Voor het plaatsen van diepe peilbuizen kunnen de volgende mechanische boortechnieken worden gebruikt:

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Voor het plaatsen van diepe peilbuizen kunnen de volgende mechanische boortechnieken worden gebruikt:"

Transcriptie

1 Bijlage 2: Technieken voor grondwatermonstername Door: drs.ing. R.R. Schrijver en ing. W.H. van der Zon 1 Traditionele technieken 1.1 Mechanisch boren Voor het plaatsen van diepe peilbuizen kunnen de volgende mechanische boortechnieken worden gebruikt: 1. Pulsboring 2. Holle Avegaar 3. Spoelboring 4. Lucht-lift en zuigboring Pulsboring Voor het plaatsen van diepe peilbuizen worden voornamelijk pulsboringen gebruikt. De maximale haalbare diepte bedraagt circa 100 meter. Bij de pulsboring wordt gebruik gemaakt van een stalen holle buis die afsluitbaar is door een klep (de puls). Tijdens het boren wordt de puls opgehaald en weer neergelaten, waardoor de scherpe snijkanten aan de onderzijde van de puls in de grond dringen en de grond op de bodem van het boorgat wordt losgewoeld. Door de op en neergaande beweging van de puls wordt de grond vermengd met het water in het boorgat tot een vloeibare massa, die vervolgens in de puls binnendringt. Tijdens het ophalen van de puls stroomt in de ruimte onder de puls grondwater in de casing en voert tegelijkertijd zand mee uit de onderliggende laag. Hierdoor ontstaat er ruimte aan de onderkant van de casing, waardoor de casing dieper ingebracht kan worden Holle Avegaar boring De Holle Avegaar boring is een spiraalboor waarvan de stang hol is. De holle stang doet dienst als steunbuis. Deze techniek kan worden beschouwd als een vorm van verbuisd boren, waarbij geen gebruik wordt gemaakt van casings. De snijkop kan worden verwijderd waardoor over de gehele lengte tot op de bodem een holle buis achterblijft. In tegenstelling tot de gewone Avegaar kan met de holle Avegaar ook beneden de grondwaterspiegel worden geboord. De holle Avegaar kan worden gebruikt tot een diepte van circa 35 meter. Echter bij het trekken van de Avegaar is het gevaar groot dat het boorgat instabiel wordt en instort Spoelboring De spoelboring is een onverbuisde boortechniek waarmee enkele honderden meters diep kan worden geboord. Met behulp van een roterende getande boorbeitel, welke is bevestigd aan een holle boorbuis, wordt de grond losgemaakt. Spoeling, dat naar de bodem van het boorgat wordt gepompt, zorgt ervoor dat het losgemaakte boorgruis bij de beitel wegspoelt en naar boven wordt afgevoerd. Naast het verwijderen van boorgruis dient de spoeling tevens voor het stabiel houden van de boorgatwand. Op basis van de manier waarop de boorspoeling wordt gecirculeerd wordt de spoelboring

2 onderverdeeld in straight flush (andere benamingen is directe spoelboring) en reversed flush (andere benamingen is indirecte spoelboring). Bij straight flush spoelboringen wordt de spoeling door de holle naar beneden gevoerd, waarna de door de beitel losgemaakte grond door de boorbuis annulaire ruimte (de ruimte tussen de boorbuis en de boorgatwand) naar boven wordt getransporteerd. Daarentegen wordt bij reversed flush spoelboringen de spoeling door de annulaire ruimte buis naar beneden gevoerd en door de holle boorbuis naar boven getransporteerd. Indien noodzakelijk kan de spoelboring ook verbuisd worden uitgevoerd, waardoor geen gevaar meer bestaat dat het boorgat instort. Dit heeft echter wel als nadeel dat de kosten toenemen en de maximale haalbare diepte afneemt Lucht-lift en zuigboring Bij deze techniek wordt een zeer grote boorbuis in de grond gedrukt of gedraaid. Bij de lucht-lift methode wordt de binnenkomende grond verwijderd door het injecteren van lucht onderin de boorbuis. Hierdoor stijgt in de boorbuis een licht mengsel omhoog van water, grond en lucht. Bij de zuigboring wordt in plaats van luchtinjectie onderin de boorbuis, een onderdruk bovenin de boorbuis aangebracht. Deze boormethode ondervindt veel problemen indien stijve kleilagen worden doorboord. De maximale diepte bedraagt enkele honderden meters. Deze boormethode wordt echter vrijwel uitsluitend gebruikt voor het installeren van pompputten. 1.2 Filters plaatsen Voor de grondwatermonstername in diep gelegen watervoerende lagen, kunnen vier verschillende typen filters worden gebruikt: 1. reguliere filter 2. minifilter 3. kwaliteitsfilter 4. milieufilter De keuze van de materialen bepaalt in welke mate negatieve effecten van adsorptie, absorptie en diffusie optreden Reguliere filter Het reguliere filter wordt met name toegepast bij grondwatermonstername in ondiepere watervoerende lagen. Het filter kan met behulp van lijm, schroefdraad of een mof aan de stijgbuis worden verbonden. Voor grondwatermonstername mag soms de lijmverbinding niet worden gebruikt. Om het filter en de stijgbuis in het boorgat te centreren wordt gebruik gemaakt van centreerringen of -beugels. Ter hoogte van het filter over een lengte groter dan het filter zelf, wordt een omstorting van filterzand of -grind aangebracht. Tevens kan een nylon kous om het filter worden aangebracht om inspoeling van zand te voorkomen. Onder en boven het filterzand en in doorboorde slecht doorlatende lagen worden afdichtingen aangebracht van zwellende klei. Ook tussen de filters in hetzelfde boorgat wordt een afdichting aangebracht. Bij diepe putten wordt voor het storten van klei, zand en afdichtingmateriaal gebruik gemaakt van een stortkoker. Deze manier van plaatsing heeft als nadeel dat regelmatig de afdichtingen slecht zijn en buizen niet goed worden

3 gecentreerd waardoor grind en afdichtingmateriaal klei slecht kunnen worden gestort Dit filter heeft wel als voordeel dat meerdere filters in één boorgat geplaatst kunnen worden Minifilter Het reguliere filter met een lengte van 1 à 2 meter heeft als nadeel dat de verticale variatie niet goed kan worden vastgesteld. Door nu tussen twee peilfilters een aantal minifilters te plaatsen, wordt een beter inzicht in de verticale variatie verkregen. Vaak wordt gebruik gemaakt van een miniatuuruitvoering van een regulier peilfilter. Het korte filter wordt dan verbonden met een dunne flexibele stijgbuis. Tevens wordt gebruik gemaakt van het Snelting-filter, die bestaat uit een 10 centimeter lange nylon buis die aan de onderzijde open is. Het nylon buisje is gevuld met glaswol om slib en zand op te vangen. De bovenkant van de nylon buis is door een verloopstukje verbonden met een slang naar het maaiveld Kwaliteitsfilter Vanwege de fouten die ontstaan bij de plaatsing van het reguliere filter is het kwaliteitsfilter ontworpen. Het kwaliteitsfilter bestaat uit: 1. stijgbuizen met een vast aangebrachte bentonietmanchet 2. zandvangers tegen het inlopen van zand bij bentonietmanchet voor uitzetting bentoniet 3. vooromstort filter De verschillende onderdelen van het kwaliteitsfilter worden met behulp van schroefdraad met elkaar verbonden. Indien de stijgbuis een sterk verontreinigde laag doorsnijdt kan gebruik worden gemaakt van een diffusiedichte HDPE buis (Eijkelkamp Agriresearch equipment) die in de kern is voorzien van een metalen mantel. De diffusiedichte buis kan vanzelfsprekend ook bij het reguliere filter worden toegepast Milieufilter Naast de peilbuizen die in boorgaten worden geplaatst, wordt er ook veel gewerkt met wegdrukbare systemen (milieufilters). Het milieufilter bestaat uit een verloren conuspunt, waaraan een filter is geconstrueerd met hieraan een stijgslang dan wel -buis. De gehele constructie wordt in gesloten toestand met standaard sondeermateriaal in de bodem gedrukt. Op bemonsteringsdiepte worden de sondeerstangen getrokken waardoor het filter vrijkomt en het grondwater toestroomt. Om een exacte afstelling van het filter te verkrijgen kan vooraf een piëzoconussondering uitgevoerd worden, waaruit tevens kan worden opgemaakt of er slecht doorlatende lagen gepenetreerd zijn die afgedicht dienen te worden. 1.3 Afwerking van boorgaten De kwaliteit van de afdichtingen heeft een zeer grote invloed op de kwaliteit van de inschatting van de verontreinigingssituatie. Als afdichtingmateriaal wordt met name bentoniet gebruikt. Zoals bij het kwaliteitsfilter is beschreven, kan het bentoniet als een zwelkoker om een stijgbuis zijn aangebracht. Indien gewerkt wordt met het reguliere filter, wordt het bentoniet gestort in de vorm van een spoeling of als korrel.

