Bijlage B en C: Nadere uitwerking van de onderwijseenheden van het curriculum voor de propedeutische fase en hoofdfase

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Bijlage B en C: Nadere uitwerking van de onderwijseenheden van het curriculum voor de propedeutische fase en hoofdfase"

Transcriptie

1 Bijlage B en C: Nadere uitwerking van de onderwijseenheden van het curriculum voor de propedeutische fase en hoofdfase Opbouw en samenhang De curricula van de opleidingen kennen een propedeutische fase van één jaar (60 ec) en een hoofdfase van drie jaar (180 ec). Het vierde studiejaar is een praktijkjaar, eerst wordt de stage gedaan (30 ec), het jaar wordt afgesloten met de afstudeeropdracht (30 ec). De propedeutische fase heeft een oriënterende, een homogeniserende en een selecterende/verwijzende functie. Oriëntatie houdt in dat de propedeuse de student een goed inzicht moet verschaffen in de opleiding die hij gedurende vier jaar volgt. Daarom is de propedeuse gemeenschappelijk voor beide opleidingen en zijn de leeractiviteiten van de student representatief voor de beide opleidingen. Daarnaast moet de student in het propedeusejaar een goede indruk kunnen krijgen van het toekomstige werkveld. Homogeniseren wil zeggen dat studenten met verschillende vooropleidingen aan het eind van de propedeuse over dezelfde competenties, kennis en vaardigheden beschikken. Selectie en verwijzing geven aan dat de propedeuse ook bedoeld is om na te gaan of de student de juiste opleiding op het juiste niveau heeft gekozen. Zonodig volgt aan het eind van het eerste studiejaar een bindend studieadvies. Als de student de doelstellingen (kennis, vaardigheden, beroepshouding) van het onderwijsprogramma van de propedeuse bereikt heeft, is hij goed toegerust voor het met succes kunnen voortzetten van zijn opleiding in de hoofdfase. In het onderwijsprogramma van de hoofdfase vindt een steeds verdere specialisatie plaats naar een van beide opleidingen. Van belang is daarbij ook de persoonlijke ontplooiing en vorming van de student, opdat hij ook maatschappelijk relevant actief kan zijn. Speerpunt in de bacheloropleidingen Biologie & Medisch Laboratoriumonderzoek en Chemie van Stenden hogeschool is het beroepsdomein Research & Development, in de opleidingen wordt het accent gelegd op de competenties Onderzoeken en. De kennis en vaardigheden die tot deze competenties behoren komen steeds gekoppeld aan bod. Vanaf de eerste periode in het eerste studiejaar werken de studenten aan problemen die vanuit een onderzoeksvraag worden aangeboden en waarin de experimenten zodanig moeten worden opgezet dat de onderzoeksvraag goed beantwoord kan worden. In de beoordeling speelt, naast de correcte en nauwkeurige uitvoering van de experimenten, de keuze, opzet en planning van de experimenten in relatie tot de onderzoeksvraag een grote rol. In de propedeuse zijn de problemen doorgaans beperkt van omvang en complexiteit. Naarmate de opleiding vordert, worden de problemen omvangrijker en complexer. Niet alleen de verlangde nauwkeurigheid, betrouwbaarheid en reproduceerbaarheid van de experimenten neemt toe, ook het aantal methoden en technieken waaruit gekozen moet worden groeit; de student moet over meer onderzoeksvaardigheden beschikken om binnen de afgesproken termijn goede resultaten te kunnen presenteren.

2 COMPETENTIES 1. Onderzoeken Beheren 5. Adviseren 6. Instrueren 7. Leidinggeven 8. Het curriculum van beide opleidingen is opgebouwd uit bouwstenen van elk 3 ec of een veelvoud hiervan groot. Dit principe verhoogd de onderlinge uitwisselbaarheid in de tijd van deze studieelementen. De bouwstenen uit een periode zijn vaak gericht rond een centrale practicumbouwsteen volgens het didactisch concept Problem Based Learning. Een realistisch opdracht uit de praktijk of zoals deze uit het werkveld zou kunnen komen wordt aan een groep of een individuele student voorgelegd. De studenten werken vaak in projectgroepen aan de uitwerking van de gegeven opdracht. In tabel 9 (pagina ) wordt een overzicht gegeven van de bouwstenen en wordt per bouwsteen aangegeven welke competenties in de betreffende bouwsteen worden getraind en getoetst. In een aantal bouwstenen worden niet rechtstreeks een of meer competenties getoetst, deze dragen alleen indirect bij aan de competentieontwikkeling van de studenten. In deze cases wordt alleen een deel van de Body of Knowledge and Skills getoetst, dit is zichtbaar in de toetsmatrijs 1. Fasedoelstellingen voor beide opleidingen De fasedoelstellingen geven aan welk tussenniveau aan het eind van de propedeuse, het tweede en het derde studiejaar moeten zijn bereikt. Deze fasedoelstellingen zijn weergegeven in tabel 7. FASE Propedeuse I I I I I I Jaar 2 II II I I I I II Jaar 3 III II I I I I II Eindkwalificaties III III I * I * I * I * II * Figuur 1 Fasedoelstellingen. *) Deze competenties kunnen door de studenten tijdens de stage en de afstudeerperiode verder ontwikkeld worden en een niveau hoger worden afgesloten. skwalificaties op eindniveau Omdat onderzoeksvaardigheden het speerpunt van de opleidingen vormen, hebben de opleidingen besloten de competentie Onderzoeken door alle studenten op niveau III af te laten sluiten, één niveau hoger dan het minimum in het landelijk profiel. Hiermee zijn de opleidingsprofielen van beide opleidingen identiek. Daarnaast hebben de studenten van beide opleidingen de mogelijkheid om tijdens de stage en de afstudeerperiode de competenties 4, 5, 6, 7 en/of 8 binnen het stagebedrijf verder te ontwikkelen en een niveau hoger af te sluiten. Dit leidt tot het volgende opleidingsprofiel van de opleidingen B&ML en Chemie van Stenden hogeschool: 1 Bijlage VIII

3 1. Onderzoeken Beheren 5. Adviseren 6. Instrueren 7. Leidinggeven 8. Competentie Eindniveau van de opleiding III III I * I * I * I * II * Figuur 2 skwalificaties Biologie & Medisch Laboratoriumonderzoek en Chemie Stenden hogeschool. *) Deze competenties kunnen door de studenten tijdens de stage en de afstudeerperiode verder ontwikkeld worden en een niveau hoger worden afgesloten. Zie bijlage IV voor een uitwerking van de vier competentie in de vorm van handelingsindicatoren. De opleidingskwalificaties zijn voor beide opleidingen gelijk, de context waarin de verschillende competenties worden getraind en getoetst kent naast overeenkomsten echter grote verschillen. Van de overeenkomsten wordt gebruik gemaakt door een gemeenschappelijke propedeuse aan te bieden, de verschillen leiden tot een steeds verder uiteenlopende programmering naar mate de studie vordert. Curriculum overzicht Propedeuse Chemie en BML Eerste jaar, Propedeuse jaar LIFE SCIENCES STENDEN EMMEN periode 1 periode 2 periode 3 periode 4 Algemeen Studievaardigheden 1A Schriftelijke Comm. 1 Mondelinge Vaardigheden 1 Studievaardigheden 1B GSLB1 SC1 MC1 GSLB2 Basis-wiskunde Wiskunde 2 Onderzoek 1 Organische Chemie 1 Differentieren DTETW1 DTETW2 GOZ1 OLSOC1 Scheikunde 1 Spectrometrie Analyse (ST3) Micro biologie OLSSK1 OLSSK2 OLSSK3 OLSB3 Biologie 1 Celbiologie en Biochemie 1 Praktijk Voeding Histologie OLSB1 OLSB2 OLSBC1 ILSPR4 Praktijk Water Praktijk Gezond heid Praktijk Project Ware(n)onderzoek ILSPR1 ILSPR2 ILSPR3 OLSSR1

