. 6 HM IRaadsinni dl dl iiiinig. _ Gemeeiite )

Transcriptie

1 _ Gemeeiite ). 6 HM 2013 IRaadsinni dl dl iiiinig Van: Aan: het college van burgemeester en wethouders de raad van de gemeente Roosendaal Kopie aan: College, DT, Team MA, Hermans, Obbink, Kerstens, vd Hurk Onderwerp Stand van zaken decentralisatie AWBZ Bijlage: 6 Voor de transitie AWBZ zijn in 2011 subregionaal de krachten gebundeld tussen een aantal gemeenten: Etten-Leur, Halderberge, Moerdijk, Roosendaal, Rucphen en Zundert. Deze bundeling van krachten is geen doel op zich, maar ondersteunend bij de inhoud en het proces voor lokale realisatie. We streven naar een gezamenlijke visie op het brede terrein van zorg en welzijn. In de implementatie en uitvoering is er ruimte voor lokaal maatwerk. Het doel van de transitie is: Een voor de burger zorgvuldige en probleemloze transitie van de voorziening begeleiding, dagbesteding, kortdurend verblijf en persoonlijke verzorging van de AWBZ naar de Wmo. We spreken over een kwetsbare groep, waarvan de diversiteit en de afhankelijkheid van de voorzieningen groot is. Een groep, die gebaat is bij regelmaat en overzichtelijkheid. DoeD Wij willen u graag op de hoogte brengen van de laatste ontwikkelingen op het gebied van de transitie AWBZ-Wmo. Bij deze raadsmededeling zijn zes bijlagen gevoegd. Deze geven achtergrondinformatie over de verschillende onderwerpen. idnlfonnnialtüe Door de val van het kabinet Rutte I en de vorming van een nieuwe regering hebben het eerder ingezette proces van decentralisatie en de daarbij behorende plannen met betrekking tot de transitie AWBZ vertraging opgelopen. Wij hebben in de tussentijd verschillende stappen ondernomen gericht op verkenning en verdieping van de materie. In de tweede helft van 2012 hebben de volgende acties plaatsgevonden: Consultenmiddag voor consulenten Wmo van de zes deelnemende gemeenten (zie bijlage 1); Krachtenveldanalyse met grote en kleine zorgaanbieders uit de regio, welzijnsorganisaties en gemeenten (zie bijlage 2); Werkbezoeken bij 18 zorgaanbieders in de regio (zie bijlage 3). Dit heeft ons meer inzicht gegeven in onder meer de diversiteit van de doelgroep, de rol van de informele zorg (o.a. mantelzorg en de directe omgeving van de klant), de rol van de professionals, de positie van de zorgaanbieders, maar ook de bereidheid tot samenwerking. De stand van zaken in Den Haag Inmiddels is er een nieuwe regering gevormd en is er een regeerakkoord gepresenteerd. In dit regeerakkoord is met betrekking tot de transitie AWBZ het volgende opgenomen. "/n óe langdurige en welzijnszorg willen we de komende periode een omslag maken naar meer maatwerk, meer zorg in de buurt, meer samenwerking tussen de verschillende aanbieders maar ook naar houdbaar gefinancierde voorzieningen, zodat ook latere generaties er nog gebruik van kunnen maken. Dit betekent dat maximaal aansluiting gezocht zal worden bij wat mensen nodig hebben en wat gemeenten in staat zijn te doen. Ook richten wij de voorzieningen scherper op beschikbaarheid voor mensen, die zich uit eigen middelen geen alternatief kunnen veroorloven. Daarbij geven wij prioriteit aan zorg met een medisch karakter boven zorg met een nietmedisch karakter, omdat mensen bij die laatste vorm van zorg vaker (maar niet altijd) op alternatieven In eigen kring kunnen terugvallen.