4 1.4 Grondwatermonstername Voor het nemen van een grondwatermonster kan gebruik worden gemaakt van de volgende bemonsteringsapparatuur: 1. slangenpomp 2. onderwaterpomp 3. pulsslang 4. monsternemingsvat (discontinue bemonstering). De keuze van de materialen bepaalt in welke mate negatieve effecten van adsorptie, absorptie en diffusie optreden Slangenpomp Bij de slangenpomp wordt het monster door een slang naar boven gebracht door het aanleggen van een drukverschil. De slangenpomp kan worden toegepast voor grondwatermonstername tot een diepte van circa 7 meter. De slangenpomp is geschikt voor monsterneming van grondwater voor de chemische bepaling van vluchtige componenten tot een diepte van 4 meter beneden maaiveld. Indien voor elke nieuwe grondwaterbemonstering de slang wordt vervangen, is het risico van contaminatie zeer klein Onderwaterpomp De onderwaterpomp kan worden toegepast indien de diameter van de stijgbuis en het filter is afgestemd op de diameter van de onderwaterpomp. In vele gevallen zal de diameter van de peilbuis te klein zijn voor het gebruik van een onderwaterpomp. De diepte van waar het grondwater kan worden opgepompt is afhankelijk van het vermogen van te pomp die wordt gebruikt. Onderwaterpompen zijn goed geschikt voor de bemonstering van grondwater voor de bepaling van vluchtige verbindingen en de meeste zijn geschikt voor anaërobe bemonstering. Indien te weinig zorg wordt besteed aan reiniging van de pomp, is het risico van contaminatie zeer groot Pulsslang Bij de pulsslang wordt het grondwater door een slang naar boven gebracht door het maken van een pulsbeweging in combinatie met een terugslagklep. De instroming in de slang gebeurt door het kort aanbrengen van een geringe onderdruk in de slang door een snelle neergaande beweging en de traagheid van het water, terwijl als de klep zich sluit de bovenstaande waterkolom in de slang zorgt voor overdruk afhankelijk van de opvoerhoogte. De pulsslang is ook geschikt voor bemonstering van grondwater dieper dan 7 meter. Indien niet teveel turbulentie wordt veroorzaakt kan deze methode ook worden toegepast voor de bemonstering van grondwater voor de bepaling van vluchtige componenten. Indien voor elke nieuwe grondwaterbemonstering de slang wordt vervangen, is het risico van cross-contaminatie zeer klein Monsternemingsvat (bailer) Bij deze methode wordt een vat in gesloten toestand in de peilbuis neergelaten met een kabel. Het vat wordt op diepte open getrokken. Nadat het vat is gevuld wordt het opgehaald. Indien het grondwater zo diep zit dat de opvoerhoogtes van pompen niet

5 meer toereikend is, kan met het monsternemingsvat nog steeds worden bemonsterd. Bij deze methode treden (bij geringe hoogte van de waterkolom boven het punt waar het grondwater is bemonsterd) minimale drukverschillen op en de turbulentie is zeer gering. Derhalve is deze methode uitermate geschikt voor het bemonsteren van grondwater voor de chemische analyse van vluchtige componenten. Aangezien het monsternemingsvat eenvoudig te reinigen is, is het risico van contaminatie klein. In de praktijk is deze methode toch vaak beperkt in verband met de diameter van de peilbuis.

6 2 Alternatieve technieken 2.1 Chemosonde De chemosonde is een meetinstrument waarmee in-situ parameters kunnen worden bepaald die bepalend zijn voor de aanwezige chemische evenwichten in de bodem. Deze parameters zijn zuurgraad (ph), redoxpotentiaal (Eh) en geleidbaarheid (EC). De metingen voldoen aan de normen, die gelden op dit gebied, door te meten in stromend grondwater en te kalibreren met standaarden tussen de metingen door. De chemosonde is minimaal wegdrukbaar tot een diepte van ongeveer MV-50 meter. De sonde wordt onder stikstofdruk weggedrukt. Bij het bereiken van de monsterdiepte wordt de druk afgelaten, waarna het grondwater door het filter in de interne meetkamer stroomt. De verschillende parameters worden in de meetkamer met klassieke elektrodes gemeten en voor de temperatuur gecorrigeerd. Tenslotte wordt het filter met stikstof en gedemineraliseerd water onder druk in-situ (op diepte) gereinigd, waarna de sonde naar het volgende meetpunt onder stikstofdruk wordt weggedrukt. 2.2 Multi-level grondwatermonstersonde De multi-grondwatermonstersonde is een techniek waarmee zonder onderbreking tijdens één wegdrukoperatie meerdere grondwatermonsters op opeenvolgende diepte kunnen worden genomen. De sonde wordt onder stikstofdruk weggedrukt. Bij het bereiken van de monsterdiepte wordt de druk afgelaten, waarna het grondwater via het filter in de pompkamer stroomt. Vervolgens wordt door middel van de in de sonde gebouwde perspomp het water naar het maaiveld gepompt. Hier wordt het grondwater opgevangen in monsterflessen. De mogelijkheid bestaat om het bemonsterde grondwater door een on-line meetsysteem te leiden, waarbij de zuurgraad, redoxpotentiaal, geleidbaarheid en de temperatuur van het grondwater wordt gemeten. Tenslotte wordt het bemonsteringssysteem met stikstof en gedemineraliseerd water onder druk in-situ (op diepte) gereinigd, waarna de sonde naar de volgende bemonsteringsdiepte weer onder stikstofdruk wordt weggedrukt. Indien onvoldoende kennis bestaat over de bodemopbouw, kunnen de dieptes waarop bemonsterd moet worden vooraf worden vastgesteld met behulp van een piëzoconussondering. Hiermee worden de opbouw van de bodem zeer nauwkeurig in beeld gebracht. Desgewenst kunnen waterscheidende lagen direct na bemonstering tijdens het trekken van de sonde geheel of gedeeltelijk door middel van een cementbentonietmengsel worden afgedicht.

7 3 Grondwatermonsterbehandeling en analyse In de NEN en ISO staat de richtlijn voor conservering en behandeling van grondwatermonsters beschreven. Tevens geeft deze norm aan welke parameters en stoffen het best in het veld bepaald kunnen worden 3.1 Gangbare analyse methoden De analyse methoden voor zowel watermonsters als bodemmonsters zijn een groot aantal NEN voorschriften weergegeven. In deze paragraaf worden algemene trends in analyse methoden van beide monstersoorten (nat en droog) tegen het licht gehouden. Tevens zullen methoden die (nog) niet in normen zijn vastgelegd worden besproken. Zoals in de vorige paragraaf is weergegeven speelt de condities waaronder de monsters worden genomen een belangrijke rol. Met name voor pyriet en de daarin, of daaraan, gebonden zware metalen. Er zal tijdens de analyses een grote zorgvuldigheid betracht moeten worden om de exacte samenstelling te kunnen bepalen Grondwater Metalen Grondwater analyses worden nat chemisch uitgevoerd, waarbij de metalen tegenwoordig vrijwel allemaal m.b.v. ICP (Inductive Coupled Plasma) worden gemeten. deze methode geeft echter niet de oxidatieve toestand van de metalen weer. Er kan bijv. geen onderscheid gemaakt tussen ijzer II en ijzer III ionen. Dit geldt ook voor metalen als chroom, molybdeen etc.. Een aanverwante analyse techniek, de A.A.S. (atomaire atoom adsorptie), heeft dit probeel ook. Een andere methode om dit te bepalen is electrochemisch (Bijv. D.M.E.) waarbij dit onderscheidt wel gemaakt kan worden. De methode waarmee het monster dient te worden voorbehandeld dient hier dan wel op afgestemd te zijn en deze bepaling is lang niet overal (meer) uitvoerbaar. Het aanzuren van het monster tijdens het nemen, hetgeen zelfs in de NEN is voorgeschreven, dient dan ook achterwege te blijven en de monsters dienen zuurstofvrij genomen te worden. De in het water opgeloste organische component (bijv. Humus zuren) storen wel in deze analyses. Zij vormen zeer stabiele complexen met metaalionen die m.b.v. electrochemische analyses niet verbroken worden. Hierdoor kan een te laag gehalte aan metalen gemeten worden. Door methoden echter te combineren kan een totaal beeld worden verkregen. In de samenvatting van deze paragraaf wordt hier verder op ingegaan. Anionen Het meten van anionen geeft veelal veel minder problemen. De ionenchromatograaf, die momenteel steeds meer gebruikt wordt, geeft een goed beeld van de in het grondwater aanwezige anionen.