4 Chemie CHEMIE LIFE SCIENCES STENDEN EMMEN Tweede jaar, 1e jaar hoofdfase LIFE SCIENCES STENDEN EMMEN VBA Analytische Project/ Studievaardigheden 2 Programmeren Chemie 1 Keuzevak Statistiek Chromatografie Engels Analytische Chemie 4 Chemometrie regressie Immunochemie Analytische Chemie 2 Schei kunde praktijk SP7/8 Biomedische Technieken biochemie praktijk Organische Chemie 2 DNA techniek Methodenvalid atie (SP5) Organische Chemie Praktijk Derde jaar, 2e jaar hoofdfase LIFE SCIENCES STENDEN EMMEN Minor KILO Minor Duurzame kunststoffen Wiskunde 3 Analytische Minoren POC Schriftelijke comm. 2 Schriftelijke comm. 2 Integreren chemie 5 Chemometrie/ Methodisch Ethiek/ Zorg/ Arcom Praktijk KILO 1 Polymeren Kalibratie Werken Leiding geven Optimalisatie Fysische Chemie Praktijk KILO 2 LCA en Materiaalkunde Analytische Materialen en Analytische chemie 6 Praktijk KILO 3 Duurzaamheid Chemie 3 polymeer Praktijk SP 7/8 Massa spectrometrie Chemische technologie Biomedisch onderzoek 2 Eind opdracht Vierde jaar, 3e jaar hoofdfase LIFE SCIENCES STENDEN EMMEN Stage Afstuderen

5 BML CHEMIE LIFE SCIENCES STENDEN EMMEN Tweede jaar, 1e jaar hoofdfase LIFE SCIENCES STENDEN EMMEN VBA Programmeren Analytische Chemie Project/ Keuzevak Studievaardigheden 2 1 Statistiek Chromatografie Engels Analy-tische Chemie 4 Chemometrie regressie Immunochemie Analytische Chemie 2 Biomedische biochemie praktijk Biochemie 2 Technieken DNA techniek Methodenvalidatie Hemato logie (SP5) Moleculaire Biologie 1 Schei kunde praktijk SP 7/8 Derde jaar, 2e jaar hoofdfase LIFE SCIENCES STENDEN EMMEN Minor KILO Minor Duurzame kunststoffen Bioinformatica Immunologie 1 Minoren POC Schriftelijke comm. 2 Schriftelijke comm. 2 Chemometrie/ Kalibratie Methodisch Werken Ethiek/ Zorg/ Arcom Praktijk KILO 1 Polymeren Leiding geven Optimalisatie Immunologie 2 Praktijk KILO 2 LCA en Materiaalkunde Moleculaire biologie 2 Klinische chemie Materialen en polymeer chemie Massa spectrometrie Enzymkinetiek Praktijk KILO 3 Duurzaamheid Biomedisch onderzoek Vierde jaar, 3e jaar hoofdfase LIFE SCIENCES STENDEN EMMEN Biomedisch onderzoek 2 Eind opdracht Stage Afstuderen

6 Vakbeschrijvingen Propedeuse SLB 1 coördinator GSLB1 Studieloopbaanbegeleiding 1A Propedeuse 3 EC Albert de Jonge Start studieloopbaan begeleiding Start POP/portfolio Introductie PGO (principes PGO, zoekstrategieën, informatieanalyse) Leren studeren (leerstijl/kolb, planning, werkwijze Leesvaardigheid Leren reflecteren Groepsprocessen, groepsdynamica, samenwerken, feedback geven (Johari window) Voorkennis nvt Literatuur Zie literatuurlijst van de studieboekencentrale

7 Basiswiskunde 1 coördinator DTETW1 Basiswiskunde Propedeuse 3 EC Mark van der Staay In deze bouwsteen wordt een gedeelte van de HAVO-wiskunde-B herhaald, om zodoende een voldoende basis te garanderen voor de wiskundige vaardigheden die in de hierna volgende bouwstenen gebruikt moeten worden. De bouwsteen bestaat uit slechts één hoofdstuk. Voor studenten met een MBO-vooropleiding zonder doorstoomcertificaat wordt voor deze case extra studietijd gereserveerd. De student beheerst na het met succes afronden van deze case per onderwerp de stof zodanig, dat een voor de gehele opleiding noodzakelijk minimumniveau van basiskennis en basisvaardigheden is bereikt. De volgende onderwerpen komen aan de orde: Ontbinden in factoren Breuken Machten 1e en 2e graads functies Domein en bereik Ongelijkheden Goniometrie Exponentiële functies en vergelijkingen Logaritmische functies en vergelijkingen Limieten Differentiëren Voorkennis Er wordt uitgegaan van het eindniveau van de vooropleidingen MBO en HAVO. Literatuur Kemme, S. e.a.: Wiskunde voor het hoger onderwijs, deel A

8 Scheikunde 1 OLSSK1 Scheikunde 1 Propedeuse 3 EC coördinator Paul van Sluis In deze bouwsteen wordt een gedeelte van de theorie van de Havo herhaald. De volgende onderwerpen komen aan de orde: atoombouw, periodiek systeem reactievergelijkingen, zuren, zouten en basen redox-reacties, chemisch rekenen veiligheid op het lab Opfrissen van aanwezige kennis en het voorbereiden op het experimentele werk Leren samenwerken Omgaan met veiligheid in het laboratorium Voorkennis Eindniveau Havo Literatuur Zie boekenlijst

9 Onderzoeken Beheren/ coördineren Adviseren in en begeleiden/ doceren/coachen Leiding geven/ Biologie 1 OLSB1 Biologie Propedeuse 3EC / 84 SBU In water spelen zich veel chemische processen af. Levende cellen zijn Omgeven door een membraan om water binnen dan wel buiten die cel te houden. Hoe zit het met stoffen die zich buiten de cel bevinden, hoe komen die binnen? Diffusie? Osmose? Of wellicht zijn er andere mechanismen. Water barst van het leven.. als het goed is. Als het niet goed is, lijkt het water vaak schoonmaar er is geen leven in te bekennen. Is ons slootwater niet goed of niet? Na afloop van deze bouwsteen kan de student: - Het kunnen verklaren van osmotische processen uit de praktijk en het kunnen voorspellen van de o.w./wanddruk/turgor met behulp van de wet van Boyle. - Het op een verantwoorde manier omgaan met een microscoop. - Het kunnen maken van een natuurwetenschappelijke tekening. Verplichte voorkennis Eindniveau Havo n.v.t. Schriftelijke toets 55% score

10 Onderzoeken Beheren/ coördineren Adviseren in en begeleiden/ doceren/coachen Leiding geven/ Praktijk Water ILSPR1 Praktijk Water Propedeuse 3EC Water is op het laboratorium de meest gebruikte stof. Er wordt dan ook aandacht besteed aan de verschillende soorten water die we kunnen onderscheiden op het laboratorium. Werken op een laboratorium betekent dat je op allerlei momenten bloot staat aan allerlei gevaren. Het is dus noodzakelijk dat de student leert om van te voren in te schatten wat de gevaren zijn, welke kunnen ontstaan bij de uitvoering van zijn/haar experiment. Hij/zij dient daarom te leren welke maatregelen van te voren moeten worden genomen om calamiteiten te voorkomen en i.g.v. een calamiteit adequaat te handelen. Het bestuderen van hoe werkt je veilig op het laboratorium moet bijdragen om de student een attitude bij te brengen waarin de verantwoordelijkheid voor de veiligheid van de student zelf en van anderen gewaarborgd wordt. Voor de relatie met water valt in dit kader te denken aan bijv. water als blusmiddel en koelmiddel bij brandwonden. Water is op het laboratorium in verschillende kwaliteiten aanwezig. Voor vele toepassingen is vaak een andere kwaliteit water nodig. Zo heb je leidingwater, demi-water, gedestilleerd water, koolzuurvrij water, bronwater, etc. Water wordt natuurlijk veel toegepast als oplosmiddel, spoelmiddel, verdunningsmiddel, blusmiddel. Wanneer welk water gebruikt kan worden, wordt in de loop van het practicum duidelijk. De student kan zijn weg vinden in het laboratorium en is bekend met het laboratoriumreglement. De student weet op een juiste manier om te gaan met de verschillende balansen, pipetteerballon, glaswerk en maatglaswerk. De student weet onderscheid te maken in de "verschillende" soorten water en weet wanneer welk water te gebruiken. De student maakt kennis met eenvoudige meetapparatuur. De student leert te werken met een kalibratielijn. De student kan een eenvoudige kwantitatieve bepaling uitvoeren. De student kan een eenvoudige foutendiscussie uitvoeren. De student leert op een veilige manier te werken in het laboratorium; zowel voor hem/haar zelf als voor anderen. De student leert via een berekening op de juiste veilige manier een geconcentreerd zuur te verdunnen. De student leert te werken met testkits voor water onderzoek. Verplichte voorkennis Eindniveau Havo

