WIJ BEWUSTWORDING MONUTA FINANCIEEL JAARVERSLAG 2006

Transcriptie

1 WIJ

2 ZIJN WIE ZIJN WIJ

3 Voorwoord Wij zijn Monuta Monuta maakt een gezonde groei door We worden ons steeds meer bewust van de positie die we innemen en de ambities die we waar willen maken Doelgericht op weg naar een succesvolle toekomst, voor onze cliënten en voor ons: daar maakt Monuta zich hard voor We willen een dienstverlenend topbedrijf zijn, verwachtingen overtreffen en door de consument en het intermediair als het beste uitvaartverzorgings- en verzekeringsbedrijf van Nederland gezien worden Dat is onze ambitie, onze uitdaging In de wetenschap wie we zijn, waar we vandaan komen en waar we naartoe willen, zijn we in 2006 met groeiperspectief gestart We hebben doelbewust keuzes gemaakt en die in het afgelopen boekjaar vormgegeven Monuta kijkt tevreden terug op 2006 en we zijn trots op de groei die we met elkaar hebben gerealiseerd We hebben alles in huis om de doelen die we gesteld hebben te behalen; technologie, financiële reserves, expertise en vooral betrokken en professionele medewerkers die echt het verschil maken Op deze website presenteren we u de financiële cijfers van Monuta over 2006 Een jaar dat de boeken ingaat als het jaar van de bewustwording Tevens maakt u kennis met Monuta-medewerkers en relaties die hun visie op zelfbewustzijn verwoorden Zij zijn Monuta Een zelfbewuste organisatie, die iedere dag weer alles in het werk stelt om nog beter te presteren Beter dan gisteren, beter dan vorige maand, beter dan het afgelopen jaar Het komende jaar plukken wij én onze cliënten daar beslist de vruchten van Cors Hage, Matthijs Huisman en Jan-Willem Baake, directie 3

4 Inhoudsopgave Werkterrein van Monuta Holding NV en personalia 5 Kerncijfers 6 Verslag van de Raad van Commissarissen 8 Verslag van de Directie 11 Jaarrekening Geconsolideerde balans per 31 december Geconsolideerde winst- en verliesrekening over Grondslagen voor consolidatie 21 Waarderingsgrondslagen en grondslagen voor resultaatbepaling 22 Kasstroomoverzicht 25 Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening over Vennootschappelijke balans per 31 december Vennootschappelijke winst- en verliesrekening over Toelichting op de vennootschappelijke balans per 31 december Overige gegevens Statutaire bepalingen inzake winstbestemming 41 Resultaatbestemming Accountantsverklaring 42 Verzekeringsbedrijf: winst- en verliesrekening over Uitvaartbedrijf: winst- en verliesrekening over Samenstelling directie, management en ondernemingsraad 46 Colofon 47 4

5 Werkterrein en Personalia Verzekeringsbedrijf Verzekeraar van levens- en uitvaartverzekeringen Beheer van uitvaartdeposito s Uitvaartbedrijf Uitvaartverzorging Exploitatie van uitvaartcentra, crematoria, mortuaria en begraafplaatsen Raad van Commissarissen prof dr LF van Muiswinkel, voorzitter drs GH de Heer drs C Kamerbeek mr JJJ van Lanschot dr AJ Vermaat Directie drs CD Hage, directievoorzitter drs WM Huisman RA, directeur ir JW Baake, directeur ir AAM Leenen, directeur (tot 1 maart 2007) Actuaris en accountant Watson Wyatt Insurance Consulting BV, Amstelveen, actuaris Ernst & Young Accountants, Apeldoorn, accountant Hoofdkantoor Schumanpark 11 Postbus 20, 7300 AA, Apeldoorn Telefoon (055) Telefax (055) Internet wwwmonutanl monuta@monutanl 5

6 Overzicht Kerncijfers (Bedragen in duizenden euro s) Kerncijfers Omzet Omzet uit uitvaarten Omzet uit premies Omzet uit beleggingen (4115) Nettoresultaat (4076) Nettoresultaat uitvaartbedrijf Nettoresultaat verzekeringsbedrijf Nettoresultaat holding (1235) 2276 (6352) 00- Cash Flow (Netto resultaat + Afschrijvingen) EBITDA Eigen vermogen Verzekerd bedrag Aantal verzekerden Aantal uitvaarten Aantal personeelsleden EBITDA staat voor Earnings Before Intrest, Taxes, Depreciation and Amortization 2 Op basis van Fulltime Equivalent 3 Als gevolg van enkele stelselwijzigingen zijn de jaarcijfers over 2002 t/m 2004 niet geheel vergelijkbaar met 2005 en 2006 Verwezen wordt naar pag 22 6

7 Monuta heeft een uitstekend jaar achter de rug Het gaat ons financieel voor de wind en dat is vooral het resultaat van de keuzes die we de afgelopen jaren hebben gemaakt We hebben de prestaties van zowel individuen als teams goed tegen het licht gehouden Door alleen op gemiddelden te sturen, ontgaat je waar het heel goed gaat en waar juist wat minder We kijken dan ook meer dan ooit heel scherp en bewust naar de mensen die er uitspringen Zij maken het verschil Maar er is meer We hebben de juiste mensen, middelen en systemen om de professionaliseringsslag die we nu doormaken in goede banen te leiden Monuta is een kwaliteitsbedrijf waar alles in het teken staat van optimale dienstverlening We zijn dan ook trots op het Keurmerk Uitvaartzorg dat we onlangs behaalden Toch is het keurmerk niet meer dan een vanzelfsprekendheid Als wij met goede samenwerking tussen onze lokale vestigingen en ons hoofdkantoor niet in staat zouden zijn om aan de eisen van het keurmerk te voldoen, dan kan niemand het Kwaliteit is iets waar je elke dag scherp op moet zijn Daar is iedereen zich van bewust De wil is er om door te groeien in marktaandeel, dienstverlening en kwaliteit Wat dat betreft wordt 2007 een belangrijk jaar De vrijblijvendheid is voorbij Dit jaar moet het gaan gebeuren En het gaat ook gebeuren Monuta is er klaar voor Matthijs Huisman, directeur Monuta is er klaar voor 7

