Social and Cognitive Factors Driving Teamwork in Collaborative Learning Environments. (Auteurs: Van den Bosche, Gijselaers, Segers & Kirschner)

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Social and Cognitive Factors Driving Teamwork in Collaborative Learning Environments. (Auteurs: Van den Bosche, Gijselaers, Segers & Kirschner)"

Transcriptie

1 Social and Cognitive Factors Driving Teamwork in Collaborative Learning Environments Team Learning Beliefs and Behaviors (tekst voor taak en practicum) (Auteurs: Van den Bosche, Gijselaers, Segers & Kirschner) Dit artikel onderzoekt wanneer en hoe teams (in collaboratieve leeromgevingen) erin slagen om mutually shared cognition (door beide partijen onderschreven cognitie gedeelde cognitie; die leidt tot toenemende ervaren prestatie) te bouwen en te behouden. Om dit te doen, gaan de onderzoekers op zoek naar discourspraktijken die de gezamenlijke constructie van mutually shared cognition in de hand hebben/handaven en leggen ze interpersoonlijke/intermenselijke voorwaarden bloot die bijdragen tot het bouwen van die mutually shared cognition. Resultaten van onderzoek lieten zien dat er zowel met interpersonlijke als sociocognitieve processen rekening moet gehouden worden om de vorming van mutually shared cognition te begrijpen. Uiteindelijk wordt een uitgebreid theoretisch kader ontwikkeld en getest(*). Sleutelwoorden: team learning, collaborative learning, mutually shared cognition, sociocognitive processes Background Groepen worden in toenemende mate erkent als de bron van kennisconstructie. Men verwacht dat teams effectiever en adequater dan individuen problemen kunnen oplossen. Maar om op een adequate manier problemen op te lossen komt het team voor een uitdaging te staan: integratie van verschillende perspectieven en ontwikkeling van gedeeld begrip (A.d.h.v.: interactie, discussie, onderhandling, ) Steeds frequenter voert men groepswerk in binnen scholen en organisaties, Groter gebruik van collaboratieve leeromgevingen. Maar het is niet zo dat effectiviteit altijd wordt bereikt! Men moet de factoren die succesvolle samenwerking realiseren, begrijpen. In dit artikel maakt men gebruik van twee primaire perspectieven op samenwerken. In elkaar gestrengeld Cognitief perspectief Benadrukt de invloed van groepswerk op cognitieve processen Dominant in educatief-wetenschappelijk onderzoek Sociaal perspectief Onderzoekt de sociale factoren die succesvolle prestatie in groeps- en teamwerk vormen Gebruikt in sociaal en organisatorisch onderzoek 1

2 Toch focust het meeste onderzoek op slechts een van de twee perspectieven. (*)Dit onderzoek helpt (dankzij het theoretische kader) leren conceptualiseren. Dat leidt tot begrip van - hoe sociocognitieve processen aanleiding geven tot cognitieve ontwikkeling - de sociale, intermenselijke dimensie van teamwerk. Het volgende deel schetst de achtergrond van beide perspectieven en laat zien hoe deze perspectieven elkaar aanvullen in het verkrijgen van inzicht in succesvolle samenwerking. Cognitieve en Sociale Perspectieven op Groepsleren/Leren in Groep Cognitief onderzoek heeft aangetoond dat kennisstructuren op voorspelbare manieren invloed hebben op informatieverwerking. Voornamelijk domeinspecifieke kennis is een belangrijke voorspeller geweest voor het bepalen van uitstekende prestatie. Hoe wordt individuele kennis geïntegreerd en gecoördineerd tussen verschillende individuen? Interactie tussen cognitieve en sociale processen begrijpen Het vormen van collectieve kennisstructuren (mutually shared cognition) Begrijpen hoe individuele kennis wordt geïntegreerd en gecoördineerd tussen verschillende individuen centrale vraag wordt een Vanuit dit perspectief: constructie van mutually shared cognition = basis van samenwerking. Dit houdt in dat het bestuderen van groepsprestatie een analyse van het sociocognitieve proces binnen de groep nodig is. To understand how collective knowledge structures are formed, it is a basic requirement that one must understand the interaction between cognition and social processes. (Langfield-Smith). In het verleden heeft onderzoek zich toegespitst op het achterhalen van voorwaarden/condities die leiden tot betere uitkomsten van groepsleren (group composition, group size, nature of tasks, ) maar het is moeilijk om de directe impact van deze voorwaarden na te gaan. Daarom is er nu een groeiende aandacht naar tussenliggende processen die aanleiding geven tot effectieve samenwerking (O.m. door articulatie van hoe discourspraktijken interageren met kennisconstructieprocessen.) Interactie tussen discours en kennisconstructie-processen leidt op haar beurt weer tot mutually shared cognition. (Barron) Bv: help-related behavior (p. 492 van het artikel) 2

3 Er zijn slechts enkele studies die onderzocht hebben hoe groepen van mensen mutually shared cognition creëren of ontwikkelen. Sociocognitieve processen (die tussen individuen plaatsvinden) worden beïnvloed door de sociale context. Het is de sociale context die mensen ertoe aanzet om mutually shared condition te bouwen en te behouden. Belang van het relationele en inhoudelijke aspect (Barron) o Relationele zaken kunnen de groep hinderen of stimuleren Hoe sociale contact de sociocognitieve processen beïnvloedt blijft zo goed als onaangeraakt. Iemand die wel heeft aangetoond dat intermenselijke factoren een rol spelen, is Edmondson psychological safety. (*) Dit artikel onderzoekt een team-learning model dat specificeert wanneer en hoe teams in leeromgevingen erin slagen mutually shared cognition op te bouwen en te behouden. Het model toont een integratief perspectief dat zowel discourspraktijken als voorwaarden die bijdragen tot bereidheid in het bouwen en behouden van deze kennisstructuren. Building a Team Learning Model In het volgende deel zal gezamenlijk leren geanalyseerd worden als een fundamenteel proces van kennisopbouw. Dit perspectief zal aangevuld worden door een beschrijving van cruciale aspecten in de sociale omgeving. Collaborative Learning as Promoting Conceptual Understanding Trough Mutually Shared Cognition Dit artikel focust zich op groepen voor wie task performence een primerend object is en in dewelke het leren wordt beschouwd als een product van de samenwerking (voor task performence). Collaboration is dan voornamelijk een fenomeen op groepsniveau. het proces van - bouwen en behouden van gedeelde opvattingen wat betreft een probleem of taak, - het verdelen van verantwoordelijkheid over de verschillende groepsleden, - het delen van expertise en 3

4 - het onderling construëren van en onderhandelen over cognitie. Vanuit dit standpunt: - interactie tussen groepsleden = het proces waardoor gedeeld begrip en gedeelde cognitie wordt bereikt Learning behavior of the team - onderhandeling: bepaalt welke discourspatronen kunnen opgevat worden als vormen van gedrag van teamleren (dat leidt tot mutually shared cognition) Process of achieving agreement amongst agents Baker wijst uit dat het bereiken van real agreement gedeelde begrippen vooronderstelt. Twee aspecten zijn hier zeer relevant: Co-construction Agreement Construction and Co-construction of meaning Het construeren van een shared conception start met de articulatie van persoonlijke betekenisgeving die is opgenomen in de sociale setting. Dit proces start wanneer een teamlid betekenis invoegt door het beschrijven van een probleemsituatie en hoe er0mee om te gaan. De andere teamleden proberen dan betekenis te ontlenen aan de vooropgestelde situatie = Construction of meaning. Dit proces van Construction of meaning kan evolueren in een co-construction. Betekenisgeving door teamlid Betekenisontleing door andere teamleden Co- Constructie Nieuwe betekenissen Het resultaat van dit proces: nieuwe betekenissen die eerder niet aanwezig waren in de groep, komen tevoorschijn. Toward Agreement: Constructive Conflict Mutually shared cognition wordt ontwikkeld wanneer agreement wordt bereikt omtrent de betekenisgevingen. Dat is niet zo vanzelfsprekend. Als geaccepteerd: de betekenisgeving kan een deel worden van de mutually shared cognition 4