11 Praktijkopdrachten 100% van de experimenten moet met een voldoende zijn beoordeeld

12 Schriftelijke communicatie 1 Schriftelijke communicatie 1 Propedeuse 3EC / 84 SBU Rapporten schrijven, goed citeren) plagiaat voorkomen, samenvatten, argumenteren: iedere HBO-er krijgt hiermee te maken. In deze bouwsteen wordt hier aandacht aan besteed. Je leert jezelf gepast schriftelijk uit te drukken. Je maakt complexe informatie schriftelijk duidelijk en je stuurt de juiste boodschap naar de juiste doelgroep via het juiste kanaal. Na het voldoende voltooien van deze bouwsteen kan de student: Bouwplannen gebruiken voor je schriftelijke communicatie De passende structuur gebruiken bij doel en doelgroep De passende stijl gebruiken bij doel en doelgroep Argumenteren volgens de methode van Toulmin Informatie correct samenvatten Schrijven in fases: eerste opzet, herschrijven, vorm geven. Op de APA manier je bronnen in je schriftelijke communicatie vermelden. Verplichte voorkennis Geen specifieke voorkennis verreist. - Schriftelijke rapportages

13 Wiskunde 2: Differentiëren coördinator DTETW2 Wiskunde 2 Differentiëren Werktuigbouwkunde Propedeuse 3 EC Mark van der Staay Differentiëren Differentiëren als rekenmiddel o.a. bij foutendiscussie.. Voorkennis Basiswiskunde Literatuur Zie literatuurlijst studieboekencentrale

14 Spectrometrie coördinator OLSSK2 Spectrometrie Propedeuse 3 EC Cor Meijer Wet van Lambert en Beer, calibratie lijn opstellen en uitwerking van een praktisch voorbeeld om zuiverheid aspirine vast te stellen, beoordeling juistheid van een meetmethode. :De student moet: - Spectrofotometrische experimenten kunnen uitvoeren. - Gehalte berekeningen kunnen uitvoeren - Multicomponenten analyses kunnen uitvoeren - Op de juiste wijze calibratielijnen kunnen optellen - Met spreadsheet programmatuur kunnen omgaan - Wiskundige oplossingsstrategieen beheersen Voorkennis: HAVO Literatuur: Zie boekenlijst Verplichte voorkennis n.v.t. Alle soorten van electronisch rekentuig Schriftelijke toets 50% score

15 Onderzoeken Beheren/ coördineren Adviseren in en begeleiden/ doceren/coachen Leiding geven/ Celbiologie en Histologie OLSB2 Biologie 2 Propedeuse 3EC Een cel is de simpelste vorm van leven. Maar toch vormt een levende cel complex geheel van diverse organellen en biomoleculen die ieder hun eigen functie hebben binnen de opbouw en het metabolisme van een cel. Aan bod komt de algemene opbouw van prokaryote en eukaryote cellen. Daarnaast wordt de interne en externe organisatie van eukaryote cellen besproken van kernenveloppe tot extracellulaire matrix. Ook komt aan bod, in detail, de structuur en functie van de celmembraan. Cellen staan immers niet op zichzelf, maar zullen vaak nutriënten en afvalstoffen moeten uitwisselen met hun omgeving. Hoe doen ze dat? Tot slot wordt aandacht besteed aan cellen in onderling verband. Hoe zie weefsels er uit. Hoe kun je ze in microscopische preparaten herkennen Na afloop van de bouwsteen weet je: - Hoe eukaryote cellen in elkaar zitten - Welke functie de diverse organellen in een cel hebben - Hoe biomembranen functioneren - Hoe deze cellen met in relatie met omliggende cellen eruit zien in een microscopisch preparaat Relatie aanleren tussen bouw (macroscopische en microscopische anatomie) en werking (fysiologie) van het ademhalingssysteem, het spijsverteringsysteem en van spieren, alsook kennis nemen van enige afwijkingen hierin (pathologie). De theorie en ziektebeelden die aan bod komen zijn deels gekoppeld aan praktijkgerelateerde vraagstukken. Verplichte voorkennis Eindniveau Havo n.v.t. schriftelijk 55% score

16 Onderzoeken Beheren/ coördineren Adviseren in en begeleiden/ doceren/coachen Leiding geven/ Praktijk Gezondheid ILSPR2 Praktijk Gezondheid Propedeuse 3 EC De praktijkbouwsteen van thema gezondheid heeft een oriënterend karakter op het gebied van de biologie en de fotometrische analyse. De nauwe relatie tussen gezondheid en processen die zich biologisch afspelen liggen voor de hand. Daarnaast zijn meetmethoden een wezenlijk onderdeel omdat waarden (getallen) een houvast geven om de gezondheidstoestand van een individu te beschrijven. Om dit te bereiken wordt een begin gemaakt met spectrometrie. Een relatief eenvoudige techniek die aansluit bij de eerste periode en die veel in gebruik is bij klinische chemische analyses bij monsters van biologisch aard. uitvoeren van een eenvoudige organische synthese - omgaan met apparatuur voor : smeltpuntbepaling, stoomdestillatie, UV, IR, filtratie, microscopie Verplichte voorkennis Theorie en praktijk uit periode 1 Schriftelijke toets 55% score

17 Mondelinge Vaardigheden 1 Mondelinge Communicatieve Vaardigheden 1 3EC / 84 SBU Een HBO-er moet regelmatig presentaties verzorgen over projecten, producten, voortgang, etc. In deze bouwsteen wordt ingegaan op effectief mondeling presenteren. Daarbij staan 3 zaken centraal: het doel het publiek en de hulpmiddelen. Na het voldoende voltooien van deze bouwsteen kan de student: Uitleggen wat de opbouw van een presentatie is. Een correcte presentatie schrijven, afstemmen op diverse doelgroepen en uitschrijven. Het eigen presentatie gedrag analyseren en bijsturen Op juiste wijze gebruik maken van audio visuele hulpmiddelen. Op een positieve manier evaluatie feedback geven aan mede studenten. Verplichte voorkennis Geen specifieke voorkennis vereist. - Presentatie

18 Onderzoek 1 GOZ1 Onderzoek 1 Propedeuse 3 EC coördinator Cor Meijer : Een kwantitatief onderzoek kunnen uitvoeren. : De student moet: -kwantitatieve analyses kunnen uitvoeren -kwantitatieve berekeningen kunnen uitvoeren - foutenberekening kunnen uitvoeren -kennjs hebben van differentiaalberkeningen -met spreadsheet programmatuur kunnn omgaan -verslagen kunnen schrijven. Voorkennis Literatuur Zie literatuurlijst Alle soorten van electronisch rekentuig Schriftelijke toets 50% score

