Dyslexiebeleid Rijnlands Lyceum Sassenheim. 1. Visie 2. Signalering 3. Begeleiding 4. Organisatie 5. Evaluatie 6. Sterkte-Zwakte analyse 7.

Transcriptie

1 Dyslexiebeleid Rijnlands Lyceum Sassenheim 1. Visie 2. Signalering 3. Begeleiding 4. Organisatie 5. Evaluatie 6. Sterkte-Zwakte analyse 7. Doelen

2 1. Visie op begeleiding van leerlingen met dyslexie Het Rijnlands Lyceum Sassenheim heeft een dyslexiebeleid geformuleerd met als doel de dyslectische leerlingen een eerlijke kans te geven het diploma te halen dat past bij de capaciteiten van die leerling. Uitgangspunt is dat de leerling na het behalen van een diploma voldoende kennis en vaardigheden in huis heeft om een vervolgopleiding met succes te kunnen starten. Voorop staat dat het diploma van een leerling met dyslexie hetzelfde is als het diploma van andere leerlingen. Dit betekent dat voor leerlingen met dyslexie dezelfde eindtermen gelden. Op weg naar deze eindtermen kan een dyslectische leerling echter gebruik maken van extra ondersteuning en faciliteiten. Doelstelling van deze extra ondersteuning is altijd om de leerling zelfstandig te maken en de kans te geven zo goed als mogelijk te presteren. Bij het formuleren van het dyslexiebeleid op het RLS is er vanuit gegaan dat een leerling pas in aanmerking komt voor aangepaste regelingen wanneer officieel dyslexie is vastgesteld en er een deskundigenverslag met een geldige dyslexieverklaring (opgesteld door een GZ-psycholoog) beschikbaar is. Wanneer een verklaring is afgegeven geldt deze voor de gehele schoolloopbaan tot en met het schoolexamen (voor het centraal schriftelijk eindexamen gelden specifieke, wettelijke regels). De ouders zijn in eerste instantie verantwoordelijk voor het leveren van een officiële dyslexieverklaring, gebaseerd op een onderzoeksverslag van een geregistreerd pedagoog of psycholoog. 2. Signalering In de regel wordt dyslexie vastgesteld bij leerlingen tijdens de basisschoolleeftijd. In de praktijk merken wij echter dat er ook tijdens de middelbare schoolperiode vermoedens van dyslexie opkomen. Wanneer bij een leerling lopende zijn middelbare school carrière het vermoeden van dyslexie wordt gesignaleerd wordt de procedure beschreven onder 4. in het dyslexieprotocol gevolgd. 3. Begeleiding van leerlingen met dyslexie Leerlingen met een dyslexieverklaring worden begeleid door hun mentor en de dyslexiecoach. Er zijn op school twee opgeleide dyslexiecoaches. De mentor begeleidt de leerling bij de dagelijkse gang van zaken op school. De dyslexiecoach begeleidt daarbij de dyslectische leerlingen bij problemen die gerelateerd zijn aan dyslexie. In de brugklas hebben de leerlingen 2 a 3 coaching gesprekken. Afhankelijk van de wensen en behoeften van de leerling vinden er meerdere gesprekken plaats. Vanaf de tweede klas kan de leerling nog steeds een beroep doen op de coach, maar ligt het initiatief voor deze gesprekken bij de leerling (of de mentor of ouders). Als een leerling behoefte heeft aan extra ondersteunende maatregelen bespreekt hij of zij dit altijd eerst met de dyslexiecoach. De dyslexiecoach bepaalt in overleg met de jaarlaagcoördinator of aan de wensen van de leerling tegemoet gekomen kan worden binnen de kaders van het protocol. In de brugklas kunnen leerlingen de cursus Dyslexie de baas volgen. De cursus richt zich op het vergroten van de zelfredzaamheid en het zelfvertrouwen van leerlingen met dyslexie. Door middel van oefeningen, gesprekken en rollenspellen geven we leerlingen handvatten waarmee zij op school goed om kunnen gaan met hun dyslexie. De cursus bestaat uit 4 leerling-bijeenkomsten. Aangepaste regelingen voor leerlingen met dyslexie worden vastgelegd op een dyslexiekaart. Deze kaart is voor docenten te raadplegen via SOM. Er kunnen de volgende aangepaste regelingen aangeboden worden: 1. extra tijd 2. aangepaste normering 3. goede lay-out van aangeboden les- en toetsmateriaal 4. Kurzweil en computergebruik 5. dispensatie