5 Als niet geaccepteerd (geen overeenstemming over de interpretatie van de betekenisgeving): dit kan leiden tot een verdere uitwerking d.m.v. bemiddeling tussen de verschillende betekenissen (/betekenisontleningen). leidt niet per se tot voortgang omdat: het kan gezien worden als een paradox oplossing is dan vaak het negeren van een van inbreng van sommige groepsleden het kan gezien worden als een persoonlijke, emotionele afwijzing leidt tot onproductief teamgedrag Het team zal dus enkel voordeel halen uit een verschil in mening als dit leidt tot verdere onderhandeling, met als doel een gelijklopende nieuwe betekenis. Hypothese 1: Verbeterende (co-)construction en constructief conflict zullen de ontwikkeling van mutually shared cognition positief beïnvloeden. (zie tabel 2, p.9) In wetenschappelijke literatuur over organisaties, is er veel interesse in mutually shared cognition - speelt een grote rol in het uitleggen van de effectiviteit van teams want creëert een context voor efficiënt beslissingen nemen in teamverband 1) groepsleden verbinden zich in een context die mogelijkheden biedt om te leren van andermans voorkeuren en visies 2) de ontwikkeling van shared cognition vergemakkelijkt gecoördineerde acties omdat het verzekert dat alle deelnemers hetzelfde probleem aan het oplossen zijn en het helpt de cognitieve activiteiten te benutten 3) actief gebruikmaken van verschillende visies kan leiden tot het gebruikmaken van meer alternatieven en rijkere beargumentatie probleemoplossing kan creatiever worden Maar niet enkel de prestatie is van belang, ook het proces en het product (output) zijn belangrijk! - De graad naar dewelke het productieproces de mogelijkheid van leden om samen te werken vergoot - De graad naar dewelke de individuele teamleden kunnen groeien (op professioneel vlak) Dient rekening mee gehouden te worden Drie cruciale elementen die van belang zijn vanuit een professioneel educatief perspectief: 5

6 - Individuele groei - Prestatie - Levensvatbaarheid van het team Dit toont dat studenten ook beschikken over de competentie om een goed product te produceren om te kunnen omgaan met de complexe situatie van teamleren. Hypothese 2: beter ontwikkelde mutually shared cognition zal leiden tot hogere teameffectiviteit (zie tabel 2, p.9) Groups as Social Systems: Beliefs About the Interpersonal Context Salomon and Globerson: de meeste sociale effecten ontstaan uit de evolutie van de groep als sociaal systeem. - Shared beliefs (gedeelde overtuigingen = variabele op groepsniveau i.p.v. op individueel niveau) ontstaan dankzij de interactie tussen de teamleden De hoofdvraag blijft: hoe percipieert het team de inter-persoonlijke context gevormd door zijn team? Opvattingen van het team over de inter-persoonlijke relaties Dit is slechts door enkele onderzoekers onderzocht, maar toch zijn er enkele krachtige overtuigingen op groepsniveau gevonden - Psychological safety - Cohesion - Potency - Interdependence Psychological Safety = het gedeelde geloof dat het team veilig is voor het nemen van risico s (tussen verschillende leden van het team/interpersoonlijk) - Contradictorisch genoeg wordt leren vaak vergemakkelijkt door het nemen van risico s en vrij-denken. Edmondson wees op het belang van psychologische veiligheid als een vergemakkelijkende interpersoonlijke context voor teamlearning behavior. Het verlicht overbodige bezorgdheid over andermans reacties. Psychologische veiligheid speelt echter geen directe rol in de prestaties van een team, het vergemakkelijkt enkel gepast bedrag dat leidt tot betere prestatie. 6

7 Hypothese 3: psychologische veiligheid wordt positief geassocieerd met teamlearning behavior. Cohesie = het resultaat van alle krachten inwerkend op alle groepsleden om in de groep te blijven - Er is een kleine, maar positieve relatie tussen groepscohesie en groepsprestatie Cohesie = multidimensioneel Task cohesion Commitment to the task Social cohesion Interpesoonlijke aantrekking Verschillende types van samenhang kunnen prestatie als volgt beïnvloeden - Het samenhang-effect is vooral te danken aan interpersoonlijke aantrekking Moeite om te presteren wordt gedaan omwille van groepsleden die men graag heeft - Het samenhang-effect is vooral te danken aan commitment to the task Moeite om te presteren wordt gedaan omwille van het plezier van het afmaken van de taak Een meta-analyse toonde aan dat taak-cohesie de kritische component is in samenhang. Sociale cohesie kan schadelijk zijn omdat het groupthink kan oproepen. Hypothese 4a: taak-cohesie is positief gerelateerd aan teamlearning behavior Hypothese 4b: sociale cohesie is niet gerelateerd aan teamlearning behavior Interdependence Task-interdependence Verbindingen tussen taken Leidt naar meer communicatie, helpen en informatiedelen dan individuele taken Gerelateerd aan ervaren verantwoordelijkheid gedeelde verantwoordelijkheid op teamniveau Outcome interdependence de omvang met dewelke persoonlijke voordelen en verliezen van teamleden afhangen van het succesvol behalen van doelen door andere groepsleden teamleden zijn in dit geval meer open minded tegenover argumenten van anderen, meer bezorgd 7

8 over elkaars uitkomsten, meer geneigd om te zoeken naar oplossing en compromissen Beide soorten interdependence leiden tot gedeelde verantwoordelijkheid op niveau van het team en beïnvloeden het niveau van coöperatieve sociale interactie in teams Hypothese 5: taak- en uitkomsteninterdependence zal positief gerelateerd zijn aan learningbehavior Group Potency = het collectieve geloof van de groepsleden dat de groep effectief kan zijn = self-efficacy (zelfwerkzaamheid) maar dan op groepsniveau Er wordt gesteld dat wanneer group potency positief wordt geëvalueerd, dat er dan positieve effecten zullen zijn op de collectieve motivatie en prestatie. Dit is bevestigd, maar er werd niet gespecificeerd wat de shared conceptions eromtrent waren. Het zou kunnen dat potency het vertrouwen van het team bevordert en op die manier zou het team kunnen uitpluizen wat een bedreiging of mogelijkheid is voor hen. Edmondson: team efficacy is positively associated with team learning behavior = hypothese 6 Hoe zijn de voorgaande factoren onderling gerelateerd? 8

9 Resultaten Deel 1: de cognitieve kant van gezamenlijk leren Drie regressie-analyses: 1. Er werd getest of de gerapporteerde team learning behavior de gedeelde cognitie voorspelt (als het team aangeeft dat de gedeelde cognitie hoog is, wordt die aangifte dan (positief of negatief) voorspelt door het team learning behavior) 2. Voorspelt de gerapporteerde gedeelde cognitie de effectiviteit van het team? 3. Medieert gedeelde cognitie de relatie tussen team learning behavior en team effectiviteit? Als dat zo is, dan zou de bijdrage van team laerning behavior moeten wegvallen of insignificant worden wanneer hij in een model wordt gegoten tezamen met de variabele gedeelde cognitie Team learning behavior Mutually shared cognition Adjusted R² Tabel 2: regerssiemodellen van uitkomsten Mutually shared Team effectiveness cognition t p t p t p De tabel toont dat: - Team learning behavior voorspelt gedeelde cognitie ondersteuning voor Hypothese 1 - Gedeelde cognitie voorspelt team effectiviteit ondersteuning voor Hypothese 2 - Relatie tussen team learning behavior en team effectiviteit wordt deels gemedieerd door mutually shared cognition (deels zie padanalyse) 9

