Toelichting bij de consultatie van het. conceptverificatieprotocol. Duurzaamheid vaste biomassa

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Toelichting bij de consultatie van het. conceptverificatieprotocol. Duurzaamheid vaste biomassa"

Transcriptie

1 Toelichting bij de consultatie van het conceptverificatieprotocol Duurzaamheid vaste biomassa

2 Welkom Sipke Castelein Timo Gerlagh

3 Agenda SER Energieakkoord Duurzaamheidseisen in de SDE+ Borging en overgangsregime Opzet van het verificatieprotocol Verificatieroutes Chain of Custody Principes, criteria en indicatoren Groeipad Consultatie en verdere proces

4 SER Energieakkoord voor duurzame groei Afspraken voor bij- en meestook. Jaarlijks maximaal 25 PJ Biomassa voldoet aan uitgebreide duurzaamheidseisen Publicatie in SDE+ in 2015 en 2016

5 Subsidieregeling SDE+ (1) Duurzaamheidseisen voor bij-en meestooken industriële stoom uit houtpellets vanaf 10 MW 15% ruimte overige biomassa bij- en meestook

6 Subsidieregeling SDE+ (2) Principes en criteria voor: - Broeikasgasemissies - Bodemkwaliteit reststromen - Koolstof en verandering landgebruik - Duurzaam bosbeheer - Chain of Custody Groeipaden kleine beheereenheden van regio naar areaalniveau

7 Classificatie biomassa in SDE+ Koolstof Beheer CoC 1 Bossen > 500 hectare Alle Bos Alle 2 Bossen < 500 hectare Muv ILUC Bos Alle 3 Rest natuur en landschap n.v.t. Bodem Alle 4 Rest agrarisch n.v.t. Bodem Alle 5 Rest en afval biogeen n.v.t. n.v.t. Alle

8 Borging van de duurzaamheid (1) Brief aan de Tweede Kamer (18 maart 2016) over implementatie Eindsituatie Bedrijven tonen aan dat aan alle criteria is voldaan met: goedgekeurde certificatenen/of verificatie op basis van aangewezen verificatieprotocol Tot afronding van het wettelijk traject (2017) geldt een overgangsregime

9 Borging van de duurzaamheid (2) Commissie Minister Certificaten Vprotocol Accreditatie Toezicht CI Verklaring

10 Borging van de duurzaamheid (3) Overgangsregime: bijlage 5 Duurzaamheid aantonen op grond van: Tijdelijk gebruik elders goedgekeurde certificaten - Biomassa uit bos: certificaten duurzame inkoop hout NL - Overige biomassa: certificaten biobrandstoffen onder RED Of verificatie op basis van verificatieprotocol Broeikasgascriterium: geverifieerde berekening BioGrace II Criteria koolstof en ILUC: nog in ontwikkeling

11 Stappen tot definitief verificatieprotocol Conceptversie ter consultatie => Na consultatie nieuwe conceptversie Praktijktesten => Definitieve versie

12 Duurzaamheid toetsen met het protocol Opzet protocol / scope verificatie Opbouw van het protocol Wie kan het gebruiken? Waar in de keten kun je het gebruiken?

13 Gemaakte keuzes in de verificatiestrategie RVO.nl is eigenaar van het Verificatieprotocol Verificatieverklaringen achteraf nodig - Duurzaamheid die niet is afgedekt door certificaten - Aantonen conformiteit met alle criteria SDE. Conformiteitsbeoordelingsinstantie (CI) - accrediteert zich voor dit protocol, - ISO (CI) en ISO (met aanvullingen) (verificateur)

14 Drie routes voor toepassen protocol

15 Duurzaamheidsverklaring eindgebruiker

16 Verificatieverklaring biomassaproducent

17 Drie routes voor toepassen protocol

18 1 2. Categorie Houtige biomassa bosbeheer-eenheid >= 500 ha Houtige biomassa bosbeheereenheid < 500 ha Eerste schakel CoC Bosbeheereenheid Bosbeheereenheid of eerste inzamelpunt Biomassa producent (Pellet mill) 3 Reststromen uit natuur-en landschapsbeheer 4 Agrarische reststromen Eerste inzamelpunt (inzamelgebied gedefinieerd) 5 Biogene rest- en afvalstromen Eerste inzamelpunt (bron bekend)

19 Principes, criteria en indicatoren Geen onderdeel consultatie: Principes en Criteria (onderdeel regelgeving) Wel onderdeel consultatie: Werkbaarheid protocol voor CI s: Werkbaarheid indicatoren (nadere uitwerking criteria, richtinggevend, verplicht om aan te voldoen) Werkbaarheid regionale toets (risk based approach) Buiten protocol: Means of verificationniet opgenomen in het protocol, aan de deskundigheid van de verificateur

20 Hoe werkt de hiërarchie in het protocol? Principe 7: Biodiversiteit moet in stand worden gehouden en waar mogelijk versterkt. (criteria 7.1 t/m 7.5) Voorbeeld: Criterium 7.2: Er zijn maatregelen getroffen voor de bescherming van beschermde en bedreigde planten-en diersoorten en indien van toepassing versterking van de populatie en hun habitat. (Indicator t/m 7.2.5) Voorbeeld: Indicator 7.2.2: De beheerplannen en andere relevante beleidsmaatregelen en procedures dienen duidelijke acties te bevatten die worden ondernomen ter bescherming of handhaving van de aanwezige beschermde en bedreigde soorten en hun habitatsbinnen de bosbeheereenheid.

