Eenheidsstatuut: reality of fantasy? Geert Vermeir Manager juridisch kenniscentrum

Transcriptie

1 Eenheidsstatuut: reality of fantasy? Geert Vermeir Manager juridisch kenniscentrum

2 The short story Reality? Opzegtermijn, carenzdag, ontslagmotivering, aanvullend pensioen, Fantasy? Nog werk aan de winkel! Verschillende behandeling discriminatie Correcte toepassing van de wetgeving Onzekerheid verminderd, maar goed HR-beleid in een administratief canvas Arbeider / Bediende jobinhoud, verantwoordelijkheid, impact, Kiemen van inzetbaarheid op de arbeidsmarkt 2

3 The prequel

4 Hoe het allemaal begon Wet van 10 maart 1900 op de arbeidsovereenkomst - arbeiders (werklieden); - (minimale) bescherming boven burgerrechtelijke principes, tegen wg Wet van 7 augustus 1922 op de bediendenarbeidsovereenkomst - bedienden beneden loongrens - betere bescherming, superieure werknemersklasse - onderscheid met werklieden

5 Arbeiders en bedienden Steeds (meer) kritiek uit maatschappelijke, politieke en juridische hoek Coördinatie wet 3 juli art. 2 en 3 wet arbeidsovereenkomsten: in hoofdzaak handarbeid / in hoofdzaak hoofdarbeid te verrichten - gemeenschappelijke bepalingen: contracten, rechten, verplichtingen, - maar nog veel verschillende bepalingen Geen wettelijke definitie van handarbeid / hoofdarbeid - kwalificatie van partijen? - kennis en diploma? - leidinggevend? - initiatief? onzekerheid

6 Arbeiders en bedienden Beperkte toenadering op diverse domeinen: soms conventioneel arb -> bediende (hoofdzakelijk onderneming / individueel) soms cao s en sectorale afspraken: NAR: ziekte arbeiders, verlenging opzeg arbeiders (cao nr. 75), sectoren: carenzdagen, opzegtermijnen, gemengde PC s, soms wetgeving: bv. IPA-wet van 12 april 2011 opzegtermijnen nieuwe arbeidsovereenkomsten ontslaguitkering arbeiders economische werkloosheid bedienden

7 Inhoudelijke verschillen Ontslag - opzeggingstermijnen - willekeurig ontslag / rechtsmisbruik Ziekte - carenzdag - periode en berekening gewaarborgd loon Tijdelijke werkloosheid (econ reden) Proef Berekening en betaling vakantiegeld Loon (betaling, evolutie, samenstelling)

8 Organisatorische verschillen Paritaire comités: 100: arb, 200: bedienden, 300: gemengd - Soms inhoudelijk verschillende regels voor zelfde sector - Verschillende realiteit (chemie is niet textiel ) Sociale verkiezingen: verschillende vertegenwoordigingen Arbeidsrechtbanken en hoven: verschillende kamers Interne organisatie vakbonden

9 Arbitragehof 1993 en : opzegtermijnen 2001: willekeurig ontslag Hof blaast warm en koud tegelijk (1993) verschil in behandeling dat de invoering ervan op dit ogenblik bezwaarlijk objectief en redelijk zou kunnen verantwoorden dat het onverantwoord zou zijn thans een dergelijk onderscheid in te voeren dat de vervaging van de ongelijkheid slechts geleidelijk kan plaatsvinden dat de handhaving van het onderscheid niet onevenredig is met een doelstelling die slechts in opeenvolgende stadia kan worden bereikt geen schending van de Grondwet wel aansporing om discriminatie geleidelijk weg te werken geen timing

10 Grondwettelijk Hof 7 juli 2011 Arbeider wordt ontslagen in 2008, stapt nr Arbrb. Bxl. - opzegtermijn: 6m ipv 28d - betaling carenzdag Arbrb. stelt prejudiciële vraag aan GwH Arrest: - strijdig met Grondwet - bepalingen blijven gehandhaafd tot wijziging, uiterlijk tot 8 juli 2013

11 Grondwettelijk Hof 7 juli 2011 Geleidelijke harmonisering opzegtermijnen? sectorale KB s, CAO nr. 75, IPA-wet, doel van een geleidelijke harmonisatie verantwoordt niet langer, 18 jaar na, dat de verschillen nog geruime tijd kunnen worden behouden, waardoor manifeste ongrondwettigheid zou worden bestendigd Andere verschillen? strikt juridisch niet geviseerd het zou niet coherent zijn het onderscheid enkel te beschouwen zonder rekening te houden met de gevolgen in andere aangelegenheden van arbeidsrecht en soc zekerheid die op hetzelfde onderscheid berusten

