UNIVERZITA PALACKÉHO V OLOMOUCI MOTORCYCLE CLUBS IN NEDERLAND IN VERGELIJKING MET DE TSJECHISCHE MOTORCYCLE CLUBS

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "UNIVERZITA PALACKÉHO V OLOMOUCI MOTORCYCLE CLUBS IN NEDERLAND IN VERGELIJKING MET DE TSJECHISCHE MOTORCYCLE CLUBS"

Transcriptie

1 UNIVERZITA PALACKÉHO V OLOMOUCI Filozofická fakulta Katedra nederlandistiky MOTORCYCLE CLUBS IN NEDERLAND IN VERGELIJKING MET DE TSJECHISCHE MOTORCYCLE CLUBS MOTORCYCLE CLUBS IN NETHERLANDS IN COMPARISON WITH THE CZECH MOTORCYCLE CLUBS Bakalářská diplomová práce Praktická nizozemská filologie Autor: Václav Nešpůrek Vedoucí práce: Drs. Bas Hamers, M.A. OLOMOUC 2016

2 Prohlášení Prohlašuji, že jsem svoji bakalářskou práci vypracoval samostatně pod odborným dohledem vedoucího práce Drs. Bas Hamers, M.A. a že jsem v ní uvedl veškerou použitou literaturu i ostatní zdroje. Verklaring Hierbij verklaar ik dat ik mijn scriptie zonder hulp van derden onder begeleiding van Drs. Bas Hamers, M.A. heb geschreven en dat ik alle gebruikte literatuur en andere bronnen heb vermeld. V Olomouci dne Václav Nešpůrek

3 Dankbetuiging Op deze plaats wil ik graag de begeleider van mijn scriptie Drs. Bas Hamers, M.A. bedanken vooral voor zijn geduld, waardevolle adviezen en opmerkingen bij de verwerking van deze scriptie. Een woord van dank gaat ook naar mijn liefde Jenny, mijn ouders en mijn vriend Dávid voor alle hulp, geduld en ondersteuning.

4 Inhoud Inleiding Algemene geschiedenis van de Motorcycle Clubs % MC s Oorsprong van het begrip 1 % The Boozefighters MC en het 1% teken % teken in Nederland Gebeurtenissen in Hollister als een voorbeeld voor de film The Wild One Algemene verdeling van motorclubs Inleiding RC Riding Club Patch LE MC Law Enforcement Motorcycle Club Patch MCC Motor Cycle Club Patch MC Motorcycle Club Patches en rockers Structuur en hierarchië van de Motorcycle Clubs Inleiding Afdelingen en clubhuizen Leden en anderen Functies Beschrijving van functies Regels Van supporter tot een full-member SUPPORTER HANG-AROUND PROSPECT PATCHHOLDER De patch over MC s in Nederland... 26

5 5.1 Geschiedenis van MC s in Nederland Buitenlandse Motorcycle Clubs met afdelingen in Nederland Oorspronkelijk Nederlandse Motorcycle Clubs Animals MC Black Sheep MC Demons MC Gringos MC Rebel crew MC Rogues MC Spiders MC Veterans MC Netherlands Waardeloos MC De belangrijkste Motorcycle Clubs in Nederland HELLS ANGELS MC HOLLAND SATUDARAH MC NO SURRENDER MC TRAILER TRASH MC MC s in Tsjechië Inleiding Algemene geschiedenis van de Tsjechische Motorcycle Clubs Oorspronkelijk Tsjechische Motorcycle Clubs Astacus MC Rakovník Black Cattle MC Black Dragon MC Black Shadows MC Czech Cobra MC Czech Enola Gay MC Highlands Falcon MC Sokolov Fighting Storks MC Full of Energy MC Czech Maxxl Czech MC Pegas Gang MC Prague Pit Bulls MC Czech... 44

6 Vampires MC Czech Vikings MC Czech Warriors MC Pilsen Wild Horde Czech MC De internationale clubs in de Tsjechische Republiek Hells Angels MC Bohemia Outlaws MC Czechia Vergelijking van aantal en omvang van de Motorcycle Clubs Incidenten Incidenten in Limburg Incident in Rotterdam Incident in Libina Motorcycle Clubs en media Nederland Mediabeeld Eigen presentatie Tsjechië Conclusie Motorcycle Clubs criminele organisaties? Nederland Tsjechië Conclusie Resumé in het Tsjechisch Summary Bronnen Anotace... 76

7 Inleiding In deze scriptie wordt het fenomeen van de Motorcycle Clubs besproken, die in Nederland en de Tsjechische Republiek actief zijn. Deze problematiek is vooral actueel in Nederland waar de concentratie van zulke motorclubs en het aantal incidenten tussen de verschillende clubs groot is. Een voorbeeld van een incident kan de schietpartij tussen de Hells Angels en Mongols MC zijn, die op 8 april 2016 in Rotterdam plaatsvond. De Motorcycle Clubs nemen toe in populariteit, ook vanwege televisieprogramma s (bijvoorbeeld Sons of Anarchy of Bikie Wars: Brothers in Arms). Wereldwijd zijn er verschillende invalshoeken ten opzichte van Motorcycle Clubs. Soms worden ze als de criminele organisaties bestempeld, maar hun eigen presentatie is vaak anders. De kunstenaar David Mann beeldde zulke motorrijders uit als piraten, Vikingen of ridders. Op een soortgelijke manier worden ze door Dave Nichols in zijn boek One Percenter: The Legend of the Outlaw Biker beschreven. Deze scriptie zal een volledige lijst van de Motorcycle Clubs in Nederland en Tsjechië geven. Tijdens deze zoektocht wil ik graag de volgende vragen beantwoorden: hoe veranderde de betekenis van de begrippen 1% en Motorcycle Club? Hoe verschillend zijn de Motorcycle Clubs in Nederland en Tsjechië? Hoe worden ze in Nederland en Tsjechië gepresenteerd? Hoe verschillen hun eigen presentaties en het media-beeld? Hoe worden de Motorcycle Clubs in Nederland en Tsjechië waargenomen? De scriptie wordt in 3 delen verdeeld. Het eerste deel is een algemene inleiding in het fenomeen van de Motorcycle Clubs en bevat vijf hoofdstukken. Het tweede deel bevat twee hoofdstukken, die zich aan de beschrijving en lijst van de Motorcycle Clubs in Nederland en Tsjechië wijden. Het laatste hoofdstuk betreft de vergelijking van Nederlandse en Tsjechische Motorcycle Clubs, hun media-beeld en eigen presentatie. In dit hoofdstuk worden ook de ernstigste incidenten in beide landen beschreven en het begrip criminele organisaties in verbinding met de Motorcycle Clubs besproken. 7

8 1 Algemene geschiedenis van de Motorcycle Clubs Na de Tweede Wereldoorlog kwamen soldaten terug naar de Verenigde Staten van Amerika. Veel van hen hadden na de ervaringen in de oorlog een groot probleem om in de maatschappij en naar een normaal leven terug te keren. Sommige soldaten misten regels en orde, die in een tijd van chaos en onzekerheid nodig zijn. Ze misten ook een saamhorigheidsgevoel, die ze naast andere soldaten de wapenbroeders voelden. Deze gevoelens brachten sommige soldaten samen bij elkaar en dankzij deze ontmoetingen ontstonden groepen van mannen, die hun eigen regels maakten ongeacht de maatschappij. Ze stelden zich ook hun eigen doelen. Het belangrijkste doel was vrijheid. Broederschap, het saamhorigheidsgevoel en verlangen naar vrijheid betroffen niet aleen soldaten of veteranen, dus de groepen groeiden. Motorrijden werd hierbij een symbool van vrijheid en individualiteit voor hen. Onmiddelijk na de Tweede Wereldoorlog zijn clubs zoals Pissed Off Bastards of Bloomington of The Boozefighters Motorcycle Club ontstaan, die wezenlijke gevolgen op de ontwikkeling van het fenomeen van Motorcycle Clubs hebben gehad. Tegelijkertijd ontstonden Motorcycle Clubs in de jaren zestig, die verbonden met de oorlog in Vietnam waren. Ook nu onstaan in sommige gevallen zulke clubs na ervaringen in een oorlog. 1 Tot de bekendste clubs, die na een oorlog van de VS ontstonden, behoren bijvoorbeeld de Outlaws MC, die in het jaar 1935 in Illinois opgericht werd, de Hells Angels MC, opgerichte in 1948 in Californië en de Bandidos MC, die in 1966 opgericht wordt. 2 In Europa onstonden de eerste Motorcycle Clubs in de jaren zestig en zeventig. In de grootste stad van Schotland, Glasgow, werd in 1963 de Motorcycle Club Blue Angels opgericht. In 1972 werd de Gremium MC in het Duitse Mannheim opgericht. De eerste clubs in Nederland worden eind jaren zeventig opgericht. De eerste afdeling van de Hells Angels MC is officieel in het jaar 1978 in Amsterdam opgericht. Tot andere oudste clubs in Nederland behoren de Rogues MC (opgericht in 1979) en de Demons MC (opgericht in 1982). 3 In de Tsjechische Republiek verschenen de Motorcycle Clubs na de Fluwelen Revolutie, die in 1989 plaatsvond. Tot de eerste clubs in Tsjechië behoren Enola Gay Highlands MC (opgericht rond half jaren negentig), Wild Horde Czech MC (opgericht in 1994) en Chopper Clan MC Bohemia die in het jaar 2000 werd de Hells Angels MC Bohemia. 1 DULANEY, Politierapport, 2014, p. 17, 18 3 Politierapport, 2014, p. 19 8

9 2 1% MC s De clubs, die in dit werk beschreven worden, worden als één-procent bestempeld. Het begrip één-procent of het teken 1% zijn in de sfeer van motorclubs zeer belangrijk, omdat ze een bepaald type van motorclubs definiëren. De één-procent motorclubs zijn aanzienlijk verschillend van andere clubs. Heden ten dagen wordt de 1 % vooral door politie en media als het teken van criminogene 1 organisaties gezien. In dit werk wordt het begrip één-procent als het equivalent van de afkorting MC (Motorcycle Club) begrepen en beschrijft dus een bepaalde groep motorclubs, die met hun manier van leven en gedrag en verschillend van de andere motorclubs zijn. Dit werk rangschikt dus niet alle MC-type clubs onder criminogene organisaties. 2.1 Oorsprong van het begrip 1 % Dit teken is na een incident in 1947 in de Californische stad Hollister onstaan. Een Amerikaanse motorbond de American Motorcyclist Association (AMA) organiseerde in juni van dat jaar in Hollister de Gypsy Tour motorcycle rally. Op deze gebeurtenis zijn veel meer motorrijders gekomen dan de organisatoren verwacht hadden. Ook sommige leden van motorclubs inclusief de clubs Pissed Off Bastards of Bloomington en The Boozefighters Motorcycle Club woonden bij. Het gedrag van sommige van hen liep (vanwege alcohol) uit de hand en er waren foto s van dronken motorrijders samen met gruwelijke koppen in kranten gepubliceerd. AMA wilde afstand van dit incident houden en motorrijders, die problemenveroorzaakten, werden dus als 1 % van alle motorrijders bestempeld. De 99 % van de motorrijders waren daarentegen mensen, die de regels van de maatschappij volgden en behoorden tot de achtenswaardige meerderheid. 2 Barker (2015, p. 35) citeert de verklaring van de oprichter van de Bandidos MC, Donald Eugene, die het begrip één-procent verklaard heeft: One-percenters are the one percent of us who have given up on society and the politician s one-way law. We re saying we don t want to be like you. So stay out of our face. It s one for all and all for one. If you don t think this way, then walk away, because you are a citizen and don t belong with us. De meeste van de één-procent motorclubs dragen het 1% teken met trots op hun kleding in de vorm van een geruit patch in de kleuren van hun club met het 1% opschrift (afb. 2. 1) 1 misdaadverwekkend, misdaad stimulerend 2 DULANEY,

10 Afb The Boozefighters MC en het 1% teken Paradoxaal genoeg bestempelen de Boozefighters MC, die ook een reden was van het ontstaan van het 1% teken, zich niet als 1%. Letterlijk schrijven ze op de webpagina 3 van hun Nederlandse afdeling deze verklaring: THE BOOZEFIGHTERS MC IS GEEN 1%er CLUB, EN WE CLAIMEN GEEN TERRITORIUM. Wat het belangrijkste ding is voor deze club staat al in de naam van de club (booze = drank). Ook hun logo (Afb. 2. 2) is met drinken verbonden. Dat ze geen territorium claimen, kunnen wij ook op hun patches zien de bottomrocker wijst alleen op het jaar van oprichting van de club en toont geen naam van grondgebied. Afb % teken in Nederland Sommige clubs (bijvoorbeeld No Surrender MC) bestempelen zich niet zelf als onepercenters, maar in dit werk behoren ze wel onder de 1% motorclubs. De reden is de overeenkomsten tussen een gedrag van deze clubs en andere clubs, die zichzelf als 1% bestempelen. 3 webpagina 1 4 webpagina 2 10