8 Verslag Raad van Commissarissen Algemeen De Raad van Commissarissen heeft vanuit haar rol als toezichthoudend orgaan in het afgelopen jaar regelmatig overleg gevoerd met de directie van Monuta Holding NV De voltallige raad is in het afgelopen jaar vijf maal in vergadering bijeengeweest Ter bevordering van de betrokkenheid van de Raad van Commissarissen bij de bedrijfsactiviteiten van Monuta vindt jaarlijks één van de vergaderingen plaats op een lokale vestiging van Monuta Dit jaar heeft de raad zich laten rondleiden in het nieuwe uitvaartcentrum Monuta Innemee in Den Haag Naast de reguliere bijeenkomsten is er gedurende het jaar ook regelmatig informeel contact met de directie en is de raad ook buiten de vergaderingen om actief betrokken bij belangrijke strategische onderwerpen Zo zijn er in het kader van een mogelijke strategische overname in 2006 gesprekken met een externe partij gevoerd waaraan de voorzitter van de raad heeft deelgenomen De jaarrekening, het accountantsrapport en de managementletter zijn zoals ieder jaar besproken met de directie en de externe accountant van Ernst & Young Het actuarieel rapport is uitgebreid aan de orde gesteld en toegelicht door de externe actuaris van Watson Wyatt In het bijzonder is hierbij aandacht geschonken aan de uitkomsten van berekeningen vooruitlopend op het nieuw Financieel Toetsingskader Verder heeft de Raad van Commissarissen zich laten informeren over de voortgang van het actuariële project ter modellering van de verzekeringsportefeuille, waarbij met name een beter inzicht in de verplichtingen- en risicostructuur alsmede de waardeontwikkeling van de portefeuille belangrijke onderwerpen zijn Operationele ontwikkeling In de diverse vergaderingen zijn verder de begroting, de kwartaalcijfers en het strategisch beleid ter sprake geweest Daarnaast is periodiek aandacht besteed aan de strategische en operationele ontwikkeling van het verzekerings- en uitvaartbedrijf In dit kader is de raad nauw betrokken geweest bij een strategisch project gericht op de verdere groei en uitbreiding van het verzekeringsbedrijf Ook heeft de raad zich door de directie laten informeren over het ontwerp en de realisatie van de nieuwe pensioenregeling voor Monuta Als gevolg van nieuwe wet- en regelgeving is deze volledig opnieuw vormgegeven Brainstormsessie Zoals elk jaar is één van de vergaderingen gewijd aan een brainstormsessie waarbij aan de hand van stellingen samen met de directie is gediscussieerd over nieuwe kansen en bedreigingen in zowel de verzekeringsmarkt als de uitvaartmarkt Naast het feit dat dit leidt tot meer inzicht in de maatschappelijke en economische ontwikkelingen in beide markten, draagt dit bij aan de vorming van een gezamenlijke visie op de toekomstige richting van het verzekerings- en uitvaartbedrijf, die zowel door de raad als door de directie gedragen wordt 8

9 Verslag van de Raad van Commissarissen Remuneratie- en selectiecommissie De heer ir AAM Leenen, statutair directeur, heeft na een dienstverband van ruim zeven jaar op eigen verzoek ons bedrijf per 1 maart 2007 verlaten Wij danken hem voor zijn bijdrage aan de ontwikkeling van Monuta, met name op het gebied van ICT en uiteraard het uitvaartbedrijf en wensen hem veel succes voor de toekomst De remuneratie- en selectiecommissie, de heren prof drs LF van Muiswinkel en mr JJJ van Lanschot zijn momenteel in samenspraak met de directievoorzitter bezig met de selectie voor de invulling van de ontstane vacature Beleggingscommissie Namens de Raad van Commissarissen hebben de heren drs C Kamerbeek en dr AJ Vermaat zitting in de beleggingscommissie In de beleggingscommissie zijn de voor Monuta van belang zijnde ontwikkelingen in aandelen- en rentemarkten besproken In 2006 is tevens het strategisch besluit genomen om de beleggingsportefeuille verder te diversificeren door een voorzichtig belang in commodities op te bouwen Naast de reguliere vergaderingen heeft de Raad van Commissarissen éénmaal vergaderd in afwezigheid van de directie, waarbij onder meer het eigen functioneren en dat van de directie is geëvalueerd Jaarrekening 2006 Met genoegen legt de Raad van Commissarissen de aandeelhouder van Monuta Holding het door de directie opgestelde jaarverslag over 2006 voor Conform het bepaalde in de statuten heeft de Raad van Commissarissen de jaarrekening in zijn vergadering van 26 april 2007 besproken met directie, accountant en actuaris en vervolgens vastgesteld De jaarrekening is door Ernst & Young Accountants gecontroleerd en voorzien van een goedkeurende verklaring, zoals opgenomen op pagina 42 van dit verslag Wij stellen u voor de jaarrekening goed te keuren en decharge te verlenen aan de directie voor het gevoerde beleid en aan de Raad van Commissarissen voor het gehouden toezicht Ten slotte spreekt de raad zijn waardering uit jegens de directie en de medewerkers van Monuta voor de inzet en behaalde resultaten over 2006 Apeldoorn, 26 april 2007 Raad van Commissarissen prof dr LF van Muiswinkel, voorzitter drs GH de Heer drs C Kamerbeek mr JJJ van Lanschot dr AJ Vermaat Tot slot is de heer dr AJ Vermaat op 4 juli 2006 namens de raad aanwezig geweest bij één van de vergaderingen van de ondernemingsraad van Monuta In deze vergadering is onder andere gesproken over de resultaten, pensioenen, arbozaken en kantoorautomatisering 9

10 Persoonlijke aandacht, oog en oor voor specifieke wensen, dat is Monuta Het verzorgen van een uitvaart heeft alles te maken met persoonlijke betrokkenheid, met aandacht voor de specifieke wensen van je cliënten Monuta begrijpt dat als geen ander De uitvaartverzekeringen van Monuta kun je dan ook op maat samenstellen Je hebt een keuze, ook bij de naturaverzekeringen, en dat maakt dat mijn cliënten heel bewust voor Monuta kiezen Voor mij is die keuze ook vanzelfsprekend Als klein assurantiekantoor ben je bij veel maatschappijen al gauw een nummer Bij Monuta is dat heel anders Ik heb goed contact met de accountmanager die steeds weer echt de tijd voor me neemt Ik kan altijd bij hem terecht met al mijn vragen en dat geeft veel rust en zekerheid Ik vind dat heel bijzonder voor een maatschappij die de afgelopen jaren flink gegroeid is Wat Monuta ook onderscheidt in de markt is de wijze waarop de organisatie naar buiten treedt Website en brochuremateriaal zijn altijd op-en-top verzorgd en zeer duidelijk, dat hoor ik ook van mijn cliënten Een uitvaartverzekering is nu niet direct een product waar je al bij je eerste afspraak met een cliënt over begint Maar als het dan ter sprake komt, kan ik dankzij Monuta een goed onderbouwd advies neerleggen Ik kan mijn cliënten op een heldere manier uitleggen dat een uitvaartverzekering tegenwoordig een must is en dat de keuzes die je nu maakt, later veel onduidelijkheid kunnen wegnemen bij nabestaanden Ook dat is een bewustwordingsproces waar Monuta op professionele en persoonlijke wijze haar steentje aan bijdraagt Judith Vintges, Judith Vintges Assurantiën, Landgraaf 10

