VASt Actieplan BOVATIN Versie 3 november 2005

Transcriptie

1 VASt Actieplan BOVATIN Versie 3 november

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding De Stoffenmanager Bouwnijverheid Het actieplan Samenwerking NOA en BOVATIN Doelstelling en monitoring Leeswijzer Projectorganisatie Beschrijving projectorganisatie Projectplanning Actieplan deel 1: verbeteren stoffenbeleid in het tegelzettersbedrijf en implementatie Stoffenmanager Bouwnijverheid Inleiding Tweeledig doel Doelgroepen Actoren Communicatieboodschap Toonzetting Strategie Algemene bewustwording Implementatie en communicatie van de Stoffenmanager Bouwnijverheid Voorbeeldbedrijven Bijeenkomsten en evenementen Publiciteit Te ontwikkelen middelen Infrastructuur en organisatie Rolverdeling en uitvoering Tijdspad/fasering Actieplan deel 2: Vervolmaken en valideren Stoffenmanager Bouwnijverheid Witte vlekken in de Stoffenmanager Bouwnijverheid Koppeling met het Arbouw content management systeem Productendatabase Systeemaanpassingen Koppeling branche RI&E en Stoffenmanager Bouwnijverheid Lay-out Validatie Stoffenmanager Bouwnijverheid Toetsen van aannamen route Validatie route

3 Samenvatting Dit VASt-actieplan wordt ingediend door Arbouw op initiatief van de Bond van Aannemers van Tegelwerken in Nederland (BOVATIN). De activiteiten in het actieplan moeten enerzijds leiden tot de implementatie van het online instrument Stoffenmanager Bouwnijverheid (voorheen Arbouw Toolkit) bij de tegelzettersbedrijven. Anderzijds moet het vervolmaken en valideren van het instrument leiden tot acceptatie door de bedrijven en leveranciers als zijnde een goed hulpmiddel om op grond van informatie over gevaren en blootstelling de juiste keuzen te maken voor het beheersen van risicovolle situaties. Het Actieplan kan in twee delen verdeeld worden, namelijk: Deel 1. Verbeteren stoffenbeleid in het tegelzettersbedrijf en implementatie Stoffenmanager Bouwnijverheid Deel 2. Vervolmaken en valideren van de Stoffenmanager Bouwnijverheid. Deel 1 omvat drie onderdelen, namelijk algemene bewustwording, implementatie en communicatie van de Stoffenmanager Bouwnijverheid en infrastructuur en organisatie. Deel 2 omvat twee onderdelen, namelijk het oplossen van witte vlekken binnen de Stoffenmanager Bouwnijverheid en de validatie van de Stoffenmanager Bouwnijverheid. In het traject voorafgaand aan dit actieplan (december 2004 t/m december 2005) is de Stoffenmanager Bouwnijverheid ontwikkeld. Hiervoor is door de BOVATIN samengewerkt met de branchevereniging voor stukadoors, de NOA. Tijdens dit traject is gebleken dat er veel overeenkomsten bestaan tussen de tegelzetbranche en de stukadoorsbranche. Om deze reden is ervoor gekozen om de projectorganisatie rondom het actieplan gezamenlijk op te tuigen. Ook zal een deel van bovengenoemde activiteiten samen met de NOA worden uitgevoerd. 3

4 1. Inleiding 1.1 De Stoffenmanager Bouwnijverheid Tegelzetters hebben tijdens hun werkzaamheden te maken met gevaarlijke stoffen, zoals tegellijm, stof en reinigingsmiddelen. Er is binnen de branchevereniging en Arbouw veel kennis aanwezig over deze blootstelling, de mogelijke effecten en de maatregelen die mogelijk zijn om blootstelling te verminderen. De BOVATIN vindt het belangrijk om gezondheidschade door het werken met deze producten zoveel mogelijk te voorkomen. Om deze reden heeft zij in samenwerking met de branchevereniging voor de stukadoors (NOA) opdracht gegeven aan Arbouw om een instrument te ontwikkelen waarmee de beschikbare kennis via een geïntegreerd instrument toegankelijk wordt gemaakt voor tegelzet- en stukadoorsbedrijven. Het initiatief tot dit project is genomen door CAOpartijen in de afbouwsector van de bouwnijverheid. In de periode van december 2004 tot en met december 2005 heeft Arbouw dit instrument met de naam Stoffenmanager Bouwnijverheid ontwikkeld. Het instrument is een internetapplicatie waarmee blootstelling aan gevaarlijke stoffen wordt beoordeeld, advies voor de beheersing van blootstelling wordt gegeven en werkplekinstructiekaarten worden aangemaakt. Het instrument gaat als pilotproject worden gebruikt in de tegelzetters- en stukadoorsbranche, maar zal ook in andere branches van de bouwnijverheid toepasbaar zijn. Voor de ontwikkeling van de Stoffenmanager Bouwnijverheid heeft Arbouw subsidie van het Ministerie van SZW ontvangen. Deze subsidie hangt samen met twee andere gesubsidieerde projecten, namelijk voor een voorbereidend actieplan voor de stukadoorsbranche en één voor de tegelzettersbranche. Het doel van het voorbereidende actieplan is te komen tot een actieplan voor verbetering van het stoffenbeleid op bedrijfsniveau. De Stoffenmanager Bouwnijverheid speelt hierbij een centrale rol. Momenteel is de grafische vormgeving van de Stoffenmanager Bouwnijverheid gebaseerd op de generieke Stoffenmanager 2.0 (ontwikkeld door TNO, BECO en Arbo Unie). Het is de bedoeling dat de Stoffenmanager Bouwnijverheid voor de tegelzet- en stukadoorsbedrijven de look and feel krijgt van de Arbouw website. Echter, een nieuwe versie van de Arbouw website met een vernieuwde grafische vormgeving is in voorbereiding en ontwikkeling. Naar verwachting is de nieuwe Arbouw website, en daarmee dus ook de Stoffenmanager Bouwnijverheid voor de tegelzet- en stukadoorsbranche, gereed in het eerste kwartaal van Het actieplan Zoals hierboven beschreven speelt de Stoffenmanager Bouwnijverheid een centrale rol in het actieplan voor de tegelzettersbranche. De activiteiten die opgenomen zijn in het actieplan moeten leiden tot de implementatie en acceptatie van de Stoffenmanager Bouwnijverheid door tegelzetters. Het Actieplan bestaat uit delen, namelijk: Deel 1. Verbeteren van het stoffenbeleid in het tegelzettersbedrijf, met als centraal element acceptactie en implementatie van het instrument Stoffenmanager Bouwnijverheid Deel 2. Vervolmaken en valideren van de Stoffenmanager Bouwnijverheid 1.3 Samenwerking NOA en BOVATIN Tijdens het uitvoeren van het voorbereidend actieplan is gebleken dat tegelzetters en stukadoors veel overeenkomsten hebben. De grootte en organisatie van bedrijven is vergelijkbaar, de werknemers hebben vergelijkbare opleidingsniveaus en er wordt voor een deel met dezelfde soorten producten gewerkt. Daarnaast zullen vooral in deel 2 van het actieplan enkele activiteiten plaatsvinden die gelijk zijn voor de NOA en de BOVATIN. Om deze reden hebben de NOA en de BOVATIN ervoor gekozen de projectorganisatie rondom de actieplannen gezamenlijk op te tuigen en ook de kosten voor overlappende activiteiten onderling te verdelen. 4