8 3.1.2 Grondmonsters De analyse van grondmonsters verloopt veel volgens een vast patroon: 1. Destructie stap (opkoken van de grond in koningswater) 2. Filtratie 3. Analyse van vloeistoffen het nadeel van deze methode is dat zo wie zo niet alle elementen worden gemeten die in de grond aanwezig zijn. Meestal is niet nodig, maat zware metalen die in kristalroosters van bijv. kleideeltjes zijn ingebouwd worden niet gemeten op deze methode. Zo zal van kleideeltjes slechts een gedeelte van de zware metalen worden vrijgemaakt. Als de destructie plaats vindt door opkoken in HF en perchloorzuur zal het grondmonster volledig in oplossing gaan en worden alle metalen geanalyseerd. nadeel van deze methode is dat er dan geen organisch materiaal in het grondmonster aanwezig mg zijn (geeft een explosieve reactie met heet percloorzuur) en de bij deze ontsluiting vrijkomende HF en SiF4 dampen zijn zeer giftig. Bij beide ontsluitings methoden (koniningswater en HF/Percloorzuur) worden alle in de grond aanwezig oxideerbare stoffen volledig geoxideerd. Het onderscheid tussen bijv. Chroom III en Chroom VI is dan volledig verloren gegaan, zo ook voor IJzer II en IJzer III. Niet-destructieve methoden waarbij onderscheidt gemaakt kan worden tussen bijv. Sulfide en Sulfaat zijn moeilijk. In de Cementindustrie wordt wel gebruik gemaakt van een methode die dit onderscheid aan kan tonen. Daarnaast is het mogelijk op macroschaal met behulp van een EDX analyse de samenstelling van bepaalde gronddeeltjes te bepalen. met enig inzicht kan dan wel het verschil tussen IJzer II sulfide en IJzer III sulfaat worden aangetoond. Een voorbeeld hiervan is in bijlage 1 weergegeven. Het betreft daar monsters uit grondwater onttrekkingsputten waar een instroom is van ca 1/3 deel zeewater en 2/3 ijzerhoudend grondwater. Het onttrekkingsfilter bevindt zich hier onder een veen houdend grond pakket.

9 4 Overzicht foutenbronnen 4.1 Materiaal Omdat PVC en roestvrij stalen peilbuizen (zware) metalen kunnen afgeven, moet het gebruik van deze peilbuizen bij bemonstering op zware metalen worden afgeraden. Tevens kan het gebruik van het verkeerde bemonsteringsmateriaal tot fouten leiden. 4.2 Lekkage Indien de benodigde afdichtingen van het boorgat ter plaatse van de slecht doorlatende lagen in het bodemprofiel ontbreekt, kunnen verontreinigingen van hogere bodemlagen (gemakkelijk) doordringen tot lagere bodemlagen. Ook kan lekkage ontstaan bij toepassing van meerdere peilbuizen in een nest. Controle van een verdachte peilbuis kan worden uitgevoerd met behulp van een zogenaamde packer. Hiermee wordt de peilbuis net boven het filter afgesloten. Met een packer -test kan ten eerste worden bepaald of er sprake is van lekkage van de peilbuis, door in de peilbuis een verlaging aan te brengen en het waterpeil gedurende enige tijd te volgen. Ten tweede kan men door de packer heen een kwalitatief hoogwaardig watermonster nemen, zonder dat verstoring door een eventuele verontreinigde peilbuisinhoud kan optreden. Tevens is door middel van duur-bemonstering een beeld te krijgen van een eventuele daling in verontreinigingsconcentraties met de hoeveelheid afgepompt water. De snelheid waarmee een concentratiedaling optreedt lijkt daarbij een indicator te zijn van het soort peilbuisprobleem. Een snelle exponentiële daling lijkt te wijzen op een verontreinigde peilbuisinhoud, ontstaan door bijvoorbeeld lekkage. Een geleidelijke en langzame daling wijst veeleer op contaminatie buiten de peilbuis om, zoals lekkage door zwel-klei verbindingen. Door middel van deze tests zijn uitspraken te doen omtrent de oorzaak van een peilbuiscontaminatie. 4.3 Verstoring bodemmilieu De boortechnieken die worden gebruikt voor het plaatsen van peilbuizen vereisen het gebruik van grote hoeveelheden (zuurstofrijk) werkwater. Dit werkwater heeft een hele andere samenstelling dan het grondwater waardoor een sterke verstoring van het bodemmilieu optreedt. 4.4 Permeabiliteit van zuurstof De bepaling van de redoxpotentiaal, zuurgraad, geleidbaarheid en gehalte opgelost zuurstof wordt gewoonlijk met behulp van doorstroomcellen gemeten. Voor dergelijke metingen wordt veelal gebruik gemaakt van een bemonsteringsslang van teflon materiaal. De reden hiervan is dat teflon minder gevoelig is voor sorptieprocessen dan PE-materiaal. Echter, uit laboratoriumproeven is naar voren gekomen dat teflon 3 tot 7 maal meer permeabel is voor zuurstof dan (LD)PE [Grondmechanica Delft, december 1997]. De toename van zuurstof kan bij gebruik van teflon slangen bij een bemonsteringsdiepte van meer dan MV-30 meter oplopen tot circa 5 procent. Daarom moet bij de meting van de redoxpotentiaal en gehalte opgeloste zuurstof het gebruik van teflonmateriaal vermeden worden. 4.5 Bemonstering De duur van de periode na het plaatsen en tussen twee bemonsteringsronden is van belang voor de kwaliteit van de grondwateranalyse. Duidelijk moet zijn wanneer het

10 oorspronkelijke evenwicht zeer weer hersteld heeft en in geval van herbemonstering of dit evenwicht wel hetzelfde is als voor de eerste monstername. Tevens kan het voorpompvolume een foutenbron in de analyse zijn. Bij te weinig voorpompen van de peilbuis kan werkwater meebemonsterd worden. Ook kunnen stoffen afkomstig van de filterbuis of het filtergrind meebemonsterd worden. Een indicatie van wanneer een representatief monster kan worden genomen, wordt verkregen door regelmatige controle van de elektrische geleidbaarheid, zuurgraad en temperatuur tijdens het voorpompen. Wanneer de elektrische geleidbaarheid en de zuurgraad stabiel worden kan met de monstername worden begonnen, omdat dan het echte grondwater wordt bemonsterd. 4.6 Monsterbehandeling en chemische analyses Chemische analyses van watermonsters in een laboratorium vereist transport en opslag van de monsters. De analyses vinden op zijn vroegst de volgende dag (maar ook wel na het weekend) plaatst. Sommige parameters (zoals zuurgraad, redoxpotentiaal, redox gevoelige componenten zoals ijzerii, opgelost zuurstof gehalte) zijn echter alleen in-situ of on-line voldoende betrouwbaar te meten. Variatie in verpakkings- en conserveringsmethode kan leiden tot verschillende en dus niet representatieve analyseresultaten als gevolg van chemische en/of biologische omzetting. Het filteren van watermonsters kan in sommige gevallen een vertekend beeld geven van de hoeveelheden. met name wanneer ad- en de-sorptie processen aan het oppervlak van veelal colloidale deeltjes plaats vinden. Deze processen spelen met name een rol in het bufferend vermogen van het grondwater. Door deze fijne deeltjes te verwijderen voor analyse kan het beeld ontstaan dat er minder (potentieel) oplosbare ionen in de grond en grondwater aanwezig zijn dan dat het in werkelijk is. De behandeling van bodemmonsters is in het algemeen watt eenvoudiger. er is, relatief, veel meer materiaal voorhanden en de monsterbussen kunnen in verdachte en voorkomende gevallen met een inert gas (stikstof) gevuld worden. Daarnaast is het zo dat, wanneer de monster gekoeld (bij ca. 10 o C)worden bewaarde en vervoerd, de mogelijke omzettingsprocessen niet zo n grote rol spelen.

11 5 Aanbevelingen De afgelopen jaren is er veel onderzoek gedaan naar de peilbuisproblematiek. Het is bekend welke fouten op kunnen treden en hoe de kans dat deze fouten ook daadwerkelijk optreden zo klein mogelijk gehouden wordt. Door het gebruik van het wegdrukbare milieufilter kan het aantal foutenbronnen al sterk worden gereduceerd. Door het gebruik van alternatieve meettechnieken (sondetechnieken) kunnen een aantal fouten echter geheel worden uitgesloten. In onderstaande tabel is een overzicht gegeven van de factoren die een nadelig effect kunnen hebben op de kwaliteit van het grondwatermonster. Fouten-factor Mogelijk bij peilbuis Mogelijk bij sondetechniek kwaliteit vertoeringen ja nee gebruik werkwater ja nee kwaliteit afdichtingen ja nee sorptie peilbuismateriaal ja nee sorptie bemonsteringsmateriaal ja ja sorptie filterzand ja nee lekkage verbindingen ja nee verstoring chemisch milieu ja nee voorpompen ja ja De zeer gevoelige parameters zoals redoxpotentiaal, zuurgraad, gehalte opgeloste zuurstof kunnen met de stand van de huidige techniek in-situ worden gemeten. De resultaten van een dergelijke meting kunnen worden gebruikt om de optimale diepte voor de grondwaterbemonstering vast te stellen. Bij de analyse van grondwater en bodemmonsters moet voordat de monstername plaats gaat vinden men weten wat er gemeten moet gaan worden. Standaard methoden voor monstervoorbehandeling en analyse kunnen een onjuist beeld geven. Er zal in dat geval gezocht moeten worden naar combinaties van methoden om ondubbelzinnig vast te stellen hoeveel en in welke vorm ionen in de grond en/of grondwater aanwezig zijn. Een uniforme methode is hiervoor (nog) niet te geven. wel zou er een beslisschema kunnen worden opgesteld over hoe er bemonsterd en geanalyseerd zou moeten worden. Het aantonen van pyriet in bodemmateriaal kan (vrij eenvoudig) plaatsvinden m.b.v. SEM en de daaraan gekoppelde EDX analyse.