2 Het Regeerakkoord vertaalt deze ambitie in de volgende maatregelen, m.b.t. de AWBZ en Wmo: 1. De gemeente wordt verantwoordelijk voor activiteiten op gebied van ondersteuning, begeleiding en persoonlijke verzorging door de overheveling vanuit de AWBZ naar de Wmo.(bijlage 4) 2. De omvorming van de AWBZ waardoor mensen met een indicatie ZZP 3 en 4 niet meer in aanmerking komen voor Intramurale zorg zal leiden tot een toename van het beroep op lichtere vorm van ondersteuning in het kader van de Wmo, zoals hulp bij de huishouding en woningaanpassingen, (bijlage 5) 3. Hulp bij de huishouding wordt inkomensafhankelijk. Mensen met een middeninkomen of hoger inkomen moeten deze zelf gaan betalen; er komt een maatwerkvoorziening voor hen die deze zorg echt niet zelf kunnen betalen. 4. Er komt budget beschikbaar voor een maatwerkvoorziening voor chronisch zieken en gehandicapten, die door de meerkosten in de knel raken, (bijlage 6) 5. Verplicht hergebruik scootmobielen 6. Er komt extra geld voor wijkverpleegkundigen om te bevorderen dat meer zorg dicht bij de mensen thuis wordt geleverd. Nog onduidelijk is aan welk budget deze middelen worden toegevoegd. Maar los van de vraag of dit geld naar de gemeentes gaat, betekent dit dat gemeente en zorgverzekeraars nauwer samen moeten gaan werken om verpleging en verzorging van cliënten thuis integraal vorm te geven gezin, 1plan, 1 regisseur wordt leidend principe voor het hele sociale domein. Bij gemeenten leven grote zorgen over de haalbaarheid van de 'drie decentralisaties' Jeugdzorg, Werk/participatie en AWBZ. Vragen van de VNG aan het kabinet hebben nog niet geleid tot een duidelijk totaalbeeld van de effecten op de samenleving en de financiële risico's voor gemeenten. De VNG dring bij het kabinet aan op een onafhankelijk onderzoek naar de uitvoerbaarheid van de plannen. Op 28 januari 2013 heeft de VNG in een overhedenoverleg over de decentralisaties gesproken. Op 31 januari 2013 is door de staatssecretaris een brief naar de Tweede Kamer gestuurd over zijn beleidsvoornemens m.b.t. de Wmo. In deze korte brief geeft de staatssecretaris aan dat hij in gesprek is met verschillende betrokken partijen over de herziening van de langdurige zorg. Naar verwachting zal de staatssecretaris in maart de Kamer informeren over de beleidsvoornemens en de consequenties voor het wetgevingstraject rond de Wmo. Hij sluit af met de mededeling dat van het decentraliseren van taken in het kader van de overheveling van begeleiding naar de Wmo per 1 januari 2014 geen sprake is. In de brief wordt geen nieuwe datum voor overheveling genoemd. Wij gaan ervan uit dat dit 1 januari 2015 zal worden. Risico's De transitie AWBZ en daaraan gerelateerde ontwikkelingen brengen een aantal risico's met zich mee. Wij hebben gemeend deze ook voor u op een rij te zetten: - De genoemde werkzaamheden in 2013 zijn opgesteld aan de hand van het Regeerakkoord. Dat betekent dat er nog een en ander nader uitgewerkt moet worden en dus zijn nog niet alle consequenties voor gemeenten in beeld te brengen. - Er is nog geen duidelijkheid over de budgetten die overkomen naar gemeenten en de mogelijke cumulerende effecten van de betreffende maatregelen. Uitgangspunt is dat de transitie AWBZ binnen het rijksbudget wordt uitgevoerd. - Samenwerking op subregionaal niveau kan versterkend maar ook vertragend werken. Het beleidsterrein van de AWBZ in zijn algemeenheid en de begeleiding en dagbesteding in het bijzonder zijn voor gemeenten relatief onbekend. Hierdoor kunnen op de velgende thema's risico's ontstaan die nader in beeld moeten worden gebracht: kennis en ervarhg, schaalgrootte, continuïteit, monopolies en keuzevrijheid, omvang en diversiteit van de doelgroep, bezuinigingen, bedrijfsbelangen c.q. kwetsbaarheid van bestaande instellingen en weerstand tegen verandering. - De verschillende transities (Jeugdzorg & Participatiewet) lopen in tijd niet gelijk op. Op onderdelen is er derhalve aanzienlijk beperkte voorbereidingstijd aan de orde waardoor zorgvuldigheid bij de invoering van nieuwe maatregelen mogelijk onder druk komt te staan. "^j - De mogelijkheid bestaat dat de wet- en regelgeving vanuit het ministerie vertraging oploopt. Om te zorgen dat dit risico zo beperkt mogelijk blijft, zal vanuit het project elke ontwikkeling op de voet worden gevolgd en wordt er getracht zo adequaat mogelijk in te spelen op hoofdlijnen die reeds bekend zijn.

3 Vervolg (procedure) Het jaar 2013 staat in het teken van richten, inrichten en organiseren. De kennis die is opgedaan tijdens de verdiepingsslag bij o.a. de werkbezoeken en de krachtenveldanalyse dient als input voor het vervolgproces. Daarnaast zullen de verschillende partners uit het veld nauw betrokken worden bij de verdere uitwerking. De acties die voor 2013 op de agenda staan zijn: 1. Gezamenlijke visie Opstellen van een gezamenlijke visie van 6 gemeenten, in samenwerking met partners en vertegenwoordigers van cliënten. We hebben daarbij aandacht voor leidende principes, versterken van eigen kracht, manier van werken, rollen en verantwoordelijkheden, aanbod, sturing en financiering. 2. Inrichten nieuw stelsel voor zorg en ondersteuning. Dit betreft een concretisering/ nadere uitwerking van de visie. U met denken aan elementen als de organisatie van toegang, indicatie, wijze van financieren (inkoop/subsidie). 3. Experimenteren met vernieuwende arrangementen en regelarme transitie 4. Voor 2014 een nieuw werkplan opstellen 5. Werkbezoeken & themabijeenkomsten Voor de bestuurders uit de subregio werkbezoeken organiseren bij doelgroepen die relatief onbekend zijn. Themabijeenkomsten organiseren voor de bestuurders gericht op innovatieve projecten in het land, waarbij we ook de bedrijfmatige aspecten belichten. Met wie gaan we dat doen? De gemeenten Etten-Leur, Halderberge, Moerdijk, Roosendaal, Rucphen en Zundert zullen gezamenlijk deze stappen zetten zoals opgenomen in dit werkprogramma. Vanwege de integrale benadering en uitvoering van de verschillende decentralisaties lopen er op dit moment gesprekken onn de samenwerking uit te breiden naar 9 gemeenten (Bergen op Zoom, Steenbergen en Woensdrecht). Zorgaanbieders (groot en klein), welzijnsorganisaties en informele partners zoals mantelzorgondersteuning, vrijwilligersorganisaties worden nadrukkelijk betrokken in het proces. Evenals de Wmo-raden, cliëntenvertegenwoordiging en MEE West-Brabant. Afsluiting en ondertekening Over de voortgang van de decentralisatie AWBZ zullen wij u op gezette tijden blijven informeren. Wij vertrouwen er op u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Hoogachtend, Burgemeester en wethouders van Roosendaal Namens dezen, 1 wethouder voor zorg en welzijn Jongmans

