Bachelor Nursing 2020

Transcriptie

1 Bachelor Nursing 2020 Uitkomsten eerste ronde, terugkoppeling en nieuwe vragen voor de tweede serie klankbordgroepen 3 april 2014 Annemiek Nijst, voorzitter Themagroep 1 Ria den Hertog, voorzitter Themagroep 2 Carolien Sino, voorzitter Themagroep 3 1

2 Inhoud Inleiding Themagroep 1: robuust curriculum Themagroep 2: focus en differentiatie Themagroep 3: borging opleidingsprofiel in de praktijk Samenstelling klankbordgroepen Bijlage Themagroep

3 Inleiding In Bachelor Nursing 2020 trekken het werkveld en de hogescholen gezamenlijk op bij het ontwikkelen van een toekomstbestendig opleidingsprofiel. Dit komt tot uiting in de samenstellling van de drie Themagroepen, maar ook ook in de klankbordgroepen die per hogeschool worden gevormd. De eerste serie klankbordgroepen is afgerond op 2 april. Alle hogescholen en hun werkveld hebben hierin geparticipeerd. Dit document bevat een terugkoppeling van de resultaten uit de klankbordgroepen en de stand van zaken in de drie Themagroepen. Ook worden vragen beantwoord van de klankbordgroepen, en nieuwe vragen gesteld voor de tweede serie klankbordgroepen. De Stuurgroep Bachelor Nursing 2020 was onder de indruk van de al bereikte resultaten en heeft grote waardering voor de inzet van de deelnemers aan de klankbordgroepen. Over de samenstelling van de groepen zijn enkele kanttekeningen geplaatst, die hier tevens worden opgenomen. Uit de reacties is gebleken dat de excel-formats goed zijn bevallen; ook voor de tweede serie klankbordgroepen zullen de contactpersonen Excelformats krijgen toegestuurd. 3

4 1. Themagroep 1: robuust curriculum Opdracht van de themagroep is, onder andere, de competenties van de opleiding op eindniveau te beschrijven volgens de CanMEDS-rollen in de vorm van een opleidingsprofiel. De CanMEDS beschrijven zeven rollen van de Bachelor verpleegkundige waarvan de zorgverlener de centrale rol is. De rollen van communicator, samenwerkingspartner, reflectieve EBP professional, gezondheidsbevorderaar, organisator en professional en kwaliteitsbevorderaar zijn in relatie tot de zorgverlener weergegeven. Met deze korte notitie informeert Themagroep 1 de klankbordgroepen in een tweede ronde, over de ontwikkelingen ten aanzien van deze opdracht. De themagroep heeft op dit moment geen nieuwe vragen voor de klankbordgroepen. In de eerste ronde van bijeenkomsten van de klankbordgroepen heeft Themagroep 1 enkele vragen voorgelegd over de invulling en beschrijving van de CanMEDs-rollen. Allereerst willen we de klankbordgroepen hartelijk danken voor de informatie. De themagroep is op dit moment bezig met het analyseren van deze informatie. Daarnaast richt zij zich op informatie uit een voortgaande literatuurstudie over relevante onderwerpen zoals zelfmanagement, preventie, klinisch redeneren en de kernset patiëntproblemen. In onderling overleg en met ondersteuning van Ans Grotendorst, onderwijskundige, is er gewerkt aan een format voor de beschrijving van de CanMEDs-rollen aan de hand van rolbeschrijving, competenties, kernbegrippen en per kernbegrip kennis, vaardigheden en gedrag. De kernbegrippen omschrijven de kern van een competentie; waar gaat het vooral om bij deze competentie? Bij elke competentie wordt een kritische situatie beschreven die exemplarisch is voor het gedrag dat van de beginnend beroepsbeoefenaar verwacht wordt. Het is een voorbeeld van een situatie waarin de Bachelor verpleegkundige de beschreven competentie dient toe te passen. Hierin wordt duidelijk wat er wel en niet van deze verpleegkundige verwacht wordt aan het eind van de opleiding. Het opleidingsprofiel blijft hiermee dicht bij de inhoud van het beroepsprofiel. Resultaat is een opleidingsprofiel met een beschrijving van de CanMEDs-rollen dat eenduidige eindtermen beschrijft voor alle opleidingen bachelor Verpleegkunde. Binnen dit opleidingsprofiel is elke opleiding vrij zijn eigen curriculum te ontwikkelen. Opleidingen, werkveld en studenten kunnen op basis hiervan een passend onderwijsprogramma / leerweg uitstippelen. Themagroep 1 werkt nu aan de uiteindelijke beschrijving van alle CanMEDs rollen. Als voorbeeld voegen we in Bijlage 1 een van de CanMeds toe. Let wel, dit is nog niet de definitieve beschrijving! Met name de kernbegrippen inzet EBP en onderzoek / onderzoekende houding gaan nog beter geoperationaliseerd worden. 4

