderwijs verzorgt diverse cursussen en scholingsbijeenkomsten op het gebied van hoogbegaafdheid. De meeste cursussen worden 2x per jaar verzorgd. De volgende cursussen zijn gepland voor het schooljaar : Basiscursus Passend onderwijs voor begaafde leerlingen. Voorlichtingsdag over het Digitaal Handelingsprotocol Hoogbegaafdheid. Studiedagen werken met het Digitaal Handelingsprotocol Hoogbegaafdheid met de nadruk op handelingsgericht werken. Themabijeenkomsten over o.a. over de begeleiding van slimme kleuters. Aanbod Fontys Hogescholen Onder het motto Jij maakt het verschil biedt het Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg van Fontys Hogescholen op tien lesplaatsen in ons land de Master SEN aan. U kunt terecht in Amsterdam, Bergen op Zoom, Den Bosch, Eindhoven, Hengelo, Nijmegen, Rotterdam, Sittard, Tilburg en Utrecht. Meer informatie is te vinden op de website U kunt de prospectus aanvragen door een te sturen aan oso@fontys.nl. Aanbod CPS Meer informatie is te vinden op de website Zorg voor alle leerlingen. Inleiding: Leerkrachten komen dagelijks in aanraking met leerlingen die anders leren en zich anders en soms weerbarstig gedragen. Sommige leerlingen gaan daarbij, soms in groepsverband, over de grenzen van wat verwacht wordt en afgesproken is. Resultaat: Aan het einde van training nemen de deelnemers 10 effectieve tips mee hoe zij in de klas en daarbuiten leerlingen, individueel of in een groep, die zich door omstandigheden of door hun beperking anders of problematisch gedragen, op een goede manier kunnen begeleiden. Onderwerpen: -Passend onderwijs, adhd, pdd-nos, nld, enz. -Klassenmanagement, effectieve instructie, directe feedback, observatie (hoe duid je het gedrag dat je ziet en welke benadering kies je) en de win-win van intervisie; -De eigen natuurlijke reactie op het gedrag en hoe je dat zou kunnen aanpassen om weerstand, probleemgedrag of escalatie te voorkomen; 25

27 Ervaringen delen. Referentieniveaus Inleiding: Hoe beter lezen, schrijven rekenen door leerlingen beheerst wordt, hoe beter ze het ook lijken te doen bij andere vakken. Om de opbrengsten van het onderwijs verder te verhogen is daarom het referentiekader taal/rekenen ontwikkeld. Het geeft aan wat leerlingen op welk moment moeten kennen en kunnen. Resultaat: Aan het einde van de training zijn deelnemers op de hoogte van de acht factoren die een prominente rol innemen bij het invoeren van de referentieniveaus. Alle lagen van de organisatie worden daarbij in beeld gebracht. Onderwerpen: -Uitleg referentieniveaus -Betekenis voor de praktijk -Acht factoren -Voorwaarden voor goed invoeren referentieniveaus -Verschillende verantwoordelijkheden in de school De sterke school Inleiding: Een sterke school is de basis voor goed onderwijs. Opbrengstgericht werken betekent voor CPS het maximale uit talenten van leerlingen en medewerkers halen. CPS heeft een duidelijke visie op wat daar zoal bij komt kijken. Resultaat: Aan het einde van de training hebben deelnemers zicht op welke terreinen van invloed zijn op een sterke school en goed onderwijs. De insteek is de totale organisatie en de rol die een ieder daarbinnen heeft. Onderwerpen: Opbrengstgericht werken Goed onderwijs Leiderschap Verbinden van mensen Als kleuters leren rekenen Inleiding: Naast spontane rekenactiviteiten vanuit een rijke leeromgeving krijgt beredeneerd aanbod een steeds belangrijkere plaats in het rekenonderwijs in groep 1-2. Dit biedt kansen om effectief rekenonderwijs in groep 1-2 verder uit te bouwen, zoals doelgericht werken met de nieuwe SLO doelen, een didactische aanpak en het werken met een groepsplan. Tijdens deze training staat het vertalen van opbrengstgericht werken naar rekenen in groep 1-2 centraal. Resultaat: De opbrengst van deze training is direct toepasbaar in uw eigen lespraktijk. U doet actuele kennis op over effectief en kwalitatief goed rekenonderwijs en ontwikkelt vaardigheden om: 26