5 1.4 Doelstelling en monitoring De doelstelling van het actieplan is verbetering van het stoffenbeleid in het tegelzettersbedrijf. De implementatie en acceptatie van de Stoffenmanager Bouwnijverheid speelt daarbij een centrale rol. Er zal geen specifieke voor- en nameting worden uitgevoerd. Wel zal monitoring plaatsvinden van de frequentie waarmee de verschillende onderdelen van het online instrument Stoffenmanager Bouwnijverheid worden gebruikt. 1.5 Leeswijzer Het VASt Actieplan BOVATIN bestaat uit vier hoofdstukken, namelijk: 1. Inleiding 2. Projectorganisatie en overall planning 3. Deel 1 Verbeteren van het stoffenbeleid in het tegelzettersbedrijf en implementatie van de Stoffenmanager Bouwnijverheid 4. Deel 2 Vervolmaken en valideren van de Stoffenmanager Bouwnijverheid. In het tweede hoofdstuk wordt de organisatie rondom de uitvoering van het actieplan beschreven. In hoofdstuk 3 wordt ingegaan op de activiteiten van deel 1 van het actieplan. Tenslotte wordt in hoofdstuk 4 deel 2 van het actieplan beschreven. 5

6 2. Projectorganisatie 2.1 Beschrijving projectorganisatie Zoals aangegeven is er veel overlap tussen de actieplannen van de NOA en de BOVATIN. Om deze reden is ervoor gekozen de projectorganisatie rondom de actieplannen samen op te tuigen en de kosten hiervoor ook samen te delen. De projectleiding is in handen van Arbouw. Om de samenhang tussen de verschillende projecten te borgen en de voortgang van het totale actieplan te bewaken is gekozen voor een projectorganisatie die bestaat uit twee groepen: - Klankbord- en begeleidingsgroep; - Projectgroep Stoffenmanager Bouwnijverheid; Coördinatie van deel 1 van het actieplan is in handen van de afdeling Bedrijfstakondersteuning van Arbouw. Uitvoering van de plannen vindt in samenwerking met de vertegenwoordigers van de NOA en de BOVATIN plaats. De klankbord- en begeleidingsgroep moet ervoor zorgen dat in de verschillende projecten voldoende rekening wordt gehouden met de tegelzetters en dat de eindresultaten geschikt zijn voor deze doelgroep. Ook bewaakt deze dat de uitvoering plaatsvindt conform het actieplan en de eisen die hieraan gesteld worden vanuit het programma VASt. Leden van deze groep zijn: - de leden van de projectgroep (zie onder) - de heer P. Bakker, vertegenwoordiger van het bestuur van de BOVATIN - een directeur van een tegelzetbedrijf en lid van de BOVATIN - vertegenwoordiger(s) van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De klankbord- en begeleidingsgroep vergadert samen met die van de stukadoorsbranche. De projectgroep Stoffenmanager Bouwnijverheid bestaat uit vertegenwoordigers van de uitvoerende partijen die zich bezighouden met activiteiten die vallen onder deel 1, te weten het vervolmaken en valideren van de Stoffenmanager Bouwnijverheid. Vooralsnog wordt uitgegaan van de volgende personen: - de heer T. Spee, Arbouw (projectleiding); - de heer J. Hogenes, Arbouw (begeleiding automatiseringsprojecten); - mevrouw A. van Nieuwmegen, Arbouw (begeleiding automatiseringsprojecten, agendalid); - de heer M. van Wijk, BECO (uitvoering automatiseringsprojecten); - mevrouw H. de Roos, BECO (uitvoering automatiseringsprojecten); - de heer H. Heussen, Arbo Unie (inhoudelijke input en validatie); - de heer J. West, Arbo Unie (inhoudelijke input en validatie); - mevrouw T. Onos, Arbo Advies Onos (projectsecretariaat). 6