19 Analyse (ST3) OLSSK3 Scheikunde 3 Propedeuse 3 EC coördinator Cor Meijer Chemisch rekenen, chemisch evenwicht, zuren en basen,redoxreacties, elektrochemie De student moet: -evenwichtsbeschouwingen kunnen uitvoeren -eenvoudige materiaalbalansen kunnen opstellen -oplosbaarheidsberekeningen kunnen uitvoeren -titratiecurves kunnen berekenen -geschikte indicatoren kunnen kiezen -ph berekeningen kunnen uitvoeren -bufferoplossingen kunnen berekenen en bereiden -eenvoudige ware(n)onderzoek kunnen uitvoeren Voorkennis Havo-5 Scheikunde Literatuur Zie boekenlijst Alle soorten van electronisch rekentuig Schriftelijke toets 50% score

20 Biochemie 1 Biochemie 1 (OLSB3) Propedeuse 3EC / 84 SBU De onderwerpen van deze bouwsteen zijn: introductie in de biochemie, water, DNA, aminozuren en eiwitten. De hoofdstukken 1 t/m 4 (Horton ed al., Principles of Biochemistry (2006), 5e editie) worden behandeld gedurende de lessen. Daarnaast worden opgaven geoefend ter voorbereiding op de afsluitende toets. Na het voldoende voltooien van deze bouwsteen kan de student: In eigen woorden beschrijven wat het vakgebied biochemie inhoudt In grote lijnen beredeneren hoe entropie de drijfveer is voor biochemische reacties. De eigenschappen van de verschillende soorten interacties en bindingen tussen atomen en moleculen kunnen beschrijven De structuur van aminozuur tekenen De structuur van een nucleotide en een dubbele DNA streng in detail tekenen De eigenschappen van water in relatie tot polariteit en oplossend vermogen beschrijven De functie van enzymen en de mechanismen van inhibitie in eigen woorden beschrijven Basistechnieken voor de kwantitatieve en kwalitatieve analyse van eiwitten in grote lijnen beschrijven en een opstelling tekenen Verplichte voorkennis Praktijk Water en Praktijk Gezondheid en theorievakken uit 1 e en 2 e periode van LS1. BINAS Schriftelijk tentamen Tentamencijfer = eindcijfer

21 Praktijk Warenonderzoek coördinator ILSPR3 Praktijk Ware(n)onderzoek Propedeuse 3 EC Cor Meijer In dit practicum wordt een verdieping gerealiseerd m.b.t. een aantal titratietechnieken en wordt op een kritische manier gekeken naar de verkregen analyseresultaten. Het eindproduct is het bepalen van het gehalte aan azijnzuur in huishoudazijn op vijf verschillende manieren. Op basis van een foutendiscussie worden de verschillende resultaten geïnterpreteerd. :De student moet: -kwantitatieve analyses kunnen uitvoeren -kwantitatieve berekeningen kunnen uitvoeren - foutenberekening kunnen uitvoeren -kennis hebben van differentiaalberekeningen -met spreadsheet programmatuur kunnen omgaan -verslagen kunnen schrijven. Voorkennis Literatuur Zie boekenlijst Hulpmiddelen Alle soorten van elektronisch rekentuig Voortgang 100%

22 Studievaardigheden 1B coördinator GSLB1B Studieloopbaanbegeleiding 1B Werktuigbouwkunde/Life Science/Informatica Propedeuse 3 EC Albert de Jonge Verdieping van studieloopbaanbegeleiding, POP/portfolio Introductie in de psychologie Zelfmanagement STARR methode Voorkennis Studieloopbaanbegeleiding 1A Literatuur Zie literatuurlijst studieboekencentrale

23 Organische Chemie 1 Organische Chemie 1 3EC / 84 SBU In deze bouwsteen wordt de basiskennis verkregen over hoe atomen en moleculen zijn opgebouwd, waarna wordt doorgebouwd naar hoe reacties plaats vinden. Na het voldoende voltooien van deze bouwsteen kan de student: De elektronenconfiguratie en valentie-elektronen van atomen geven. Uitleggen hoe het periodiek systeem is opgebouwd. De naam, functionele groepen en hybridisatie in/van moleculen geven. De elektronenstructuur, mesomeren, hoeken en ladingen van moleculen geven. Uitleg kunnen geven over de stereochemie van moleculen. Uitleggen wat de enthalpie van een reactie is en kan deze enthalpie berekend worden. Een reactiemechanisme begrijpen. Een aantal reacties onderscheiden en verdelen in groepen. Verplichte voorkennis Grafische rekenmachine Tentamen Deze bouwsteen wordt met een voldoende afgesloten als er minimaal 55 punten van de 100 punten op de toets behaald worden.

24 Onderzoeken Beheren/ coördineren Adviseren in en begeleiden/ doceren/coachen Leiding geven/ Microbiologie OLSB3 Biologie 3 Propedeuse 3EC Micro organismen zijn overal om ons heen. Met micro organismen bedoelen we organismen waarbij we een microscoop nodig hebben om ze te kunnen zien en bestuderen. Van bacterie tot virus en van schimmel tot parasiet. Bij micro organismen wordt vaak gedacht aan ziekten, bijv. tuberculose, kinkhoest, vogelgriep en HIV. Wat veel mensen zich echter niet realiseren is dat wij zonder micro organismen in en op ons lichaam niet zouden kunnen leven. Daarnaast gebruiken we micro organismen tegenwoordig om stoffen voor ons te maken. Bijv. melkzuur voor bioplastic, medicijnen door genetisch gemodificeerde micro organismen etc Bij praktijk ligt de nadruk op het aspect van de biologische veiligheid. Onderwerpen die o.a. aan de orde komen zijn; Veilige Microbiologische Technieken (VMT), veilig werken met bloed en bloedproducten en Genetisch Gemodificeerde Organismen (GGO s). Na afloop van de bouwsteen: Kun je VMT voorschriften toepassen in het laboratorium Heb je kennis over micro organismen mbt morfologie, groei, identificatiemethoden etc. Verplichte voorkennis n.v.t. n.v.t. Opdrachten + presentatie+ schriftelijke toets 55% score op onderdelen, gewogen gemiddelde

25 Onderzoeken Beheren/ coördineren Adviseren in en begeleiden/ doceren/coachen Leiding geven/ Praktijk Voeding coördinator ILSPR4 Praktijk Voeding Propedeuse 3 EC Rens van Leeuwen Bereiding ethylacetaat, gaschromatografie, isolatie eiwit, scheiding van lipiden, samenstelling melk, piperine in peper De student is in staat tot: - Uitvoeren van scheidingsmethoden - Uitvoering van organische synthese - Veilig werken met micro-organismen - Het kunnen verwerken van meetwaarden - Een zakelijk rapport kunnen maken Verplichte voorkennis Praktijkopdrachten 100% van de experimenten moet met een voldoende zijn beoordeeld Literatuur Zie boekenlijst

26 Onderzoeken Beheren/ coördineren Adviseren in en begeleiden/ doceren/coachen Leiding geven/ Project Project 3EC / 84 SBU Werkt ieder voor zich of werk je in een team. En als je in een team werkt waar heb je dan allemaal mee te maken. Opdrachtgevers, projectplannen randvoorwaarden. De tijdsplanning niet te vergeten. In deze bouwsteen maak je deel uit van een rollenspel waarin de docent de opdrachtgever is en je groep zorg draagt voor een kwalitatief goed eindproduct. Als groep ben je verantwoordelijk voor alle aspecten die deze opdracht met zich mee brengt; inclusief begroting, bestellingen en budgetbewaking.? Na afloop van deze bouwsteen kan de student: - Een project uitvoeren volgens de methode die beschreven wordt in het boek Projectmanagement : projectmatig werken in de praktijk - Verplichte voorkennis Eindniveau Havo n.v.t. schriftelijke rapportage