5 Nieuwe vragen aan de klankbordgroepen: Voorlopig geen. 5

6 2. Themagroep 2: focus en differentiatie Uitkomsten eerste ronde klankbordgroepen In de eerste ronde klankbordgroepen LOOV BN 2020 zijn door Themagroep 2 drie vragen gesteld. In 12 klankbordgroepen werden de antwoorden op deze vragen verzameld. Hier en daar liep beantwoording van de vragen wat door elkaar. De data zijn behandeld als uitkomsten van een semigestructureerd interview en in een Excelbestand bijeengebracht. (zie Forumpagina van ) 1. Wat zijn wensen voor differentiatie voor de opleiding BN 2020 in jullie regio? Vanuit alle klankbordgroepen is een duidelijke voorkeur uitgesproken voor breed opleiden, voor het aanbieden van een brede basis van lesstof aan alle studenten. Voorbeelden van genoemde citaten: keuze voor generalist want de student moet de hele keten kunnen bedienen, generiek gedeelte belangrijker dan differentiatie, complexe zorgvrager vraagt brede basiskennis, iedere student volgt hetzelfde onderwijs en via stageplaats praktische differentiatie en ketenzorg, dus breed opleiden. Vervolgens noemden bijna alle klankbordgroepen het belang van het integreren van praktijk en onderwijs door (meer) intensieve samenwerking. Voorbeelden van citaten: scheiding theorie en praktijk opheffen, co-creatie: samen met praktijk en school, opleiden in het werkveld en school is gelijkwaardig, praktijk als uitgangspunt en betrekken van de praktijk. Verder werd in de klankbordgroepen genoemd dat de verpleegkundige een regie- en coördinerende functie heeft en multidisciplinair werkt. Uitkomsten die hier naar verwijzen: problemen kunnen vertalen, multidisciplinair samenwerken, kennismaking met de breedte van het werkveld en de samenwerkingspartners, HBO er als verbindende schakel tussen zorginstellingen, belang coördinerende rol, overstijgend werken en samenwerking in projecten. De antwoorden lopen uiteen in wensen voor differentiatie in het algemeen en differentiatie in de regio. Met differentiatie werd bedoeld: welke verschillende verpleegkundigen wil je afleveren, waarin onderscheiden ze zich van elkaar? Soms is echter gelezen: focus én differentiatie, waarbij focus staat voor de profilering van de hogeschool. In onderstaand schema een weergave van de wensen van de leden van de klankbordgroepen ten aanzien van focus en differentiatie van de verschillende hogescholen in hun regio: 6

7 Avans Hogeschool Christelijke Hogeschool Ede Fontys Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Hogeschool Arnhem/Nijmegen Hogeschool Leiden Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht Saxion Enschede Deventer Windesheim/ GH Zwolle Zuyd Hogeschool E-health projecten. Specifieke van stad en platteland, mantelzorg als uitdaging voor het platteland. Geriatrische patiënt. Aansluiting bij opleiding NHTV leisure voor ouderen. Co-creatie in opleiden. Foodvalley: verband tussen voeding en ziektebeelden. Gezond gedrag. Ouderen zorg. Aandacht voor ondernemerschap. Techniek en zorg. Haagse regio diversiteit: niet alleen kennis over culturen en sociologie maar ook hoe je deze kennis toepast. HBO als verbindende schakel tussen zorginstellingen. Ouderenzorg. Denken in zorgtrajecten en zorgketens. Aandacht voor de snelheid en de complexiteit van de veranderingen. Duaal leren moet in deze regio. Aandacht voor mantelzorg. Multiculturele diversiteit van zorgvragers. Actualiteit van de stad laten meespelen. Aansluiting bij lectoraat. Nadruk op MGZ, thuiszorg en specialistische zorg. Zorg Innovatie Centra (ZIC). Civel society/ noaberschap. Regio Deventer/ Zutphen: Antroposofie. Platteland leven. Ouderenzorg (jongeren die wegtrekken). Acute zorg. Leefstijl in de regio (hoge prevalentie hart/ vaatziekten). Technologie. Buurtgericht. Technische kant verpleegkunde. Wijkteams integrale zorg. Technische leerroute behouden (operatieassistent en anesthesiemedewerker). Domotica. 2. Welke speerpunten zouden jullie nog willen aanvullen? Welke speerpunten zijn jullie favoriet? Speerpunten die genoemd zijn in het eerste document: Acute zorg, Psychiatrie, VGZ, MGZ / wijkverpleging, Praktijkondersteuners, Praktijkverpleegkundigen, Intramurale zorg, Extramuralisering/ambulante zorg, Transmurale zorg, Verpleeghuiszorg, Preventie en voorlichting, Voeding en leefstijl, Geschiedenis van het beroep, Multiculturaliteit, Global nursing/global health, Public health, Arbo zorg, Ketenzorg, Grote stad problematiek, ICT/technische zorg, Interdisciplinair samenwerken, zelfmanagement, Langdurige zorg, Zorg aan chronisch zieken, Zelfsturing en leiderschap, Chirurgische zorg, Mantelzorg, Ouderenzorg, Kind en jeugd, Coaching, Zorgethiek, etc. Aanvullingen op de speerpunten: 7

