Zingeving in de eigen prak1jk? Zingeving, een populair maatschappelijk thema. Zingeving, een thema in onderwijs

Transcriptie

1 Deel 1: Zingeving De eigen levensloop als antwoord op de vraag naar de zin van het leven? Gerben Westerhof Yolande Kuin 1 2 Zingeving in de eigen prak1jk? Zingeving, een populair maatschappelijk thema 3 4 Zingeving, een thema in de zorg Zingeving, een thema in onderwijs 5 6 1

2 Zingeving, een thema in onderzoek Wat verstaat u onder zingeving? 7 8 Wat verstaan we onder zingeving? Zingeving is een proces met een CogniFeve component: betekenis geven gebeurtenissen in het leven in een kader plaatsen ordening aanbrengen MoFvaFonele component : doelen en plannen hebben AffecFeve component: gevoelens die cognifeve en mofvafonale processen begeleiden Wat verstaan we onder zingeving? Onderscheid ExistenFële zingeving Persoonlijke of alledaagse zingeving in interacfe met de sociale omgeving 9 10 Wat verstaan we onder zingeving? Persoonlijke zingevingsthema s of zindomeinen Wat zijn de thema s die in het leven van mensen belangrijk zijn? Wat zijn de thema s die mensen mofveren, die leiden tot doelen en plannen? Zindomeinen Gezondheid Verbondenheid Individualiteit AcFviteiten Het leven in het algemeen, religiositeit Materiële omstandigheden

3 Zingeving, ouder worden en de ouderenpsycholoog Een als zinvol ervaren leven gaat samen met posifef welbevinden en geestelijke gezondheid Dit hangt samen met posifeve gezondheidsbeleving en leidt tot minder behoeze aan zorg Aandacht hiervoor in het werk van de ouderenpsycholoog Ook prevenfef belangrijk Zingeving, ouder worden en de ouderenpsycholoog LevensloopperspecFef: veranderingen, overgangen en uitdagingen Aandacht voor bedreigingen van zin Verlieservaringen, bijv. dierbare personen, werk, acfviteiten, gezondheid Veranderingen in de samenleving Verandering van waarde van levensbeschouwing of religie Aandacht voor levensvragen Deel 2: Levensverhaal Zorg die op een professionele rekening houdt met de verhalen van cliënten en pa1ënten Verbreding De mens is meer dan zijn klachten en problemen Omgeving scheppen waarin zingeving centraal staat Verdieping Elke levensloop is uniek Zorg zo goed mogelijk afstemmen op personen zelf Levensverhalen LevensverhalenintervenFes Aandacht voor het kleine verhaal Aandacht voor de dynamiek van het verhaal

4 Levensverhalen Specifieke posi1eve herinnering Verhaal over een specifieke, posifeve herinnering Een eenmalig moment in de 1jd Wat gebeurde er? Hoe ging dat dan precies? 19 Weet je nog hoe je je erbij voelde? Wie waren er nog meer bij? Weet je nog wat er werd gezegd of gedaan? Weet je nog wat voor kleren je aan had? Zintuiglijke informafe (zien, horen, ruiken, voelen)! Zie je het als in een film voor je? 20 Levensverhalen Autobiografisch redeneren toekennen van betekenis aan specifieke herinneringen aan elkaar verbinden herinneringen tot zinvol verhaal verbeelden van de toekomst vanuit de eigen herinneringen => Het is de betekenis die een gebeurtenis in de levensloop voor een persoon heez die ertoe doet, meer dan de gebeurtenis zelf 21 Levensverhalen 22 Levensverhaleninterven1es Verhalen verbinden, geven betekenis en richfng => Zingeving! Veel aandacht voor reminiscenfe en life review in de ouderenzorg Bewezen effecfeve methode voor depressie bij ouderen Ook effecten op zingeving, mastery, welbevinden

5 Het kleine verhaal V: =Als je (.)> als je dat niet meegemaakt hebt< (3.5) dan euh (.) ja dan is dat gewoo:n niet zo. ((verzorgende stopt met wassen en begint met de bewoner af te drogen)) V: (7.5) Dat is net zo dat dat mensen het hebben over de oor log en dergelijke.= B: =Ja. V: Dan eu[h:: B: Dat] weten ze niet.= V: =Nee. Daar kunnen wij ons geen voorstelling van ma ken. B: (.) Ik heb hier bom::bardement meegemaa::kt.= V: =Ja::a.= B: =In Duitsland een bom::bardement meegemaa::kt. (2.0) Ik heb in een speciaal treintje gezeten.= ((er is oogcontact tussen bewoner en verzorgende)) V: ((glimlacht))= Ja::a ook nog ja.= B: =Als machinist.= V: =Ja. B: (.) En daar waar (iets) gewoon net als speelgoed in me kaar gescho::ven worden.= V: =Ja.= B: =En de wijken waar gebombardeerd was (1.5) kon ik ook met treintje heen rij::den. En West-Albatorn en die (iets)= ((Bewoner zoekt oogcontact en verzorgende kijkt terug)) V: =Ja=. ((Verzorgende stopt met afdrogen)) B: =En zo (iets)[ V: Zo] B: (iets) kon niemand meer in de straat ko::men! V: Echt waar?= ((Verzorgende begint de rug van de bewoner te wassen)) B: =Ja! V: (4.5) Ja das echt wel euh (1.0) ja heftig dan eigenlijk!= ((verzorgende stopt met wassen en begint met afdrogen)) 25 B: =Ja::a 26 V: (10.0) Ja. (1.0) Zo gaa::t het, he? Het kleine verhaal: waar komt u het tegen in uw werk en wat doet u ermee? Iden%fica%e met het verleden Ik ben dus eigenlijk een hele ouderwetse. Vroeger, ja hadden we niet veel en dan werden de oude spijkers ook nog recht geslagen. Maar tegenwoordig, ja het is er allemaal we hebben een rijkdom nou dat hou je niet voor mogelijk. Maar dat heb ik dus nog wel een beetje dat ik dus veel bewaarde, nog van oudsher dat we nog niet zoveel hadden. Maar ja tegenwoordig dan kun je beter zeggen ga het maar kopen want zo duur is het ook niet. Maar dat, die omschakeling die moet ik nog een beetje maken Iden%fica%e met het verleden Ik heb wel m n auto eraan moeten geven, maar dat vond ik dus niet zo erg. Als ik een auto zou hebben dan zou ik een hele hoop dingen niet meer kunnen doen. Dat is het mij gewoon niet waard, dat is gewoon een afweging. Iden%fica%e met het heden Ik zeg mijn opa was een lieve opa maar ik kende niks van hem en dat wilde ik gewoon niet. Dat vond ik gewoon jammer. Maar ja dat was vroeger niet. Dan moest je werken, moest je werken. En dan deed ik ook nog wel eens een beunhaasje. Dan ging de kleinste in het poortje staan: Papa mag er niet meer uit, papa mag er niet meer uit. Ja de kinderen zagen mij bijna nooit. Dus en dan hebben ze ook de andere opa en oma die hebben nog dat ouwerwetse van ja wij wandelen alleen. Maar ik doe alfjd alles met de jongens

6 Iden%fica%e met het heden Omdat ik niet meer hoefde te werken, nou dat is geweldig. Want als ik daar kom, gaan we fietsen. En dan naar het kanaal om te schufelen met die stenen. We zijn ook alfjd bezig. : waar komt u het tegen in uw werk en wat doet u ermee? Conclusie Het belang van zingeving voor de ouderenpsycholoog De professionele benadering van verhalen als bron van zingeving Bedankt voor uw aandacht