27 Vakbeschrijvingen VBA Programmeren VBA Programmeren 3EC / 84 SBU Na het voldoende voltooien van deze bouwsteen kan de student: Verplichte voorkennis

28 Statistiek coördinator Statistiek 3 EC Cor Meijer -systematische en toevallige fouten -Het doorwerken van toevallige fouten -Betrouwbaarheidsintervallen -Het verwerpen van uitbijters -Significante toetsen -Schatten van standaard deviaties -Variantieanalyse : Na afloop van de cursus zal men in staat moeten zijn om op een juiste wijze statistische technieken toe te passen op een laboratorium voor zowel routine analyses danwel op een onderzoekslaboratorium. Voorkennis Ervaring : Excel, Matlab en SPSS Literatuur Chemometrie J.P.M. Andries A.B. de Vries 2e editie Alle soorten van elektronisch rekentuig Schriftelijke toets 50% score

29 Onderzoeken Chemometrie regressie coördinator Regressie Chemometrie 3 EC Cor Meijer Bij kalibratie wordt de relatie bepaald tussen een gemeten respons en de hoeveelheid of concentratie van één of meerdere componenten. Belangrijk bij kalibratie is het kiezen van een goed model, het opzetten van een geschikt design en de invloed daarvan op de betrouwbaarheid van de resultaten. : Na afloop van de cursus zal men in staat moeten zijn om een kalibratie optimaal te plannen en uit te voeren en kunnen de resultaten kritisch worden beoordeeld. Voorkennis Statistiek (t-toets F-toets ANOVA) + Matrixalgebra Ervaring : Excel, Matlab en SPSS Literatuur Chemometrie J.P.M. Andries A.B. de Vries 2e editie Alle soorten van elektronisch rekentuig Schriftelijke toets 50% score

30 Biomedische Technieken Biomedische Technieken 3EC / 84 SBU De basis voor medische onderzoek start bij methoden die op laboratoria worden uitgevoerd. Dit hoofdstuk geeft een kort overzicht van de klinische chemie. Het is een kennismaking om de student te helpen een keuze te maken voor de richting BML vs Chemie. Na het voldoende voltooien van deze bouwsteen kan de student: Het doel van deze moduul is primair oriënterend van aard. Getracht wordt om een beeld te schetsen van het medisch chemisch werkgebied en hiervan vooral het klinisch chemisch en hematologisch vakgebied. Na bestudering moet je: In enkele zinnen kunnen weergeven welke onderzoeken uit gevoerd worden op klinisch chemische en hematologische laboratoria en met welke doelen dit gebeurt. Het begrip referentiewaarden kunnen omschrijven en kunnen aangeven hoe deze waarden vastgesteld worden. Een enzym correct kunnen definiëren. De werking van een enzym kunnen uitleggen. Het begrip substraatspecificiteit kunnen omschrijven en deze eigenschap van enzymen aannemelijk kunnen maken. Van de volgende factoren aannemelijk kunnen maken waarom en op welke wijze(n) zij van invloed (kunnen) zijn op de snelheid van een enzymatisch gekatalyseerde reactie: enzymconcentratie, substraatconcentratie, temperatuur en ph. De begrippen Unit en Katal correct kunnen omschrijven en hanteren. In staat zijn het begrip enzymdiagnostiek te omschrijven en toe te lichten (toepassingen en beperkingen). Een activiteit van een enzym te kunnen berekenen. Een omschrijving kunnen geven van de ziekte diabetes mellitus (definitie, oorzaak, gevolgen). De samenhang kunnen aangeven tussen de koolhydraat en vetstofwisseling (summier) voor zover van belang voor de verklaring van de verschijnselen/waarnemingen bij suiker ziekte. Een glucose tolerantie curve kunnen interpreteren. Aan kunnen geven wat het verband kan zijn tussen bloed en urine uitslagen bij diabetes mellitus. Kunnen aangeven welke cellen voorkomen in het bloed en wat de functies van deze cellen zijn.

31 Het begrip differentiële telling correct kunnen hanteren. Het algemene principe van een stollingsbepaling kunnen uitleggen. Het begrip electroforese correct kunnen omschrijven. Een normaal serum of plasma electroforese-patroon op cellulose acetaat kunnen interpreteren. Verplichte voorkennis Geen Rekenmachine en Binas Schriftelijke toets en praktijkverslagen

32 Onderzoeken Beheren/ coördineren Adviseren in en begeleiden/ doceren/coachen Leiding geven/ DNA techniek DNA Techniek 3EC / 84 SBU ATGC, basen, fosfaat-backbone tripletten, mrna, trna, aminozuren. Met andere woorden genetica. En deze keer even geen dominante- en recessief allelen maar DNA in basic. Hoe ziet het er uit, hoe codeert het, wat zijn mutaties en in de praktijk; hoe kan ik DNA aantonen en isoleren. Hoe kan ik DNA knippen en plakken? Deze bouwsteen vormt het fundament voor de bouwstenen moleculaire biologie. Na afloop van deze bouwsteen kan de student: - Uitleggen hoe genetische informatie vertaald wordt naar eiwitten - Uitleggen wat de bouwstenen zijn van DNA. - Een DNA electroforese-experiment uitvoeren - Een restrictieanalyse maken - DNA isoleren uit ui of kiwi - Verplichte voorkennis Eindniveau Havo n.v.t. Schriftelijke toets +schriftelijke rapportage 55% score

33 Analytische Chemie 1 Analytische Chemie 1 3 EC coördinator Cor Meijer FUNDAMENTALS OF ANALYTICAL CHEMISTRY is known for its readability combined with a systematic, rigorous approach that characterizes this classic text. Extensive coverage of the principles and practices of quantitative chemistry ensures suitability for chemistry majors. These award-winning authors include applications throughout industry, medicine, and all the sciences. The text s new design and wealth of new photographs by renowned chemistry photographer Charlie Winters serve to reinforce student learning through dynamic visuals. Reflecting the increased emphasis of spreadsheets as a tool in analytical chemistry, this new edition adds an additional chapter, new problems and a new supplement, EXCEL APPLICATIONS FOR ANALYTICAL CHEMISTRY, that integrate this important aspect of the study of analytical chemistry into its already rich pedagogy. In addition, the INTERACTIVE ANALYTICAL CHEMISTRY CD-ROM, enhances conceptual understanding through hands-on integrated multimedia interactivity. - Het opzetten en toepassen van een concentratiemodel - Part I: TOOLS OF ANALYTICAL CHEMISTRY. 2. Chemicals, Apparatus, and Unit Operations of Analytical Chemistry. 3. Using Spreadsheets in Analytical Chemistry. 4. Calculations Used in Analytical Chemistry. 5. Errors in Chemical Analyses. 6. Random Errors in Chemical Analysis. 7. Statistical Data Treatment and Evaluation. 8. Sampling, Standardization and Calibration. Part II: CHEMICAL EQUILIBRIA. 9. Aqueous Solutions and Chemical Equilibria. 10. Effect of Electrolytes on Chemical Equilibria. 11. Solving Equilibrium Problems for Complex Systems. Voorkennis Case Ware(n)onderzoek

34 Literatuur Fundamentals of Analytical Chemistry Skoog and West 8e edition Spectrometrische Analysetechnieken Dr Ir MTC de Loos-Vollebregt Organic Chemistry Paula Yurkanis Bruice 5e edition Alle soorten van elektronisch rekentuig Schriftelijke toets 50% score

35 Chromatografie Chromatografie 3EC / 84 SBU Na het voldoende voltooien van deze bouwsteen kan de student: Verplichte voorkennis

36 Immunochemie Immunochemie (OLSSR2) 3EC / 84 SBU Na het voldoende voltooien van deze bouwsteen kan de student: Verplichte voorkennis

37 Biochemie praktijk Biochemie Praktijk 3EC / 84 SBU Na het voldoende voltooien van deze bouwsteen kan de student: Verplichte voorkennis