4 Bijlage 1: Terugblik consulentenbijeenkomst transitie Awbz Op de door jullie druk bezochte bijeenkomsten over de transitie AWBZ is geprobeerd om wat meer inzicht te geven in de (nieuwe) doelgroepen van de AWBZ transitie door het speed daten met ambulante begeleiders van verschillende doelgroepen. Daarnaast hebben we jullie gevraagd om ons bouwstenen mee te geven voor de toekomst. Daar hebben Jullie flink gehoor aan gegeven. Wij zouden ook nog laten weten wat daar uitgekomen is. Uit jullie "gele bouwstenen" zijn de volgende aandachtpunten naar voren gekomen die wij zullen meenemen in het vervolgtraject: Het voortraject is belangrijk, daardoor is er al zoveel mogelijk informatie beschikbaar over de cliënt (welke rol kunnen Mee en de zorgaanbieders in dit voortraject spelen?). Er is duidelijkheid nodig over hoe de toegang tot begeleiding geregeld gaat worden. Dit geldt ook voor het "hoe om te gaan met indicatie stellen". Zowel zorgaanbieders als jullie willen het beste voor de klant. Bezuinigingen gooien hierbij roet in het eten. Het is daarom belangrijk niet tegenover elkaar te gaan staan maar samen op te trekken. Er is een overlap in Wmo doelgroep en de begeleidingsdoelgroep, dus afstemmen is heel belangrijk. Aanbieders zijn ook bezig met de kanteling. Het netwerk bij de doelgroep Awbz begeleiding is vaak al overbelast. Dezelfde definities hanteren, om verwarring te voorkomen. Laat de beleidsadviseurs op de werkvloer komen. Trainingen (kanteling) collectief oppakken. Bedankt voor het enthousiasme waarmee jullie aan de ochtend of middag hebben deelgenomen en de " gele bouwstenen" die wij van jullie mee hebben gekregen! Wij hopen dat jullie in de toekomst met ons mee willen blijven denken en wij gaan hier zeker gebruik van maken. Met vriendelijke groeten, de projectleiders transitie AWBZ/beleidsmedewerkers Wmo van de gemeenten Etten-Leur, Halderberge, Moerdijk, Roosendaal, Rucphen en Zundert.

5 Bijlage 2: Werkbezoeken SDU/, ««HftiS NSWAC Wie brachten wij een bezoek? Onze bevindingen. SDW Amarant Surplus Zuidwester-Juzt ASVZ Groenhuysen Soval^ Avoord GGZ Breburg GGZ WNB Novadic Kentron Prisma NSWAC TWB Thebe Thuiszorg Wat deden wij nog meer? Consulentenmiddag Verkennende gesprekken Krachtenveldanalyse, samen met grote en kleine zorgaanbieders, welzijnsorganisaties en gemeenten Verbinding zoeken met de andere Transities Voorbereiden experiment regelarme Transitie Doelgroep is zeer divers IVlultiproblematiek Vaste begeleiding Vertrouwen tussen cliënt en begeleider is belangrijk Mantelzorgers ontlasten Professionaliteit Kanteling bij zorgaanbieders 'Belang van een kleine indicatie Belangrijk bij de aanpak Maatwerkaanpak Omgeving erbij betrekken Eigen kracht tot op zekere hoogte inzetbaar Aanbod op elkaar afstemmen Contact met lotgenoten Begeleiding en verzorging combineren Dagbesteding en behandeling combineren Resultaat gericht Inzet ervaringsdeskundigen Één keer het verhaal vertellen Flexibiliteit in indicatie uren

6 Bijlage 3: Overzicht aanbieders extramurale begeleiding Het zijn zowel grote als kleine aanbieders van extramurale begeleiding, een aantal van hen werkt op PGB-basis. In dit overzicht zijn de aanbieders op alfabet gerangschikt. De aanbieders werken met name sectoraal. Van de aanbieders die geen contract hebben met het zorgkantoor hebben we er maar een beperkt aantal inzichtelijk (alleen die aanbieders die zichzelf bij ons gemeld hebben). Het overzicht is niet uitputtend. De grootste aanbieders werkzaam in onze regio hebben we uiteraard wel in beeld. Niet alle aanbieders zijn in alle zes gemeenten werkzaam. Huidige aanbieders extramurale begeleiding uit onze regio Amarant ASVZ Avoord Careijn Thuiszorg Breda De Bremberg (PGB) GGZ Breburg GGZWNB Juzt Leuk & Stoer (RGB) Novadic-Kentron NSWAC OPPB (PGB) Prisma Regenboog (logeerhuis) SDW SOVAK Stichting De Oude Apotheek (PGB) Stichting Groenhuysen Stichting Maatschappelijke opvang Breda Stichting Prisma Surplus Zorg SWZ Tiuri Thebe Thuiszorg TWB Zorgbureau en Praktijk Klaver 4 (PGB) Zuidwester Huidige aanbieders extramurale begeleiding buiten onze regio (doorgaans maar enkele cliënten per aanbieder voor alle zes gemeenten samen) Actief Zorg Buro Maks KindKomas (PGB) De Puzzel (zorgbureau) / De Oplossing (logeerhuis) Robert Coppes (landelijke organisatie voor mensen met een visuele beperking) Sjaloomzorg Zintri Zorggroep Nederland Tante Louise Vivensis Aanbieders Welziin Stichting Steunpunten Rucphen Surplus Welzijn Traverse Stichting welzijn Zundert