8 Maatschappelijke verantwoordelijkheid van de verpleegkundige, herstel ondersteunende zorg, aandacht voor persoonlijke ontwikkeling, samenwerkingsvaardigheden en Active Ageing. Speerpunten die veel genoemd zijn: Zelfmanagement, ketenzorg, interdisciplinair samenwerken, preventie, public health, EBP, multiculturele aspecten, internationalisering (global health), leiderschap, (verander)management, e- health, domotica, voorbereiding op master-opleidingen, leefstijl en ondernemerschap. 3. Bij de vraag naar goede professionals zijn drie vragende partijen te onderscheiden: de zorgvrager, de zorginstelling en de student. In welk scenario komen deze drie partijen het beste bij elkaar en zou dus het model kunnen zijn voor het nieuwe opleidingsprofiel BN 2020? Vraag 3 is door slechts 50% van de klankbordgroepen beantwoord, in de toelichting blijkt dat dit vaak kwam door tijdgebrek. Drie van de 6 geschetste scenario s hebben duidelijke voorkeur bij de leden van de klankbordgroepen: 2, 5 en 6. Conclusie De wens naar breed opleiden in het licht van het beroepsprofiel Verpleegkundige ( ) wordt door velen gedeeld: een verpleegkundige die professioneel kan omgaan met zorgvragers, ongeacht of hun vragen nu specifiek somatisch, psycho-sociaal of sociaal van aard zijn. Zie ook Westerlaken (2013, p 24): Naast de beweging naar meer specialisatie, wijzen we erop dat het werkveld ook een generalistische blik van zorgverleners vraagt. Een zorgverlener die kennis heeft van verschillende velden kan de complexe zorg rond een patiënt op de juiste wijze coördineren. Het generalisme zal vooral door vaardigheden en ervarings- kennis in de praktijk worden opgedaan. Het werkveld kan dat stimuleren door werkenden educatie aan te bieden en te laten rouleren van werkplek. Het hgzo dient hierbij proactief te zijn door het aanbieden van passende bijscholing en door in het bacheloronderwijs voldoende aandacht te besteden aan interdisciplinair werken en een overall blik. Scenario s Door enkele klankbordgroepen is gevraagd naar meer uitleg bij de scenario s. Op basis van de uitgesproken voorkeuren (2, 5 en 6) zijn deze drie scenario s nader uitgewerkt en leggen we ze opnieuw aan jullie voor. De bijbehorende vragen staan aan het eind van dit deel van Themagroep 2. Scenario 1: Vier jaar basisopleiding 1 basis 2 basis 3 basis 4 basis Het opleidingsprofiel BN 2020 kent een basisopleiding van 4 jaar met een constante, brede ontwikkeling van de student voor het beroep Verpleegkundige op bachelor niveau. Er wordt gewerkt 8

9 aan de ontwikkeling tot zorgverlener met aandacht voor alle zeven CanMeds competentiegebieden in verschillende beroepscontexten, zowel intra- als extramuraal. De opleiding is voor alle studenten gelijk, er zijn geen keuzeprogramma s. Hiermee wordt bereikt dat de student die deze opleiding met succes afrondt een gegarandeerd breed niveau heeft als beginnend beroepsbeoefenaar. Variatie in de opleiding is alleen mogelijk in de plaats van de stages; de opdrachten in de verschillende contexten zijn van gelijke strekking. Het curriculum is van jaar 1 tot en met 4 gevuld met het werken aan de eindtermen van de opleiding: een robuust curriculum. Het lessenpakket wordt volgens een vast programma aangeboden. Optie: als men zich landelijk aan de vaste volgorde houdt, wordt het voor studenten gemakkelijker om van hogeschool te switchen. Dit heeft veel voordelen bij verhuizing, herkansing van de opleiding en het aanbod van stageplaatsen is meer flexibel. In dit scenario is het niet mogelijk om individueel te verdiepen naar onderwerpen van interesse, noch naar specifieke uitstroomgebieden als acute zorg, ouderenzorg, thuiszorg of ggz/verstandelijk beperkten zorg. Uitdaging voor de student en de opleidingen: hoe zorg je voor een aantrekkelijk aanbod in de studie bij vier jaar basisvorming? De vrijheid in keuzes van stageplaatsen moet besproken worden (Westerlaken, 2013, pagina 23): Belangrijk is dat leren en werken zodanig worden gekoppeld dat zowel de student, de opleiding, als de zorginstelling daar wijzer van worden. Wij vinden dat in de toekomst iedere opleiding mee moet doen aan een learning communities of zorginnovatiecentra. In deze leeromgevingen werken docenten, lectoren en studenten samen met zorgprofessionals aan excellente zorg, waarbij geredeneerd wordt vanuit de vraag van de patiënt. Daarbij is sprake van een contextrijke leeromgeving voor de (individuele) student, waarbij gewerkt wordt in multidisciplinaire teams. Het gaat erom een intensieve samen- werking tussen werkveld en praktijk tot stand te brengen, om leren en toetsen dichterbij de praktijk te brengen, en innovatie te stimuleren. ) Het is bij dit scenario voor het werkveld van te voren duidelijk waarin deze professional precies geschoold is. Het is de vraag of een plusprogramma of een honours programm in dit scenario past: men wil immers een standaard verpleegkundige. Scenario 2: 3 jaar basis/1 jaar keuze 1 basis 2 basis 3 basis 4 keuze voor context Het opleidingsprofiel BN 2020 kent een basisopleiding van 3 jaar met een constante, brede ontwikkeling van de student voor het beroep Verpleegkundige op bachelor niveau. Er wordt gewerkt aan de ontwikkeling tot zorgverlener met aandacht voor alle zeven CanMeds competentiegebieden in verschillende beroepscontexten, zowel intra- als extramuraal. Het curriculum is van jaar 1 tot en met 3 gevuld met het werken aan de eindtermen van de opleiding: een robuust curriculum. Het onderwijsaanbod in deze drie jaar is voor alle studenten gelijk; er is geen ruimte voor keuzeprogramma s. In het laatste jaar van de opleiding kan een keuze gemaakt worden voor een context van voorkeur (verbreding/verdieping) om de opgedane kennis, vaardigheden en attitude 9