28 tussendoelen voor groep 1-2 te formuleren, te bewaken en op basis daarvan te handelen; rekenonderwijs didactisch vorm te geven aan de hand van een thema en een eenvoudig groepsplan rekenen op basis van toets- en peilinggegevens te maken. Onderwerpen: effectief rekenonderwijs en vakdidactiek; (tussen-)doelen; vroegtijdig signaleren en een groepsplan maken (Zie ook: Beginnende gecijferdheid: Woordenschat, zo doe je dat (groep 4-8) Inleiding: Woordenschat speelt een grote rol in het schoolsucces van leerlingen. Het is belangrijk om hier in alle groepen van de basisschool gericht aandacht aan te besteden. Tijdens deze interactieve training leert u hoe u dat in de midden- en bovenbouw goed en effectief kunt aanpakken. Resultaat: In deze eendaagse training gaan theorie en praktijk hand in hand. U krijgt inzicht in de nieuwste inzichten op het gebied van woordenschatonderwijs en de daarbij bruikbare didactiek. U doet kennis op en ontwikkelt praktische vaardigheden. Kortom: na afloop van de training kunt u direct aan de slag om het woordenschatonderwijs op uw eigen school te verbeteren. Onderwerpen: Nieuwste inzichten woordenschat; aanleren strategieën; aanleren woordleerstrategieën; modelling en zelfstandig aan de slag met woordenschat Zie ook: Woordenschat, zo doe je dat (groep 1 3): Aanbod VVE (gratis) Professionaliseringsaanbod bedoeld voor scholen die al wel met VVE werken als ook scholen die (nog) niet met een VVE of een VVE programma werken. Het aantal deelnemers per school is op dit moment vrij en kan met de hele onderbouw inclusief groep 3 worden gevolgd zowel op locatie als op het regiokantoor van het Seminarium voor orthepedagogiek in Enschede. Er kan een Vversterk speciaal programma worden gericht op VVE in zijn algemeenheid gecombineerd met zorgleerlingen en passend onderwijs van 8 bijeenkomsten van een dagdeel welke op maat toegesneden kunnen worden. De scholen die al met een VVEprogramma werken, volgen het verdiepingsprogramma van 5 modules, in totaal 5 bijeenkomsten van een dagdeel en kunnen kiezen welke modules zij aangeboden willen krijgen. Om een goed beeld te krijgen wat deze training inhoudt, verwijs ik u verder naar bijgevoegde link ook voor opgave. Bij opgave graag aangeven dat u het wilt volgen bij het Seminarium voor Orthopedagogiek. Plaats en tijd: woensdagmiddag op het regiokantoor in Enschede, Hengelosestraat 539, Vversterk speciaal van

29 12 september 2012, 26 september 2012, 3 oktober 2012, 10 oktober 2012, 31 oktober 2012, 7 november 2012, 14 november 2012, 21 november 2012 Docent /Trainer Drs. Eveline R.Bons, hogeschool docent/gz psychologe Op locatie en andere data in overleg afhankelijk van aantal en locatie van aanmeldingen. Wilt u meer informatie over deze training, dan kunt u contact opnemen met: Het regiosecretariaat Enschede Drs. Eveline R.Bons, Hogeschool docent Seminarium voor Orthopedagogiek, /gz psychologe, eveline.bons@hu.nl Aanbod Marina Aalderink: tekentherapie Doelgroep: Peuters, kleuters, kinderen, pubers, adolescenten, volwassenen. Tekentherapie kan ingezet worden bij: Problemen en vragen rondom identiteit, zelfvertrouwen, grenzen stellen en assertiviteit. Vragen rond zingeving, bewustwording en levensvragen. Vormen van