3 3.1 Extra tijd Een dyslectische leerling heeft in de niet-examenklassen recht op maximaal 10 minuten extra tijd bij (centrale) proefwerken in de toetsweken. Een dyslectische leerling heeft in geval van examentoetsen recht op maximaal 10 minuten extra tijd per lesuur, met een maximum van 30 minuten. Bij het Centraal Examen geldt een verlenging van de duur van het examen met ten hoogste 30 minuten (school maak daarvan melding bij de inspectie). Om problemen tijdens reguliere lessen zoveel mogelijk te voorkomen wordt docenten dringend geadviseerd om voor proefwerken en schriftelijke overhoringen, die buiten de toetsweken worden afgenomen, oplossingen te zoeken om de toets voor een dyslectische leerling binnen een lesuur mogelijk te maken. Docenten kunnen er bijvoorbeeld voor kiezen wanneer de toets 50 minuten in beslag neemt voor de dyslectische leerlingen een aantal opdrachten aan te wijzen die zij niet hoeven maken. 3.2 Aangepaste normering Bij de vakken Nederlands, Engels, Frans en Duits is in de onderbouw in de regel sprake van een aangepaste normering bij toetsen. Bij toetsen in de bovenbouw, School Examens en het Centraal Examen geldt echter geen aangepaste normering. Nederlands: Bij schrijfopdrachten (toetsen) wordt een maximale aftrek gehanteerd van 2 punten voor taal en spelling. Herhalingen van spelfouten (klinkers omdraaien, woorden fonetisch schrijven) worden in schrijfopdrachten niet meegerekend. Bij woorddictees wordt bij fonetisch gespelde woorden een halve punt afgetrokken (in plaats van één punt). Bij toetsen die alleen de spellingvaardigheid toetsen kan een dyslectische leerling niet lager halen dan een 3. In overleg met de docent Nederlands kan een leerling gebruik maken van luisterboeken. Engels, Frans en Duits: Er wordt als volgt nagekeken: de toetsen van niet dyslectische leerlingen worden eerst nagekeken om te zien welke fouten zij hebben gemaakt. Dan pas worden de toetsen van de dyslectische leerlingen nagekeken. Maken ze dezelfde fout, dan wordt het ook aangerekend. Andere spelfouten worden wel aangekruisd maar niet fout gerekend. Grammatica fouten, dingen die geleerd hadden kunnen worden, worden regulier beoordeeld Als er een tussentoets gegeven wordt is het soms niet mogelijk om extra tijd te geven, omdat de leerlingen weer les hebben. De docent vertelt aan de dyslectische leerling welke oefening hij kan overslaan. De achterliggende gedachte is dat dyslectische leerlingen vaak niet aan de laatste oefening(en) toe komen, terwijl daar juist het inzicht wordt getoetst. De leerling krijgt dan een aangepaste norm ( tenzij hij natuurlijk alsnog de betreffende oefening gemaakt heeft). In overleg met de docent kan een leerling gebruik maken van luisterboeken. Voor de luistervaardigheid geldt het volgende: de leerlingen krijgen extra tijd, om tussendoor te schrijven en lezen (van de opgaven). Niet om het extra vaak te luisteren. Er wordt een centraal moment gepland voor alle dyslectische leerlingen uit één jaarlaag. De dyslectische leerlingen hebben zelf de keuze om hieraan deel te nemen. Daarnaast zullen wij de leerlingen adviseren om met hulpprogramma s en sites zoals wrts en teach 2000 te werken. Het Rijnlands Lyceum Sassenheim biedt in de onderbouw de mogelijkheid tot het volgen van steunlessen o.a. in de vakken Engels, Frans en Nederlands.