11 Er zijn ook Nederlandse clubs die de 1% patch niet mogen dragen, omdat sommige werkgevers van leden van zulke clubs problemen ermee hebben gehad: Inmiddels hebben meerdere outlaw motorclubs het logo verwijderd, al dan niet om een associatie met criminaliteit te voorkomen. Vorig jaar zouden de Demons het 1%-teken hebben verwijderd na problemen met de werkgever van sommige leden... In Nederland is Satudarah één van de weinige outlaw motorclubs die het 1%-logo nog voert. No Surrender MC heeft de patch nooit gedragen Gebeurtenissen in Hollister als een voorbeeld voor de film The Wild One De film The Wild One uit het jaar 1953 (hoofdrollen hebben Marlon Brando en Lee Marvin belichaamd) is gebaseerd op gebeurtenissen, die in 1947 in Hollister voorgekomen zijn. Deze film is onder motorrijders een cultus geworden en gelijktijdig heeft aanleiding tot ontstaan van sommige clubs gegeven. Volgens informaties op de webpaginas 6 van The Boozefighters MC is de rol met de naam Chino (Lee Marvin) door de oprichter van de club Willem Wino Forkner geïnspireerd. 5 Politierapport, 2014, p webpagina 3 11

12 3 Algemene verdeling van motorclubs 3.1 Inleiding Er zijn veel soorten motorclubs behalve de Motorcycle Clubs, die in deze scriptie beschreven worden. Er zijn ook clubs, die niet zo georganiseerd zijn, die makkelijk toegankelijk zijn, niet gebaseerd op regels zijn of niet tegen de maatschappij staan. Verschillende typen clubs hebben ook verschillende tekens, die ze op hesjes of jassen dragen. Dankzij deze tekens en lapjes zijn motorclubs op het eerste gezicht herkenbaar. Tekens en lapjes (patches) geven soms ook bepaalde informatie over motorrijders of clubs. Dit hoofdstuk concentreert zich op de algemene verdeling van motorclubs en de beschrijving van verschillende types clubtekens. Bij elk clubtype wordt ten eerste een korte beschrijving gegeven. In het tweede deel worden de patches beschreven en ten slotte wordt een voorbeeld van een club gegeven. Na de inleiding tot clubtypes behandelt dit hoofdstuk de Motorcycle Clubs en de beschrijving van enkele belangrijke termen en begrippen, die verbonden met de Motorcycle Clubs zijn. 3.2 RC Riding Club De belangrijkste reden voor het onstaan van deze motorclubs is genieten van rijden in een groep. Zelden hebben ze een structuur of regels. In het algemeen zijn deze motorclubs niet georganiseerd en de toelatingseisen voor nieuwe leden zijn niet streng. Meestal gaat het om een motorfiets hebben en lidmaatschapkosten betalen. 1 Iedereen (inclusief vrouwen) kan lid van de Riding Club worden met elk type motorfiets Patch Meestal wordt een een- of tweedelige patch gebruikt, die meestal op de rug geplaatst wordt. De patch bevat een logo,de naam van de club en de naam van het land of de stad, waar de club actief is. Naast deze patches staat ook vaak een patch met de letters RC. 1 NICHOLS, 2012, p

13 Voorbeeld: De Southern Cruisers Afb Tot deze categorie behoren ook clubs, die zich op één bepaald motormerk concentreren. Deze clubs worden vaak door een producent gesponsord en nemen deel aan evenementen, die een producent organiseert en zijn dus ook een soort reclame. De namen van deze clubs bevatten vaak ook de naam of het logo van een motorfietsproducent Patch Vaak wordt een één- of tweedelige patch gebruikt met de naam en het logo van de club en de naam van het land of de stad, waar de club actief is. Voorbeeld: De Harley Owners Club Praha Chapter Afb LE MC Law Enforcement Motorcycle Club Leden van dit type club zijn een soort tegenstelling tot de klassieke MC s. In het algemeen zijn leden van LE MC werknemers van politie of krijgsmacht of veteranen Patch LE MC gebruikt een driedelige patch geplaatst op de rug, die met twee patches (LE Law Enforcement en MC Motorcycle Club) wordt aangevuld. Bij de clubs, waarvan de leden politieagenten zijn, zien we soms ook hesjes in de blauwe kleur. 2 webpagina 4 3 webpagina 5 13

14 (De driedelige patch is van de klassieke MC s overgenomen.) Voorbeeld: De Blue Knights MC Afb Soms zijn deze clubs gemengd en zijn ook reddingswerkers (bv. artsen of brandweerlieden) lid. Ook kunnen reddingswerkers hun eigen motorclubs oprichten. In dit geval kan de LE patch bijvoorbeeld door de FF patch (FF staats voor firefighter) vervangen worden Patch Meestal wordt de driedelige patch door dit soort clubs gebruikt (soms worden ook varianten aan de voorzijde van hesjes of jassen gebruikt). De FF MC s gebruiken soms ook hesjes in de rode kleur. Voorbeeld: De Raging Knights Firefighter MC Afb webpagina 6 5 webpagina 7 14

15 3.4 MCC Motor Cycle Club De MCC s zijn een soortgelijk type motorclubs als de MC s. De Motor Cycle Clubs zijn gebaseerd op regels en hebben een vergelijkbare structuur als de MC s. Deze clubs hebben echter niet zo n radicale houding als de MC s. Het belangrijkste verschil tussen Motor Cycle Clubs en Motorcycle Clubs is de patch. In tegenstelling tot de patches die de MC s op hun rug dragen, dragen de MCC s de patch op de voorkant van hun hesjes of jassen. 6 Dat is de reden, waarom dit soort motorclubs ook de front-patch club wordt genoemd Patch De MCC s patches zijn meestal eendelig en geplaatst op de voorkant van de hesjes. De patch bestaat uit een logo, clubnaam en naam van de plaats, waar een club actief is. Gewoonlijk wordt ook de afkorting MCC geplaatst. Voorbeeld: Willie Gee MCC Afb MC Motorcycle Club De Motorcycle Clubs worden ook bestempeld als één-procent motorclubs, outlaw motorclubs of outlaw motorcycle gangs. De woorden outlaw of gang zijn in sommige gevallen misleidend. Vaak gaat het niet om criminele organisaties. Veel clubs functioneren vandaag de dag op dezelfde manier als in het begin en houden van vrijheid, rijden en plezier of willen anders zijn dan de rest van de maatschappij. Elke Motorcycle Club heeft een structuur, hiërarchie, en regels. In het algemeen is het zeer moeilijk om lid van zo n club te worden. 6 video 1 7 HAYES, 2011, p webpagina 8 15

16 3.5.1 Patches en rockers Meestal dragen de Motorcycle Clubs een driedelige patch op hun rug. De driedelige patch bestaat uit een toprocker, clublogo en bottomrocker (Afb. 3. 6). Naast de driedelige patch wordt ook de rechthoekige patch met de afkorting MC geplaatst. Behalve full-members (volledige leden) en full-color clubs mag niemand deze patch dragen. Op de voorkant van de hesjes zijn de patches geplaatst (Afb. 3. 7), die de leden nader karakteriseren. Afb achterkant van een vest Afb voorkant van een vest Toelichtingen De hesjes worden ook als cut-offs (vanwege de afgesneden mouwen) of colors (vanwege de gekleurde patches) genoemd. De kleurcombinatie is (voor het onderscheiden van MC s) namelijk één van de belangrijkste bestanddelen. 1 TOP ROCKER de naam van een club 2 CLUBLOGO 3 BOTTOM ROCKER naam van de stad, regio of land waar de club of het chapter gevestigd is. Hier mag ook de naam van het land of de herkomst van de drager staan(bv. bij Satudarah MC). (Politierapport) 4 FRONTPATCH 1 Op deze patch staat meestal de naam van de club. 5 FRONTPATCH 2 16

17 Dit laat de naam van het chapter, of de functie of rang van een lid zien. 6 FRONTPATCH 3 Vaak staat hier een bijzonderheid of informatie die de drager karakteriseert (bv. de patch voor een verdienste of de patch van de oprichter van een club). 7 SIDEROCKER hier kan bijvoorbeeld de naam van het chapter (als het niet op de bottomrocker staat) staan of aanvullende informatie over de ligging van een club (bv. Europa als het om een wereldwijde club gaat en het chapter zich in Europa bevindt). (De patches van de voorkant van hesjes zijn alleen een voorbeeld en kan verschillen per club) Op de hesjes kunnen ook bijvoorbeeld patches staan die de jaren van lidmaatschap symboliseren of symbolen die de maatchappij zullen opstoken (bv. nazi-symbolen). Sommige patches gaan van militaire rangen uit. Structuur, hiërarchie of rangen zijn vergelijkbaar met het militaire systeem en uniformen in het algemeen. 9 Voorbeeld: Hells Angels MC Afb Het grootste verschil zien we tussen de Motorcycle Clubs en de Riding clubs. Clubs zoals MCC en de Law Enforcement Motorcycle Clubs (en andere varianten van dit soort club) gaan van het MC type van motorclubs uit. 9 Politerapport, 2014, p webpagina 9 17

18 Deze zijn sommige verschillen tussen RC en MC:... there is a much higher commitment in an MC While RCs are always open to new riders to join them, MCs are very selective on who they let in to their organization and just how far to let that person in There aren t too many rules or pressures put upon RC members. While MCs are selective about the inner workings of their club a riding club patch is never referred to as colors. the RC patch is purchased by the rider, not earned out of dedication, loyalty, and brotherhood as is an MC patch NICHOLS, 2012, p. 115 en

19 4 Structuur en hierarchië van de Motorcycle Clubs 4.1 Inleiding Alle Motorcycle Clubs zijn individueel, desalniettemin is er aantal overeenkomsten wat de interne structuur betreft. De één-procent motorclubs zijn georganiseerd en hebben vastgestelde regels, die ze boven de regels en wetten van de maatschappij plaatsen. Zulke clubs hebben ook hun eigen hiërarchie en rangen. De hiërarchie wordt bijvoorbeeld voor de clubritten gebruikt. 4.2 Afdelingen en clubhuizen De afdelingen van motorclubs worden ook chapters of charters genoemd. Het aantal chapters hangt af van de grootte van een motorclub. Er is ook een minimaal aantal leden waarmee de chapter actief mag zijn. Er zijn kleinere clubs met één clubhuis en er zijn ook grote internationale motorclubs, die honderden afdelingen hebben. De oudste afdeling, die meestal ook als hoofd van een club fungeert, wordt mother chapter genoemd. In het politierapport wordt verder geschreven: Hoewel er officieel geen hiërarchie bestaat tussen chapters, wordt het oudste chapter (mother chapter) meestal gezien als het meest invloedrijke (KLPD, 2010) Leden en anderen In het algemeen zijn er in en rond de Motorcycle Clubs vier soorten mensen het volledige lid (full member / full patch member), de kandidaat voor toelating (prospect), iemand die prospect wil worden (hangaround) en ten slotte iemand die de clubgebeurtenissen bezoekt en de club ondersteunt (supporter) Functies Het belang van sommige volledige leden, die ook officers worden genoemd, of hun hoofdtaak worden door de rangen uitgebeeld. Zulke rangen zijn vaak in de vorm van patch op de voorkant van een vest zichtbaar. De meeste Motorcycle Clubs hebben een vergelijkbare algemene verdeling van de functies. De verdeling, die op Afb beschreven wordt, heeft betrekking op elke chapter van een Motorcycle Club. 1 Politierapport, 2014, p Politierapport, 2014, p

20 Afb Beschrijving van functies 45 President De president zit de clubontmoetingen voor, representeert de club en is een bemiddelaar tussen de club en de maatschappij, politie of andere motorclubs. De president heeft het laatste woord in de club en wordt voor de functie gekozen of verkrijgt het met kracht. Vice-president De vice-president vervangt de president tijdens zijn afwezigheid. De vice-president wordt persoonlijk door de president gekozen. Road captain commandant tijdens ritten De hoofdtaak van de road captain is de planning van de routes, pauzes of overnachtingen van clubritten. Hij zorgt ook voor de groepsvorming tijdens ritten. Treasurer penningmeester De penningmeester zorgt voor de financiën van een club. Hij verzamelt de boetes en vergoedingen van de leden. Secretary secretaris De secretaris moet de clubontmoetingen optekenen en hij is verantoordelijk voor het noteren van statutenwijzigingen. Een andere taak van deze functie is de 3 Politierapport, 2014, p BARKER, 2015, p NICHOLS, 2012, p. 121 en