WIJZIGINGSBLAD vastgesteld door het AC Bodembeheer

WIJZIGINGSBLAD vastgesteld door het AC Bodembeheer - 1 - WIJZIGINGSBLAD vastgesteld door het AC Bodembeheer Van toepassing op : AS SIKB 2000, versie 2.8 van 12 december 2013 Versie en datum vaststelling : 2, 10 maart 2016 Het bestuur van SIKB heeft op

Nadere informatie

CODES VAN GOEDE PRAKTIJK N 2

CODES VAN GOEDE PRAKTIJK N 2 Afdeling Milieupolitie & Bodem CODES VAN GOEDE PRAKTIJK N 2 Codes van goede praktijk voor de plaatsing van peilbuizen Versie 16/01/2013 2 Codes van goede praktijk voor de plaatsing van peilbuizen... 3

Nadere informatie

Monitoring van grondwaterkwaliteit

Monitoring van grondwaterkwaliteit Monitoring van grondwaterkwaliteit Ervaringen met onbetrouwbare bemonsteringen drs. J.J. Olie drs. F.A.Weststrate Aanleiding Binnen het vakgebied van de grondwaterhydrologie is het een historisch gegroeid

Nadere informatie

Peilbuizen mini-vooromstort

Peilbuizen mini-vooromstort Peilbuizen mini-vooromstort Introductie Mini-vooromstorte peilbuizen zijn ontwikkeld voor gebruik in boor- en sondeerbuizen met een minimale doorsnede (vanaf 36 tot ongeveer 45 mm inwendig). Zie de tekeningen

Nadere informatie

HET NEMEN, VERPAKKEN EN CONSERVEREN VAN GRONDMONSTERS

HET NEMEN, VERPAKKEN EN CONSERVEREN VAN GRONDMONSTERS 5 10 Protocol 2010 15 HET NEMEN, VERPAKKEN EN CONSERVEREN VAN GRONDMONSTERS 20 25 30 35 40 45 Versie 2.0, 27-9-2001 Pagina 1 van 8 Inhoud 50 1 PLAATS VAN DIT PROTOCOL IN HET KWALITEITSZORGSYSTEEM...3 1.1

Nadere informatie

NEN Gijsbert Schuur

NEN Gijsbert Schuur - 2011 Gijsbert Schuur 1 Inhoud presentatie Waarom de norm wijzigen Essentie van de nieuwe aanpak Uitvoering Alternatieven 2 Waarom de norm wijzigen? 3 Waarom wijzigen Peilbuiswater bevat bij sterk pompen

Nadere informatie

CODES VAN GOEDE PRAKTIJK N 2

CODES VAN GOEDE PRAKTIJK N 2 Leefmilieu Brussel Onderafdeling Bodem CODES VAN GOEDE PRAKTIJK N 2 Codes van goede praktijk voor de plaatsing van peilbuizen Versie 16/06/2017 2 Codes van goede praktijk voor de plaatsing van peilbuizen...

Nadere informatie

RIJKSUNIVERSITEIT GENT

RIJKSUNIVERSITEIT GENT LABORATORIUM VOOR TOEGEPASTE GEOLOGIE EN HYDROGEOLOGIE VERSLAG VAN DE BORINGEN UITGEVOERD TER PLAATSE VAN DE AFGEBRANDE MAGAZIJNEN WILMARSDONK 111 - NOORDERLAAN TE ANTWERPEN.Ai?.. 111111 RIJKSUNIVERSITEIT

Nadere informatie

Bodemlucht. Ministerieel besluit van 19 februari Belgisch Staatsblad van 13 maart 2013

Bodemlucht.   Ministerieel besluit van 19 februari Belgisch Staatsblad van 13 maart 2013 Compendium voor monsterneming en analyse in uitvoering van het Materialendecreet en het Bodemsaneringsdecreet Versie maart 2001 CMA/1/A.6 INHOUD Inhoud 1 Actieve bemonsteringsmethoden 3 1.1 Tijdelijke

Nadere informatie

Lozen van water bij Bodemenergie

Lozen van water bij Bodemenergie Lozen van water bij Bodemenergie problematiek, trends en oplossingsrichtingen Door: Frans Heinis, Directeur De Ruiter Grondwatertechniek bv en Ronald Folders, Directeur Grondboorbedrijf Haitjema b.v. Onderwerpen

Nadere informatie

MONSTERNEMINGSTECHNIEK VLOEIBARE EN PASTEUZE AFVALSTOFFEN

MONSTERNEMINGSTECHNIEK VLOEIBARE EN PASTEUZE AFVALSTOFFEN MONSTERNEMINGSTECHNIEK VLOEIBARE EN PASTEUZE AFVALSTOFFEN 1 INLEIDING Vloeistoffen en pasteuze stoffen kunnen onder allerlei vormen worden opgeslagen. Ze kunnen een onderdeel zijn van een procesmatig geheel

Nadere informatie

Doorstroomcel compact

Doorstroomcel compact Doorstroomcel compact GEBRUiksaanwijzing Inhoud Over deze gebruiksaanwijzing...2 1. Inleiding...2 2. Reiniging...2 3. Toepassing...3 Tekening doorstroomcel...4 Diameter openingen voor elektrodes...5 All

Nadere informatie

Open en gesloten WKO systemen. Open systemen

Open en gesloten WKO systemen. Open systemen Open en gesloten WKO systemen Open systemen Een kenmerk van open systemen is dat er grondwater onttrokken en geïnfiltreerd wordt. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen doubletsystemen, monobronsystemen

Nadere informatie

Doorstroomcel compact

Doorstroomcel compact Doorstroomcel compact Handleiding Meet the difference Eijkelkamp Soil & Water Nijverheidsstraat 30, 6987 EM Giesbeek, the Netherlands T +31 313 880 200 E info@eijkelkamp.com I www.eijkelkamp.com 2018-07

Nadere informatie

Document peilbuizengebruik CO /98 oktober 1999

Document peilbuizengebruik CO /98 oktober 1999 Document peilbuizengebruik CO-379600/98 oktober 1999 Document peilbuizengebruik CO-379600/98 oktober 1999 Opgesteld in opdracht van: GeoDelft Postbus 69 2600 AB DELFT oktober 1999 AFDELING Milieu Projectleider

Nadere informatie

Aanleg en installatie van Brandputten

Aanleg en installatie van Brandputten Aanleg en installatie van Brandputten Scope presentatie Soorten brandputten Richtlijn brandputten met zuigleiding Eisen aan brandputten Procesbeheersing Vergunningen Voorbereiding werkzaamheden Uitvoering

Nadere informatie

Het doel van het aanvullend onderzoek is het verkrijgen van aanvullende informatie over de verontreiniging.

Het doel van het aanvullend onderzoek is het verkrijgen van aanvullende informatie over de verontreiniging. Vos & Teeuwissen BV T.a.v. de weledele mevrouw J. van Wanrooij Postbus 259 1270 AG HUIZEN Heeswijk, 24 december 2008 Behandeld door : WGE Onze ref. : 258555.1 Projectnaam : Kuijer Plataanlaan te Baarn

Nadere informatie

Bureau Schmidt T.a.v. de heer R. Schmidt Westersingel CK LEEUWARDEN

Bureau Schmidt T.a.v. de heer R. Schmidt Westersingel CK LEEUWARDEN WMR Rinsumageest B.V. Postbus 5 9104 ZG DAMWÂLD Van Aylvawei 40 9105 KT RINSUMAGEAST Tel. (0511) 42 50 50 Fax (0511) 42 41 84 Internet : www.wmr.nl E-mail : milieu@wmr.nl Bureau Schmidt T.a.v. de heer

Nadere informatie

Infiltratieonderzoek autobedrijf Van den Brink Rosendaalsestraat 437-441

Infiltratieonderzoek autobedrijf Van den Brink Rosendaalsestraat 437-441 Notitie Contactpersoon Wietske Terpstra Datum 25 oktober 2011 Kenmerk N001-4817394TER-mfv-V01-NL Infiltratieonderzoek autobedrijf Van den Brink Rosendaalsestraat 437-441 1 Inleiding Autobedrijf Van den

Nadere informatie

GRONDONDERZOEK IN RELATIE TOT DE MILIEUPROBLEMATIEK door ir. J.G. de Gijt Fugro B.V. Leidschendam

GRONDONDERZOEK IN RELATIE TOT DE MILIEUPROBLEMATIEK door ir. J.G. de Gijt Fugro B.V. Leidschendam blz. 1 GRONDONDERZOEK IN RELATIE TOT DE MILIEUPROBLEMATIEK door ir. J.G. de Gijt Fugro B.V. Leidschendam 1.0 INLEIDING De milieu aspecten van onze omgeving zijn, vooral sinds de affaire Lekkerkerk in 1979,

Nadere informatie

WERKOMSCHRIJVING Boren / Ontwikkelen

WERKOMSCHRIJVING Boren / Ontwikkelen Werkomschrijving (Versie 1.0 d.d 01-12-2014) Boren / ontwikkelen t.b.v. Sprinklerbron Bouwplaats wordt opgebouwd, In verband met de veiligheid voor derden en de boorploeg wordt de werklocatie afgezet met

Nadere informatie

Bijlage I: Voorschriften voor meting, bemonstering, analyse en berekening Definitiebepalingen

Bijlage I: Voorschriften voor meting, bemonstering, analyse en berekening Definitiebepalingen Bijlage I: Voorschriften voor meting, bemonstering, analyse en berekening Definitiebepalingen In deze bijlage wordt verstaan onder: a etmaal: de aaneengesloten periode van 24 uur waarover een etmaalverzamelmonster

Nadere informatie

Boringen voor bodemenergiesystemen correct afdichten.