7 2.2 Projectplanning Het heeft de voorkeur dat de witte vlekken binnen de Stoffenmanager Bouwnijverheid zo veel mogelijk zijn ingevuld alvorens het instrument in de markt wordt gezet. Om deze reden zal deel 2 eerder starten dan deel 1. In onderstaande tabel is de overall planning weergegeven. Projectonderdeel Algemeen 1 e kwartaal 2 e kwartaal 3 e kwartaal 4 e kwartaal 1 e kwartaal 1.1 Halfjaarverslagen en eindverslag X X X 1.2 Administratieve afronding X 3 Verbeteren stoffenbeleid en implementatie 3.8 Algemene bewustwording X x x 3.9 Implementatie en communicatie x x X X 3.10 Infrastructuur en organisatie X X X X X X 3 Vervolmaken en valideren Stoffenmanager Bouwnijverheid 4.1 Invullen witte vlekken Koppeling Arbouw CMS x x Productendatabase x x Systeemaanpassingen x x Koppeling met branche RI&E x 4.2 Validatie Toetsen van aannamen in route 1 x x Validatie route 2 x x 2 e kwartaal 7

8 3. Actieplan deel 1: verbeteren stoffenbeleid in het tegelzettersbedrijf en implementatie Stoffenmanager Bouwnijverheid 3.1. Inleiding Voor het verbeteren van het stoffenbeleid in het tegelzettersbedrijf is een centrale rol toebedacht aan de Stoffenmanager Bouwnijverheid. Echter, het bewustzijn van de risico s van de stoffen en producten waarmee wordt gewerkt is laag. Zo klaagt volgens gegevens van Arbouw bijvoorbeeld 69% van de tegelzetters over stof, maar de notie dat dit stof toxische componenten zoals kwarts kan bevatten is vrijwel afwezig. De eerste voorwaarde voor een goed gebruik van de Stoffenmanager Bouwnijverheid is daarom de bewustwording van de risico s van stoffen en producten bij tegelzetters en stukadoors. Hieraan zal dan ook als eerste worden gewerkt. De tegelzetter werkt op de bouwplaats binnen het grotere geheel van een project. Werkzaamheden spelen zich vaak tegelijkertijd af, voor wat betreft de samenlopende arborisico s onder coördinatie van de coördinator uitvoeringsfase. Het is dan ook van groot belang dat niet alleen de tegelzetter, maar de gehele bedrijfstak algemene informatie over risico s van bouwmaterialen en bouwproducten ontvangt. Bovendien is het de bedoeling dat de Stoffenmanager Bouwnijverheid te zijner tijd door de gehele bedrijfstak zal worden gebruikt. Daarom zal het te ontwikkelen materiaal voor algemene bewustwording ook buiten de branches stukadoor en tegelzetter worden verspreid. Er zullen echter geen speciale initiatieven buiten deze branches worden genomen. De boodschap zal zeer aan kracht winnen als deze door zoveel mogelijk instanties wordt uitgedragen. Het streven is daarom een aantal intermediare kaders in te schakelen voor het uitdragen van de boodschap. Te denken valt aan arbodiensten en aan leveranciers van bouwmaterialen en bouwproducten. Voorts treedt Arbouw uiteraard op als intermediair kader voor de bedrijfstak. De infrastructuur en organisatie rond het instrument vormt een essentieel onderdeel van de implementatie van Stoffenmanager Bouwnijverheid. De applicatie zal moeten worden gehost, zal actueel moeten worden gehouden en gebruikers moeten ergens met hun vragen terecht kunnen. Het implementatietraject valt dus uiteen in drie onderdelen: - algemene bewustwording dat het werken met bouwmaterialen en bouwproducten met gezondheidsrisico s gepaard kan gaan; - implementatie en communicatie van de Stoffenmanager Bouwnijverheid; - infrastructuur en organisatie. 3.2 Tweeledig doel Zoals gemeld is tijdens de ontwikkeling van de Stoffenmanager Bouwnijverheid gebleken dat tegelzetters zich niet altijd bewust zijn van het feit dat ook zij in hun werk te maken kunnen hebben met stoffen die schadelijk zijn voor hun gezondheid. Het eerste doel van dit actieplan is daarom werkgevers en werknemers bewust te maken van het feit dat het altijd belangrijk is om vooraf na te gaan of zij te maken krijgen met gevaarlijke stoffen. Als dat zo is, welke alternatieven in hun situatie toepasbaar zijn dan wel welke beheersmaatregelen moeten worden genomen. De Stoffenmanager Bouwnijverheid kan op een eenvoudige wijze informatie geven over de risico s die samenhangen met bepaalde producten en werkzaamheden. Daarnaast geeft het instrument advies over mogelijkheden om de blootstelling te verminderen. De Stoffenmanager Bouwnijverheid kan daarom gebruikt worden om de kennis van werkgevers over gevaarlijke stoffen, risico s en beheersmaatregelen te vergroten. Een tweede doel is werkgevers en werknemers bekend en vertrouwd te maken met de Stoffenmanager Bouwnijverheid als bruikbaar instrument in hun dagelijkse praktijk. Om het gebruik van het instrument verder aan te moedigen, wordt ook gewezen op de bruikbaarheid van de stoffenmanager voor het voldoen aan verplichtingen op grond van de Arbeidsomstandighedenwet: inventarisatie en registratie gevaarlijke stoffen, voorlichting en instructie, en dergelijke. 8