11 Verslag Directie Geconsolideerd Algemeen Voor het vierde jaar op rij heeft Monuta Holding NV een uitstekend financieel resultaat behaald Met een stijging van circa 22 % ten opzichte van vorig jaar is het nettoresultaat uitgekomen op ,- Aangezien onze aandeelhouder, Monuta Stichting, vanuit haar ideële doelstelling geen dividenden opeist en de volledige winst ter investering aangewend kan worden, biedt dit resultaat ons een gezonde basis voor de investeringen die wij jaarlijks in ons bedrijf doen Investeringen om uit te breiden en om de landelijke infrastructuur op een kwalitatief hoog niveau te houden In 2006 is zelfs voor een recordbedrag van 14 miljoen ge nvesteerd, waarbij de financiering met eigen middelen heeft plaatsgevonden Ook over 2006 heeft het uitvaartbedrijf een positieve en stabiele bijdrage aan het resultaat geleverd De nettowinst van ,- ligt op vrijwel gelijk niveau als het jaar 2005, waarbij tevens aangemerkt kan worden dat het reguliere resultaat exclusief incidentele lasten zelfs een forse verbetering laat zien In het afgelopen jaar heeft het uitvaartbedrijf kunnen profiteren van de toenemende bijdrage van de crematoria Gezien de lastige marktomstandigheden met opnieuw een lagere sterfte dan de voorgaande jaren en een niet afnemende druk op ons marktaandeel, mag het resultaat als gezond worden gekwalificeerd Het verzekeringsbedrijf vormt met een nettowinst van ,- de belangrijkste drijvende kracht achter de gezonde financiële ontwikkeling Hoewel de nettowinst opnieuw sterk is opgestuwd door de stijging van de aandelenbeurzen met een koersresultaat van 15 miljoen tot gevolg, is ook het reguliere resultaat over 2006 met circa 24,6 % gestegen ten opzichte van 2005 Aan de basis hiervan staat een toename van het premie-inkomen met circa 11% Splitsing nettoresultaat Verzekeringsbedrijf Regulier resultaat Saldo van resultaten met incidenteel karakter Nettoresultaat Uitvaartbedrijf Regulier resultaat Saldo van resultaten met incidenteel karakter 1 0(107) 0464 Nettoresultaat Nettoresultaat (Bedragen in duizenden euro s) Daarnaast is ook in 2006 wederom een hogere brutoproductie gerealiseerd dan de voorgaande jaren In 2005 was er sprake van een inhaalslag in de verwerking van royementen Deze is in 2006 afgerond waardoor de nettoproductie normaliseert en een forse groei laat zien Waar het resultaat van het uitvaartbedrijf in principe negatief be nvloed wordt door de lagere sterfte in Nederland, heeft dit op ons verzekeringsbedrijf uiteraard een positief effect Door uitstel van de verzekeringsuitkeringen, gekoppeld aan een gemiddeld langere periode van premiebetaling, ontstaat een positief resultaat op sterfte Hoewel de kapitaalmarktrente in 2006 is gestegen, blijft de relatief lage rentestand een punt van aandacht Ondanks de lange looptijd - ofwel duration - van onze beleggingsportefeuille blijven wij te maken hebben met een aanzienlijk rentemismatch-risico 1 Resultaateffecten als gevolg van RJ271 zijn als regulier resultaat aangemerkt 11

12 Verslag van de directie Dit risico is echter inherent aan het specifieke karakter van onze verzekeringsportefeuille, waarbij de verplichtingen een veel langere looptijd dan de beleggingen kennen Met de komende ontwikkelingen op het gebied van Solvency II en de veranderingen in het toezicht van De Nederlandsche Bank (DNB), worden deze risico s meer gekwantificeerd en zichtbaar gemaakt Onze vermogenspositie is echter ruim voldoende om deze risico s, ook bij lage rentestanden, verantwoord te dragen Op het gebied van de vennootschapsbelasting is er door de overheid opnieuw een daling van het belastingpercentage doorgevoerd: van 29,6% naar 25,5% Als gevolg hiervan is een deel van de belastinglatentie vrijgevallen en bedraagt de effectieve belastingdruk over 2006 slechts 22% Dienstverlening en cliëntloyaliteit Monuta streeft naar topkwaliteit in dienstverlening Doel is optimale cliëntloyaliteit te bereiken We zijn daarbij voortdurend bezig verbeteringen aan te brengen in onze dienstverlening Een belangrijke basis daarvoor wordt geleverd door het inzicht, verkregen uit het cliënttevredenheidsonderzoek, waarbij de cliënt wordt gevraagd op alle onderdelen van onze dienstverlening zijn of haar mening te geven Wij zijn verheugd, dat inmiddels gedurende een reeks van jaren de tevredenheid stijgt De medewerkers van Monuta zijn de sleutelfiguren en bepalen daarmee de kwaliteit van dienstverlening Passie voor het vak vormt de belangrijkste drijfveer om samen met de cliënt te komen tot invulling van de diensten die we leveren De wensen van de cliënt zijn het uitgangspunt van ons handelen De cliënt wordt steeds mondiger en is steeds beter ge nformeerd Daarop willen wij maximaal inspelen (latente) behoefte van de cliënt om met zijn of haar naasten de dood bespreekbaar te maken en met hen na te denken hoe zij de uitvaart geregeld willen hebben Uit eigen onderzoek blijkt dat men in families veelal niet op de hoogte is van elkaars wensen op dit gebied Monuta rekent het tot haar maatschappelijke taak om hierover gericht voorlichting te geven aan een breed publiek Maatschappelijk ondernemen Monuta streeft, zoals hierboven vermeld, naar optimale kwaliteit in dienstverlening Belangrijk daarbij is om dit te doen op een financieel gezonde basis, zodat wij onder andere kunnen investeren in de kennis en vaardigheden van onze medewerkers, in faciliteiten en gebouwen en ICT-ondersteuning Naast een gezond bedrijfsresultaat legt Monuta sterk het accent op maatschappelijk ondernemen In dat kader was het bijzonder dat het Monuta Charity Fund (MCF) in het verslagjaar het duizendste project mocht realiseren Het MCF, onder voorzitterschap van Erica Terpstra, stelt zich ten doel om kwetsbare groepen in de samenleving te ondersteunen De medewerkers van Monuta zijn ambassadeur van het fonds evenals de met ons samenwerkende tussenpersonen Het duizendste project betrof een ondersteuning aan het gehandicaptenvoetbalteam van de voetbalvereniging VVOG in Harderwijk De bekende trainer Louis van Gaal heeft op 28 maart 2007 in het AZ-stadion in dit verband een speciale training gegeven aan het G-team Ook het verzekeringsproduct is voor ons veel meer dan het aanbieden van een polis die de financiële gevolgen van de uitvaart dekt Met onze producten willen wij inspelen op de 12

