Acceptatie van homoseksualiteit in Lelystad

Transcriptie

1 u e l g e s G ner o s w n d i e a d t n S a v y g l n i e n L e n e id peild m e D Acceptatie van homoseksualiteit in Lelystad Lelystad is een van de achttien zogeheten koplopergenten op het gebied van het homo-emancipatiebeleid. Dit houdt in dat er afspraken zijn gemaakt met de minister van OCW om de effectiviteit van het lokale homo-emancipatiebeleid te bevorderen. In dat licht is het belangrijk te weten hoe de stand van zaken is op dit gebied in de stad. In februari 20 hebben 1.3 leden van het LelyStadsPanel daarom een vragenlijst ingevuld over hun houding ten aanzien van homoseksualiteit in hun directe omgeving en in de samenleving in ruimere zin. Met het onderzoek is gedeeltelijk aangesloten bij andere onderzoeken, onder r van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Juli 20

2 Colofon Deze rapportage is gemaakt door: Onderzoek en Statistiek Verkrijgbaar, zolang de voorraad strekt bij: Gente Lelystad Onderzoek en Statistiek Postbus AB Lelystad T F onderzoek@lelystad.nl Voor feiten en cijfers en overige onderzoeksrapportages kunt u terecht op onze website: Lelystad, juni 20

3 Inleiding In Nederland is al jaren sprake van een beleid op het gebied van de homo-emancipatie. Men wil daar bereiken dat de acceptatie van homoseksuelen in de samenleving zo groot mogelijk is. Toch zijn er bepaalde groepen waar de acceptatiegraad lager is. Van tijd tot tijd verschijnen in de media berichten over mishandeling van homoseksuelen op straat. De hoofdvragen van dit onderzoek zijn: hoe is het gesteld met de sociale acceptatie van homoseksuelen in Lelystad. Wijkt de houding ten opzichte van homoseksualiteit in Lelystad af van het landelijke beeld? In deze rapportage wordt via een aantal invalshoeken antwoord gegeven op deze vragen. Als eerste is dat de mate waarin men homoseksualiteit acceptabel vindt, zowel in algemene zin als in het openbare leven. Vervolgens is geprobeerd te bekijken in welke mate men moeite heeft met bepaalde uiterlijkheden van homoseksuelen. Een derde onderdeel van het onderzoek peilde hoe de Lelystedelingen tegenover homoseksualiteit staat naarmate het dichter bij hun persoonlijke leven voorkomt. Het laatste gedeelte betreft de specifieke zichtbaarheid van homoseksualiteit in Lelystad en de mate waarin men vindt dat homoseksuelen in Lelystad worden geaccepteerd of gediscrimineerd. Protestantse Kerk Nederland Grafiek 1. Verdeling panelleden over religieuze levensbeschouwingen Rooms- Katholiek 9 Overig religieus (excl. Islam) 11 Islam 1 Wil niet zeggen/ weet niet 3 Geen 63 Een belangrijk onderscheidend aspect bij de acceptatie van homoseksualiteit blijkt de religiositeit. Daarbij gaat het om de religie die men al dan niet aanhangt, maar r nog om de intensiteit waar men dit beleeft. Daarom zal in de rapportage geregeld naar dit aspect worden gekeken. Grafiek 1 geeft de verhouding tussen de verschillende religieuze groeperingen waartoe de panelleden zichzelf rekenen. Het aantal islamieten is daarbij dusdanig gering, dat deze verder wordt gerekend tot Overig religieus. Sociale acceptatie Met een serie stellingen is nagegaan in welke mate men moeite heeft met homoseksualiteit in het algen. Hierbij is ook betrokken hoe men staat tegenover de rechten voor homoseksuelen, bepaalde openbare uitingen van homoseksualiteit en hoe men met de eventuele homoseksualiteit van een eigen kind zou omgaan. Acceptatie in Nederland en Lelystad Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) peilt al langere tijd de mening van de Nederlandse bevolking over homoseksualiteit. De laatste gegevens daarover stammen uit In het onderzoek onder het Lely- StadsPanel is met een serie stellingen aangesloten bij dit onderzoek om een vergelijking te kunnen maken met de landelijke opvattingen. In tabel 1 worden de uitkomsten gepresenteerd van vier algemene stellingen. Hierin wordt de houding ten aanzien van homoseksualiteit in beeld gebracht. Tabel 1. Opvattingen over homoseksualiteit Homoseksuelen moeten hun leven kunnen leiden zoals zij dat willen Seks tussen twee lesbische vrouwen vind ik walgelijk Seks tussen twee homoseksuele mannen vind ik walgelijk Homomannen zijn eigenlijk geen echte mannen * Bron gegevens Nederland: SCP eens oneens nooit over nagedacht Lel Ned Lel Ned. 2 5 Lel Ned Lel. 9 3 Ned Acceptatie van homoseksualiteit in Lelystad, 20 1

