inhoud blz. Inleiding 1. De Spelen in de oudheid 2. De moderne Spelen 3. Olympische symbolen 4. De Spelen en politiek 5. Olympische hoogtepunten

Transcriptie

1 inhoud blz. Inleiding 3 1. De Spelen in de oudheid 4 2. De moderne Spelen Olympische symbolen De Spelen en politiek Olympische hoogtepunten 18 Bronnen en foto s 23 Woordzoeker 24 Kruiswoordraadsel 25 Colofon en voorwaarden 29

2 1. De Spelen in de oudheid Zeus De oude Grieken wilden hun oppergod Zeus (1) op een bijzondere manier eren. Dat deden ze in de vallei Olympia in de buurt van de stad Elis. Deze plaats was een heilige plaats. Er stond een tempel ter ere van Zeus. Olympia werd langzamerhand vol gebouwd met tempels, beelden en altaren. Rond het jaar 776 voor Chr. werd er voor het eerst een hardloopwedstrijd van 190 meter gehouden. De wedstrijd was voor vrouwen, De snelste vrouw mocht priesteres in de tempel worden. Zeus was de oppergod van de Grieken. Hij regeerde over de natuur en al haar verschijnselen. Hij was verantwoordelijk voor bliksem, wolken, regen en sneeuw. Zeus woonde hoog boven de mensen op de heilige berg Olympus. Meerdere sporten De Spelen werden elke vier jaar gehouden. Elke vier jaar kwamen er nieuwe sporten bij: worstelen, boksen, verschillende hardloopwedstrijden en paardenrennen. Ook was er een vijfkamp. Een atleet deed in de vijfkamp mee aan vijf onderdelen: worstelen, hardlopen, speerwerpen, verspringen en discuswerpen. 1

3 De Spelen in de Oudheid waren eerlijk. Maar één van de gemeenste onderdelen was Pankration of worstelen. Het was een mix van worstelen en boksen. Er waren nauwelijks regels. Bijten en in de ogen steken waren officieel verboden, maar soms werd het toch gedaan. Verder mocht bijna alles. Zodra een atleet zich overgaf was de wedstrijd afgelopen. Pankration was één van de populairste sporten in Olympia. 1 Ook boksen was een populaire sport. Ook hier waren nauwelijks regels. Als een bokser op de grond lag, mocht er gewoon doorgeslagen worden. De boksers droegen leren handschoenen. Hardlopen was het oudste onderdeel van de Spelen. Er werd over een afstand van van 192 meter en 27 cm gelopen. Er startten wel meer dan 20 atleten tegelijk. Er waren eenvoudige starblokken (1) met een groef. Daarin kon de voet gezet worden. Een ander populair onderdeel waren de paardenrennen. Er werden races gehouden met en zonder wagens. Bij races zonder wagens gebeurden veel ongelukken. Veel ruiters vielen, omdat er nog geen stijgbeugels bestonden. Bij de rennen met wagens werd de wagen bestuurd door een slaaf. De winnende slaaf kreeg niets. De olijfkrans ging naar de eigenaar van de paarden.

4 2. De moderne Spelen Drie belangrijke mannen De eerste moderne Olympische Spelen worden gehouden in het jaar Drie mensen speelden een belangrijke rol bij het ontstaan van de moderne Spelen. Zij zorgden na 1500 jaar dat de Spelen opnieuw geboren konden worden. William Penny Brookes uit Engeland was chirurg, plantkundige em opvoeder. Hij wilde mensen meer laten bewegen. Daarvoor stichtte hij in 1850 al Olympische sportklassen. Hij organiseerde wedstrijden. Brookes zou zich zijn leven lang wijden aan zijn levensdoel. Evangelis Zappas was een rijke Griekse zakenman die veel aan liefdadigheid deed. Ook hij droomt van een nieuw leven voor de oude Spelen. In 1859, 1870 en 1875 steekt hij geld in het houden van een groot sportevenement in Athene. Het eerste evenement wordt op een plein in Athene gehouden. Later laat hij een groot stadion opknappen. Zappas sterft in 1865 en laat een fortuin na. Pierre de Coubertin uit Frankrijk kende Brookes. Hij vond zijn ideeën geweldig. De Coubertin wilde de wedstrijden tussen alteten uit allerlei landen houden. In 1984 richtte hij het Internationaal Olympisch Comité (IOC) op in Parijs. Pierre de Coutbertin wordt gezien als de vader van de moderne Spelen. In 1896 organiseert zijn IOC de allereerste officiële Olympische Spelen. Het geld van Zappas zal daarbij een grote rol spelen.