13 Verslag van de directie Monuta-leerstoel Sinds 2 jaar bezet prof dr Luc Deliens de Monuta Leerstoel Publieke Gezondheid en Palliatieve Zorg aan de Medische Faculteit van de Vrije Universiteit in Amsterdam Jaarlijks vindt een groot aantal onderzoeken plaats op het belangrijke terrein van de extramurale palliatieve zorg Wij vinden het belangrijk dat wij op deze wijze als Monuta kunnen bijdragen aan de verbetering van de kwaliteit van leven gedurende de laatste maanden Zo zijn tijdens de internationale dag van de palliatie, op 7 oktober 2006, op initiatief van het VU medisch centrum en een hospice, de deuren van een expertisecentrum geopend Dit centrum wil kennis en ervaring bundelen en beschikbaar stellen voor iedereen die betrokken is bij palliatieve zorg Pensioenen In 2005 is de wetgeving rond pensioenen ingrijpend gewijzigd Als gevolg van de Wet VUT, Prepensioen en Levensloop moesten alle regelingen vanaf 1 januari 2006 aangepast worden Belangrijkste element hierbij was de omzetting van de pensioendatum naar 65 jaar (bij Monuta was dit 61 of 62 jaar) Voor Monuta is deze omvangrijke operatie in het najaar van 2006 afgerond, waarbij er binnen de wettelijke mogelijkheden op zorgvuldige wijze een uitstekende pensioenregeling is ontworpen, die recht doet aan de collectieve belangen van alle betrokkenen De nieuwe pensioenregeling is in overleg met de ondernemingsraad totstandgekomen en goedgekeurd Ook de deelnemersvergadering van Stichting Pensioenfonds Monuta heeft formeel haar akkoord aan de nieuwe regeling gegeven Verzekeringsbedrijf Omvang verzekeringsportefeuille Stijging 10,5 % Aantal verzekerden Stijging 6,6 % Premie-inkomen Stijging 11,4 % Opbrengst beleggingen Stijging 12,6 % Nettoresultaat Stijging 25,7 % (Bedragen in duizenden euro s) Verzekeringsbedrijf Verzekeringsproductie In 2006 zijn 409 nieuwe assurantiekantoren een samenwerking met Monuta aangegaan, waarmee het aantal op 2684 komt Ook het relatief nieuwe distributiekanaal volmachten draagt steeds verder bij aan de resultaten Door ondersteuning vanuit Monuta op zowel ICT- als marketinggebied, worden de volmachtkantoren in staat gesteld om op eenvoudige wijze hun pakketpolissen te verbreden met de uitvaartverzekeringen van Monuta De 41 nieuwe volmachtkantoren in 2006 geven het succes aan van deze formule 13

14 Verslag van de directie Nadat eerder AXA Schade NV een samenwerking met Monuta is aangegaan op volmachtgebied, heeft het afgelopen jaar de Noordhollandsche van 1816 er voor gekozen om de uitvaartverzekering van Monuta aan haar pakket van schadeverzekeringen toe te voegen De keuze past in de lijn die veel verzekeraars volgen De verwachting is dat ook in de komende jaren meerdere verzekeraars dit voorbeeld zullen volgen De realisatie de afgelopen jaren van een goede solide infrastructuur op automatiseringsgebied is de basis geweest voor de oplevering van het extranet van Monuta Dit extranet is eind 2006 zeer succesvol ge mplementeerd Nu al maakt ruim 57 % van de bij ons aangesloten assurantiekantoren gebruik van de geboden mogelijkheden De komende jaren zal Monuta fors blijven investeren in de verdere ontwikkeling van haar extranet om zo te komen tot een verdere noodzakelijke vereenvoudiging van het proces Het aantal via het extranet aangevraagde verzekeringen is ver boven verwachting uitgekomen Ook de mogelijkheden die Monuta biedt aan assurantiekantoren voor het op hun internetsite sluiten van uitvaartverzekeringen hebben in 2006 geleid tot een sterke groei van de internetverkoop met 52,8 % Monuta Zorgadvies BV (MZA), de eigen verkooporganisatie van Monuta, blijft een stabiele factor in de bijdrage aan het resultaat Door het positioneren van MZA als adviseur op het gebied van uitvaartverzorging en de daaruit resulterende verzekering, blijft zij zich onderscheiden van allround en minder gespecialiseerde verzekeringsadviseurs Duitsland In maart 2007 heeft Monuta in Düsseldorf haar Duitse vestiging geopend Met de opening van deze eerste buitenlandse vestiging wil Monuta verder invulling geven aan haar groeiaspiraties Uit marktonderzoek is naar voren gekomen dat er in Duitsland door het wegvallen van de uitvaartdekking uit het Duitse ziekenfonds een enorme verzekeringsbehoefte op het gebied van uitvaart ligt Daarnaast biedt de Duitse markt Monuta de mogelijkheid om haar kennis en ervaring op het gebied van uitvaartverzorging over te brengen De combinatie van beide disciplines van ons bedrijf maakt dat wij een groot vertrouwen hebben in de rol die Monuta op de Duitse verzekeringsmarkt gaat vervullen Toezicht en brancheontwikkelingen In 2006 is het aantal wetten, richtlijnen en gedragscodes wederom toegenomen en is het toezicht op de naleving door AFM en DNB ge ntensiveerd Vanuit de overtuiging dat naleving van de wetten en regels voor de cli nt en de markt uiteindelijk het beste resultaat biedt, is het voor Monuta vanzelfsprekend dat in 2006 hier veel energie in is gestoken De invoering van de Wet op het Financieel Toezicht (WFT) per 1 januari 2007 en haar voorloper de Wet Financiële Dienstverlening (WFD), hebben veel aandacht gevergd Samen met het Nederlands Compliance Instituut is in 2006 gewerkt aan de verdere uitwerking van de compliancefunctie binnen Monuta Dit heeft geresulteerd in een verdere formalisering van de regelingen en codes, waarbij ook controle op de naleving organisatorisch is ingebed door het invullen van de auditfunctie Beleggingsportefeuille Leningen 38% 41% Obligaties 30% 27% Aandelen 18% 16% Hypotheken 4% 6% Deposito s 5% 6% Panden 4% 4% Commodities 1% - 14