Boringen voor bodemenergiesystemen correct afdichten. Boren zonder gevolgen Boringen voor bodemenergiesystemen correct afdichten. Ton Timmermans Utrecht 29 juni 2018 Boren zonder gevolgen. Waarom boorgaten aanvullen en waarom afdichten? Aanvullen van boorgaten:

Nadere informatie

HOOFDSTUK 2: Bepaling volgens de Constant Head Porchetmethode

HOOFDSTUK 2: Bepaling volgens de Constant Head Porchetmethode HOOFDSTUK 2: Bepaling volgens de Constant Head Porchetmethode 2.1 Voorbereiding 2.1.1 Benodigd materiaal - Edelmanboor (diameter minstens 15 cm); - spatel voor afwerking van de bodem van het boorput; -

Nadere informatie

Hierbij doen wij u de resultaten toekomen van het nader bodemonderzoek op het sportpark De Koepel te Vught.

Hierbij doen wij u de resultaten toekomen van het nader bodemonderzoek op het sportpark De Koepel te Vught. Gemeente Vught T.a.v. heer R. Agterdenbos Postbus 10100 5260 GA VUGHT Heeswijk, 15 juni 2009 Behandeld door : BER Onze ref. : 54161/256445.2 Betreft : Nader bodemonderzoek sportpark De Koepel te Vught

Nadere informatie

: M. Scheffers en mevr. G.P.M. Scheffers - de Jong Oliviersweg achter 9A 5061 PL Oisterwijk

: M. Scheffers en mevr. G.P.M. Scheffers - de Jong Oliviersweg achter 9A 5061 PL Oisterwijk VERKENNEND MILIEUKUNDIG BODEMONDERZOEK AAN DE OLIVIERSWEG ACHTER 9A TE OISTERWIJK Opdrachtgever : M. Scheffers en mevr. G.P.M. Scheffers - de Jong Oliviersweg achter 9A 5061 PL Oisterwijk Adviesbureau

Nadere informatie

Aanpak knelpunten in BRL en protocol

Aanpak knelpunten in BRL en protocol Aanpak knelpunten in BRL en protocol Laatste ontwikkelingen BRL SIKB 2100 Arthur de Groof Middag Boren zonder zorgen Deltares, Utrecht, 10 februari 2015 Waarover ik het ga hebben Mechanisch boren belangrijke

Nadere informatie

Nut en noodzaak van het herstellen van scheidende lagen in boorgaten

Nut en noodzaak van het herstellen van scheidende lagen in boorgaten 1 Nut en noodzaak van het herstellen van scheidende lagen in boorgaten Bijeenkomst Boren zonder zorgen Martin van der Schans, Martin Bloemendal 2 Wie maakt zich druk om boorgatafdichting? Deep Water Horizon

Nadere informatie

Themabijeenkomst Lozingen bij WKOsystemen

Themabijeenkomst Lozingen bij WKOsystemen Themabijeenkomst Lozingen bij WKOsystemen Trends en oplossingsrichtingen Door: Frans Heinis, De Ruiter Boringen bv Onderwerpen presentatie 1. Schoonpompen en ontwikkelen bronnen 2. Lozen op riool/oppervlaktewater

Nadere informatie

SAMENVATTING GRONDWATERSTANDEN Peilbuis nummer Gemiddelde Grondwaterstand t.o.v. NAP Gemiddelde Grondwaterstand t.o.v. maaiveld Maximale Grondwaterstand t.o.v. NAP 1 3,80 1,57 4,10 2 3,85 1,12 4,12 3 3,55

Nadere informatie

De projectlocatie ligt globaal op de coördinaten: X = 140.650 en Y = 447.600.

De projectlocatie ligt globaal op de coördinaten: X = 140.650 en Y = 447.600. Bijlage I Technische beoordeling van de vergunningsaanvraag van Ontwikkelingsverband Houten C.V. voor het onttrekken van grondwater ten behoeve van de bouw van een parkeerkelder onder het nieuw realiseren

Nadere informatie

Bodemverontreiniging en grondwaterbeheerssysteem Chemours, Baanhoekweg Dordrecht.

Bodemverontreiniging en grondwaterbeheerssysteem Chemours, Baanhoekweg Dordrecht. Memo Dossier Zaaknummer 200433 Kenmerk D-16-1539473 Datum 17 maart 2016 Onderwerp Bodemverontreiniging en grondwaterbeheerssysteem Chemours, Baanhoekweg Dordrecht. Inleiding In deze memo wordt uitleg gegeven

Nadere informatie

Kenmerk BGS Doorkiesnummer +31(0)

Kenmerk BGS Doorkiesnummer +31(0) Memo Aan HDSR: Harrie Kosterman, Wijnand van Geloven, Johan Feenstra, RWS: Bob Beuving, Lieneke Zuilhof, Deltares: Anouk Creusen, Derk van Ree, Hans van Meerten Datum Van Derk van Ree Kenmerk Doorkiesnummer

Nadere informatie

CODES VAN GOEDE PRAKTIJK N 5

CODES VAN GOEDE PRAKTIJK N 5 Afdeling Milieupolitie & Bodem CODES VAN GOEDE PRAKTIJK N 5 Codes van goede praktijk voor de grafische voorstelling van booren peilbuisbeschrijvingen Versie 16/01/2013 5 Codes van goede praktijk voor de

Nadere informatie

Modelberekeningen. 1 Geohydrologische berekeningen

Modelberekeningen. 1 Geohydrologische berekeningen Modelberekeningen 1 Geohydrologische berekeningen 1.1 Inleiding Ter onderbouwing van de beheersmaatregel zijn geohydrologische berekeningen uitgevoerd, waarmee de grondwaterstroming door het scherm kan

Nadere informatie

Voorbeeld. Preview. Bodem Monsterneming van. van grondwater ten behoeve van de bepaling van vluchtige verbindingen. Nederlandse NEN 5745

Voorbeeld. Preview. Bodem Monsterneming van. van grondwater ten behoeve van de bepaling van vluchtige verbindingen. Nederlandse NEN 5745 Nederlandse NEN 5745 Bodem Monsterneming van grondwater ten behoeve van de bepaling van vluchtige verbindingen Soil Sampling of groundwater for the determination of volatile compounds 1e druk, november

Nadere informatie

Maken en plaatsen alternatieve elektrodenkabel

Maken en plaatsen alternatieve elektrodenkabel Appendix A Maken en plaatsen alternatieve elektrodenkabel Het uitgevoerde werk voor de alternatieve plaatsing van de elektroden bestaat uit de volgende onderdelen: het vaststellen van de, vooral voor de

Nadere informatie

RIJKSUNIVERSITEIT GENT

RIJKSUNIVERSITEIT GENT .W.. DE BaE LABORATORIUM VOOR TOEGEPASTE GEOLOGIE EN HYDROGEOLOGIE HYDROGEOLOGISCH ONDERZOEK VAN DE BEDRIJFSTERREINEN VAN DE N.V. SOPAR TE ZELZATE VERSLAG VAN DE DROGE BORING.AFL. 111111 RIJKSUNIVERSITEIT

Nadere informatie

MECHANISCH BOREN PROTOCOL 2101

MECHANISCH BOREN PROTOCOL 2101 Büchnerweg 1 Postbus 420 2800 AK Gouda MECHANISCH BOREN PROTOCOL 2101 Dit protocol, versie 1.0, is op 17 juni 2010 vastgesteld door het Centraal College van Deskundigen (CCvD) Bodembeheer, ondergebracht

Nadere informatie

MONSTERNEMING GROND. In dit document wordt de term grond aangewend m.b.t. het vaste deel van de aarde exclusief het grondwater.

MONSTERNEMING GROND. In dit document wordt de term grond aangewend m.b.t. het vaste deel van de aarde exclusief het grondwater. 1 INLEIDING GROND Deze procedure vervangt de procedure CMA/1/A.1 van november 2007. In dit document wordt de term grond aangewend m.b.t. het vaste deel van de aarde exclusief het grondwater. Aan de hand

Nadere informatie

KEURING KUNSTGRASVELDEN. Uitloging zink in het drainage water en de drainage laag.