10 Padanalyse Deze analyse laat zien dat de drie team learning behaviors (Construction, co-construction en constructive conflict) zichzelf voorstellen als kennis-opbouwende activiteiten, die resulteren in gedeelde cognitie (= is de meest diepgaande leeruitkomst). Maar de gedeelde cognitie is ook een deel van de basis waarop team effectiviteit wordt gebouwd. Deel 2: de sociale kant van gezamenlijk leren Hier wordt gefocust op de relatie tussen de overtuiging/mening over inter-persoonlijke contacten en team learning behavior. Vier van de vijf geïdentificeerde teamovertuigingen (overtuiging van ) voorspellen significant team learning behavior: - Onderlinge afhankelijkheid - Taak cohesie - Psychologische veiligheid - Group potency Vormen de context van team learning behavior Team learning behavior wordt niet bepaald door sociale cohesie. Deze resultaten bieden steun voor hypothese 3, 4a, 4b, 5 en 6 en ondersteunt ook de overtuiging dat deze factoren complementair zijn. 10

11 Deel drie: het model testen Het eerste model legt de ontwikkeling van gedeelde cognitie uit (figuur 4 maar dan zonder de variabele team effectiveness ). Het tweede model doet dit ook maar brengt de variabele team-effectiviteit in rekening. Naar een model van gedeelde cognitie Gedeelde cognitie is volgens dit model een conceptuele ontwikkeling, resulterend uit teamleren. Het is belangrijk om te zien dat de invloed van opvattingen over gedeelde cognitie omarmd wordt door het team via de leergedragingen (learning behaviors). Naar een model van team effectiviteit De relaties tussen taak cohesie en team effectiviteit en tussen group potency naar team effectiviteit zijn gerechtvaardigd want: een hoge gedeelde toewijding aan een taak en hoge group potency zullen waarschijnlijk, ook in ander teamgedrag (naast leren), leiden tot effectiviteit. Relatie tussen team learning behaviors en team effectiviteit wordt hier niet deels, maar volledig gemedieerd door gedeelde cognitie. Dit kan worden verklaard vanuit het feit dat een deel van de relatie tussen team learning behavior en team effectiviteit geclassificeerd kan worden als vals als gevolg van de relatie van taak cohesie en group potency met zowel team learning behavior en team effectiviteit. 11

12 Conclusie en Discussie Theoretische implicaties 1. Gezamenlijk leren werd geconceptualiseerd als de creatie van gedeelde cognitie Discourspatronen werden gezien als sociocognitieve processen waardoor gedeelde cognitie wordt gebouwd. Learning Behaviors - Construction - Co-construction - Constructive conflict De resultaten van dit onderzoeken tonen dat deze benadering het mogelijk maakt om teamleren te begrijpen als een proces naar gedeelde cognitie. 2. Dit artikel zei dat team learning behavior niet plaatsvindt door gewoon mensen bij elkaar te zetten. Men moet rekening houden met de interpersoonlijke context. Dit onderzoek heeft gebruikt gemaakt van onderzoek uit de organisatorische en sociale psychologie om aspecten van interpersoonlijke context te weten te komen Interdependence Task cohesion Cruciaal voor team learning Psychological safety behaviors Group potency Geeft aanleiding tot gedeelde cognitie Leidt tot hoger waargenomen team effectiviteit 3. Er wordt aangetoond dat constructies en inzichten van organisatorische wetenschap over aspecten van interpersoonlijke context transfereerbaar zijn naar gezamenlijk leren in educatieve settings. Meer specifiek: de resultaten benadrukken het belang van team belief voor leren Zoals psychological safety: het geeft de mogelijkheid om ander leergedrag te vertonen gemeenschapsgevoel Dan: geen angst, niet defensief gedrag, bereid om risico s te nemen om het leren te bevorderen Bv: het (durven) oneens zijn met elkaar Aspecten zoals taak cohesie en interdependence lijkten leerprocessen te bevorderen 12

13 High group potency belief versterkt het idee dat investering zal belonen moedigt het leerproces aan Praktische implicaties 1. Leraren en managers moeten expliciete aandacht verlenen aan de basisvereisten die inter-persoonlijke processen bevorderen en aan aspecten die leren bevorderen. Dit onderzoek stelt verschillende wegen voor in de inter-persoonlijke context waarop de aandacht moet worden gevestigd als men kennis wilt construeren. 2. Het onderzoek schijnt licht op de vragen van teams die te maken krijgen met het bepalen van de gestelde taak of het gestelde probleem Men moet zowel met begrijpen als agreement omgaan D.w.z. dat er ruimte moet zijn voor learning behaviors Bv: Conflicten moeten worden gezien als een kans i.p.v een bedreiging om te leren ze zijn de motor van verdere communicatie 13

Interpersoonlijke context. Leer-gedrag. Gedeeld mentaal model van de taak

Interpersoonlijke context. Leer-gedrag. Gedeeld mentaal model van de taak SAMENVATTING Van teams wordt verwacht dat zij effectiever zijn in het managen van complexe problemen dan individuen, aangezien teams mensen samenbrengen die verschillende ervaringen, waarden en kennis

Nadere informatie

Determinanten van Leiderschap-Succes: Ontwikkeling van een Integratief. Model van Persoonlijkheid, Overtuigingen, Gedrag, en Diversiteit

Determinanten van Leiderschap-Succes: Ontwikkeling van een Integratief. Model van Persoonlijkheid, Overtuigingen, Gedrag, en Diversiteit SAMENVATTING Determinanten van Leiderschap-Succes: Ontwikkeling van een Integratief Model van Persoonlijkheid, Overtuigingen, Gedrag, en Diversiteit Leiders zijn belangrijke leden van organisaties. De

Nadere informatie

SAMENVATTING Hoofdstuk 1

SAMENVATTING Hoofdstuk 1 SAMENVATTING Dit proefschrift gaat over een onderwerp waaraan veel mensen een groot gedeelte van hun leven besteden, namelijk het werken in teams. De omstandigheden in deze teams kunnen een grote invloed

Nadere informatie

BLITS LITERATUUR. Eva Kyndt Elisabeth Raes Bart Lismont Filip Dochy

BLITS LITERATUUR. Eva Kyndt Elisabeth Raes Bart Lismont Filip Dochy BLITS LITERATUUR Eva Kyndt Elisabeth Raes Bart Lismont Filip Dochy INHOUD Coöperatief leren Team of groep? Teamleren Kenmerkenteams Ontwikkeling van teams Faciliteren van (informeel) leren Faciliteren

Nadere informatie

Samenvatting / Dutch summary

Samenvatting / Dutch summary Samenvatting / Dutch summary De verantwoordelijkheid die mensen al dan niet nemen voor hun eigen leven is een centraal thema op dit moment, zowel binnen de politieke als de publieke discussie: we gaan

Nadere informatie

Effectieve strategieën voor zelfgereguleerd leren

Effectieve strategieën voor zelfgereguleerd leren Effectieve strategieën voor zelfgereguleerd leren NWO Onderzoek van Hester de Boer, Anouk S. Donker-Bergstra, Danny D.N.M. Kostons (2012, GION) Samengevat door Irma van der Neut (IVA Onderwijs) Zelf gereguleerd

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20566 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Wit, Frank R.C. de Title: The paradox of intragroup conflict Issue Date: 2013-02-28

Nadere informatie

Hefbomen van Leiderschap. Simpel. Voorspellend. Invloedrijk.