21 Aantonen op areaal of regionaal niveau Op regionaal niveau mag Risk Based Approach gebruikt worden Aantonen laag risico op alle criteria - Alleen voor kleine eenheden (categorie 2) - Beperkt in tijd (zie tabel hieronder voor tijdspad) Start datum Jaren dat de risk based approach gebruikt * mag worden

22 De internetconsultatie Loopt nu tot 20 april 2016 via Gebruik het formulier!

23 Vragen voor consultatie Te veel/weinig indicatoren? Te strikte / vrijblijvende indicatoren? - Welke, hoe moet het anders? Relatie indicatoren - criterium? Daarnaast: Voorstellen voor verbetering formuleren

24 Verder proces Presentatie en FAQ van dit webinar op de website Terugkoppeling internetconsultatie op de website Praktijktesten met het protocol Definitieve protocol, naar verwachting september beschikbaar via

25 BEDANKT!

Verificatieprotocol binnen SDE. Timo Gerlagh RBCN 21 april 2016

Verificatieprotocol binnen SDE. Timo Gerlagh RBCN 21 april 2016 Verificatieprotocol binnen SDE Timo Gerlagh RBCN 21 april 2016 Opzet presentatie Toelichting SDE Rol Biomassa in de SDE Achtergrond duurzaamheidscriteria Invulling in regelgeving Verificatieprotocol Stimulering

Nadere informatie

Borging duurzaamheid vaste biomassa in de SDE+ Joyce de Wit RVO.nl

Borging duurzaamheid vaste biomassa in de SDE+ Joyce de Wit RVO.nl Borging duurzaamheid vaste biomassa in de SDE+ Joyce de Wit RVO.nl Aan bod komt: Wanneer duurzaamheid aantonen? Waar gaan de eisen over? Hoe toon je duurzaamheid aan? Gebruik goedgekeurde certificaten

Nadere informatie

INTERPRETATIEDOCUMENT BIJ VERIFICATIEPROTOCOL DUURZAAMHEID VASTE BIOMASSA VOOR ENERGIETOEPASSINGEN versie december 2017

INTERPRETATIEDOCUMENT BIJ VERIFICATIEPROTOCOL DUURZAAMHEID VASTE BIOMASSA VOOR ENERGIETOEPASSINGEN versie december 2017 INTERPRETATIEDOCUMENT BIJ VERIFICATIEPROTOCOL DUURZAAMHEID VASTE BIOMASSA VOOR ENERGIETOEPASSINGEN versie december 2017 Datum: 18-07-2018 Colofon Locatie Contactpersoon RVO, Utrecht duurzaamheidvastebiomassa@rvo.nl

Nadere informatie

Handleiding bij de duurzaamheidsrapportage vaste biomassa Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE+) Versie overgangsperiode

Handleiding bij de duurzaamheidsrapportage vaste biomassa Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE+) Versie overgangsperiode Handleiding bij de duurzaamheidsrapportage vaste biomassa Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE+) Versie overgangsperiode Datum 20-4-2017 Status Definitieve versie Colofon Titel Contactpersoon Handleiding

Nadere informatie

Contact person Croeselaan 15 Utrecht

Contact person Croeselaan 15 Utrecht Rapportage van de praktijktesten met het concept verificatieprotocol vaste biomassa Datum maart 2017 Status concept Contact person consultatievp@rvo.nl Croeselaan 15 Utrecht Pagina 2 van 12 INHOUDSOPGAVE

Nadere informatie

Voorbeeld. Onderdeel A Contactgegevens en reikwijdte aanvraag

Voorbeeld. Onderdeel A Contactgegevens en reikwijdte aanvraag Dit is een niet-invulbaar voorbeeldformulier. Wanneer u een aanvraag tot goedkeuring wilt doen voor een certificatieschema kunt u onder vermelding van de categorieën biomassa waarop de aanvraag betrekking

Nadere informatie

Verificatieprotocol duurzaamheid vaste biomassa voor energietoepassingen In opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat

Verificatieprotocol duurzaamheid vaste biomassa voor energietoepassingen In opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat Verificatieprotocol duurzaamheid vaste biomassa voor energietoepassingen In opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat December 2017 >> Duurzaam, Agrarisch, Innovatief en Internationaal

Nadere informatie

Verificatieprotocol duurzaamheid vaste biomassa

Verificatieprotocol duurzaamheid vaste biomassa Verificatieprotocol duurzaamheid vaste biomassa In opdracht van het ministerie van Economische Zaken >> Duurzaam, Agrarisch, Innovatief en Internationaal Ondernemen Uitvoeringsdocument bij SDE+ regeling

Nadere informatie

Beantwoording vragen van het lid Van der Lee (GroenLinks) over bij- en meestook van duurzame biomassa (ingezonden 24 maart 2017, kenmerk 2017Z04008)

Beantwoording vragen van het lid Van der Lee (GroenLinks) over bij- en meestook van duurzame biomassa (ingezonden 24 maart 2017, kenmerk 2017Z04008) > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401

Nadere informatie

Leidraad Chain of Custody

Leidraad Chain of Custody Leidraad Chain of Custody duurzaamheidseisen vaste biomassa voor energietoepassingen In opdracht van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat Inhoudsopgave 1. Definities en symbolen 4 1.1 Symbolen

Nadere informatie

Raad voor Accreditatie (RvA) Specifiek Accreditatie- Protocol (SAP) voor Duurzaamheidsverificaties van vaste biomassa voor energietoepassingen.

Raad voor Accreditatie (RvA) Specifiek Accreditatie- Protocol (SAP) voor Duurzaamheidsverificaties van vaste biomassa voor energietoepassingen. Raad voor Accreditatie (RvA) Specifiek Accreditatie- Protocol (SAP) voor Duurzaamheidsverificaties van vaste biomassa voor energietoepassingen. Documentcode: RvA-SAP-C024-NL Versie 1, 14-9-2018 Een Specif

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 31 239 Stimulering duurzame energieproductie Nr. 183 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Duurzaamheidseisen vaste biomassa voor SDE+

Duurzaamheidseisen vaste biomassa voor SDE+ Duurzaamheidseisen vaste biomassa voor SDE+ Bijlage bij artikel I, onderdeel K, van de Regeling van de Minister van Economische Zaken van 24 februari 2016, nr. WJZ/16001395, tot wijziging van de Algemene

Nadere informatie

Carbon debt in NTA 8080?