KEURING KUNSTGRASVELDEN. Uitloging zink in het drainage water en de drainage laag. KEURING KUNSTGRASVELDEN Uitloging zink in het drainage water en de drainage laag. eindrapport Opdrachtgever / Client RecyBEM B.V. t.a.v. de heer drs. C. van Oostenrijk Postbus 418 2260 AK LEIDSCHENDAM

Nadere informatie

Rapportage Geotechnisch Bodemonderzoek te Lelystad

Rapportage Geotechnisch Bodemonderzoek te Lelystad Rapportage Geotechnisch Bodemonderzoek te Opdrachtnummer : 61140249 Project :, Warande Deelgebied 1 en 2 Nieuwbouw Opdrachtgever : Gemeente t.a.v. Crediteuren administratie Postbus 91 Stadhuisplein 2 8200

Nadere informatie

CODES VAN GOEDE PRAKTIJK N 5

CODES VAN GOEDE PRAKTIJK N 5 Afdeling Milieupolitie & Bodem CODES VAN GOEDE PRAKTIJK N 5 Codes van goede praktijk voor de grafische voorstelling van boor- en peilbuisbeschrijvingen Versie 07/05/2013 5 Codes van goede praktijk voor

Nadere informatie

De meest optimale installatie is een zuinige installatie. Daarvoor dienen 3 componenten goed op elkaar te worden afgesteld:

De meest optimale installatie is een zuinige installatie. Daarvoor dienen 3 componenten goed op elkaar te worden afgesteld: Besteco wil aan de hand van een korte, eenvoudige uitleg algemene informatie verstrekken omtrent warmtepompinstallaties en waar de aandachtspunten liggen. De meest optimale installatie is een zuinige installatie.

Nadere informatie

Boren zonder Zorgen Erkenningsregeling. RWS Leefomgeving / Bodem+ Jan Frank Mars

Boren zonder Zorgen Erkenningsregeling. RWS Leefomgeving / Bodem+ Jan Frank Mars Boren zonder Zorgen Erkenningsregeling RWS Leefomgeving / Bodem+ Jan Frank Mars Inhoud 1. Wet- en regelgeving 2. Erkenningsregeling 3. Rol Inspectie Leefomgeving & Transport 4. Rol toezicht & Handhaving

Nadere informatie

INFILTRATIE, DROOG & NAT. Verticaal infiltreren in de onverzadigde en verzadigde zone

INFILTRATIE, DROOG & NAT. Verticaal infiltreren in de onverzadigde en verzadigde zone INFILTRATIE, DROOG & NAT Verticaal infiltreren in de onverzadigde en verzadigde zone Afkoppelen en verticaal infiltreren Sijpelende buis als wapen. Het klimaat verandert. Hevige regenval komt steeds vaker

Nadere informatie

Betreft: k-waarde bepaling Molenweg 2 te Epe 1/3

Betreft: k-waarde bepaling Molenweg 2 te Epe 1/3 Kruse Milieu BV Bezoekadres: Huyerenseweg 33 7678 SC Geesteren Internet: info@krusegroep.nl www.krusegroep.nl Ad Fontem T.a.v. de heer J. Klompmaker Hoofdstraat 43 7625 PB Zenderen Postadres: Postbus 51

Nadere informatie

Bepaling van het Biochemisch Zuurstofverbruik (BZV) in oppervlaktewater

Bepaling van het Biochemisch Zuurstofverbruik (BZV) in oppervlaktewater Bepaling van het Biochemisch Zuurstofverbruik (BZV) in oppervlaktewater april 2005 One Cue Systems Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt zonder schriftelijke toestemming

Nadere informatie

Ontwerp besluit ingevolge de Grondwaterwet / Verordening Waterhuishouding Limburg 1997

Ontwerp besluit ingevolge de Grondwaterwet / Verordening Waterhuishouding Limburg 1997 Ontwerp besluit ingevolge de Grondwaterwet / Verordening Waterhuishouding Limburg 1997 Nummer : 2006-1489 Venlo, 4 augustus 2006 Bijlage(n) : 1 Op 10 maart 2006 is een verzoek binnengekomen van de Gemeente

Nadere informatie

Bepaling Gemiddeld Hoogste Grondwaterstand Natuurbegraafplaats te Rooth (Maasbree)

Bepaling Gemiddeld Hoogste Grondwaterstand Natuurbegraafplaats te Rooth (Maasbree) Bepaling Gemiddeld Hoogste Grondwaterstand Natuurbegraafplaats te Rooth (Maasbree) Gegevens opdrachtgever: Kellerberg Bosgoed B.V. Helenaveenseweg 45 5985 NL Grashoek 0493-536068 Contactpersoon: De heer

Nadere informatie

DOORLATENDHEIDSONDERZOEK WOUTERIJ 55 TE KOEWACHT

DOORLATENDHEIDSONDERZOEK WOUTERIJ 55 TE KOEWACHT DOORLATENDHEIDSONDERZOEK WOUTERIJ 55 TE KOEWACHT Rapportage doorlatendheidsonderzoek Wouterij 55 te Koewacht Opdrachtgever Rho Adviseurs voor leefruimte Nieuwstraat 27 4331 JK Middelburg Rapportnummer

Nadere informatie

Eindhoven, Onderwerp: Briefrapportage grondwatermonitoring Uden-Centrum 2016/ 2017 Projectnummer: Referentienummer: SWNL

Eindhoven, Onderwerp: Briefrapportage grondwatermonitoring Uden-Centrum 2016/ 2017 Projectnummer: Referentienummer: SWNL Provincie Noord-Brabant Cluster Natuur, Water en Milieu T.a.v. de heer M. Bressers Postbus 90151 5200 MC 's-hertogenbosch Eindhoven, 12-05-2017 Onderwerp: Briefrapportage grondwatermonitoring Uden-Centrum

Nadere informatie

Verkennend bodemonderzoek plangebied t Spieghel, Grontmij, maart 2004

Verkennend bodemonderzoek plangebied t Spieghel, Grontmij, maart 2004 Verkennend bodemonderzoek plangebied t Spieghel, Grontmij, maart 2004 Conclusies Door middel van het uitgevoerde bodemonderzoek is inzicht verkregen in de milieuhygiënische kwaliteit van de bodem ter plaatse

Nadere informatie

LMM e-nieuws 20. Inhoud. Inleiding. Nitraatconcentraties in de lössregio

LMM e-nieuws 20. Inhoud. Inleiding. Nitraatconcentraties in de lössregio LMM e-nieuws 20 December 2011 Heruitgave augustus 2018 Inhoud Inleiding Nitraatconcentraties in de lössregio Nitraatuitspoeling op melkvee- en akkerbouwbedrijven in de zandregio Veranderingen in de veldmetingen

Nadere informatie

Conservering en behandeling van watermonsters

Conservering en behandeling van watermonsters Conservering en behandeling van watermonsters oktober 2010 Pagina 1 van 9 WAC/I/A/010 INHOUD 1 DOEL EN TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 TERMEN EN DEFINITIES... 3 3 PRINCIPE... 3 4 VOORBEHANDELING... 9 4.1 HOMOGENISATIE...

Nadere informatie

EFFECTEN PEILVERHOGING watergang langs het voormalige DEK terrein nabij Oostersingel en Vlietsingel te MEDEMBLIK

EFFECTEN PEILVERHOGING watergang langs het voormalige DEK terrein nabij Oostersingel en Vlietsingel te MEDEMBLIK De Meern: 20-07-2016 Aangepast: 21-07-2016 Aangepast: 06-09-2016 Opdrachtnr.: 710241 Betreft: Project: EFFECTEN PEILVERHOGING watergang langs het voormalige DEK terrein nabij Oostersingel en Vlietsingel

Nadere informatie

voor het onttrekken van grondwater op de locatie Eerste Helmersstraat 130 in Amsterdam.

voor het onttrekken van grondwater op de locatie Eerste Helmersstraat 130 in Amsterdam. Funderingsherstel Amsterdam B.V. Datum 10 juli 2018 Kenmerk DMS2018-0026148 Zaaknummer WN2018-004430 Maatwerkbesluit voor het onttrekken van grondwater op de locatie Eerste Helmersstraat 130 in Amsterdam.

Nadere informatie

Veldrapport betreffende grondonderzoek ten behoeve van: Project aan de Looweg te Uden. Opdrachtnr. : HA

Veldrapport betreffende grondonderzoek ten behoeve van: Project aan de Looweg te Uden. Opdrachtnr. : HA Veldrapport betreffende grondonderzoek ten behoeve van: te Opdrachtnr. : HA- Datum rapport : oktober Veldrapport betreffende grondonderzoek ten behoeve van: te Opdrachtnr. : HA- Datum rapport : oktober

Nadere informatie

Bijlage I Voorschriften voor meting, bemonstering, analyse en berekening. Definitiebepalingen

Bijlage I Voorschriften voor meting, bemonstering, analyse en berekening. Definitiebepalingen Bijlage I Voorschriften voor meting, bemonstering, analyse en berekening Definitiebepalingen In deze bijlage wordt verstaan onder: a etmaal: de aaneengesloten periode van 24 uur waarover een etmaalverzamelmonster

Nadere informatie

Workshop bodemenergiesystemen. Maarten Busstra

Workshop bodemenergiesystemen. Maarten Busstra Workshop bodemenergiesystemen Presentatie: Functie: Dick Nijhof Maarten Busstra Inspecteur Inspectie art. 18; 2101/11.001 2 Bodemenergie artikel 18 - Uitvoering ondergronds deel Terrein Werkwater in orde?