Hefbomen van Leiderschap. Simpel. Voorspellend. Invloedrijk. Hefbomen van Leiderschap Simpel. Voorspellend. Invloedrijk. Excellente Competentiemodellen Organisaties zoeken naar simpele, praktische middelen voor de ontwikkeling van leiderschap. Een grote focus op

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting 220 Nederlandse Samenvatting Summary in Dutch Teams spelen een belangrijke rol in moderne organisaties (Devine, Clayton, Phillips, Dunford, & Melner, 1999; Mathieu, Marks, & Zaccaro, 2001). Doordat teams

Nadere informatie

- Mensen gaan meer variëteit kiezen bij hun consumptiekeuzes wanneer ze weten dat hun gedrag nauwkeurig publiekelijk zal onderzocht worden.

- Mensen gaan meer variëteit kiezen bij hun consumptiekeuzes wanneer ze weten dat hun gedrag nauwkeurig publiekelijk zal onderzocht worden. Abstract: - 3 experimenten - Mensen gaan meer variëteit kiezen bij hun consumptiekeuzes wanneer ze weten dat hun gedrag nauwkeurig publiekelijk zal onderzocht worden. - Studie 1&2: consumenten verwachten

Nadere informatie

The Leader s Role in Group Learning. Zaccaro, Ely, Shuffler

The Leader s Role in Group Learning. Zaccaro, Ely, Shuffler The Leader s Role in Group Learning Zaccaro, Ely, Shuffler Verschillende ervaringen uit de praktijk leren ons dat er nood is aan continu leren op niveau van de groep (groepsleren). 1) Verschillende onderzoekers

Nadere informatie

De PLG-bril. De drie capaciteiten

De PLG-bril. De drie capaciteiten De PLG-bril De PLG-bril (Verbiest, 2008) kan als hulpmiddel gebruikt worden om na te gaan in hoeverre de leerprocessen op verschillende niveaus met elkaar verbonden zijn en verbonden zijn aan de koers.

Nadere informatie

ZELFSTURENDE TEAMS ENKELE THEORIEËN TER OVERDENKING EEUWKE BREMMER, MARK NIJSSEN & ERNST JAN REITSMA 6 NOVEMBER 2014

ZELFSTURENDE TEAMS ENKELE THEORIEËN TER OVERDENKING EEUWKE BREMMER, MARK NIJSSEN & ERNST JAN REITSMA 6 NOVEMBER 2014 ZELFSTURENDE TEAMS ENKELE THEORIEËN TER OVERDENKING EEUWKE BREMMER, MARK NIJSSEN & ERNST JAN REITSMA 6 NOVEMBER 2014 Basis elementen team 1. Een collectief doel; 2. Onderlinge afhankelijkheid door verschillende

Nadere informatie

EFFECTIEF LEREN DOOR FORMATIEVE INSTRUCTIE EN EVALUATIE STRATEGIEEN DR. KELLY MEUSEN-BEEKMAN

EFFECTIEF LEREN DOOR FORMATIEVE INSTRUCTIE EN EVALUATIE STRATEGIEEN DR. KELLY MEUSEN-BEEKMAN EFFECTIEF LEREN DOOR FORMATIEVE INSTRUCTIE EN EVALUATIE STRATEGIEEN DR. KELLY MEUSEN-BEEKMAN HET DOEL VAN DEZE LEZING - Wat is formatief toetsen - De relatie tot bijvoorbeeld SRL en motivatie - Introduceren

Nadere informatie

De praktijk van leren en werken in teams: wetenschap en praktijk

De praktijk van leren en werken in teams: wetenschap en praktijk De praktijk van leren en werken in teams: wetenschap en praktijk Prof. Dr. F. Dochy Een discussie over de aanpak van je eigen casus en een conclusie over bruikbare richtlijnen 20 jaar ervaring in leren

Nadere informatie

Ronde van Vlaanderen 2008. Omgaan met Diversiteit

Ronde van Vlaanderen 2008. Omgaan met Diversiteit Ronde van Vlaanderen 2008 Omgaan met Diversiteit Omgaan met diversiteit Diversiteitstest Referentiekader: omgaan met diversiteit Screeningsinstrument Doe de diversiteitstest! Vul de test individueel in.

Nadere informatie

DEFINITIES COMPETENTIES

DEFINITIES COMPETENTIES DEFINITIES COMPETENTIES A. MENSEN LEIDINGGEVEN A1 Sturen Geeft op een duidelijke manier richting aan een team, neemt de leiding op zich, zet mensen en middelen zodanig in dat doelen met succes worden bereikt.

Nadere informatie

Coöperatie en communicatie:

Coöperatie en communicatie: Nederlandse Samenvatting (summary in Dutch) 135 Coöperatie en communicatie: Veranderlijke doelen en sociale rollen Waarom werken mensen samen? Op het eerste gezicht lijkt het antwoord op deze vraag vrij

Nadere informatie

Management. Hoofdstuk. Groepen en teams

Management. Hoofdstuk. Groepen en teams Management negende editie STEPHEN P. ROBBINS MARY COULTER Hoofdstuk 14 Groepen en teams Overzicht Groepen begrijpen Beschrijf de verschillende soorten groepen. Beschrijf de vijf stadia van groepsontwikkeling.

Nadere informatie

Samenvatting (Summary in Dutch)

Samenvatting (Summary in Dutch) Samenvatting (Summary in Dutch) Burnout, een toestand van mentale uitputting door chronische stress in de werksituatie, vormt een ernstig maatschappelijk probleem dat momenteel veel aandacht krijgt. In

Nadere informatie

Summary in Dutch Nederlandse Samenvatting. Het delen van Affect: Paden, Processen en Prestatie

Summary in Dutch Nederlandse Samenvatting. Het delen van Affect: Paden, Processen en Prestatie Summary in Dutch Nederlandse Samenvatting Het delen van Affect: Paden, Processen en Prestatie Het delen van gevoelens (emoties of stemmingen) met anderen is bijna onvermijdelijk in ons dagelijks leven.

Nadere informatie

( Verantwoord ) Beleidsvoerend Vermogen

( Verantwoord ) Beleidsvoerend Vermogen ( Verantwoord ) Beleidsvoerend Vermogen Herman Siebens SOK - Beveren-Waas 10 / 12 / 2010 Er verandert heel wat meer met minder! toenemende druk richting autonomie openheid naar de maatschappelijke omgeving

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/67116 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Ashikali, T.S. Title: Leadership and inclusiveness in public organizations Issue

Nadere informatie

Team Mirror. Overzicht 4 bouwstenen van High Impact Teaming. Vertrouwelijk document uitgegeven door

Team Mirror. Overzicht 4 bouwstenen van High Impact Teaming. Vertrouwelijk document uitgegeven door Team Mirror Overzicht 4 bouwstenen van High Impact Teaming Vertrouwelijk document uitgegeven door www.unicorngroup.be Overzicht 4 kernen van teameffectiviteit Teamleren STOP S1: We nemen regelmatig afstand

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting (Dutch Summary)

Nederlandse Samenvatting (Dutch Summary) Nederlandse Samenvatting (Dutch Summary) 175 176 Corruptie heeft enorme negatieve gevolgen voor mensen over de hele wereld het laat het nationaal vermogen slinken (Kaufmann et al., 2006), veroorzaakt achteruitgang

Nadere informatie

Festival leren van toetsen Upward Feedback

Festival leren van toetsen Upward Feedback Festival leren van toetsen Upward Feedback Radboudumc Health Academy Nijmegen Lia Fluit, associate professor werkplekleren Tim Klaassen, onderwijskundige Tilburg, 7 juni2019 Feedback OPZET Inleiding over