9 3.3 Doelgroepen Er worden drie doelgroepen onderscheiden: Twee primaire doelgroepen: - Werkgevers van tegelzetbedrijven - Werknemers van tegelzetbedrijven Een secundaire doelgroep: - Zelfstandige tegelzetters zonder personeel Werkgevers van tegelzetbedrijven De tegelzettersbranche bestaat uit ongeveer 1100 bedrijven waarvan er 350 lid zijn van de BOVATIN. De leden van de BOVATIN hebben gemiddeld 8 werknemers in dienst. De 350 bij de BOVATIN aangesloten bedrijven, hebben ongeveer 70% van de tegelzetters in Nederland in dienst. Voor tegelzetbedrijven geldt dat de directeur van het bedrijf veelal meewerkt. Het opleidingsniveau varieert van LBO tot HBO-niveau. De werkgever heeft over het algemeen naast uitvoerende taken ook veel andere taken (administratie, acquisitie, personeelszaken, etc.), waardoor de werkdagen lang zijn. Mede door deze hoeveelheid werk, wordt lang niet alle schriftelijke informatie die zij ontvangen daadwerkelijk gelezen. Werknemers van tegelzetbedrijven In Nederland werken naar schatting tegelzetters. Het opleidingsniveau is over het algemeen laag. De gemiddelde tegelzetter leest niet veel en niet graag. Zelfstandige tegelzetters zonder personeel Het aantal zelfstandige tegelzetters zonder personeel is relatief groot. Deze doelgroep is vergelijkbaar met werkgevers en werknemers van tegelzetbedrijven. Het belangrijkste kenmerk van deze doelgroep is dat zij grotendeels niet gebonden is aan de regelgeving uit de Arbowet (voor zover derden niet in gevaar worden gebracht). De doelgroep kan slechts via bestaande kanalen zoals vakbladen worden benaderd. 3.4 Actoren De volgende actoren spelen een rol bij het opstellen van het actieplan: - De BOVATIN; - Leveranciers van producten (lijmen, cement, kitten, voorstrijk- en schoonmaakmiddelen); - Arbouw; - Arbodiensten; - Overheid. 3.5 Communicatieboodschap Alle acties uit dit communicatieplan moeten gezamenlijk tot resultaat hebben dat de verschillende doelgroepen de boodschap met betrekking tot gevaarlijke stoffen hebben ontvangen. Hieronder wordt per doelgroep beschreven welke boodschap dat is. Boodschap voor werkgevers van tegelzetbedrijven Sommige producten waarmee uw werknemers werken vormen bij onjuist gebruik een risico voor de gezondheid. Als werkgever bent u verantwoordelijk voor een gezonde en veilige werkomgeving voor uw medewerkers. Om uw werknemers te kunnen voorlichten over hoe zij zo gezond en veilig mogelijk hun werk kunnen doen heeft Arbouw de Stoffenmanager Bouwnijverheid Voor u ontwikkeld. Hiermee kunt u op eenvoudige wijze snel nagaan in hoeverre producten schadelijk zijn en welke maatregelen u en uw werknemers kunnen nemen om eventuele gezondheidsrisico s te beperken. U vindt deze op de website van Arbouw (http// onderdeel Stoffenmanager Bouwnijverheid. Boodschap voor werknemers van tegelzetbedrijven Bij het uitvoeren van je werk krijg je mogelijk te maken met stoffen die slecht zijn voor je gezondheid. Zorg dat je weet hoe je hiermee om moet gaan zodat je gezondheid niet in gevaar komt. Vraag je werkgever om instructie en/of kijk zelf op de Stoffenmanager Bouwnijverheid. Je vindt deze op de website van Arbouw (http// onderdeel Stoffenmanager Bouwnijverheid. 9