21 correspondentie en het contact met andere clubs. De functies van treasurer en secretary worden vaak door één persoon verricht. Sergeant at arms commandant van veiligheid De hoofdtaak van deze functie is om in de club tucht en orde te houden. De sergeant at arms zorgt ervoor dat de leden de regels volgen en ook voor de veiligheid van de club. Hij zal verder de clubeigenschappen en leden beschermen. Deze functie wordt door het sterkste en meest agressieve lid verricht. Hij is volledig loyaal aan de president en is ook verantwoordelijk voor een pak slaag of ergere straffen als iemand de regels overtreedt. De officers worden door andere volledige leden gekozen, meestal voor één jaar. De kandidaat voor een functie moet minimaal één jaar een actief en volledig lid zijn van onbesproken gedrag. 6 Nationals landelijk bestuur Behalve het systeem van functies, dat bij elke chapter voorkomt, bestaat bij sommige clubs nog een landelijk bestuur de nationals. De nationals staan boven alle chapters en zijn dus het leidinggevende orgaan van een club. Nationals waren in het verleden de oprichters van de club. 7 De nationals zorgen vooral voor de gang van zaken in een club en chapters. Soms zorgen de vertegenwoordigers van nationals voor enkele landen, waarin een club actief is. 4.5 Regels Overtreding van de regels en statuten wordt gestraft. Verraad of vergrijpen tegen een club worden met een lidmaatschapsonderbreking of royering gestraft. De uitsluiting uit een Motorcycle Club betekent bijvoorbeeld het verbod om een hesje of andere kleding en attributen te dragen, die de clubsymboliek hebben. Dit verbod geldt soms ook voor tatoeage en dan moeten zulke tatoeages zwart worden gemaakt of worden verwijderd. Elke club heeft een grondgedachte, visie of richting waarbinnen ook de regels gelden. Sommige regels (bijvoorbeeld zwijgzaamheid betrachten) gelden voor de meeste Motorcycle Clubs. De regels betreffen meestal motorfietsen, gedrag van leden, financiën (vergoedingen en boetes), patches en hesjes of clubritten. Vaak bepalen de regels wie clublid mag worden en wie niet. 6 NICHOLS, 2012, p Politierapport, 2014, p

22 De clubbeslissingen en regels zijn verbonden met de regelmatige clubontmoetingen, die church worden genoemd. Leden mogen als vertegenwoordigers van de club niets doen zonder clubstemming. Nichols (2012) beschrijft bijvoorbeeld de regels, die in clubstatuten kunnen staan: The rules of the club are strictly enforced. Anyone breaking them will be dealt with by a committee made up of original members. The breaking of club rules could result in dismissal or suspension. Failure to pay club dues may result in dismissal. All members will wear the club s colors in the prescribed manner, with the club logo, club name, and chapter displayed as shown in the club articles. No member will disgrace the club by being a coward. This goes for prospects as well. No member will go against anything the club has voted for and passed. Members are expected to attend mandatory rides and church night meetings. You must have a very good reason for not attending, such as work, sickness, bike not running, or jail. No female will be a member of the club. Wives and girlfriends will be allowed at certain club runs and parties, as decided by the officers of the club. In some cases, wives and girlfriends may be allowed to wear support shirts, property of patches, and tattoos. Prospects are expected to participate in club affairs, rides, meetings, etc. They must have a running motorcycle (some clubs insist the bike be of American origin, which means Indian, Harley-Davidson, or Victory, while others might allow foreign bikes only if they were build by World War II allies, which pretty much means Triumph, Norton, or Ural. Virtually no clubs allow Japanese, German, or Italian motorcycles) and show a sincere interest in the club and bikes. Prospects will stand behind the club and its members and will go along with the majority of the club decides (much like the democracy found on pirate ships). No one will lend his colors to anyone who is not a member of the club. No prospect or member is allowed to use heroin in any form. Hypes will be immediately kicked out of the club. All fines will be paid to the club treasurer within 30 days. Monies will be held to use for upcoming runs. If you are kicked out of the club, you will remain out for one year before being accepted back into the same chapter. Club tattoos will reflect in and out dates when the member quits. 8 8 NICHOLS, 2012, p

23 Behalve vrouwen zijn in sommige clubs ook voormalig politieagenten of individuen die een andere huidskleur hebben niet welkom. Barker (2015) meldt ook deze voorbeelden: The San Francisco Hells Angels chapter s rules and by-laws for the 1960 s had the following membership restrictions: No niggers, no cops, no ex-cops (Lavigne 1999:491), more recent Hells Angels rules also restrict membership: Proposed United States Rules Update: 25. No niggers in the club. Cops, or ex-cops. (p. 500) Hells Angels Canadian By-laws: No member of African descent (p. 501) Van supporter tot een full-member Om lid van een Motorcycle Club te worden moeten de kandidaten lange weg afleggen. In sommige gevallen moeten de aspirant-leden een paar jaar wachten tot ze volledige leden mogen worden. Er zijn drie stappen, die de kandidaten meestal moeten doorlopen. Ten eerste moet een aspirant-lid kennis met de club maken en vaak wordt hij supporter van de club of een bepaald chapter. Ten tweede wordt de kandidaat hangaround. Als alles goed gaat, wordt hij prospect. Ten slotte, als het chapter en de club tevreden met de lid-aspirant zijn, wordt de kandidaat full-member. Het hoeft niet alleen over een individu te gaan, deze procedure geldt ook voor hele clubs of chapters SUPPORTER Als een individu of club supporter is, gaat het niet noodzakelijk om aspirant-full member. Ze mogen ook de club alleen ondersteunen HANG-AROUND Een hang-around is geen lid of vertegenwoordiger van een club. Op deze positie kan een kandidaat betere kennismaken met een club of chapter. De meerderheid van de hang-arounds zal niet naar de prospectpositie overstappen. 10 Barker schrijft, dat een doel van positie van hang-around is de voorstellen van een lidkandidaat voor alle clubleden BARKER, 2015, p NICHOLS, 2012, BARKER, 2015, p

24 4.6.3 PROSPECT Tijdens de prospect periode kunnen kandidaat-leden de hesjes met alleen de bottomrocker of de prospect-patch dragen. De prospect periode kan verschillend zijn van club tot club, maar meestal gaat het om één jaar. Er zijn ook eisen waaraan de prospect in enkele Motorcycle Clubs moet voldoen. Nichols (2012) vermeldt bijvoorbeeld deze eisen: 1. A prospect must be at least 18 years old. 3. A prospect cannot do any drugs. 5. A prospect must have a functioning motorcycle equipped for the road. 6. A prospect must be sponsored by a patch holder who has known him at least one year. 7. The sponsor is responsible for the prospect. 9. A prospect must attend all meetings and club functions. 10. A prospect must do anything 14. Prospect members must be voted in. Two no votes equal a rejection. One no vote must be explained. 16. Only the sponsor or an officer may hand out a patch to a prospect. This will be done at a meeting with only patch holders present. 12 Barker (2015) 13 voegt nog toe They have no voting rights and do not attend meetings unless asked to PATCHHOLDER De patchholder of de full-member is een volledig lid van een Motorcycle Club. Barker s definite van full-member is de volgende: Patchholders are members who have earned the right to wear the club s colors and have gone through the prospecting process. They take an active part in participating in church meetings and running the club De patch over De situatie wanneer een kandidaat-club of een kandidaat-chapter een volledig deel wordt van een Motorcycle Club zonder hang-around of prospect periode, wordt patch over genoemd. Letterlijk wisselen ze hun patches voor de patches van meestal grotere of 12 NICHOLS, 2012, p. 123, BARKER, 2015, p

25 sterkere Motorcycle Clubs. Er zijn ook gevallen wanneer alleen een deel van de leden naar een andere club overstapt (dit gebeurt vaak in Nederland) Politierapport, 2014, p

26 5 MC s in Nederland 5.1 Geschiedenis van MC s in Nederland Het fenomeen van de Motorcycle Clubs ontstond in de jaren zeventig van de twintigste eeuw. De eerste MC in Nederland waren de Hells Angels. De eerste chapter van de Hells Angels in Amsterdam is ook de achtste Europese full color chapter van Hells Angels MC. Bij sommige motorclubs is het jaar van oprichting niet bekend. Volgens beschikbare informatie waren onder de eerste clubs in Nederland ook de Rogues MC en de Demons MC. De Rogues zijn in het jaar 1979 opgericht en na drie jaar zijn de Demons gevolgd. Één van de grootste Nederlandse en Europese clubs Satudarah MC is in het jaar 1990 opgericht. De volgende grote club, die tot de jongste Motorcycle Clubs in Nederland behoort, is No Surrender MC. No Surrender MC is in het jaar 2013 opgericht Buitenlandse Motorcycle Clubs met afdelingen in Nederland Behalve de oorspronkelijke Nederlandse Motorcycle Clubs zijn er op het Nederlandse grondgebied ook chapters van buitenlandse clubs. Behalve Hells Angels MC hebben in Nederland ook deze buitenlandse clubs hun chapters Bandidos MC, Boozefighters MC, Mongols MC en Red Devils MC. Red Devils MC is de officieel supportclub van Hells Angels MC. De meeste van de buitenlandse clubs bestaan relatief korte tijd in Nederland. Bandidos MC zijn in Nederland actief vanaf het jaar Één jaar eerder werden de Red Devils in Nederland actief. Veel problemen verbonden met rivaliteit hebben in het jaar 2014 Mongols MC gekregen. De Mongols zijn wereldwijd de tegenstanders van Hells Angels MC Oorspronkelijk Nederlandse Motorcycle Clubs In dit hoofdstuk worden in het kort de Motorcycle Clubs beschreven, die oorsponkelijk Nederlands zijn. Tot deze clubs behoren ook No Surrender MC, Satudarah MC en Trailer Trash MC, die echter in het andere hoofdstuk worden beschreven Animals MC Animals bestaat uit twee afdelingen. Het eerste chapter bevindt zich in Roermond. Bij dit chapter voegt zich de motorclub met de vormalige naam de Blackout s. De tweede chapter bevindt zich in Wierden 1 Politierapport, 2014, p Politierapport, 2014, p. 19, 20 26

27 De patches hebben wit, zwart en oranje kleuren. Het clublogo bestaat uit een motorfiets waarvan het voorrwiel uit een bulldog bestaat. Op de bottomrocker staat de naam van het chapter Roermond of Wierden Black Sheep MC Black Sheep MC is actief in Midden en Noord-Nederland. De club heeft in totaal vijf chapters, die zich in de gemeenten Heerenveen, Delfzij, Ede, Lelystad en Wolvega bevinden. Bij Black Sheep MC zijn nog twee clubs aangesloten Black Psycho MC (het clubhuis bevindt zich in Stadskanaal) en MC Blackguards (het cluhuis bevindt zich in Drachten). De patches van alle drie de clubs zijn zwart-wit. Het clublogo van de Black Sheep MC bestaat uit de schapenschedel met slagtanden en grote hoorns. 4 Op de bottomrocker staat Netherlands geschreven. De aangesloten clubs hebben hun eigen logo s. Op hun bottomrockers staat Affiliated (aangesloten) Demons MC Demons MC is in 1982 in de omgeving van Gouda opgericht. Deze motorclub bestaat meestal uit soldaten en veteranen. De leider en oprichter van de club is Robert van den Bout. 6 De tweede afdeling van Demons MC is in het jaar 2007 in Raamsdonk opgericht. In 2012 was een patch-over uitgevoerd en een deel van de Demons MC stapte naar de Hells Angels MC over en de Demons hebben dus vanaf het jaar 2013 alleen één chapter. De kleuren van deze club zijn blauw en wit. Het clublogo bestaat uit het hoofd van een duivel met grote tanden, die twee zuigers in de handen houdt. Op de bottomrocker staat Netherlands Gringos MC Het clubhuis van Gringos MC staat in Medemblik. De club werd in de jaren zeventig van de vorige eeuw opgericht. 8 3 webpagina 10 4 Politierapport, 2014, p webpagina 11 6 artikel 1 7 Politierapport, 2014, p. 21, 22 8 webpagina 12 27

28 De clubpatches hebben zwarte en groene kleuren. Het clublogo wordt gevormd door een silhouet dat uit een grote sombrero, zonnebril en snor bestaat. Op de bottomrocker staat Medemblik Rebel crew MC Rebel Crew MC bestaat uit twee afdelingen. Het eerste chapter bevindt zich in Bussum en het tweede in Den Haag. Da clubpatches zijn zwart-wit. Het logo van deze club beeldt het kruis pattée uit waarin zich het runeteken M bevindt. Op de bottomrocker staat Nederland geschreven Rogues MC Het motherchapter van Rogues MC, dat in Opmeer ligt, is in het jaar 1979 opgericht. Rogues MC is dus één van de oudste Nederlandse Motorcycle Clubs. De tweede chapter bevindt zich in Almere en is in het jaar 2006 opgericht. 11 Ook Rogues MC gebruikt de kleuren wit en zwart. Het logo bestaat uit een motorwiel met daarvoor een man met volle baard, lang haar en zonnebril. Op de bottomrocker staat de naam van het chapter Almere of Opmeer Spiders MC Het clubhuis van de Spiders MC bevindt zich in Delft en de club is meer dan twee decennia actief. De clubpatches bestaan uit twee kleuren geel en grijs. Het clublogo vormt een vlag die uit de Nederlandse en de Confederatie vlag is samengesteld. Op het Nederlandse deel staat een spinnenweb. Op de bottomrocker staat Delft geschreven Veterans MC Netherlands De leden van Veterans MC Netherlands zijn enkel en alleen mannen, die in het leger dienden onder oorlogsomstandigheden en op missie zijn geweest Veterans MC Netherlands heeft vier chapters First, Deep South, Murphy Crew en North Crew. 14 Zoals andere buitenlandse clubs, die uit soldaten of veteranen bestaan, gebruiken de Veterans de combinatie van groen en wit. Het hoofddeel van het logo is een schedel met 9 webpagina Politierapport, 2014, p webpagina Politierapport, 2014, p Politierapport, 2014, p webpagina 15 28