38 Methodenvalidatie (SP5) coördinator Methodevalidatie SP-5 3 EC Cor Meijer In deze case worden voor een aantal bestaande SOP s een validatie onderzoek uitgevoerd. Hiertoe worden deze SOP s vooraf goed doorgesproken om zo goed mogelijk te anticiperen op mogelijke foutenbronnen. Met behulp van P.M.E. wordt de te verwachten fout vooraf berekend en achteraf statistisch bepaald; verschillen dienen te worden verklaard. : Deze case heeft als belangrijkste doelstelling de HLO-student basisvaardigheden te doen laten verwerven op het gebied van (on)juistheid en precisie. Een bepaling heeft niet alleen een resultaat maar ook een marge. Hoofdstukken case (Titel) Onderwerpen in trefwoorden SOP 1 SOP 2 Validatie (On)juistheid en Precisie Voorkennis Propedeuse Literatuur Practicum handleiding SP-5 Hulpmiddelen Alle soorten van elektronisch rekentuig Voortgang 100%

39 Project/ Keuzevak Project / Keuzevak 3EC / 84 SBU Na het voldoende voltooien van deze bouwsteen kan de student: Verplichte voorkennis

40 Engels Engels 3EC / 84 SBU Na het voldoende voltooien van deze bouwsteen kan de student: Verplichte voorkennis

41 Analytische Chemie 2 Analytische Chemie 2 3 EC coördinator Cor Meijer FUNDAMENTALS OF ANALYTICAL CHEMISTRY is known for its readability combined with a systematic, rigorous approach that characterizes this classic text. Extensive coverage of the principles and practices of quantitative chemistry ensures suitability for chemistry majors. These award-winning authors include applications throughout industry, medicine, and all the sciences. The text s new design and wealth of new photographs by renowned chemistry photographer Charlie Winters serve to reinforce student learning through dynamic visuals. Reflecting the increased emphasis of spreadsheets as a tool in analytical chemistry, this new edition adds an additional chapter, new problems and a new supplement, EXCEL APPLICATIONS FOR ANALYTICAL CHEMISTRY, that integrate this important aspect of the study of analytical chemistry into its already rich pedagogy. In addition, the INTERACTIVE ANALYTICAL CHEMISTRY CD-ROM, enhances conceptual understanding through hands-on integrated multimedia interactivity. - Het opzetten en toepassen van een concentratiemodel - Part III: CLASSICAL METHODS OF ANALYSIS. 12. Gravimetric Methods of Analysis. 13. Titrimetric Methods; Precipitation Titrimetry. 14. Principles of Neutralization Titrations. 15. Titration Curves for Complex Acid/Bases Systems. 16. Applications of Neutralization Titrations. 17. Complexation Reactions and Titratrions. Part IV: ELECTROCHEMICAL METHODS. 18. Introduction to Electrochemistry. 19. Applications of Standard Electrode Potentials. 20. Applications of Oxidation/Reduction Titrations. 21. Potentiometry. Voorkennis Case Ware(n)onderzoek Literatuur

42 Fundamentals of Analytical Chemistry Skoog and West 8e edition Spectrometrische Analysetechnieken Dr Ir MTC de Loos-Vollebregt Organic Chemistry Paula Yurkanis Bruice 5e edition Alle soorten van elektronisch rekentuig Schriftelijke toets 50% score

43 Biochemie 2 Biochemie 2 3EC / 84 SBU Na het voldoende voltooien van deze bouwsteen kan de student: Verplichte voorkennis

44 Hematologie Hematologie 3EC / 84 SBU Hematologie is een specifieke bouwsteen van de opleiding biologie en medisch laboratoriumtechniek. Een aantal onderdelen heeft dan ook een verdiepend karakter. Centraal in deze bouwsteen staat het verdiepen in de theorie over verschillende bloedcellen en bloedgroepen. Ook wordt een begin gemaakt met een stuk immunologie dat de basis vormt voor de bouwsteen Immunologie 1 in leerjaar 3. Tot slot worden enkele praktische toepassingen geoefend op het gebied van bloedgroepen onderzoek en cel differentiatie en lymfocyten isolatie/karakterisering. Na het voldoende voltooien van deze bouwsteen kan de student: Zichzelf verdiepen in een case aan de hand van bestaande literatuur De verschillende stadia van hemopoiëse beschrijven Een aantal afwijkende bloedbeelden die aan bod komen kunnen beschrijven en verklaren De relatie tussen het afweer systeem en de functie van de bloedcellen beschrijven Verschillende bloedbeelden herkennen, beschrijven en verklaren. De basistechnieken uit de hematologie die aan bod komen beschrijven en uitleggen Deze technieken zelfstandig kunnen uitvoeren en de resultaten kunnen interpreteren. Een inschatting maken van de toepasbaarheid van werkwijzen en technieken, afhankelijk van de vraagstelling en het te onderzoeken materiaal. Verplichte voorkennis Voor deze bouwsteen is het noodzakelijk alle Biologie en Biochemie bouwstenen uit eerdere leerjaren te beheersen. geen Schriftelijk tentamen + opdrachten + praktijkverslagen + verslag casus De theorie wordt getoetst in een tentamen in week 25 van De beoordeling over het experimentele werk is individueel en competentiegericht. Daarnaast moet de uitwerking in het labjournaal en verslag met een voldoende worden beoordeeld. Zowel theorie als praktijk moeten voldoende afgerond zijn. Het eindcijfer van de bouwsteen bestaat uit een gewogen gemiddelde van deelcijfers (zie bouwsteenboek).

45 Studievaardigheden 2 SLB2 3EC / 84 SBU Na het voldoende voltooien van deze bouwsteen kan de student: Verplichte voorkennis

46 Analytische chemie 4 Analytische Chemie 4 3 EC coördinator Cor Meijer De analytische spectrometrie is gebaseerd op het meten van de wisselwerking tussen materie en electromagnetische straling We meten straling die wordt geabsorbeerd, geemiteerd danwel wordt gefluoriseerd. Elk soort atoom of molecuul vertoont darbij een unieke interactie. De interpretatie levert fundamentele kennis over de materie en vormt de basis van kwantitatieve en kwalitatieve analyse - Het opzetten en toepassen van een concentratiemodel -Het berekenen van concentraties m.b.v. spectrofotometrische meetmethoden - Part V: SPECTROCHEMICAL ANALYSIS. 24. Introduction to Spectrochemical Methods. 25. Instruments for Optical Spectroscopy. 26. Molecular Absorption Spectroscopy. 27. Molecular Fluorescence Spectroscopy. 28. Atomic Spectroscopy. 29. Rontgenfluorescentiespectrometrie Voorkennis Case Ware(n)onderzoek Literatuur Fundamentals of Analytical Chemistry Skoog and West 8e edition Spectrometrische Analysetechnieken Dr Ir MTC de Loos-Vollebregt Organic Chemistry Paula Yurkanis Bruice 5e edition Alle soorten van elektronisch rekentuig Schriftelijke toets 50% score

47 Onderzoeken Beheren/ coördineren Adviseren in en begeleiden/ doceren/coachen Leiding geven/ Moleculaire biologie 1 Moleculaire biologie 1 en 2 3EC / 84 SBU Deze case is verdeeld in 2 stukken: Virologie,en moleculaire genetica. Virologie en moleculaire genetica zijn nauw verwant in beide studies wordt gewerkt met moleculair biologische technieken. Er wordt virusdiagnostiek gedaan in nauwe samenwerking met het streeklaboratorium Bij moleculaire genetica is het de kunst om met enkele simpele genetica tools een biologisch product te creëren. We bestuderen de theorie en praten over praktische toepassingen. Ook ga je aan het werk om bacterieel DNA te isoleren, te knippen, plakken etc. Na afloop van de bouwsteen:. Heb je kennis van moleculaire biologie en vaardigheid in het ontwikkelen van strategieën op dit gebied. Trefwoorden: D Kun je VMT voorschriften toepassen in het laboratorium Heb je kennis over micro organismen mbt morfologie, groei, identificatiemethoden etc. Verplichte voorkennis n.v.t. n.v.t. Opdrachten + presentatie+ schriftelijke toets 55% score op onderdelen, gewogen gemiddelde