10 nader te verdiepen. Met deze mogelijkheid tot keuze wordt tegemoet gekomen aan verschillende wensen: Voorkeur van de student: welke setting spreekt aan, past het best bij de persoon? Voor zorgvragers: mogelijkheid voor keuze voor de student maakt kans groter op gemotiveerde, enthousiaste zorgverleners. Afgaande op de vraag van het werkveld: voldoen aan basisgeschoolde mensen met feeling voor een specifieke context Ruimte voor profilering van de hogescholen: aandachtsgebieden/leerlijnen in de opleiding kunnen beperkt vormgegeven worden. Door een vaste periode van 3 jaar basisvorming zouden curricula van de verschillende hogescholen op elkaar kunnen aansluiten, waardoor aansluiting vanuit verschillende hogescholen mogelijk is voor de student. De ruimte voor individuele keuzes maakt dat er beter aangesloten kan worden bij de talentontwikkeling van de jonge professional en bij de volwassen student die vaak met een specifiek doel naar de opleiding komt. Naast de in scenario 1 benoemde punten uit het rapport Westerlaken zal er in scenario 2 aandacht moeten zijn voor hoe keuzes tot stand komen: zijn die gebaseerd op stage-ervaringen, aangereikte bouwstenen, speerpunten in de regio, etc? Scenario 3: 1 jaar basis, 3 jaar basis en keuze 1 basis 2 basis / keuze 3 basis / keuze 4 basis / keuze keuze Basis (propedeuse) basis Het opleidingsprofiel BN 2020 kent een basisopleiding van 4 jaar met een constante, brede ontwikkeling van de student voor het beroep Verpleegkundige op bachelor niveau. Er wordt gewerkt aan de ontwikkeling tot zorgverlener met aandacht voor alle zeven CanMeds competentiegebieden in verschillende beroepscontexten, zowel intra- als extramuraal. Het curriculum is gevuld met het werken aan de eindtermen van de opleiding: een robuust curriculum. Het onderwijsaanbod in het eerste jaar voor alle studenten gelijk; er is geen ruimte voor keuzeprogramma s. In de volgende drie jaren van de opleiding kunnen in toenemende mate keuzes gemaakt worden voor een context van voorkeur (verbreding/verdieping) om de opgedane kennis, vaardigheden en attitude nader te verdiepen, eventueel in een specifieke context van het beroep. Met deze mogelijkheid tot keuze wordt tegemoet gekomen aan verschillende wensen: Voorkeur van de student: welke setting spreekt aan, past het best bij de persoon? Maar ook de keuze voor veel zien en ervaren blijft aanwezig. Voor zorgvragers: mogelijkheid voor keuze voor de student maakt kans groter op gemotiveerde, enthousiaste zorgverleners. Afgaande op de vraag van het werkveld: voldoen aan basisgeschoolde mensen met feeling voor een specifieke context. Werkveld kan vraag om ander accent in de scholing beter neerleggen (bv. Geschoold in interdisciplinair samenwerken, ondernemerschap, 10

11 technologische zorg). De basisvorming is gelijk, maar de training daarvan vindt in het gebied van de specialisatie plaats. Ruimte voor profilering (focus) van de hogescholen: aandachtsgebieden/leerlijnen van lokale voorkeuren kunnen beter vormgegeven worden. Studenten kiezen bouwstenen (zie opsomming speerpunten bij de beantwoording van vraag 2) naar voorkeur om hun beroepsvorming in te richten. Vergelijkbaar: op de universiteit kiest een student een studierichting, maar met een aantal individuele voorkeuren daarin. De vastgestelde lesstof uit het robuuste curriculum blijft tot het eind van de opleiding aangeboden, maar wordt eerder in de specifieke context getraind. Er is in scenario 3 dus meer ruimte voor focus én differentiatie. Is de verpleegkundige in 2020 vooral een generalist of een specialist? (Met 'specialist' wordt hier niet bedoeld de verpleegkundig specialist, art. 14 Wet BIG, maar de verpleeg- kundige met een specifieke expertise). Dat is voor een deel afhankelijk van de context waarin de verpleegkundige dan werkt. Er zullen relatief meer generalistische verpleegkundigen in de thuiszorg/ eerstelijnsgezondheidszorg werken, en meer specialistische in de intramurale zorg. Maar ook de intramurale zorg heeft generalisten nodig, en de thuiszorg kan het niet stellen zonder verpleegkundigen met gespecialiseerde kennis. Effectief samenwerken is van belang, elkaar op cruciale momenten consulteren en inschakelen. Denken in teamcompetenties wordt steeds belangrijker: de noodzakelijke gespecialiseerde kennis en vaardigheden hoeven niet bij elke verpleegkundige aanwezig te zijn, maar wel in het team waarin zij werken (Beroepsprofiel Verpleegkundige, pagina 7). Het uitblinken van studenten in het behalen van een dubbel degree of een honours programm krijgt meer ruimte bij een variabel onderwijsprogramma. Conclusie: Het opleidingsprofiel BN 2020 gaat meer richting generalist dan specialist. In elk van de scenario s is aandacht voor veel vorming van een brede basis, het aanbod van een robuust curriculum. In de verschillende scenario s is oplopend meer ruimte voor differentiatie: het opleiden van verpleegkundigen die een gemeenschappelijke basis voor het vak bezitten, maar zich op onderdelen van elkaar onderscheiden. Nieuwe vragen aan de klankbordgroepen: 1. Welk scenario heeft je absolute voorkeur en wat zou dit model je vanuit jouw perspectief het meest opleveren? 2. Stel dat je voor 1 kiest: hoe zou je de stagetoewijzing regelen? 3. Stel dat je voor 2 of 3 kiest, hoe zou je keuzes dan moeten uitwerken? - Speerpunten koppelen aan thema s en dus pakketten samenstellen? - Speerpunten koppelen aan de hand van de bloembladen van het CanMEDS model: ordenen / focussen op verdieping in één van de bloembladen CanMEDS vanuit de rol van zorgverlener binnen een specifieke context? - Speerpunten koppelen aan de hand van zorgvragerscategorieën? - Keuzepakket samenstellen op basis van aanbod uit de praktijk? - Heb je een ander plan om bovenstaande uit te werken in een opleidingsprofiel? 11