29 een zwarte baret waarop de Nederlandse vlag staat. Op de achtergrond van de schedel staan twee gekruiste sabels. Op de bottomrocker staat Netherlands Waardeloos MC De Waardeloos MC heeft één chapter. Het clubhuis bevindt zich in Finsterwolde. Waardeloos MC is de ambtelijke supportclub van Hells Angels MC. Deze informatie is zichtbaar door de rood-witte patch, die op de rechtervoorkant van hesje staat. Het driedelige patch wordt is in rood en wit uitgevoerd. Het hoofdmotief van het clublogo is een chopper. Op de achtergrond staat het silhouet van de provincie Groningen waar zich de Groningse vlag bevindt. De naam van de provincie staat ook op de bottomrocker De belangrijkste Motorcycle Clubs in Nederland HELLS ANGELS MC HOLLAND Geschiedenis Wereld Hells Angels MC behoort tot de Motorcycle Clubs, die kort na de Tweede Wereldoorlog ontstonden. Het eerste chapter is rond het jaar 1948 in de Californische stad San Bernardino opgericht. 17 De eerste groep was een deel van motorclub Pissed Off Bastards of Bloomington, die zich van de club heeft losgemaakt. 18 Het belangrijkste en meest bekende lid van Hells Angels MC is Ralph Sonny Barger. 19 Toen hij hoofd van de motorclub was, werden er veel veranderingen in de interne structuur doorgevoerd en de club werd groter. 2 Ralph Sonny Barger is ook verantwoordelijk voor het huidige logo van Hells Angels MC. 20 Hells Angels MC behoort tot de grootste Motorcycle Clubs ter wereld. Volgens de officiële webpagina 21 heeft Hells Angels MC meer dan vierhonderd afdelingen over de hele wereld. In Nederland bevinden zich 18 chapters van Hells Angels MC Holland. 15 Politierapport, 2014, p Politierapport, 2014, p BARGER, 2001, p DULANEY, BARKER, 2015, p Politierapport, 2014, p webpagina 16 29

30 Nederland De geschiedenis van de Nederlandse Hells Angels begint eind jaren zestig in Amsterdam. In die tijd vormden de brommerrijdende jeugd de club Kreidler Ploeg Oost (KPO) met Willem van Boxtel (Big Willem) aan het hoofd. De KPO begon de naam Hells Angels te gebruiken. Toen de Amerikaanse Hells Angels naar Amsterdam kwamen, gaven ze de Amsterdamse club toestemming om hun naam te gebruiken. De voormalige KPO werd zo dus een prospect chapter van de Hells Angels. Omdat ze veel problemen in Amsterdam veroorzaakten, heeft de gemeenteraad in het jaar 1974 voor hen een clubhuis op een industrieterrein gebouwd. In het jaar 1978 werd de Nederlandse chapter van de Hells Angels officieel. 22 De Amsterdamse afdeling van Hells Angels MC had een grote invloed op de Europese MC s en tot het jaar 2009 werd het chapter als Europees mother chapter bestempeld. 23 Na Willem van Boxtel (niet meer lid van Hells Angels MC) werd Daniel Uneputty, van 2004 tot 2012 president van de Amsterdamse chapter. Hells Angels MC heeft veel supportclubs. In Nederland zijn bijvoorbeeld de leden van de Groningse Waardeloos MC supporters. De grootste supportclub, die ook in Nederland actief is, is Red Devils MC Afdelingen Hells Angels Holland heeft volgens de officiële webpagina afdelingen. Amsterdam (1978) 25, Haarlem (1980), North Coast (Harlingen) (1992), Westport (IJmuiden) (1999), Rotterdam (2000), Kampen (2001), Alkmaar (2006), South East (Haelen) (2008), Amersfoort, Barneveld, Gouda, North West, South Central (Raamsdonk), Utrecht, Nijmegen (alle in 2011), Limburg (2012), Brabant (2013), Emmen (2014). De Hells Angels noemen hun afdelingen charters en geen chapters zoals andere MC s wel doen artikel 2 23 Politierapport, 2014, p webpagina Het jaar van oprichting 26 webpagina 17 30

31 Patches Afb Het logo van Hells Angels MC 27 Kleuren: De kleuren van Hells Angels MC patches zijn rood en wit. Clublogo en rockers: Het Hells Angels MC logo, dat ook de Death Head wordt genoemd, bestaat uit een schedel met een gevleugelde helm. Op de bottomrocker staat Holland. In het politierapport wordt het clublogo en de siderockers nog verder beschrijven: Het logo en het lettertype zijn internationaal gepatenteerd......bij Hells Angels verwijzen de siderockers niet altijd naar het chapter waar men toebehoort, maar zijn het veelal friendship rockers met chapternamen van bevriende chapters (Respondent 1). Hun eigen chapternaam dragen ze op de linkerborst Structuur Veel Motorcycle Clubs gebruiken de basis van Hells Angels MC s interne structuur van afdelingen als voorbeeld voor hun eigen structuur. Deze structuur is zichtbaar op afbeelding Hells Angels MC heeft geen landelijke bestuur. Verder wordt de nationale structuur in het politierapport beschreven: Zoals de meeste internationale outlaw motorclubs, heeft Hells Angels MC geen aparte nationale structuur. Wel worden binnen Hells Angels per land een nationale president en secretaris/penningmeester gekozen die het land 27 webpagina Politierapport, 2014, p

32 vertegenwoordigen tijdens internationale bijeenkomsten, aldus notulen van een World Meeting en European Meeting (Onderzoek B). 29 Afb Hells Angels MC charterstructuur Politierapport, 2014, p Politierapport, 2014, p

33 5.4.2 SATUDARAH MC Geschiedenis en ontwikkeling Satudarah MC heeft zijn wortels in de eilandgroep Molukken en is een oorspronkelijk Nederlandse Motorcycle Club. In het politierapport wordt het geschidenis van Satudarah MC verder beschreven: Satudarah werd in 1990 opgericht door negen bikers, 7 Molukse en 2 Hollandse jongens ( Uniform Kennis Docu, in beslag genomen in Onderzoek D). Oorspronkelijk waren de leden van Satudarah voornamelijk Molukkers. 31 Zoals geschreven in het hoofdstuk Raad van Acht, was Satudarah MC tot 2011 lid van de Raad van Acht. In 2011 is Satudarah echter vanwege de contacten met Bandidos MC en Gremium MC (concurrenten van Hells Angels MC) uit de Raad gezet. Na het einde van Satudarah MC in de Raad van Acht, groeide deze club snel Afdelingen Satudarah MC heeft alleen al in Nederland meer dan drie dozijn en is wereldwijd actief. De chapters van Satudarah bevinden zich in Europa (Zweden, Denemarken, Noorwegen, Nederland, België, Zwitserland, Frankrijk, Spanje, Turkije), Afrika (Marokko), Australië, Noord-Amerika (Canada), Zuid-Amerika (Curacao, Suriname) en Azië (Indonesië, Maleisië, Singapore, Thailand). 33 Satudarah had vanaf het jaar 2012 afdelingen in Duitsland, maar vanaf 2015 is de Motorcycle Club in Duitsland verboden. 34 (waarom?) 31 Politierapport, 2014, p Politierapport, 2014, p webpagina artikel 3 33

34 Patches Afb Het logo van Satudarah MC 35 Kleuren: Satudarah MC s kleuren zijn zwart en geel. Clublogo en rockers: Het clublogo van Satudarah bestaat uit twee hoofden, één zwart en één wit, die door bloed aaneengesloten zijn. Bovenop de hoofden staat een tooi met negen veren. Dit is de beschrijving van het clublogo en de rockers volgens het politierapport: Het logo van de Satudarah symboliseert bloed die [dat] zwart en wit bij elkaar brengt. Satudarah is Maleis voor 1 bloed (1 familie) : afkomst en religie zijn niet van belang (zie afbeelding 27). De tooi met negen veren is een eerbetoon aan de negen oprichters die de malessy worden genoemd (Onderzoek D). Van oudsher dragen de leden van SMC Maluku op hun bottom rocker, naar hun Molukse afkomst. Toen Trailer Trash MC zich bij Satudarah voegde in 2009, droegen de betreffende leden Trailer Trash als bottomrocker. Satudarah heeft door de enorme groei momenteel een multicultureel ledenbestand. Tegenwoordig staat op de bottomrocker ofwel de (etnische of subculturele) herkomst van de drager (bijvoorbeeld: Trailer Trash, Holland, Tunesia) ofwel het land waar het chapter ligt waar de drager lid van is (bijvoorbeeld: Germany, Indonesia) Structuur Boven de gewone functies en de chapterstructuur staat bij Satudarah MC een landelijk bestuur de nationals. Tot de nationals behoren de functies malessy (de hoogste positie), kapikane en nomad (afbeelding 6. 4). In het politierapport wordt de rol van het landelijk bestuur op volgende wijze beschreven: 35 Politierapport, 2014, p Politierapport, 2014, p

35 De rol van de nationals is het clubbeleid bepalen, advies geven aan chapters, eventuele problemen tussen Satudarah en andere outlaw motorclubs oplossen en de chapters informeren over (inter)nationale ontwikkelingen (Onderzoek D & F). 37 De malessy waren de oprichters van de Satudarah en vormden de eerste leiders (Onderzoek F). Oorspronkelijk waren er negen malessy, nu zijn daarvan nog vier over (Onderzoek N). 38 Elke kapikane is verantwoordelijk voor een regio. De Voormalig kapikane Henk Kuipers was bijvoorbeeld verantwoordelijk voor een deel van Duitsland, Scandinavië en Spanje. De kapikane is ook een tussenpersoon tussen de malessy en de chapters. 39 Één van de bekendste leden van Satudarah MC was kapikane Henk Kuipers. Begin het jaar 2014 stapte ook Henk Kuipers (lid van Nationals) naar No Surrender MC met een aantal leden van Satudarah MC over. 40 Afb Satudarah MC interne structuur Politierapport, 2014, p Politierapport, 2014, p Politierapport, 2014, p Politierapport, 2014, p Politierapport, 2014 p

36 5.4.3 NO SURRENDER MC Geschiedenis Zoals besproken in het hoofdstuk Raad van Acht, werd No Surrender MC in het begin van 2013 opgericht. De oprichter is voormalig bestuurder van Satudarah MC Klaas Otto. No Surrender MC groeit zeer snel en is één van de internationale Motorcycle Clubs. De snelle groei kon plaatsvinden vanwege veel voormalige leden van andere Motorcycle Clubs die overstapten naar No Surrender. Behalve de oprichter van No Surrender MC, behoren tot bekende voormalige leden van andere MC s ook de oprichter van Hells Angels Holland, Willem van Boxtel of vormalig national van Satudarah MC, Henk Kuipers. Henk Kuipers heeft veel broeders uit Satudarah meegenomen. 42 In het politierapport wordt het toelaten van voormalige leden naar een andere Motorcycle Club als faux pas beschreven: Het toelaten of overnemen van ex-leden van andere outlaw clubs werd eerder altijd gezien als een faux pas in de MC-wereld Zulke overstappen gebeuren vaak in Nederland. Soms gaat het niet alleen om één overstap. één voormalig lid van de Hells Angels stapte bijvoorbeeld naar No Surrender MC over, was daar president van een chapter, maar stapte vervolgens naar Bandidos MC over. 21 ) Afdelingen No Surrender MC is een internationale club met chapters in de Verenigde Staten, Suriname, Denemarken, Nederland, België, Duitsland, Spanje, Marokko, Turkije, Libanon, Thailand en Australië. De eerste afdeling (mother-chapter) was het Ciganos genoemde chapter in Zundert. 44 Behalve dat chapter heeft No Surrender MC nog 22 afdelingen in heel Nederland Patches 42 Politierapport, 2014, p Politierapport, 2014, p webpagina webpagina 21 36

37 Afb Het logo van No Surrender MC 46 Kleuren: De kleuren van No Surrender MC zijn zwart en zilver. Clublogo en rockers: Het logo van No Surrender MC bestaat uit twee gekruiste revolvers als achtergrond en voor de revolvers staat een schedel met een hoed. Op de bottomrocker staat de naam van het land geschreven. Het politierapport beschrijft de bottomrockers van No Surrender nog verder: Op de bottomrocker staat de naam van land waar het chapter is gevestigd, zoals Holland of Spain. Ook kan hier de (etnische of subculturele) herkomst van de drager staan zoals Trailer Trash of zelfs het recentelijk waargenomen Maluku (Respondent 2) Structuur Sommige functies, die No Surrender MC heeft, zijn helemaal nieuw (Afb. 6. 6), bijvoorbeeld de consigliere, die in het politierapport wordt verder beschreven: Deze functiebenaming wordt zowel op patches als op siderockers gedragen (Respondent 2). De exacte functieomschrijving hiervan is niet bekend. Het lijkt een verwijzing naar de maffia waarin de consigliere een vertrouweling en raadgever is van de leider. 48 Zoals Satudarah MC heeft No Surrender MC ook een landelijk bestuur. De nationals bestaan uit general (de hoogste positie), captain en nomad. Klaas Otto bestempeld zichzelf als general, first captain en first nomad. De leden van het landelijke bestuur van No Surrender MC heeft op hun siderockers Holland in plaats van een chapternaam geschreven Politierapport, 2014, p Politierapport, 2014, p Politierapport, 2014, p Politierapport, 2014, p