Nadere informatie

GRONDWATER. http://www.emis.vito.be Ministerieel besluit van 12 januari 2010 --- Belgisch Staatsblad van 25 januari 2010 1 INLEIDING

GRONDWATER. http://www.emis.vito.be Ministerieel besluit van 12 januari 2010 --- Belgisch Staatsblad van 25 januari 2010 1 INLEIDING 1 INLEIDING GRONDWATER Deze procedure vervangt de procedure CMA/1/A.2 van juni 2003. Het grondwateronderzoek is een buitengewoon belangrijk element binnen het bodemonderzoek. Dit onderzoek zal toelaten

Nadere informatie

NEVAC examen Middelbare Vacuümtechniek

NEVAC examen Middelbare Vacuümtechniek NEVAC examen Middelbare Vacuümtechniek Woensdag 10 mei 2000 13.30 16.00 uur Vraagstuk MV- 00-1 25 punten a) Maak een schets van een Bayard-Alpert ionisatiemanometer. Benoem de verschillende elektroden

Nadere informatie

Bouwbedrijf Swart T.a.v. de heer T. Offringa Grote Hornstweg 19 D 9261 VW EASTERMAR

Bouwbedrijf Swart T.a.v. de heer T. Offringa Grote Hornstweg 19 D 9261 VW EASTERMAR WMR Rinsumageest B.V. Postbus 5 9104 ZG DAMWÂLD Van Aylvawei 40 9105 KT RINSUMAGEAST Tel. (0511) 42 50 50 Fax (0511) 42 41 84 Internet : www.wmr.nl E-mail : milieu@wmr.nl Bouwbedrijf Swart T.a.v. de heer

Nadere informatie

BIJLAGEN AL-West B.V. Handelskade 39, 7417 DE Deventer, Netherlands Postbus 693, 74 AR Deventer Tel. +31()57 78811, Fax +31()57 78818 e-mail: info@al-west.nl, www.al-west.nl VERHOEVEN MILIEUTECHNIEK

Nadere informatie

INFILTRATIE-ONDERZOEK. locatie. DEMERTHOFJE (fase 2) te MAASTRICHT

INFILTRATIE-ONDERZOEK. locatie. DEMERTHOFJE (fase 2) te MAASTRICHT INFILTRATIE-ONDERZOEK locatie DEMERTHOFJE (fase 2) te MAASTRICHT Infiltratie-onderzoek Demerthofje (fase 2) te Maastricht INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING... 1 2. UITVOERING WERKZAAMHEDEN... 2 3. INFILTRATIE-ONDERZOEK...

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Bijlagen. Inleiding.3

Inhoudsopgave. Bijlagen. Inleiding.3 Inhoudsopgave Inleiding.3 1 Geotechnisch grondonderzoek... 4 1.1 Algemeen... 4 1.2 Normen en richtlijnen... 4 1.3 Offerte... 4 1.4 Veldwerk... 4 1.5 Classificatie middels wrijvingsgetal... 5 Bijlagen Bijlage

Nadere informatie

BODEMINSPECTIE OP ASBEST aan de Harskamperweg 84 te Harskamp

BODEMINSPECTIE OP ASBEST aan de Harskamperweg 84 te Harskamp BODEMINSPECTIE OP ASBEST aan de Harskamperweg 84 te Harskamp Opdrachtgever : Bart Boon Barneveld BV Adres : Barnseweg 124 Postcode, plaats : 3771 RP Barneveld Contactpersoon : Dhr. H. van Grootheest Telefoonnummer

Nadere informatie

Algemene voorschriften boringen en boorputten in grondwaterbeschermingsgebieden en

Algemene voorschriften boringen en boorputten in grondwaterbeschermingsgebieden en Algemene voorschriften boringen en boorputten in grondwaterbeschermingsgebieden en (geconsolideerde versie, geldend vanaf 28-3-1995 tot 1-4-2006) Gegevens van de regeling Overheidsorganisati e Officiële

Nadere informatie

14 Bodemonderzoek 14.1 Inleiding

14 Bodemonderzoek 14.1 Inleiding 14 Bodemonderzoek 14.1 Inleiding Dit hoofdstuk heeft betrekking op het verrichten van geotechnisch en milieukundig bodemonderzoek. Bij dit type bodemonderzoeken worden boringen en/of sonderingen in de

Nadere informatie

Waterboringen boringen verheyden bv

Waterboringen boringen verheyden bv Waterboringen boringen verheyden bv boringen verheyden bv Bent u op zoek naar een bedrijf dat een waterput of een put voor geothermisch gebruik kan boren? Zoek niet langer. Boringen Verheyden is een familiebedrijf

Nadere informatie

SAMENVATTING. www.woerden.nl/onderwerpen/wonen-en-leefomgeving/grondwaterstand en funderingen

SAMENVATTING. www.woerden.nl/onderwerpen/wonen-en-leefomgeving/grondwaterstand en funderingen SAMENVATTING Aanleiding In het westelijke deel van het Schilderskwartier zijn de woningen gefundeerd op houten palen met betonopzetters. Uit onderzoeken in de jaren 90 is gebleken dat de grondwaterstand

Nadere informatie

Nummer : 17UTP Barcode : 17UTP. Definitieve wijzigingsbeschikking. Het dagelijks bestuur van waterschap Brabantse Delta;

Nummer : 17UTP Barcode : 17UTP. Definitieve wijzigingsbeschikking. Het dagelijks bestuur van waterschap Brabantse Delta; Nummer : 17UTP Barcode : 17UTP Definitieve wijzigingsbeschikking Het dagelijks bestuur van waterschap Brabantse Delta; Beschikkende op de aanvraag van Wematech Milieu Adviseurs B.V. namens Brabant Water

Nadere informatie

Waterkwaliteit 2: Natuur/chemie

Waterkwaliteit 2: Natuur/chemie Waterkwaliteit 2: Natuur/chemie Prof. ir. Hans van Dijk 1 Afdeling Watermanagement Sectie Gezondheidstechniek Inhoud hydrologische kringloop kwalitatief 1. regenwater 2. afstromend/oppervlaktewater. infiltratie

Nadere informatie

GrainDrain flexibele drainage PE of PP

GrainDrain flexibele drainage PE of PP GrainDrain flexibele drainage PE of PP 1 GrainDrain van GrainPlastics B.V. wordt geproduceerd uit PE en/of PP in de maten Ø 25mm, 50mm, 0mm, 5mm, 80mm, 100mm, 125mm, 10mm en 200mm. Het toepassen van PE-

Nadere informatie

Mogelijkheden om de juiste afdichting van scheidende lagen te detecteren. Marco de Kleine, Rein Lantman en Pieter Doornenbal

Mogelijkheden om de juiste afdichting van scheidende lagen te detecteren. Marco de Kleine, Rein Lantman en Pieter Doornenbal Mogelijkheden om de juiste afdichting van scheidende lagen te detecteren Marco de Kleine, Rein Lantman en Pieter Doornenbal Mogelijkheden om de juiste afdichting van scheidende lagen te detecteren met

Nadere informatie

Rechtstreeks toe te passen op buizen die waterdicht door vloerplaten of muren dienen gevoerd te worden.

Rechtstreeks toe te passen op buizen die waterdicht door vloerplaten of muren dienen gevoerd te worden. P R E V E N T I E V E W A T E R D I C H T I N G WATERDICHTE MUURKRAAG RONDO TOEPASSING Rechtstreeks toe te passen op buizen die waterdicht door vloerplaten of muren dienen gevoerd te worden. EIGENSCHAPPEN

Nadere informatie

Bijlage I Voorschriften voor meting, bemonstering, analyse en berekening

Bijlage I Voorschriften voor meting, bemonstering, analyse en berekening Bijlage I Voorschriften voor meting, bemonstering, analyse en berekening Definitiebepalingen In deze bijlage wordt verstaan onder: a etmaal: de aaneengesloten periode van 24 uur waarover een etmaalverzamelmonster

Nadere informatie

Vloeibare mest en vloeibare behandelde mest Monstervoorbehandeling

Vloeibare mest en vloeibare behandelde mest Monstervoorbehandeling Bemonsterings- en analysemethodes voor mest, bodem en veevoeder in het kader van het mestdecreet Vloeibare mest en vloeibare behandelde mest Versie december 2018 BAM/deel 3/02 Inhoud INHOUD 1 Principe

Nadere informatie

Onderzoeksrapportage naar het functioneren van de IT-Duiker Waddenweg te Berkel en Rodenrijs

Onderzoeksrapportage naar het functioneren van de IT-Duiker Waddenweg te Berkel en Rodenrijs Notitie Contactpersoon ir. J.M. (Martin) Bloemendal Datum 7 april 2010 Kenmerk N001-4706565BLL-mya-V02-NL Onderzoeksrapportage naar het functioneren van de IT-Duiker Waddenweg te Berkel en Rodenrijs Tauw

Nadere informatie

Hoe ontstaan gevaarlijke gassen in containers? 1. De lading zelf 2. Gassingen met bestrijdingsmiddel 3. De container

Hoe ontstaan gevaarlijke gassen in containers? 1. De lading zelf 2. Gassingen met bestrijdingsmiddel 3. De container Hoe ontstaan gevaarlijke gassen in containers? 1. De lading zelf 2. Gassingen met bestrijdingsmiddel 3. De container 1) De lading zelf kan gevaarlijke of verstikkende gassen produceren. Zelfs voedingsmiddelen

Nadere informatie

Geohydrologisch onderzoek Aldenhofpark. Te Hoensbroek In de gemeente Heerlen. Projectnr.: Datum rapport: 17 december 2012. Postbus 1 6400 AA Heerlen