Nadere informatie

Appendix A Checklist voor visible learning inside *

Appendix A Checklist voor visible learning inside * Appendix A Checklist voor visible learning inside * * Op www.bazalt.nl/lerenzichtbaarmaken kunt u dit formulier downloaden en vervolgens printen. Het is belangrijk dat de medewerkers van de school deze

Nadere informatie

Summary 215. Samenvatting

Summary 215. Samenvatting Summary 215 216 217 Productontwikkeling wordt in steeds vaker georganiseerd in de vorm van consortia. Het organiseren van productontwikkeling in consortia is iets wat uitdagingen met zich meebrengt omdat

Nadere informatie

Samenvatting. (Summary in Dutch)

Samenvatting. (Summary in Dutch) (Summary in Dutch) 142 In dit proefschrift is de rol van de gezinscontext bij probleemgedrag in de adolescentie onderzocht. We hebben hierbij expliciet gefocust op het samenspel met andere factoren uit

Nadere informatie

SAMENVATTING. Het onderzoek binnen deze thesis bespreekt twee onderwerpen. Het eerste onderwerp, dat

SAMENVATTING. Het onderzoek binnen deze thesis bespreekt twee onderwerpen. Het eerste onderwerp, dat SAMENVATTING Het onderzoek binnen deze thesis bespreekt twee onderwerpen. Het eerste onderwerp, dat beschreven wordt in de hoofdstukken 2 tot en met 6, heeft betrekking op de prestaties van leerlingen

Nadere informatie

STRATEGIE IMPLEMENTATIE SUCCESFACTOREN

STRATEGIE IMPLEMENTATIE SUCCESFACTOREN STRATEGIE IMPLEMENTATIE FACTOREN 9 FACTOREN VOOR STRATEGIE IMPLEMENTATIE STRATAEGOS.COM STRATEGIE IMPLEMENTATIE ALS CONCURRENTIEVOORDEEL 1 2 3 4 5 Om succesvol te zijn en blijven moeten organisaties hun

Nadere informatie

waarbij de kennisontwikkeling plaatsvindt vanuit een specifieke situatie en gericht is op een specifiek gemeenschappelijk doel. In dit proces is het v

waarbij de kennisontwikkeling plaatsvindt vanuit een specifieke situatie en gericht is op een specifiek gemeenschappelijk doel. In dit proces is het v Samenvatting Het oplossen van complexe vraagstukken gebeurt steeds vaker door experts die in multidisciplinaire teams virtueel, veelal langs elektronische weg, samenwerken zonder elkaar rechtstreeks te

Nadere informatie

Samenvatting (Summary in Dutch)

Samenvatting (Summary in Dutch) Samenvatting (Summary in Dutch) Introductie In dit proefschrift evalueer ik de effectiviteit van de academische discussie over de ethiek van documentaire maken. In hoeverre stellen wetenschappers de juiste

Nadere informatie

The role of interpersonal conflict between top and middle managers in top-down and bottom-up initiatives. Rein Denekamp

The role of interpersonal conflict between top and middle managers in top-down and bottom-up initiatives. Rein Denekamp Samenvatting Inleiding In de huidige dynamische en complexe omgeving waarin veel organisaties opereren, wordt corporate entrepreneurship vaak gezien als een noodzaak. Het goed doorgronden van het ondernemend

Nadere informatie

Communication and Performance

Communication and Performance 10. Samenvatting Onderzoeksvragen en theoretisch achtergrond Innovatieactiviteiten zijn cruciaal voor bedrijven en vormen de basis voor hun overleven. 130 jaar geleden werden de eerste bedrijfsmatig geplande

Nadere informatie

dat individuen met een doelpromotie-oriëntatie positieve eigeneffectiviteitswaarnemingen

dat individuen met een doelpromotie-oriëntatie positieve eigeneffectiviteitswaarnemingen 133 SAMENVATTING Sociale vergelijking is een automatisch en dagelijks proces waarmee individuen informatie over zichzelf verkrijgen. Sinds Festinger (1954) zijn assumpties over sociale vergelijking bekendmaakte,

Nadere informatie

Team performance in Copyright 2018 ROI Institute Europe

Team performance in Copyright 2018 ROI Institute Europe Team performance in beeld Om maar gelijk met de deur in huis te vallen Denk aan de teams waarin je gewerkt hebt en stel jezelf de volgende vraag: Wat was het belangrijkste kenmerk van het team waardoor

Nadere informatie

<-> Klassieke wetenschap: probeert om de elementen van het waargenomen heelal te isoleren om zijn dynamische complexiteit te begrijpen.

<-> Klassieke wetenschap: probeert om de elementen van het waargenomen heelal te isoleren om zijn dynamische complexiteit te begrijpen. Grasping the dynamic complexity of team learning: an integrative model for effective team learning in organisations Introduction Vandaag is teamwork veel voorkomend in organisaties en wetenschappen voorzien

Nadere informatie

SOL. SOL self-organised learning

SOL. SOL self-organised learning SOL self-organised learning SOL is een didactisch concept waarin verschillende moderne methoden op een nieuwe manier gebruikt worden. Essentieel is dat SOL het leren combineert met doceren met als achterliggende

Nadere informatie

Samenvatting. Fouten en identiteitsbedreiging: Een intergroepsperspectief op het omgaan met fouten in organisaties

Samenvatting. Fouten en identiteitsbedreiging: Een intergroepsperspectief op het omgaan met fouten in organisaties Samenvatting Fouten en identiteitsbedreiging: Een intergroepsperspectief op het omgaan met fouten in organisaties In dit proefschrift stel ik dat fouten een bedreiging van de sociale identiteit kunnen

Nadere informatie

Functieprofiel. Leraar. op OBS Het Toverkruid LA, 1,0 FTE. Aanstelling voor een jaar welke bij goed functioneren kan leiden tot een vaste aanstelling.

Functieprofiel. Leraar. op OBS Het Toverkruid LA, 1,0 FTE. Aanstelling voor een jaar welke bij goed functioneren kan leiden tot een vaste aanstelling. Functieprofiel Leraar op OBS Het Toverkruid LA, 1,0 FTE Aanstelling voor een jaar welke bij goed functioneren kan leiden tot een vaste aanstelling. April 2018 Specifieke competenties teamlid OBS Het Toverkruid

Nadere informatie

Hoe je zorgt voor veranderbereidheid bij medewerkers

Hoe je zorgt voor veranderbereidheid bij medewerkers Hoe je zorgt voor veranderbereidheid bij medewerkers Succesvol reorganiseren Hoe je zorgt voor veranderbereidheid bij medewerkers Succesvol reorganiseren Rijksorganisaties hebben te maken met veranderingen

Nadere informatie

Lijdende teams of Leidende teams? Of: bezieling versus burnout

Lijdende teams of Leidende teams? Of: bezieling versus burnout Lijdende teams of Leidende teams? Of: bezieling versus burnout Waaraan herken je een Leidend Team? Effectieve teams zorgen ervoor dat mensen het naar hun zin hebben in de organisatie. Dat mensen met plezier

Nadere informatie

Betekenisvol Leren Onderwijzen in de werkplekleeromgeving

Betekenisvol Leren Onderwijzen in de werkplekleeromgeving Betekenisvol Leren Onderwijzen in de werkplekleeromgeving Kempelonderzoekscentrum Jeannette Geldens, lector Monique van der Heijden, promovenda-docentonderzoeker Herman L. Popeijus, erelector Doelen en

Nadere informatie

2 SYSTEMEN IN 1 HOOFD

2 SYSTEMEN IN 1 HOOFD 2 SYSTEMEN IN 1 HOOFD Dr. Eva Debusscher Psychiater Eenheid Ontwenning dr. Céline Hinnekens Doctor in de psychologie; Psycholoog Eenheid Ontwenning INTRODUCTIE INTRODUCTIE INTRODUCTIE INTRODUCTIE OVERZICHT