38 Afb No Surrender MC interne structuur TRAILER TRASH MC Geschiedenis De naam Trailer Trash verwijst naar het leven in woonwagens. 51 Trailer Trash MC is in het jaar 2004 opgericht. De oprichters waren Haagse woonwagenbewoners. Van 2009 tot 2011 was Trailer Trash MC een deel van Satudarah MC. In 2009 stapte Trailer Trash over naar Satudarah MC. In plaats van de dan gangbare bottom rocker met Maluku, mogen de nieuwe leden de bottom rocker Trailer Trash dragen en worden zij als Trailer Trash chapters apart genoemd op de website. Het chapter dat in 2009 gevormd wordt, heet Travellers Trailer Trash MC richtte opnieuw een deel van het chapter Travellers op, dat in 2011 Satudarah MC verliet. 27 De problematiek van de naam Trailer Trash, die ook soomige leden van Satudarah steeds gebruiken, wordt in het politierapport op volgende wijze beschreven: Naast het chapter Travellers, zijn er andere chapters binnen Satudarah opgericht die de bottomrocker Trailer Trash gebruiken. Dit zijn bijvoorbeeld de chapters Maro Djipen, Pikeys, Yenisches, El Gitano en Rejago Leden van Satudarah kunnen daarnaast de Trailer Trash bottomrocker dragen zonder dat ze uit één van deze chapters komen. Hetzelfde geldt voor leden van No Surrender. Bij deze clubs 50 Politierapport, 2014, p webpagina Politierapport, 2014, p

39 duidt de bottomrocker immers soms ook de herkomst van de drager aan. Het grote verschil tussen beide is dat de Trailer Trash MC de naam Travellers als bottomrocker gebruikt, terwijl de Satudarah MC dit doet als siderocker voor de chapternaam. Trailer Trash MC gebruikt zelf vanzelfsprekend geen bottomrocker met Trailer Trash Afdelingen In 2014 had Trailer Trash MC 5 chapters die zich voor het grootste deel in Noord en Zuid-Holland bevonden Patches Afb Het logo van Trailer Trash MC 55 Kleuren De kleuren van Trailer Trash MC zijn bruin en wit. Clublogo en rockers Het logo van Trailer Trash MC wordt gevormd door een schedel met gekruiste handen. In de handen worden twee woonwagenbewonersvlaggen vastgehouden. De betekenis van de vlaggen wordt in het politierapport beschreven: De blauw/ groene vlakken in de vlag symboliseren de hemel (blauw) en aarde (groen) waartussen de zigeuners zich bewegen met de woonwagen. Het rode wiel met zestien spaken staat symbool voor het zigeunerleven dat altijd in beweging is Op de bottomrocker staat Travellers geschreven. Trailer Trash MC heeft ook een nationaal bestuur, dat The First wordt genoemd. Het bestuur wordt gevormd door de 53 Politierapport, 2014, p Politierapport, 2014, p. 112, p Politierapport, 2014, p Politierapport, 2014, p

40 oprichters van de club en ze er staat The First op hun siderocker geschreven. De namen van de andere chapters staan ook op de bottomrocker (bivoorbeeld North East of Haarlem) Structuur Zoals boven geschreven wordt, heeft Trailer Trash MC een landelijk bestuur, dat The First wordt genoemd (Afb. 6. 8). The First zijn actief zonder een vast chapter. Ze zorgen voor een correcte gang van zaken van de chapters. Trailer Trash MC heeft nog een functie die roadblocker wordt genoemen. Volgens het politie rapport is de rol van roadblocker volgende: Een andere opvallende rol is roadblocker. Roadblocker is geen vaste, dagelijkse functie maar wordt bij toerriten aangewezen (Onderzoek G; Respondent 2). De personen met deze rol zijn verantwoordelijk voor de veiligheid op de weg en hebben als taak de wegen te blokkeren Afb Trailer Trash MC interne structuur webpagina Politierapport, 2014, p Politierapport, 2014, p

41 6 MC s in Tsjechië 6.1 Inleiding Er is niet zo veel informatie over de Tsjechische Motorcycle Clubs. In vergelijking tot de bronnen, waarin de Nederlandse MC s besproken worden, zoals kranten, politierapporten en TV-documentaires,, kunnen we de informatie over de Tsjechische MC s alleen vinden door middel van discussiefora voor motorrijders, artikelen in motowebpagina s of webpagina s van sommige Tsjechische Motorcycle Clubs. De informatie is dus in sommige gevallen onzeker. Over sommige clubs is er geen informatie. Volgens de webpagina s 1 van sommige clubs bevinden zich in Tsjechië in totaal zeventien Motorcycle Clubs. Het gaat om vijftien oorspronkelijk Tsjechische clubs en twee internationale buitenlandse clubs. Oorspronkelijk Tsjechische clubs zijn Astacus MC Rakovník, Black Cattle MC, Black Dragon MC, Black Shadows MC Czech, Cobra MC Czech, Enola Gay MC Highlands, Falcon MC Sokolov, Fighting Storks MC, Full of Energy MC Czech, Maxxl Czech MC, Pegas Gang MC Prague, Pit Bulls MC Czech, Vampires MC Czech, Vikings MC Czech, Warriors MC Pilsen en Wild Horde Czech MC. De twee internationale Motorcycle Clubs die in Tsjechië actief zijn, zijn Hells Angels MC Bohemia en Outlaws MC Czechia. De tweede motorclub wordt niet door de andere Tsjechische Motorcycle Clubs (vooral door Hells Angels MC Bohemia) erkend Algemene geschiedenis van de Tsjechische Motorcycle Clubs De eerste motorclubs, die ambities om MC te worden hadden, werden in de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw opgericht. Het communistische regime was voor de ontwikkeling van de Motorcycle Clubs het grootste beletsel, maar met de Fluwelen Revolutie (aan het eind van het jaar 1989) kwam er meer informatie en mogelijkheden. Tot de oudste Motorcycle Clubs in Tsjechië behoren Chopper Clan MC Bohemia (latere Hells Angels MC Bohemia), Wild Horde Czech MC (MC vanaf het jaar ), Enola Gay MC Highlands (MC opgericht in de eerste helft van de jaren negentig 4 ) en Black 1 webpagina 24 2 webpagina 25 3 webpagina 26 4 webpagina 27 41

42 Dragon MC (MC vanaf het jaar ). Alle oorspronkelijk Tsjechische Motorcycle Clubs ondersteunen Hells Angels MC. MAXXL Czech MC (MC vanaf mei 2012) Vampires MC Czech (MC vanaf september 2012) en Astacus MC Rakovník en Falcon MC Sokolov, die vanaf oktober 2007 als MC bestempeld worden, behoren tot de nieuwste Motorcycle Clubs in de Tsjechische Republiek. 6.3 Oorspronkelijk Tsjechische Motorcycle Clubs De Tsjechische Motorcycle Clubs zijn in vergelijking tot de Nederlandse klein. Meestal bestaan de motorclubs uit één afdeling en het belangrijkste doel van Tsjechische clubs is het organiseren van verschillende acties die met motorfietsen of autoraces verbonden zijn Astacus MC Rakovník Astacus MC Rakovník bestaat uit één afdeling. De latijnse clubnaam Astacus betekent kreeft en verwijst naar de naam van de stad Rakovník (kreeft = rak in het Tsjechisch). Het gaat ook om de enige naam van de Tsjechische MC s die niet Engels is. De clubkleuren zijn blauw en zwart en het clublogo bestaat uit een kreeft. Op de bottomrocker staat tegenwoordig Czech Rep. geschreven Black Cattle MC Het clubhuis van Black Cattle MC bevindt zich in Turnov. De clubkleuren zijn oranje en zwart. Het clublogo bestaat uit een rundskop met oranje ogen. Op de bottomrocker staat Turnov Black Dragon MC Black Dragon MC Czech Rep. is één van de oudste Motorcycle Clubs in Tsjechië en onder MC s behoort vanaf De kleuren van de club zijn zwart en wit. Het clublogo bestaat uit een vuurspuwende draak en op de achterkant staat een kasteel en een rode zon. Op de bottomrocker staat Czech Rep. geschreven. 8 5 webpagina 28 6 webpagina 29 7 webpagina 30 8 webpagina 28 42

43 6.3.4 Black Shadows MC Czech Het clubhuis van Black Shadows MC Czech staat in Děčín. De kleuren van deze club zijn wit en zwart. Het clublogo bestaat uit een skelet met rode vleugels en een soort kroon op het hoofd. Op de bottomrocker staat Czech Cobra MC Czech De enige afdeling van Cobra MC Czech bevindt zich in de omgeving van de gemeente Tachov. De clubkleuren zijn groen en bruin. Het clublogo wordt gevormd door een groene brilslang. op de bottomrocker staat Czech Enola Gay MC Highlands Één van de oudste Tsjechische Motorcycle Clubs is ook Enola Gay MC Highlands. De naam verwijst naar de bijnaam van de bommenwerper B29 die de atoombom boven Hiroshima afwierp. De clubkleuren zijn zwart en wit. Het clublogo bestaat uit een adelaar die een bom draagt. Rond de adelaar staat een gele motorketting. Op de bottomrocker staat Highlands (Engelse naam van de regio Vysočina) Falcon MC Sokolov Falcon MC Sokolov heeft zijn chapter in Sokolov. Naar deze gemeente verwijst de clubnaam en het clublogo. De clubkleuren zijn wit en groen. Het clublogo wordt gevormd door het hoofd van een valk met daarachter twee zuigers. Op de bottomrocker staat Sokolov Fighting Storks MC Het chapter van Fighting Storks MC bevindt zich in Masečín (omgeving van Praag). De naam verwijst naar de Tsjechoslowaakse vliegers van de Tweede Wereldoorlog. De clubkleuren zijn wit en zwart en het clublogo bestaat uit een ooievaar die een glazen fles draagt. Op de bottomrocker staat Czech Rep. geschreven webpagina webpagina webpagina webpagina webpagina 34 43

44 6.3.9 Full of Energy MC Czech Full of Energy MC Czech behoort tot de Motorcycle Clubs die opgericht zijn vanaf het jaar De enige clubafdeling bevindt zich in Neratovice. De clubkleuren zijn wit en bruin. Het clublogo bestaat uit een gevarenteken voor radioactiviteit met daarachter een bruine wielband. Op de bottomrocker staat Czech Maxxl Czech MC Tot de nieuwste Motorcycle Clubs in Tsjechië behoort Maxxl Czech MC, die in het jaar 2012 officieel opgericht werd. Het clubhuis bevindt zich in Veleň (de omgeving van Praag). De clubkleuren zijn rood en grijs. Het clublogo wordt gevormd door een halfrobotachtig hoofd met vliegend haar, dat aan de Terminator doet denken Pegas Gang MC Prague Het clubhuis van Pegas Gang MC Prague bevindt zich in Sazená. De kleuren van deze club zijn rood en zwart. Het clublogo bestaat uit een witte Pegasus die boven het hoofd een ster heeft Pit Bulls MC Czech Pitbulls MC Czech is vanaf het jaar 2000 een Motorcycle Club. Hun clubhuis bevindt zich in Brandýs nad Labem-Stará Boleslav. De clubkleuren zijn zwart en rood. Hun clublogo wordt gevormd door het hoofd van een pitbullterriër. Op de bottomrocker staat Czech Vampires MC Czech Een andere Motorcycle Club die tot de nieuwste Tsjechische MC s behoort is Vampires MC Czech (MC vanaf het jaar 2012). Hun clubhuis bevindt zich in de omgeving van de gemeente Znojmo. De kleuren van deze club zijn rood en grijs en het clublogo bestaat uit een vleermuis die naar de ondergrond van Znojmo verwijst. Op de bottomrocker staat Czech webpagina webpagina webpagina webpagina webpagina 39 44

45 Vikings MC Czech Vikings MC Czech behoort tot de Motorcycle Clubs vanaf het jaar De clubkleuren zijn rood en zwart en het clublogo bestaat uit een schedel met helm met hoorns. Op de bottomrocker staat Czech Rep Warriors MC Pilsen Het clubhuis van Warriors MC Pilsen bevindt zich in de omgeving vande gemeente Pilsen. De clubkleuren zijn grijs en paars.het clublogo bestaat uit een dubbelzijdige bijl met daarvoor een schedel. Op de bottomrocker wordt Pilsen geschreven Wild Horde Czech MC Wild Horde Czech MC bestaat uit twee chapters. De eerste chapter bevindt zich in Pardubice en de tweede werd in 2015 in Příbram opgericht. Wild Horde MC Czech behoort tot de Motorcycle Clubs vanaf het jaar 1994 en behoort dus ook tot de oudste Tsjechische MC s. De clubkleuren zijn rood, zwart en wit en het clublogo bestaat uit twee zuigers met daarachter vlammen. Op de bottomrocker staat Czech De internationale clubs in de Tsjechische Republiek Hells Angels MC Bohemia Hells Angels MC Bohemia bestaat uit vier charters Prague (vanaf 2000), Ostrava (vanaf 2006), Nomads (vanaf 2007) en het nieuwste charter dat in 2016 in Zlin werd opgericht. 22 De Hells Angels zijn gevormd uit de voormalige Motorcycle Club Chopper Clan MC Bohemia, die vanaf begin jaren negentig actief was. 23 De Angels in Tsjechië dragen hun bottomrocker met Bohemia erop. Tot het jaar was Hells Angels MC de enige internationale en buitenlandse Motorcycle Club in de Tsjechische Republiek. 19 webpagina webpagina webpagina webpagina artikel 4 24 artikel 5 45

