Centrale Opleidingscommissie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Centrale Opleidingscommissie"

Transcriptie

1 Centrale Opleidingscommissie Jaarverslag 2013 mca.nl

2 Het Centraal College Medische Specialismen Kaderbesluit 2011 A.1. Begripsbepaling Centrale opleidingscommissie: een in iedere opleidingsinrichting aanwezig overlegorgaan ter handhaving en bevordering van een optimaal opleidingsklimaat; C.11. Centrale opleidingscommissie 1. De centrale opleidingscommissie fungeert als overlegorgaan ter handhaving en bevordering van een gunstig en veilig opleidingsklimaat en heeft daartoe de volgende taken: a. het bevorderen van de samenwerking tussen de verschillende medisch specialistische opleidingen; b. het voorbereiden op visitaties; c. het bespreken van de belangen van de aios; d. het bespreken van kritiekpunten van de zijde van opleiders en aios; e. het bemiddelen bij geschillen als bedoeld in de Regeling; f. het jaarlijks opstellen van een jaarverslag over de opleidingsactiviteiten gedurende het kalenderjaar; g. het bewaken en bevorderen van de kwaliteit van de in de opleidingsinrichting aanwezige opleidingen; h. het overleggen over algemene en specifieke opleidingsaangelegenheden. 2. De centrale opleidingscommissie is samengesteld uit: a. de opleider - of een ander lid - van elke afzonderlijke opleidingsgroep in de opleidingsinrichting; b. een lid van de raad van bestuur of directie van de opleidingsinrichting; c. ten minste twee vertegenwoordigers van de in de opleidingsinrichting aanwezig zijnde aios; d. een vertegenwoordiging van de niet voor de opleiding erkende medische specialismen. 3. De centrale opleidingscommissie stelt een reglement van orde vast waarin in ieder geval is geregeld dat: a. uit haar midden een voorzitter en een secretaris worden gekozen; b. ten minste vier maal per jaar wordt vergaderd; c. de vergaderingen worden genotuleerd. Jaarverslag centrale opleidingscommissie MCA

3 Inhoudsopgave Voorwoord... 5 Inleiding... 6 Ontwikkelingen 2013 A. Algemeen... 8 B. Kwaliteitszorg medische vervolgopleingen C. Opleiding tot basisarts D. (Medisch) specialistische opleidingen Bijlagen 1. Leden Centrale Opleidingscommissie Co-assistenten- en masterfasebegeleiders (Plaatsvervangend) opleider Discipline overstijgend onderwijs Erkende medisch specialistische erkende opleidingen Klinische conferenties Centrale necrologiebespreking Financieel overzicht co-assistentenonderwijs Kleurenkaart D-rect

4 Voorwoord Voor u ligt het achtste jaarverslag dat de Centrale Opleidingscommissie u aanbiedt, dit jaar voor het eerst in digitale vorm. Uiteraard blijft voor visitaties een papieren versie hiervan beschikbaar. Dit verslag over het jaar 2013 geeft de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van medische opleidingen en onderwijs in Medisch Centrum Alkmaar weer. De Centrale Opleidingscommissie levert een belangrijke bijdrage aan deze ontwikkelingen. In 2013 is er op het gebied van opleiding, onderwijs & onderzoek in Medisch Centrum Alkmaar weer veel gebeurd, waaronder: werkconferentie voor leden van opleidingsteams, introductieprogramma voor a(n)ios, opleidingsvisitaties, het aios-opleidersymposium en de uitrol van de IQradar-mv, het integrale kwaliteitssysteem, ontwikkeld door de werkgroep kwaliteit. Daarnaast werden voorbereidingen getroffen voor de bestuurswissel die in januari 2014 plaatsvindt. Steeds meer oudste co s en semi-artsen weten Medisch Centrum Alkmaar te vinden. Dat zij ons waarderen is duidelijk, dat wij hen ook waarderen blijkt uit het feit dat veel van hen aansluitend een functie krijgt als anios, arts-onderzoeker of aios in onze kliniek. Terugkijkend op het jaar 2013 zijn wij van mening dat het een leerzaam jaar is geweest en dat de Centrale Opleidingscommissie zich met enthousiasme en veel ambities bezig heeft gehouden met de diverse opleidingstaken binnen Medisch Centrum Alkmaar. Opleiden, onderwijs en onderzoek kunnen niet worden verzorgd door een enkeling of de individuele opleider, cruciaal is en blijft een positief leerklimaat en dat vraagt iets van elke medewerker van Medisch Centrum Alkmaar. Daarom willen we ook dit jaar, en op deze plaats, iedereen bedanken die op enigerlei wijze heeft bijgedragen aan de optimalisering van het opleidingsklimaat in Medisch Centrum Alkmaar. Hermien Schreurs, chirurg, voorzitter Centrale Opleidingscommissie Betsy van Soelen, specialist ouderengeneeskunde, directeur Foreest Medical School a.i. Foreest Medical School Jaarverslag centrale opleidingscommissie MCA

5 Inleiding Medisch Centrum Alkmaar (MCA) heeft een lange traditie in het opleiden van artsen en medisch specialisten. Door de veelheid van opleidingen, de grote aantallen artsassistenten in opleiding tot medisch specialist (aios) en co-assistenten is er een duidelijk opleidingsklimaat, waarin de mogelijkheid voor multidisciplinair overleg en aandacht voor opleidingsaspecten goed zijn gewaarborgd. De Centrale Opleidingscommissie (COc) vervult een centrale rol op het gebied van onderwijs en de (vervolg)-opleiding van basisartsen, medisch specialisten en overige professionals in de zorg, zoals o.a. ziekenhuisapotheker, klinisch chemicus, GZ-psycholoog en klinisch fysicus. Tot de kerntaken van de COc behoren: het bewaken van de kwaliteit van de opleidingen en het opleidingsklimaat, het ondersteunen bij visitaties, het bevorderen van kennisuitwisseling en het bemiddelen bij geschillen tussen aios en opleiders. Verder heeft de COc een informerende rol over de vereiste opleidingsveranderingen en stimuleert zij kennis- en ervaringsuitwisseling op lokaal en regionaal niveau tussen opleidingen en opleiders. De COc is breed samengesteld en bestaat uit: opleiders en plaatsvervangend opleiders van de medisch specialistische disciplines (RGS-erkend), opleiders van ziekenhuisfarmacie, klinische chemie, klinische fysica en GZpsychologie, vertegenwoordigers van disciplines welke de ambitie hebben in de (nabije) toekomst te gaan opleiden, co-assistentenbegeleiders, één lid van de raad van bestuur, één vertegenwoordiger van het stafbestuur, twee vertegenwoordigers van de Vereniging Arts-assistenten Alkmaar (VAA), directeur Foreest Medical School. De COc heeft een Reglement van Orde en een huishoudelijk reglement vastgesteld. Minimaal vier keer per jaar is er een plenaire vergadering van de voltallige commissie. In de regel is dat op de eerste woensdag van elk kwartaal van 9.00 tot uur. Sinds 2005 is een dagelijks bestuur geformeerd. Dit bestuur heeft tot doel het 6

6 voorbereiden van vergaderingen van de COc, het behandelen van voorkomende opleidingsgerelateerde zaken, het begeleiden van visitaties e.d. Er is een vergaderfrequentie van één keer per maand. De huidige samenstelling van het dagelijkse bestuur van de COc is als volgt: voorzitter secretaris voorzitter stafbestuur lid raad van bestuur vertegenwoordiger van de Vereniging Arts-assistenten Alkmaar directeur Foreest Medical School Jaarverslag centrale opleidingscommissie MCA

7 Ontwikkelingen 2013 A. Algemeen Samenstelling De COc bestond uit 63 leden van verschillende disciplines. Voor een overzicht van de namen van alle leden wordt u verwezen naar de eerste bijlage van dit jaarverslag. Plenaire vergaderingen De COc heeft in 2013 vier keer vergaderd, op 9 januari, 3 april, 3 juli en 2 oktober. Belangrijke onderwerpen in deze vergaderingen waren o.a.: visitatieuitkomsten, opleidingsfaciliteiten in het nieuw te bouwen RTIC, proefvisitaties, aios-opleidersymposium, wetenschapsbeleid, kwaliteitsbeleid, docentprofessionalisering, D-rect kleurenkaart, moreel beraad, communicatietraining rondom het levenseinde en het voorbereiden van de bestuurswisseling in Er waren presentaties over: Nieuwbouw RTIC door Peter Schraverus en Nico Appel Simulatie-onderwijs door Barbara Schout Werkgroep kwaliteit, stand van zaken door Arja Zwirs Towards a more effective use of multisource feedback in residency training door Caroline Buis De volgende besluiten werden genomen door de commissie: Vaststellen jaarverslag 2012 Vaststellen procedure proefvisitaties Vaststellen vernieuwde procedure geschillen Vaststellen vernieuwd opleiderscontract Benoeming nieuwe voorzitter en secretaris COc Dagelijks bestuur COc In het jaar 2013 kwam het dagelijks bestuur zes keer bijeen voor een vergadering. Daarnaast waren nog aparte overleggen met verschillende disciplines over opleidingszaken zoals: uitkomsten van visitaties, voorbereidingen van visitaties, verdelingvraagstukken van aios binnen de regio en voortgang opleiding. Wilfried Hack Op 27 juni 2013 is onverwacht Wilfried Hack overleden. Hij was een toegewijd kinderarts, wetenschapper en opleider. Hij was sinds 1991 aan MCA verbonden. Wilfried Hack specialiseerde zich na zijn opleiding in het OLVG tot neonatoloog. Na zijn overstap naar Alkmaar gaf hij 8

8 gestalte aan een state-of-the-art couveuseafdeling in MCA. Gaandeweg verschoof zijn interesse naar de nefro-urologie, waarin hij een grote deskundigheid ontwikkelde. Een van zijn speerpunten was wetenschappelijk onderzoek. Naast zijn proefschrift Percutaneous radial cannulation in newborn infants verzorgde hij meer dan zeventig publicaties in toonaangevende tijdschriften. Een groot deel ervan ging over verschillende aspecten van de niet-ingedaalde testikel. Met veel enthousiasme begeleidde hij promovendi. Hij stond aan de wieg van vijf proefschriften. Met zijn gestructureerde manier van werken was hij als opleider een rolmodel voor de arts-assistenten. Wilfried Hack is 59 jaar geworden. Werkgroep arbeidszaken a(n)ios De werkgroep arbeidszaken a(n)ios vergaderde twee keer in De onderwerpen die hierbij aan de orde kwamen zijn onder andere: parttime werken, consignatiediensten, roosters bij parttime aanstelling, handhaving van het persoonlijk budget voor aios ten tijde van bezuinigingen en vervanging roosterprogramma door Harmony. De werkgroep had de volgende samenstelling: Frank Stam (voorzitter), Marina Eckenhausen, Nathalie Kraakman, Dick Koster en Ben Tomlow (VAA). Werkgroep Wetenschap Deze werkgroep brengt gevraagd en ongevraagd advies uit aan de raad van bestuur, stafbestuur en COc over verbetering van het onderzoeksklimaat in MCA en de uitvoering van het betreffende beleid. Daarnaast treden de leden op als coach, begeleider of adviseur voor onderzoekers met vragen over wetenschappelijk onderzoek. Verder is de groep actief betrokken bij de organisatie van wetenschappelijke scholing van basisartsen en aios. In MCA is de nadruk bij wetenschappelijk onderzoek meer komen te liggen op beheer, veiligheid en toetsing. Er wordt nauwkeuriger gekeken naar de wijze waarop in MCA met de regels voor good clinical practice (GCP) wordt omgegaan bij investigator initiated onderzoek. De weten regelgeving wordt steeds omvangrijker en gecompliceerder, waardoor het moeilijker en arbeidsintensiever wordt om alle regels steeds correct toe te passen. Om goede naleving van de GCP-regels te bevorderen zijn de voorwaarden strikter geworden. Zo dienen hoofdonderzoekers Jaarverslag centrale opleidingscommissie MCA