Nadere informatie

Deel I: Integratie van Opvoeding in het I-Change Model

Deel I: Integratie van Opvoeding in het I-Change Model Samenvatting Hoewel bekend is dat roken schadelijk is voor de gezondheid, beginnen adolescenten nog steeds met roken. Om dit te veranderen is het nodig een beter inzicht te krijgen in de factoren die

Nadere informatie

Bijlage 8.8: Professionele leergemeenschappen (Verbiest, 2012)

Bijlage 8.8: Professionele leergemeenschappen (Verbiest, 2012) Bijlage 8.8: Professionele leergemeenschappen (Verbiest, 2012) Professionele leergemeenschappen (Verbiest, 2012) en netwerk-leren (De Laat, 2012) verhogen de kans op succesvol leren in het kader van een

Nadere informatie

Inspiratiedag Brede School 29 april 2014 Bronks Talenkennis versterken van kinderen en jongeren in de Brede School

Inspiratiedag Brede School 29 april 2014 Bronks Talenkennis versterken van kinderen en jongeren in de Brede School Inspiratiedag Brede School 29 april 2014 Bronks Talenkennis versterken van kinderen en jongeren in de Brede School Piet Van Avermaet Inhoud Voorstelling SDL Kennismaking Stellingen Taal, taal leren, talige

Nadere informatie

Plannen en schrijven met een elektronische outline-tool

Plannen en schrijven met een elektronische outline-tool 1 Plannen en schrijven met een elektronische outline-tool Milou de Smet, Saskia Brand-Gruwel & Paul Kirschner Open Universiteit Goed schrijven is een belangrijke, maar complexe vaardigheid. De schrijver

Nadere informatie

Morele leerprocessen in Communities of Practice. Onderzoekslijn 3

Morele leerprocessen in Communities of Practice. Onderzoekslijn 3 Morele leerprocessen in Communities of Practice Onderzoekslijn 3 Onderzoekslijn 3 ProSense Versterking van het bewustzijn van leerkrachten van hun moreel- pedagogisch handelen 1. Welk type ontwikkeling

Nadere informatie

De persoonlijkheidskenmerken. succesvol D66 er. Intelligent. Evenwichtig. Open van geest. Consciëntieus. Extravert. Initiatiefrijk

De persoonlijkheidskenmerken. succesvol D66 er. Intelligent. Evenwichtig. Open van geest. Consciëntieus. Extravert. Initiatiefrijk Omwille van de leesbaarheid wordt in dit document gesproken over hij. Overal waar hij staat wordt hij/zij bedoeld. De persoonlijkheidskenmerken van een succesvol D66 er De persoonlijkheidskenmerken van

Nadere informatie

Rapport Docent i360. Test Kandidaat

Rapport Docent i360. Test Kandidaat Rapport Docent i360 Naam Test Kandidaat Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Sterkte/zwakte-analyse 3. Feedback open vragen 4. Overzicht competenties 5. Persoonlijk ontwikkelingsplan Inleiding Voor u ligt het

Nadere informatie

Leadership in Project-Based Organizations: Dealing with Complex and Paradoxical Demands L.A. Havermans

Leadership in Project-Based Organizations: Dealing with Complex and Paradoxical Demands L.A. Havermans Leadership in Project-Based Organizations: Dealing with Complex and Paradoxical Demands L.A. Havermans LEADERSHIP IN PROJECT-BASED ORGANIZATIONS Dealing with complex and paradoxical demands Leiderschap

Nadere informatie

How to present online information to older cancer patients N. Bol

How to present online information to older cancer patients N. Bol How to present online information to older cancer patients N. Bol Dutch summary (Nederlandse samenvatting) Dutch summary (Nederlandse samenvatting) Goede informatievoorziening is essentieel voor effectieve

Nadere informatie

Management accounting en stewardship

Management accounting en stewardship Management accounting en stewardship Naar dynamisch performance management Prof. Dr. Ed Vosselman 11 04 2017 Ontwikkelingen in governance en management Twee belangrijke aan elkaar gerelateerde ontwikkelingen:

Nadere informatie

Vier in Balans-tool. Rapportage Teamlid

Vier in Balans-tool. Rapportage Teamlid Vier in Balans-tool Rapportage Teamlid 1 Inleiding Deze tool is gebaseerd op het Vier in Balans-model en is aangevuld met elementen uit Didactiek en Leiderschap in Balans. Dit model vat samen wat er uit

Nadere informatie

Reflectie op besluitvorming en handelen

Reflectie op besluitvorming en handelen Reflectie op besluitvorming en handelen Methodiek Omschrijving: De kwaliteit van besluitvorming heeft een invloed op de kwaliteit van de hulpverlening en het gevoel van effectiviteit. Dit is een belangrijk

Nadere informatie

Communicating about Concerns in Oncology K. Brandes

Communicating about Concerns in Oncology K. Brandes Communicating about Concerns in Oncology K. Brandes Nederlandse samenvatting Uit een recente rapportage van KWF Kankerbestrijding blijkt dat 64% van de (ex-) patiënten met kanker zorgen ervaart over psychosociale

Nadere informatie

Teamleider als duizendpoot. Beleidsniveau s. Externe functie van een team. Wat willen we bereiken. Interne functie van een team 30-9-2013

Teamleider als duizendpoot. Beleidsniveau s. Externe functie van een team. Wat willen we bereiken. Interne functie van een team 30-9-2013 LEIDING GEVEN AAN EEN BEHANDELTEAM Multitasking als uitdaging Willem de Haas Teamleider als duizendpoot Organisatiewonder Relatiekunstenaar Taalvirtuoos Doelgericht en inspirerend Leiderschap (missie)

Nadere informatie

Adventure Education. Ervaren en leren in adventure education : hoe effectief?

Adventure Education. Ervaren en leren in adventure education : hoe effectief? Adventure Education Ervaren en leren in adventure education : hoe effectief? Johan Hovelynck 21.10.2016 Ervaringsleren & effectiviteit Johan Hovelynck 20 jaar Nature Ervaren & leren: hoe effectief? Effectiviteit

Nadere informatie

FPC Veldzicht Coaching op competentieontwikkeling van individuen en teams.

FPC Veldzicht Coaching op competentieontwikkeling van individuen en teams. FPC Veldzicht Coaching op competentieontwikkeling van individuen en teams. Een coproductie van Veldzicht, DJI en Saxion Drs. Stephan van der Voort Kenniscentrum Gezondheid, Welzijn en Technologie Kom verder.

Nadere informatie

Vier in Balans-tool. Individuele Rapportage

Vier in Balans-tool. Individuele Rapportage Vier in Balans-tool Individuele Rapportage 1 Inleiding Deze tool is gebaseerd op het Vier in Balans-model en is aangevuld met elementen uit Didactiek en Leiderschap in Balans. Dit model vat samen wat er

Nadere informatie

De mindset van een verbinder Focus op balans, afstemming en integratie

De mindset van een verbinder Focus op balans, afstemming en integratie De mindset van een verbinder Focus op balans, afstemming en integratie Zou je door een andere focus en een andere manier van denken de kans op succes kunnen verhogen? In het praktijkonderzoek verschil

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting (Summary in Dutch) Het managen van weerstand van consumenten tegen innovaties

Nederlandse samenvatting (Summary in Dutch) Het managen van weerstand van consumenten tegen innovaties Nederlandse samenvatting (Summary in Dutch) Het managen van weerstand van consumenten tegen innovaties De afgelopen decennia zijn er veel nieuwe technologische producten en diensten geïntroduceerd op de