10 Boodschap voor zelfstandige tegelzetters zonder personeel Bij het uitvoeren van uw werk komt u mogelijk in aanraking met stoffen die slecht zijn voor uw gezondheid. Zorg dat u weet hoe hiermee om te gaan zodat uw gezondheid niet in gevaar komt. In de Stoffenmanager Bouwnijverheid vindt u de benodigde informatie. U vindt deze op de website van Arbouw (http// onderdeel Stoffenmanager Bouwnijverheid. 3.6 Toonzetting Voor alle doelgroepen gelden de volgende criteria: - De toonzetting mag niet belerend zijn; - Communicatiemateriaal moet een positieve insteek hebben (geen doemdenken); - Teksten moeten zo eenvoudig mogelijk zijn; - Voorbeelden moeten zéér herkenbaar zijn ( Dit had ik ook kunnen zijn. ); - Uit de communicatie moet blijken dat de uitvoerders van het actieplan op de hoogte zijn van de knelpunten die een tegelzetter in de praktijk tegenkomt. 3.7 Strategie Voor werkgevers en werknemers zal een strategiemix toegepast worden van schriftelijk materiaal en een face-to-face-benadering. Dat wil zeggen dat de werkgevers zoveel mogelijk persoonlijk benaderd worden tijdens evenementen. Voor de zzp-ers wordt een flankerend beleid gekozen. Zij worden niet apart benaderd, maar krijgen informatie via vakbladen. Er zullen geen aparte acties worden opgestart voor deze doelgroep. 3.8 Algemene bewustwording Voor de algemene bewustwording zullen de volgende instrumenten worden ingezet: Voor werkgevers: - Workshops over het instrument RI&E MKB. Arbouw heeft een beroepsspecifiek risicoinventarisatie- en evaluatieinstrument voor de bouwnijverheid ontwikkeld. Dit instrument wordt in diverse sectoren van de bouwnijverheid geïntroduceerd met een workshop van een halve dag voor werkgevers. Deze workshops zijn gericht op specifieke bedrijfstakken binnen de branche en ze zijn tot op heden goed bezocht. Tijdens de workshops voor de tegelzetters zal tijd worden ingeruimd om aandacht te vragen voor de risico s van bouwmaterialen en bouwproducten en zal de Stoffenmanager Bouwnijverheid worden aangekondigd. Er zal gelegenheid zijn om op een workshop over de Stoffenmanager Bouwnijverheid in te tekenen. Hiertoe zal voorlichtingsmateriaal worden ontwikkeld. - Het blad Arbouwjournaal. Arbouw geeft een kwartaalblad uit dat onder alle werkgevers in de bouwnijverheid wordt verspreid. Gedurende de looptijd van het actieplan zal een artikelenserie verschijnen van telkens twee pagina s. Daarin verschuift het accent geleidelijk van algemene voorlichting over risico s van toxische stoffen naar specifieke aandacht voor de Stoffenmanager Bouwnijverheid. - Een directe mailing naar bouwbedrijven. Deze zal tweemaal plaatsvinden. In de eerste mailing wordt ingegaan op algemene gezondheidsrisico s van bouwmaterialen en bouwproducten, de tweede zal zich meer specifiek op de Stoffenmanager Bouwnijverheid richten. In één van de mailings zal een antwoordkaart worden bijgesloten om de belangstelling voor en eventuele workshop over Stoffenmanager Bouwnijverheid te peilen. Voor werknemers: - Het Periodiek Arbeidsgezondheidskundig Onderzoek (PAGO). Elke werknemer in de bouwnijverheid heeft op grond van de CAO recht op een PAGO. Tijdens het PAGO zal gedurende een half jaar specifiek aandacht worden besteed aan de gezondheidsrisico s van bouwmaterialen en bouwproducten. Hiertoe zal een folder worden ontwikkeld die aan de werknemer wordt uitgereikt en wordt voorzien van een mondelinge toelichting. Na een half jaar zal het accent van de voorlichting geleidelijk verschuiven naar het instrument Stoffenmanager Bouwnijverheid. - Het blad Arbouwpijlers. Arbouw geeft driemaal per jaar een blad uit dat naar alle werknemers in de bouwnijverheid wordt gestuurd. Eén nummer zal worden gewijd aan het thema gevaarlijke stoffen. In twee volgende nummers zal 1 pagina worden ingeruimd voor het thema Stoffenmanager Bouwnijverheid. 10

11 3.9. Implementatie en communicatie van de Stoffenmanager Bouwnijverheid Voorbeeldbedrijven De maatregelen die opgenomen zijn in de Stoffenmanager Bouwnijverheid zijn gevonden in literatuur en in de klankbordgroep getoetst op praktische toepasbaarheid. Om de geloofwaardigheid van de Stoffenmanager Bouwnijverheid zo groot mogelijk te maken, zullen vijf voorbeeldbedrijven worden gezocht. Deze bedrijven zullen begeleid worden bij de implementatie van de Stoffenmanager Bouwnijverheid. Zij zullen ook nagaan of de maatregelen die de Stoffenmanager Bouwnijverheid adviseert in de praktijk ook mogelijk zijn. Aanvullend zal onderzocht worden welke randvoorwaarden er eventueel gelden en welke maatregelen nog ontbreken. De bevindingen van de vijf voorbeeldbedrijven zullen gebruikt worden bij de hieronder beschreven vormen van communicatie. De voorbeeldbedrijven zullen zoveel mogelijk actief worden betrokken door zelf hun verhaal te doen over hun ervaringen met de implementatie van de Stoffenmanager Bouwnijverheid in het eigen bedrijf Bijeenkomsten en evenementen Vanaf het tweede kwartaal 2006 tot het einde van het project, wordt de Stoffenmanager Bouwnijverheid per branche op een of meer bijeenkomsten/evenementen onder de aandacht van werkgevers en werknemers gebracht. Allereerst zal worden nagegaan of een evenement, dat speciaal voor de Stoffenmanager Bouwnijverheid wordt georganiseerd, het aantal werkgevers en werknemers trekt dat nodig is om het product de nodige exposure te geven. De belangstelling daarvoor wordt van te voren gepeild. Is de belangstelling onvoldoende, dan wordt bij een aantal bestaande evenementen aangesloten. Voor de BOVATIN wordt bijvoorbeeld gedacht aan de BOVATIN jaarvergadering, de bijeenkomsten van de afdelingen in het land en LIBERA in Rosmalen. Op dit soort evenementen wordt de Stoffenmanager Bouwnijverheid op een actieve en hier en daar ludieke wijze onder de aandacht van de werkgevers en de werknemers gebracht en toegelicht. De evenementen worden in een later stadium definitief uitgekozen en ook de daadwerkelijke invulling wordt bepaald op het moment dat duidelijker is wat de mogelijkheden per evenement zijn. In februari 2007 vindt de tweejaarlijkse Bouwbeurs plaats in Utrecht. Dit is de grootste en best bezochte beurs voor de bouwnijverheid. Arbouw is met een stand aanwezig en presenteert daar doorgaans drie thema s. In 2007 zal één van deze thema s de Stoffenmanager Bouwnijverheid zijn. Er wordt gestreefd naar 110 contacturen met werkgevers in de tegelzettersbranche (dit is bijvoorbeeld 5% van de 1100 tegelzetbedrijven gedurende 2 uur). De organiserende partij zorgt voor registratie van de deelnemers. Arbouw werkt bij de uitvoering van het CAO pakket preventiezorg samen met een groot aantal Arbodiensten. Hun arbodeskundigen die werkzaam zijn voor bouw- en nevenbedrijven worden periodiek (bij)geschoold en geïnformeerd over relevante ontwikkelingen. Tijdens deze reguliere activiteit past ook aandacht voor de Stoffenmanager Bouwnijverheid. De Nederlandse Vereniging voor Veiligheidskunde en de Nederlandse Vereniging voor Arbeidshygiëne hebben beiden een contactgroep Bouw. Aan deze contactgroep nemen arbeidshygiënisten en veiligheidskundigen deel die regelmatig werkzaam zijn in de bouw. De contactgroepen organiseren één keer per jaar een gezamenlijke bijeenkomst. Deze bijeenkomst zou gebruikt kunnen worden om de arbodeskundigen te informeren over de Stoffenmanager Bouwnijverheid Publiciteit In het BOVATIN magazine zal aandacht worden gegeven aan de Stoffenmanager Bouwnijverheid. Ook op de BOVATIN website wordt regelmatig aandacht besteed aan het onderwerp. De precieze invulling volgt zodra meer bekend is over de implementatie van de Stoffenmanager Bouwnijverheid in de Arbouw website. Aan branchebladen voor tegelzetters zal een artikel worden aangeboden over het belang van preventie en hoe handig de Stoffenmanager Bouwnijverheid daarbij is. 11