46 6.4.2 Outlaws MC Czechia Afb driedelige patch van de Outlaws 25 Vanaf 2010 is in Tsjechië ook Outlaws MC actief, maar ze worden door andere Tsjechische Motorcycle Clubs niet geaccepteerd, omdat iedereen Hells Angels MC Bohemia ondersteunt. De clubkleuren van Outlaws MC zijn zwart en wit en het clublogo bestaat uit twee zuigers met daarvoor een schedel. Er hebben zich meerdere incidenten voorgedaan tussen Outlaws MC Czechia en Hells Angels MC Bohemia en hun aanhangers vanwege de rivaliteit tussen deze twee internationale Motorcycle Clubs. Het grootste en meest ernstige incident deed zich voor 26 in het jaar 2013 in de gemeente Libina (dichtbij Olomouc). 25 artikel 5 26 artikel 6 46

47 7 Vergelijking van aantal en omvang van de Motorcycle Clubs Er zijn enkele verschillen tussen de Motorcycle Clubs in Nederland en Tsjechië. De verschillen zijn er bijvoorbeeld vanwege de latere ontwikkeling van dit fenomeen in de Tsjechische Republiek of vanwege de geografische locatie. De grootste en duidelijkste verschillen vinden we in de omvang van de Motorcycle Clubs in Nederland en Tsjechië. In vergelijking tot de oorspronkelijk Nederlandse Motorcycle Clubs zijn de Tsjechische klein. Geen van de Tsjechische MC s is internationaal actief terwijl de Nederlandse Satudarah MC en No Surrender MC snel groeiden in Nederland en het buitenland. De snelle groei van de Nederlandsre Motorcycle Clubs wordt door deze kaarten uit het politierapport uitgebeeld: Afb Chapters van de Motorcycle Clubs in Nederland in maart Politierapport, 2014, p

48 Afb Chapters van de Motorcycle Clubs in Nederland in maart Op deze kaarten kunnen wij de groei van vooral Satudarah MC en No Surrender MC zien. De oorspronkelijk Tsjechische clubs hebben in totaal niet meer dan 20 chapters, wat minder is dan het aantal chapters van No Surrender MC. 3 De snelle groei van de Nederlandse Motorcycle Clubs en het van nieuwe aspirant-leden kon plaatsvinden vanwege de handel en concurrentie (vooral drugshandel en wapenhandel) 4 of de groeiende populariteit, die vooral door de media wordt veroorzaakt (bijvoorbeeld tv-programma s zoals Sons of Anarchy, Bikie Wars of Meeuwis & De 2 Politierapport, 2014, p webpagina 21 4 Politierapport, 2014 p. 52, 56, 131,

Teksten van de liederen die gospelkoor Inspiration tijdens deze Openluchtdienst zingt.

Teksten van de liederen die gospelkoor Inspiration tijdens deze Openluchtdienst zingt. Don t you worry There s an eternity behind us And many days are yet to come, This world will turn around without us Yes all the work will still be done. Look at ever thing God has made See the birds above

Nadere informatie

Vergaderen in het Engels

Vergaderen in het Engels Vergaderen in het Engels In dit artikel beschrijven we verschillende situaties die zich kunnen voordoen tijdens een business meeting. Na het doorlopen van deze zinnen zal je genoeg kennis hebben om je

Nadere informatie

1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland?

1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland? First part of the Inburgering examination - the KNS-test Of course, the questions in this exam you will hear in Dutch and you have to answer in Dutch. Solutions and English version on last page 1. In welk

Nadere informatie

Read this story in English. My personal story

Read this story in English. My personal story My personal story Netherlands 32 Female Primary Topic: SOCIETAL CONTEXT Topics: CHILDHOOD / FAMILY LIFE / RELATIONSHIPS IDENTITY Year: 1990 2010 marriage/co-habitation name/naming court/justice/legal rights

Nadere informatie

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead 7.1 Exploring Combinations of Ten Look at these cubes. 2. Color some of the cubes to make three parts. Then write a matching sentence. 10 What addition sentence matches the picture? How else could you

Nadere informatie

World Dutch Shepherd Federation. Beleidplan / Policy

World Dutch Shepherd Federation. Beleidplan / Policy World Dutch Shepherd Federation Beleidplan 2015-2020 / Policy 2015-2020 World Dutch Shepherd Federation toelichting / explanation oprichtingsdatum / date of establishment 26 juni 2014 / June 26th 2014

Nadere informatie

Understanding and being understood begins with speaking Dutch

Understanding and being understood begins with speaking Dutch Understanding and being understood begins with speaking Dutch Begrijpen en begrepen worden begint met het spreken van de Nederlandse taal The Dutch language links us all Wat leest u in deze folder? 1.

Nadere informatie

VOORGESTELDE WIJZIGING STATUTEN ALTICE N.V.

VOORGESTELDE WIJZIGING STATUTEN ALTICE N.V. VOORGESTELDE WIJZIGING STATUTEN ALTICE N.V. Dit document opgezet als een drieluik bevat de voorgestelde wijzigingen van de statuten van Altice N.V. (de "Vennootschap"). In de linker kolom zijn de huidige

Nadere informatie

possessive determiners

possessive determiners personal pronouns possessive determiners SirPalsrok @meestergijs Ik = I (altijd met een hoofdletter schrijven) I am William. I have no brothers or sisters. I play tennis and love to play videogames. I

Nadere informatie

Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten.

Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten. Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten. The Effect of Difference in Peer and Parent Social Influences on Adolescent Alcohol Use. Nadine

Nadere informatie

THE LANGUAGE SURVIVAL GUIDE

THE LANGUAGE SURVIVAL GUIDE DUTCH THE LANGUAGE SURVIVAL GUIDE 4 0 0 W O R D S T O G E T S T A R T E D I N A N Y L A N G U A G E BY THE FOREIGN LANGUAGE COLLECTIVE Verbs Werkwoorden To be zijn I ik ben You jij bent He/She/It hij/zij/het

Nadere informatie

LAW ENFORCEMENT MOTORCYCLE CLUB Locks & Bikes. Clubreglement

LAW ENFORCEMENT MOTORCYCLE CLUB Locks & Bikes. Clubreglement LAW ENFORCEMENT MOTORCYCLE CLUB Locks & Bikes Clubreglement 1 1) Minimumleeftijd voor toetreding tot de LEMC voor een kandidaat full-member is 21 jaar. 2) Enkel personeelsleden werkzaam in Penitentiaire

Nadere informatie

The Royal British Legion. The Royal British Legion Holland Branch NIEUWSBRIEF JANUARI 2017 NEWSLETTER JANUARY 2017

The Royal British Legion. The Royal British Legion Holland Branch NIEUWSBRIEF JANUARI 2017 NEWSLETTER JANUARY 2017 The Royal British Legion Holland Branch The Royal British Legion Holland Branch NEWSLETTER JANUARY 2017 NIEUWSBRIEF JANUARI 2017 Message from our Chairman Bericht van onze Voorzitter Looking back on 2016

Nadere informatie

voltooid tegenwoordige tijd

voltooid tegenwoordige tijd SirPalsrok @meestergijs It has taken me a while to make this grammar explanation. My life has been quite busy and for that reason I had little time. My week was full of highs and lows. This past weekend

Nadere informatie

VOORSTEL TOT STATUTENWIJZIGING UNIQURE NV. Voorgesteld wordt om de artikelen 7.7.1, 8.6.1, en te wijzigen als volgt: Toelichting:

VOORSTEL TOT STATUTENWIJZIGING UNIQURE NV. Voorgesteld wordt om de artikelen 7.7.1, 8.6.1, en te wijzigen als volgt: Toelichting: VOORSTEL TOT STATUTENWIJZIGING UNIQURE NV Voorgesteld wordt om de artikelen 7.7.1, 8.6.1, 9.1.2 en 9.1.3 te wijzigen als volgt: Huidige tekst: 7.7.1. Het Bestuur, zomede twee (2) gezamenlijk handelende

Nadere informatie

Main language Dit is de basiswoordenschat. Deze woorden moeten de leerlingen zowel passief als actief kennen.

Main language Dit is de basiswoordenschat. Deze woorden moeten de leerlingen zowel passief als actief kennen. Lesbrief Les 2.1: My family Main language Dit is de basiswoordenschat. Deze woorden moeten de leerlingen zowel passief als actief kennen. Nouns: brother, sister, cousin, mother, father, aunt, uncle, grandmother,

Nadere informatie

Ontpopping. ORGACOM Thuis in het Museum

Ontpopping. ORGACOM Thuis in het Museum Ontpopping Veel deelnemende bezoekers zijn dit jaar nog maar één keer in het Van Abbemuseum geweest. De vragenlijst van deze mensen hangt Orgacom in een honingraatpatroon. Bezoekers die vaker komen worden

Nadere informatie

Group work to study a new subject.

Group work to study a new subject. CONTEXT SUBJECT AGE LEVEL AND COUNTRY FEATURE OF GROUP STUDENTS NUMBER MATERIALS AND TOOLS KIND OF GAME DURATION Order of operations 12 13 years 1 ste year of secundary school (technical class) Belgium

Nadere informatie

My Inspiration I got my inspiration from a lamp that I already had made 2 years ago. The lamp is the you can see on the right.

My Inspiration I got my inspiration from a lamp that I already had made 2 years ago. The lamp is the you can see on the right. Mijn Inspiratie Ik kreeg het idee om een variant te maken van een lamp die ik al eerder had gemaakt. Bij de lamp die in de onderstaande foto s is afgebeeld kun je het licht dimmen door de lamellen open

Nadere informatie

Chapter 4 Understanding Families. In this chapter, you will learn

Chapter 4 Understanding Families. In this chapter, you will learn Chapter 4 Understanding Families In this chapter, you will learn Topic 4-1 What Is a Family? In this topic, you will learn about the factors that make the family such an important unit, as well as Roles

Nadere informatie

S e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g

S e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g S e v e n P h o t o s f o r O A S E K r i j n d e K o n i n g Even with the most fundamental of truths, we can have big questions. And especially truths that at first sight are concrete, tangible and proven

Nadere informatie

The first line of the input contains an integer $t \in \mathbb{n}$. This is followed by $t$ lines of text. This text consists of:

The first line of the input contains an integer $t \in \mathbb{n}$. This is followed by $t$ lines of text. This text consists of: Document properties Most word processors show some properties of the text in a document, such as the number of words or the number of letters in that document. Write a program that can determine some of

Nadere informatie

Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie

Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie 1 Keuzetwijfels in de Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze in Relatie tot Depressie Open Universiteit Nederland Masterscriptie (S58337) Naam: Ilse Meijer Datum: juli 2011

Nadere informatie

Four-card problem. Input

Four-card problem. Input Four-card problem The four-card problem (also known as the Wason selection task) is a logic puzzle devised by Peter Cathcart Wason in 1966. It is one of the most famous tasks in the study of deductive

Nadere informatie

(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren

(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (3) Ons gezelschap helpt gemeenschappen te vormen en te binden (4) De producties

Nadere informatie

Example. Dutch language lesson. Dutch & German Language Education Pieter Wielick

Example. Dutch language lesson. Dutch & German Language Education Pieter Wielick Example Dutch language lesson Demonstrative Adjectives Close: dit and deze `dit' agrees with `het' and is used to indicate objects that are close, like `this' in English. `deze' agrees with `de' and is

Nadere informatie

Ius Commune Training Programme Amsterdam Masterclass 15 June 2018

Ius Commune Training Programme Amsterdam Masterclass 15 June 2018 www.iuscommune.eu Dear Ius Commune PhD researchers, You are kindly invited to participate in the Ius Commune Amsterdam Masterclass for PhD researchers, which will take place on Friday, 15 June 2018. This

Nadere informatie

Wij beloven je te motiveren en verbinden met andere studenten op de fiets, om zo leuk en veilig te fietsen. Benoit Dubois

Wij beloven je te motiveren en verbinden met andere studenten op de fiets, om zo leuk en veilig te fietsen. Benoit Dubois Wij beloven je te motiveren en verbinden met andere studenten op de fiets, om zo leuk en veilig te fietsen. Benoit Dubois Wat mij gelijk opviel is dat iedereen hier fietst. Ik vind het jammer dat iedereen

Nadere informatie

MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate

MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate Van Non-Corporate naar Corporate In MyDHL+ is het mogelijk om meerdere gebruikers aan uw set-up toe te voegen. Wanneer er bijvoorbeeld meerdere collega s van dezelfde

Nadere informatie

Leeftijdcheck (NL) Age Check (EN)

Leeftijdcheck (NL) Age Check (EN) Leeftijdcheck (NL) Age Check (EN) [Type text] NL: Verkoopt u producten die niet aan jonge bezoekers verkocht mogen worden of heeft uw webwinkel andere (wettige) toelatingscriteria? De Webshophelpers.nl

Nadere informatie

Ius Commune Training Programme 2015-2016 Amsterdam Masterclass 16 June 2016

Ius Commune Training Programme 2015-2016 Amsterdam Masterclass 16 June 2016 www.iuscommune.eu Dear Ius Commune PhD researchers, You are kindly invited to attend the Ius Commune Amsterdam Masterclass for PhD researchers, which will take place on Thursday 16 June 2016. During this

Nadere informatie

> hele werkwoord > werkwoord +s, als het onderwerp he, she of it is. bevestigend vragend ontkennend

> hele werkwoord > werkwoord +s, als het onderwerp he, she of it is. bevestigend vragend ontkennend PRESENT SIMPLE TENSE ( onvoltooid tegenwoordige tijd ) Hoe? > hele werkwoord > werkwoord +s, als het onderwerp he, she of it is!! als een werkwoord eindigt op een s-klank ( s,ch x) werkw. + es!! als een

Nadere informatie

Externalisering van het migratiebeleid en de schaduwzijde van de EU-Turkije Deal.