Nadere informatie

Zeven stellingen over succesvol schoolleiderschap herzien

Zeven stellingen over succesvol schoolleiderschap herzien Zeven stellingen over succesvol schoolleiderschap herzien Ewout van Luijk, mei 2019 Schoolleiderschap is na het leraarschap de tweede meest invloedrijke factor op de resultaten van leerlingen. Deze stelling

Nadere informatie

Motiveren om te leren

Motiveren om te leren Motiveren om te leren Een succesvol opleidingsbeleid is afhankelijk van verschillende factoren. De keuze van een goede opleidingsaanbieder speelt een rol, net zoals een grondige behoeftedetectie en de

Nadere informatie

De ontwikkeling van de Mondriaan methode VISIE OP PROFESSIONALISEREN

De ontwikkeling van de Mondriaan methode VISIE OP PROFESSIONALISEREN M.11i.0419 De ontwikkeling van de Mondriaan methode VISIE OP PROFESSIONALISEREN versie 02 M.11i.0419 Naam notitie/procedure/afspraak Visie op professionaliseren Eigenaar/portefeuillehouder Theo Bekker

Nadere informatie

vanuit de technische en organisatorische omgeving, werk-verdeling, budget, planning, en hergebruik van componenten. Het documenteren van SA dient

vanuit de technische en organisatorische omgeving, werk-verdeling, budget, planning, en hergebruik van componenten. Het documenteren van SA dient 9 Samenvatting Software heeft vooruitgang in veel vakgebieden mogelijk gemaakt en heeft een toenemend invloed op ons leven en de samenleving in zijn geheel. Software wordt gebruikt in computers, communicatienetwerken,

Nadere informatie

Samenvatting. Mensen creëren hun eigen, soms illusionaire, visie over henzelf en de wereld

Samenvatting. Mensen creëren hun eigen, soms illusionaire, visie over henzelf en de wereld Samenvatting Mensen creëren hun eigen, soms illusionaire, visie over henzelf en de wereld om hen heen. Zo hebben vele mensen een natuurlijke neiging om zichzelf als bijzonder positief te beschouwen (bijv,

Nadere informatie

ONDERZOEK ALS EFFECTIEVE INTERVENTIE OM DE PRAKTIJK TE VERSTERKEN MARCO SNOEK

ONDERZOEK ALS EFFECTIEVE INTERVENTIE OM DE PRAKTIJK TE VERSTERKEN MARCO SNOEK ONDERZOEK ALS EFFECTIEVE INTERVENTIE OM DE PRAKTIJK TE VERSTERKEN MARCO SNOEK Onderwijs ontwikkeling 2 INHOUD Onderzoek als impuls voor onderwijsontwikkeling? Wat weten we over onderwijsontwikkeling? De

Nadere informatie

SAMENVATTING Samenwerkend leren wordt gekenmerkt door een didactiek die interacties tussen lerenden stimuleert. Door studenten te laten samenwerken ontstaan leersituaties waarin ideeën, informatie en ervaringen

Nadere informatie

Methoden van het Wetenschappelijk Onderzoek: Deel II Vertaling pagina 83 97

Methoden van het Wetenschappelijk Onderzoek: Deel II Vertaling pagina 83 97 Wanneer gebruiken we kwalitatieve interviews? Kwalitatief interview = mogelijke methode om gegevens te verzamelen voor een reeks soorten van kwalitatief onderzoek Kwalitatief interview versus natuurlijk

Nadere informatie

De informatie uit dit rapport is vertrouwelijk. Bewaar dit rapport dus op een veilige plek!

De informatie uit dit rapport is vertrouwelijk. Bewaar dit rapport dus op een veilige plek! TEAMRAPPORT Inhoud Introductie... 2 Het persoonlijkheidstype van uw team... 3 De sterke eigenschappen van uw team...4 Valkuilen van uw team... 5 Kleurenwiel van uw teamleden... 6 Kleurenwiel van uw team

Nadere informatie

13.6. Onderzoeksresultaten: Betekenis voor verander- en

13.6. Onderzoeksresultaten: Betekenis voor verander- en Inhoudsopgave Dankwoord 5 Lijst van gebruikte Afkortingen 9 Lijst van figuren 15 Lijst van tabellen 16 1. Algemene inleiding 19 1.1. Inspiraties voor het onderzoek 24 1.2. Praktische relevantie van het

Nadere informatie

In charge but not in control. Scientific Management vs Complexiteitstheorie

In charge but not in control. Scientific Management vs Complexiteitstheorie In charge but not in control Scientific Management vs Complexiteitstheorie Scientific Management Leiderschap/Consulting is objectief. Blauwdrukken, ontwerpen, plannen. De organisatie wordt gezien als een

Nadere informatie

WIE? WAT? WAAROM? HUMANE. wetenschappen. Infodocument voor ouders en leerlingen, door het GO! Atheneum Vilvoorde.

WIE? WAT? WAAROM? HUMANE. wetenschappen. Infodocument voor ouders en leerlingen, door het GO! Atheneum Vilvoorde. WIE? WAT? WAAROM? HUMANE wetenschappen Infodocument voor ouders en leerlingen, door het GO! Atheneum Vilvoorde. HUM WET IS HET IETS VOOR MIJ? HUMANE WETENSCHAPPEN VISIE Van leerlingen Humane wetenschappen

Nadere informatie

NL COACH CONGRES 01/12/2017

NL COACH CONGRES 01/12/2017 Persoonlijke ontwikkeling van de sportcoach 60graden feedback assessment NL COACH CONGRES 0//07 MARK.KAPTEIN@SPORTCOACHEXCEL.NL YARA@PUREPERFORMANCECOACHING.NL WELKOM Be here Be safe Be well Doel vandaag

Nadere informatie

The influence of team diversity inside and outside the team on the level of ambidexterity

The influence of team diversity inside and outside the team on the level of ambidexterity The influence of team diversity inside and outside the team on the level of ambidexterity Synopsis onderszoeksplan Afstudeerscriptie Strategisch Management, faculteit Bedrijfskunde, Wendy Poppelaars -

Nadere informatie

Resultaten van de TeamSpiegel

Resultaten van de TeamSpiegel Resultaten van de TeamSpiegel We onderscheiden zes dimensies die samen een beeld geven hoe ver dit team is in haar ontwikkeling. De eerste drie dimensies (Cohesie, Vertrouwen en Veiligheid) hangen sterk

Nadere informatie

Perseverative cognition: The impact of worry on health. Nederlandse samenvatting

Perseverative cognition: The impact of worry on health. Nederlandse samenvatting Perseverative cognition: The impact of worry on health Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Perseveratieve cognitie: de invloed van piekeren op gezondheid Iedereen maakt zich wel eens zorgen.

Nadere informatie

Modelleren en meten team resilience. Niek Steijger, Dolf van der Beek, Johan van der Vorm, Raphaël Gallis

Modelleren en meten team resilience. Niek Steijger, Dolf van der Beek, Johan van der Vorm, Raphaël Gallis Modelleren en meten team resilience Niek Steijger, Dolf van der Beek, Johan van der Vorm, Raphaël Gallis 2 Rode draad 1. Wat is resilience? 2. Relevantie in de energiesector 3. Literatuuronderzoek: conceptueel

Nadere informatie

Adaptief onderwijs met ICT Alumni dag Inge Molenaar Universiteit van Amsterdam

Adaptief onderwijs met ICT Alumni dag Inge Molenaar Universiteit van Amsterdam Adaptief onderwijs met ICT Alumni dag 2009 Inge Molenaar Universiteit van Amsterdam Introductie Voorstellen Wie zijn jullie? Doen jullie wat met E-learning? Adaptieve ondersteuning Adaptief onderwijs materiaal

Nadere informatie

De persoonlijkheidskenmerken. succesvol D66 er. Intelligent. Evenwichtig. Open van geest. Consciëntieus. Extravert. Initiatiefrijk