15 Verslag van de directie Beleggingsportefeuille 2006 Obligaties 30 % Leningen 38 % Commodities 1 % Panden 4 % Aandelen 18 % Hypotheken 4 % Deposito s 5 % Beleggingen In 2006 is de langdurige trend van een dalende kapitaalmarktrente doorbroken en ligt de lange rente gemiddeld een half procent hoger dan in 2005 Aangezien de vastrentende beleggingen gewaardeerd worden op aflossingswaarde, is de daling in de marktwaarde als gevolg van de rentestijging niet direct zichtbaar en laten deze beleggingen een stabiel beeld zien met een rendement van 5,9 % De aandelenportefeuille heeft zich in 2006 in lijn met de algemene stijging van de aandelenbeurzen opnieuw zeer positief ontwikkeld Als gevolg van de koersstijgingen, gecombineerd met de daling van de waarde van de vastrentende portefeuille, is de weging van de aandelen in het totaal van de portefeuille op basis van marktwaarde toegenomen De weging bevindt zich echter nog wel binnen de strategisch vastgelegde bandbreedte Conform het besluit van de beleggingscommissie is in 2006 een zeer beperkt belang opgebouwd in een indexfonds dat belegt in commodities Onder invloed van de mondiale conjuncturele ontwikkelingen heeft deze beleggingscategorie vooralsnog een negatief rendement laten zien Het beleggingsbeleid is in 2006 ten opzichte van ultimo 2005 ongewijzigd gebleven Ook voor 2007 voorzien wij geen belangrijke koerswijzigingen in het beleggingsbeleid Uitvaartbedrijf Aantal uitvaartopdrachten Aantal crematie-opdrachten (eigen crematoria) Omzet Stijging 1,7 % Bedrijfsresultaat Daling 8,7 % Nettoresultaat Daling 2,6 % (Bedragen in duizenden euro s) Uitvaartbedrijf Algemeen In 2006 heeft het uitvaartbedrijf uitvaarten mogen verzorgen, circa 650 opdrachten minder dan in 2005 Belangrijkste reden hiervoor is het feit dat de landelijke sterfte opnieuw lager is uitgekomen dan het jaar ervoor Gecombineerd met de continue stroom van nieuwe toetreders tot de uitvaartverzorgingsmarkt, zijn de marktomstandigheden ook in 2006 als moeilijk te kenschetsen Met de stijging van 6,5% in het aantal crematieopdrachten, is het belang van de crematoria verder uitgebouwd Wij verwachten dat deze trend zich in de toekomst zal doorzetten De nieuw gerealiseerde crematoria in Zoetermeer en Kerkrade zullen hieraan een belangrijk aandeel leveren 15

16 Verslag van de directie Keurmerk In de uitvaartverzorgingsbranche is in het verslagjaar de definitieve opzet van het in te voeren keurmerk afgerond De eerste bedrijven die willen voldoen aan het keurmerk zijn begin 2007 door een extern bureau geaudit Monuta heeft er voor gekozen meteen bij de eersten te zijn die willen voldoen aan de kwaliteitseisen die het keurmerk stelt Met voldoening stellen wij vast dat op 14 maart 2007 ons door de Stichting Keurmerk Uitvaart het predikaat keurmerk is verleend Wij verwachten dat met de invoering van het keurmerk een belangrijke kwaliteitsimpuls wordt gegeven aan de branche Monuta is van mening dat door de deregulering van de overheid een veel te lage drempel geldt voor toetreding tot de branche Zonder enige vorm van opleiding of praktijkervaring kan men tegenwoordig een eigen uitvaartbedrijf starten Vanuit het oogpunt van zelfregulering is Monuta dan ook één van de initiatiefnemers geweest om in de branche te komen tot de opzet van het keurmerk, waaraan minimaal vereiste kwaliteitsaspecten en praktijkervaring zijn gekoppeld Binnen onze branchevereniging VOU (Vereniging van Ondernemers in de Uitvaartzorg) is het behalen van het keurmerk verplicht, wat wij zeer toejuichen Vooruitzichten Voor het verzekeringsbedrijf verwachten wij een verdere ontwikkeling in de lijn van de afgelopen jaren met gezonde groei van de verzekeringsproductie De activiteiten in Duitsland leveren hieraan op termijn zeker een positieve bijdrage Als gevolg van onze continue investeringen op het gebied van ketenintegratie en de verdere automatisering in de ondersteuning van onze dienstverlening, verwachten wij de komende periode op operationeel gebied goede resultaten te kunnen boeken Op het gebied van de beleggingen voorzien we een voorzichtig positieve ontwikkeling Voor het verzekeringsbedrijf als geheel voorzien wij in 2007 een gezond financieel resultaat Binnen het uitvaartbedrijf blijven we in 2007 met onverminderde kracht sturen op een verdere verbetering van onze dienstverlening In onze overtuiging leidt dit onvermijdelijk tot de noodzakelijke versterking van onze positie in de markt 2007 staat net als 2006 in het teken van forse investeringen in nieuwe locaties en verbetering van de bestaande locaties Ook hierin streven wij naar topkwaliteit Als geheel verwachten wij voor het uitvaartbedrijf in 2007 een stabiel beeld te laten zien in lijn met 2006 Apeldoorn, 26 april 2007 Directie drs CD Hage, directievoorzitter drs WM Huisman RA, directeur ir JW Baake, directeur 16