7 Bijlage 4: Factsheet Persoonlijke Verzorging Op basis van HHM rapport Verkenning AWBZ-functie extramurale verzorging, september 2012 persoonlijke Persoonlijke verzorging = alles wat mensen gebruikelijk als zelfzorg uitvoeren, zoals wassen en douchen, in en uit bed gaan, hulp bij beweging en houding, aankleden, scheren, ogen druppelen, eten en drinken, sondevoeding, aanbrengen/ ven«/ijderen prothese, naar het toilet gaan. Op 1 januari 2012 hadden in Nederland mensen een indicatie voor persoonlijke verzorging. Dat is een grotere omvang dan de functie begeleiding (+/ mensen). Persoonlijke verzorging kent dezelfde doelgroepen (grondslagen) als begeleiding. Afbakening tussen persoonlijke verzorging en verpleging is in de praktijk moeizaam en geeft veel aanleiding tot discussie (dit is een risico bij de transitie). Persoonlijke verzorging kent het principe van gebruikelijke zorg. In kortdurende situaties (uitzicht op herstel, nu periode van maximaal 3 maanden, in Regeerakkoord 6 maanden) moet alle persoonlijke verzorging door de gebruikelijke zorger worden geboden. Bij mantelzorg is het principe van cliëntsouvereiniteit van toepassing. Dat wil zeggen dat het de verzekerde vrij staat de mantelzorg te accepteren. Als hij dit weigert dan is er een aanspraak op AWBZ zorg (Dit is in de Wmo niet als zodanig vastgelegd). Bij persoonlijke verzorging gaat het ook vaak om lijfgebonden zorg. Verreweg de grootste groep bestaat ui ouderen vanaf 65 jaar met een somatische grondslag. 2/3 daarvan is vrouw. Vaak hebben deze cliënten ook hulp bij het huishouden in een onderzoek van HHM in 2006 was dat in 68% van de klantgroep het geval (deze koppeling vervalt straks grotendeels). Persoonlijke verzorging is vaak de eerste vraag waar de groep langdurig zorgbehoeftige ouderen mee komt maar al snel wordt een extra zorgvraag gesignaleerd. Deze cliënten moeten in de gaten worden gehouden en de regiefunctie moet gedeeltelijk worden overgenomen (link met begeleiding). Cliënten met (beginnende) dementie zijn vaak aangewezen op zowel begeleiding als persoonlijke verzorging. Relevante overwegingen in relatie tot overhevelingen delen AWBZ naar gemeente PV betreft veelal ouderen die pas hulp inroepen als de mantelzorger overbelast is. Hier kan een kans liggen bij de overheveling naar de Wmo. Het Is denkbaar dat in dergelijke situaties cliënten al eerder in beeld zijn bij het Wmo loket, bijvoorbeeld door aanvragen van woningaanpassingen of hbh. Door eerder in te grijpen kan overbelasting van mantelzorgers voorkomen worden. Ruim 2/3 van de doelgroep die PV heeft bestaat uit cliënten die al bekend zijn met voorzieningen uit de huidige Wmo. Als begeleiding eveneens onderdeel van de Wmo wordt groeit dat percentage tot bijna 100%. - Alleen cliënten die kortdurend zorg nodig hebben in verband met het natuurlijk genezende beloop van de betreffende aandoening hebben weinig van doen met begeleiding en de Wmo. Voor deze cliënten wordt een extra schot gecreëerd bij

8 overheveling van PV naar de Wmo. Dit betreft slechts 4% van de cliënten (en in het regeerakkoord wordt deze duur opgerekt naar 6 maanden). Een heel klein gedeelte bestaat uit gezinnen waarbij meerdere gezinsleden ondersteuning hebben (relatie met transitie Jeugdzorg). PGB: met ingang van 2013 geldt dat cliënten zich eerst moeten oriënteren op zorg in natura, een PGB is pas mogelijk als de cliënt van mening is dat geen passende zorg in natura beschikbaar is. Verder komen cliënten pas na 1 jaar gebruik van zorg in natura in aanmerking voor een PGB tenzij op voorhand duidelijk is dat er sprake is van een langdurige zorgvraag. Als er sprake is van een PGB wordt persoonlijke verzorging relatief vaker bij mantelzorgers in het informele netwerk van de cliënt ingekocht. De functie PV wordt vooral geboden door zorgaanbieders in de sector Verpleging en Verzorging (V&V) zoals aanbieders van thuiszorg. In het algemeen wordt de persoonlijke zorg uitgevoerd door een verzorgende niveau 2 of 3. Als er sprake is van combinatie met de functies begeleiding of verpleging is het soms organisatorischer handiger en voor de cliënt plezieriger dat er één persoon langs komt die voor een bepaald deel van de hulp wellicht overgekwalificeerd is. Tarieven: 49,45 tot 73,88 per uur (PV speciaal, verwevenheid met verpleegkundige handelingen) PGB tarief is 28,52 per uur (58% van het naturatarief) Aanzienlijk deel van de indicaties voor PV wordt momenteel door het CIZ versneld afgegeven. Zorgaanbieders zijn gewend aan deze snelle werkwijze. Voor een aantal vormen van persoonlijke verzorging gelden standaard indicatieprotocollen (bijvoorbeeld voor steunkousen aan-en uittrekken). Ook zijn alle zorgaanbieders gemachtigd om voor bepaalde cliëntgroepen herindicaties af te geven. CIZ toetst deze herindicaties steekproefsgewijs en blijft formeel verantwoordelijk voor het indicatiebesluit. Persoonlijke verzorging en ZorgZwaartePakketten 1,2 en 3: de gemiddelde omvang van de PV per ZZP kan niet worden vergeleken met de gemiddelde omvang van de extramurale PV. De doelgroep is immers niet vergelijkbaar. Op dit moment gaat het om ongeveer personen extra die gemiddeld 3,6 uur PV per week krijgen geïndiceerd. Vermenigvuldigd met het tarief voor PV betekent dit ca. 1 miljard euro extra per jaar. Onderzoek naar cliënten die een langdurig ZZP verzilveren via functies en klassen heeft uitgewezen dat mensen met een ZZP Verpleging &Verzorging (V&V) vaak hulp bij ADL krijgen. Een groot deel van de mensen met VG LichtVerstandelijkGehandicapten (LVG) of Geestelijke Gezondheids Zorg (GGZ) ZZP pakketten kunnen de persoonlijke verzorging doorgaans zelf uitvoeren maar iemand moet wel controleren of de persoon het daadwerkelijk doet en of hij het 'goed' doet.