12 Voor het bereiken van de leveranciers zal in eerste instantie de Vereniging van Nederlandse Lijmfabrikanten (VNL) in kennis worden gesteld van de Stoffenmanager Bouwnijverheid. Overige leveranciers worden bereikt via de hieronder beschreven acties voor het groter publiek. Om het onderwerp nog breder onder de aandacht te brengen van een groter publiek, worden zodra de Stoffenmanager Bouwnijverheid operationeel is persberichten gestuurd aan Cobouw, vakbladen voor tegelzetters, bladen van vakorganisaties. Promotie van de Stoffenmanager Bouwnijverheid zal meeliften met de PR die Arbouw maakt voor de introductie van haar vernieuwde website. Arbouw heeft een digitale nieuwsbrief. Hierop zijn meer dan duizend preventiemedewerkers en arbocoördinatoren (gratis)geabonneerd. Hierin zal ook aandacht worden besteed aan de Stoffenmanager Bouwnijverheid Te ontwikkelen middelen Folder Een productfolder waarin het product op een pakkende wijze onder de aandacht van geïnteresseerden wordt gebracht. Deze productfolder kan worden uitgereikt op evenementen ter ondersteuning van de acties die worden gedaan om het product onder de aandacht te brengen. Ook kan hij worden meegestuurd met de periodiek van BOVATIN (oplage is ongeveer 1.000). De kosten voor het ontwikkelen en drukken van de folders zullen gedeeld worden met de NOA Infrastructuur en organisatie Hosting De BOVATIN heeft geen beschikking over de mogelijkheden en middelen om de hosting van de Stoffenmanager Bouwnijverheid op zich te nemen. Daarom is tijdens de ontwikkeling van de Stoffenmanager Bouwnijverheid in overleg met de begeleidingscommissie besloten dat Arbouw de hosting van de Stoffenmanager Bouwnijverheid zal verzorgen voor de BOVATIN (en NOA) in de periode 2006 tot en met juni Tijdens de looptijd van het actieplan moeten afspraken worden gemaakt over de hosting ná deze periode. Activiteiten en middelen die door Arbouw geregeld worden voor de hosting zijn: Inrichten dedicated server; Gebruik, onderhoud en beheer netwerkinfrastructuur; Beveiliging, monitoring, rapportage; Systeembeheer; Database beheer; Applicatiebeheer; Back-up en Tape handling (op basis van 2 GB per dag); Projectmanagement; Licentie SQL server 2000 (standard edition). Helpdesk Voor vragen over de Stoffenmanager Bouwnijverheid wordt een telefonische helpdesk ingericht. Deze telefonische helpdesk is een eerstelijns ondersteuning die tijdens kantoortijden bereikbaar is voor allerlei vragen, zowel technisch als inhoudelijk Rolverdeling en uitvoering De branchevereniging neemt het voortouw. Arbouw heeft een ondersteunende rol Tijdspad/fasering Het tijdpad en de fasering voor deel 1 van het project zijn als volgt. - algemene bewustwording: vooral in het eerste kwartaal van het project, met een steeds verder afnemende frequentie in het tweede en derde kwartaal. 12

13 - implementatie en communicatie: aanloop in het tweede kwartaal van het project, met toenemende frequentie naar het vijfde kwartaal waarin de Bouwbeurs het hoogtepunt vormt. - te ontwikkelen middelen: gehele looptijd van het project. - infrastructuur en organisatie: gehele looptijd van het project. 13