De persoonlijkheidskenmerken. succesvol D66 er. Intelligent. Evenwichtig. Open van geest. Consciëntieus. Extravert. Initiatiefrijk Omwille van de leesbaarheid wordt in dit document gesproken over hij. Overal waar hij staat wordt hij/zij bedoeld. De persoonlijkheidskenmerken van een succesvol D66 er De persoonlijkheidskenmerken van

Nadere informatie

Tekst 21: The Signature Effect: Signing influences Consumption-Related Bahavior bij priming self-identity (Kettle & Haubl)

Tekst 21: The Signature Effect: Signing influences Consumption-Related Bahavior bij priming self-identity (Kettle & Haubl) Tekst 21: The Signature Effect: Signing influences Consumption-Related Bahavior bij priming self-identity (Kettle & Haubl) Inleiding Je handtekening zetten speelt een belangrijke rol in je leven. Als consument

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting (Summary in Dutch)

Nederlandse samenvatting (Summary in Dutch) (Summary in Dutch) Omgaan met Informatie over Complexe Onderwerpen: De Rol van Bronpercepties In het dagelijkse leven hebben mensen een enorme hoeveelheid informatie tot hun beschikking (bijv. via het

Nadere informatie

Bottom-Up Influences in Representative Negotiations: How Representatives Affect Intra-Inter Group Relations Ö. Saygi

Bottom-Up Influences in Representative Negotiations: How Representatives Affect Intra-Inter Group Relations Ö. Saygi Bottom-Up Influences in Representative Negotiations: How Representatives Affect Intra-Inter Group Relations Ö. Saygi 1 Samenvatting Tijdens het schrijven van mijn proefschrift in het tijdperk van de Arabische

Nadere informatie

smartops people analytics

smartops people analytics smartops people analytics Introductie De organisatie zoals we die kennen is aan het veranderen. Technologische ontwikkelingen en nieuwe mogelijkheden zorgen dat onze manier van werken verandert. Waar veel

Nadere informatie

Samenvatting Proefschrift Fostering Monitoring and Regulation of Learning Mariëtte H. van Loon, Universiteit Maastricht

Samenvatting Proefschrift Fostering Monitoring and Regulation of Learning Mariëtte H. van Loon, Universiteit Maastricht Samenvatting Proefschrift Fostering Monitoring and Regulation of Learning Mariëtte H. van Loon, Universiteit Maastricht Dit proefschrift beschrijft onderzoek naar metacognitieve vaardigheden van leerlingen

Nadere informatie

Communicatie, discriminatie en conflict

Communicatie, discriminatie en conflict Communicatie, discriminatie en conflict 1 Inhoud Communicatie Het communicatieproces Misverstanden Categorisatie Ingroup/ outgroupdifferentiatie Stereotypen Discriminatie 2 Communicatie (6.2-6.4) Communicatie

Nadere informatie

vragenlijsten. Er werd geen verschil gevonden tussen de twee groepen wat betreft het verloop in de tijd van de interveniërende variabelen

vragenlijsten. Er werd geen verschil gevonden tussen de twee groepen wat betreft het verloop in de tijd van de interveniërende variabelen Samenvatting Samenvatting De toenemende vraag naar totale heuparthroplastieken (THA) en totale kniearthroplastieken (TKA) leidt tot groeiende wachtlijsten. Om dit probleem het hoofd te bieden hebben veel

Nadere informatie

STEM. Visietekst van het GO! onderwijs van de. 28 november Vlaamse Gemeenschap

STEM. Visietekst van het GO! onderwijs van de. 28 november Vlaamse Gemeenschap STEM Visietekst van het GO! 28 november 2016 onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap 2 Samenvatting In de beleidsnota 2014-2019 stelt Vlaams minister van Onderwijs de ambitie om leerlingen warmer te maken

Nadere informatie

Faalangst en rekenen. Agenda. 22 februari 2012 13.30 16.00 uur. Berber Klein b.klein@vu.nl

Faalangst en rekenen. Agenda. 22 februari 2012 13.30 16.00 uur. Berber Klein b.klein@vu.nl Faalangst en rekenen 22 februari 2012 13.30 16.00 uur Berber Klein b.klein@vu.nl Agenda 1. Introductie 2. Wat is faalangst 3. (faal) angst bij rekenen 4. Oorzaken van angst bij rekenen 5. Gevolgen van

Nadere informatie

MASTERCLASS TEAMLEIDERSCHAP LEID JOUW TEAM NAAR HET VOLGENDE NIVEAU

MASTERCLASS TEAMLEIDERSCHAP LEID JOUW TEAM NAAR HET VOLGENDE NIVEAU MASTERCLASS TEAMLEIDERSCHAP LEID JOUW TEAM NAAR HET VOLGENDE NIVEAU NYENRODE. A REWARD FOR LIFE 1 2 INLEIDING We kunnen uitdagingen in ons werkveld niet meer alleen oplossen. Om doorbraken te realiseren

Nadere informatie

Leve het verschil! Beter samenwerken, beter presteren

Leve het verschil! Beter samenwerken, beter presteren Leve het verschil! Beter samenwerken, beter presteren Een talent floreert zelden alleen. Juist door samen te werken met anderen in het team kan het tot optimale bloei komen. Verbeter de prestaties van

Nadere informatie

The Value of Deliberate Metaphor W.G. Reijnierse

The Value of Deliberate Metaphor W.G. Reijnierse The Value of Deliberate Metaphor W.G. Reijnierse Samenvatting De waarde van opzettelijke metaforiek Proefschrift W. Gudrun Reijnierse In de afgelopen dertig jaar zijn metaforen voornamelijk bestudeerd

Nadere informatie

Lijdende teams of Leidende teams? Verandering aangrijpen om teams te bezielen

Lijdende teams of Leidende teams? Verandering aangrijpen om teams te bezielen Lijdende teams of Leidende teams? Verandering aangrijpen om teams te bezielen Waaraan herken je een Leidend Team? Op elk niveau van de organisatie werken mensen in teams samen. Effectief samenwerkende

Nadere informatie

Samenvatting. Motiveren van oudere werknemers: Een levensloopperspectief op de rol van waargenomen personeelsinstrumenten

Samenvatting. Motiveren van oudere werknemers: Een levensloopperspectief op de rol van waargenomen personeelsinstrumenten Samenvatting Motiveren van oudere werknemers: Een levensloopperspectief op de rol van waargenomen personeelsinstrumenten 1 Introductie De beroepsbevolking in westerse landen vergrijst. Door het stijgen

Nadere informatie

Standaardrapportage (strikt vertrouwelijk) Naam: Wouter van Straten Adviseur: Floor Meijer Datum: 15 maart 2014

Standaardrapportage (strikt vertrouwelijk) Naam: Wouter van Straten Adviseur: Floor Meijer Datum: 15 maart 2014 Naam: Adviseur: Floor Meijer Datum: 15 maart 2014 Inleiding In dit rapport wordt ingegaan op alle afgeronde onderdelen. 2 Algemeen werk- en denkniveau Ver beneden - gemidde ld Ver bovengemidde ld Algemene

Nadere informatie

STAGES IN ARBEIDS- EN ORGANISATIEPSYCHOLOGIE: FEEDBACKINSTRUMENT

STAGES IN ARBEIDS- EN ORGANISATIEPSYCHOLOGIE: FEEDBACKINSTRUMENT STAGES IN ARBEIDS- EN ORGANISATIEPSYCHOLOGIE: FEEDBACKINSTRUMENT Naam stagiair(e):... Stageplaats (+ adres):...... Tussentijdse evaluatie Eindevaluatie Stageperiode:... Datum:.. /.. / 20.. Stagementor:...

Nadere informatie