9 Ontwikkelingen 2013 in MCA voortaan te beschikken over een erkend certificaat van een met goed gevolg afgelegd GCP-examen. Bureau wetenschap maakt in samenwerking met collega s van andere STZopleidingsziekenhuizen het volgen van een GCP-training mogelijk. Werkgroep opleidingsfonds Deze werkgroep werd formeel ingesteld door de raad van bestuur. Het voorzitterschap is in handen van Jan Hein Cornel, daarnaast zijn Errol Landbrug, Bart Burger, Casper de Graaff, Peter Blank, Marina Eckenhausen en Marjan Verbart lid van de werkgroep. In 2013 is de werkgroep twee keer bijeengekomen. De volgende onderwerpen zijn besproken: de verantwoording 2012 van het opleidingsfonds. Het resultaat is positief: de uitval van aios was lager dan verwacht. de gemiddelde vergoedingen per aios. Deze zijn in 2012 onder de begroting gebleven voor alle regelingen. het lenteakkoord. Er zijn forse bezuinigingen aangekondigd voor de medisch specialistische vervolgopleidingen. Onderdeel daarvan is dat de komende jaren op de tarieven een staffelkorting wordt toegepast van 11,25%. De werkgroep heeft de Centrale Opleidingscommissie geadviseerd een verzoek te doen aan de raad van bestuur, om de hoogte van het persoonsgebonden budget te handhaven op het niveau van het Handboek 2012, in ieder geval totdat de tarieven tot het niveau van 2008 zijn gezakt. De raad van bestuur heeft dit advies overgenomen en bekrachtigd. subsidieregeling zorgopleidingen 1e en 2e tranche. Deze regeling is vervallen per 1 januari Bekostiging van de opleidingen vindt sindsdien plaats via de beschikbaarheidsbijdrage. Het Handboek Opleidingsfonds is aangepast aan de hieruit voortvloeiende wijzigingen in de weten regelgeving. Voor de volledige uitwerking van veranderde wet- en regelgeving en overige aanpassingen wordt u verwezen naar het Handboek Opleidingsfonds Participatie regionale netwerken MCA functioneert voor de medische basisopleiding en medische vervolgopleiding in twee OOR s (VUmc en AMC). Op diverse niveaus vinden regelmatig overleggen plaats. Binnen het OOR VUmc (OZON) participeert MCA in de regionale Centrale 10

10 Opleidingscommissie (rcoc). De rcoc heeft als doel het optimaliseren van de kwaliteit van de medische vervolgopleidingen binnen het VUmc- OOR-OZON. Zij adviseert het Dagelijks Bestuur (DB-OOR) gevraagd en ongevraagd ten behoeve van regionale profilering en kennisdeling. De rcoc komt vier keer per jaar bijeen. In 2013 zijn de volgende onderwerpen besproken: schakeljaar master geneeskunde discipline overstijgend onderwijs alliantie VUmc en AMC project Dappere Dokters D-rect kleurenkaart toegang VU-bibliotheek flexibilisering opleidingsduur vervolgopleidingen OOR-conferentie Ontvangst (met broodjes) Introductie - Wat is online vergaderen/ online lesgeven? - Verschillende videoconferentie-systemen - Online privacy Online lesgeven Didactische aspecten Toekomstperspectief - Begeleiden van de aios - Coaching op afstand In MCA is de METC Noord-Holland Noord (samenwerking diverse instellingen in de regio) gehuisvest. Het secretariaat van deze METC is ondergebracht bij Foreest Medical School. Werkconferenties Op 28 maart 2013 werd een werkconferentie door en voor de leden van de COc georganiseerd. De titel van deze werkconferentie was De virtuele ruimte erbij! Doel was het leren omgaan met videoconferencing en de verschillende aspecten die bij deze manier van overleg komen kijken. Het dagprogramma zag er als volgt uit: Een tweede werkconferentie vond plaats op 23 mei 2013 met als titel Samenwerken en opleiden in de praktijk Demonstraties - Vergaderen - Lesgeven Thee Werkgroepen (om uur wisselen) I. Oefenen in online vergaderen II. Oefenen in online lesgeven Afsluiting Jaarverslag centrale opleidingscommissie MCA

11 Ontwikkelingen 2013 Omdat opleiden veel talent vergt op het gebied van samenwerking werden deelnemers uitgedaagd om middels een actieve werkvorm de samenwerking te bevorderen. Het programma zag er als volgt uit: Medische bibliotheek De medische bibliotheek maakt deel uit van Foreest Medical School en is het expertisecentrum in het toegankelijk maken van wetenschappelijke informatiebronnen. Een deel van de collectie is digitaal beschikbaar. De digitale bibliotheek stelt de gebruikers in staat informatie 24 uur per dag te raadplegen. Daarmee wordt voldaan aan de eisen die aan de instelling worden Ontvangst Het concept Samenwerken en opleiden in de praktijk dr. Frank Stam, internist opleider en voorzitter COc Regionaal samenwerken en opleiden in de praktijk dr. Hermien Schreurs, chirurg opleider Interprofessioneel samenwerken en opleiden in de praktijk dr. Albert Adriaanse, gynaecoloog - opleider Intercollegiaal samenwerken en opleiden in de praktijk dr. Joost van den Aardweg, longarts - opleider Aios en opleider - samenwerken en opleiden in de praktijk dr. Han van den Brand, chirurg opleider SEH De aios dilemma s bij samenwerken en opleiden in de praktijk drs. Caroline Buis, coach/ vertrouwenspersoon Afsluiting 12

12 gesteld door het Kaderbesluit CCMS. Trends In 2013 is het gebruik van mobiele apparatuur om de digitale bibliotheek te raadplegen met 173% gestegen! Enkele cijfers Bezoeken digitale bibliotheek Kopie aanvragen van artikelen Ondersteuning bij searches Uitleningen boeken Top 3 van meest geraadpleegde bronnen binnen de digitale bibliotheek: UpToDate UpToDate Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde New England Journal of Medicine Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde Access Medicine e-books (o.a. Harrison) ClinicalKey De bibliotheek biedt sinds december 2013 toegang aan tot ClinicalKey. ClinicalKey is een uitbreiding van het bestaande abonnement op MDConsult. Naast meer dan medische boeken en 500 toonaangevende tijdschriften van Elsevier, bevat ClinicalKey ook richtlijnen, patiënteninformatie en geneesmiddeleninformatie uit Clinical Pharmacology. Bovendien zijn in ClinicalKey miljoenen afbeeldingen en video s te vinden. Linkresolver Gebruikers kunnen nu met behulp van de Linkresolver, voordat zij een artikel aanvragen, controleren of MGG toegang heeft via eigen abonnementen. De Linkresolver is ook geïnstalleerd in de verschillende databases zoals UpToDate, ClinincalKey, Cochrane. Ook handig is dat sinds 2013 de abonnementen zichtbaar zijn in Google Scholar. CAT (Critical Appraisal of a Topic) Ten behoeve van het CAT onderwijs is een stappenplan en een formulier ontwikkeld om stapsgewijs een CAT te maken. Jaarverslag centrale opleidingscommissie MCA

13 Ontwikkelingen 2013 B. Kwaliteitzorg medische vervolgopleidingen Met het inwerkingtreden van het Kaderbesluit en de specifieke besluiten per 1 januari 2011 startte de implementatie van de modernisering van de medische vervolgopleidingen. De Centrale Opleidingscommissie (COc) kreeg hierin de regierol toebedeeld. Om recht te doen aan het belang van het bewaken en borgen van de kwaliteit van de medische vervolgopleidingen heeft de COc begin 2012 de werkgroep Kwaliteit in het leven geroepen met een extern aangetrokken projectleider voor de duur van twee jaar. In 2013 waren de leden van de werkgroep Kwaliteit: Michael Klemt-Kropp, Frank Stam, Hermien Schreurs, Robbert Boer, Nicole van Gerven, Michelle Gompelman, Ben Tomlow, Jolanda de Koning-Prins, en Arja Zwirs. In totaal is de groep in 2013 vier keer bijeengekomen in wisselende samenstelling. Prof. dr. A. Scherpbier is vanaf de eerste gedachtevorming benaderd en betrokken bij het ontwikkelingsproces. Interne Kwaliteitsradar voor de medische vervolgopleidingen ( IQradar-mv ) De werkgroep heeft zich voornamelijk bezig gehouden met de vraag hoe houden we controle op het doorlopen van de kwaliteitscyclus zonder het overzicht te verliezen? En bij voorkeur: hoe kunnen we in een oogopslag zien hoe we ervoor staan in het oerwoud van kwaliteitsindicatoren en instrumenten? Op welke aspecten moeten we verbeteren en hoe borgen we dat? Na een verkennings- en ontwikkelingsfase in 2012 heeft bovenstaande in 2013 geresulteerd in een integraal intern kwaliteitssysteem: de IQradar-mv. Ankers voor dit systeem zijn: het conceptueel kader van de Samenwerkende Topklinische ziekenhuizen (STZ). Daarin wordt de samenhang tussen de verschillende organisatieniveaus (strategischtactisch-operationeel) van een opleidingsziekenhuis weergegeven; de CBOG-eindrapportage van de projectgroep Kwaliteitsindicatoren (2008): rapport Scherpbier genoemd; De kwaliteitsradar van MCA, gebruikt bij managementevaluaties (basisvorm). 14

14 Het systeem verbindt het strategische niveau (RvB/Staf) via het tactisch niveau (COc) naar het operationeel niveau (disciplines) en andersom. Een dynamisch geheel van in elkaar grijpende processen ter bewaking en bevordering van de kwaliteit van de vervolgopleidingen. Alle niveaus kunnen met hun IQradarmv de kwaliteit van de eigen medische vervolgopleiding(en) langs een meetlat van indicatoren voornamelijk ontleend aan rapport Scherpbier leggen en evaluatie-instrumenten inzetten. Het unieke van het systeem is dat het verder gaat dan vinken en processen. Het nodigt uit tot het aanbrengen en bijhouden van kwaliteitsverhogende aanpassingen, de gebruiker operationaliseert eigen (kwaliteits)processen en krijgt vervolgens overzicht en feedback op zijn handelen. Bij systematisch en structureel gebruik van de IQradar-mv impliceert de PDCA cyclus, als vanzelfsprekend. Het systeem ondervangt alle activiteiten die op het gebied van kwaliteit van de medische vervolgopleidingen plaatsvinden. Het kan op elk niveau worden gebruikt als: Zelfevaluatietool: Zeggen wat je doet Actietool: inzetten van verbeteracties. Doen wat je zegt Op tactisch (COc) en strategisch (RvB/ staf) niveau kan de IQradar-mv gebruikt worden als beleids- of sturingsinstrument om ziekenhuisbreed kwaliteitsitems te prioriteren. Ook kunnen wijzigingen of veranderingen centraal worden ingevoerd. Zo zijn in 2013 de nieuwste eisen van de RGS ten aanzien van docentprofessionalisering (permanente didactische educatie) en zorg voor minder presterende aios direct opgenomen in de IQradar-mv. Ontwikkeling De IQradar-mv bestaat uit drie onderdelen; raad van bestuur/stafbestuur, COc en een deel voor de disciplines. Dit laatste deel bestaat vervolgens uit drie domeinen; inhoud opleiding, samenwerking opleiders/supervisoren en a(n)ios. In 2013 is de ontwikkeling ervan voortgezet. Er is op alle onderdelen van de radar een 0.0 versie ontwikkeld en proefgedraaid. Deze zijn bijgesteld en ontwikkeld tot versie 1.0. De IQradarmv over de inhoud van de opleiding (disciplines) is ook proefgedraaid in Vie Curie (Noord Limburg). Jaarverslag centrale opleidingscommissie MCA