12 3. Themagroep 3: borging opleidingsprofiel in de praktijk Themagroep 3 is bezig de resulaten van de klankbordgroepen te analyseren. De themagroep heeft voor haar eindproducten onderwerpen benoemd die aan de orde moeten komen. Inleiding Rapport Commissie Westerlaken Artikel Lancet over associatie tussen hbo-opgeleide verpleegkundigen en het aantal sterfgevallen in een ziekenhuis Gezamenlijk opleiden. Dat betekent op alle niveaus contact met elkaar hebben vanuit het model student, patiënt opleider en werkveld Relevantie van de opleiding Doorontwikkeling in relatie tot de veranderingen in de maatschappij (extramuralisering, complexere zorgvraag, taakherschikking binnen de beroepsgroep en ism artsen) Wetsvoorstel langdurige zorg Check website captise voor actuele thema s Rol LOOV Professionalisering van het LOOV LOOV labels Duurzaam draagvlak creëren op landelijk niveau Rol Opleiding LOOV labels voor de student, docent en stageplek Omvormen werkveld/beroepenveld commissies (vakprominenten) Regionale afstemming behoeften en capaciteit (Innovatief partnerschap) Praktijkleren Rolmodellen opleiden en trainen Opleiden doe je samen, zorgacademie model Onderzoek is geintegreerd in je handelen (en geen aparte leerlijn) Artikel Onderwijs en Gezondheidszorg toolkit rol van ontwerper Best Practices, voorbeelden lecturer practitioner ZIC, Academische werkplaats, leerwerkplaats Zorgacademie Afstemming lectoraten Na diplomering Club voor jong gediplomeerden nieuwe stijl Bijscholingsvverplichting voor hbo-v ers punten systeem? Rol kwaliteitsregister? (in overleg met werkgroep 2) bij verkeerde differentiatie bijscholing vereist? 12

13 Zie ontwikkelingen socialisatieproces na de opleiding, incl de voorbereiding die dit vergt tijdens de opleiding (weerbaar en bewust maken) verpleegkundige gestimuleerd wordt het geleerde in de praktijk te brengen. Het kopje Rolmodellen opleiden en trainen is daarvoor een basis, maar niet breed genoeg. Aandacht voor Bachelor 2020 minners (gediplomeerd voor 2020) Huidige Bachelor Verpleegkundigen upgraden/bijscholen/aan laten haken Naar aanleiding van de recente themagroepvergadering zijn nieuwe vragen geformuleerd. Nieuwe vragen aan de klankbordgroepen: 1. Wat zijn jullie ideeën en wensen ten aanzien van kennisuitwisseling tussen hogeschool en werkveld? 2. Welke samenwerking(netwerken) zijn hiervoor geschikt? 3. Wat pleit voor, wat tegen een uniforme stageopdracht voor alle hbo's? 4. Wat pleit voor, wat tegen (veel) meer stageplaatsen op een stageplek? 5. Wat zijn de voors en tegens van een Leerafdeling of communities van 52 weken? 6. Stelling: Alle stage instellingen kunnen 1e, 2e 3e 4e jaars plekken leveren Wat zijn de voor en tegens? 7. Wat zijn de kenmerken van een HBO stageplek? Waaraan moet die voldoen? Wat hebben instellingen nodig om 1e 2e 3e en 4e jaars te kunnen plaatsen? 8. De verpleegkundige bachelor 2020 is een generalistisch opgeleide, onderzoekende reflectieve verpleegkundige die regie voert, indiceert, klinisch redeneert en gericht is op samenwerken. Wat zijn voor deze BN2020 -verpleegkundige passende functietaken? 13

14 4. Samenstelling klankbordgroepen De Stuurgroep Bachelor Nursing 2020 heeft kennis genomen van de inspirerende serie klankborgroepen in de eerste ronde. Op basis van deze ervaringen adviseert de Stuurgroep u ten aanzien van de uitnodiging aan het werkveld het volgende: Nodig alle velden uit: GGZ, (academische) ziekenhuizen, ouderenzorg, thuiszorg, openbare gezondheidszorg en eerste lijn. Nodig diverse functionarissen uit: directeuren, zorgmanagers, verpleegkundigen, opleidinsfunctionarissen, alumni. Betrek intern de docenten en studenten. Verder adviseren we u alle deelnemers - ook genodigden die niet kwamen- te registreren in het Excelformat. De contactpersonen ontvangen voor de tweede ronde klankbordgroepen opnieuw formats in Excel voor het aanleveren van de data. 14