5 De uitblinkers van 1896 Spyridon Louis was van beroep waterdrager. Deze Griekse atleet won de marathon. Er waren slechts 14 deelnemers aan dit nieuwe onderdeel. Het was een loodzware tocht. Louis lag voor een groot deel van de race derde. Onderweg kreeg hij een sinaasappel en een glas cognac van de toeschouwers. De nummers 1 en 2 vielen door vermoeidheid uit, maar Louis hield vol en kwam als eerste over de streep in het stadion. Hij werd op slag een Griekse held. De marathon is een lange afstandsloop over iets meer dan 42 kilometer. De marathon gaat terug op een oud Grieks verhaal waarin een soldaat van het 1 slagveld van de plaats Marathon naar Athene rent (42 km) om het nieuws van de overwinning van het leger te melden. Carl Schumann uit Duitsland deed mee aan alle turnonderdelen, aan gewichtheffen en aan het worstelen. Hij veroverde viermaal goud. Hij won drie ervan bij het turnen. De andere bij het worstelen. Zijn finale bij het worstelen duurde 40 minuten. De wedstrijd werd gestaakt, omdat het donker werd. De volgende dag versloeg Schumann zijn Griekse tegenstander snel. Paul Masson uit Frankrijk kwam uit op drie onderdelen bij het wielrennen: de tijdrit, de sprint (2000 m.) en de 10 kilometer. Hij won alle drie de onderdelen.

6 3. Olympische symbolen De vijf Olympische ringen zijn het symbool van de Spelen. Elke kleur vertegenwoordigt een werelddeel. De stichter van de moderne Spelen, Pierre de Coubertin, ontwierp de ringen. De Olympische vlag met de ringen werd voor het eerst gebruikt op de Spelen van 1920 in Antwerpen. Europa Afrika de Amerika s Azië Australië Het Olympisch vuur gaat terug op het oude Griekse verhaal van Prometheus die van oppergod Zeus het vuur stal. Tijdens de oude Spelen brandde er alle dagen een heilig vuur. Bij de moderne Spelen wordt het vuur sinds de Spelen in Amsterdam (1928) weer gebruikt De Olympische fakkeltocht is bedacht in Bij alle Spelen werd het vuur ontstoken in Olympia met behulp van een spiegelschotel en de zon (1). Dat gebeurt enkele maanden voor de Spelen beginnen. Vanuit Olympia brengen lopers (2) de fakkel over naar de stad waar de Olympische Spelen gehouden worden. Meestal ontsteekt bij de opening een bekende atleet het vuur. (3) Filmpje

7 Tokio 1964 Anton Geesink wist in het moederland van de judosport, Japan, de gouden medaille te veroveren in de finale tegen de Japannner Akio Kaminaga. De Nederlander hield Kaminaga lang genoeg in een stevige houdgreep om het goud mee naar huis te nemen. De judosport werd al jaren overheerst door Japan. Nu won Geesink als eerste niet-japanner. Filmpje: Mexico City 1968 Bob Beamon (V.S.) was verspringer. Hij had zes maanden zonder trainer getraind. Hij haalde bijna de finale van het toernooi niet. Toen gebeurde het wonder. Bij zijn eerste poging sprong hij een afstand van maar liefst 8,90 m. Het meten duurde lang want de meetapparatuur kon de afstand niet aan. Het was 55 cm verder dan het oude wereldrecord. De wedstrijd was direct afgelopen, want de tegenstanders voelden zich voor gek staan. Beamon zelf zou nooit meer dichter in de buurt komen dan 65 cm van deze sprong. Het zou 23 jaar duren voor zijn reuzensprong verbeterd zou worden. Filmpje: Mexico City 1968 Dick Fosbury, (V.S.) deed de wereld verbazen door zijn bijzondere manier van hoogspringen. Alle hoogspringers sprongen de rolsprong, waarbij de atleet buikwaarts over de lat sprong. Fosbury had jaren op een nieuwe techniek getraind. Hij ging rugwaarts over de lat. Dat was uniek voor die tijd. Hij pakte met een sprong van 2,24 Olympisch goud. Tegenwoordig gebruikt elke hoogspringer deze techniek met de naam de fosburyflop. Filmpje:

8 Sydney 2000 Inge de Bruijn beleefde haar grootste succes op de Spelen in Australië. De Nederlandse won goud op de 50 m en 100 m vrije slag. Ze verdiende een derde gouden plak op de 100 m vlinderslag. Inky werd het Nederlandse succes van de Spelen in Sydney. Filmpje: Beijing 2008 Michael Phelps (V.S.) kwam om het record van zijn landgenoot Mark Spitz in het zwembad van Beijing te breken. Spitz was op de Spelen in Münschen met 7 gouden medailles naar huis gegaan. Phelps nam er 8 mee. Hij veroverde 7 van de 8 medailles in wereldrecordtijden. Aan één medaille zat een luchtje. De tijdwaarneming geregeld door sponsor Omega (ook de sponsor van Phelps) gaf veel later toe dat de Serviër Čavic eerder had aangetikt, maar niet krachtig genoeg. Filmpje Beijing 2008 Usain Bolt (Jamaica) is de krachtpatser op de atletiekbaan van Beijing. Voor hem geldt het Olympisch motto: Sneller, Hoger, Sterker helemaal. Hij veroverde met grote overmacht in 34 reuzenstappen goud op de 100 meter in een nieuwe wereldrecord. Later volgen nog goud op de 200 meter en de 4x100 meter estafette. Filmpje

9 Woorzoeker Olympische Sporten Zoek van links naar rechts; van rechts naar links; van boven naar beneden en diagonaal VOETBAL HANDBAL BASKETBAL ROEIEN ZWEMMEN WATERPOLO WORSTELEN BOKSEN JUDO TURNEN BOOGSCHIETEN ATLETIEK T N A M V O D U J I R R T M O A S T O E L O H C E E O B N B U H W B E T I D A V E E A T N T I K N J B V R E A W W E A I K B N O B W H K N M I W R B L O L B Y J T A W S E N O E E V B A O R H P B E G A E A R C W T L T K S A E B O O G S C H I E T E N E A R O E O N A E E E S T T P E E T I K U E E L N O N R T E A E S E T R O O U C T S K H S S D I B E T T W A A E N D T B I P D D L B E C A R L V U K R L L E A M E B L B A B E O B D A O E N R J T E U E N N T C V O O W O L E O K L S L R B D T O N U E E N S W O T N E S K O B O B R O T A N B M R E B I A O E V E E O B S M D W T B D L S O E A L T L I B E A E S T E R T U R N E N S B T E T O L W E K N E R N E E T O A N E L E T S R O W L O M V A B I O E N P O N L N T N E Z W E M M E N G T W O O T E Y J D T

10 Kruiswoordpuzzel 1 2 Van links naar rechts 1. Achternaam van de Griekse zakenman die belangrijk was voor de moderne Spelen. 5. Teken van de overwinning bij de Spelen in de Oudheid. 7. Voornaam van De vliegende huisvrouw die 4x goud won in Londen. 10. De Nederlandse naam voor de sport Pankration. 11. Deze Romeinse keizer verbood de Spelen Van boven naar beneden 2. Plaats waar de eerste moderne Spelen gehouden werden in Het weigeren van een land om mee te doen aan de Spelen om een politieke reden noem je een De naam van de god voor wie de Spelen in de Oudheid gespeeld werden. 6. Voornaam van de Nederlandse zwemster die 3x goud won in Sydney. 8. Achternaam van de Nederlandse judoka die in 1964 in Tokio goud won. 9. Achternaam van de sprintkoning bij de atletiek van de Spelen van 2008 in Beijing. 12. De naam van de vallei waar de Grieken de Spelen hielden EclipseCrossword.com