Externalisering van het migratiebeleid en de schaduwzijde van de EU-Turkije Deal. Externalisering van het migratiebeleid en de schaduwzijde van de EU-Turkije Deal. Ilse van Liempt, Sociale Geografie en Planologie, Universiteit Utrecht 1 Een ramp? Een crisis? Ilse van Liempt, Sociale

Nadere informatie

4,9. Antwoorden door een scholier 1354 woorden 25 december keer beoordeeld

4,9. Antwoorden door een scholier 1354 woorden 25 december keer beoordeeld Antwoorden door een scholier 1354 woorden 25 december 2010 4,9 210 keer beoordeeld Vak Engels 1. cybercity wheelchair computers older Holland friends Nigeria shop tea 2. 1= false 2= true 3= true 4= false

Nadere informatie

Opmerking bij alle grafieken die volgen. In de statistieken zijn alleen de gegevens opgenomen van iedereen die zich heeft aangemeld.

Opmerking bij alle grafieken die volgen. In de statistieken zijn alleen de gegevens opgenomen van iedereen die zich heeft aangemeld. Statistieken 2014 98 ste Vierdaagse De limiet voor het aantal inschrijvingen is in 2014 gesteld op 46.000. In totaal zijn 7.844 personen uitgeloot voor de Vierdaagse. Barometer 2014 alle lopers % uitval

Nadere informatie

BEAR. Do you need protection? A bear can help you, because it is big and stands for power. BEAVER

BEAR. Do you need protection? A bear can help you, because it is big and stands for power. BEAVER 1 Power animals Lees de tekst hieronder en beantwoord de vraag. Animal symbol guide Which power animal do you need for help? Discover it in this animal symbol guide. LION BEAR ROOSTER When you are weak,

Nadere informatie

20 twenty. test. This is a list of things that you can find in a house. Circle the things that you can find in the tree house in the text.

20 twenty. test. This is a list of things that you can find in a house. Circle the things that you can find in the tree house in the text. 9006625806_boek.indd 1 31/08/16 15:26 1 6 test This is a list of things that you can find in a house. Circle the things that you can find in the tree house in the text. living room kitchen bedroom toilet

Nadere informatie

een kopie van je paspoort, een kopie van je diploma voortgezet onderwijs (hoogst genoten opleiding), twee pasfoto s, naam op de achterkant

een kopie van je paspoort, een kopie van je diploma voortgezet onderwijs (hoogst genoten opleiding), twee pasfoto s, naam op de achterkant Vragenlijst in te vullen en op te sturen voor de meeloopochtend, KABK afdeling fotografie Questionnaire to be filled in and send in before the introduction morning, KABK department of Photography Stuur

Nadere informatie

Uitgifte nieuwe circulatie- en herdenkingsmunten

Uitgifte nieuwe circulatie- en herdenkingsmunten (Scroll down for the English version) Persbericht 2014-005 Uitgifte nieuwe circulatie- en herdenkingsmunten Willemstad - Ter gelegenheid van de eerste Koningsdag op 27 april 2014, wordt op vrijdag 25 april

Nadere informatie

Quick start guide. Powerbank MI Mah. Follow Fast All rights reserved. Page 1

Quick start guide. Powerbank MI Mah. Follow Fast All rights reserved. Page 1 Quick start guide Powerbank MI 16.000 Mah Follow Fast 2016 - All rights reserved. Page 1 ENGLISH The Mi 16000 Power Bank is a very good backup option for those on the move. It can keep you going for days

Nadere informatie

Ius Commune Training Programme Amsterdam Masterclass 22 June 2017

Ius Commune Training Programme Amsterdam Masterclass 22 June 2017 www.iuscommune.eu INVITATION Ius Commune Masterclass 22 June 2017 Amsterdam Dear Ius Commune PhD researchers, You are kindly invited to participate in the Ius Commune Amsterdam Masterclass for PhD researchers,

Nadere informatie

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM Read Online and Download Ebook ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK STAFLEU

Nadere informatie

Comics FILE 4 COMICS BK 2

Comics FILE 4 COMICS BK 2 Comics FILE 4 COMICS BK 2 The funny characters in comic books or animation films can put smiles on people s faces all over the world. Wouldn t it be great to create your own funny character that will give

Nadere informatie

Puzzle. Fais ft. Afrojack Niveau 3a Song 6 Lesson A Worksheet. a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel.

Puzzle. Fais ft. Afrojack Niveau 3a Song 6 Lesson A Worksheet. a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel. Puzzle a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel. een beloning voor de winnaar iemand die piano speelt een uitvoering 4 wat je wil gaan doen; voornemens 5 niet dezelfde 6 deze heb je

Nadere informatie

Mondeling tentamen Havo - ERK niveau B1 / B1 +

Mondeling tentamen Havo - ERK niveau B1 / B1 + Mondeling tentamen Havo - ERK niveau B / B + Het mondeling voor Engels Havo duurt 5 minuten en bestaat uit een gesprek met je docent waarin de volgende onderdelen aan de orde komen: *Je moet een stukje

Nadere informatie

RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM Read Online and Download Ebook RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN STAFLEU

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1999 Nr. 27

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1999 Nr. 27 57 (1998) Nr. 1 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 1999 Nr. 27 A. TITEL Protocol tot wijziging van de Overeenkomst tussen het Koninkrijk der Nederlanden en de Republiek Zuid-Afrika

Nadere informatie

NUCHTER, EEN HELDERE KIJK EN NO-NONSENSE

NUCHTER, EEN HELDERE KIJK EN NO-NONSENSE NUCHTER, EEN HELDERE KIJK EN NO-NONSENSE NATUURLIJK SAMEN NATURALLY DUTCH. Koolhaas Natuurlijk is a typically Dutch company: Sober, with a clear vision and no-nonsense. That s what our customers may expect

Nadere informatie

Interface tussen Stuurbediening en Sony autoaudio

Interface tussen Stuurbediening en Sony autoaudio The information in this document is in Dutch, English version follows later in this document Interface tussen Stuurbediening en Sony autoaudio LET OP! HOEWEL DE UITERSTE ZORGVULDIGHEID IS BETRACHT BIJ

Nadere informatie

Settings for the C100BRS4 MAC Address Spoofing with cable Internet.

Settings for the C100BRS4 MAC Address Spoofing with cable Internet. Settings for the C100BRS4 MAC Address Spoofing with cable Internet. General: Please use the latest firmware for the router. The firmware is available on http://www.conceptronic.net! Use Firmware version

Nadere informatie

Engels op Niveau A2 Workshops Woordkennis 1

Engels op Niveau A2 Workshops Woordkennis 1 A2 Workshops Woordkennis 1 A2 Workshops Woordkennis 1 A2 Woordkennis 1 Bestuderen Hoe leer je 2000 woorden? Als je een nieuwe taal wilt spreken en schrijven, heb je vooral veel nieuwe woorden nodig. Je

Nadere informatie

---ENGLISH BELOW--- ALGEMENE VOORWAARDEN VSV EERSTEJAARSWEEKEND 2017

---ENGLISH BELOW--- ALGEMENE VOORWAARDEN VSV EERSTEJAARSWEEKEND 2017 ---ENGLISH BELOW--- ALGEMENE VOORWAARDEN VSV EERSTEJAARSWEEKEND 2017 ------------------------------------------------------------------------------------------- TOEPASSELIJKHEID De algemene voorwaarden

Nadere informatie

Love & Like FILE 2 LOVE & LIKE BK 2

Love & Like FILE 2 LOVE & LIKE BK 2 Love & Like I Like You Come a little closer Honey, come a little closer, let me whisper in your ear. Let me tell it to you quietly, So that no one else will hear. 1 File 2 - Love & Like BK2.indd 1 22-7-2014

Nadere informatie

Free time! Better skills. Free time with Brenda and Brian. Worksheet

Free time! Better skills. Free time with Brenda and Brian. Worksheet 1 Free time! read a Stel je hebt een dag vrij van school. Schrijf op wat je dan gaat doen. b Lees de tekst en schrijf op welke dingen Brian en Brenda voorstellen om te doen op een vrije dag. Free time

Nadere informatie

UvA-DARE (Digital Academic Repository) Health targets: navigating in health policy. van Herten, L.M. Link to publication

UvA-DARE (Digital Academic Repository) Health targets: navigating in health policy. van Herten, L.M. Link to publication UvA-DARE (Digital Academic Repository) Health targets: navigating in health policy van Herten, L.M. Link to publication Citation for published version (APA): van Herten, L. M. (2001). Health targets: navigating

Nadere informatie

KLPD - Dienst Nationale Recherche. Hells Angels en andere 1%-MC s in Nederland. Politie Intern

KLPD - Dienst Nationale Recherche. Hells Angels en andere 1%-MC s in Nederland. Politie Intern KLPD - Dienst Nationale Recherche Hells Angels en andere 1%-MC s in Nederland Politie Intern Hells Angels en andere 1%-MC s in Nederland Politie Intern KLPD - Dienst Nationale Recherche Politieregio Limburg-Zuid

Nadere informatie

3 I always love to do the shopping. A Yes I do! B No! I hate supermarkets. C Sometimes. When my mother lets me buy chocolate.

3 I always love to do the shopping. A Yes I do! B No! I hate supermarkets. C Sometimes. When my mother lets me buy chocolate. 1 Test yourself read a Lees de vragen van de test. Waar gaat deze test over? Flash info 1 In the morning I always make my bed. A Yes. B No. C Sometimes, when I feel like it. 2 When I see an old lady with

Nadere informatie

OUTDOOR HD BULLET IP CAMERA PRODUCT MANUAL

OUTDOOR HD BULLET IP CAMERA PRODUCT MANUAL OUTDOOR HD BULLET IP CAMERA PRODUCT MANUAL GB - NL GB PARTS & FUNCTIONS 1. 7. ---- 3. ---- 4. ---------- 6. 5. 2. ---- 1. Outdoor IP camera unit 2. Antenna 3. Mounting bracket 4. Network connection 5.

Nadere informatie

Disclosure belofte. Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen. Doel van de patient staat centraal

Disclosure belofte. Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen. Doel van de patient staat centraal Disclosure: belofte Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen Ik zal aan de patiënt geen schade doen Ik luister en zal hem goed inlichten Disclosure: belofte Ik stel het belang

Nadere informatie

Dutch survival kit. Vragen hoe het gaat en reactie Asking how it s going and reaction. Met elkaar kennismaken Getting to know each other

Dutch survival kit. Vragen hoe het gaat en reactie Asking how it s going and reaction. Met elkaar kennismaken Getting to know each other Dutch survival kit This Dutch survival kit contains phrases that can be helpful when living and working in the Netherlands. There is an overview of useful sentences and phrases in Dutch with an English

Nadere informatie

Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën

Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën The Relation between Personality, Education, Age, Sex and Short- and Long- Term Sexual

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1996 Nr. 209

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1996 Nr. 209 25 (1996) Nr. 1 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 1996 Nr. 209 A. TITEL Protocol tussen het Koninkrijk der Nederlanden en de Tsjechische Republiek tot wijziging van de Overeenkomst

Nadere informatie

Examenreglement Opleidingen/ Examination Regulations

Examenreglement Opleidingen/ Examination Regulations Examenreglement Opleidingen/ Examination Regulations Wilde Wijze Vrouw, Klara Adalena August 2015 For English translation of our Examination rules, please scroll down. Please note that the Dutch version

Nadere informatie

The downside up? A study of factors associated with a successful course of treatment for adolescents in secure residential care

The downside up? A study of factors associated with a successful course of treatment for adolescents in secure residential care The downside up? A study of factors associated with a successful course of treatment for adolescents in secure residential care Annemiek T. Harder Studies presented in this thesis and the printing of this

Nadere informatie

Malala Ken je Malala? Wat weet je al van haar?

Malala Ken je Malala? Wat weet je al van haar? 1 Malala Ken je Malala? Wat weet je al van haar? About Malala Malala Yousafzai comes from Pakistan. She was born on the 12th of July in 1997. When she was 14 years old she started a blog on the Internet.

Nadere informatie

Appendix A: List of variables with corresponding questionnaire items (in English) used in chapter 2

Appendix A: List of variables with corresponding questionnaire items (in English) used in chapter 2 167 Appendix A: List of variables with corresponding questionnaire items (in English) used in chapter 2 Task clarity 1. I understand exactly what the task is 2. I understand exactly what is required of

Nadere informatie

It s all about the money Group work

It s all about the money Group work It s all about the money Group work Tijdsduur: 45 minuten Kernwoorden: money (geld) coin (munt), banknote (bankbiljet), currency (munteenheid) Herhalings-/uitbreidingswoorden: debate (debat), proposal

Nadere informatie

VOORZETSELS. EXERCISE 1 Bestudeer de bovenstaande voorzetsels en zinnen goed!