15 Ontwikkelingen 2013 Werkwijze IQradar-mv voor de Centrale Opleidingscommissie In 2013 is de 0.0 versie van de COc IQradar-mv ingevuld door de directeur leerhuis als lid van de COc. Deze versie is bijgesteld en tot versie 1.0 ontwikkeld, die in 2014 afgenomen wordt. Eigenaar van het document is de COc. IQradar-mv voor de disciplines De IQradar-mv voor de disciplines is in 2013 ontwikkeld voor het domein inhoud van de opleiding en proefgedraaid bij drie disciplines: chirurgie, MDL en interne geneeskunde. Na deze pilot is hij bijgesteld en ontwikkeld tot versie 1.0. Deze versie is uitgezet bij de disciplines urologie, geriatrie, orthopedie en spoedeisende geneeskunde. Het invullen door de disciplines wordt ondersteund door de projectleider en opleidingscoördinator FMS. Eigenaarschap van het document ligt bij de opleider/discipline. IQradar-mv voor de raad van bestuur en medische staf Bij de kwaliteitsindicatoren in rapport Scherpbier werden op het niveau van raad van bestuur en medische staf enkel indicatoren aangetroffen die gaan over regionale en landelijke activiteiten en afstemming in dit kader. De rol en verantwoordelijkheden die dit strategische niveau intern speelt in de kwaliteit van medische vervolgopleidingen is niet beschreven. Daarom is voor de ontwikkeling van deze radar gebruik gemaakt van bestaande interne documenten inzake de rol en verantwoordelijkheid van raad van bestuur en medische staf. Er is gewerkt aan het formuleren van een eigen set kwaliteitsitems (versie 0.0) op dit niveau, welke is voorgelegd aan de raad van bestuur. Exposure De IQradar-mv wordt ook buiten MCA met enthousiasme ontvangen. Ziekenhuis Vie Curie in Limburg is in 2013 begonnen met de implementatie van de IQradarmv. Het wordt gezien als hulpmiddel om paden aan te brengen in het oerwoud aan kwaliteitseisen. In de loop van 2012 is het idee ontstaan van de IQradar-mv een web-based versie te maken. Een website waarin alle niveaus ondergebracht worden met eigen radar(s) biedt voordelen ten opzichte van excelsheets. Eind 2013 is gekeken naar middelen en subsidies vanuit MCA. Er zijn geschikte IT bedrijven gezocht en gebrieft. Na 16

16 een aantal externe presentaties in 2013 (o.a. STZ-bijeenkomst in oktober en het NVMO-congres in november) is op verzoek van STZ en leerhuismanagers van verschillende STZ-ziekenhuizen onderzocht of een tiental topklinische ziekenhuizen een web-based versie financieel mogelijk kunnen maken. Een artikel over dit systeem is verschenen op STZ extranet. De uitkomsten hiervan worden begin 2014 verwacht. Opleidingsklimaat Het instrument om de kwaliteit van het opleidingsklimaat te meten is de D-rect. Dit gevalideerde onderzoeksinstrument wordt ook in MCA gebruikt. Alle a(n)ios krijgen de gelegenheid de enquête in te vullen op het moment dat zij vier tot zes maanden in dienst zijn. Jaarlijks worden de uitkomsten besproken in de COc en indien mogelijk ontvangt de opleidende discipline een overzicht van de eigen resultaten. Ook in het jaar 2013 werd dit instrument ingezet. De resultaten van 2013 staan weergegeven in de kleurenkaart in bijlage 9. zijn: het ziekteverzuim onder a(n)ios, het aantal klachten over a(n)ios en ook het aantal MIP meldingen door a(n)ios. De uitkomsten hiervan worden jaarlijks aan de COc gepresenteerd en gesproken. De SetQ is mede door de werkgroep Kwaliteit in 2012 ziekenhuisbreed uitgerold. Met dit instrument krijgen de individuele leden van de opleidingsgroep feedback op hun rol als supervisor in het kader van de opleiding. Het doel is dat alle leden van de opleidingsgroep met de eigen sterkte- en zwakte- analyse zelf aan de gang gaan. Binnen de opleidingsgroepen is ruimte voor leren van elkaar en worden de uitkomsten van de SetQ besproken. In 2013 is de SetQ uitgezet bij de afdelingen MDL, interne geneeskunde, revalidatie geneeskunde, obstetrie en gynaecologie, neurologie, klinische geriatrie, longgeneeskunde en radiologie. Andere indicatoren die iets kunnen zeggen over het opleidingsklimaat binnen een discipline én die reeds in de ziekenhuisorganisatie worden gemeten Jaarverslag centrale opleidingscommissie MCA

17 Ontwikkelingen 2013 C. Opleiding tot basisarts In het jaar 2013 volgden in totaal 363 coassistenten een korter of langer co-schap in MCA. Daarnaast volgden 64 studenten hun M1-stage en werden in totaal 58 jucostages ingevuld. Gemiddeld waren er dat jaar, op een gewone werkdag in MCA, ongeveer 80 co-assistenten aanwezig. Het aantal disciplines waar een co-schap kan worden gevolgd is gegroeid van vijftien in 2007 naar tweeëntwintig in Het Team Medisch Onderwijs bestond uit: Betsy van Soelen, docent-coördinator Annelies Vervoort, heelkunde Josephine Ariaansz, interne geneeskunde Carolyn Teuwen, gynaecologie & verloskunde en kindergeneeskunde Marjanne van der Weide, neurologie Willem Bronsveld, interne geneeskunde Alize Okel, oogheelkunde Anneke Tromp, dermatologie Margret Kaandorp, psychiatrie Marijke Mossel-Pennings, onderwijssecretariaat Masterfase Sinds 2008 worden masterfase-1 studenten geneeskunde van het VUmc gedurende het hele jaar (het vierde jaar van het oude geneeskunde curriculum) begeleid en beoordeeld in MCA. Zij volgen in dit jaar de volgende leerstages: interne geneeskunde, heelkunde, psychiatrie, neurologie, kindergeneeskunde, gynaecologie/ verloskunde en tot slot KNO, oogheelkunde en dermatologie. De begeleiding vindt plaats vanuit het leerhuis van MCA, Foreest Medical School, door een speciaal hiervoor aangestelde groep arts-docenten. In 2013 startten 64 studenten in masterjaar 1, verdeeld over acht groepen. In 2010 ging het masterjaar-2 van het VUmc van start. In masterjaar 2 lopen (vroegere vijfdejaars) geneeskunde studenten hun werkstages, de klassieke co-schappen. De afdelingen interne geneeskunde, heelkunde en verloskunde participeren in het VUmc programma. Genoemde afdelingen hebben in 2013 in het totaal 113 studenten begeleid en beoordeeld: 48 interne geneeskunde, 52 heelkunde en 13 gynaecologie en verloskunde. Alle betrokkenen hebben hier actief aan bijgedragen. 18

18 In maart 2011 kwamen de eerste masterfase-3 studenten in MCA. Het derde masterjaar bestaat uit een wetenschappelijke stage van veertien weken, een keuzestage van tien weken en een semi-arts stage van zestien weken. De semi-artsen nemen deel aan de tweedaagse introductie voor de a(n)ios, tot tevredenheid van alle betrokkenen. In totaal bieden twaalf afdelingen een semiartsstage aan, ten opzichte van dertien in De volgende afdelingen in MCA bieden semi-artsstages aan: orthopedie, heelkunde, interne geneeskunde, obstetrie en gynaecologie, revalidatie, psychiatrie, neurologie, cardiologie, intensive care, SEG, kindergeneeskunde en geriatrie. In 2013 konden 36 semiartsen terecht in MCA voor hun semiartsstage. De inschrijving voor de stages verliep voorspoedig: studenten meldden zich rechtstreeks aan bij MCA. Tien voormalig MCA semi-artsen zijn in 2013 als anios in dienst getreden, ten opzichte van negen in 2012, bij de volgende specialismen: Intensive Care: Annemieke Smorenburg Mischa van Tunen Interne geneeskunde: Audrey Overgaauw Cardiologie: Jonas Stroink Lisanne Brunekreeft Marije Krul Massimo Catarinella Longziekten: Joany Kreijne Orthopedie: Katja Andeweg Niels Hockers Het aantal studenten dat een wetenschappelijke stage in MCA deed is in 2013 gestegen naar 20, ten opzichte van 14 in Daarnaast werden 37 keuze coschappen ingevuld. (30x VUmc en 7x AMC). Het totaal aantal co-schappen bleef in 2013 stabiel op 486 ten opzichte van 485 in Jaarverslag centrale opleidingscommissie MCA

19 Ontwikkelingen 2013 Overzicht aantallen en herkomst studenten & co-assistenten per discipline in 2013 VUMC Discipline M2 keuze SAS M3 co M3 Anesthesie Cardiologie 1 Chirurgie 52 9 Foreest Medical School 1 Geriatrie 1 Gynaecologie & Obstetrie Intensive care 6 2 Interne geneeskunde Kindergeneeskunde 1 Longziekten 2 1 Neurologie 1 3 Neurochirurgie Oogheelkunde Orthopaedie 2 1 Pathologie 2 Plastische Chirurgie 1 Psychiatrie Radiologie 5 Radiotherapie Revalidatie 1 SEG 7 1 Urologie subtotaal Juco stage kaakchirurgie Juco stage gynaecologie AMC Totaal aantal M1** studenten VU totaal Co-schap elders * Leiden In het overzicht zijn slechts de formele co-schappen opgenomen, niet vermeld zijn de stages op een afdeling in het kader van een ander (hoofd)-co-schap. 20

20 AMC Totaal cofase cofase cofase keuze co Wetensch st * (**) Masterfase 1 bestaat uit opeenvolgende leerstages: 1. Beschouwende vakken (interne geneeskunde, cardiologie, MDL, nefrologie, geriatrie, longziekten en reumatologie) 2. Snijdende vakken (heelkunde, orthopedie, urologie, anesthesiologie) 3. Neurologie, psychiatrie 4. Verpleeghuisgeneeskunde (niet in MCA) 5. Gynaecologie en verloskunde, kindergeneeskunde 6. Oogheelkunde, dermatologie, KNO Jaarverslag centrale opleidingscommissie MCA

21 Ontwikkelingen 2013 Wetenschappelijke stages In het kader van de wetenschappelijke stage in masterjaar-3 werd in 2013 aan de volgende onderzoeken een bijdrage geleverd door 20 co-assistenten: Overzicht wetenschappelijke stages 2013 Naam Titel wetenschappelijk onderzoek Publicatie Chirurgie A. Lak Relatie van CT-geanalyseerde abdominale vet accumulatie en postoperatieve complicaties bij rectumkanker R. Indrakusuma J.R.D. Reuvers The DOG-trail: a retrospective study evaluating the value of preoperative geriatric assessment of elderly patients with collorrecta carcinoma Pelvic floor therapy in the treatment of anal fissures: a multicentre, randomized controlled trial Diagnostic landmarks and the role of intervention on mortality in patients with anastomotic leakage Geen titel bekend W. Verduin Improvement of the treatment of colorectal liver C.C. Brouwer metastases by specialist decision Interne Geneeskunde R. Agca SUNNY trail en de AGE-meting Coeliakie en type 1 diabetes L. Azmani Orthopedie N.A.M. Duindam S. v. Deursen A.L. Habibzai Comparison between open and arthroscopic procedures for lateral clavicle resection LDTA ADTA angulation measurement in a healthy population Resurfacing metal-on-metal-protheses: retrospectieve analyse Bezig met afronding Moet nog worden goedgekeurd door METC Bezig met afronding Onderzoek wordt beoordeeld Presentatie en abstract Gepubliceerd in International Orthopaedics Lopend onderzoek Presentatie 22

22 Naam Titel wetenschappelijk onderzoek Publicatie Cardiologie M. Verhagen Follow-up of Implantable Cardioverter Defibrillator Therapy: Comparison of Coronary Artery Disease and Dilated Cardiomyopathy M.G.M. Krul L. Brunekreeft Intensive Care F.L. Veldhuis Longziekten B.L.C. Goutier L. Mulder Coronary artery disease in chest pain patients with and without diabetes mellitus assessed with coronary computed tomography angiography Mortality and cause of death on a coronary care unit The effect of selective decontamination of the digestive tract on fever and procalcitonin levels in patients treated with therapeutic hypothermia, after cardiopulmonary resuscitation. Subanalyses of the PROCAR-study: PROcalcitonin and proadrenomedullin after Cardiopulmonary Resuscitation How effectively are the different treatment possibilities of a pneumothorax mainly concerning the chance of recurrence Diagnostiek en behandeling van Community- Acquired Pneumonia; vergelijkend onderzoek tussen de afdeling Longziekten en Interne Geneeskunde van Medisch Centrum Alkmaar Presentatie congres Nederlandse Vereniging voor Cardiologie Ingestuurd voor publicatie Bezig met afronding SEG T. Bakels LEAN denken op de spoedeisende hulp. Lopend onderzoek Radiologie H. Amghar Evaluatie diagnostische kwaliteit 0.3T MRI knie M.K. Leegwater Onderzoek naar het doorverwijsgedrag BOB Midden-West; Een onderzoek naar het aantal fout-positieve doorverwijzingen, de psychlogische gevolgen en kosten daarvan betreffende de periode januari t/m juni 2012 en 2013 Geen publicaties, adstracts, presentaties K.M. Chan Effectiviteit van echo, MRI en CT bij acute buik Lopend onderzoek Jaarverslag centrale opleidingscommissie MCA