15 5. Bijlage Themagroep 1 Als voorbeeld voegen we een van de CanMeds toe. Let wel, dit is nog niet de definitieve beschrijving! Met name de kernbegrippen inzet EBP en onderzoek / onderzoekende houding gaan nog beter geoperationaliseerd worden. Canmedsgebied/Rol 4: De reflectieve EBP professional Het handelen van de verpleegkundige in de praktijk wordt in toenemende mate ondersteund door resultaten vanuit onderzoek (Evidence Based Practice, EBP). De verpleegkundige streeft naar het toepassen van instrumenten en interventies waarvan de doeltreffendheid en doelmatigheid aannemelijk zijn. Zij neemt kennis van resultaten van wetenschappelijk onderzoek en past die waar mogelijk toe in de beroepspraktijk. Zij participeert in onderzoek van specialisten en onderzoekers (verpleegkundig, medisch, psychosociaal en/of paramedisch). De verpleegkundige werkt permanent aan de ontwikkeling van haar deskundigheid en levert een bijdrage aan die van collega s. De verpleegkundige leert via formele leertrajecten, én dagelijks op de werkplek. Bijvoorbeeld door casusbesprekingen, intervisie, klinische lessen en intercollegiale toetsing. Levenslang leren is een constante in haar loopbaan. Zij is transparant over haar persoonlijke en professionele ontwikkeling. Zij houdt dit bij (in Kwaliteitsregister, portfolio). De verpleegkundige coacht (aankomend) verpleegkundigen en fungeert als rolmodel. Zij signaleert tekorten aan kennis in de beroepspraktijk en onderneemt dan actie. De verpleegkundige heeft een reflectieve beroepshouding, dat wil zeggen dat zij de keuzen die zij maakt en de beslissingen die zij neemt zorgvuldig overdenkt: inhoudelijk, procesmatig en moreel/ethisch. De medische mogelijkheden zijn groot; er wordt vroeg ingegrepen en lang doorbehandeld. De verpleegkundige speelt een grote rol in het vinden van antwoorden op ethische vragen die dit oproept: hoe verhoudt (door) behandelen zich tot de kwaliteit van leven? Verpleegkundigen zijn zich bewust van het feit dat alle keuzen in de zorg niet los gezien kunnen worden van een moreel ethische context. Zij is zich bewust van haar eigen morele kader van waaruit zij handelt en de impact die dat heeft op de zorgverlening. Competenties (Kern-)Begrippen met omschrijving Kritische beroepssituatie in relatie kernset Kennis-, vaardigheden- en attitude aspecten patiënt problemen 1. De verpleegkundige handelt volgens de principes van Evidence Based Practice door actief kennis te zoeken en in te zetten vanuit beschikbare wetenschappelijke onderzoeksresultaten, eigen en collegiale professionele expertise en persoonlijke kennis, wensen en voorkeuren van de zorgvrager en diens naasten/informele netwerk. Inzet van EBP-kennis: Weegt recente en parate verpleegkundige kennis uit richtlijnen en protocollen af tegen de belangen van de zorgvrager in samenspraak met collega s, andere disciplines en de zorgvrager zelf. Kennis: - Heeft kennis van de principes en (brede) opvatting en definitie van EBP. - Heeft kennis van actuele thema s en ontwikkelingen in het verpleegkundig vakgebied. - Heeft kennis van de principes van gezamenlijke 1. Op de afdeling orthopedie van een algemeen ziekenhuis is een meneer, 71 jaar opgenomen met een heupfractuur, en is inmiddels geopereerd. Standaard wordt bij deze patienten >70 gescreend op o..a. voedingstoestand, kwetsbaarheid en risico op vallen. De heer zijn voedingstoestand blijkt bij opname matig-slecht. De verpleegkundige in de avonddienst wordt door de dochter van meneer op de 7 e dag van het zorgpad de dag voor ontslagbenaderd. Zij vind haar vader warrig overkomen en stelt dat hij niet als alleenstaande weduwnaar naar 15

16 Gaat hier om: - Inzet van EBP-kennis - Inzet kritisch onderzoekende houding - Morele sensitiviteit - Ethisch-intuïtief redeneren besluitvorming Vaardigheden: - Kan informatie op internet en in professionele verpleegkundige databanken (nationaal en internationaal) snel op zoeken - Kan de betekenis van de meest recente wetenschappelijke inzichten uit vakliteratuur vertalen naar betekenisvolle informatie voor de individuele zorgvrager of een doelgroep - Kan patienten en hun naasten ondersteunen bij het nemen van beslissingen inzake behandeling en zorg (gezamenlijke besluitvorming) - Hanteert professionele en persoonlijke kennis om wensen en voorkeuren van zorgvragers te achterhalen (luistert actief, informeert en deelt kennis) Attitude: - Houdt vakliteratuur bij. - Consulteert collega s en andere zorgverleners - Leeft mee met zorgvragers door het tonen van oprechte aandacht voor wensen en voorkeuren van de zorgvrager - Durft beargumenteerd af te wijken van professionele richtlijnen, standaarden en protocollen wanneer dit in de afweging van verschillende vormen van kennis in het belang van de zorgvrager nodig is Inzet van kritisch onderzoekende houding: Toont in zorgsituaties en bij zorg- en organisatievraagstukken een continue kritische inzet van onderzoekende vaardigheden en hanteert een methodische aanpak met een gedegen probleemanalyse. Kennis: - heeft elementaire kennis van methoden van praktijkgericht kwantitatief en kwalitatief onderzoek - heeft kennis vande onderzoekscyclus en methodisch 16 huis kan. Keuze verpleegkundige fout/goed: - Het zorgpad schrijft voor dat meneer naar huis gaat; de Verpleegkundige probeert de dochter gerust te stellen, in de rapportage is al beschreven dat de heer af en toe wat warrig is, dit wordt wel vaker bij deze patiënten gezien - De verpleegkundige pleegt nader onderzoek, pakt de uitslagen van de screening op kwetsbaarheid bij opname erbij, bestudeert de verslaglegging, schakelt de verpleegkundig specialist geriatrie in en onderneemt actie om het ontslag tijdelijk uit te stellen. Ze bespreekt haar acties met de dochter en betrekt haar en meneer zelf bij de besluitvorming door de beleving van de dochter en eventueel andere naasten van meneer te inventariseren. Relatie kernset patiëntproblemen: - Verlies van eetlust - Bewustzijnsstoornissen - Tekort aan of overbelaste mantelzorg