verlies, rouw enz. Emotionele en/of gedragsmatige problemen (of de sociaal-emotionele gevolgen van stoornissen) als ADHD, PDD-NOSADD,ASS, e.d. Relatieproblematiek en/of moeite met sociaal functioneren. Ziekte, inzicht en acceptatie. Verwerking van traumatische ervaringen, geweld, scheiding, trauma e.d. Vormen van verslaving en eetstoornissen. Taakgebied: Tekentherapie Geven van voorlichting en presentaties aan verschillende doelgroepen. Geven van lessen met tekentaal als basis. Teambuilding (teamuitjes) Groepsbuilding Workshops voor kinderen, ouders, leerkrachten (en ouders én kinderen) Ouders of doelgroepen meer inzicht geven in het gedrag van hun kinderen Het geven van cursussen aan leerkrachten over de verschillende technieken en wanneer je die in kunt zetten (doel) Een tekening is een soort plattegrond van je onbewuste. Een tekening liegt niet. Het lichaam geeft informatie vrij via je motoriek...in beelden, energie en symbolen. Die kunnen je nogal verwarren, het is een nieuwe taal, en ik help de cliënt met het vinden van de betekenis van die taal. Zo kun je ook zoveel in een kindertekening zien... 28

30 Een kind laat in de tekening zien waar en welke hulp het nodig heeft. Wat zou het goed zijn om op iedere school een tekentherapeut te kunnen inzetten. Om het kind zélf te laten "vertellen" wat het nodig heeft! Wil je meer weten? Kijk dan op mijn site: of kom een keer langs! Aanbod Eveline Brons: rekenen met jonge kinderen Cursus spelenderwijs rekenen met jonge kinderen. Ontluikende en beginnende gecijferdheid stimuleren. Hoe doe ik dat? Inhoud van de cursus : Voor jonge kinderen is spelenderwijs rekenen het middel bij uitstek om tot ontwikkeling te komen en om te komen tot leren in de breedste zin van het woord. Het onderwijs aan jonge kinderen is erg in beweging, veel nieuwe inzichten dienen zich aan waaraan jonge kinderen met behoud van hun eigenheid zowel via methodes als activiteiten gestimuleerd worden tot leren rekenen en ontwikkelen. Op dit moment wordt vanuit de nieuwste inzichten geadviseerd dagelijks met rekenen, getalbegrip en ontluikende en beginnende gecijferdheid bezig te zijn en te stimuleren. Deze cursus volgt de nieuwste inzichten en geeft handvatten hoe dit in de groep en school toe te passen, ook rekening houdend met een doorgaande leerlijn. Opgave : U kunt zich opgeven via eveline.bons@hu.nl of enschede.seminarium@hu.nl Aanbod Wijnand Gijzen De discussie over passend onderwijs heeft een sterke focus op het individu. In veel beleidsplannen is te lezen dat verschillen tussen de leerlingen het uitgangspunt zijn voor het handelen van leerkrachten in hun groep. De visie van Wijnand Gijzen staat hier lijnrecht tegenover. Om passend onderwijs vorm te geven moeten juist de overeenkomsten tussen leerlingen het uitgangspunt zijn. Hoe dan om te gaan met individuen? Om te beginnen maken we pas beleid op individuele leerlingen als dat ook écht nodig is. Hiervoor zijn drie criteria: de leerling maakt onvoldoende vaardigheidsgroei door, de leerling heeft een hiaat in de leerstofbeheersing of de leerling gedijt niet. Ten tweede gaan we altijd na of dat wat deze individuele leerling nodig heeft ook op meer leerlingen van toepassing is. In dat geval passen we het onderwijsaanbod structureel aan. Liever één centrale aanpak dan vijf individuele aanpakken die nét even van elkaar verschillen. Om passend onderwijs te organiseren moeten we dus telkens kijken naar wat we groepsgewijs kunnen aanpakken. En alleen als het écht nodig is, maken we voor een leerling een aanpassing op een van de drie delen van In de uitgave 1 stap verder met de 1-zorgroute wordt uitgelegd hoe de 1-zorgroute opbrengstgericht en efficiënt gemaakt kan worden. De kern hiervan is dat het handelen van een leerkracht in de groep direct gekoppeld is aan het opbrengstenbeleid van de school. Voor het merendeel van de leerlingen is het niet nodig om de onderwijsbehoeften te benoemen 29