23 Ontwikkelingen 2013 Basiskwalificatie Onderwijs Twee docenten uit het Team Medisch Onderwijs hebben in 2013 de basiskwalificatie onderwijs (BKO) van het VUmc behaald. Twee anderen zijn hier nog mee bezig en ronden af in De BKO is een professionaliseringstraject gericht op het verwerven en verder uitbouwen van onderwijscompetenties. Door het behalen van een BKO optimaliseren docenten hun bekwaamheden, toegespitst op de onderwijspraktijk, te weten: ontwikkeling, organisatie, uitvoeren, begeleiding, toetsing en evaluatie. Het BKO-traject omvat een compleet studiejaar en is specifiek bedoeld voor medici met uitvoerende onderwijstaken in het geneeskundig curriculum en de vervolgopleidingen. In 2014, wanneer de laatste twee docenten de BKO afronden zijn alle leerhuisdocenten BKO-gekwalificeerd. Centrale onderwijsactiviteiten Binnen de verschillende disciplines zijn specifieke overleg- en leermomenten georganiseerd. Voorbeelden daarvan zijn: de overdracht, multidisciplinaire overleggen en onderwijs van aios aan co-assistenten. Daarnaast waren er de centrale activiteiten op de woensdagmiddag in het kader van Woensdag Leerdag. De beschouwende vakken verzorgden de klinische conferenties. Aansluitend vond het Discipline Overstijgend Onderwijs (DOO) voor de co-assistenten plaats. Op verzoek van de co-assistenten in eerdere jaren werd het programma van het DOO dit jaar ook in de gehele zomerperiode verzorgd. Overzichten van de klinische conferenties en het DOO zijn vermeld in bijlage 4 en 6. Co-Raad In april 2013 is er door de Co-Raad van het AMC een co-lunch georganiseerd. Van de 21 reguliere co-assistenten (co-fase 2 en 3) vanuit het AMC, waren er 13 aanwezig; 4 chirurgie, 3 kindergeneeskunde, 5 neurologie en 1 psychiatrie. De volgende onderwerpen kwamen ter sprake: men is tevreden over de algemene introductie en de introductie op de afdelingen op de eerste dag van het co-schap. wat betreft de werktijden en diensten is er geen onvrede geuit. er zijn genoeg onderwijsmomenten op de afdelingen en ook het discipline overstijgend onderwijs en de klinische conferenties worden op prijs gesteld. als minpunten werden aangegeven 24

24 dat er te weinig PC s/werkplekken en kluisjes aanwezig zijn. Vanuit de VU is er geen co-lunch georganiseerd in aan de actualiteit. Sinds begin 2008 zijn alle boeken en ook de overige voor de co-assistent relevante informatie te vinden op de website van Foreest Medical School Introductie De introductie voor co-assistenten op de eerste dag door Foreest Medical School wordt als volledig en zeer zinvol ervaren. Over de co-schappen zijn de studenten zeer positief: genoeg afwisseling in de werkzaamheden, goede werktijden en compensatie. Compensatie na een weekenddienst is niet bij alle disciplines goed geregeld. Het onderwijs per discipline wordt over het algemeen als goed ervaren. Het discipline overstijgend onderwijs voor co-assistenten op woensdagmiddag wordt zeer op prijs gesteld. Informatie De informatieboeken voor de coschappen interne geneeskunde, heelkunde, neurologie, psychiatrie, kindergeneeskunde, obstetrie en gynaecologie en het algemene informatieboek voor de overige coschappen werden herzien en aangepast Evaluatie Alle co-assistenten ontvingen een evaluatieformulier en werden verzocht dit ingevuld op de laatste werkdag in te leveren bij het onderwijssecretariaat. In totaal hebben van de 363 co-assistenten 159 (43%) een volledig ingevuld evaluatieformulier ingeleverd, gemeten op een schaal van 1-5 oordeelden zij als volgt: Algemeen oordeel co-schap: 4,3 Algemeen oordeel klinische stage: 4,1 Algemeen oordeel polistage: 4,0 Uit deze evaluaties blijkt dat de coassistenten het gevolgde co-schap gemiddeld met een voldoende/goed beoordelen. Het streven is om meer coasssistenten het formulier te laten invullen. Jaarverslag centrale opleidingscommissie MCA

25 Ontwikkelingen 2013 Beoordeling van co-assistenten van verschillende MCA co-schappen in het jaar 2013 schaal 1-5 discipline aantal respondenten N = 159 alg.oord. coschap alg.oord. klin.stage Anesthesiologie Cardiologie 4 4,5 4,5 4 Chirurgie 49 3,8 3,5 4 Interne geneeskunde 30 4,3 4,3 3,9 Intensive care nvt Kindergeneeskunde 16 4,6 4,3 4,6 Longziekten Neurologie 22 4,2 4 4,4 Obstetrie en gynaecologie 19 3,7 3,7 3,5 Orthopedie Psychiatrie 6 3,7 3,5 4 SEG 5 4,8 4,8 nvt Totaal 159 4,3 4,1 4 alg.oord. polistage 26

26 D. (Medisch) Specialistische opleidingen In 2013 waren in MCA 25 erkende (medisch-)specialistische opleidingen aanwezig (bijlage 5). Hiervan zijn bij twee opleidingen, psychiatrie en pathologie, resp. GGZ-NHN en Symbiant BV de opleidende instellingen. Voor een aantal opleidingen is een academisch deel vereist en zijn er samenwerkingsovereenkomsten met verschillende academische centra (AMC of VUmc). Voor de opleidingen psychiatrie, revalidatie en klinische en GZ-psychologie zijn bijzondere, gespecialiseerde samenwerkingsverbanden opgezet. In de onderstaande tabel een overzicht per discipline van aantallen artsassistenten in opleiding tot specialist (aios) of opleidelingen (klinisch en GZpsycholoog). In de tabel is uitgegaan van de werkplek, die noodzakelijkerwijs niet samenvalt met de eindopleiding. Maag-, darm- en leverziekten is per 2013 een zelfstandige discipline. Voorheen maakte MDL onderdeel uit van de discipline interne geneeskunde. per september 2011 overgegaan naar Symbiant BV. Introductieprogramma a(n)ios Het introductieprogramma legt een basis voor het functioneren en patiëntveilig werken in de grote organisatie. Het bestaat uit zaken waar de a(n)ios en semi-artsen tijdens afdelingsspecifieke introducties en meeloopdagen niet op worden ingewerkt, zoals bijvoorbeeld een training Basic Life Support, EWS- SIS training, klachtenprocedure, pijnbestrijding of donatie. Door deze vaste basis begint elke a(n)ios en semiarts met een vergelijkbare basiskennis van de organisatie. In 2013 namen 92 a(n)ios, 32 semi-artsen, 2 verloskundigen en een physician assistant deel aan het introductieprogramma. Aan het programma werd in 2013 het onderdeel veilige zorg en BHV toegevoegd, wat voortkwam uit de NIAZ-visitatie van Het hoofd Bedrijfshulpverlening geeft informatie middels een korte presentatie van 15 minuten. De opleidingserkenning pathologie is Jaarverslag centrale opleidingscommissie MCA

27 Ontwikkelingen 2013 Gemiddeld aantal aios per discipline in fte Discipline Anesthesiologie 3,75 1,75 1,49 Cardiologie *) 4,60 3,12 2,17 Chirurgie *) 10,51 9,26 8,17 Intensive care 3,21 1,82 1,50 Interne geneeskunde *) 13,68 15,17 10,93 Kindergeneeskunde 3,16 3,44 3,90 Klinische chemie 2,04 1,84 2,84 Klinische geriatrie 3,72 2,68 1,50 Longziekten en tuberculose 7,94 6,99 6,82 Medische psychologie 2,75 1,62 2,15 MDL **) 1,87 Mondziekten en Kaakchirurgie 0,97 1,00 1,00 Neurologie 1,00 1,00 1,00 Nucleaire geneeskunde ***) 1,02 1,00 0,42 Obstetrie en gynaecologie 4,06 4,32 5,90 Orthopedie 7,94 7,30 5,79 Pathologie 0,00 0,00 1,30 Radiologie 13,86 17,92 15,99 Radiotherapie ***) 0,75 0,83 0,42 Revalidatiegeneeskunde 3,42 2,42 3,03 SEH 6,26 6,68 5,80 Urologie 1,67 1,79 2,25 Ziekenhuisapotheker 2,00 2,00 2,00 totaal 100,18 93,95 86,37 *) exclusief aios op de IC **) MDL is met ingang van 2013 een zelfstandige discipline, daarvoor onderdeel van interne geneeskunde ***) inclusief klifio s 28

28 (Eerder is een artikel verschenen over de Start Class in MCA. Een warme kennismaking. J.M. Wagter, C.A.M. Buis, M.A.W. Eckenhausen. Medisch Contact nr 8 25 feb.2010, p ) Jaargesprekken opleiders In 2013 zijn voor de tweede keer jaargesprekken gevoerd met in totaal 22 opleiders. Het doel hiervan is te overleggen over actuele opleidingsgerelateerde zaken. Uit deze gesprekken volgen thema s voor de Centrale Opleidingscommissie. Onderwerpen die aan bod kwamen zijn: modernisering, lokale opleidingsplannen, uitkomsten en voorbereiding visitaties, Drect kleurenkaart, nieuwbouw, Set Q, Ipad, digitale portfolio, verkorting van de opleiding, beperking van de instroom nieuwe aios, dagelijks generaal rapport, wetenschap, masterfase en coassistenten, diverse problemen aios, regionale perikelen en verdeling aios, opvolging opleider of plv opleider, semiartsstages, bibliotheekvoorziening, docentprofessionalisering en inrichten van de supervisie. Nieuwe initiatieven die ontstaan zijn op afdelingen kwamen ook aan bod: Video feedback (obstetrie en gynaecologie) Training voor team (paramedici, verpleegkundigen) begeleiding en feedback aios (obstetrie en gynaecologie) Zelfevaluatie formulier voortgangsgesprekken (SEG) 4x/jaar een plenaire opleidingsvergadering en in de tussenliggende 8 maanden alleen overleg tussen opleider/ plaatsvervangend opleider en de artsassistenten (aios en anios) conform het vergadermodel van de COc. e-learning informed consent ontwikkeling door arts-onderzoeker (MDL) Intervisie voor aios is inmiddels gestart (revalidatie-orthopedie-geriatrie) Face talk wordt ingezet voor video-consult vanuit Gemini ZH in patiëntenzorg (revalidatie) Aan het eind van elk voortgangsgesprek evalueert de aios ook de supervisor en de opleider. (psychiatrie) Opleidingsvisitaties In 2013 werden vier opleidingen gevisiteerd. De uitkomsten van deze visitaties waren als volgt: Jaarverslag centrale opleidingscommissie MCA

29 Ontwikkelingen 2013 Discipline Revalidatiegeneeskunde datum verlenging visitatie vijf jaar MDL vijf jaar Heelkunde vijf jaar Obstetrie en gynaecologie vijf jaar programma wordt georganiseerd door de beschouwende vakken. Het overzicht hiervan staat vermeld in bijlagen 4 en 6. Op vrijdagmiddag verzorgt de heelkunde een programma voor co-assistenten, aios en medisch specialisten. Individuele coaching en begeleiding op Docentprofessionalisering Met de voortschrijdende modernisering van de medische vervolgopleidingen worden opleiders vanuit hun wetenschappelijke verenigingen onderwijskundig geschoold. Dit maakt dat de onderwijskundige expertise onder de leden van de COc is toegenomen. De uitwisseling van kennis op dit gebied wordt hierdoor vergemakkelijkt. de werkplek In 2013 hebben tien a(n)ios van zes verschillende disciplines, gebruik gemaakt van coaching. Van hen zijn drie op eigen initiatief gekomen. Bij de andere aanvragen lag het initiatief vier maal bij de opleider en de overige drie personen kwamen op gezamenlijk initiatief. Het totaal aantal gecoachte a(n)ios komt hierbij op 59. Binnen het leerhuis is veel ervaring opgebouwd met de vormgeving van werkconferenties, klinische conferenties en introductiedagen voor aios. Mocht specifieke expertise in het leerhuis niet aanwezig zijn, dan kan deze worden verkregen door externe deskundigheid. Centrale onderwijsactiviteiten Elke woensdagmiddag is er in het kader van woensdag MCA-leerdag een programma gericht op de a(n)ios. Dit Kindergeneeskunde en de ICU bieden standaard coaching aan behorende bij het leren en werken in MCA. Bij de ICU hebben twee anios hier gebruik van gemaakt. Bij kindergeneeskunde zijn vijf intakegesprekken van maximaal een half uur gevoerd met a(n)ios die drie maanden in dienst zijn. Doel is kennismaken en het aanbod van coaching op de werkplek onder de aandacht brengen. Dit resulteerde in een coaching traject en een coaching on the job; het observeren van drie gesprekken op de polikliniek. 30