4 Frequentie bezoek aan religieuze bijeenkomsten De eerste stelling in tabel 1 is een brede, overkoepelende stelling: Homoseksuelen moeten hun leven kunnen leiden zoals zij dat willen. De mening van Lelystedelingen blijkt daarbij niet veel af te wijken van het landelijk gemiddelde. Wel is er, zowel binnen Lelystad als landelijk, een duidelijk verschil naarmate men al dan niet religieus is. Onder de inwoners die zichzelf niet tot een religieuze stroming rekenen is 96 het eens met bovengenoemde stelling, de bewoners die zich wel tot een bepaalde religie rekenen is dat 81. Nog sterker is het verschil binnen de religieuzen, naarmate men intensiever betrokken is bij zijn of haar religie. In grafiek 2 zien we dat vooral de mensen die wekelijks hun kerk, tempel, synagoge of moskee bezoeken (verder in deze rapportage verkort beschreven als kerkbezoekers ) minder begrip voor homoseksuelen kunnen opbrengen: een minderheid is het eens met de stelling. Grafiek 2. "Homoseksuelen moeten hun leven kunnen leiden zoals zij dat willen" die wekelijks een religieuze bijeenkomst bezoeken is het aandeel dat het eens is met de stellingen veel grotere dan onder minder frequente bezoekers. In Nederland is tweederde het niet eens met de laatste stelling uit grafiek 1: homomannen zijn eigenlijk geen echte mannen ; in Lelystad is dat viervijfde. Wel zien we aanzienlijke verschillen tussen verschillende groepen inwoners. Grafiek 3 laat zien dat mannen het vaker eens zijn met de stelling. Verder zijn niet-westerse allochtonen en lager opgeleiden eerder deze mening toegedaan. Ook zien we dat mensen die in eigen kennissen- of vriendenkring niemand kennen die homoseksueel is eerder instemmen met de stelling dan mensen die wel een of r homo s kennen. Grafiek 3. "Homomannen zijn eigenlijk geen echte mannen" totaal man vrouw 5 1 1x p. week autochtoon 6 1x p. 2 weken westerse allochtoon niet-westerse allochtoon zelden/nooit 95 1 kent homo kent geen homo 1 eens oneens lager opgeleid 18 De volgende twee stellingen uit tabel zorgen voor r negatieve emoties dan de eerste. Met name waar het gaat om seks tussen twee homoseksuele mannen, roept dat bij een op de vijf Lelystedelingen een gevoel van walging op. Als het gaat om seks tussen twee lesbische vrouwen is dat beduidend minder: bij een op de elf. Gemiddeld zijn de negatieve gevoelens in Nederland sterker dan in Lelystad. Overigens zien we op dit punt een aanzienlijk verschil tussen mannen en vrouwen, tenminste waar het seks tussen homomannen betreft. Bij seks tussen twee vrouwen vindt van de mannen en 9 van de vrouwen dit walgelijk, als het gaat om seks tussen twee mannen is dit resp. 28 en. Ook landelijk is dit verschil waargenomen. Het aandeel jongeren dat deze beide stellingen onderschrijft is belangrijk groter dan het aandeel ouderen. Ook onder de mensen middelbaar opgeleid hoger opgeleid 6 6 Gelijke rechten voor homoseksuelen Met behulp van twee uitspraken kon worden aangegeven in hoeverre men vindt dat homoseksuelen gelijke rechten hebben als heteroseksuelen. In tabel 2 zien we dat ook op dit punt de Lelystadse bevolking wat r liberaal is dan gemiddeld in Nederland. In iets sterkere mate geldt dat voor de uitspraak over het recht op de adoptie van kinderen: waar 53 van de Nederlanders zegt dat homo s daarbij dezelfde rechten moeten hebben als hetero s is dat in Lelystad 62. Vrouwen zijn het beduidend vaker (2) eens eens 2 Gente Lelystad, Onderzoek en Statistiek

5 met die stelling dan mannen (55). Van de mensen die wekelijks een religieuze bijeenkomst bezoeken is tweederde het hier niet eens, terwijl onder degenen die minder vaak naar zo n bijeenkomst gaan (maar zich wel tot een religieuze groepering rekenen) dit minder dan een vijfde is. Tabel 2. Gelijke rechten voor homoseksuelen Het homohuwelijk dient te worden afgeschaft Homoseksuele paren moeten dezelfde rechten hebben als heteroseksuele paren bij het adopteren van kinderen * Bron gegevens Nederland: SCP eens oneens nooit over nagedacht Lel Ned Lel Ned Uitingen van affectie in het openbaar Men kan in het algen redelijk tolerant zijn ten aanzien van homoseksualiteit en ook op het gebied van de rechten kan dit gelden, toch kan het als aanstootgevend worden ervaren als mensen er openlijk blijk van geven homo te