Carbon debt in NTA 8080? Carbon debt in NTA 8080? Kan en moet het carbon debt concept worden geïntegreerd in de NTA 8080? Harry Croezen, senior consultant Hoofdvraag bij actualisering NTA 8080: Moet een criterium m.b.t. carbon

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 70368 21 december 2017 Regeling van de Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat en de Minister van Economische

Nadere informatie

Duurzaamheidscriteria voor biomassa in het Vlaamse energiebeleid. 23 augustus 2016

Duurzaamheidscriteria voor biomassa in het Vlaamse energiebeleid. 23 augustus 2016 Duurzaamheidscriteria voor biomassa in het Vlaamse energiebeleid 23 augustus 2016 Inhoud Overzicht biomassa eisen in Vlaamse energiebeleid Noodzaak wijziging energiebesluit ILUC wijzigingen Duurzaamheidscriteria

Nadere informatie

Handleiding bij de duurzaamheidsrapportage vloeibare biomassa Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE+) Datum Versie V1.

Handleiding bij de duurzaamheidsrapportage vloeibare biomassa Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE+) Datum Versie V1. Handleiding bij de duurzaamheidsrapportage vloeibare biomassa Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE+) Datum 20-4-2017 Versie V1.0 Colofon Titel Contactpersoon Handleiding bij de duurzaamheidsrapportage

Nadere informatie

Energie uit hout. Inzet van lokaal en niet-lokaal hout en borging van duurzaamheid. Your partner in bioenergy

Energie uit hout. Inzet van lokaal en niet-lokaal hout en borging van duurzaamheid. Your partner in bioenergy Energie uit hout Inzet van lokaal en niet-lokaal hout en borging van duurzaamheid Auteur Datum Martijn Vis 31-10-2013 Your partner in bioenergy BTG Biomass Technology Group B.V. Bestaat 26 jaar 100% focus

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 10750 26 februari 2016 Regeling van de Minister van Economische Zaken van 24 februari 2016, nr. WJZ/16001395, tot wijziging

Nadere informatie

In hoeverre loopt Nederland internationaal bezien voorop met de eisen die gaan over toetsing op areaalniveau?

In hoeverre loopt Nederland internationaal bezien voorop met de eisen die gaan over toetsing op areaalniveau? Bijlage 1 en op vragen van de vaste commissie Economische Zaken over de bij- en meestook van biomassa in kolencentrales (Kamerstuk 30 196, nr. 293) 1. In hoeverre loopt Nederland internationaal bezien

Nadere informatie

HOUT, DE LINK TUSSEN BOS EN BOUWEN. Hét keurmerk voor duurzaam bosbeheer

HOUT, DE LINK TUSSEN BOS EN BOUWEN. Hét keurmerk voor duurzaam bosbeheer HOUT, DE LINK TUSSEN BOS EN BOUWEN Hét keurmerk voor duurzaam bosbeheer Natuurlijk en duurzaam ontwerpen Gebouwen kunnen profiteren van de bijzondere eigenschappen, structuur en het ecologische voordeel

Nadere informatie

A. Energie-Nederland, de vereniging van energiebedrijven in Nederland, statutair gevestigd te Den Haag, vertegenwoordigd door dhr. J.G.M.

A. Energie-Nederland, de vereniging van energiebedrijven in Nederland, statutair gevestigd te Den Haag, vertegenwoordigd door dhr. J.G.M. CONVENANT DUURZAAMHEID BIOMASSA ( Convenant ) versie 18 03 2015 Partijen: A. Energie-Nederland, de vereniging van energiebedrijven in Nederland, statutair gevestigd te Den Haag, vertegenwoordigd door dhr.

Nadere informatie

KIES VOOR PEFC! REDENEN DIE HOUT SNIJDEN.

KIES VOOR PEFC! REDENEN DIE HOUT SNIJDEN. KIES VOOR PEFC! REDENEN DIE HOUT SNIJDEN. HOUT KOM JE OVERAL TEGEN... NOG WEL JA. De vloer. Een pak kopieerpapier. Een verhuisdoos. Een deur. Een tuinstoel. Openhaardhout. Overal komen we hout tegen. Hout

Nadere informatie

Hernieuwbare waterstof en HBEmarkt

Hernieuwbare waterstof en HBEmarkt Hernieuwbare waterstof en HBEmarkt John van Himbergen Opbouw presentatie Wettelijk kader Systematiek Eisen aan inboeken Wanneer is H 2 hernieuwbaar? 2 Ministerie van Infrastructuur en Milieu Systematiek

Nadere informatie

SDE Projectgroep Biomassa & WKK. Bert van Asselt i.v.m. ziekte Martijn Bos. 20 februari 2018

SDE Projectgroep Biomassa & WKK. Bert van Asselt i.v.m. ziekte Martijn Bos. 20 februari 2018 SDE+ 2018 Projectgroep Biomassa & WKK Bert van Asselt i.v.m. ziekte Martijn Bos 20 februari 2018 Inhoud: SDE+ algemeen SDE+ 2017 SDE+ 2018 voorjaar, wijzigingen Succesvol aanvragen SDE+ SDE+ algemeen https://www.rvo.nl/actueel/videos/voorlichtingsfilm-sde

Nadere informatie

Commissie Borging Energieakkoord voor Duurzame Groei t3..i.

Commissie Borging Energieakkoord voor Duurzame Groei t3..i. Commissie Borging Energieakkoord voor Duurzame Groei t3..i. Aan de minister van Economische Zaken De heer H.G.J. Kamp Postbus 20401 2500 EK Den Haag Aan de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu

Nadere informatie

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Retouradres Postbus 10073, 8000 GB Zwolle Sustainable Biomass Program XXXXX Verenigd Koninkrijk corresp_barcode» Correspondentieadres Hanzelaan 310 8017 JK Zwolle Postbus 10073 8000 GB Zwolle www.rvo.nl

Nadere informatie

Toelichting a.d.h.v. de nieuwe Vlaamse criteriafiche: Hoe vertaal je duurzame aankopen van hout naar een bestek?