30 De volgende thema s kwamen bij de coaching aan de orde: Loopbaan - doel bereiken - helder hebben wat de volgende stap is in mijn loopbaan Persoonlijke en professionele ontwikkeling - zelfverzekerder worden en overkomen - assertiever zijn - zichtbaar zijn - omgaan met perfectionisme - hoofd- en bijzaken scheiden - kunnen omgaan met teleurstelling Communicatie - meer ontspannen in contact en presentatie - rust in communicatie: korter en bondiger - effectief feedback geven en ontvangen - effectiever reageren, even nadenken alvorens te reageren De thema s zijn vergelijkbaar met In 2013 kwamen meer vragen over leren omgaan met perfectionisme en de hieraan gerelateerde spanning. De aanpak varieert bij iedere vraag en is altijd afgestemd op de vraagstelling en de persoon. De volgende interventies werden toegepast: Het voeren van coachingsgesprekken Inzetten van een 360 graden feedbackprocedure Coaching on the job Coaching voor co-assistenten en masterstudenten. Eén masterstudent en één semi- arts maakten gebruik van coaching. Vertrouwenspersoon Door vier mensen is gebruik gemaakt van de vertrouwenspersoon; twee aios en twee masterstudenten. Intervisie De aios van de afdeling kindergeneeskunde continueerden de intervisie. In 2013 hebben zij één maal met hun eigen discipline een bijeenkomst gehad. De twee opvolgende bijeenkomsten werden met de aios van gynaecologie georganiseerd, zoals dat ook in 2012 werd gedaan. De bijeenkomsten vinden plaats na werktijd. Een tweede multidisciplinaire intervisie is gestart met vier disciplines: orthopedie, revalidatie, geriatrie en ziekenhuisapotheek. De opleiders van Jaarverslag centrale opleidingscommissie MCA

31 Ontwikkelingen 2013 deze eerste drie disciplines wilden dit de aios aanbieden. De vraag voor intervisie van de apotheek kwam van één van de aios. Vier keer is een intervisie bijeenkomst gehouden. De bijeenkomsten vinden plaats in werktijd. Eind 2013 nemen de aios van de afdeling interne geneeskunde het initiatief voor een intervisie groep, deze start in valkuilen voor zichzelf en in samenwerken met anderen. Een nieuwe workshop is ontwikkeld gericht op het behouden van vitaliteit, deze vervangt de workshop met als onderwerp: Een goede dokter worden, wat is daar voor nodig? Vitaliteit wordt in het derde blok gegeven en is positief ontvangen. Workshops Masterfase De geïntroduceerde workshops van 2012 werden in 2013 gecontinueerd in de eerste twee leerstages van de masterfase. De onderwerpen die aan bod kwamen waren: stijl van leren, kwaliteiten en De 360 graden feedback/multisource feedback De 360 graden feedback is een verplicht onderdeel in de opleiding van de aios. De deelnemende disciplines in 2013 waren revalidatie geneeskunde, SEG, Blok 1 Blok 2 Blok 3 Blok 5 Blok 6 Interne Heelkunde Neurologie/ geneeskunde psychiatrie Kindergeneeskunde/ Obstetrie en Gynaecologie Dermatologie/KNO/ Oogheelkunde Workshop Workshop Workshop Workshop Workshop Leren in de masterfase Kolb Kernkwaliteiten Vitaliteit Nogmaals Kolb invullen en terugblikken op het leren in de masterfase Over samenwerken en professionele ontwikkeling Hoe blijf je vitaal tijdens je studie Workshop Feedback (in ontwikkeling) 32

32 longziekten, chirurgie, orthopedie en interne geneeskunde. Zij startten de procedure in dat jaar. In totaal zijn elf procedures afgerond middels een gesprek, de overige procedures lopen door in 2014 en worden dan afgerond. Van het eindgesprek wordt door de aios een reflectieverslag met ontwikkelpunten gemaakt voor in het portfolio. Bij het voortgangsgesprek bespreken de opleider en aios dit verslag. Externe activiteiten door Caroline Buis In april verzorgde Caroline Buis een presentatie op de OOR conferentie in Zaandam waarin zij vertelde over de ondersteuning die Foreest Medical School biedt op het gebied van begeleiding, coaching, bespreken multisource feedback en intervisie. Zij werd in november gevraagd een presentatie te geven in de Rode Hoed in Amsterdam op het symposium Arbeid en gezondheid: hoe gezond is eigenlijk de dokter en de dokter in spé?, georganiseerd door KNMG. Zij vertelde over de wijze waarop coaching in MCA georganiseerd is, met als boodschap: Je doet niet aan coaching omdat je ziek bent, maar omdat je jezelf wilt verbeteren. Het preventieve aspect werd hier met name belicht. Moreel Beraad In 2013 is door Foreest Medical School het initiatief genomen een opleiding tot gespreksleider moreel beraad op te zetten. Hiervoor is Menno de Bree, filosoof en ethicus, benaderd. Tegelijkertijd bleek een MCA breed initiatief te lopen moreel beraad te introduceren in MCA. Jos Timmerman, geestelijk verzorger, is hier de projectleider van. Beide initiatieven zijn gebundeld en zullen in 2014 leiden tot uitvoering van de opleiding. AMEE congres Het jaarlijkse Europese congres over medisch onderwijs (AMEE-congres) vond dit jaar plaats in Praag van augustus Meer dan 2000 bezoekers uit 72 landen waren naar de Tsjechische hoofdstad gekomen om het congres bij te wonen. Foreest Medical School had dit jaar geen presentatie of poster op het congres. Congres NVMO Dit tweedaagse congres vindt jaarlijks plaats en heeft onderwijs en opleiden in de gezondheidszorg als thema. Het congres biedt een platform waarop onderzoeksresultaten, evaluaties en ontwikkelingen binnen het onderwijs en opleiden worden uitgewisseld. Sinds Jaarverslag centrale opleidingscommissie MCA

Centrale Opleidingscommissie

Centrale Opleidingscommissie Centrale Opleidingscommissie Jaarverslag 2014 mca.nl Jaarverslag centrale opleidingscommissie 9. Kleurenkaart D-rect Als ik een 1supervisor Als ik een nodig supervisor heb, dan nodig kan heb, ik er dan

Nadere informatie

MES-6 / 2 14. Informatie voor en over Coassistenten

MES-6 / 2 14. Informatie voor en over Coassistenten MES-6 / 2 14 A6 A6 Informatie voor en over Coassistenten A5 A5 A4 A4 Informatie voor en over Coassistenten Medisch Spectrum Twente Medisch Spectrum Twente (MST) behoort tot de grootste niet-academische

Nadere informatie

Achtergrond Aanvraag

Achtergrond Aanvraag Onderwerp Contactperso on Inleiding Uitvoering Electronisch afnemen en verwerken van vragenlijsten voor evaluatie van opleidingsklimaat en opleiders (2010) Prof. Dr. Paul Brand, kinderarts en hoofd medisch

Nadere informatie

Erkenningsaanvraag HERNIEUWDE ERKENNING

Erkenningsaanvraag HERNIEUWDE ERKENNING EISEN TE STELLEN AAN DE OPLEIDER, PLAATSVERVANGEND OPLEIDER, OPLEIDINGSGROEP EN OPLEIDINGSINRICHTING (In te vullen door de (beoogd) opleider, plaatsvervangend opleider en Raad van Bestuur/Directie.) Toelichting:

Nadere informatie

Statistieken. enquete-telefonische-opname-gesprek-arts-patient. Enquête telefonische opname gesprek arts en patiënt. Schoonderwoerd, Sandra

Statistieken. enquete-telefonische-opname-gesprek-arts-patient. Enquête telefonische opname gesprek arts en patiënt. Schoonderwoerd, Sandra Statistieken Naam formulier enquete-telefonische-opname-gesprek-arts-patient Titel formulier Enquête telefonische opname gesprek arts en patiënt Gebruiker Schoonderwoerd, Sandra Aantal vragen 20 Totaal

Nadere informatie

Erkenningsaanvraag HERNIEUWDE ERKENNING

Erkenningsaanvraag HERNIEUWDE ERKENNING EISEN TE STELLEN AAN DE OPLEIDER, PLAATSVERVANGEND OPLEIDER, OPLEIDINGSGROEP EN OPLEIDINGSINRICHTING (In te vullen door de (beoogd) opleider, plaatsvervangend opleider en Raad van Bestuur/Directie.) Toelichting:

Nadere informatie

Centrale Opleidingscommissie. Jaarverslag 2015 en 2016

Centrale Opleidingscommissie. Jaarverslag 2015 en 2016 Centrale Opleidingscommissie Jaarverslag 2015 en 2016 Het Centraal College Medische Specialismen Kaderbesluit 2017 A.1. Begripsbepaling centrale opleidingscommissie: een in iedere opleidingsinrichting

Nadere informatie

Jaarverslag Centrale Opleidingscommissie UMCG 2014

Jaarverslag Centrale Opleidingscommissie UMCG 2014 Jaarverslag Centrale Opleidingscommissie UMCG 2014 Inleiding Voor u ligt het jaarverslag van de Centrale Opleidingscommissie (COC) UMCG 2014. Tot de taakstelling van de COC hoort het handhaven en bevorderen

Nadere informatie

Onderzoeksrapport. Ouderengeneeskunde. Maartje Conijn. Henri Boersma

Onderzoeksrapport. Ouderengeneeskunde. Maartje Conijn. Henri Boersma Onderzoeksrapport Ouderengeneeskunde 1 Maartje Conijn Henri Boersma Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. KNMG Studentenplatform 3. Methode 4. Resultaten - Enquête algemeen - Enquête ouderengeneeskunde 5. Conclusie

Nadere informatie

Modernisering Medische Vervolgopleidingen OOR ZWN

Modernisering Medische Vervolgopleidingen OOR ZWN Versie Definitief Datum, dinsdag 21 juli 2009 Opdrachtgever Stuurgroep Projectleider Prof. dr. H.A.P. Pols, voorzitter OOR-ZWN, namens de instellingen van de OOR-ZWN Mw. dr. C.J. Kruijthof, Sint Franciscus

Nadere informatie

Scherpbier 2.0. Hein Brackel Arno van Rooijen Martin Rutten Albert Scherpbier

Scherpbier 2.0. Hein Brackel Arno van Rooijen Martin Rutten Albert Scherpbier Scherpbier 2.0 Hein Brackel Arno van Rooijen Martin Rutten Albert Scherpbier Scherpbier 1.0 Interne QA Externe QA Continue QA monitoring gebaseerd op systematische verzameling in PDA cyclus Periodieke

Nadere informatie

Onderzoek naar het functioneren van arts-assistenten in ziekenhuizen

Onderzoek naar het functioneren van arts-assistenten in ziekenhuizen Onderzoek naar het functioneren van arts-assistenten in ziekenhuizen BIJLAGE 1 Vragenlijst Vragen die betrekking hebben op de borging van de kwaliteit van de zorg. A. Algemeen Ik werk momenteel als arts

Nadere informatie

Enquète voor die opleiders met wie reeds gesproken is over de invoering van het schakeljaar

Enquète voor die opleiders met wie reeds gesproken is over de invoering van het schakeljaar Enquète voor die opleiders met wie reeds gesproken is over de invoering van het schakeljaar Premisse: OWIGEN en IOO gaan ervan uit dat u binnen uw OOR het aanspreekpunt bent voor de opleiding in uw discipline.