14 4. Actieplan deel 2: Vervolmaken en valideren Stoffenmanager Bouwnijverheid 4.1 Witte vlekken in de Stoffenmanager Bouwnijverheid Tijdens de ontwikkeling van de Stoffenmanager Bouwnijverheid zijn nog enkele punten naar voren gekomen die nader bekeken moeten worden en daarna (mogelijk) worden ingewerkt in het instrument. Daarnaast is de verwachting dat bij het in gebruik nemen van het instrument nog punten ontdekt zullen worden die eventueel verbeterd of aangepast moeten worden. In het voorliggende actieplan zullen in ieder geval de volgende witte vlekken worden ingevuld: koppeling met het Arbouw content management systeem; verder vullen en up-to-date houden van de productendatabase; inwerken verbeteringen en aanpassingen Koppeling met het Arbouw content management systeem De Stoffenmanager Bouwnijverheid krijgt de lay-out van de nieuwe Arbouw website. Het onderhouden van content van de Stoffenmanager Bouwnijverheid gaat plaatsvinden via het content management systeem (CMS) van Arbouw. In nader overleg tussen de IT afdeling van Arbouw en BECO wordt bekeken welke wijze van koppelen gewenst is (op databaseniveau, uitwisseling in XML-formaat, e.d.) en voor welke onderdelen van de Stoffenmanager Bouwnijverheid dit aan de orde is. Bewust is bij de ontwikkeling van het instrument zo min mogelijk informatie opgenomen die sterk onderhevig is aan actualiteiten dan wel reeds via een andere website van Arbouw wordt ontsloten. De volgende activiteiten worden uitgevoerd: - overleg tussen IT afdeling van Arbouw en BECO zodra meer zicht is op de structuur van de website en de werking/specificaties van het CMS; - shortlist maken van onderdelen uit de Stoffenmanager Bouwnijverheid die via het CMS (kunnen) worden beheerd; - voorbereiden en inbouwen van enkele interfaces tussen CMS en het instrument; Naar verwachting is de nieuwe Arbouw website, en daarmee dus ook de Stoffenmanager Bouwnijverheid voor de tegelzet- en stukadoorsbranche, gereed in het eerste kwartaal van Mocht de oplevering van de Arbouw website toch onverhoopt vertraging oplopen, dan wordt bijtijds een alternatief scenario gevolgd waarbij de Stoffenmanager Bouwnijverheid alsnog in het eerste kwartaal kan worden opgeleverd. [Planning: eerste kwartaal 2006] Productendatabase De producten die opgenomen zijn in de Stoffenmanager Bouwnijverheid moeten zo compleet en upto-date mogelijk zijn. Gedurende het project zullen eenmaal de tien grootste leveranciers van producten worden benaderd om mee te werken aan het uitbreiden en actualiseren van de productendatabase. Deze leveranciers wordt gevraagd alle veiligheidsinformatiebladen aan te leveren die relevant zijn voor de tegelzetters en stukadoors. Deze bladen zullen door een arbodeskundige worden beoordeeld en omgezet in de basisset van gegevens die relevant is voor de Stoffenmanager Bouwnijverheid. Na terugkoppeling met de leveranciers, wordt de aangepaste informatie eerst opgenomen in het standalone softwareprogramma PISA en daarna door middel van een importmodule in de onderliggende database van de Stoffenmanager Bouwnijverheid. Planning: Vierde kwartaal 2006 en eerste kwartaal Systeemaanpassingen Het is van belang om het instrument in de tijd actueel te houden en te anticiperen op eventuele wijzigingen in wet- en regelgeving dan wel wenselijke uitbreidingen die door de gebruikers worden aangedragen. Voor de VASt-periode tot en met juni 2007 wordt onderscheid gemaakt tussen vijf 14

15 soorten aanpassingen c.q. uitbreidingen. Enkele keuzen hieromtrent worden gaandeweg het traject gemaakt. Binnen het Actieplan zijn de budgettaire kaders vastgesteld. 1. Periodieke updates met een inhoudelijk en technisch karakter in de komende 1,5 jaar tot aan het einde van het VASt-programma. Het betreffen dan vooral het up-to-date houden van de productendatabase (zie 3.1.2), het inwerken van veranderingen vanwege wijzigingen in de stoffenwetgeving (bijvoorbeeld MAC-waarde) dan wel het actualiseren van de beheersmaatregelen naar aanleiding van aanvullende informatie of ervaringen met de toets op praktische haalbaarheid. 2. Afhankelijk van de uitkomsten van de validatiestudie (zie 3.2) zullen al dan niet wijzigingen moeten worden doorgevoerd. Op dit moment wordt ervan uitgegaan dat het aanpassingen binnen het ontwikkelde model betreffen; het gaat dan om bijvoorbeeld reductiefactoren die moeten worden bijgesteld. 3. Er zijn op dit moment verschillende ontwikkelingen op het gebied van de generieke Stoffenmanager. Het valt te verwachten dat in de komende 1,5 jaar nog enkele modules vrijkomen die wellicht ook interessant zijn voor de bouwnijverheid. Op dit moment wordt nagedacht over een huidmodule (gebaseerd op ROD toolkit), de aanpassing/uitbreiding van de opslagmodule conform CPR15/PGS15 en een ATEX-module. Inhoudelijk en technisch moet worden bekeken hoe deze modules het beste kunnen worden geïntegreerd in de Stoffenmanager Bouwnijverheid op het moment dat hiervoor interesse is. 4. Aanvullende wensen en ideeën voor vervanging c.q. verbetering nadat het instrument in gebruik is genomen. Enkele voorbeelden daarvan zijn: - het kunnen beoordelen van een project op de bouwplaats voor wat betreft het gebruik van gevaarlijke stoffen; - een uitgebreider Plan van Aanpak dat ook online kan worden bijgehouden inclusief logfunctie; - het beoordelen van huidblootstelling (naast blootstelling via de luchtwegen); - een verbeterde en uitgebreide module voor opslag van gevaarlijke stoffen conform de recente wijzigingen op dit gebied (PGS/CPR) - het kunnen exporteren van de gevaar- en blootstellingsgegevens vanuit de Stoffenmanager Bouwnijverheid naar een ander format (bijvoorbeeld Excel of Word) voor verder offline gebruik door de leverancier. Dit kan nuttig zijn in verband met de toekomstige verplichtingen waarmee de leveranciers te maken krijgen ( intended use scenarios in het kader van REACH) Planning: tweede kwartaal 2006 tot en met tweede kwartaal Koppeling branche RI&E en Stoffenmanager Bouwnijverheid Arbouw heeft een branche RI&E gemaakt. Met dit digitale instrument kunnen werkgevers een RI&E uitvoeren. Voor de verdiepende inventarisatie gevaarlijke stoffen moet de werkgever echter gebruikmaken van de Stoffenmanager Bouwnijverheid. Hoewel BOVATIN oorspronkelijk gebruik gemaakt heeft van een andere branche-ri&e, zijn er momenteel gesprekken om over te gaan naar het Arbouw instrument. Wanneer dit gebeurt, wil de BOVATIN wel graag een koppeling tussen de branche RI&E en de Stoffenmanager Bouwnijverheid. De werkgever heeft dan zo min mogelijk dubbel (invoer)werk. De drempel om beide instrumenten te gebruiken wordt daarmee zo laag mogelijk. De Stoffenmanager Bouwnijverheid is een webapplicatie. De RI&E MKB voor de Bouwnijverheid is een zogenaamde single user, stand alone Windows applicatie. Een complete koppeling is daardoor niet mogelijk. Het is echter wel mogelijk om een link in de RI&E MKB voor de Bouwnijverheid op te nemen. Bovendien kan er inhoudelijk voor worden gezorgd dat het doorlopen van de Stoffenmanager Bouwnijverheid in bepaalde situaties als actie terugkomt in het Plan van Aanpak van de branche RI&E. Tijdens de uitvoering van het actieplan zal nader worden verkend welke mogelijkheden er zijn om de branche RI&E en Stoffenmanager Bouwnijverheid dichter bij elkaar te brengen. Hiervoor zal overleg plaatsvinden tussen Arbouw (ontwikkelaar branche RI&E) en BECO (ontwikkelaar Stoffenmanager Bouwnijverheid). Planning: eerste kwartaal