4 3.3 Lay-out Lesmateriaal en testmateriaal moeten duidelijk, overzichtelijk en in getypte vorm aangeboden worden. Alle leerlingen krijgen proefwerken aangeboden in lettertype Arial puntgrootte 12 en regelafstand Kurzweil en computergebruik Leerlingen met dyslexie kunnen op het leerplein gebruik maken van het ICT-programma Kurzweil. Tijdens de coaching is er ruimte leerlingen te ondersteunen in het gebruik van het programma. Vanaf het schooljaar is het voor leerlingen in de bovenbouw mogelijk bepaalde (school)examentoetsen via Kurzweil te maken. Dyslectische leerlingen mogen daarnaast hun (school)examentoetsen na overleg met de dyslexiecoach en jaarlaagcoördinator op de computer uitwerken. Hierbij staat de functie voor het gebruik van een woordenboek uit, de spellingscontroller staat aan. Leerlingen die hiervan gebruik willen maken, geven dit voor 1 oktober door aan de dyslexiecoach, zodat dit opgenomen wordt op de dyslexiekaart van de leerling. Het gebruik van een laptop in de klas kan toegestaan worden als dyslexiecoach, directie en ouders dit wenselijk achten. 3.5 Dispensatie regeling Vrijstellingen voor een moderne vreemde taal zijn alleen mogelijk in de bovenbouw van het VWO. Voor de vakken Nederlands en Engels en op andere niveaus is geen dispensatie mogelijk. In de bovenbouw MAVO en HAVO kunnen de moderne vreemde talen (m.u.v. Engels) door middel van het kiezen van het vakkenpakket vermeden worden. Een eventuele vrijstelling voor een moderne vreemde taal, met uitzondering van Engels, kan op schriftelijk verzoek van de ouders/verzorgers door de school worden verleend. Een dispensatie kan, afhankelijk van de profielkeuze, worden verleend vanaf VWO 4. In het schriftelijke verzoek moet door de ouders/verzorgers staan opgenomen dat de mogelijke consequenties van een vrijstelling, nu en in de toekomst, geheel binnen de verantwoordelijkheid van ouders/verzorgers vallen. De school zal nimmer aansprakelijk kunnen worden gesteld voor de mogelijke gevolgen van een vrijstelling op studie- en beroepskeuze. De jaarlaagcoördinator beslist, in overleg met de conrector en dyslexiecoach, of een dispensatieverzoek wordt gehonoreerd. 3.6 Begeleiding in de klas Het grootste deel van de tijd zit een leerling met dyslexie natuurlijk gewoon in de les. Het is daarom ook belangrijk dat er in de les aandacht is voor problemen die leerlingen met dyslexie mogelijk hebben. Ieder jaar worden de docenten aan het begin van het schooljaar geïnformeerd hoe de begeleiding van leerlingen met dyslexie op school georganiseerd is. Op deze manier hoeven leerlingen dit niet zelf steeds aan docenten uit te leggen. De dyslexiecoaches organiseren regelmatig workshops voor docenten die gaan over dyslexie en over hoe je daar in de klas rekening mee kunt houden. Uitgangspunt is vooral dat de docent met de leerling met dyslexie in gesprek gaat en overlegt hoe hij/zij kan helpen. Dit verschilt per leerling; de een zal geen uitzondering willen zijn terwijl de ander graag af en toe wat extra uitleg wil of wil worden ontzien bij voorleesbeurten. De dyslexiecoaches stimuleren bij docenten een persoonlijke aanpak bij leerlingen met dyslexie. 4.Organisatie van de zorg Op het RLS is de jaarlaagcoördinator van de brugklassen verantwoordelijk voor de overdracht van de Basisschool naar het Voortgezet Onderwijs. De jaarlaagcoördinator geeft aan de mentor door welke leerlingen in het bezit zijn van een dyslexieverklaring en welke leerlingen mogelijk dyslectisch zijn en voor wie nader onderzoek gewenst is. De mentor vraagt een kopie van de verklaring bij de ouders op en licht de betrokken vakdocenten in. De mentor zorgt bij de overgang naar een volgend leerjaar ook voor een correcte overdracht naar de nieuwe mentor. Een kopie van de officiële dyslexieverklaring gaat mee in het leerlingen dossier. De dyslexiecoach wordt door de jaarlaagcoördinator op de hoogte gesteld van de leerlingen met dyslexie in de betreffende jaarlaag. De dyslexiecoach neemt in de eerste twee leerjaren initiatief voor