Geohydrologisch onderzoek Aldenhofpark. Te Hoensbroek In de gemeente Heerlen. Projectnr.: Datum rapport: 17 december 2012. Postbus 1 6400 AA Heerlen Geohydrologisch onderzoek Aldenhofpark Te Hoensbroek In de gemeente Heerlen Opdrachtnummer: Versie: Uw referentie: Projectnr.: GA-120338-2 V01 Definitief HL091704901 79A Datum rapport: 17 december 2012

Nadere informatie

voor de deur Mobiele opvangmiddelen voor afvalwater Opslag van afvalwater Clean Water Mobiele waterzuiver

voor de deur Mobiele opvangmiddelen voor afvalwater Opslag van afvalwater Clean Water Mobiele waterzuiver Mobiele waterzuivering voor de deur Mobiele opvangmiddelen voor afvalwater Opslag van afvalwater Clean Water Mobiele waterzuiver ing Afvalwater zuiveren voor de deur Afvalwater zuiveren voor de deur? Niet

Nadere informatie

Bijlage: Situatietekening

Bijlage: Situatietekening Bijlage: Situatietekening Bijlage: Sondeergrafieken Conusweerstand. q [MN/m 2 =MPa] Helling. [graden] c 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 15 M.V. : 14.76 m N.A.P. 0.3 14 13-0.1 12 Conustype:

Nadere informatie

Richtlijn voor de conservering en behandeling van watermonsters

Richtlijn voor de conservering en behandeling van watermonsters Richtlijn voor de conservering en behandeling van watermonsters februari 2009 Pagina 1 van 9 WAC/I/A/010 INHOUD 1 DOEL EN TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 TERMEN EN DEFINITIES... 3 3 PRINCIPE... 3 4 VOORBEHANDELING...

Nadere informatie

WERKOMSCHRIJVING Boren / Ontwikkelen

WERKOMSCHRIJVING Boren / Ontwikkelen Werkomschrijving (Versie 1.0 d.d 29-04-2015) Boren / ontwikkelen t.b.v. WKO SYSTEMEN Warme Bronnen 1a +2a De boorlocaties worden in overleg bepaald door de opdrachtgever en Luinstra. Bouwplaats wordt opgebouwd,

Nadere informatie

passie voor water BRONBORINGEN Het beste water uit eigen bron Uw onderneming verdient water van topkwaliteit!

passie voor water BRONBORINGEN Het beste water uit eigen bron Uw onderneming verdient water van topkwaliteit! passie voor water BRONBORINGEN Het beste water uit eigen bron Uw onderneming verdient water van topkwaliteit! PASSIE VOOR WATER Opgeruimd staat netjes Bij het boren van uw bron halen we heel wat kubieke

Nadere informatie

Verkennend bodemonderzoek Jonasweg 6a/6 te Vaassen

Verkennend bodemonderzoek Jonasweg 6a/6 te Vaassen Postadres Postbus 5076 6802 EB ARNHEM t 026-7513300 f 026-7513818 www.syncera.nl bezoekadres Westervoortsedijk 50 6827 AT ARNHEM Verkennend bodemonderzoek Jonasweg 6a/6 te Vaassen Definitief In opdracht

Nadere informatie

GROND. In Tabel 1 wordt een overzicht gegeven van boormethodes en de doeleinden (inclusief monsternamemogelijkheden)

GROND. In Tabel 1 wordt een overzicht gegeven van boormethodes en de doeleinden (inclusief monsternamemogelijkheden) 1 INLEIDING GROND Deze procedure vervangt de procedure CMA/1/A.1 van maart 2001. Aan de hand van grondmonsters kunnen zowel op het veld als door onderzoek in het laboratorium veel gegevens verkregen worden

Nadere informatie

Overzicht wijzigingen certificatieschema BRL SIKB 2100 versie 4.0

Overzicht wijzigingen certificatieschema BRL SIKB 2100 versie 4.0 Overzicht wijzigingen certificatieschema BRL SIKB 2100 versie 4.0 Inhoud BRL SIKB 2100, van versie 3.3 naar versie 4.0... 2 Protocol 2101 van versie 3.3 (met wijzigingsblad) naar versie 4.0... 6 In dit

Nadere informatie

GEBRUIKSAANWIJZING DOMPELPOMPJES mm mm 20.5 mm mm mm

GEBRUIKSAANWIJZING DOMPELPOMPJES mm mm 20.5 mm mm mm GEBRUIKSAANWIJZING 12.12 DOMPELPOMPJES 20.5 mm 36.1 mm 125.5 mm 20.5 mm 36.1 mm 125.5 mm Inhoud Over deze gebruiksaanwijzing... 1 1. Beschrijving en gebruik van de dompelpompjes... 1 2. Slangen... 3 3.

Nadere informatie

1 Grond Bodem Minerale bestanddelen Organische bestanddelen De verschillende grondsoorten 16 1.

1 Grond Bodem Minerale bestanddelen Organische bestanddelen De verschillende grondsoorten 16 1. Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Grond 9 1.1 Bodem 9 1.2 Minerale bestanddelen 11 1.3 Organische bestanddelen 13 1.4 De verschillende grondsoorten 16 1.5 Afsluiting 17 2 Verzorging van de bodem 19 2.1

Nadere informatie

Boren voor de installatie van verticale bodemwarmtewisselaars (versie 3.1)

Boren voor de installatie van verticale bodemwarmtewisselaars (versie 3.1) Boren voor de installatie van verticale bodemwarmtewisselaars (versie 3.1) Auteur: L.François, N.Huybrechts, G.Van Lysebetten, K.Allaerts Datum: 09/12/2013 Deze studie werd uitgevoerd in het kader van

Nadere informatie

Wematech Bodem Adviseurs B.V.

Wematech Bodem Adviseurs B.V. BEM1600034 gemeente Steenbergen Wematech Bodem Adviseurs B.V. BVR Groep B.V. Postbus 1355 4700 BJ Roosendaal Behoort bij beschikking d.d. nr.(s) 11-03-2016 ZK16000047 Medewerker Publiekszaken/vergunningen

Nadere informatie

Van Kessel Bronbemaling

Van Kessel Bronbemaling Van Kessel Bronbemaling VERTICALE EN HORIZONTALE BRONBEMALING SPANNINGS EN DEEPWELL BEMALING ONTIJZERING MONITORING EN ADVIES GRONDWATERTECHNIEK Bij de huidige bouw en infraprojecten is het steeds vaker

Nadere informatie

Bepaling van de oxideerbaarheid bij warmte

Bepaling van de oxideerbaarheid bij warmte Compendium voor de monsterneming, meting en analyse van water Bepaling van de oxideerbaarheid bij warmte Versie februari 2009 WAC/III/D/022 INHOUD Inhoud 1 TOEPASSINGSGEBIED 3 2 PRINCIPE 3 3 OPMERKINGEN

Nadere informatie

Procedure CMA1/A. Staalname v/h vaste deel v/d aarde

Procedure CMA1/A. Staalname v/h vaste deel v/d aarde Procedure CMA1/A. Staalname v/h vaste deel v/d aarde Coördinatie kwaliteitsborging OVAM. Representativiteit een must! Procedure CMA1/A.1 Het vaste deel van de aarde Leidraad voor het uitvoeren van boringen

Nadere informatie

Bepaling van de oxideerbaarheid bij warmte

Bepaling van de oxideerbaarheid bij warmte Bepaling van de oxideerbaarheid bij warmte februari 2009 Pagina 1 van 7 WAC/III/D/022 INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 PRINCIPE... 3 3 OPMERKINGEN... 3 4 APPARATUUR EN MATERIAAL... 4 5 REAGENTIA EN OPLOSSINGEN...

Nadere informatie

VALIDATIE VAN DE CONSERVERINGSTERMIJN VAN VLUCHTIGE AROMATISCHE OPLOSMIDDELEN IN WATER

VALIDATIE VAN DE CONSERVERINGSTERMIJN VAN VLUCHTIGE AROMATISCHE OPLOSMIDDELEN IN WATER VALIDATIE VAN DE CONSERVERINGSTERMIJN VAN VLUCHTIGE AROMATISCHE OPLOSMIDDELEN IN WATER Analytico milieu BV P. van Kranenburg Oktober 20 pagina 1 van 19 INHOUDSOPGAVE Pagina SAMENVATTING... 3 1. INLEIDING...

Nadere informatie

Martens Aannemingsbedrijf bv t.a.v. de heer M. Martens Postbus AB Lekkerkerk.

Martens Aannemingsbedrijf bv t.a.v. de heer M. Martens Postbus AB Lekkerkerk. Martens Aannemingsbedrijf bv t.a.v. de heer M. Martens Postbus 2582 294 AB Lekkerkerk E-mail: m.martens@martens-bouw.nl Project: 1796MAR; IPB Baan 2 Rotterdam Betreft: briefrapport indicatief bodemonderzoek

Nadere informatie

Uitwerking grondwaterzuiveringsinstallatie

Uitwerking grondwaterzuiveringsinstallatie Notitie Concept Contactpersoon Ronnie Berg Datum 27 februari 2014 Uitwerking grondwaterzuiveringsinstallatie 1 Inleiding In de saneringsafweging notitie waren twee varianten onderscheiden: een bemalingsvariant

Nadere informatie