17 Als je nooit meer een cliënt verliest, krijg je het vanzelf heel erg druk Kwaliteit in uitvaartzorg Het is een ongrijpbaar fenomeen, want wat de één acceptabel vindt, is voor de ander nog lang niet goed genoeg Bij Monuta hebben we echter een duidelijk idee over wat kwaliteit is en hoe we onze dienstverlening continu op een zo hoog mogelijk niveau in de praktijk kunnen brengen Dat bepalen wij namelijk niet, maar onze cliënten Dát kwaliteitsbewustzijn wordt steeds meer de standaard binnen onze organisatie We willen de beste zijn en hebben daarom geijverd voor het Keurmerk Uitvaartzorg Een keurmerk dat we als één van de eersten in de branche mochten ontvangen Daar zijn we natuurlijk erg trots op, maar het is pas een begin Het keurmerk krijgen is lastig, het behouden is pas echt een uitdaging Ons CTO-systeem (Cliënt Tevredenheids Onderzoek) bewijst ons daarbij een grote dienst Door nabestaanden een aantal weken na een uitvaart naar hun ervaringen te vragen, kunnen we actief werken aan nog meer service en kwaliteit Het klinkt vreemd, maar we zijn blij met iedere cliënt die meldt dat die niet tevreden is Daar leren we pas echt van Het doel is uiteindelijk de verwachtingen van de cliënt te overtreffen om zo families voorgoed aan je te binden Dat ze positief over je praten, loyaal aan je zijn en blijven Als je nooit meer een cliënt verliest, krijg je het vanzelf heel erg druk Dat is waar iedereen binnen Monuta zich nu bewust van wordt Die ontwikkeling maakt ons sterk en slagvaardig Gerrit-Jan Geertshuis, hoofd binnendienst uitvaartzorg 17

18 Geconsolideerde balans per 31 december 2006 voor resultaatbestemming Jaarrekening (Bedragen in duizenden euro s) Activa Vaste activa Immateriële vaste activa Goodwill Materiële vaste activa Gebouwen en terreinen Machines en inventarissen Vervoermiddelen Lopende investeringsprojecten Financiële vaste activa Deelnemingen Beleggingen Vlottende activa Voorraden Vorderingen Overlopende acquisitiekosten Liquide middelen

19 Passiva Eigen vermogen Voorzieningen Technische voorzieningen Overige voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden

20 Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2006 (Bedragen in duizenden euro s) Resultaat Baten Premies Omzet uitvaarten Opbrengst aandelen Opbrengst overige beleggingen Af: inkopen en verschotten (46160) (45734) Diverse baten Lasten Personeelskosten Wijziging technische voorzieningen Wijziging overlopende acquisitiekosten (9661) (9642) Uitkeringen en afkopen Afschrijvingen immateriële vaste activa Afschrijvingen materiële vaste activa Intrest Overige bedrijfskosten Diverse lasten (131900) (122471) Bedrijfsresultaat Resultaat deelnemingen Resultaat vóór belastingen Belastingen (6331) (7589) Nettoresultaat

21 Grondslagen voor consolidatie Grondslagen In de consolidatie zijn opgenomen: Monuta Holding NV Monuta Verzekeringsgroep NV Monuta Verzekeringen NV Monuta Kantorencentrum BV Monuta Financieringen BV Monuta Zorgadvies BV Monuta Voorzieningsfonds BV Monuta Uitvaartgroep NV Monuta Uitvaartverzorging NV Arcada Uitvaartverzorging BV Monuta Franchise BV Monuta Crematoria Exploitatie BV Monuta Begraafplaats Exploitatie BV Humator BV Monuta Vastgoed Beheer BV Apeldoorn Apeldoorn Apeldoorn Apeldoorn Apeldoorn Apeldoorn Apeldoorn Apeldoorn Apeldoorn Enschede Apeldoorn Apeldoorn Apeldoorn s-gravenhage Apeldoorn In alle geconsolideerde vennootschappen is het directe of indirecte belang van Monuta Holding NV 100% Monuta Uitvaartgroep NV is partner in: Maatschap Uitvaartcentrum Soest 33 1 / 3 % Maatschap Uitvaartcentrum Alphen a/d Rijn 50 % Uitvaartcentrum Zwolle BV 50 % Monuta Crematoria Exploitatie BV is partner in de maatschappen: Maatschap Crematorium Kranenburg Zwolle 50 % Maatschap Crematorium De Meerdijk 50 % Deelnemingen waarvan het belang beperkt is en die geen activiteiten ontplooien, zijn niet in bovenstaand overzicht vermeld Bij de Kamer van Koophandel te Apeldoorn is een lijst van deelnemingen gedeponeerd waarvoor Monuta Holding NV een aansprakelijkheidsstelling, overeenkomstig artikel 403 Boek 2, titel 9 van het Burgerlijk Wetboek, heeft afgegeven Vennootschappelijke winst- en verliesrekening Er is gebruikgemaakt van de, in Boek 2 artikel 402 van het Burgerlijk Wetboek geboden, mogelijkheid tot opstelling van een verkorte vennootschappelijke winst- en verliesrekening 21

22 Waarderingsgrondslagen en grondslagen voor resultaatbepaling Grondslagen Stelselwijzigingen Pensioenen Monuta kent een pensioenregeling die wordt gekwalificeerd als een Defined Benefit regeling De pensioenregeling wordt uitgevoerd door een ondernemingspensioenfonds, Stichting Pensioenfonds Monuta Daarnaast is een deel van de pensioenen verzekerd bij diverse verzekeringsmaatschappijen Tot en met boekjaar 2004 werden de lasten uit hoofde van de pensioenregeling bepaald door de in het boekjaar betaalde premies Bij Monuta Holding NV kwam tot en met het boekjaar 2004 op de balans geen voorziening met betrekking tot pensioenen voor In het boekjaar 2005 is op grond van wettelijke voorschriften een stelselwijziging doorgevoerd in de waardering van pensioenverplichtingen in de balans en de bepaling van pensioenlasten in de winst- en verliesrekening Vanaf 2005 worden de pensioenverplichtingen en de pensioenlasten berekend volgens de projected unit credit method Dit is een actuariële methode waarin de toegekende pensioenaanspraken per dienstjaar als afzonderlijke elementen van de uiteindelijke verplichting uit hoofde van de toezegging worden beschouwd en gewaardeerd Op de berekende verplichting wordt de actuele waarde van de voor de pensioenen aangehouden beleggingen in mindering gebracht De regeling is beschreven in Richtlijn 271 van de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving Jubileumuitkeringen Monuta heeft een regeling waarbij aan werknemers een bedrag wordt uitgekeerd na 10, 20, 30 en 40 jaar dienstverband en bij pensionering Bij Monuta Holding NV kwam tot en met boekjaar 2004 op de balans geen voorziening met betrekking tot jubilea voor In het boekjaar 2005 is op grond van wettelijke voorschriften een stelselwijziging doorgevoerd in de waardering van jubileumverplichtingen in de balans en de bepaling van jubileumlasten in de winst- en verliesrekening Vanaf 2005 worden de jubileumverplichtingen en de jubileumlasten actuarieel berekend De regeling is beschreven in Richtlijn 271 van de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving Niet-gerealiseerde koersverschillen aandelen Met ingang van het boekjaar 2005 worden alle gerealiseerde en ongerealiseerde koersverschillen op aandelen ten laste cq ten gunste van de winst- en verliesrekening gebracht Tot 1 januari 2005 werden gerealiseerde en ongerealiseerde koersverschillen uit hoofde van waardemutaties van aandelen opgenomen in de herwaarderingsreserve beleggingen, onder aftrek van 31,5% voorziening voor latente belastingverplichtingen Indien de stand van de herwaarderingsreserve beleggingen aan het einde van het jaar nul was, dan werden de overige koersverliezen ten laste van de winst- en verliesrekening gebracht Indien de aandelen op een later moment in waarde stegen, werden de koerswinsten, voorzover deze de eerder ten laste van de winst- en verliesrekening gebrachte koersverliezen niet overstegen, ten gunste van de winsten verliesrekening gebracht Voor zover de stand dat toeliet, werd jaarlijks een resultaat geboekt, ter grootte van 2% boven het u-rendement onder aftrek van gerealiseerde directe opbrengsten uit aandelen Waarderingsgrondslagen Immateriële vaste activa De, bij overname van ondernemingen en verzekeringsportefeuilles, betaalde goodwill wordt gewaardeerd tegen de aanschaffingskosten verminderd met lineaire afschrijvingen De afschrijving is gebaseerd op de economische levensduur, die op 20 jaar gesteld is Jaarlijks wordt een zogenaamde impairment test uitgevoerd, ter beoordeling van de boekwaarde van de betaalde goodwill in het uitvaartbedrijf 22