17 handelen - Heeft kennis van analyse-methodieken Vaardigheden: - Hanteert onderzoekscyclus in relatie tot praktijkgericht onderzoek - Kan participeren in (praktijk)onderzoek - Weet kritische vragen te formuleren en te prioriteren bij casuistiek van individuele zorgvragers en doelgroepen en bij zorg- en organisatievraagstukken op microniveau - Kan een kritisch inhoudelijke dialoog en discussie voeren (luisteren, samenvatten en doorvragen) Attitude: - Toont pro-actief gedrag in het onderzoeken van vraagstukken - Toont begrijpend, onderzoekend gedrag bij de uitwisseling van opvattingen, en verschillen van inzicht Morele sensitiviteit: Toont in zorgsituaties vanuit compassie een voortdurende gevoeligheid voor de wensen en noden en daarbijbehorende emoties van de zorgvrager en reageert daar op met passend en persoonsgericht gedrag waarin de zorgvrager zich gehoord en begrepen voelt. Kennis: - Heeft kennis van de moreel-ethische context van de zorgverlening. - Heeft kennis van persoonsgerichte benaderingen van zorg Vaardigheden: - Kan situationeel passende gesprekstechnieken toepassen - Kan passend reageren op emoties van zorgvragers met explorerende en erkennende responsen Attitude: - Is zich bewust van eigen morele en ethische 17

18 waarden - Is voortdurend opmerkzaam voor emoties van zorgvragers - Is begripvol voor emoties van zorgvragers - Is zich bewust van het gevaar van projectie van eigen emoties Ethisch- intuïtief redeneren: Toont in (mono- en multidisciplinaire) besprekingen over zorgvragers een betrokken en zorgvuldige argumentatie rekening houdend met de emoties en belangen van de zorgvrager vanuit het besef dat zorg een morele-ethische praktijk behelst Kennis: - Heeft kennis van levensbeschouwelijke en religieuze opvattingen en stromingen. - Heeft kennis van de moreel-ethische context van de zorgverlening. - Heeft parate kennis van recente nationale en internationale verpleegkundige beroepscodes - Heeft kennis van de betekenis van het begrip intuitie als onbewuste bekwaamheid Vaardigheden: - Kan ethische vragen herkennen, benoemen en hanteren - Kan ethische vraagstukken en zingevingsvraagstukken bespreken met collega s en patienten. - Kan patienten en naasten ondersteunen bij het nemen van beslissingen over de zorg en zoals rondom het levenseinde - Handelt conform de nationale en internationale verpleegkundige beroepscodes - kan de zorgvrager begeleiden op het gebied van zingeving, ethiek, persoonlijk waarden en normen; - Kan een bijdrage leveren aan de vorming van een standpunt inzake ethische vraagstukken; 18

19 - participeert in ethische commissies; - handelt zorgvuldig inzake ethische vragen en dilemma s. - Hanteert zonodig beslissingsmodellen Attitude: - Is betrokken en begaan met zorgvragers vanuit oprecht meeleven 2. De verpleegkundige werkt permanent aan de bevordering en ontwikkeling van het verpleegkundig beroep, de beroepsgroep, en haar eigen deskundigheid en die van haar directe collega s door in praktijkgericht onderzoek te participeren, en voortdurend actief (verschillende vormen van) kennis te zoeken en te delen. Gaat hier om: - Deskundigheidsbevordering - Inzet kritisch onderzoekende houding - Kennisontwikkeling Deskundigheidsbevordering: Toont actief en kritisch gedrag om de verpleegkundige deskundigheid en profesisonaliteit van zichzelf en anderen op peil te houden. Kennis: - Weet te benoemen wat verpleegkundige professionaliteit inhoudt - Kent de ontwikkelingen van het beroep vanuit de historie van de moderne verpleegkunde - Kent recente ontwikkelingen in de professionalisering van de verpleegkunde en de betekenis ervan - Is op de hoogte van professionele richtlijnen, standaarden en protocollen Vaardigheden: - Kan feedback van collega s en leidinggevenden ontvangen en integreren in haar handelen. - Kan collega s en studenten feedback geven op hun handelen en professioneel gedrag. - Fungeert en handelt als rolmodel voor (aankomend) verpleegkundigen - Kan de betekenis van (historische en recente) ontwikkelingen in de profesisonalisering van het verpleegkundig beroep vertalen naar belangenbehartiging van de beroepsgroep - Kan profesisonele richtlijnen, standaarden en protocollen beargumenteerd toepassen In een wijk van een middelgrote stad werkt een team van wijkverpleegkundigen nauw samen met een huisartsenpraktijk, waarin o.a. ook een praktijkverpleegkundige/anp met het aandachtsgebied chronisch zieke ouderen werkt. De buurt heeft veel bewoners met een lage S.E.S., een deel daarvan is van allochtone afkomst. De praktijkverpleegkundige benadert een van de Bachelor-wijkverpleegkundigen voor deelname in een werkgroep omdat ze een onderzoek wil starten naar de beste manier waarop wijkgerichte preventie in deze wijk kan worden aangepakt. Het wijkteam is onderbezet en kan maar nauwelijks de zorg voor de cliënten in de wijk aan. Keuze verpleegkundige fout/goed: - De wijkverpleegkundige geeft aan dat het team het veel te druk heeft met de zorg aan cliënten in de wijk en weigert het verzoek. - De wijkverpleegkundige nodigt de praktijkverpleegkundige uit voor de teamvergadering, en bereidt zich voor door informatie en literatuur te zoeken over het verband tussen een lage S.E.S. en chronische ziekte en over specifieke gezondheidsproblematiek bij allochtonen en interventies bij leefstijlgerichte preventie. In de teamvergadering bespreken ze mogelijkheden om