Nadere informatie

Inhoudsopgave. 3 Introductie. 4 Procedure. 5 Voorbereiding. 7 Vraag & antwoord. 8 Informatie. 9 Vragenlijst ter voorbereiding op de visitatie

Inhoudsopgave. 3 Introductie. 4 Procedure. 5 Voorbereiding. 7 Vraag & antwoord. 8 Informatie. 9 Vragenlijst ter voorbereiding op de visitatie 2 Inhoudsopgave 3 Introductie 4 Procedure 5 Voorbereiding 7 Vraag & antwoord 8 Informatie 9 Vragenlijst ter voorbereiding op de visitatie 3 Introductie : informatie voor aios Kwaliteit staat bij de medische

Nadere informatie

ISO-certficering stand van zaken juni 2016

ISO-certficering stand van zaken juni 2016 ISO-certficering stand van zaken juni 2016 Prof. dr. M.J.E. (Marian) Mourits voorzitter Centrale Opleidingscommissie Drs. K.M. (Ina) Bos stafmedewerker Centrale Opleidingscommissie ISO 9001 2012 RvB UMCG:

Nadere informatie

Basisarts, en dan. Mastering your future 24 oktober 2015 Victor Slenter, arts M&G

Basisarts, en dan. Mastering your future 24 oktober 2015 Victor Slenter, arts M&G Basisarts, en dan. Mastering your future 24 oktober 2015 Victor Slenter, arts M&G 1 Disclosure Sinds 2013 lid Dagelijks Bestuur Registratiecommissie Geneeskundig Specialisten 2 Inhoud presentatie Wat doet

Nadere informatie

Modern opleiden: hoe visiteren?

Modern opleiden: hoe visiteren? donderdag 30 september 1999 Vrijdag 9 oktober 2009 Modern opleiden: hoe visiteren? Corry den Rooyen, onderwijskundige Paul Blok, secretaris MSRC Introductie Maatschappelijke veranderingen Project modernisering

Nadere informatie

Workshop: Lokaal opleidingsplan

Workshop: Lokaal opleidingsplan Workshop: Lokaal opleidingsplan 9 oktober 2009 Dr. Paetrick M. Netten, internist opleider Prof. Dr. Rijk. O.B. Gans, internist opleider en voorzitter van de werkgroep modernisering CCMS Workshop: Lokaal

Nadere informatie

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Aanwijzing van de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, van 1 7 OKJ. 2013, op grond van artikel 7 van de Wet marktordening gezondheidszorg, inzake

Nadere informatie

SYMPOSIUM KWALITEIT VAN DE MEDISCHE VERVOLGOPLEIDINGEN: een gedeelde verantwoordelijkheid

SYMPOSIUM KWALITEIT VAN DE MEDISCHE VERVOLGOPLEIDINGEN: een gedeelde verantwoordelijkheid SYMPOSIUM KWALITEIT VAN DE MEDISCHE VERVOLGOPLEIDINGEN: een gedeelde verantwoordelijkheid Ina Bos UMCG Cristel Hekkert Deventer Ziekenhuizen Peter Oosterwijk UMCG Marloes Reenalda MST Jeroen Rosingh Isala

Nadere informatie

Inventarisatie: aantal weken coschappen per specialisme per faculteit Simone Bernard (bestuurslid LOCA 2011), januari 2012

Inventarisatie: aantal weken coschappen per specialisme per faculteit Simone Bernard (bestuurslid LOCA 2011), januari 2012 Inventarisatie: aantal weken coschappen per specialisme per faculteit Simone Bernard (bestuurslid LOCA 2011), januari 2012 Inleiding Nederland telt acht medische faculteiten, welke alle een ander curriculum

Nadere informatie

Betreft: beroepsgroep-brede invoering van zelfevaluatie gunstbetoon. Datum: 15 februari Geachte aanbieder van nascholing,

Betreft: beroepsgroep-brede invoering van zelfevaluatie gunstbetoon. Datum: 15 februari Geachte aanbieder van nascholing, Betreft: beroepsgroep-brede invoering van zelfevaluatie gunstbetoon Datum: 15 februari 2016 Geachte aanbieder van nascholing, Op 1 mei 2014 is de pilot zelfevaluatie gunstbetoon van start gegaan. De zelfevaluatie

Nadere informatie

Het Schakeljaar: CRU Master jaar 3. Dr T.W. van Haeften Opleidingscoördinator Master (CRU)

Het Schakeljaar: CRU Master jaar 3. Dr T.W. van Haeften Opleidingscoördinator Master (CRU) Het Schakeljaar: CRU Master jaar 3 Dr T.W. van Haeften Opleidingscoördinator Master (CRU) Het Schakeljaar Jaar van keuzes Schakelen van artsopleiding naar vervolgopleiding Te bespreken: 1. Het schakeljaar

Nadere informatie

College Geneeskundige Specialismen

College Geneeskundige Specialismen College Geneeskundige Specialismen Besluit van 9 november 2016 houdende de wijziging van de volgende besluiten: Besluit spoedeisende geneeskunde van 9 januari 2013; Besluit ziekenhuisgeneeskunde van 11

Nadere informatie

2 januari 2015. Onderzoek: Effectiviteit van de zorg

2 januari 2015. Onderzoek: Effectiviteit van de zorg 2 januari 2015 Onderzoek: Effectiviteit van de zorg 1 Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek.

Nadere informatie

Capaciteitsorgaan. en beroepskeuze

Capaciteitsorgaan. en beroepskeuze Capaciteitsorgaan en beroepskeuze V.A.J. Slenter, arts M&G, arts beleid en advies KNMG Directeur Capaciteitsorgaan 14 maart 2015 Carrièrebeurs Utrecht 1 Inhoud presentatie 1. De routing 2. Kenmerken van

Nadere informatie

Handleiding Kwaliteitszorg Medische Vervolgopleidingen

Handleiding Kwaliteitszorg Medische Vervolgopleidingen Handleiding Kwaliteitszorg Medische Vervolgopleidingen Martini Ziekenhuis Groningen/Van Swieten Instituut Ziekenhuisgroep Twente locatie Almelo en Hengelo/ZGT Academie 2013 1 Inleiding Ter bewaking van

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds In het derde lid wordt bijlage 3 vervangen door: bijlage 4.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds In het derde lid wordt bijlage 3 vervangen door: bijlage 4. STAATSCOURANT Nr. Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. 11230 23 juli 2009 Regeling van de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport van 14 juli 2009, nr. MEVA/NBO-2937264,

Nadere informatie

Workshop THE SELF DIRECTED LEARNER

Workshop THE SELF DIRECTED LEARNER Workshop THE SELF DIRECTED LEARNER Wat willen JULLIE bereiken vandaag? Wat willen WIJ bereiken vandaag? Jullie hebben kennis en kunde om jullie eigen opleiding vorm te geven AIOS in the lead Input krijgen

Nadere informatie

Besluit van 14 december 2016 houdende de opleidings- en erkenningseisen voor het medisch specialisme cardiologie

Besluit van 14 december 2016 houdende de opleidings- en erkenningseisen voor het medisch specialisme cardiologie Besluit van 14 december 2016 houdende de opleidings- en erkenningseisen voor het medisch specialisme cardiologie (Besluit cardiologie) Het College Geneeskundige Specialismen, gelet op artikel 14, tweede

Nadere informatie

Landelijk opleidingsplan Interne geneeskunde 2019

Landelijk opleidingsplan Interne geneeskunde 2019 Consultenstage Deel 2: Nederlandse Internisten Vereniging Inhoud Consultenstage 3 Aanleiding 3 Begripsbepaling van de consultenstage 3 Leermiddelen 4 Eisen te stellen aan supervisie 4 Eisen te stellen

Nadere informatie

Jaarverslag Centrale Opleidingscommissie UMCG 2013

Jaarverslag Centrale Opleidingscommissie UMCG 2013 Jaarverslag Centrale Opleidingscommissie UMCG 2013 Inleiding Voor u ligt het jaarverslag van de Centrale Opleidingscommissie (COC) UMCG 2013. Tot de taakstelling van de Centrale Opleidingscommissie hoort

Nadere informatie

3. Maakt de wetenschappelijke stage ook deel uit van het schakeljaar?

3. Maakt de wetenschappelijke stage ook deel uit van het schakeljaar? De masteropleiding geneeskunde van VU medisch centrum (VUmc) biedt je de mogelijkheid aan om in het kader van het zogenaamde dedicated schakeljaar een schakelstage te volgen. Om in aanmerking te komen

Nadere informatie

Dedicated schakeljaar oncologie

Dedicated schakeljaar oncologie Dedicated schakeljaar oncologie Henk Schreuder MD PhD, gynaecoloog-oncoloog en Iris van Dam MD PhD, radiotherapeut UMC Utrecht Cancer center 2 maart2018 Inhoud Achtergrond Dedicated Schakeljaar Onderwijscyclus

Nadere informatie

SPELREGELS TOEWIJZINGSVOORSTEL 2016 VOOR DE ZORGOPLEIDINGEN DIE WORDEN BEKOSTIGD DOOR MIDDEL VAN EEN BESCHIKBAARHEIDBIJDRAGE (SPELREGELDOCUMENT 2016)

SPELREGELS TOEWIJZINGSVOORSTEL 2016 VOOR DE ZORGOPLEIDINGEN DIE WORDEN BEKOSTIGD DOOR MIDDEL VAN EEN BESCHIKBAARHEIDBIJDRAGE (SPELREGELDOCUMENT 2016) SPELREGELS TOEWIJZINGSVOORSTEL 2016 VOOR DE ZORGOPLEIDINGEN DIE WORDEN BEKOSTIGD DOOR MIDDEL VAN EEN BESCHIKBAARHEIDBIJDRAGE (SPELREGELDOCUMENT 2016) Januari 2015 1. Inleiding Dit document bevat de spelregels

Nadere informatie

Workshop kwaliteitszorg medische vervolgopleidingen

Workshop kwaliteitszorg medische vervolgopleidingen Workshop kwaliteitszorg medische vervolgopleidingen Albert Scherpbier Marjolein Schouten Corry den Rooyen Opzet workshop Eigen situatie centraal Inleiding kwaliteitszorg: wat doet het en wat vooral niet

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker

Disclosure belangen spreker Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker

Disclosure belangen spreker Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder

Nadere informatie

2 januari 2015. Onderzoek: Effectiviteit van de zorg

2 januari 2015. Onderzoek: Effectiviteit van de zorg 2 januari 2015 Onderzoek: Effectiviteit van de zorg 1 Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek.

Nadere informatie

AIOS Inwerken. 38 uur per week, plus 10 uur opleidingsuren. versie november 2014. Spoedeisende hulp

AIOS Inwerken. 38 uur per week, plus 10 uur opleidingsuren. versie november 2014. Spoedeisende hulp Spoedeisende hulp AIOS Inwerken versie november 2014 Contract voor: In dienst per: Uit dienst per: 38 uur per week, plus 10 uur opleidingsuren 1 januari xxxx 31 december xxxx OLVG Oosterpark 9 1091AC Amsterdam

Nadere informatie

Visitatie van de opleiding informatie voor aios

Visitatie van de opleiding informatie voor aios Visitatie van de opleiding informatie voor aios introductie Visitatie van de opleiding: informatie voor aios Kwaliteit staat bij de medische vervolgopleidingen hoog in het vaandel. Om de kwaliteit te bewaken

Nadere informatie

Allerlei partijen beïnvloeden ons werk: verzekeraars, politiek, inspectie, farmaceuten, managers, patiëntenorganisaties. Er zijn grote belangen.

Allerlei partijen beïnvloeden ons werk: verzekeraars, politiek, inspectie, farmaceuten, managers, patiëntenorganisaties. Er zijn grote belangen. De uitdaging Er gebeurt ontzettend veel in de zorg. De technologische ontwikkelingen gaan razendsnel, de zorgvraag neemt alleen maar toe, budgetten staan onder druk en we komen steeds vaker bedden en handen

Nadere informatie

Inventarisatie opbouw en toetsing master jaar 3

Inventarisatie opbouw en toetsing master jaar 3 Inventarisatie opbouw en toetsing master jaar 3 Inleiding In het laatste jaar van de opleiding staan de semi-arts stage/oudste co-schap en de wetenschappelijke stage op het programma. Tijdens de semi-arts

Nadere informatie

Van De Geschillencommissie ex artikel 43 van de Regeling specialismen en profielen geneeskunst.