zijn. Dit is in het onderzoek gepeild door te vragen hoe men er tegenoverstaat anderen in het openbaar te zien zoenen. Om te bekijken in welke mate men er überhaupt moeite heeft als mensen dit in het openbaar doen, is ook gevraagd wat men ervan vindt als een heterostel (man en vrouw) dit doet. Tabel 3 laat zien dat ongeveer een op de zeven mensen dat als aanstootgevend ervaart. Duidelijk r moeite heeft men met twee vrouwen die elkaar in het openbaar zoenen, maar de ste moeite heeft men met twee mannen die dat doen. Veertig procent van de Nederlanders en ruim 30 van de Lelystedelingen stellen dat niet op prijs. Blijkbaar levert homoseksualiteit tussen mannen r weerstand op dan tussen vrouwen, zoals we ook al zagen bij de stellingen over seks tussen homostellen in tabel 1. Mannen kwalificeren seks tussen twee homomannen eerder (28) walgelijk dan vrouwen () en frequente kerkbezoekers duidelijk eerder (68) dan minder frequente (18). Tabel 3. Acceptatie van homoseksualiteit in de openbaarheid Ik vind het aanstootgevend als een man en vrouw in het openbaar zoenen Ik vind het aanstootgevend als twee vrouwen in het openbaar zoenen Ik vind het aanstootgevend als twee mannen in het openbaar zoenen Als ik een man en een vrouw hand in hand zie lopen heb ik daar minder moeite dan wanneer ik twee mannen hand ik hand zie lopen * Bron gegevens Nederland: SCP eens oneens nooit over nagedacht Lel Ned Lel Ned Lel Ned Lel Ned Grafiek toont de belangrijkste verschillen tussen groepen inwoners ten aanzien van de laatste stelling. Grafiek. "Als ik een man en een vrouw hand in hand zie lopen heb ik daar minder moeite dan wanneer ik twee mannen hand ik hand zie lopen" totaal man vrouw niet-religieus Rooms-Katholiek Protest. Kerk Ned. overig religieus kent homo kent geen homo lager opgeleid middelbaar opgeleid hoger opgeleid eens Acceptatie van homoseksualiteit in Lelystad, 20 3

6 We zien dat de grootste bezwaren hiertegen komen van mannen, mensen die zelf geen homo in hun kennissenkring hebben, en mensen uit de groep overig religieus, dat zijn onder r mensen die zich rekenen tot andere Christelijke genschappen, Joodse gente, Jehova s Getuigen en stromingen binnen de Islam. Homoseksualiteit in de naaste omgeving Er is in het onderzoek ook getracht in kaart te brengen in hoeverre men problemen met homoseksualiteit heeft, naarmate het dichterbij komt. Verderop in deze rapportage wordt daar uitgebreider op ingegaan. In tabel staan de resultaten van een tweetal uitspraken die hier ook te maken hebben. Daaruit blijkt dat men weinig problemen zou hebben met homoseksuele leraren. Wel heeft, ten opzichte van de landelijke situatie, een opvallend groter deel van de Lelystadse bevolking er problemen als de eigen zoon of dochter homo zou blijken te zijn. Op bepaalde punten zijn Lelystedelingen liberaler in hun standpunten, zoals we hebben gezien, maar blijkbaar geldt dat niet r zodra het (te) dichtbij komt. In grafiek 5 wordt een uitsplitsing naar kenmerken gepresenteerd voor wat betreft deze laatste stelling. De opvallendste uitkomst daarin is die van de Lelystedelingen die wekelijkse kerkbezoekers zijn: de helft van hen, 51, zou er moeite hebben en 3 zou het zelfs helemaal niet accepteren (tezamen de 88 van de staaf). Grafiek 5. Inwoners die het moeilijk of onacceptabel vinden als hun dochter/ zoon een (liefdes-)relatie zou hebben met iemand van hetzelfde geslacht totaal man vrouw autochtoon westerse allochtoon niet-westerse allochtoon kent homo kent geen homo Ik zou het een probleem vinden als mijn kind op school les krijgt van een homoseksuele leraar of lerares Hoe aanvaardbaar zou u het vinden als uw zoon of dochter een (liefdes-) relatie zou hebben met iemand van hetzelfde geslacht * Bron gegevens Nederland: SCP Tabel. Acceptatie van homoseksualiteit in de naaste omgeving eens oneens nooit over nagedacht Lel Ned (zeer) onaan vaard baar (zeer) aanvaard baar Lel Ned niet-religieus Rooms-Katholiek Prot. Kerk Ned. overig religieus 1x keer p. wk. kerk geregeld/af en toe kerk zelden of nooit naar kerk Samenvattende schaal De hierboven genoemde stellingen zijn door het SCP omgerekend tot een samenvattende score. Iemand die het helemaal eens was met een van de stellingen kreeg daarvoor de score 5, helemaal oneens betekende de waarde 1 1. Op basis van de gemiddelden zijn de respondenten geplaatst in de kwalificaties variërend van st positief tot st negatief. Grafiek 6 laat zien dat de uitkomsten van deze berekening geen grote afwijkingen aan het licht brengt tussen Lelystad en Nederland. In Lelystad komen iets r inwoners 1 Dit geldt voor de negatief gestelde stellingen. De twee positieve (de eerste uit tabel 1 en de tweede uit tabel 2) zijn eerst omgerekend, zodat deze op vergelijkbare manier konden worden geteld in de score Gente Lelystad, Onderzoek en Statistiek