48 Scheikunde Praktijk SP7/8 coördinator Instrumentele Analyse SP7/8 12 EC Cor Meijer In deze case worden in een carrousel een aantal laboratoriumtechnieken beoefend die in de theoriecases zijn of worden behandeld. De voorbespreking van ieder experiment is belangrijk omdat aanpassingen en veranderingen van het voorschrift kunnen worden aangebracht afhankelijk van de voortgang bij de theoriecases en de verworven competenties van de betreffende student. Voor ieder laboratorium-experiment is 15 uur uitgetrokken waardoor deze case gedurende de looptijd een belangrijk aandachtspunt is gedurende de weektaak. : Deze case heeft als belangrijkste doelstelling de HLO-student basisvaardigheden te doen verwerven in de diverse chemische analysetechnieken die op de meeste (stage- en afstudeer) laboratoria worden toegepast. Dit betekent dat ieder practicum een andere analysetechniek wordt behandeld en van de daarbij behorende apparatuur of opstelling getest moet worden of de juiste response wordt afgegeven; tevens moet worden nagegaan of de methode een voldoende precies en juist resultaat oplevert. De uit te voeren experimenten worden in een carrousel uitgevoerd en worden in een voorbespreking met de student voortdurend bijgesteld om andere gezichtspunten nader op te voeren om daardoor een nog beter inzicht in de aan te leren vaardigheden te bewerkstelligen. Hoofdstukken case (Titel) Onderwerpen in trefwoorden 1. Kjeldahl 2. Adsorptie isotherm 3. Reactiekinetiek 4. Humusgehalte 5. Potetiometrie 6. ISE 7. Conductometrie 8. Biamperometrie en bipotentiometrie 9. Coulometrie 10. Karl Fischer 11. GC 12. GLC 13. HPLC

49 14. HPLC 15. Fotometrie 16. UV/VIS 17. UV/VIS 18. UV/VIS 19. Fluorescentiespectrometrie 20. VES 21. AAS Voorkennis Propedeuse en Sp-5 Literatuur Practicum handleiding SP-7 en SP-8 Hulpmiddelen Alle soorten van elektronisch rekentuig Voortgang 100%

50 Onderzoeken Beheren/ coördineren Adviseren in en begeleiden/ doceren/coachen Leiding geven/ Bioinformatica Bioinformatica 3EC / 84 SBU Deze bouwsteen gaat verder met de moleculaire biologie. Er worden nu publicaties bestudeerd en besproken; er worden strategieën uitgedacht. Daarnaast vormt bioinformatica een belangrijke component van dit blok. Op een handige manier gaan we de data uit de DNA technologie interpreteren waarbij gebruik wordtgemaakt van databanken op het internet. Were you always curious about biology but were afraid to sit through long hours of dense reading? Did you like the subject when you were in high school but had other plans after you graduated? Now you can explore the human genome and analyze DNA without ever leaving your desktop! Bioinformatics For Dummies is packed with valuable information that introduces you to this exciting new discipline. This easy-to-follow guide leads you step by step through every bioinformatics task that can Na afloop van de bouwsteen: Kun je wetenschappelijke publicaties lezen en kritisch beoordelen Kun je Kloneringsstrategieën kunnen opstellen mbv diverse softwarepaketten Heb je kennis van de bioinformatica mbt homologie modelling, fylogenie en bijbehorende tools Verplichte voorkennis Mob1 en 2 n.v.t. Opdrachten + presentatie+ schriftelijke toets 55% score op onderdelen, gewogen gemiddelde

51 Chemometrie/Kalibratie coördinator Kalibratie 3 EC Cor Meijer Vast stellen van het juiste gehalte voor spectrofotometrische methoden Calibratie: wat is de beste keuze voor het calibratiemodel; welke betrouwbaarheid hebben de analyseresultaten die zijn verkregen op basis van een calibratiefunctie : Het achterhalen van systematische fouten en matrixeffecten bij (spectrofotometrische) experimenten. Het opstellen van de meest juiste calibratiefunctie om met behulp van interpolatie het juiste gehalte vast te stellen. Het opzetten van een geschikt design voor sequentiële dan wel simultane optimaliseringsexperimenten. Voorkennis Propedeuse Excel SPSS Matlab Methodevalidatie GBV Literatuur Chemometrie J.P.M. Andries A.B. de Vries Alle soorten van elektronisch rekentuig Schriftelijke toets 50% score

52 Leiding geven (Competentiegericht leren) Engels 3EC / 84 SBU Na het voldoende voltooien van deze bouwsteen kan de student: Verplichte voorkennis

53 Onderzoeken Beheren/ coördineren Adviseren in en begeleiden/ doceren/coachen Leiding geven/ Moleculaire biologie 2 Moleculaire biologie 1 en 2 3EC / 84 SBU Deze case is verdeeld in 2 stukken: Virologie,en moleculaire genetica. Virologie en moleculaire genetica zijn nauw verwant in beide studies wordt gewerkt met moleculair biologische technieken. Er wordt virusdiagnostiek gedaan in nauwe samenwerking met het streeklaboratorium Bij moleculaire genetica is het de kunst om met enkele simpele genetica tools een biologisch product te creëren. We bestuderen de theorie en praten over praktische toepassingen. Ook ga je aan het werk om bacterieel DNA te isoleren, te knippen, plakken etc. Na afloop van de bouwsteen:. Heb je kennis van moleculaire biologie en vaardigheid in het ontwikkelen van strategieën op dit gebied. Trefwoorden: D Kun je VMT voorschriften toepassen in het laboratorium Heb je kennis over micro organismen mbt morfologie, groei, identificatiemethoden etc. Verplichte voorkennis n.v.t. n.v.t. Opdrachten + presentatie+ schriftelijke toets 55% score op onderdelen, gewogen gemiddelde

54 Onderzoeken Beheren/ coördineren Adviseren in en begeleiden/ doceren/coachen Leiding geven/ Klinische chemie Klinische Chemie 3EC / 84 SBU coördinator Femke Tamminga Klinische chemie is het vakgebied waar men onderzoek doet naar fysiologische en pathofysiologische processen. De uitkomsten van dit onderzoek worden gebruikt om ziekten of ziektebeelden vast te stellen. In deze inleiding in de klinische chemie maakt de student kennis met de basis theorie die gebruikt wordt bij de analytische methoden die op een klinisch chemisch lab uitgevoerd worden. Na afloop van de bouwsteen: Heb je kennis van onderwerpen als plasma eiwitten, enzymdiagnostiek en voeding. Heb je een literatuur project uitgevoerd, waarbij kennis wordt gemaakt met wetenschappelijke literatuur. Ben je in staat tot het houden van een presentatie over een ziektebeeld/syndroom. Hoofdstukken case (Titel) Onderwerpen in trefwoorden Inleiding; besmettingsgevaar Eiwitten Biological and biochemical principles Voeding en deficiënties Mogelijke gevaren en voorkomen van Plasma eiwitten, functies methoden onderzoek verdeling eiwitten, pathobiochemie Enzymen, structuren en klassificatie, verdeling intra- en extra-cellulair, varianten Erfelijke afwijkingen en effecten van voeding, voedingsadvies op basis van DNA-kaart, cholesterol en genotype Ziektebeelden Verplichte voorkennis Biochemie en biologie uit het 1e leerjaar. Biomedische techniek uit de case Snuffelen en research Literatuur Moduulwerkboek Zakwoordenboek der Geneeskunde, Coelho Interpretatie van Medisch Laboratoriumonderzoek, Raymakers, Kreutzer en Schneeberger n.v.t. Opdrachten + presentatie+ schriftelijke toets 55% score op onderdelen, gewogen gemiddelde