Toelichting a.d.h.v. de nieuwe Vlaamse criteriafiche: Hoe vertaal je duurzame aankopen van hout naar een bestek? Toelichting a.d.h.v. de nieuwe Vlaamse criteriafiche: Hoe vertaal je duurzame aankopen van hout naar een bestek? Katrin Goyvaerts Agentschap voor Natuur en Bos Infosessie duurzaam beheerd hout, Gent 21/06/2012

Nadere informatie

Nederland duurzaam aan kop

Nederland duurzaam aan kop Nederland duurzaam aan kop 29 april 2010 De Commissie Duurzaamheidsvraagstukken Biomassa (CDB) bestaat uit: Dorette Corbey (voorzitter), Prem Bindraban, Dominic Boot, Bart-Willem ten Cate, Daan Dijk, André

Nadere informatie

In dit boekje komt u alles te weten over

In dit boekje komt u alles te weten over hout 100 0/ 0 duurzaam In dit boekje komt u alles te weten over 4 Voordelen van hout Duurzaam bosbeheer Redenen om duurzaam geproduceerd hout te kopen Het kopen en verkopen van miljard hectare van de

Nadere informatie

PCSN IV Procedures van Certificering Inhoud

PCSN IV Procedures van Certificering Inhoud PCSN IV Procedures van Certificering Inhoud 1 Bereik... 2 2 Definities... 2 3 Kwalificaties van de certificerende instelling... 2 3.1 Accreditatie... 2 3.2 Certificering van bosbeheer... 2 3.3 Certificering

Nadere informatie

Op de voordracht van de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu en Onze Minister van

Op de voordracht van de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu en Onze Minister van Besluit van Concept ten behoeve van internetconsultatie 1 april 27 mei 2016 houdende regels inzake de conformiteitsbeoordeling van vaste biomassa voor energietoepassingen door erkende conformiteitsbeoordelingsinstanties

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2002 2003 28 631 Voorstel van wet van het lid M. Vos houdende tweede wijziging van het Voorstel van wet van het lid M. Vos tot wijziging van de Wet milieubeheer

Nadere informatie

Duurzaamheidscriteria voor vaste biomassa Stimuleringsregeling duurzame energieproductie (SDE+)

Duurzaamheidscriteria voor vaste biomassa Stimuleringsregeling duurzame energieproductie (SDE+) Duurzaamheidscriteria voor vaste biomassa Stimuleringsregeling duurzame energieproductie (SDE+) Bijlage, behorende bij artikel I, onderdeel D, van de Regeling van de Minister van Economische Zaken van

Nadere informatie

VERPAKKINGEN, DE LINK TUSSEN BOS EN CONSUMENT. Hét keurmerk voor duurzaam bosbeheer

VERPAKKINGEN, DE LINK TUSSEN BOS EN CONSUMENT. Hét keurmerk voor duurzaam bosbeheer VERPAKKINGEN, DE LINK TUSSEN BOS EN CONSUMENT Hét keurmerk voor duurzaam bosbeheer Natuurlijk en duurzaam verpakken Consumenten vinden dat bedrijven een belangrijke rol spelen als het gaat om maatschappelijke

Nadere informatie

Green Deal Groencertificaten

Green Deal Groencertificaten Green Deal Groencertificaten biobased economy energie water bouw grondstoffen klimaat mobiliteit voedsel biodiversiteit Aanleiding groeimarkt voor`kunststoffen, chemicaliën op basis van duurzame biomassa

Nadere informatie

Vragen en antwoorden toezichtondersteunende private kwaliteitssystemen Versiedatum: 13 september 2016

Vragen en antwoorden toezichtondersteunende private kwaliteitssystemen Versiedatum: 13 september 2016 Vragen en antwoorden toezichtondersteunende private kwaliteitssystemen Versiedatum: 13 september 2016 Korte inleiding In 2014 heeft de Taskforce Voedselvertrouwen een set criteria opgesteld waaraan private

Nadere informatie

Verbruik, duurzaamheid en beschikbaarheid biomassa

Verbruik, duurzaamheid en beschikbaarheid biomassa Verbruik, duurzaamheid en beschikbaarheid biomassa Martijn Boosten (Waddinxveen, 19 december 2017) Verbruik biomassa Herkomst biomassa Bij- en meestook Hernieuwbare energie en houtige biomassa Energieakkoord:

Nadere informatie

I n t r o d u c t i e Bosvisie Groeiende toekomst `Waar staan we met de gedragscode? Slot

I n t r o d u c t i e Bosvisie Groeiende toekomst `Waar staan we met de gedragscode? Slot I n t r o d u c t i e Bosvisie Groeiende toekomst `Waar staan we met de gedragscode? Slot I n t r o d u c t i e Bosvisie Groeiende toekomst `Waar staan we met de gedragscode? Slot Biodiversiteit en zorgvuldig

Nadere informatie

Uitvoering RED NL regelgeving

Uitvoering RED NL regelgeving Uitvoering RED NL regelgeving Hans de Waal Ministerie van Infrastructuur en Milieu Projectdirectie Biobrandstoffen 6-12-2010 Inhoud Richtlijn hernieuwbare energie / onderdeel vervoer Implementatie in NL

Nadere informatie

De markt voor houtige biomassa

De markt voor houtige biomassa De markt voor houtige biomassa Jan Oldenburger Ede, 1 november 2016 Inhoud Houtige biomassa Gebruik van hout in Nederland Biomassa potentieel en benutting Biomassatoepassing en -markt Markt voor chips

Nadere informatie

HET EU FLEGT- Actieplan

HET EU FLEGT- Actieplan HET EU FLEGT- Actieplan Rob Busink Directie Natuur en Biodiversiteit 1 september 2015 Consultatiebijeenkomst FLEGTevaluatie Naar een Europese aanpak van de bestrijding van de handel in illegaal hout Toenemende

Nadere informatie

Beschikbaarheid houtige biomassa uit bos en landschap

Beschikbaarheid houtige biomassa uit bos en landschap Beschikbaarheid houtige biomassa uit bos en landschap Martijn Boosten & David Borgman (Zwolle, 1 november 2018) Huidig verbruik biomassa Studie beschikbaarheid houtige biomassa In opdracht RVO (juni 2018)