16 4.1.5 Lay-out De Stoffenmanager Bouwnijverheid voor de tegelzet- en stukadoorsbedrijven zal de look and feel krijgen van de nieuwe website van Arbouw. Deze website is echter nog in voorbereiding en ontwikkeling. Naar verwachting zal de vernieuwde website in het eerste kwartaal gereed zijn en daarmee ook de Stoffenmanager Bouwnijverheid (zie ook 4.1.1). Deze afrondende stap is officieel onderdeel van de voorbereidende actieplannen. Planning: Eerste kwartaal Validatie Stoffenmanager Bouwnijverheid Binnen het actieplan zal de Stoffenmanager Bouwnijverheid op verschillende manieren worden gevalideerd. In alle gevallen zal voor de validatie in principe gebruik gemaakt worden van meetgegevens die voor handen zijn. Gedacht wordt aan de onderzoeken die in het kader van het convenant Afbouw worden uitgevoerd en aan meetgegevens die binnen HSE, BGBau en andere instituten aanwezig zijn. Voor het verkrijgen van de buitenlandse gegevens zal overleg plaatsvinden met de desbetreffende organisaties. Wanneer blijkt dat er onvoldoende gegevens beschikbaar zijn, zullen aanvullend blootstellingsmetingen worden uitgevoerd. Binnen dit Actieplan ligt de focus op het valideren van route 1 (kwartsroute) en route 2 (de route met de producten uit de PISA database). Route 3, te weten de generieke Stoffenmanager route, wordt al in een aparte studie door TNO en Arbo Unie gevalideerd dus hierop kan worden meegelift Toetsen van aannamen route 1 Route 1 van de Stoffenmanager Bouwnijverheid is gebaseerd op de Beleidsregel arbeidsomstandighedenwetgeving. Op basis van deze beleidsregel zijn reductiefactoren toegekend aan verschillende maatregelen. In sommige gevallen zijn op basis van de beleidsregel aannamen gedaan voor vergelijkbare maatregelen. Binnen het actieplan zal getoetst worden of deze aannamen terecht zijn. Planning: Eerste en tweede kwartaal Validatie route 2 Route 2 van de Stoffenmanager Bouwnijverheid is gebaseerd op het blootstellingsmodel van de generieke Stoffenmanager. Het verschil met de generieke Stoffenmanager is tweeërlei. Enerzijds betreft dit, dat bij de Stoffenmanager Bouwnijverheid gebruik kan worden gemaakt van een productendatabase. De indeling van deze producten in gevaarscategorieën is uitgevoerd door deskundigen. Bij de generieke Stoffenmanager gebeurt dit automatisch aan de hand van een aantal kenmerken (dampspanning, R-zin etc.). Anderzijds zijn door deskundigen in het model reeds enkele parameters ingevuld, welke bepalend zijn voor de berekening van de bloostellingscore. E.e.a. met in acht name van de aard van de te verrichten werkzaamheden. Voor het valideren van route 2 zal vooraf worden omschreven voor welke combinatie handelingmaatregel (blootstellingsscenario) meetgegevens moeten worden verzameld. Vervolgens wordt het blootstellingsscenario ingevoerd in de Stoffenmanager Bouwnijverheid en wordt nagegaan of de meetgegevens hiermee overeenkomen. De vraag die moet worden beantwoord is tweeërlei 1) komt de ranking zoals deze door het programma wordt berekend in voldoende overeen met de ranking van de meetresultaten? 2) is deze route met de productendatabase betrouwbaarder dan route 3 Stoffenmanager? Planning: Eerste en tweede kwartaal