5 coachende gesprekken met de leerling. Belangrijke zaken uit deze gesprekken worden terug gekoppeld aan de mentor en in SOM geregistreerd. De dyslexiecoach is ook verantwoordelijk voor informatieoverdracht aan ouders en docenten. Ouders krijgen aan het begin van het schooljaar een informatiebrief met ook contactinformatie. Voor docenten verschijnen regelmatig berichten in de WiWu (wekelijks informatiebulletin voor docenten). Ook organiseren de dyslexiecoaches informatiebijeenkomsten voor docenten. 5. Evaluatie van de zorg en beleidsvaststelling De begeleiding van leerlingen met dyslexie wordt door de dyslexiecoaches onderling regelmatig geëvalueerd. Door leerlingen wordt aan het einde van het schooljaar door middel van een vragenlijst de begeleiding geëvalueerd. Het dyslexiebeleid wordt jaarlijks mondeling geëvalueerd met de schoolleiding. Op basis van de verschillende evaluaties vindt waar nodig steeds bijstelling van het beleidsplan plaats. Opmerkingen van leerlingen en ouders worden meegenomen in de evaluatie met de directie. De dyslexiecoaches nemen het initiatief in het evalueren en bijstellen van het beleid. Wijzigingen worden eerst met de schoolleiding besproken en door hen goedgekeurd voordat ze worden doorgevoerd. 6. Sterkte Zwakte analyse 6.1 Sterke punten Alle leerlingen van klas 1 t/m 6 met dyslexie worden professioneel gecoacht door een van de dyslexiecoaches. Beide dyslexiecoaches zijn opgeleid voor het uitoefenen van deze functie. In de brugklas worden leerlingen een aantal keer per jaar uitgenodigd voor een gesprek met de dyslexiecoach. Ook kunnen zij in de brugklas deelnemen aan de cursus Dyslexie de Baas. Deze coaching gaat vanaf de tweede klas meer uit van de vraag naar begeleiding vanuit de leerling zelf. Het toetsbeleid is duidelijk en goed georganiseerd. In de toetsweken maken leerlingen met dyslexie hun toetsen in een aparte ruimte. Centrale proefwerken worden altijd voor een pauze in het rooster geplaatst zodat er voor leerlingen met dyslexie altijd tijd is langer door te werken. De examentoetsen in de bovenbouw kunnen gemaakt worden met behulp van het programma Kurzweil. Leerlingen kunnen er ook voor kiezen examentoetsen op de computer uit te werken, waarbij de spellingscontrole aan staat. Ouders worden goed op de hoogte gesteld van het dyslexiebeleid van de school. Aan het begin van het schooljaar ontvangen zij een brief. Hierin staat beschreven op welke begeleiding leerlingen kunnen rekenen, welke aangepaste voorzieningen er zijn en hoe ouders en leerlingen in contact kunnen komen met de dyslexiecoaches. Door het jaar heen kunnen ouders een gesprek aanvragen met de dyslexiecoach als zij daar behoefte aan hebben. De docenten worden door middel van informatiebijeenkomsten op de hoogte gesteld van het dyslexiebeleid van de school. Zij krijgen voorlichting over de screening en begeleiding van leerlingen met dyslexie. 6.2 Zwakke punten De signalering en verwijzing verloopt volgens de procedure van het samenwerkingsverband. Dat loopt redelijk. Niet alle docenten kunnen even goed de problemen signaleren. Er zou meer voorlichting gegeven moeten worden om docenten dit te leren. Een tweede probleem is dat docenten herhaaldelijk de gevraagde informatie pas na veel aandringen in orde maken. De ondersteuning van docenten bestaat voornamelijk uit de toepassing van de faciliteiten. Aan docenten is wel de oproep gedaan wat extra aandacht aan de leerlingen te besteden. Er is nog winst te behalen door meer gebruik te maken van pedagogisch didactische maatregelen.

6 De dyslexiecoaches moeten de kennis van de ondersteunende technologie up-to-date houden. Hierdoor kan beter nagegaan worden welke leerlingen wat nodig hebben. 7.Doelen Het dyslexieprotocol wordt doorlopend geëvalueerd en waar nodig aangepast. Er is een beleid dat naar ons idee helder is voor zowel school als ouders. Het dyslexiebeleid is een onderdeel van het totale zorgbeleid van de school. Docenten krijgen voorlichting met betrekking tot signalering en ondersteuning van leerlingen met ernstige lees- en spellingproblemen. Door deze voorlichting zijn docenten beter in staat tijdens de lessen gebruik te maken van pedagogisch-didactische maatregelen en acties op sociaal-emotioneel gebied.