7 0 Grafiek 6. Sociale acceptatie van homoseksuelen in brede zin st positief positief negatief Grafiek 8 laat de acceptatie naar leeftijd zien via de gemiddelde score per leeftijd. Hoe hoger de waarde, hoe groter de acceptatie is, dus we zien aan de trendlijn dat de acceptatie onder de wat jongere Lelystedelingen lager is dan onder inwoners van middelbare leeftijd. Naarmate men de pensioenleeftijd begint te naderen gaat dan de acceptatiegraad teruglopen om onder de oudste inwoners duidelijk lager te zijn dan onder de jongeren st negatief Grafiek 8. Sociale acceptatie van homosekuelen in brede zin, naar leeftijd Lelystad Nederland ('08; bron: SCP),5,0 uit in de categorie st positief, maar aan de andere kant zijn er iets r mensen die als negatief kunnen worden gekenmerkt. Hier zijn enkele belangrijke verschillen geconstateerd, welke worden weergegeven in grafiek. De grootste uitschieter komt van de mensen die wekelijks naar de kerk gaan: de sociale acceptatie is daar met voorsprong het laagst. Slechts een op de zeven uit deze groep inwoners kan worden gekenmerkt als positief ten opzichte van homoseksualiteit en r dan de helft is negatief. Verder zijn vooral mannen en lager opgeleiden minder positief. Grafiek. Sociale acceptatie van homoseksuelen in brede zin, naar achtergrondkenmerken totaal man vrouw lager opgeleid middelbaar opgeleid hoger opgeleid 1x p.wk. naar kerk geregeld/af en toe kerk zelden of nooit naar kerk (st) negatief (st) positief 3,5 3,0 2, Sociale acceptatieschaal Trendlijn Overige opvattingen Behalve de stellingen die ook door het SCP werden gebruikt, is in het onderzoek nog een zevental extra stellingen aan de panelleden voorgelegd. Deze gaan over uiteenlopende zaken, maar geven wel een aanvullend beeld over de opvattingen ten aanzien van homoseksualiteit die er leven onder de Lelystadse bevolking. In tabel 5 zijn de resultaten te zien van drie positief geformuleerde stellingen. Tweederde is van mening dat het onderwijs zorg moet dragen voor goede voorlichting, één op de negen vindt dat juist niet. Onder degenen die wekelijks een religieuze bijeenkomst bezoeken is dat laatste aandeel het dubbele. De tweede uitspraak in de tabel, Het is zinvol dat de politiek aandacht en geld besteedt aan het vergroten van de sociale acceptatie van homoseksualiteit, kan op ongeveer evenveel bijval en weerstand rekenen als de eerste. Hier zien we echter dat een duidelijk groter aandeel jongeren onder de 30 instemt met de stelling dan 30-plussers: resp. 5 en 15 zijn het er oneens en resp. 0 en 63 is het er eens. Acceptatie van homoseksualiteit in Lelystad, 20 5

8 Meer dan driekwart van de bevolking denkt dat homoparen net zulke goede ouders zijn als heteroparen. Niet-westerse allochtonen en jongeren zijn het bijna tweemaal zo vaak niet eens met deze stelling dan gemiddeld en wekelijkse bezoekers van kerken e.d. zelfs driemaal zo vaak. Voorlichting over homoseksualiteit is een belangrijke verantwoordelijkheid van het onderwijs Het is zinvol dat de politiek aandacht en geld besteedt aan het vergroten van de sociale acceptatie van homoseksualiteit Homoseksuele ouders zijn net zulke goede ouders als heteroseksuele ouders Tabel 5. Instemming met uitspraken over homoseksualiteit eens oneens Tabel 6. Negatieve opvattingen over homoseksualiteit Homoseksuelen hebben professionele hulp nodig om van hun afwijking/ ziekte te genezen Als een puber denkt homoseksueel te zijn, groeit hij/zij daar stal vanzelf wel overheen. Religieuze organisaties hebben terecht de vrijheid om mensen niet in dienst te nemen als die uiting geven aan hun homoseksuele voorkeur Ik heb moeite met de vanzelfsprekendheid waar homoseksualiteit besproken wordt eens Uiterlijkheden van homoseksualiteit oneens Tabel 6 geeft de resultaten van vier uitspraken die een negatieve insteek ten aanzien van homoseksuelen