23 Waarderingsgrondslagen en grondslagen voor resultaatbepaling Materiële vaste activa De materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de aanschaffingswaarde of stichtingskosten, verminderd met de jaarlijkse afschrijvingen hierover De afschrijvingen over in het boekjaar aangeschafte activa, geschieden vanaf het moment van ingebruikneming Op terreinen wordt niet afgeschreven De afschrijvingspercentages zijn als volgt: Gebouwen 3 % - 5 % Machines 6 2 / 3 % - 20 % Inventarissen (incl computerprogrammatuur) 10 % - 35 % Vervoermiddelen (tot restwaarde) 20 % Financiële vaste activa Deelnemingen worden gewaardeerd tegen de netto vermogenswaarde per het einde van het boekjaar Onder de beleggingen zijn begrepen: beleggingspanden, aandelen, commodities, obligaties, vorderingen uit hypothecaire leningen, vorderingen uit andere leningen en deposito s bij kredietinstellingen Beleggingen in beleggingspanden zijn gewaardeerd tegen marktwaarde Aandelen en commodities zijn gewaardeerd tegen de beurskoers aan het einde van het boekjaar Obligaties en vorderingen uit andere leningen zijn gewaardeerd tegen de aflossingswaarde Resultaten uit ruiltransacties en agio/disagio bij aankopen, worden onder de overlopende activa of passiva opgenomen en geamortiseerd over de looptijd van de vervangende belegging Vorderingen uit hypothecaire leningen en deposito s bij kredietinstellingen, zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde Overlopende acquisitiekosten Voor uitvaartverzekeringen met een spaarelement, wordt als acquisitiekosten in het jaar van afsluiten 5 % (tot en met %) van het verzekerd bedrag geactiveerd en in 3/4 van de premiebetalingsduur (met een maximum van 30 jaar) afgeschreven In het verzekerd bedrag is indexering van verzekeringen inbegrepen Voorraden De voorraden zijn gewaardeerd tegen inkoopprijzen, verminderd met een voorziening voor incourantheid Vorderingen De vorderingen worden opgenomen voor het nominale bedrag, verminderd met een voorziening voor dubieuze vorderingen Technische voorzieningen De technische voorzieningen zijn berekend volgens de netto-methode op basis van 4 % rekenrente en de sterftetafels GBM , GBM , GBM/GBV , GBM , GBM en GBM Voor uitvaartverzekeringen gesloten na 1 november 1999 en voor kapitaal- en risicoverzekeringen gesloten na 1 augustus 1999, zijn de technische voorzieningen berekend op basis van 3 % rekenrente Met ingang van 2003 worden de technische voorzieningen voor premievrije ge ndexeerde naturapakketten berekend op basis van 0 % rekenrente Ten behoeve van toekomstige administratiekosten is in de voorziening een bedrag opgenomen dat is berekend volgens de inventarismethode, uitgaande van de in de premie opgenomen opslag voor doorlopende kosten Op de technische voorzieningen is de rentestandkorting in mindering gebracht Rentestandkorting De rentestandkorting wordt gewaardeerd tegen de geactiveerde kortingen verminderd met de jaarlijkse afschrijvingen hierover De geactiveerde rentestandkorting wordt in tien jaar lineair afgeschreven 23

24 Waarderingsgrondslagen en grondslagen voor resultaatbepaling Voorziening voor pensioenen De voorziening voor pensioenen is vanaf 2005 berekend volgens de projected unit credit method De grondslagen van berekening zijn nader uiteengezet bij de toelichting op de geconsolideerde balans onder voorziening voor pensioenen Voorziening voor latente belastingverplichtingen Deze voorziening is opgenomen voor 25,5% (2005: 29,6%) van het verschil tussen de commerciële en de fiscale waardering van activa en passiva Voorziening voor jubileumuitkeringen De voorziening voor jubileumuitkeringen is actuarieel berekend De grondslagen voor berekening zijn nader uiteengezet bij de toelichting op de geconsolideerde balans onder voorziening voor jubileumuitkeringen Overige activa en passiva De overige activa en passiva zijn gewaardeerd tegen de nominale waarden Grondslagen voor de resultaatbepaling Voor de berekening van de wijziging in de technische voorzieningen, die ten laste van het resultaat wordt gebracht, wordt verwezen naar de waarderingsgrondslagen De opbrengsten uit beleggingen bestaan uit de directe rendementen op de beleggingsportefeuille, alsmede gerealiseerde en ongerealiseerde koersresultaten op aandelen Eventuele waardestijgingen van toegekende opties komen ten laste van het resultaat van het boekjaar De pensioenlasten zijn met ingang van 2005 bepaald op basis van de projected unit credit method De grondslagen van de berekening zijn nader uiteengezet bij de toelichting op de geconsolideerde balans onder voorziening voor pensioenen Belastingen naar het resultaat worden berekend op basis van het bedrijfseconomisch resultaat, rekening houdend met fiscale faciliteiten In de winst- en verliesrekening, worden de aan het boekjaar toe te rekenen overige baten en lasten verantwoord op basis van historische kosten 24