31 1zorgroute.aspx Bijlage 1 De scholen van ACCENT 02WC nieuwhessen Hessenweg MG Aalten 04 RJ De Hoeksteen Biss.Philip Roveniusstr KS Groenlo 04SH Kon. Wilhelminaschool Pr.Alexanderstraat BA Varsseveld 04VW Kon. Wilhelminaschool Burg.v.Nispenstr WJ Winterswijk 04WR Bontebrugschool Bontebrug LM Silvolde 05LR CBS Barlo Markerinkdijk RK Aalten (Barlo) 05QO De Klimop Schooldijk LX Aalten (Lintelo) 05UK De Knienenbult Stompdijk AT Westendorp 06UI De Hoeksteen Oosterstraat DP Gendringen 06ZL t Möllenveld Haartseweg 12a 7121 KZ Aalten (Haart) 07AG CBS Talent Varsseveldseweg BJ Lichtenvoorde 07OM PWA school Laan van Hilbelink WK Winterswijk 08BP Emmaschool Vredenseweg AE Winterswijk-Henxel 08BQ t Warmelinck Kruisdijk JX Aalten (IJzerlo) 08CY De Broekhof Vondelstraat 11a 7121 VB Aalten 08RL Groen van Prinsterer Ludgerstraat EM Aalten 08WG Maranathaschool Hofskampstraat DM Varsseveld 08WG Prinses Julianaschool Molenweg AH Heelweg 09DL De Bosmarck Burg. Haverkampstraat CN Dinxperlo 30

32 09ZJ De Höve Keizerweg AX De Heurne 10JT00 De Triangel-hoog Berkenhovestraat ZX Aalten 10JT01 De Triangel-laag Dalweg BC Aalten 10NW Julianaschool Corleseweg EV Winterswijk Psz De Krömmels Kruisdijk JX Aalten (IJzerlo) Bijlage 2 1-zorgroute. Schema routing voor ondersteuning en verwijzing. Basispakket: ondersteuning op en door de school Stap 1 Leerkracht in de groep observeert, signaleert, voert kindgesprek en werkt handelingsgericht. Leerkracht overlegt met collega s/ collegiale consultatie. Stap 2 Leerkracht overlegt met internbegeleider tijdens groepsbespreking. Stap 3 Leerkracht overlegt in zorgteam (leerkracht, ib er en orthopedagoog). HGW formulier invullen: - wat of wie is er nodig binnen de school? - wat of wie is er nodig buiten de school? Leerkracht in gesprek met ouders over de ontwikkeling van hun zoon of dochter. Leerkracht informeert ouders over HGW en wisselt ervaringen uit. De expertise van de ouders wordt gebruikt. Leerkracht in gesprek met ouders, delen zorgen, uitwisselen ervaringen, afstemmen aanpak. HGW formulier over gezin en vrije tijd laten invullen. SCHOOLNABIJ: INSCHAKELEN EXPERTISE Stap 4 -Ib er en lkr. en directeur bespreken in zorgteamoverleg het inschakelen externe expertise (op school en/ of thuis. -Evalueren/ rapporteren van de inzet van de expertise. Ouders als partner in ondersteuning betrekken bij gesprek en toestemming regelen BOVENSCHOOLSE EN EXTERNE ONDERSTEUNING: ZAT Stap 5 Inbrengen bij het ZAT t.b.v.: -toelaatbaarheidsverklaring SBO, SO en observatieplaats. -toeleiden naar de jeugdhulpverlening. VERVOLG: ONDERWIJS- EN ZORG OP MAAT Stap 6 - ondersteuning/aanpassingen in reguliere school. - aangepaste onderwijsvorm buiten reguliere school, zoals SBO, SO of observatieplaats. -Pilot : Toevoegen OPP van de leerling i.v.m. terugplaatsing naar Bao of SBO. - aangepaste voorzieningen voor jeugdzorg onder en na schooltijd. - afstemming school en behandeling jeugdhulpverlening. Toestemming ouders regelen. Ouders worden altijd voor een bespreking uitgenodigd.. School steunt ouders bij keuze vervolg. Opties: - eigen school kind - Bao Bao - observatieplaats - SBO - SO Procesevaluatie met de ouders door de school waar het kind zit en rapporteren van de gegevens aan het ZAT. Pilot : SO en SBO handelt conform OPP van de leerling en plaats in overleg met ouders en ZAT terug naar Bao of SBO. 31