Van De Geschillencommissie ex artikel 43 van de Regeling specialismen en profielen geneeskunst. DE KONINKLIJKE NEDERLANDSCHE MAATSCHAPPIJ TOT BEVORDERING DER GENEESKUNST IS DE ORGANISATIE VAN EN VOOR ARTSEN IN NEDERLAN uitspraak Van De Geschillencommissie ex artikel 43 van de Regeling specialismen

Nadere informatie

Informatiebrief Dedicated Schakeljaar Oncologie

Informatiebrief Dedicated Schakeljaar Oncologie Informatiebrief Dedicated Schakeljaar Oncologie 1. Inleiding Het Schakeljaar vormt de verbinding tussen de studie Geneeskunde en de medische vervolgopleidingen. De student leert om te functioneren op het

Nadere informatie

Polikliniek. Algemene bezoekersinformatie

Polikliniek. Algemene bezoekersinformatie Polikliniek Algemene bezoekersinformatie 1 2 Inhoudsopgave Een afspraak maken met de specialist 4 Inlichtingen 4 Gastvrouw 4 Respectvol omgaan met elkaar 5 Rolstoelen 5 Inschrijving (ponsplaatje) 5 Melden

Nadere informatie

Capaciteitsorgaan. (Theoretische) kans op een opleidingsplek. V.A.J. Slenter, arts M&G, arts beleid en advies KNMG

Capaciteitsorgaan. (Theoretische) kans op een opleidingsplek. V.A.J. Slenter, arts M&G, arts beleid en advies KNMG Capaciteitsorgaan (Theoretische) kans op een opleidingsplek V.A.J. Slenter, arts M&G, arts beleid en advies KNMG 1 25 maart 2017 Carrièrebeurs, Den Bosch Inhoud presentatie 1. Het loopbaanpad 2. Kenmerken

Nadere informatie

MEDISCH DOSSIER KOPIËREN, INZIEN, BLOKKEREN

MEDISCH DOSSIER KOPIËREN, INZIEN, BLOKKEREN MEDISCH DOSSIER KOPIËREN, INZIEN, BLOKKEREN 643 Inleiding Indien u bij een specialist onder behandeling bent, worden alle gegevens die betrekking hebben op uw behandeling vastgelegd in een medisch dossier.

Nadere informatie

Resultaten rondje voorzitter COC langs de opleiders

Resultaten rondje voorzitter COC langs de opleiders Resultaten rondje voorzitter COC langs de opleiders Lambert de Bont Voorzitter Centrale Opleidingscommissie UMCG Aanleiding KNMG workshop over functioneren COC Nieuwe kaderbesluit Doel Stilstaan bij functioneren

Nadere informatie

Schakeljaar. Het jaar van keuzes én van schakelen van de artsopleiding naar een vervolgopleiding

Schakeljaar. Het jaar van keuzes én van schakelen van de artsopleiding naar een vervolgopleiding Schakeljaar Het jaar van keuzes én van schakelen van de artsopleiding naar een vervolgopleiding Schakeljaar SUMMA jaar 4 (n=40) CRU jaar 6 (n=304) Algemene semi-artsstage (ASAS) 12 wk Onderzoekspraktijk

Nadere informatie

Raming benodigde instroom per medische en tandheelkundige vervolgopleiding 2015-2025/2031

Raming benodigde instroom per medische en tandheelkundige vervolgopleiding 2015-2025/2031 Dit rapport is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen worden gebruikt met bronvermelding. Raming benodigde instroom per medische en tandheelkundige vervolgopleiding 2015-2025/2031 Tabellenboek, behorende

Nadere informatie

WORKSHOP KWALITEITSZORG VOOR KLEINE

WORKSHOP KWALITEITSZORG VOOR KLEINE WORKSHOP KWALITEITSZORG VOOR KLEINE OPLEIDINGSGROEPEN MEDISCHE VERVOLGOPLEIDINGEN Annet van Kuyk Marjolein Schouten Met dank aan Albert Scherpbier en Corry den Rooyen OPZET WORKSHOP Eigen situatie centraal

Nadere informatie

Eerste Kamer der Staten-Generaal

Eerste Kamer der Staten-Generaal Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2011 2012 32 393 Wijziging van de Wet marktordening gezondheidszorg en enkele andere wetten in verband met de aanvulling met instrumenten voor bekostiging

Nadere informatie

Besluit van (datum) houdende de opleidings- en erkenningseisen voor het medisch specialisme reumatologie

Besluit van (datum) houdende de opleidings- en erkenningseisen voor het medisch specialisme reumatologie Besluit van (datum) houdende de opleidings- en erkenningseisen voor het medisch specialisme reumatologie (BESLUIT REUMATOLOGIE) Het College Geneeskundige Specialismen, gelet op artikel 14, tweede lid,

Nadere informatie

SPELREGELS VOOR DE TOTSTANDKOMING VAN HET TOEWIJZINGVOORSTEL 2017 VAN DE STICHTING BOLS (SPELREGELDOCUMENT 2017)

SPELREGELS VOOR DE TOTSTANDKOMING VAN HET TOEWIJZINGVOORSTEL 2017 VAN DE STICHTING BOLS (SPELREGELDOCUMENT 2017) SPELREGELS VOOR DE TOTSTANDKOMING VAN HET TOEWIJZINGVOORSTEL 2017 VAN DE STICHTING BOLS (SPELREGELDOCUMENT 2017) Januari 2016 1. Inleiding Dit document bevat de spelregels voor het door de stichting BOLS

Nadere informatie

Positionering van de opleider. Michael Klemt-Kropp, MDL-arts NWZ Alkmaar Saskia Peerdeman, neurochirurg VUmc Amsterdam Janwillem van den Berg, FMS

Positionering van de opleider. Michael Klemt-Kropp, MDL-arts NWZ Alkmaar Saskia Peerdeman, neurochirurg VUmc Amsterdam Janwillem van den Berg, FMS Positionering van de opleider Michael Klemt-Kropp, MDL-arts NWZ Alkmaar Saskia Peerdeman, neurochirurg VUmc Amsterdam Janwillem van den Berg, FMS Disclosure belangen spreker (Potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Meten van kwaliteit; van goed naar beter

Meten van kwaliteit; van goed naar beter Meten van kwaliteit; van goed naar beter Prof.dr. Margreet Wieringa-de Waard Hoofd huisartsopleiding AMC-UvA Inhoud Voorgeschiedenis Projectgroep Interne kwaliteitszorg Meten van kwaliteit Domeinen Conclusie

Nadere informatie

16 augustus 2014. Onderzoek: Prijsplafonds in de zorg

16 augustus 2014. Onderzoek: Prijsplafonds in de zorg 16 augustus 2014 Onderzoek: Prijsplafonds in de zorg 1 Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online

Nadere informatie

PDCA in de praktijk: de rol van de AIOS?

PDCA in de praktijk: de rol van de AIOS? R1 PDCA in de praktijk: de rol van de AIOS? drs. Samara Guillen, AIOS Interne Geneeskunde, Ikazia ziekenhuis dr. Rob Oostenbroek, oud-opleider Heelkunde en decaan, ASz dr. Adrienne Zandbergen, opleider

Nadere informatie

Plenaire COC vergadering 9 maart 2017

Plenaire COC vergadering 9 maart 2017 Plenaire COC vergadering 9 maart 2017 Tool Opleidingsgerichte Tijdsinvestering Opleiders Waarom? Er is een toenemende druk op leden van de opleidingsgroep Sentiment van dit doe je er niet (meer) bij 2

Nadere informatie

Documentatierapport Inschrijvingen in het Beroepen in de gezondheidszorg register (BIGBUS)

Documentatierapport Inschrijvingen in het Beroepen in de gezondheidszorg register (BIGBUS) Centraal Bureau voor de Statistiek Centrum voor Beleidsstatistiek Documentatierapport Inschrijvingen in het Beroepen in de gezondheidszorg register (BIGBUS) Datum: 1 juli 2014 Bronvermelding Publicatie

Nadere informatie

Van basisarts tot aios. Victor Slenter, arts M&G 25 november 2015 LUMC

Van basisarts tot aios. Victor Slenter, arts M&G 25 november 2015 LUMC Van basisarts tot aios Victor Slenter, arts M&G 25 november 2015 LUMC 1 Inhoud presentatie Wat doet het Capaciteitsorgaan? Wat doen basisartsen als zij zijn afgestudeerd? Aantal sollicitaties naar opleidingsplekken

Nadere informatie

Opleiden en het opleidingsfonds. Mw. drs. M.L. Köhlen

Opleiden en het opleidingsfonds. Mw. drs. M.L. Köhlen Opleiden en het opleidingsfonds Mw. drs. M.L. Köhlen Tot en met 2006 Financiering aios op basis van beleidsregel NZa Landelijke afspraken BOLS+ (NFU, NVZ, Orde, ZN) Lokaal uitwerking Zorgverzekeraars Regioplannen

Nadere informatie

INSTANTIES. Bekostigt via de Beschikbaarheidsbijdrage (uitgevoerd door de NZa) de vervolgopleidingen tot (medisch) specialist.

INSTANTIES. Bekostigt via de Beschikbaarheidsbijdrage (uitgevoerd door de NZa) de vervolgopleidingen tot (medisch) specialist. Het motto is: Nederland gezond en wel. Ambieert om iedereen in Nederland zo lang mogelijk gezond te houden, zieken zo snel mogelijk beter te maken, mensen met een beperking te ondersteunen en maatschappelijke

Nadere informatie

MEDISCH SPECIALIST 2013

MEDISCH SPECIALIST 2013 Rode Hoed Symposium MEDISCH SPECIALIST 2013 Belangrijke actuele ontwikkelingen in de medisch specialistische zorg Middagthema: Hoe verder? Belangrijke veranderingen in 2012. Opnieuw wordt een beroep gedaan

Nadere informatie

Teaching on the Run. verbeter uw opleidingsvaardigheden voor dokters door dokters korte modules

Teaching on the Run. verbeter uw opleidingsvaardigheden voor dokters door dokters korte modules Teaching on the Run verbeter uw opleidingsvaardigheden voor dokters door dokters korte modules Teaching on the Run Teaching on the Run (TOTR) is een beknopte versie van het Teach the Teachers programma

Nadere informatie

Draaiboek workshop structuur en logistiek van opleiden Duur: 120 minuten

Draaiboek workshop structuur en logistiek van opleiden Duur: 120 minuten Draaiboek workshop structuur en logistiek van opleiden Duur: 120 minuten Uitgangspunten workshop MMV - De workshop wordt ongeacht locatie of trainer steeds op dezelfde wijze verzorgd met het draaiboek

Nadere informatie

Toewijzingsvoorstel Jaar: 2013 Tranche: 1

Toewijzingsvoorstel Jaar: 2013 Tranche: 1 Toewijzingsvoorstel Jaar: 2013 Tranche: 1 Id Naam Plaats Eindspecialisatie InstroomPersonen 1101001 Universitair Medisch Centrum Groningen Groningen Anesthesiologie 16 1101001 Universitair Medisch Centrum

Nadere informatie

College Geneeskundige Specialismen

College Geneeskundige Specialismen KONINKLIJKE NEDERLANDSCHE MAATSCHAPPIJ TOT BEVORDERING DER GENEESKUNST College Geneeskundige Specialismen Besluit van 7 oktober 2015 houdende de wijziging van de volgende besluiten: Kaderbesluit CCMS van

Nadere informatie

Dedicated Schakeljaar Vitale Functies

Dedicated Schakeljaar Vitale Functies Dedicated Schakeljaar Vitale Functies 1. Inleiding Het schakeljaar vormt de verbinding tussen de studie geneeskunde en de vervolgopleidingen. De student leert te functioneren op het niveau van een beginnende

Nadere informatie

Reglement NOV Geaccrediteerd Fellowship Orthopedie

Reglement NOV Geaccrediteerd Fellowship Orthopedie 1 Reglement NOV Geaccrediteerd Fellowship Orthopedie 2 Preambule 1. Een NOV Fellowship Orthopedie is een geaccrediteerde verdieping na de opleiding tot orthopedisch chirurg, in een bepaald aandachtsgebied.