VOORZETSELS. EXERCISE 1 Bestudeer de bovenstaande voorzetsels en zinnen goed! ENGLISH, WE WILL DO BETTER! LESSON EIGHT VOORZETSELS at three o'clock = om drie uur around three o'clock = rond drie uur by three o'clock = tegen drie uur before Saturday = voor zaterdag for a week = voor

Nadere informatie

Add the standing fingers to get the tens and multiply the closed fingers to get the units.

Add the standing fingers to get the tens and multiply the closed fingers to get the units. Digit work Here's a useful system of finger reckoning from the Middle Ages. To multiply $6 \times 9$, hold up one finger to represent the difference between the five fingers on that hand and the first

Nadere informatie

This appendix lists all the messages that the DRS may send to a registrant's administrative contact.

This appendix lists all the messages that the DRS may send to a registrant's administrative contact. This appendix lists all the messages that the DRS may send to a registrant's administrative contact. Subject: 1010 De houdernaam voor #domeinnaam# is veranderd / Registrant of #domeinnaam# has been changed

Nadere informatie

General info on using shopping carts with Ingenico epayments

General info on using shopping carts with Ingenico epayments Inhoudsopgave 1. Disclaimer 2. What is a PSPID? 3. What is an API user? How is it different from other users? 4. What is an operation code? And should I choose "Authorisation" or "Sale"? 5. What is an

Nadere informatie

Borstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition)

Borstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition) Borstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition) Stichting tegen Kanker Click here if your download doesn"t start automatically Borstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition) Stichting tegen Kanker

Nadere informatie

Quality requirements concerning the packaging of oak lumber of Houthandel Wijers vof (09.09.14)

Quality requirements concerning the packaging of oak lumber of Houthandel Wijers vof (09.09.14) Quality requirements concerning the packaging of oak lumber of (09.09.14) Content: 1. Requirements on sticks 2. Requirements on placing sticks 3. Requirements on construction pallets 4. Stick length and

Nadere informatie

De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim

De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim The Relationship between Work Pressure, Mobbing at Work, Health Complaints and Absenteeism Agnes van der Schuur Eerste begeleider:

Nadere informatie

Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas

Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas University of Groningen Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version

Nadere informatie

DE VOLTOOID TEGENWOORDIGE TOEKOMENDE TIJD

DE VOLTOOID TEGENWOORDIGE TOEKOMENDE TIJD 1 Grammatica les 11 THE FUTURE PERFECT TENSE DE VOLTOOID TEGENWOORDIGE TOEKOMENDE TIJD 11.1 FUTURE PERFECT The Future Perfect oftewel de Voltooid Tegenwoordig Toekomende Tijd bestaat uit "will" of "shall"

Nadere informatie

A2 Workshops Grammatica Heden

A2 Workshops Grammatica Heden Bestuderen Present Simple Normaal Hoe maak je de Present Simple? Kijk eerst maar even naar het volgende rijtje. I You He She It We You see see sees sees sees see see They see Je ziet dat het heel eenvoudig

Nadere informatie

Win a meet and greet with Adam Young from the band Owl City!

Win a meet and greet with Adam Young from the band Owl City! 1 Meet and greet read Lees de tekst. Wat is de prijs die je kunt winnen? early too late on time vroeg te laat op tijd Win a meet and greet with Adam Young from the band Owl City! Do you have a special

Nadere informatie

Bijlage 2: Informatie met betrekking tot goede praktijkvoorbeelden in Londen, het Verenigd Koninkrijk en Queensland

Bijlage 2: Informatie met betrekking tot goede praktijkvoorbeelden in Londen, het Verenigd Koninkrijk en Queensland Bijlage 2: Informatie met betrekking tot goede praktijkvoorbeelden in Londen, het Verenigd Koninkrijk en Queensland 1. Londen In Londen kunnen gebruikers van een scootmobiel contact opnemen met een dienst

Nadere informatie

Calculator spelling. Assignment

Calculator spelling. Assignment Calculator spelling A 7-segmentdisplay is used to represent digits (and sometimes also letters). If a screen is held upside down by coincide, the digits may look like letters from the alphabet. This finding

Nadere informatie

Luister alsjeblieft naar een opname als je de vragen beantwoordt of speel de stukken zelf!

Luister alsjeblieft naar een opname als je de vragen beantwoordt of speel de stukken zelf! Martijn Hooning COLLEGE ANALYSE OPDRACHT 1 9 september 2009 Hierbij een paar vragen over twee stukken die we deze week en vorige week hebben besproken: Mondnacht van Schumann, en het eerste deel van het

Nadere informatie

Mentaal Weerbaar Blauw

Mentaal Weerbaar Blauw Mentaal Weerbaar Blauw de invloed van stereotypen over etnische minderheden cynisme en negatieve emoties op de mentale weerbaarheid van politieagenten begeleiders: dr. Anita Eerland & dr. Arjan Bos dr.

Nadere informatie

DE ELECTORALE RAAD VAN SINT MAARTEN,

DE ELECTORALE RAAD VAN SINT MAARTEN, P a g i n a 30 Beschikking nummer: 9/2015 Datum: 1 december 2015 DE ELECTORALE RAAD VAN SINT MAARTEN, Gelezen: het verzoek van de politieke partij Helping Our People Excel Association van 9 november 2015

Nadere informatie

VerlichtDeWereld. KERSTACTIE november 25 december 2017

VerlichtDeWereld. KERSTACTIE november 25 december 2017 De KERSTACTIE 2017 24 november 25 december 2017 THEMA Als we het voorbeeld van de Heiland volgen en leven zoals Hij leefde en zoals Hij ons leerde, zal dat licht in ons branden en de weg voor anderen verlichten.

Nadere informatie

Classification of triangles

Classification of triangles Classification of triangles A triangle is a geometrical shape that is formed when 3 non-collinear points are joined. The joining line segments are the sides of the triangle. The angles in between the sides

Nadere informatie

MyDHL+ Uw accountnummer(s) delen

MyDHL+ Uw accountnummer(s) delen MyDHL+ Uw accountnummer(s) delen met anderen Uw accountnummer(s) delen met anderen in MyDHL+ In MyDHL+ is het mogelijk om uw accountnummer(s) te delen met anderen om op uw accountnummer een zending te

Nadere informatie

04/11/2013. Sluitersnelheid: 1/50 sec = 0.02 sec. Frameduur= 2 x sluitersnelheid= 2/50 = 1/25 = 0.04 sec. Framerate= 1/0.

04/11/2013. Sluitersnelheid: 1/50 sec = 0.02 sec. Frameduur= 2 x sluitersnelheid= 2/50 = 1/25 = 0.04 sec. Framerate= 1/0. Onderwerpen: Scherpstelling - Focusering Sluitersnelheid en framerate Sluitersnelheid en belichting Driedimensionale Arthrokinematische Mobilisatie Cursus Klinische Video/Foto-Analyse Avond 3: Scherpte

Nadere informatie

News: Tours this season!

News: Tours this season! 1 Do you remember? Lees de zinnen en vul de juiste woorden in. Kies uit: like listen presenter too loud great show number next crowd singer. Let op: je houdt twee woorden over. Welcome back to the best

Nadere informatie

EU keurt nieuw Programma veiliger internet goed: 55 miljoen euro om het internet veiliger te maken voor kinderen

EU keurt nieuw Programma veiliger internet goed: 55 miljoen euro om het internet veiliger te maken voor kinderen IP/8/899 Brussel, 9 december 8 EU keurt nieuw Programma veiliger internet goed: miljoen euro om het internet veiliger te maken voor kinderen Vanaf januari 9 zal de EU een nieuw programma voor een veiliger

Nadere informatie

Foundation for Dutch Heritage Overseas BELEIDSPLAN NEW HOLLAND FOUNDATION 2016-2020. Hoofdstuk 1 Inleiding p. 2. Hoofdstuk 2 Huidige situatie p.

Foundation for Dutch Heritage Overseas BELEIDSPLAN NEW HOLLAND FOUNDATION 2016-2020. Hoofdstuk 1 Inleiding p. 2. Hoofdstuk 2 Huidige situatie p. BELEIDSPLAN NEW HOLLAND FOUNDATION 2016-2020 Hoofdstuk 1 Inleiding p. 2 Hoofdstuk 2 Huidige situatie p. 2 Hoofdstuk 3 Visie en Missie p. 3 Hoofdstuk 4 Ambities p. 4 Hoofdstuk 5 Stappenplan p. 5 1 Hoofdstuk

Nadere informatie

ook (niet)

ook (niet) SirPalsrok @meestergijs Hij is gek op basketbal. Zijn buurman ook. Wij hebben twee zussen. Zij ook. Ik houd van aardappelen. Mijn moeder ook. Haar vriendin vindt winkelen leuk. Ik ook. Zij willen graag

Nadere informatie

BISL EEN FRAMEWORK VOOR BUSINESS INFORMATIEMANAGEMENT (DUTCH LANGUAGE) (GERMAN EDITION) (DUTCH EDITION) BY REMKO VAN DER POLS, RALPH DONA

BISL EEN FRAMEWORK VOOR BUSINESS INFORMATIEMANAGEMENT (DUTCH LANGUAGE) (GERMAN EDITION) (DUTCH EDITION) BY REMKO VAN DER POLS, RALPH DONA Read Online and Download Ebook BISL EEN FRAMEWORK VOOR BUSINESS INFORMATIEMANAGEMENT (DUTCH LANGUAGE) (GERMAN EDITION) (DUTCH EDITION) BY REMKO VAN DER POLS, RALPH DONA DOWNLOAD EBOOK : BISL EEN FRAMEWORK

Nadere informatie

PERSONAL DIVERSITY BOB MAN DERS

PERSONAL DIVERSITY BOB MAN DERS PERSONAL DIVERSITY BOB MAN DERS BOB MANDERS ARCHITECTURE PREFACE We all know the clichés, travel broadens the mind and it s not about the destination, it s about the journey but they re clichés, of course,

Nadere informatie

LONDEN MET 21 GEVARIEERDE STADSWANDELINGEN 480 PAGINAS WAARDEVOLE INFORMATIE RUIM 300 FOTOS KAARTEN EN PLATTEGRONDEN

LONDEN MET 21 GEVARIEERDE STADSWANDELINGEN 480 PAGINAS WAARDEVOLE INFORMATIE RUIM 300 FOTOS KAARTEN EN PLATTEGRONDEN LONDEN MET 21 GEVARIEERDE STADSWANDELINGEN 480 PAGINAS WAARDEVOLE INFORMATIE RUIM 300 FOTOS KAARTEN EN PLATTEGRONDEN LM2GS4PWIR3FKEP-58-WWET11-PDF File Size 6,444 KB 117 Pages 27 Aug, 2016 TABLE OF CONTENT

Nadere informatie

Inge Bremmer, juridisch adviseur Nederland ICT

Inge Bremmer, juridisch adviseur Nederland ICT Inge Bremmer, juridisch adviseur Nederland ICT Voor de digitale economie Als je persoonsgegevens verwerkt heb je daarvoor een doel en een grondslag nodig. Dat geldt ook voor het verwerken van biometrische

Nadere informatie

Media en creativiteit. Winter jaar vier Werkcollege 7

Media en creativiteit. Winter jaar vier Werkcollege 7 Media en creativiteit Winter jaar vier Werkcollege 7 Kwartaaloverzicht winter Les 1 Les 2 Les 3 Les 4 Les 5 Les 6 Les 7 Les 8 Opbouw scriptie Keuze onderwerp Onderzoeksvraag en deelvragen Bespreken onderzoeksvragen

Nadere informatie

Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive. Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive

Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive. Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive 1 Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive Femke Boom Open Universiteit Naam student: Femke Boom Studentnummer: 850762029 Cursusnaam: Empirisch afstudeeronderzoek:

Nadere informatie

De Relatie tussen Betrokkenheid bij Pesten en Welbevinden en de Invloed van Sociale Steun en. Discrepantie

De Relatie tussen Betrokkenheid bij Pesten en Welbevinden en de Invloed van Sociale Steun en. Discrepantie De Relatie tussen Betrokkenheid bij Pesten en Welbevinden en de Invloed van Sociale Steun en Discrepantie The Relationship between Involvement in Bullying and Well-Being and the Influence of Social Support

Nadere informatie

Citation for published version (APA): Crane, L. M. A. (2011). Intraoperative fluorescence imaging in cancer Groningen: s.n.

Citation for published version (APA): Crane, L. M. A. (2011). Intraoperative fluorescence imaging in cancer Groningen: s.n. University of Groningen Intraoperative fluorescence imaging in cancer Crane, Lucia Marie Albertine IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite

Nadere informatie

DE VERLEDEN TOEKOMENDE TIJD

DE VERLEDEN TOEKOMENDE TIJD 1 Grammatica les 12 THE FUTURE PAST TENSE DE VERLEDEN TOEKOMENDE TIJD 12.1 FUTURE PAST Als je over het verleden praat, maar iets wilt vertellen over wat toen in de toekomst was, gebruik je ook de Future,

Nadere informatie