9 Bijlage 5:' Factsheet Scheiden Wonen en Zorg., Aanleiding De Rijksoverheid heeft het traject "Scheiden van wonen en zorg" in gang gezet met ingang van In de praktijk zal dat ertoe leiden dat nieuwe aanvragers langer thuis blijven wonen. Mochten mensen dan toch na indicatiestelling in een beschermde woonomgeving willen wonen dan moeten ze zelf huur gaan betalen. Voor gemeenten kan dit gevolgen hebben voor wat betreft het Woonbeleid (geschiktheid van woningvoorraad) en mogelijk extra druk op de Wmo-voorzieningen (mensen met individuele ondersteuningsvragen blijven langer thuis wonen). De omvang en de consequenties van deze ontwikkeling is op dit moment nog niet in beeld te brengen maar wij hebben gemeend u als samenwerkende bestuurders binnen de transitie AWBZ hierover te moeten informeren. Een en ander is als volgt vertaald in de Programmabrief Langdurige Zorg van 1 juni 2011: O start per 1 januari 2014 met het scheiden van wonen en zorg voor de lichte ZZP's (1 en 2); O waar mogelijk ook doorvoeren voor ZZP 3 en 4; O via de weg van de geleidelijkheid wordt in de jaren daarna ook voor de hogere ZPP's de scheiding tussen wonen en zorg doorgevoerd. O invoering van de normatieve huisvestingscomponent op 1 januari 2012 moet vanaf 2016 leiden tot een structureel lagere uitgave voor kapitaallasten. Uitgangspunten SWZ - Kabinet neemt een onomkeerbare stap; - starten met nieuwe instroom lichte ZZP-s (1 t/m 3); - aanpassen van wet- en regelgeving (o.a. zorgaanspraken, eigen bijdrage, indicatiebesluit); - ingroeimodel voor nieuwe cliënten; - bij huur zoveel mogelijk aansluiten bij bestaande regelgeving (huurbescherming, huurwaardebepaling, huurverhoging ed.); - bij huurtoeslag heeft belastingdienst voorkeur voor administratieve afhandeling door zorginstellingen; - aanspraak op verblijf wordt aangepast. Besluit tot versneld invoeren Oorspronkelijk was voorzien in een gefaseerde invoering van de scheiding tussen wonen en zorg. Van Rijkswege is echter een versnelde invoering per 1 januari 2013 bepaald voor nieuwe cliënten voor ZZP's 1 t/m 2. Dit houdt in dat de huidige lichte intramurale zorg vanaf 1 januari 2013 voor nieuwe cliënten niet meer vanuit instellingen wordt geboden maar dat ze deze zorg thuis dienen te ontvangen. Als men toch in een instelling wil wonen, moet er huur betaald worden. Feitelijk wordt daarmee de scheiding van wonen en zorg versneld ingevoerd. Voor de huidige intramurale klanten verandert er nog niets. In het oude systeem kreeg iemand een ZZP en kon de persoon kiezen of deze zorg aan huis wilde of op locatie in een instelling. Deze keuze komt te vervallen, de zorg moet altijd thuis worden geboden. Wat in 2013? De eerste gevolgen van de versnelde invoering van SWZ zijn in 2013 al aan de orde. Nieuwe cliënten die in 2012 nog in aanmerking zouden komen voor een licht zorgzwaartepakket (1 en 2 voor V&V, GGZ en VG) en indicatie voor intramurale zorg, krijgen in 2013 een indicatie voor zorg thuis. Op die manier kunnen deze mensen langer in de eigen woonomgeving hulp krijgen en houden zij langer de regie over het eigen leven, stelt het kabinet. Voor bestaande cliënten met zorgzwaartepakket voor de betreffende ZZP's 1 en 2 verandert er in 2013 niets. Wat in 2014?

10 Per 1 januari 2014 worden gemeenten verantwoordelijk voor de "nieuwe" aanmeldingen voor ZZP 3 vooral voor de sector Verpleging en Verzorging. Wat in 2015? De gemeente wordt met ingang van 1 januari 2015 verantwoordelijk voor de "nieuwe" meldingen ZZP 3 voor de sectoren GGZ en VG en de bestaande gevallen in alle sectoren. Wat in 2016? Vanaf 2016 vervalt voor "nieuwe" aanmeldingen ZZP 4 de aanspraak en wordt een herindicatie verlangd voor bestaande gevallen. ZZP's in onderscheid O De ZZP 1 en 2 in de 3 sectoren gaan vooral over begeleiding van personen in de woonomgeving. De cliëntgroep ZZP 1 heeft enige begeleiding nodig met zorg op afroep omdat ze niet meer helemaal zelfstandig kunnen wonen; omdat ze een psychiatrische aandoening hebben die om een beschermde omgeving of stabiliteit vraag, met zorgverlening op afroep; of omdat ze een verstandelijke beperking hebben waarvan met zich wel bewust is, ook hier met zorgverlening op afroep. O Vooral bewust zijn van de verstandelijke beperking is belangrijk. Want die ontbreekt vaak bij de cliëntgroep ZZP2. Deze cliëntgroep heeft meer begeleiding nodig, mogelijk met wisselende of voortdurende verpleegkundige aandacht; in geval van psychiatrische aandoeningen is de problematiek "onder controle", maar is er wel voortdurende zorgverlening in de nabijheid nodig. Ingeval van een verstandelijke beperking is de cliëntgroep zich daar vaak niet van bewust en is voortdurende zorgverlening in de nabijheid nodig. O De ZZ 3 in de drie sectoren gaan ook over begeleiding van personen in de woonomgeving. In deze gevallen moet voorzien worden in een "beschutte woonomgeving", waarbij zorgverlening voortdurend in de nabijheid is en op meerdere momenten op de dag geleverd wordt. Dit geldt ook voor ZZP 4, waarbij gedacht kan worden aan oudere en dementerende personen. Verpleging en verzorging Geestelijke gezondheidszorg Verstandelijke gehandicaptenzorg ZZP 1 Kunnen niet geheel Kunnen niet geheel Kunnen niet geheel zelfstandig wonen, maar zelfstandig wonen. zelfstandig wonen omdat wel met enige hebben enige zij een beperking hebben begeleiding met zorg op begeleiding nodig met waarvan zii zich bewust afroep zorg op afroep om een beschermde omgeving en stabiliteit te bieden zijn. Ze kunnen dat wel met enige begeleiding met zorg op afroep ZZP 2 Begeleiding met De psychiatrische Hebben een voortdurende of problematiek is "onder verstandelijke beperking wisselden controle", er is wel waarvan zij zich niet verpleegkundige voortdurende bewust ziin. Er is aandacht zorgverlening van verpleegkundige aard in de nabijheid nodig voortdurende zorgverlening van verpleegkundige aard nodig in de nabijheid. ZZP 3 Begeleiding in een Begeleiding in een Begeleiding In een "beschutte "beschutte "beschutte woonomgeving" met woonomgeving" met woonomgeving" met voortdurende of voortdurende of voortdurende of wisselende wisselende wisselende verpleegkundige verpleegkundige verpleegkundige aandacht in de aandacht in de aandacht in de nabijheid; meerdere nabijheid; meerdere nabijheid; meerdere keren per dag geleverd keren per dag geleverd keren per dag geleverd ZZP4 Oudere en Oudere en Oudere en