Nadere informatie

30 april 2015 Renée Peerboom

30 april 2015 Renée Peerboom Inboeken Workshop Inboeken HEV 30 april 2015 Inhoud Nieuwe uitvoeringssystematiek HEV Inboekers Inboekingen Bijschrijving HBE s Controle Rapportages Tijdlijn inboeken Wettelijk kader Europa Richtlijn hernieuwbare

Nadere informatie

duurzaam bosbeheer en certificering Uw keuze maakt het verschil PEFC/

duurzaam bosbeheer en certificering Uw keuze maakt het verschil PEFC/ duurzaam bosbeheer en certificering Uw keuze maakt het verschil PEFC/30-01-01 De uitdaging voor hout en papier Consumenten willen steeds vaker bewijs zien van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Op

Nadere informatie

Ontwikkelingen rond de opwerking van organische reststromen en biomassa. Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen

Ontwikkelingen rond de opwerking van organische reststromen en biomassa. Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen Ontwikkelingen rond de opwerking van organische reststromen en biomassa Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen 1 Inhoud Over de BVOR Over organische reststromen & biomassa: Waar hebben

Nadere informatie

Kijken bij Collega s Excursie

Kijken bij Collega s Excursie Kijken bij Collega s Excursie 20 april 2010 Nut en noodzaak van CoC-certificering Annemieke Winterink, Probos Opbouw presentatie 1. Probos 2. Hout 3. Certificering (FM & CoC) 4. Duurzaam inkoopbeleid 5.

Nadere informatie

/ GS19SBP001. Geachte [ ],

/ GS19SBP001. Geachte [ ], Besluit tot (gedeeltelijke) goedkeuring van certificatieschema Sustainable Biomass Program (SBP) voor de toepassing van het Besluit conformiteitsbeoordeling vaste biomassa voor energietoepassingen, Rijksdienst

Nadere informatie

Waarom kiest u voor PEFC? Redenen die hout snijden.

Waarom kiest u voor PEFC? Redenen die hout snijden. Waarom kiest u voor PEFC? Redenen die hout snijden. Hout kom je overal tegen... 2 Nog wel ja. De vloer. Een pak kopieerpapier. Een verhuisdoos. Een deur. Een tuinstoel. Openhaardhout. Overal komen we hout

Nadere informatie

Schema s en schemabeheerders

Schema s en schemabeheerders Raad voor Accreditatie Schema s en schemabeheerders Wijzigingen per 1.1.2017 Ed Wieles, RvA Agenda Toelichting op het waarom van de wijzigingen; Wijzigingen in T033; Validatie; Introductie van BR012 en

Nadere informatie

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Retouradres Postbus 10073, 8000 GB Zwolle FSC t.a.v XXXX corresp_barcode» Correspondentieadres Hanzelaan 310 8017 JK Zwolle Postbus 10073 8000 GB Zwolle www.rvo.nl Contactgegevens duurzaamheidvastebiomassa@

Nadere informatie

Inloopmiddag INKOOP& IMPLEMENTATIE

Inloopmiddag INKOOP& IMPLEMENTATIE Inloopmiddag INKOOP& IMPLEMENTATIE RESULTAATGERICHTE JEUGDHULP 2020-2024 Toelichting op gefaseerde invoering resultaatgerichte bekostiging Doel van vandaag: Gelegenheid tot vragen Korte vooruitblik komende

Nadere informatie

Nieuwe landgoederen Nederland

Nieuwe landgoederen Nederland Ruimte en Milieu Nieuwe landgoederen Nederland Bouwen aan een groene omgeving 02 Wie aan een landgoed denkt, stelt zich een ruim, bosrijk terrein voor met daarop een stijlvol gebouw. Het natuurschoon voert

Nadere informatie

Specialist in certificatiebegeleiding. KAM Consultants. PEFC Keurmerk Telefoon:

Specialist in certificatiebegeleiding. KAM Consultants. PEFC Keurmerk Telefoon: KAM Consultants PEFC Keurmerk 1 Brochurewijzer 1. Welkom bij KAM Consultants 2. Werkwijze 3. PEFC keurmerk 4. PEFC certificatiebegeleiding 5. QuickScan 6. Coaching 7. Intensieve begeleiding 8. Onderhoud

Nadere informatie

Houtige biomassaketen

Houtige biomassaketen Houtige biomassaketen 27 januari 2016, Gilze Rijen Schakelevent RVO: Is houtige biomassateelt voor kleinschalige warmte-opwekking interessant? Ton.van.Korven@zlto.nl Eigen duurzame energieketen Biomassaproductie/Biomassa

Nadere informatie

Community of Practice Benutting regionale biomassa Noord Veluwe

Community of Practice Benutting regionale biomassa Noord Veluwe Community of Practice Benutting regionale biomassa Noord Veluwe 1 Inhoud Inleiding Voorstelrondje Voordracht Marie-Therese Tetteroo Warmtevraag en biomassa Thema s voor samenwerking 2 1 Doel Community

Nadere informatie

Specialist in certificatiebegeleiding. KAM Consultants. FSC Certificaat Telefoon:

Specialist in certificatiebegeleiding. KAM Consultants. FSC Certificaat Telefoon: KAM Consultants FSC Certificaat 1 Brochurewijzer 1. Welkom bij KAM Consultants 2. Werkwijze 3. FSC certificaat 4. FSC certificatiebegeleiding 5. QuickScan 6. Coaching 7. Intensieve begeleiding 8. Onderhoud

Nadere informatie

CERTIFICATIE REGLEMENT Stichting Green Gold Label

CERTIFICATIE REGLEMENT Stichting Green Gold Label CERTIFICATIE REGLEMENT Stichting Green Gold Label Het Certificatie reglement is door het Bestuur van de Stichting Green Gold Label vastgesteld en goedgekeurd op 1 oktober 2010. Artikel 1. Stichting Green

