Kennismaking met de leefwereld van gezinnen in armoede. WELZIJNSZORG VZW HUIDEVETTERSSTRAAT BRUSSEL

Transcriptie

1 WELZIJNSZORG VZW HUIDEVETTERSSTRAAT BRUSSEL Kennismaking met de leefwereld van gezinnen in armoede.

2 NATIONAAL SECRETARIAAT Huidevettersstraat Brussel T F E info@welzijnszorg.be ANTWERPEN Pastorijstraat Antwerpen T F E antwerpen@bdwzz.be BRUSSEL Huidevettersstraat Brussel T F E bdwzz.brussel@broederlijkdelen.be LIMBURG Tulpinstraat Hasselt T F E hasselt@bdwzz.be OOST-VLAANDEREN Sint Salvatorstraat Gent T F E gent@bdwzz.be VLAAMS-BRABANT Varkensstraat Mechelen T F E mechelen@bdwzz.be WEST-VLAANDEREN Oostnieuwkerksesteenweg Roeselare T F roeselare@bdwzz.be 2

3 Kennismaking met de leefwereld Van gezinnen in armoede. Generatie armoede ä Erven armoede Nieuwe armoede ä 17% is bestaansonzeker: door faillissement of scheiding of werkloosheid, ziekte in armoede terecht komen: ä In elke klas gemiddeld minimum 2 kinderen in armoede Schroomvol hun verhaal vertellen Mensen kiezen er zelf niet de wieg waar ze in terecht komen na de geboorte. Niet veralgemenen DE EERSTE INDRUK. Kluwen van problemen ä niet 1 probleem, maar veel en allemaal tegelijk en op verschillende levensdomeinen. de woning en de inrichting ä wanorde Materiële en financiële keuzes ä zgn. onverantwoorde aankopen: DVD, GSM, grote hond, roken, drinken Manier van omgaan met mekaar ä dialect Verschillende opvattingen, waarden, normen, levensstijl ä Wij bekijken alles door onze bril. We leerden in onze opvoeding wat goed en fout is. Ons persoonlijk referentiekader moeten we loslaten. WE DELEN DEZELFDE BEKOMMERNISSEN gezinsleven kinderen ä hopen allemaal dat hun kinderen het beter zullen hebben dan zijzelf. Willen daar alles voor doen, cijferen zichzelf weg De school kan hier enorm veel betekenen: erkenning als ouder geven werk/inkomen huis ä Werk betekent voor deze gezinnen: (dag-) structuur, inkomen, waardering, vriendenkring gezondheid leefomgeving (aangename omgeving) WAT BETEKENT ARMOEDE VOOR GEZINNEN? Uitsluiting ä We moeten elke week 2,5 meegeven om te koken op school. Als hij geen geld heeft mag hij niet meekoken en moet hij straf schrijven in de plaats. Wij vinden niet dat ons kind moet boeten omdat wij soms niet kunnen betalen. ä Mijn kinderen kregen geen soep meer omdat ik een tijdje krap bij kas zat en de vorige schoolrekening niet had betaald ä Ik bracht mijn kind s morgens naar school. De kinderen stonden klaar om op de bus te stappen. De juf vroeg of ik twee en een halve euro bij had, omdat de kinderen naar het sprookjesbos zouden gaan. Ik wist dat niet en ik had mijn portefeuille niet bij. De juf zei dat ik mijn kind dan maar terug mee naar huis moest nemen. ä Mijn dochter had geen verkleedkleren bij. Ik heb vorig jaar voor haar een nieuw kostuumpje gekocht en het is toen op school verdwenen. Dit jaar kon het er echt niet af. Het resultaat was dat ze aan de kant stond bij het carnavalfeest. Overbodig zijn ä men is hen liever kwijt, zorgen alleen maar voor moeilijkheden, brengen niets op voor de samenleving, ze kosten allen maar, ze zijn niet aangepast aan onze 24-uurseconomie 3