25 Kasstroomoverzicht (Bedragen in duizenden euro s) Kasstroomoverzicht Kasstroom uit operationele activiteiten Nettowinst Mutatie opties Ongerealiseerd koersresultaat op aandelen en commodities (14441) (2616) Vermeerdering technische voorziening eigen rekening Mutatie overige voorzieningen Afschrijving acquisitiekosten Afschrijving materiële vaste activa Afschrijving immateriële vaste activa Mutatie kortlopende schulden Activering acquisitiekosten (20727) (18966) Mutatie vorderingen (9250) (1661) Overige mutaties Totaal kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investerings- en beleggingsactiviteiten Investeringen en aankopen Beleggingen in beleggingspanden en in aandelen (9194) (76588) Beleggingen in groepsmaatschappijen en deelnemingen (89) (154) Vastrentende beleggingen (48773) (74675) Materiële vaste activa (14425) (7731) Desinvesteringen, aflossingen en verkopen Beleggingen in beleggingspanden en in aandelen Vastrentende beleggingen Materiële vaste activa Totaal kasstroom uit investerings- en beleggingsactiviteiten (55460) (68322) Kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie langlopende leningen Totaal kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie liquide middelen (8325) (9688) 25

26 Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december 2006 (Bedragen in duizenden euro s) Immateriële vaste activa Goodwill Stand begin boekjaar Betaalde goodwill Afschrijving (1869) (1882) Stand einde boekjaar Materiële vaste activa Aanschaffings- Cumulatieve Boekwaarde waarde afschrijvingen Gebouwen en terreinen Machines en inventarissen Vervoermiddelen Lopende investeringsprojecten Totaal Verloop materiële Boekwaarde Netto Afschrijvingen Boekwaarde vaste activa investeringen Gebouwen en terreinen Machines en inventarissen Vervoermiddelen 347 (49) Lopende investeringsprojecten Totaal

27 Financiële vaste activa Deelnemingen Netto-vermogenswaarde begin boekjaar Terugbetaling (3) (4) Resultaat boekjaar Netto-vermogenswaarde einde boekjaar Beleggingen Boekwaarde Verhogingen, Verlagingen, Boekwaarde Marktwaarde aankopen verkopen, in 2006 aflossingen in 2006 Beleggingspanden Aandelen Commodities Obligaties Hypotheken Leningen op schuldbekentenis Deposito s Totaal De marktwaarde van de beleggingspanden is berekend met behulp van de huurwaarde per pand De marktwaarde van de aandelen, commodities en de obligaties is gebaseerd op de beurswaarde De berekening van de marktwaarde van leningen op schuldbekentenis en deposito s is gebaseerd op de toekomstige kasstromen rekening houdend met resterende looptijd, intrestpercentage en opslagen behorend bij het type lening en debiteur 27

28 Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december 2006 (Bedragen in duizenden euro s) Vorderingen Debiteuren Overige vorderingen Totaal Overlopende acquisitiekosten Stand begin boekjaar Activering (inclusief toename door overnames) Afschrijving (11066) (9324) Stand einde boekjaar Eigen vermogen Een toelichting op de samenstelling en het verloop van het eigen vermogen, is opgenomen in de toelichting op de vennootschappelijke balans Technische voorzieningen Technische voorziening voor levensverzekeringen en natura-uitvaartverzekeringen Technische voorziening voor niet-verdiende premies en lopende risico s Overige technische voorzieningen Rentestandkorting (3412) (3562) Totaal

29 Overige voorzieningen Voorziening voor pensioenen Voorziening voor latente belastingverplichtingen Voorziening voor jubileumuitkeringen Totaal Voorziening voor pensioenen Monuta kent per 31 december 2006 voor haar personeel een pensioenregeling die wordt gekenschetst als een ge ndexeerde middelloonregeling De indexering is voor de actieve deelnemers onvoorwaardelijk Bij de berekening van de voorziening voor pensioenen zijn met betrekking tot de contante waarde van de toegekende pensioenaanspraken de volgende actuariële grondslagen gehanteerd: - Discontovoet 4,25 % - Toekomstige salarisstijging 2,5 % - Jaarlijkse stijging franchise 2,5 % - Indexering opgebouwde pensioenen actieven 2,5 % - Indexering opgebouwde pensioenen inactieven 2,0 % - Overlevingstafels GBM/GBV 1990/95 met 2 resp 1 jaar leeftijdterugstelling Voorts is bij de berekening van de pensioenlasten in de winst- en verliesrekening een verwacht rendement op beleggingen van 5 % gehanteerd Uit het navolgend overzicht blijkt de opbouw van de voorziening voor pensioenen per 31 december 2006 ad Contante waarde van de toegekende pensioenaanspraken Af: beleggingen tegen actuele waarde Tekort Af: niet in aanmerking genomen actuariële resultaten, per saldo verlies 2168 Voorziening per 31 december Het verloop van de voorziening voor pensioenen gedurende 2006 is als volgt: Stand per begin boekjaar Af: mutatie 2006 (25) Stand per einde boekjaar De stand is na aftrek van niet in aanmerking genomen actuariële resultaten (per saldo verliezen) Actuariële resultaten worden toegerekend aan de winst- en verliesrekening gedurende de resterende gemiddelde diensttijd van de actieve deelnemers 29

30 Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december 2006 (Bedragen in duizenden euro s) Voorziening voor jubileumuitkeringen Monuta heeft een regeling waarbij aan werknemers een bedrag wordt uitgekeerd na 10, 20, 30 of 40 jaar dienstverband en bij pensionering Bij de berekening van de voorziening voor jubileumuitkeringen zijn met betrekking tot de contante waarde van de nog toe te kennen jubileumuitkeringen de volgende actuariële grondslagen gehanteerd: - Discontovoet 4,0 % - Toekomstige salarisstijging 2,5 % - Overlevingstafels GBM/GBV 1990/95 met 2 resp 1 jaar leeftijdterugstelling Het verloop van de voorziening voor jubileumuitkeringen gedurende 2006 is als volgt: Stand per begin boekjaar 1428 Bij: mutatie Stand per einde boekjaar 1529 Langlopende schulden totaal vervallend totaal vervallend na 5 jaar na 5 jaar Gestort door deposanten ten behoeve van toekomstige uitvaartkosten Kasgeldleningen Overige langlopende schulden Totaal