11 dementerenden: dementerenden: dementerenden: begeleiding In een begeleiding in een begeleiding In een "beschutte "beschutte "beschutte woonomgeving" met woonomgeving" met woonomgeving" met voortdurende of voortdurende of voortdurende of wisselende wisselende wisselende verpleegkundige verpleegkundige verpleegkundige aandacht in de aandacht in de aandacht In de nabijheid; meerdere nabijheid; meerdere nabijheid; meerdere keren per dag geleverd keren per dag geleverd keren per dag geleverd Belangrijke aandachtspunten: O Het bieden van een "beschutte woonomgeving" gaat veel verder dan de begeleiding die in eerste instantie via de decentralisatie AWBZ wordt overgeheveld. O De term nieuwe cliënten is mogelijk misleidend. Bij cliënten met een ZZP 1 en 2 kan gedacht worden aan totaal nieuwe aanmeldingen, maar ook aan ouderen die al enige tijd HBH krijgen of andere voorzieningen uit de Wmo. Voor deze nieuwe aanmeldingen geldt dat zij vanaf 1 januari nog altijd een ZZP 1 of 2 toegekend kunnen krijgen, maar nu voor zorg aan huis. Daardoor zullen zulke nieuwe aanmeldingen mogelijk meer hbh nodig hebben. Waarschijnlijk zal de benodigde hulp grote overeenkomst hebben met HBH3, hulp met een extra component begeleiding op psychosociaal gebied. Dit kan begeleiding voor beginnende dementerenden zijn, mensen met een zwakke gezondheid voor wie de last van administratie of huishoudelijk regelwerk uit handen genomen moet worden of wie structuur in het leven moet (her-)krijgen. Risico's van versneld invoeren Er is een reëel risico wanneer cliënten met een indicatie voor de ZZP's 1 t/m 3 de huur niet kunnen betalen die de zorginstelling gaat vragen. Daarnaast krijgen zij minder zorg geleverd wegens bezuinigingen op het zorgpakket. Zorginstellingen missen huurinkomsten van cliënten en bijbehorende diensten en komen niet uit de bedrijfsvoering. De corporaties met zorgvastgoed lopen hoger risico omdat de zorginstelling de huur niet mee kan opbrengen. Daarnaast heeft het langer thuis wonen van burgers met een zorgvraag die niet in een intramurale voorziening terecht willen/kunnen komen consequenties voor de aanspraak op Wmo-voorzieningen en dus voor gemeenten. Op de versnelde invoering per 1 januari 2013 is kritiek gekomen vanuit de koepels van zorginstellingen en woningcorporaties en de VNG. Er is onvoldoende tijd om een goede invulling te geven aan de opdracht. Uit recent onderzoek is gebleken dat corporaties en zorgorganisaties nog niet gericht zijn op het thuis blijven wonen van mensen die intensieve zorg nodig hebben. Bij een versnelde invoering dreigen zo'n mensen met een relatief zware zorgvraag tussen wal en schip terecht te komen. Zij hebben dan geen recht meer op een plaats in een woonvoorziening, terwijl de zorg thuis nog niet goed geregeld is. Er zijn nog te weinig geschikte woningen voor mensen met een zwaardere zorgvraag en er is nog geen duidelijkheid over de financiering door gemeenten. De verwachting is dat bij een versnelde invoering van SWZ er sprake is van een kostenverschuiving in plaats van een kosten besparing. Bijlage 1: Nadere toelichting op zorgzwaartepakketten.