weerspiegelen. We zien dat vrijwel niemand op het standpunt staat dat homoseksualiteit een ziekte zou zijn of iets van voorbijgaande aard bij pubers. Een afwijkend beeld zien we onder frequente kerkbezoekers: één op de zeven van hen is de mening toegedaan dat het een ziekte betreft waarvoor men behandeld moet worden. Ook onder niet-westerse allochtonen en lager opgeleiden is een iets groter aandeel die mening toegedaan. Een relatief groot aandeel van de Lelystedelingen is van mening dat religieuze organisaties zelf mogen beslissen om geen mensen in dienst te nemen die uiting geven aan hun homoseksuele voorkeur. Het zal geen verbazing wekken dat het aandeel dat het eens is met deze stelling duidelijk groter is onder inwoners die zich rekenen tot enige religieuze groepering (36) dan onder niet-religieuzen (11) en het grootst onder de wekelijkse kerkbezoekers (6). Tot slot zien we in de tabel dat een op de tien mensen moeite heeft met de openheid over homoseksualiteit. Onder lager opgeleiden is dit aandeel anderhalf maal zo groot, onder wekelijkse kerkbezoekers zelfs bijna de helft. In het onderzoek is aan de panelleden voorgelegd hoeveel moeite men zou hebben indien men op het werk een ruimte zou moeten delen met een nieuwe collega, die al dan niet homoseksueel zou zijn. Daarvoor kon men van acht fictieve personen aangeven in welke mate men die zou accepteren als kamergenoot. Het ging hierbij om vier mannen en vier vrouwen, waarvan er telkens twee homo- en twee heteroseksueel waren. Daarbinnen was er dan steeds één met een vrouwelijke en één met een mannelijke uitstraling. Grafiek 9 geeft het belangrijkste verband dat binnen de uitkomsten is gevonden. De minste moeite blijkt men te hebben met een nieuwe collega die voldoet aan de standaard : een vrouwelijke uitstraling als het een vrouw is en een mannelijke uitraling als het een man is. De ste moeite heeft men met het omgekeerde: mannen met een vrouwelijke uitstraling en vrouwen met een mannelijke uitstraling, dus ongeacht of ze daadwerkelijk homo zijn of hetero. Ook hier geldt weer dat mannen eerder moeite hebben, zowel met daadwerkelijke homo s als met mensen met een homo-uitstraling dan vrouwen. Hetzelfde geldt voor lager opgeleiden, mensen die zich rekenen tot overige religieuze overtuigingen en inwoners die zelf geen homoseksuelen in hun vrienden- en 6 Gente Lelystad, Onderzoek en Statistiek

9 kennissenkring hebben. Overigens zou 2 van de panelleden geen moeite met welke van de acht dan ook hebben. Grafiek 9. Mate waarin men moeite zou hebben nieuwe kamergenoot op het werk te accepteren Grafiek. Aanvaardbaarheid indien personen (liefdes-) relatie hebben met iemand van hetzelfde geslacht zoon/dochter broer/zus religieus leider beste vriend/vriendin Hetero uitstraling kinderoppas tante/oom Daadwerkelijk hetero huisarts burgester Daadwerkelijk homo direct ledinggevende kamergenoot werk Homo uitstraling teamlid voetbalelftal vage bekende midd. school Veel Weinig Geen buurvrouw 3 straten verderop pompbediende tankstation Niet/met moeite Maakt niets uit Probleemloos/toejuichen Aanvaardbaarheid in nabije omgeving Om te kunnen peilen in hoeverre men homoseksualiteit kan aanvaarden in het dagelijks leven is een veertiental personen ten tonele gevoerd. Daarover is gevraagd of men het zou kunnen aanvaarden als die een liefdesrelatie zouden hebben met iemand van hetzelfde geslacht. Grafiek laat de resulaten zien, waaruit kan worden afgeleid bij welke (soort) personen men homoseksualiteit het st nabij vindt komen. Uit deze grafiek blijkt dat men dit van de eigen zoon of dochter het moeilijkst zou vinden: ruim een derde zou dit überhaupt niet of slechts met moeite kunnen accepteren. Ook zegt bijna een kwart het moeilijk te vinden als het om een broer of zus zou gaan, hoewel daarbij een relatief groot percentage aan de andere kant zegt het probleemloos te kunnen aanvaarden of zelfs toe te juichen. Als derde zou men de ste moeite hebben met hun religieus leider, r nog dan met hun beste vriend of vriendin. Naarmate we in grafiek verder naar beneden kijken, wordt het aandeel maakt niets uit geleidelijk groter en het aandeel niet/met moeite steeds kleiner. Onderaan de grafiek zijn, vrij voor de hand liggend, personen te vinden die het verst af staan van het dagelijks leven. In deze rapportage is al