Nadere informatie

Beschikbaarheid en duurzaamheid in EU

Beschikbaarheid en duurzaamheid in EU Beschikbaarheid en duurzaamheid in EU Wat doet Staatsbosbeheer? Wat gebeurt er in EU? Henk Wanningen Wat is Staatsbosbeheer? Verzelfstandigd overheidsbedrijf Areaal 265.000 ha Bos 100.000 ha Bos 27% NL-bos

Nadere informatie

MiFID II- kennis en bekwaamheid. Veelgestelde vragen m.b.t. de ESMA- richtsnoeren kennis en bekwaamheid

MiFID II- kennis en bekwaamheid. Veelgestelde vragen m.b.t. de ESMA- richtsnoeren kennis en bekwaamheid MiFID II- kennis en bekwaamheid Veelgestelde vragen m.b.t. de ESMA- richtsnoeren kennis en bekwaamheid Publicatiedatum: 13 november 2017 I. Reikwijdte 1. In de richtsnoeren wordt onderscheid gemaakt tussen

Nadere informatie

Hieronder vind u onze bevindingen. Ter verduidelijking zijn de meest relevante onderdelen van wetsteksten in kaders toegevoegd.

Hieronder vind u onze bevindingen. Ter verduidelijking zijn de meest relevante onderdelen van wetsteksten in kaders toegevoegd. Retouradres Postbus 2232 3500 GE UTRECHT BodemenergieNL Martin Bloemendaal Postbus 1072 3430 BB Nieuwegein Nederland Rijkswaterstaat Water, Griffioenlaan 2 3526 LA Utrecht UTRECHT Postbus 2232 3500 GE

Nadere informatie

Transitie naar een duurzame elektriciteitsvoorziening en de rol van biomassa. Ir. Harry A. Droog

Transitie naar een duurzame elektriciteitsvoorziening en de rol van biomassa. Ir. Harry A. Droog Transitie naar een duurzame elektriciteitsvoorziening en de rol van biomassa Ir. Harry A. Droog Voorzitter Platform Duurzame Electriciteitsvoorziening Biomassa meestook symposium, 27 mei 2010, Amsterdam

Nadere informatie

Certificering Mechanisch boren

Certificering Mechanisch boren SIKB, 18 juni 2010 Partner for progress Certificering Mechanisch boren BRL 2100, protocol 2101 Jan Keijzer Inhoud van de prestatie 1. Inleiding 2. Het certificatieproces 3. Planning tot 31-12-2010 Presentatie

Nadere informatie

4. De toetsing vindt of individueel (per systeem of schema) plaats of breder (per sector, groep, formule).

4. De toetsing vindt of individueel (per systeem of schema) plaats of breder (per sector, groep, formule). Criteria voor toezichtondersteuning door private kwaliteitssystemen Introductie Omdat de overheid moet zorgen voor een passende infrastructuur voor nalevingstoezicht, opsporing en vervolging in het kader

Nadere informatie

Milieuzachte warmte. Basis en Premium. Houtpellets ENGIE Electrabel. 5728_Pellets_3LUIK_A4_NL.indd 3

Milieuzachte warmte. Basis en Premium. Houtpellets ENGIE Electrabel. 5728_Pellets_3LUIK_A4_NL.indd 3 V.U.: Electrabel nv - Simón Bolívarlaan 34, 1000 Brussel Houtpellets ENGIE Electrabel Milieuzachte warmte Basis en Premium 5728_Pellets_3LUIK_A4_NL.indd 3 11/03/16 17:49 Energie-expertise tot uw dienst

Nadere informatie

A8-0392/349

A8-0392/349 11.1.2018 A8-0392/349 349 Marijana Petir, Albert Deß, Peter Jahr, Norbert Lins, Markus Pieper, Patricija Šulin, Jurek, Beata Gosiewska, Urszula Krupa, Ryszard Czarnecki, Bolesław G. Piecha Artikel 2 alinea

Nadere informatie

Pagina 1van 38 Pagina 2 van 38 Pagina 3 van 38 1 2 3 4 5 Pagina 4 van 38 Pagina 5 van 38 Pagina 6 van 38 Pagina 7 van 38 Pagina 8 van 38 Pagina 9 van 38 Pagina 10 van 38 Pagina 11 van 38 Pagina 12 van

Nadere informatie

Agenda Toekomst van het (interbestuurlijk) Toezicht:

Agenda Toekomst van het (interbestuurlijk) Toezicht: Agenda Toekomst van het (interbestuurlijk) Toezicht: wat willen we veranderen En wat denken we daarvoor te doen? Hans Smit,.., juni 2019 Agenda Toekomst van het (interbestuurlijk) Toezicht: wat willen

Nadere informatie

ift Rosenheim Onze producten zijn getest door ift Rosenheim. Wij hebben de testcertificaten van ift Rosenheim beschikbaar op onze website.

ift Rosenheim Onze producten zijn getest door ift Rosenheim. Wij hebben de testcertificaten van ift Rosenheim beschikbaar op onze website. CE markering Bijna alle bouwproducten moeten binnen enkele jaren zijn voorzien van een CE markering. Fabrikanten, producenten en importeurs moeten hiervoor al hun bouwmaterialen en bouwproducten (laten)

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 20235 12 april 2017 Regeling van de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, van 11 april 2017, nr. IENM/BSK-2017/77953,

Nadere informatie

Biomassa: realistisch doel of niet?