4 Altijd en overal: probleemgeval ä Worden op school, in de winkel, in het station, in de post, nooit met dezelfde welwillendheid benaderd als andere mensen.( Worden afgerekend op hun uiterlijk, kledij, onverzorgd gebit, taal, ) Negatieve ervaringen Viviane werd van het 5 e naar het 4 e teruggeplaatst. Ze is nu in de 40 jaar en herinnert zich nog steeds de verhalen van toen. Ze kreeg van haar nieuwe juf de vraag hoeveel 5x9 was. Ze wist het niet en werd naar de klas van haar vroegere vriendinnetjes gestuurd om het daar te vragen. Ze vroeg het fluisterend aan de juf van het 4 e, die reageerde voor de volle klas: vraag het maar terwijl iedereen het hoort! Toen Viviane voor moederdag een bloempotje maakte, moest ze daarvoor een klein bedrag meebrengen om te delen in de onkosten. Ze had het bedrag niet mee (omwille van de financiële problemen), ze kreeg haar beschilderde bloempotje niet mee naar huis. Negatief zelfbeeld WAT BETEKENT ARMOEDE VOOR GEZINNEN? Wantrouwen t.o.v. anderen mijn jongste zoon krijgt steeds dezelfde kritiek. De juf zegt: uw zoon gaat nog slechter worden dan uw zoon van 6 jaar. Ik ben met deze uitspraak naar de directeur gegaan. De directeur verdedigde de juf en heeft mij absoluut geen erkenning gegeven als mama. Hij zei wel dat IK dit probleem moest uitspreken met de juf. Een nieuw gezin met 5 lagere school kinderen kwam wonen in een landelijke gemeente (op vlucht voor de schulden). De directeur kwam langs en zei dat s morgens en s avonds de kinderen opgehaald zouden worden, gezien de school nogal ver lag. Tot februari, dan was het plots niet langer mogelijk. Mensen uit het onderwijs weten dat dan de telling gebeurd is van de subsidies van de school Geen uitweg of toekomst ä apathie, moedeloosheid, geen zin om te kuisen, te koken, geen energie Soms leven van dag tot dag ä December was een zware maand. En dan viel er nog een weekend in het begin van januari. Dat wil zeggen dat het stempelgeld pas op 7 januari gestort werd. Ik heb die eerste week met 500 fr moeten rondkomen. De eerste dag van het school was het weeral prijs. Ik moest mijn kinderen naar school sturen zonder hun drinkgeld. Ik kon al direct naar de juf stappen om te zeggen dat ze nog één of 2 dagen geduld moest hebben. ä de kinderen vragen al heel lang naar een dvd-speler. Het gezin heeft echter veel schulden. Dan komt er plots een achterstallige betaling van het kindergeld. Vandaag wordt die dvdspeler gekocht. Iedereen is gelukkig. De dag nadien zijn er zorgen weer. ä Een gezin staat onder schuldbemiddeling. De sociale assistent vertrouwt de moeder en geeft 125 euro mee om in de post een dringende rekening te gaan betalen. Na de school vraagt de dochter om de zeeklassen te betalen. Toevallig ook 125 euro. De moeder betaalt de zeeklassen. En krijgt achteraf wel ruzie met de sociale assistent, Proberen overleven ä pannenkoeken op het eind van de maand ä kinderen sturen naar de kruidenier om op de poef te kopen ä op het einde van de markt de resten van groenten, fruit, gebak gaan vragen of gaan kopen aan een lagere prijs ä door een direct taalgebruik indruk proberen maken en proberen rechten te bekomen ä contact vermijden op de speelplaats met de leerkracht zodat er niet over de rekeningen gepraat wordt. 4

5 WAT BETEKENT ARMOEDE VOOR GEZINNEN? Niet verworven vaardigheden ä bv. telefoneren en tegelijk iets opschrijven ä schoolreglementen zijn vaak moeilijk opgesteld. Een school heeft een extra blad toegevoegd met daar op het voornaamste wat je moet weten en in een begrijpelijke, verstaanbare taal. Schaamte ä Toen mijn dochtertje naar de kleuterschool moest gaan, ging ze meer niet dan wel. Ik kon mijn kind geen boterhammetjes meegeven naar school omdat ik in de financiële problemen zit. En ik dacht dat ze mijn kind van mij gingen wegnemen als ze dat op school zouden merken. De vrouw van Kind en gezin vroeg of ze het mocht bespreken op school. Nu betaal ik een sociaal tarief en gaat ze alle dagen naar school. Schuld ä Een kind is tijdelijk geplaatst in een pleeggezin. De ouders krijgen plots geen informatie meer van de school: geen rapporten, geen uitnodiging voor schoolfeest, oudercontact,. Net of het de schuld is van de ouders. Blauwe plekken aan de binnenkant ä Sandy gaat onder de middag in de Petit Paris de staaltjes proberen van het reukwerk, omdat ze ruikt naar het zweet en zo kan ze het wat camoufleren. Ze voelt echter dat ze door de verkoopsters buiten gekeken wordt. Ze zien dat ze geen potentiële klant is. Die zaken zorgen voor kwetsuren aan de binnenkant van jonge mensen. Aan de buitenkant laten ze het niet merken dat ze gekwetst zijn. Verinwendiging van armoede en uitsluiting ä Voorts ontnemen innerlijke pijn en schuldgevoelens aan armen de noodzakelijke ruimte om te leren. Niet toevallig komen veel arme kinderen bijna automatisch in het bijzonder onderwijs terecht. Een kind dat voortdurend het gevoel heeft niemand te zijn, kan zijn geest onmogelijk vrijmaken om te studeren. Zo n kind heeft maar één doel in het leven: iemand zijn, iets betekenen. Vb: Linda: met een IQ van 130 maar een gebroken gezin in armoede (veel verhuizen, wisselende relaties, psychiatrie,mishandeling, ) had geen ruimte vrij in haar geest om te studeren DE KRACHT VAN GEZINNEN IN ARMOEDE Humor Op bijeenkomsten van gezinnen in armoede is er veel plezier Solidariteit ä gezin met 4 kinderen komt op straat terecht. Een ander gezin met drie kinderen neemt ze maanden in huis Tijd hebben ä als alle verwachtingen van onze dolgedraaide consumptiemaatschappij wegvallen, krijg je plots weer tijd vrij Courage ä enorme moed om toch door te gaan Creativiteit ä bloemschikken, schilderen, tekenen, kleibewerking, maar ook creativiteit om te overleven 5

6 WAT KUNNEN WIJ BETEKENEN VOOR GEZINNEN IN ARMOEDE? Luisteren Komen bij hun gevoelswereld, hun leefwereld Tijd maken Het positieve bevestigen WAT KUNNEN WIJ BETEKENEN VOOR GEZINNEN IN ARMOEDE? Respect niet oordelen ä Mijn kinderen hebben voor hun kerstmis een kabouter Plop-boekentas gekregen van hun meter. Ik durfde ze bijna niet meer naar school sturen met die nieuwe boekentassen. Ik sta al weer enkele rekeningen achter en ik weet zo dat ze dan zullen denken: daar heeft ze wel geld voor. niet willen veranderen of controleren bondgenoot/vriend/medestander zijn leren omgaan met onmacht AANDACHTSPUNTEN VOOR MEDESTANDERS VAN GEZINNEN IN ARMOEDE Ken je eigen grenzen verantwoordelijkheid bij de armen laten indrukken verwerken discretie 6