vaker gebleken dat er een belangrijk verschil in opvatting bestaat tussen mensen die zich rekenen tot bepaalde religieuze stromingen en niet-religieuzen. Daarom wordt op dit punt een onderverdeling gemaakt tussen deze beide groepen uit de Lelystadse samenleving. In grafiek 11 wordt deze gepresenteerd. Hierbij zijn alleen de (opgetelde) percentages vermeld die betrekking hebben op de antwoorden zou ik niet kunnen aanvaarden en zou ik met (enige) moeite kunnen aanvaarden. We zien in de grafiek dat de helft van de religieuze mensen het moeilijk of onaanvaardbaar zouden vinden als een kind homoseksueel zou blijken te zijn. Binnen de groep religieuze inwoners zijn er dan ook nog weer belangrijke verschillen te zien. Bij Rooms- Katholieken vindt 36 dit moeilijk, onder Protestands-Kerkelijken is dat 3 en voor mensen die zich rekenen tot overige religies (Joden, Jehova s, Islamieten en christelijke genschappen anders dan RK en PKN) is het tweederde. Wanneer we kijken naar de mensen die wekelijks naar een religieuze bijeenkomst gaan is het percentage zelfs 88 (waarvan 51 met moeite en 3 onaanvaardbaar ). Het grootste verschil zit logischerwijs in de acceptatie van homoseksualiteit van de religieus leider. Dertig procent van de religieuze inwoners vindt dit moeilijk of onacceptabel. Dat de niet- Acceptatie van homoseksualiteit in Lelystad, 20

10 religieuzen daar überhaupt een percentage op scoren komt doordat in de vraagstelling werd verzocht dit zich voor te stellen, ook als het niet in de eigen omgeving voorkomt. Grafiek 11. Percentage religieuzen/nietreligieuzen dat niet of met moeite (liefdes-) relatie met iemand van hetzelfde geslacht zou aanvaarden zoon/dochter broer/zus religieus leider kinderoppas beste vriend/vriendin tante/oom huisarts direct ledinggevende burgester kamergenoot werk vage bekende midd. school teamlid voetbalelftal buurvrouw 3 straten verderop pompbediende tankstation Een opvallend verschil is verder nog dat lager opgeleiden duidelijk eerder dan hoger opgeleiden moeite hebben met eventuele homoseksualiteit van de burgester, hun huisarts of de kinderoppas, maar niet als het gaat om een eigen kind, hun broer of zus of hun beste vriend of vriendin. Naar leeftijd bekeken blijken er weinig vermeldenswaardige verschillen te bestaan tussen jongeren en ouderen. Wel hebben jongeren er eerder dan ouderen moeite als hun beste vriend of vriendin homo zou blijken te zijn. Verder zien we in grafiek dat mannen er bij alle genoemde personen duidelijk r moeite zouden hebben dan vrouwen. Opvallend is daarbij vooral het verschil aangaande de oppas van de kinderen (of medewerkers van de kinderoppas): r dan een op de vijf mannen zou er moeite hebben als deze homo zou zijn, terwijl dit voor een op de elf vrouwen geldt religieuzen niet-religieuzen 9 Grafiek. Percentage mannen/vrouwen dat niet of met moeite (liefdes-) relatie met iemand van hetzelfde geslacht zou aanvaarden Homoseksualiteit in Lelystad Tot slot is de vragenlijst ingegaan op een aantal specifieke situaties in de stad. De zichtbaarheid van homoseksualiteit is een van de aangeroerde zaken, evenals specifieke locaties waar homo s naartoe gaan. Ook wordt ingegaan op mogelijke discriminatie van homo s in de stad. Zichtbaarheid in het straatbeeld Aan de panelleden is gevraagd of men in Lelystad vaak homostellen hand-in-hand ziet lopen. Eén op de vier mensen zegt dit niet te weten. Van de overigen staan de gegevens in tabel vermeld; r dan de helft ziet dit zelden of nooit en nog eens ruim 0 af en toe. Tabel. Zichtbaarheid homoseksualiteit In Lelystad lopen... homostellen hand-in-hand zoon/dochter broer/zus religieus leider kinderoppas beste vriend/vriendin huisarts tante/oom direct ledinggevende burgester kamergenoot werk teamlid voetbalelftal vage bekende midd. School buurvrouw 3 straten verderop pompbediende tankstation erg vaak geregeld af en toe (bijna) nooit mannen vrouwen 8 Gente Lelystad, Onderzoek en Statistiek