12 Bijlage 1 imadere toelichting op zorgzwaartepakketten Inleiding Een zorgzwaartepakket (ZZP) is een omschrijving van hoeveel en welk soort zorg en begeleiding iemand nodig heeft. ZZP's zijn een onderdeel van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). De AWBZ maakt onderscheid tussen zorg thuis en zorg met verblijf. Is zorg met verblijf nodig, dan is een ZZP aan de orde. Bijvoorbeeld verpleging en verzorging, wonen, begeleiding, medische behandeling en aanvullende diensten. In de praktijk bevat het pakket meestal een combinatie van verzorging, verpleging en begeleiding. Het Centrum voor Indicatiestelling Zorg verstrekt een beschrijving van het zorgzwaartepakket bij de indicatie. Het pakket kan bestaan uit begeleiding, persoonlijke verzorging, verpleging; en soms ook behandeling. Elk pakket heeft een andere optelsom van deze zaken. Daarnaast bevat het pakket service zoals maaltijdvoorziening, schoonmaken van woonruimte, schoon linnengoed. In een pakket zit bovendien het toezicht in de nacht; er is iemand in de nabijheid die direct hulp kan geven. Aan elk pakket zit een geldbedrag vast. Daarmee kan de instelling de zorg geven die past bij iemands zorgzwaarte. De zorginstelling krijgt dat bedrag; de instelling waar de cliënt woont. Het geld is bestemd voor alle dagelijkse zorg. Tegelijk voor zaken als maaltijdvoorziening, huishoudelijke zorg. De kosten van het wonen zelf vallen niet onder dit bedrag voor zorg. Denk aan de kamer waar de cliënt woont of het appartement, en de gemeenschappelijke ruimten Hiervoor krijgt de instelling extra geld. Als de cliënt dat wenst kan hij zelf over het geldbedrag beschikken. In de vorm van een persoonsgebonden budget. Dit is mogelijk als hij thuis blijft wonen, of als hij naar een wooncluster gaat waar hij zelf de huur betaalt. Met een persoonsgebonden budget kan de cliënt zelf de zorg inkopen. Welke ZZP's zijn er? De overheid regelt de pakketten: welke dat zijn en voor wie. Er zijn zorgzwaartepakketten gemaakt voor verschillende doelgroepen. e Verpleging & verzorging Er is een reeks van 10 pakketten voor "Verpleging & verzorging". Deze ZZP's zijn voor oudere mensen en chronische zieke mensen die dagelijks hulp nodig hebben. Bijvoorbeeld ZZP-1 is voor mensen die zich met beperkte hulp nog kunnen redden. En ZZP-8 voor mensen die heel intensieve zorg nodig hebben. In de 'verpleging & verzorging' zijn er twee bijzondere pakketten: ZZP-9 is voor kortdurende zorg na een ziekenhuisopname. Om te herstellen. ZZP-10 is voor mensen met een terminale ziekte die in de eindfase van die ziekte verkeren. Wanneer zorg thuis niet langer mogelijk is. O Gehandicaptenzorg Er zijn ZZP's gemaakt voor drie doelgroepen: (1) mensen met een verstandelijke beperking, (2) mensen waarbij een lichamelijke beperking voorop staat, (3) mensen met een zintuiglijke beperking. Voor mensen met verstandelijke beperking is een reeks van 7 ZZP's gemaakt. Zowel voor mensen die zich met enige hulp redelijk kunnen redden. Als voor mensen met veel beperkingen of heel moeilijk gedrag die elke dag intensieve begeleiding en verzorging vragen. Voor mensen met lichamelijke beperkingen bestaat ook een reeks van 7 ZZP's. Opnieuw zijn die pakketten afgestemd op verschillen in de zorgbehoefte. Voor mensen waarbij een zintuiglijke beperking voorop staat zijn aparte ZZP's gemaakt. Het zijn er 9 in totaal. Ze zijn bedoeld voor mensen die zeer slecht zien of horen, doof of blind zijn. O Jeugd LVG Gekoppeld aan de gehandicaptenzorg zijn aparte ZZP's gemaakt voor jongeren met een verstandelijke beperking die veel probleemgedrag hebben. De jongere krijgt een ZZP krijgen wanneer zorg thuis niet voldoende is. Hij gaat dan naar een speciale voorziening. Daar krijgt hij tevens behandeling. Meestal verblijft de jongeren daar 1 tot 2 jaar. Daarna kan hij ergens anders gaan wonen, met begeleiding. O Geestelijke Gezondheidszorg Er zijn 7 ZZP's voor mensen die langdurig zorg uit de GGZ nodig hebben en waarbij hulp thuis niet voldoende is. Opnieuw met oplopende zorgzwaarte. Die pakketten zijn er in twee varianten:

13 1. ZZP's waarin ruimte is voor gerichte behandeling door een zorginstelling. De GGZ noemt ze "B"-pakketten; het zijn er ZZP's zonder voortdurende behandeling, maar wel met dagelijkse hulp in een beschermende woonvorm. De GGZ noemt ze "C"-pakketten; het zijn er 6. Deze ZZP-categoriën zijn weer onderverdeeld in 53 subcategorieën of -sectoren. Wat betekent dat voor de burgers, oftewel wanneer wordt een verblijfsindicatie afgegeven? Afweging bij indicatiestelling: heeft cliënt behoefte aan: - beschermende omgeving? (bv. vanwege gevaar voor zichzelf of anderen); of - permanent toezicht? (bv. cliënt kan niet zelf hulp inroepen); of therapeutisch leefklimaat? (bv. aanwezigheid specifieke behandelruimtes)? Antwoord Ja: Indicatie voor ZZP Antwoord Nee: Indicatie extramurale zorg Hoe wordt wonen nu bekostigd in de AWBZ? Cliënten: - cliënten in AWBZ-instellingen betalen intramurale eigen bijdrage; - de eigen bijdrage is inkomensafhankelijk; - cliënten betalen eigen bijdrage (niet gespecificeerd) voor totaal aan zorg, diensten (o.a. eten en drinken, schoonmaken, gas, water licht), welzijn en "wonen"; - er is geen relatie tussen kwaliteit van het woongedeelte (o.a. omvang van woongedeelte) en de hoogte van de eigen bijdrage. Zorginstellingen: - De kapitaallasten werden tot 2011 volledig nagecalculeerd; - Vanaf 1 januari 2012 geleidelijke invoering van normatieve huisvestingscomponent (t/m overgangsafspraken); - instellingen krijgen met invoering leegstandsrisico; - nhc-vergoeding betreft de kapitaalslasten van het geheel van het gebouw (dus ook de behandelruimtes ed.).; - ongeveer 2/3 van de intramurale capaciteit is eigendom van de zorginstellingen; ongeveer 1/3 van de intramurale capaciteit wordt als geheel gehuurd bij woningbouwcorporaties (geen directe relatie tussen individuele cliënt en woningbouwcorporatie); - zorginstellingen financieren vastgoed uit leningen bij banken en eigen vermogen. Wat verandert er in dit model voor de cliënt - cliënt gaat huur- en servicekosten betalen; - eigen bijdrage wordt lager; - cliënt kan huurtoeslag aanvragen; - cliënt ontvangt samenhangend pakket aan zorg zonder wooncomponent; - naast een zorgovereenkomst komt een huurovereenkomst; - andere relatie t.o.v. zorgaanbieder (zorgaanbieder komt bij cliënt thuis); - cliënt wordt verantwoordelijk voor klein onderhoud, verzekering ed. Betrokken partijen Verschillende maatschappelijke partijen krijgen nu te maken met (versnelde) invoering van gewijzigd overheidsbeleid, naast andere ontwikkelingen op het gebied van Jeugdzorg, AWBZ en Wmo, o.a.: - intramurale instellingen (V&V, JZ en GGZ); - thuiszorgorganisaties; - verzekeraars;