Biomassa: realistisch doel of niet? Biomassa: realistisch doel of niet? Biomassa uit natuur, bos, landschap en de houtketen Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Platform Hout Nederland (PHN) Bosschap Branchevereniging Organische

Nadere informatie

Interne audits. Donald Van Hecke Kwaliteitscoördinator en hoofdmlt Pathologische Anatomie AZ St. Lucas - Brugge

Interne audits. Donald Van Hecke Kwaliteitscoördinator en hoofdmlt Pathologische Anatomie AZ St. Lucas - Brugge Interne audits Donald Van Hecke Kwaliteitscoördinator en hoofdmlt Pathologische Anatomie AZ St. Lucas - Brugge Praktijkrichtlijn voor het opzetten van een kwaliteitssysteem in de erkende laboratoria voor

Nadere informatie

Sustainable Development Goals: transities realiseren met duurzaam landgebruik

Sustainable Development Goals: transities realiseren met duurzaam landgebruik Sustainable Development Goals: transities realiseren met duurzaam landgebruik Organisch stof als sleutelelement? Margot de Cleen en Co Molenaar Urgentie maatschappelijke opgaven: 2030 is morgen Mondiale

Nadere informatie

Nieuwe uitvoeringssystematiek

Nieuwe uitvoeringssystematiek Nieuwe uitvoeringssystematiek Voorlichtingsbijeenkomst NEa 3 december 2014 Opbouw 1. Einddoel en jaarverplichting 2. Uitvoeringssystematiek HBE s 3. Wat betekent dit voor u? 4. Rol van de NEa 5. Conclusie

Nadere informatie

Wat certificatie voor u betekent. www.kbi.nl www.sikb.nl

Wat certificatie voor u betekent. www.kbi.nl www.sikb.nl Wat certificatie voor u betekent www.kbi.nl www.sikb.nl Arthur de Groof & Wil van Ophem Dordrecht & Amersfoort, 26 & 28 november 2013 Presentatie vandaag Ontwikkeling Regeling bodemkwaliteit en ondersteunende

Nadere informatie

7.1 Aandachtspunten en acties per hoofdstuk advies

7.1 Aandachtspunten en acties per hoofdstuk advies Dit document is een onderdeel uit het advies Drie routes naar een valide examenproduct van mei 2016. De uitwerking van het advies vindt plaats vanaf augustus 2016 door de hiervoor aangestelde kwartiermaker

Nadere informatie

Titre. Duurzaam gebruik van energiehout in de Benelux

Titre. Duurzaam gebruik van energiehout in de Benelux Titre Duurzaam gebruik van energiehout in de Benelux Een gezamenlijk product van de Benelux werkgroep «Bossen & Hout» Conferentie «Bossen & Klimaat» van 30/09/2011 ALGEMEEN KADER De Benelux ondersteunt

Nadere informatie

Het VCA-Register. Transparantie en Afrekenbaarheid in Duurzaam Landgebruik en Natuurlijk Kapitaal. Werkconferentie Natuurlijk Kapitaal

Het VCA-Register. Transparantie en Afrekenbaarheid in Duurzaam Landgebruik en Natuurlijk Kapitaal. Werkconferentie Natuurlijk Kapitaal Het VCA-Register Transparantie en Afrekenbaarheid in Duurzaam Landgebruik en Natuurlijk Kapitaal Werkconferentie Natuurlijk Kapitaal Utrecht, 15 december 2015 Zorgen voor onze planeet Overal staat biodiversiteit

Nadere informatie

Meten van geluidsproductie van voegovergangen en gebruik van resultaten. Ir. Jan Hooghwerff Themabijeenkomst PVO 23 maart 2011

Meten van geluidsproductie van voegovergangen en gebruik van resultaten. Ir. Jan Hooghwerff Themabijeenkomst PVO 23 maart 2011 Meten van geluidsproductie van voegovergangen en gebruik van resultaten Ir. Jan Hooghwerff Themabijeenkomst PVO 23 maart 2011 1. Waar staan we nu? De regelgeving 2. Waar staan we nu? De praktijk bij toepassen

Nadere informatie

Verplichte energieaudit voor grote ondernemingen

Verplichte energieaudit voor grote ondernemingen Januari 15 Verplichte energieaudit voor grote ondernemingen Alle bedrijven, zonder ISO 14.001 en/of ISO 50.001 en/of MJA/MEE convenant, die niet voldoen aan de definitie kleine en middelgrote ondernemingen

Nadere informatie

PEFC: het label voor duurzaam bosbeheer

PEFC: het label voor duurzaam bosbeheer PEFC: het label voor duurzaam bosbeheer PEFC Belgium vzw Laatste update oktober 2015 1 www.pefc.be 2 Het belang van de bossen + boscertificatie Belang van het bos Forests, trees, farms and agroforestry

Nadere informatie

De Erfgoedwet en certificering

De Erfgoedwet en certificering De Erfgoedwet en certificering Archeologie in de Erfgoedwet Iepie Roorda Informatiemiddag Erfgoedwet 11 mei 2016 Inhoud presentatie Wat staat er in de Erfgoedwet over archeologie en wat is er anders? Inhoud

Nadere informatie

Specifiek Accreditatie- Protocol (SAP) voor verificatieactiviteiten in het kader van de Regeling hernieuwbare energie vervoer 2015

Specifiek Accreditatie- Protocol (SAP) voor verificatieactiviteiten in het kader van de Regeling hernieuwbare energie vervoer 2015 Raad voor Accreditatie (RvA) Specifiek Accreditatie- Protocol (SAP) voor verificatieactiviteiten in het kader van de Regeling hernieuwbare energie vervoer 2015 Documentcode: RvA-SAP-I005-NL Versie 4, 4-1-2016

Nadere informatie

Sustainable Certification Bio-Energy. Eric Evers. A safe world. Sales Manager / Business Developer. Slide DEKRA

Sustainable Certification Bio-Energy. Eric Evers. A safe world. Sales Manager / Business Developer. Slide DEKRA Sustainable Certification Bio-Energy Eric Evers A safe world Sales Manager / Business Developer Slide 1 Minimize the Risk We will be the global partner for a safe world Op de weg. Weg-, spoor- en luchtvervoer.