11 Daarbij zijn enkele vermeldenswaardige verschillen geconstateerd naar groepen binnen de bevolking: het zijn iets eerder lager opgeleiden en ouderen die dit signaleren dan middelbaar of hoger opgeleiden en jongeren. Homovriendelijke plekken Er zijn in veel genten in Nederland specifieke plekken die erom bekend staan dat daar een grote mate van tolerantie bestaat ten opzichte van homoseksuelen. Dat kan gaan om openbare gelegenheden als bijvoorbeeld restaurants, kroegen of buurthuizen, maar ook om locaties in de openbare ruimtes, bijv. parken, ook wel homo-ontmoetingsplaatsen genoemd. Op de vraag hoeveel plekken in Lelystad als expliciet homovriendelijk bekend staan antwoordt driekwart dit helemaal niet te weten. Van degenen die hier wel een antwoord op kunnen geven denkt ruim een derde dat dergelijke plekken er niet zijn en r dan de helft dat het er maar weinig zijn. Tabel 8. Aanwezigheid van homovriendelijke plekken In Lelystad staan... plekken als expliciet 'homovriendelijk' bekend veel behoorlijk aantal weinig geen Discriminatie Het komt, ondanks de in de afgelopen decennia toegenomen tolerantie, nog altijd voor dat homoseksuelen worden gediscrimineerd of zelfs fysiek mishandeld. In het onderzoek is hierop ingegaan door met een aantal stellingen te peilen hoezeer het op dit gebied is gesteld in Lelystad. Om te beginnen is, als een tegenhanger van de zojuist beschreven homovriendelijk plekken, gevraagd of er in Lelystad plekken bestaan waar homoseksuelen juist niet welkom zijn. Ook hier zegt driekwart daarvan geen idee te hebben. Onder de overigen is r dan 90 van mening dat er maar weinig van dergelijke plekken in Lelystad bestaan of zelfs in het geheel niet. Tabel 9. Aanwezigheid van homo-onvriendelijke plekken Er zijn in Lelystad... plekken waar homoseksuelen niet welkom zijn veel behoorlijk aantal weinig geen Verder is gevraagd of men wel eens zelf heeft gezien dat iemand fysiek of verbaal werd belaagd vanwege het homo-zijn. Bijna een kwart antwoordt hierop dit niet te weten. In tabel 9 zien we dat de overigen dit voor het overgrote deel zo goed als nooit maken. Slechts een enkeling meldt dat dit geregeld voorkomt en nog eens een op de zestien ervaart dit af en toe. Tabel. Fysiek/verbaal geweld jegens homoseksuelen Ik heb in Lelystad... gezien dat iemand fysiek/ verbaal belaagd werd vanwege zijn seksuele gerichtheid erg vaak geregeld af en toe (bijna) nooit Een gevolg van het bestaan van homo-onvriendelijke plekken of fysiek geweld, kan zijn dat mensen hun geaardheid verder maar niet openlijk tonen om problemen te voorkomen. Ongeveer 0 van de panelleden weet niet of dat ook in Lelystad voorkomt. De overigen kennen weinig of geen homo s die hun geaardheid verborgen houden om dergelijke redenen. Hoger opgeleiden en inwoners onder de 0 kennen verhoudingsgewijs minder homo s waar dit voor geldt dan lager of middelbaar opgeleiden en 0-plussers. Tabel 11. Homoseksualiteit niet openlijk tonen Ik ken... homo's die in Lelystad in het openbaar niet (openlijk) voor hun geaardheid uitkomen vanwege hun gevoelens van onveiligheid veel behoorlijk aantal weinig geen Acceptatie van homoseksualiteit in Lelystad, 20 9

12 Homovijandigheid onder vrienden en kennissen In tabel 1 wordt getoond in welke mate men onder bekenden ervaring heeft met vijandigheid jegens homo s. Er is vrijwel niemand die heeft gemaakt dat homoseksuele vrienden of kennissen uit Lelystad zijn weggegaan vanwege intolerantie. Wat vaker voorkomt is dat men mensen kent die een hekel hebben aan homo s of moeite hebben met homoseksualiteit. Een groter aandeel jongeren dan ouderen kennen mensen die moeite hebben met homoseksualiteit. Mensen die wekelijks naar de kerk gaan kennen de ste mensen die moeite hebben met homoseksualiteit: een kwart van hen kent er een behoorlijk aantal en een op de zeven zelfs veel. Tabel. Ervaring met homovijandigheid Grafiek. "De gente Lelystad zou... maatregelen moeten nemen ter vergroting van de sociale acceptatie van homoseksualiteit" Geen 26 Weinig 29 Veel 1 Een behoorlijk aantal 31 veel behoorlijk aantal weinig geen In mijn vriendenen kennissenkring ken ik mensen die vanwege discriminatie en intolerantie van homoseksuelen uit Lelystad verhuisd zijn In mijn omgeving ken ik... mensen die moeite hebben met homoseksualiteit In mijn vriendenen kennissenkring uit Lelystad ken ik... mensen die een hekel hebben aan homoseksuelen Taak voor de gente Tot slot werd gevraagd of het een taak voor de gente is om de sociale acceptatie van homoseksualiteit te bevorderen. Een kwart van de panelleden die hier een mening over hebben vindt dat de gente hieraan niets hoeft te doen. Mannen en lager opgeleiden vinden dat vaker dan vrouwen en middelbaar of hoger opgeleiden. Hetzelfde geldt voor frequente kerkgangers ten opzichte van minder actieve religieuzen. Aan de andere kant vindt een op de zeven dat de gente juist veel maatregelen zou moeten nemen. In grafiek zijn de percentages naast elkaar gezet. Gente Lelystad, Onderzoek en Statistiek