14 woningcorporaties; zorgontvangers die wonen in een intramurale instelling; huisartsen (eerstelijnszorg); gemeenten; re-integratiebedrijven; maatschappelijk werk; potentiële zorgontvangers.

15 Bijlage 6: Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten Huidige regeling De Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) bestaat sinds 2009 en vervangt de fiscale buitengewone uitgavenregeling. In de Wtcg zijn verschillende regelingen gebundeld (regeling voor aftrek van specifieke zorgkosten, de daarmee samenhangende Tegemoetkoming Specifieke Zorgkosten (TSZ) en de Compensatie Eigen Risico (CER)). Mensen met een chronische ziekte of een handicap hebben vaak extra kosten. Zoals dieetkosten, extra stookkosten of de kosten voor speciaal vervoer. Daarom geeft de overheid hun een vergoeding via de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg). De Wtcg biedt ook financiële ondersteuning aan ouderen en arbeidsongeschikten. Het CAK bekijkt of iemand aan de voorwaarden voldoet en berekent welk bedrag iemand krijgt. Hiervoor gebruikt het CAK gegevens van uw zorgverzekeraar en eventueel ook van het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ), Bureau Jeugdzorg of de gemeente. Voorwaarden en berekening hoogte tegemoetkoming De hoogte van de tegemoetkoming uit de Wtcg hangt af van leeftijd, zorggebruik en woonsituatie. Er is een lage en een hoge tegemoetkoming. Om in aanmerking te komen voor een algemene tegemoetkoming Wtcg moet men in Nederland verzekerd zijn voor ziektekosten. Of iemand de tegemoetkoming Wtcg krijgt hangt verder af van iemands zorggebruik, zoals: verblijf in een AWBZ-instelling; hulp bij het huishouden via de Wmo; gebruik van geneesmiddelen voor bepaalde chronische aandoeningen; behandeling van bepaalde aandoeningen in een ziekenhuis; behandeling in een revalidatiecentrum; aanschaf of reparatie van hulpmiddelen; fysiotherapie of oefentherapie voor bepaalde chronische aandoeningen; indicatie vanuit de Wmo voor het gebruik van een rolstoel. Veranderingen Wtcg per 2012 Sinds 1 januari 2012 is een aantal voonwaarden voor de tegemoetkoming uit de Wet tegemoetkoming chronisch zieken (Wtcg) aangepast: De algemene Wtcg-tegemoetkoming wordt inkomensafhankelijk; Dat betekent dat mensen boven een bepaald inkomen geen tegemoetkoming meer krijgen: - paren: alleenstaanden: Hulpmiddelen die levenslang nodig zijn, voor bijvoorbeeld blinden en slechtzienden, vallen ook onder de voorwaarden; Er zijn strengere voorwaarden voor fysiotherapie en oefentherapie. Alleen mensen die een chronische aandoening hebben en zeer intensieve fysiotherapie of oefentherapie krijgen, komen nog in aanmerking voor een tegemoetkoming; de bedragen van de Wtcg worden niet aangepast aan de inflatie.

16 Doel van de maatregelen is de Wtcg betaalbaar te houden. Peildatum voor hoogte Wtcg De peildatum voor vaststelling van de hoogte van de tegemoetkoming is 1 januari van het jaar waarover de tegemoetkoming wordt betaald. Iemands leeftijd op 1 januari 2012 bepaalt dus welk bedrag men krijgt in 2011: Hoogte Wtcg Jonger dan 65 jaar Lage tegemoetkoming Hoge tegemoetkoming jaar oud ouder De tegemoetkoming wordt altijd een jaar later uitbetaald. Eind 2013 wordt de tegemoetkoming over 2012 betaald. Uitbetaling Wtcg De tegemoetkoming Wtcg worden op verschillende manieren uitbetaald : korting op de eigen bijdrage AWBZ. korting op de eigen bijdrage Wmo. specifieke zorgkosten aftrekken van de inkomstenbelasting. de tegemoetkoming rechtstreeks storten op iemands rekening. IHet regeerakkoord De Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg), de regeling voor aftrek van specifieke zorgkosten, de daarmee samenhangende Tegemoetkoming Specifieke Zorgkosten (TSZ) en de Compensatie Eigen Risico (CER) worden afgeschaft. De Wtcg wordt vóór in zijn geheel afgeschaft. Dit betekent dat in 2014 (met een kleine doorloop naar 2015) de laatste uitbetalingen van Wtcg-forfaits plaatsvinden voor rechten die in jaren t/m 2013 zijn opgebouwd. Ook de Wtcg-korting op de eigen bijdrage AWBZAA/mo voor extramurale gevallen vervalt. De gemeenten krijgen vanaf 2015 de taak voor het leveren van een maatwerkvoorziening inkomenssteun chronisch zieken en gehandicapten. Het wettelijk kader voor het uitvoeren van deze taak door gemeenten kan de Wmo of de Wet bijzondere bijstand zijn, maar ook een nieuw op te stellen wettelijk kader behoort tot de mogelijkheden. De gemeenten wordt een zeer ruime beleidsvrijheid gegeven met betrekking tot de concrete invulling van deze gedecentraliseerde voorzieningen.