12 Het eenheidsstatuut vandaag geen eenheidsstatuut Wet van 26 december 2013 betreffende de invoering van een eenheidsstatuut tussen arbeiders en bedienden inzake de opzeggingstermijnen en de carenzdag en begeleidende maatregelen CAO nr. 109 van 12 februari 2014 betreffende de motivering van het ontslag Wet van 5 mei 2014 houdende geleidelijke opheffing van de verschillen in behandeling die berusten op het onderscheid tussen werklieden en bedienden inzake aanvullende pensioenen

13 Opzeggingstermijnen en carenzdag

14 I. ONTSLAG vanaf 1 jan 2014

15

16 Opbouw opzeggingstermijn (1) EERSTE 5 JAAR Maand 1 3 Maand 3 6 Jaar 2 3 Jaar 3 4 Jaar weken 4 weken 6 weken 7 weken 8 weken 9 weken 10 weken 11 weken 12 weken 13 weken 15 weken

17 Opbouw opzeggingstermijn (2) Na deze 5 jaar 3 weken/kalenderjaar 20 jaar anciënniteit 1 week / kalenderjaar

18 Opbouw opzeggingstermijn (3) Proeftijd afgeschaft arbeidsovereenkomsten bepaalde tijd : opzegging eerste helft overeenkomst

19 Opbouw opzeggingstermijn(4) Beëindiging door werknemer : helft werkgever afgerond naar beneden Aanvang opzeggingstermijn: eerste maandag Wettelijk interprofessioneel maximum

20 Regeling van het verleden Niemand verliest Verleden: Vastklikken anciënniteit tot 31 december 2013 op basis van oude regels Toekomst: Vanaf 01/01/2014 nieuwe berekening volgens nieuwe regels => Totale opzeggingstermijn = som beide

21 Ontslagcompensatie Werknemers lange anciënniteit lage opzeggingstermijn: ontslagcompensatievergoeding RVA Eerst lange anciënniteit (20j) tegen 2017 : voor alle ex-arbeiders

22 Sectorale complementen Nieuwe termijnen=> extra kosten Sectorale complementen afgeschaft tegen 30/06/2015 Initiatief bij sectoren

23 Outplacement (1) Voorheen recht op outplacement enkel voor (1) werknemers in een collectief ontslag (2) voor werknemers 45 + NIEUW: veralgemening

24 Outplacement Iedere werknemer 30 weken opzeggingstermijn OF vergoeding = ontslagpakket Opzeggingsvergoeding: outplacement waarde 4 weken + gedeelte opzeggingsvergoeding Opzeggingstermijn: outplacement tijdens sollicitatieverlof Garantie 26 weken Tot 2016 keuze

25 Inzetbaarheid Sectoren 5 jaar tijd (2019) maatregelen verhoging inzetbaarheid : opleiding & vorming waarborg van 26 weken

26 Uitzonderingen (1) Werknemers termijnen onder cao 75 Cao 75 Tegen december 2017: nieuwe termijnen Welke sectoren?: kleermakers, kleding en confectie, stoffering en houtbewerking, leerlooierij, schoenmakers, terugwinning van lompen, wapensmederij met de hand, diamant, dentaaltechnische bedrijven, brandstoffenhandel in oost-vlaanderen

27 Uitzonderingen (2) Tijdelijke en mobiele bouwplaatsen Meteen CAO 75 Geen termijn voor hogere termijn Bouw gekenmerkt door specifieke regeling bestaanszekerheid Totaal om tot mensen (op ongeveer 1,3 mio arbeiders)

28 II. CARENZDAG

29 CARENZDAG Bestond nog voor 30% arbeiders Afgeschaft sinds 1 januari 2014 Strengere controle absenteïsme

30 Ontslagmotivering

31 Motivering van ontslag regeling motivering ontslag + goed HR-beleid : NAR-CAO nr. 109 inwerkingtreding 1 april 2014 Motivering 2 principes Kennelijk onredelijk ontslag