13 Conclusies Sociale acceptatie De sociale acceptatie van homoseksuelen is onder de Lelystadse bevolking wat groter dan landelijk. Mannen hebben duidelijk r moeite met homo s dan vrouwen. Hetzelfde geldt voor jongeren en ook ouderen ten opzichte van de mensen van middelbare leeftijd. Verder is er geen noemenswaardig verschil in houding geconstateerd tussen allochtonen en autochtonen. Wel hebben mensen die zelf iemand in hun kennissenof vriendenkring hebben die homoseksueel is een beduidend hogere acceptatiegraad ten aanzien van homo s. Een grotere acceptatie is te vinden onder niet-religieuzen dan onder inwoners die zichzelf wel rekenen tot een religieuze groepering. Binnen de laatstgenoemden zijn het degenen dit tot de samengestelde groep overige religieuzen behoren 2 die de grootste moeite met homoseksuelen hebben. Maar nog sterker is het onderscheid naarmate men frequenter religieuze bijeenkomsten bezoekt: met name degenen die dat wekelijks doen zijn de Lelystedelingen die de laagste acceptatiegraad ten aanzien van homoseksuelen hebben. In Lelystad heeft men er wel duidelijk r dan landelijk moeite als de eigen zoon of dochter homo zou blijken te zijn. Uiterlijkheden van homoseksualiteit Waar men verhoudingsgewijs de ste moeite heeft zijn mensen die een homo-uitstraling hebben, dus los van het feit of ze daadwerkelijk homo zijn. Ter verduidelijking: dit zijn mannen met een vrouwelijke uitstraling en vrouwen met een mannelijke uitstraling. Wat minder moeite heeft men met mensen die daadwerkelijk homo zijn en de minste moeite met mensen met een hetero-uitstraling, dus vrouwelijke vrouwen en mannelijke mannen. Aanvaardbaarheid in de nabije omgeving Hoe dichterbij men emotioneel gezien bij iemand staat, hoe moeilijker het vaak wordt gevonden als die persoon homoseksueel is. Een eigen zoon of dochter die een homoseksuele relatie zou hebben zorgt voor 2 Dit zijn christenen die niet Rooms-Katholiek zijn of tot de Protestantse Kerk Nederland behoren, Joden, Jehova s Getuigen, Islamieten en andere geloofsgenschappen, godsdiensten en religies. de ste acceptatieproblemen. Op de tweede plek komen een broer of zus, als derde is het de religieus leider. Deze laatste zorgt, zoals te verwachten, voor veel minder acceptatie onder religieuzen dan onder niet-religieuzen. Mannen blijken er eerder dan vrouwen moeite te hebben als de kinderoppas homo zou zijn, onder jongeren stuit homoseksualiteit van de beste vriend of vriendin op een lagere acceptatiegraad. Homoseksualiteit in Lelystad Het grootste deel van de Lelystedelingen weet niet of er speciale homovriendelijke plekken bestaan, evenmin als het omgekeerde: locaties waar homo s niet welkom zijn. Uitingen van homoseksualiteit,zoals homostellen die hand-in-hand lopen, komen maar weinig voor in de stad. Actieve intolerantie ten aanzien van homo s komt maar weinig voor; zo zijn er nauwelijks mensen die iemand kennen die vanwege discriminatie uit Lelystad is vertrokken. Wel heeft een deel van de inwoners kennissen of vrienden die moeite hebben met homo s of er zelfs een uitgesproken hekel aan hebben. Ondanks de behoorlijke mate van tolerantie, is bijna de helft van de mensen van mening dat de gente flink wat maatregelen zou moeten nemen om de sociale acceptatie van homo s te vergroten. Beknopte onderzoeksverantwoording Het onderzoek met als titel Homoseksualiteit in Lelystad is uitgevoerd in februari 20. Hiervoor zijn de leden van het LelyStadsPanel (LSP) benaderd. Er is gebruik gemaakt van een schriftelijke vragenlijst voor ruim een kwart van het panel. De overige panelleden hebben digitaal een enquête via Internet ingevuld. De respons was 83. Om de onderzoeksresultaten representatief te maken voor de inwoners van de gehele stad is gewogen op de kenmerken geslacht, leeftijd, en gemiddelde WOZ-waarde van het postcodegebied. De r uitgebreide onderzoeksverantwoording, met daarin de antwoordfrequenties, is te vinden in andere rapportages uit de reeks LelyStadsGeluiden (zie Acceptatie van homoseksualiteit in Lelystad, 20 11