33 Bijlage 3 Ondersteuning op leerkrachtniveau (co-teaching) van Collegiale Intensieve Ondersteuner (CIO) a. De leerkracht signaleert dat het onderwijs in de groep onvoldoende afgestemd is op de behoefte van één of meerdere leerlingen. De leerkracht verzorgt extra ondersteuning binnen de groep in de vorm van pre-teaching / verlengde instructie etc. De internbegeleider wordt van deze extra ondersteuning op de hoogte gebracht tijdens de groepsbespreking en in overleg met de internbegeleider worden doelen gesteld en afspraken gemaakt. Conform de 1-zorgroute worden de ouders geïnformeerd. b. Ondanks de extra aandacht en ondersteuning blijft de handelingsverlegenheid betreffende de achterstand / voorsprong. De leerkracht bespreekt dit met de intern begeleider tijdens de groepsbespreking. Het kan zijn dat de internbegeleider nog voldoende adviezen heeft, zo niet dan kan men een beroep doen op het lichtste zorgarrangement: de CIO. Dit wordt besproken in het zorgteamoverleg met de orthopedagoog. Bij een gesprek over een aanvraag CIO is de leerkracht, de intern begeleider en de directeur aanwezig. c. De CIO. Deze vorm van ondersteuning wordt uitgevoerd door collega s van Accent. Zij werken vanuit de OPD en worden ondersteund door de OPD en kenmerken zich door professionele eigenschappen zoals: 1) heel goed naar kinderen kunnen kijken; 2) gestructureerd en snel kunnen werken; 3) kennis hebben van gedrags- en leerproblemen; 4) zeer bekwaam zijn en ervaring hebben in het schrijven van een groepshandelingsplan; 5) laagdrempelig zijn voor collega's. De CIO komt gedurende enkele dagen of dagdelen bij de leerkracht in de klas. Ze observeert, werkt met één of meerdere kinderen en analyseert de dossiers van de kinderen. De intern begeleider levert alle toetsgegevens en niveaus aan. Vervolgens gaat de CIO de onderwijsbehoefte van de kinderen clusteren. Daarna rapporteert de CIO naar de leerkracht en de internbegeleider. Er worden afspraken gemaakt om terug te koppelen. De CIO voegt de kennis over de gedragsproblematiek en de vaardigheid in het klassenmanagement samen en deelt dit met de leerkracht en de internbegeleider. d. Tijdens het bij stap 2 besproken zorgteamoverleg kan ook gekozen worden voor ondersteuning door School Video Interactie Begeleiding (SVIB). Dit is een ondersteuning die 32

34 nadrukkelijk gericht is op de interactie tussen leerkracht en de leerling. De internbegeleider en de directeur participeren niet bij deze ondersteuningsvorm. In overleg met de leerkracht vindt wel een verslaggeving plaats naar de internbegeleider en de directeur. Bij de inzet van de School Video Interactie Begeleiding volgen we de volgende stappen: intakegesprek door de CIO met de leerkracht; filmopnames in de groep op, in onderling overleg, vastgestelde momenten; bespreken van de opnames en komen tot afspraken (doelgedrag); nieuwe opnames maken en nabespreken. Ondersteuning bij systeembegeleiding van de Collegiale Intensieve Ondersteuner (CIO) De directeur van de school kan systeembegeleiding aanvragen ten behoeve van de schoolontwikkeling bij de directeur onderwijs. Een voorbeeld van systeembegeleiding is de ondersteuning bij het Sturen op data, zoals beschreven in deel 2 van dit zorgplan. De directeur van de school en de directeur onderwijs zoeken samen naar de geschikte expertise. WSNS Samenwerkingsverband ACCENT Adres: Plein Zuid 6, 7121 EX AALTEN Telefoon: (0543) Website: info@accentscholengroep.nl 33