Nadere informatie

PEFC Certificeringssysteem Nederland - Certificeringsprocedures

PEFC Certificeringssysteem Nederland - Certificeringsprocedures PCSN SCHEMADOCUMENT PCSN IV Versie 2 10-03-2017 PEFC Certificeringssysteem Nederland - Certificeringsprocedures PEFC Nederland Kokermolen 11 3994 DG Houten Tel: +31 30 693 0040 Fax: +31 30 692 5045 E-mail:

Nadere informatie

Introductie LRQA 2003

Introductie LRQA 2003 ! Introductie ! Lloyd s Register Quality Assurance(LRQA) " Onderdeel van de Lloyd s Register group " Wereldwijd marktleider in certificatie " + 1 300 assessors " + 33 000 certificaten " Geaccrediteerd

Nadere informatie

26 maart bijeenkomst startnotitie m.e.r. Bio WKK Arnhem

26 maart bijeenkomst startnotitie m.e.r. Bio WKK Arnhem 26 maart bijeenkomst startnotitie m.e.r. Bio WKK Arnhem 1 Achtergrond energie in Arnhem 2 De Kleefse Waard - Arnhem 3 Startnotitie: onderzoek mogelijke milieu effecten 4 Tijdspad 5 Biomassa 6 Vragen 1

Nadere informatie

Certificatieproces Kwaliteitsnorm Speciaal Onderwijs

Certificatieproces Kwaliteitsnorm Speciaal Onderwijs Certificatieproces Kwaliteitsnorm Speciaal Onderwijs I. Inleiding De Kwaliteitsnorm Speciaal Onderwijs is ontwikkeld door de Beheergroep KSO en intern getoetst op compatibiliteit met ISO 9001:2008. Echter,

Nadere informatie

Resultaten VVNH monitoring rapportageformulier geheel 2014

Resultaten VVNH monitoring rapportageformulier geheel 2014 Resultaten VVNH monitoring rapportageformulier geheel 214 Deze rapportage is gebaseerd op respons van de VVNH-leden op het rapportageverzoek over zowel de eerste als de tweede helft van 214. Naast de import

Nadere informatie

SCIOS. Certificatieregeling. Stookinstallaties Elektrisch Materieel Explosieveilige installaties

SCIOS. Certificatieregeling. Stookinstallaties Elektrisch Materieel Explosieveilige installaties SCIOS Certificatieregeling Stookinstallaties Elektrisch Materieel Explosieveilige installaties SCIOS certificatie De SCIOS Certificatieregeling is een kwaliteitsmanagement systeem voor het uitvoeren van

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN HOUTBOUW IN BRUSSEL HERFST 2017 Hout, een duurzaam materiaal Hugues FRERE 2 DOELSTELLINGEN VAN DE PRESENTATIE N N N Het specifieke karakter van hout als natuurlijk structuurmateriaal

Nadere informatie

Workshop J De kracht van een klimaatfonds. 05 april 2011

Workshop J De kracht van een klimaatfonds. 05 april 2011 Workshop J De kracht van een klimaatfonds 05 april 2011 Presentatie Ad Phernambucq Zeeuws Klimaatfonds: Klimaatneutraal met Zeeuwse Projecten Nationaal Energie- en klimaatbeleid Doelstelling: Duurzame

Nadere informatie

Bioenergie en de Richtlijn voor hernieuwbare energie

Bioenergie en de Richtlijn voor hernieuwbare energie Bioenergie en de Richtlijn voor hernieuwbare energie Bio-energiedag Oost Nederland 14 oktober 2010 Ir. F.C.W. (Frank) van Erp Projectleider AGNl Actieplan Hernieuwbare Energie en CA-RES Inhoud Richtlijn

Nadere informatie

Verplichte energieaudit voor grote ondernemingen

Verplichte energieaudit voor grote ondernemingen Verplichte energieaudit voor grote ondernemingen Grote ondernemingen die geen ISO 14.001 of ISO 50.001-certificaat hebben en niet zijn toegetreden tot een energiebeleidsovereenkomst (MEE / MJA3) moeten

Nadere informatie

PEFC Keurmerk- grootste keurmerk voor duurzaam bosbeheer

PEFC Keurmerk- grootste keurmerk voor duurzaam bosbeheer PEFC Keurmerk- grootste keurmerk voor duurzaam bosbeheer 1. Welkom bij KAM Consultants 2. Werkwijze 3. PEFC Keurmerk 4. Advies diensten 5. Trainingen 6. Quick Scan 7. Coaching 8. Intensieve begeleiding

Nadere informatie

Juni 2018 Onze nieuwe aanpak - We publiceren onze high level doelstellingen voor het nieuwe certificeringsprogramma.

Juni 2018 Onze nieuwe aanpak - We publiceren onze high level doelstellingen voor het nieuwe certificeringsprogramma. KRACHTEN BUNDELEN: UTZ EN DE RAINFOREST ALLIANCE In januari 2018 zijn wij gefuseerd met de Rainforest Alliance. We bundelen onze krachten omdat we weten dat we samen een grotere invloed kunnen uitoefenen

Nadere informatie

Voor een meetbare duurzame leefomgeving Biodiversiteit en natuur als vertrekpunt bij gebiedsinrichting

Voor een meetbare duurzame leefomgeving Biodiversiteit en natuur als vertrekpunt bij gebiedsinrichting Voor een meetbare duurzame leefomgeving Biodiversiteit en natuur als vertrekpunt bij gebiedsinrichting 17 mei 2018: Mini-symposium 'De klimaatbestendige leefomgeving' Voorstellen Prisca van der Wal Directeur

Nadere informatie

Doorontwikkeling Duurzaam Inkopen GWW. Paula Kuijpers Rijkswaterstaat, SDG M&I. 27 september 2010

Doorontwikkeling Duurzaam Inkopen GWW. Paula Kuijpers Rijkswaterstaat, SDG M&I. 27 september 2010 Doorontwikkeling Duurzaam Inkopen GWW Paula Kuijpers Rijkswaterstaat, SDG M&I 27 september 2010 Aanleiding Behoefte aan focus Aansluiting op aanbestedingspraktijk Functionele en prestatiegerichte specificaties

Nadere informatie

Programma Kas als Energiebron

Programma Kas als Energiebron Programma Kas als Energiebron Studiegroep bio-energie, door en voor glastuinders Uitwisselen van kennis- en ervaring over bio-energie Onderwerp: beschikbaarheid en duurzaamheid houtige biomassa Datum:

Nadere informatie