32 Motivering van ontslag Verzoek aangetekend binnen 2 m na einde AO binnen 6 m na betekening opzeg en ten laatste binnen 2 m na einde AO Antwoord aangetekend binnen 2 m na ontvangst verzoek

33 Motivering van ontslag Bij spontane motivering door wg: niet verplicht te antwoorden op verzoek wn Bij weigering door wg: boete 2 weken loon Doel: transparantie t.a.v. werknemer wg minder lichtzinnig omgaan met ontslag => preventief effect procedures 33

34 Motivering van ontslag Kennelijk onredelijk ontslag? Ontslag dat geen verband houdt met : geschiktheid gedrag noodwendigheden onderneming + toetsing normale en redelijke werkgever SANCTIE: 3 tot 17 weken loon niet cumuleerbaar met andere ontslagbeschermingsvergoeding

35 Motivering van ontslag Wie draagt de bewijslast? Gedeelde bewijsvoering voor arbeidsrechter als WN het niet eens is met de motivering van de ontslagbeslissing : Wg heeft gemotiveerd : beide partijen dragen eigen bewijslast WG heeft niet gemotiveerd: WG bewijslast WN heeft niets gevraagd : WN bewijslast

36 Aanvullende pensioenen

37 Twee data, drie tijdvakken 1/1/2015 1/1/2025 IMMUNISERING STANDSTILL + TOENADERING SECTOR 1/1/ WERKGEVER CUT-OFF DATE 37

38 Twee data, drie tijdvakken IMMUNISERING: tewerkstelling vóór 1/1/2015 onderscheid A / B discriminatie STANDSTILL / ONTHOUDING: tewerkstelling 1/1/2015 1/1/2025 onderscheid A / B discriminatie indien: - reeds bestaand vóór 1/1/ niet vergroten - geen nieuw (tenzij nodig om bestaand verschil te verkleinen / opheffen) Sector en werkgever zorgen voor geleidelijke opheffing verschil CUT-OFF DATE 1/1/2025: tewerkstelling vanaf 2025 onderscheid A / B = discriminatie 38 tenzij indien gevolg van weigering

39 : geleidelijke harmonisatie Waarom geleidelijk, en waarom 10 jaar? rechtszekerheids- en vertrouwensbeginsel vermijden toevloed aan rechtszaken onderscheid A / B stond niet ter discussie vermijden van belangrijke financiële kosten spreiden over 10 jaar beschermen doelstellingen WAP democratisering tweede pijler doelstelling = toename, geen stopzetting tijd geven voor sociaal overleg complexe materie informatie en consultatie 39

40 vóór 1/1/ : sector aan zet - protocol - cao uiterlijk 1/1/ mogelijk multisectoraal - mogelijk opting out / buiten toepassing - tweejaarlijkse evaluatie NAR Werkgever? - standstill - inschrijven in traject - afwachten sectoraal initiatief vanaf 1/1/ : initiatief werkgever 40

41 Inschrijven in een traject Werkgever bepaalt vrij het traject (voorbeelden MvT): inlichtingen bij pensioeninstelling (fonds of verzekeraar); consultatie overlegorganen en werknemersvertegenwoordiging; contact makelaar; kostensimulaties vragen; overzicht mogelijke oplossingen / scenario s 41

42 The next episode

43 Mission impossible? jaarlijkse vakantie gewaarborgd loon tijdelijke werkloosheid collectieve arbeidsverhoudingen uitbetalingen loon de verdere harmonisering arbeider en bediende bewerkstelligen en concrete voorstellen uit te werken, rekening houdend met de financiële impact voor alle betrokken actoren. gewaarborgd loon, de jaarlijkse vakantie, de tijdelijke werkloosheid en het collectieve arbeidsrecht. Het aantal paritaire comités zal worden verminderd en het sectoraal overleg in de paritaire comités zal worden gemoderniseerd om onder meer rekening te houden met het eengemaakte statuut en de economische sectoren in de 21ste eeuw.

44 Quick rewind Reality? Opzegtermijn, carenzdag, ontslagmotivering, aanvullend pensioen, Fantasy? Nog werk aan de winkel! Verschillende behandeling discriminatie Correcte toepassing van de wetgeving Onzekerheid verminderd, maar goed HR-beleid in een administratief canvas Arbeider / Bediende jobinhoud, verantwoordelijkheid, impact, Kiemen van inzetbaarheid op de arbeidsmarkt 44