20 Attitude: - Is zich bewust van het belang van deelname aan beroepsverenigingen en professionele netwerken - Toont deskundigheid in (deelgebieden van) de verpleegkunde Kennisontwikkeling: draagt actief bij aan het zoeken, ontwikkelen en delen van nieuwe (vormen van) kennis. Kennis: - Is op de hoogte van toepassingen op het gebied van kennisontwikkeling en -delen. - Weet passende communicatietechnieken in te zetten in het zoeken, delen en verspreiden van (nieuwe) kennis Vaardigheden: - Kan verschillende vormen van communicatie en sociale media inzetten Attitude: - beseft het belang van kennisdeling voor zorgvragers en de beroepspraktijk hun bijdrage te leveren aan het onderzoek door schriftelijke input en, wanneer het team weer op sterkte is, deel te nemen aan de werkgroep. Relatie kernset patiëntproblemen: (potentieel, risico op) - Participatieprobleem - Eenzaamheid - Zelfmanagement en zelfredzaamheid tekort 3. De verpleegkundige reflecteert voortdurend en methodisch op haar eigen handelen in de samenwerking met de zorgvrager en andere zorgverleners door de professionele zorg als morele praktijk te bezien en erkennen. Gaat hier om: - Professionele Reflectie - Morele sensitiviteit Professionele reflectie: Laat zien het eigen verpleegkundig gedrag kritisch in relatie tot beroepscode, beroepswaarden en de professionalisering van het beroep te kunnen beschouwen Kennis: - Kent de principes van reflectieve praktijkvoering - Heeft parate kennis van recente nationale en internationale verpleegkundige beroepscodes - Weet algemeen geldende beroepswaarden te verwoorden - Kent eigen waarden in het leven en beroepsmatig handelen Vaardigheden: Een (vrouwelijke) verpleegkundige werkzaam in de ambulante psychiatrie doet een huisbezoek bij een aan alcohol verslaafde 34-jarige zorgvrager met een (antisociale) persoonlijkheidsstoornis die op een kamer in een semi-zelfstandige beschermd wonen unit leeft. Bij binnenkomst grijpt de (mannelijke) zorgvrager haar in de armen en trekt haar naar zich toe en zegt: jij hebt toch ook zin? Keuze verpleegkundige goed/fout: - De verpleegkundige reageert ontredderd en duwt de zorgvrager van zich af. Ze vraagt nog snel hoe het met hem gaat en doet verder of er niets gebeurd is.

21 - Kan het eigen functioneren waarderen en kritisch benaderen; kan het eigen functioneren en ervaringen bespreekbaar maken met collega s, aankomende verpleegkundigen en patiënten. - Kan de beroepscode en beroepswaarden uitdragen door deze te vertalen naar concreet gedrag - Verhoudt zich vanuit eigen waarden tot beroepswaarden en weet dez ete internaliseren Attitude: - Ontwikkelt zich door zelfreflectie en zelfbeoordeling van eigen resultaten - Handelt volgens de beroepscode en algemene geldende beroepswaarden Ze denkt dat het aan haar ligt en neemt zich voor de volgende keer letterlijk en figuurlijk meer afstand te bewaren en eventueel haar mannelijke collega te vragen de huisbezoeken van deze man over te nemen omdat ze er geen klik is. - De verpleegkundige maakt oogcontact met de cliënt, terwijl ze zich rustig losmaakt uit de greep van de man en benoemt tegelijkertijd dat hij grensoverschrijdend gedrag toont dat niet getolereerd wordt binnen het beschermd wonen. Ze geeft aan dat ze het incident zal melden in het team maar geeft tegelijkertijd aan dat ze zich ongerust maakt over zijn gedrag en hoe het met hem gaat. Vervolgens hanteert ze gesprekstechnieken (o.a. vanuit motiverende gespreksvoering) om met de zorgvrager de gemaakte afspraken vanuit het zorgleefplan te bespreken. Relatie kernset patiënt problemen: - Verslaving - Persoonlijkheidsstoornis 21

22 22