Nadere informatie

College Geneeskundige Specialismen

College Geneeskundige Specialismen College Geneeskundige Specialismen Besluit van 12 december 2018 houdende de wijziging van de volgende besluiten: Besluit profielen maatschappij en gezondheid van 11 november 2015; Besluit spoedeisende

Nadere informatie

Rapportage Enquête individualisering in de praktijk

Rapportage Enquête individualisering in de praktijk Rapportage Enquête individualisering in de praktijk Resultaten van een enquête over diverse aspecten van individualisering in de praktijk Project Individualisering Opleidingsduur Deelproject Toezicht en

Nadere informatie

Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst

Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst CENTRAAL COLLEGE MEDISCHE SPECIALISMEN BESLUIT CCMS no. 5-2000 OPLEIDINGSEISEN PATHOLOGIE 1 Het Centraal College Medische Specialismen,

Nadere informatie

Máxima Medisch Centrum (g)een gewoon bedrijf. 11 april 2013 Welkom VOC

Máxima Medisch Centrum (g)een gewoon bedrijf. 11 april 2013 Welkom VOC Máxima Medisch Centrum (g)een gewoon bedrijf 11 april 2013 Welkom VOC Hoogwaardige en persoonlijke patiëntenzorg Máxima Medisch Centrum: het grootste ziekenhuis in Zuidoost-Brabant Ruim 3.300 medewerkers,

Nadere informatie

Netwerkbijeenkomst Onderwijskundigen, 3 oktober 2017 Digitaal Portfolio

Netwerkbijeenkomst Onderwijskundigen, 3 oktober 2017 Digitaal Portfolio Netwerkbijeenkomst Onderwijskundigen, 3 oktober 2017 Digitaal Portfolio Marijn Soeteman Marieke van der Horst Marieke Bolk Programma (13.00u 15.30u) 1. Welkom en update status landelijke opleidingsplannen

Nadere informatie

Landelijk opleidingsplan Interne geneeskunde 2019

Landelijk opleidingsplan Interne geneeskunde 2019 Gespreksformulieren Deel 2: Nederlandse Internisten Vereniging Inhoud Gespreksformulieren 3 16a. Introductie-, tussen- en eindgesprek met de stagehouder/supervisor 3 lntroductiegesprek 3 Tussengesprek

Nadere informatie

IGJ rapport: Het resultaat Telt - Particuliere Klinieken Hoe scoren de ZKN-keurmerk klinieken?

IGJ rapport: Het resultaat Telt - Particuliere Klinieken Hoe scoren de ZKN-keurmerk klinieken? IGJ rapport: Het resultaat Telt - Particuliere Klinieken Hoe scoren de? Inleiding De Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) publiceert arlijks een rapport over particuliere. De minister voor

Nadere informatie

Algemene informatie poliklinieken. Ziekenhuislocatie Scheper

Algemene informatie poliklinieken. Ziekenhuislocatie Scheper Algemene informatie poliklinieken Ziekenhuislocatie Scheper 2 Inhoudsopgave Hoe maakt u een afspraak met een specialist? 4 Waar kunt u terecht voor inlichtingen? 4 Gastdames 4 Rolstoel en rollator 5 Ziekenhuispasje

Nadere informatie

medisch centrum alkmaar

medisch centrum alkmaar medisch centrum alkmaar Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële)

Nadere informatie

Informatieblad co-assistenten Sint Franciscus Gasthuis

Informatieblad co-assistenten Sint Franciscus Gasthuis Informatieblad co-assistenten Sint Franciscus Gasthuis Hartelijk welkom in het SFG! Hierbij wil ik je van harte welkom heten in het Sint Franciscus Gasthuis (SFG). Ik hoop dat je een leerzaam coschap in

Nadere informatie

VISITATIEWERKDOCUMENT INSTELLINGSVISITATIE RGS

VISITATIEWERKDOCUMENT INSTELLINGSVISITATIE RGS Beoogde opleidingsinstelling: Datum visitatie: Datum ontvangst RGS: INHOUD 1. Doel visitatie 2. Vorige opleidingsvisitaties 3. Aanvraag erkenning 4. Inzage documenten 5. Gesprekken: 5.1. Dagprogramma 5.2.

Nadere informatie

NFU-project Dedicated Schakeljaar. prof. dr. J.J.C. (Jan) Borleffs (voorzitter project) dr. L.J. (Leen) Blok (project manager)

NFU-project Dedicated Schakeljaar. prof. dr. J.J.C. (Jan) Borleffs (voorzitter project) dr. L.J. (Leen) Blok (project manager) NFU-project Dedicated Schakeljaar prof. dr. J.J.C. (Jan) Borleffs (voorzitter project) dr. L.J. (Leen) Blok (project manager) Programma - Inleiding Prof. dr. Jan Borleffs - Presentatie door duo opleider

Nadere informatie

Wijziging Subsidieregeling zorgopleidingen 1e tranche

Wijziging Subsidieregeling zorgopleidingen 1e tranche VWS Wijziging Subsidieregeling zorgopleidingen 1e tranche Regeling van de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport van 14 juli 2008, nr. MEVA/NBO-2859135, houdende wijziging van de Subsidieregeling

Nadere informatie

Workshop. Wat u moet weten over het nieuwe opleidingsplan! Yves Smets Hanne de Vries Jacqueline de Graaf 1

Workshop. Wat u moet weten over het nieuwe opleidingsplan! Yves Smets Hanne de Vries Jacqueline de Graaf 1 Workshop Wat u moet weten over het nieuwe opleidingsplan! Yves Smets Hanne de Vries Jacqueline de Graaf 1 Waarom een nieuw opleidingsplan? De opleiding voor de internist van de toekomst Strategische visie

Nadere informatie

Uitleg Gezamenlijk Consult pagina 1. Productie 2015 pagina 2. Patiëntenaantallen van het jaar 2015, 2014 en pagina 3. per specialisme pagina 4

Uitleg Gezamenlijk Consult pagina 1. Productie 2015 pagina 2. Patiëntenaantallen van het jaar 2015, 2014 en pagina 3. per specialisme pagina 4 Inhoudsopgave: Uitleg Gezamenlijk Consult pagina 1 Productie pagina 2 Patiëntenaantallen van het jaar, 2014 en pagina 3 2013 onderverdeeld per specialisme Grafiek patiëntenaantallen over de afgelopen 3

Nadere informatie

Dedicated Schakeljaar. Perspectief vanuit studenten Kitty Roseboom en Tjitske van Engelen

Dedicated Schakeljaar. Perspectief vanuit studenten Kitty Roseboom en Tjitske van Engelen Dedicated Schakeljaar Perspectief vanuit studenten Kitty Roseboom en Tjitske van Engelen Andere faculteiten Erasmus MC, Radboud UMC en LUMC 1 Masterstudenten solliciteren op een schakelplaats. Vrij

Nadere informatie

Wat gaan we doen? Bekwaam verklaren: theorie Nadere Kennismaking. EPA s en vertaling landelijke plannen

Wat gaan we doen? Bekwaam verklaren: theorie Nadere Kennismaking. EPA s en vertaling landelijke plannen Wat gaan we doen? Nadere Kennismaking EPA s en vertaling landelijke plannen Bekwaam verklaren: theorie en praktijk Aan de slag Discussie en afsluiting Bekwaam verklaren: theorie 1 Verzamelen meest prangende

Nadere informatie

De toekomst van de Radiologie

De toekomst van de Radiologie De toekomst van de Radiologie Matthieu Rutten Gerrit Jager Corry den Rooyen Het nieuwe opleiden: profiteren van voordelen en reduceren van nadelen Het nieuwe opleiden vraagt veel van medisch specialisten.

Nadere informatie

Gezond en veilig werken

Gezond en veilig werken Nationale aios enquête 2018 Gezond en veilig werken COLOFON Het rapport Nationale aios-enquête 2018. Gezond en veilig werken is een uitgave van De Jonge Specialist. Het document is te downloaden via www.dejongespecialist.nl.

Nadere informatie

Terugkoppeling resultaten workshop Toezicht en Maatschappelijke Verantwoording (onderdeel Masterclass voor onderwijskundigen op 2 en 3 maart 2016)

Terugkoppeling resultaten workshop Toezicht en Maatschappelijke Verantwoording (onderdeel Masterclass voor onderwijskundigen op 2 en 3 maart 2016) Terugkoppeling resultaten workshop Toezicht en Maatschappelijke Verantwoording (onderdeel Masterclass voor onderwijskundigen op 2 en 3 maart 2016) In dit document zijn de resultaten opgenomen van de bespreking

Nadere informatie

Prof. dr. Jacqueline de Graaf, internist 1992 gepromoveerd - vasculaire geneeskunde 1997 Internist Radboudumc 2007 nu opleider interne geneeskunde

Prof. dr. Jacqueline de Graaf, internist 1992 gepromoveerd - vasculaire geneeskunde 1997 Internist Radboudumc 2007 nu opleider interne geneeskunde Prof. dr. Jacqueline de Graaf, internist 1992 gepromoveerd - vasculaire geneeskunde 1997 Internist Radboudumc 2007 nu opleider interne geneeskunde 2011 Hoogleraar Interne geneeskunde 2013 Opleidingsdirecteur

Nadere informatie

Rol COC bij kwaliteitsbeleid MSVO Nu en in de toekomst

Rol COC bij kwaliteitsbeleid MSVO Nu en in de toekomst Rol COC bij kwaliteitsbeleid MSVO Nu en in de toekomst MMV congres 11 december 2013 Vivienne Schel;out Ted van Essen Frank Smeenk Disclosure belangen sprekers (potengële) belangenverstrengeling Geen Verwach@ngsmanagement

Nadere informatie

Besluit van 13 juni 2018 houdende de opleidings- en erkenningseisen voor het medisch specialisme radiotherapie

Besluit van 13 juni 2018 houdende de opleidings- en erkenningseisen voor het medisch specialisme radiotherapie Besluit van 13 juni 2018 houdende de opleidings- en erkenningseisen voor het medisch specialisme radiotherapie (Besluit radiotherapie) Het College Geneeskundige Specialismen, gelet op artikel 14, tweede

Nadere informatie

1. Algemeen. De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Gelet op artikel 3 van de Kaderwet VWS-subsidies; Besluit:

1. Algemeen. De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Gelet op artikel 3 van de Kaderwet VWS-subsidies; Besluit: Doorlopende tekst Subsidieregeling zorgopleidingen 1e tranche (na doorvoering van de wijziging die is opgenomen in de Staatscourant 2010, nr. 13910 van 9 september 2010) De Minister van Volksgezondheid,

Nadere informatie

Domein 6 Faculty Development

Domein 6 Faculty Development Domein 6 Faculty Development Domein 6 Faculty Development Subdomeinen Thema s Indicatoren 6a. Docenten -Werving en selectie -Beleid t.a.v. prestaties en tevredenheid -Beleid t.a.v. docentprofessionalisering

Nadere informatie

DEELPROJECTPLAN ONDERWIJS-EN OPLEIDINGSREGIO OOR OZON

DEELPROJECTPLAN ONDERWIJS-EN OPLEIDINGSREGIO OOR OZON DEELPROJECTPLAN ONDERWIJS-EN OPLEIDINGSREGIO OOR OZON werktitel: Bekwaam en Doelbewust: een dynamisch plan Datum: september 2017, versie 3 Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Doel deelproject Bekwaam en Doelbewust:

Nadere informatie

Toelichting op de Specialismespecifieke Toelichtingen. Versie

Toelichting op de Specialismespecifieke Toelichtingen. Versie Toelichting op de Specialismespecifieke Toelichtingen Versie 20120726 1 september 2012 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 1.1 Voor wie is dit document bedoeld... 3 1.2 Wat is de functie van de specialistspecifieke

Nadere informatie

Onderzoek VUmc onder huisartsen Amsterdam 2013 Samenvatting en verbeteracties

Onderzoek VUmc onder huisartsen Amsterdam 2013 Samenvatting en verbeteracties Onderzoek VUmc onder huisartsen Amsterdam 2013 Samenvatting en verbeteracties In april en mei 2013 heeft de dienst communicatie van VUmc een kwantitatief onderzoek onder huisartsen en specialisten ouderengeneeskunde

Nadere informatie