55 Immunologie 1 Immunologie 1 3EC / 84 SBU In de bouwsteen Immunologie 2 verdiept de student zich verder in het afweersysteem van de mens, voortbouwend op de theorie die in de bouwsteen Immunologie 1 is behandeld. Voornamelijk de cellulaire en humorale afweer worden in meer detail bestudeerd. Daarnaast komen de thema s transplantaties en vaccinaties aan bod. De bouwsteen is voornamelijk gericht op het bestuderen van theorie. Aan de hand van opdrachten worden studenten gevraagd de theorie actief te bestuderen en/of zichzelf gericht verder te verdiepen in een bijzondere casus. Na het voldoende voltooien van deze bouwsteen kan de student: Beschrijven hoe de afweer bij de mens is opgebouwd (infecties, tumoren, aangeboren- en verworven afweer, rol lymfocyten, beenmerg, virussen, autoimmuun ziekten en allergie) het aangeboren immuunsysteem en betrokken cellen in samenhang beschrijven ( huid, slijmvlezen, interferonen, complementsysteem, fagocyten, NK cellen, macrofagen, dendritische cellen) Een ontstekingsreactie beschrijven en verklaren a.d.v. klinische kenmerken, chemische mediatoren, acute fase reactie, prikkels Antigeen verwerking en presentatie beschrijven van de Ag presenterende cellen in relatie tot het MHC Zich zelfstandig verdiepen in een case en dit presenteren aan groepsgenoten Verplichte voorkennis Immunochemie en Hematologie. Beide moeten zijn gevolgd. geen Schriftelijk tentamen + opdrachten Norm eindcijfer = 5,5. Het eindcijfer van de bouwsteen bestaat enkel uit het tentamencijfer, met als voorwaarde dat de opdrachten op tijd zijn ingeleverd en met voldoende zijn beoordeeld.

Bijlage B: Nadere uitwerking van de onderwijseenheden van het curriculum voor de propedeutische fase

Bijlage B: Nadere uitwerking van de onderwijseenheden van het curriculum voor de propedeutische fase Bijlage B: Nadere uitwerking van de onderwijseenheden van het curriculum voor de propedeutische fase Geplande contacturen In de tabel hieronder staat een overzicht van de geplande contacturen voor de opleiding.

Nadere informatie

Bijlage C: Nadere uitwerking van de onderwijseenheden van het curriculum voor de postpropedeutische fase

Bijlage C: Nadere uitwerking van de onderwijseenheden van het curriculum voor de postpropedeutische fase Bijlage C: Nadere uitwerking van de onderwijseenheden van het curriculum voor de postpropedeutische fase Curriculum overzicht postpropedeutische fase Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek In de hoofdstukken

Nadere informatie

Bijlage B en C: Nadere uitwerking van de onderwijseenheden van het curriculum voor de propedeutische fase en hoofdfase

Bijlage B en C: Nadere uitwerking van de onderwijseenheden van het curriculum voor de propedeutische fase en hoofdfase Bijlage B en C: Nadere uitwerking van de onderwijseenheden van het curriculum voor de propedeutische fase en hoofdfase Opbouw en samenhang De curricula van de opleidingen kennen een propedeutische fase

Nadere informatie

Curriculum van de opleiding.

Curriculum van de opleiding. Curriculum van de opleiding. Inleiding Het onderwijsprogramma van de opleiding bestaat uit 2 CROHO geregistreerde opleidingen: Chemie en Biologie & Medisch Laboratoriumonderzoek. De eerste anderhalf jaar

Nadere informatie

Legenda KG Kennisgestuurde leerlijn PG Praktijkgestuurde leerlijn SG Studentgestuurde leerlijn

Legenda KG Kennisgestuurde leerlijn PG Praktijkgestuurde leerlijn SG Studentgestuurde leerlijn Legenda Kennisgestuurde leerlijn Praktijkgestuurde leerlijn Studentgestuurde leerlijn Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek 1e jaar regulier BML1/BML2 Propedeutisch jaar 2011/2012, cohort 2011 Studieloopbaancoaching

Nadere informatie

PTA scheikunde Belgisch park cohort 14 15-16

PTA scheikunde Belgisch park cohort 14 15-16 Het examenprogramma scheikunde is vernieuwd. In 2013 is in 4 HAVO met dat nieuwe examenprogramma scheikunde gestart. De methode Chemie Overal 4 e editie is geschreven voor dit nieuwe examenprogramma. Toegestaan

Nadere informatie

Basiskennis en Basisvaardigheden IV (404)

Basiskennis en Basisvaardigheden IV (404) ASISKENNIS EN ASISVAARDIGHEDEN IV 404 asiskennis en asisvaardigheden IV (404) SCHEIKUNDE 404.01 De kandidaat kan het scheiden van mengsels in verschillende zuivere stoffen 404.02 De kandidaat kan de opbouw

Nadere informatie

PTA scheikunde HAVO Belgisch park cohort

PTA scheikunde HAVO Belgisch park cohort De methode Chemie Overal 4 e editie is geschreven voor het huidige examenprogramma. Toegestaan is het gebruik van de nieuwe BINAS (6 e editie) of ScienceData. Niet toegestaan is het gebruik van een Grafische

Nadere informatie

Examenprogramma scheikunde vwo

Examenprogramma scheikunde vwo Examenprogramma scheikunde vwo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Stoffen,

Nadere informatie

Scheikunde inhouden (PO-havo/vwo): Schaal, verhouding en hoeveelheid

Scheikunde inhouden (PO-havo/vwo): Schaal, verhouding en hoeveelheid Scheikunde inhouden (PO-havo/vwo): Schaal, verhouding en hoeveelheid kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 44: De leerlingen leren

Nadere informatie

PTA scheikunde HAVO Belgisch park cohort 15 16-17

PTA scheikunde HAVO Belgisch park cohort 15 16-17 Het examenprogramma scheikunde is vernieuwd. In 2013 is in 4 HAVO met dat nieuwe examenprogramma scheikunde gestart. De methode Chemie Overal 4 e editie is geschreven voor dit nieuwe examenprogramma. Toegestaan

Nadere informatie

Chemie 1e jaar regulier CHM1/CHM2 Propedeutisch jaar Studiejaar 2012-2013, cohort 2012 Legenda Bij de kolom 'Toets' kiezen uit:

Chemie 1e jaar regulier CHM1/CHM2 Propedeutisch jaar Studiejaar 2012-2013, cohort 2012 Legenda Bij de kolom 'Toets' kiezen uit: Chemie 1e jaar regulier CHM1/CHM2 Propedeutisch jaar Studiejaar 2012-2013, cohort 2012 SG Studieloopbaancoaching 1e jaar CHMSLC11 2 O;V;AS Keuzeonderwijs SG Keuzeonderwijs/bijspijkeronderwijs 2 KG Algemene

Nadere informatie

Examenprogramma scheikunde vwo

Examenprogramma scheikunde vwo Examenprogramma scheikunde vwo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Stoffen,

Nadere informatie

Examenprogramma scheikunde havo

Examenprogramma scheikunde havo Examenprogramma scheikunde havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A1 Vaardigheden Domein A2

Nadere informatie

Examenprogramma scheikunde vwo

Examenprogramma scheikunde vwo Examenprogramma scheikunde vwo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Stoffen

Nadere informatie

Examenprogramma scheikunde havo

Examenprogramma scheikunde havo Examenprogramma scheikunde havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Kennis

Nadere informatie

Toetsregeling Vaardigheden B1.1

Toetsregeling Vaardigheden B1.1 Toetsregeling Vaardigheden B1.1 Bacheloropleiding Biomedische Wetenschappen Radboudumc Deze regeling is van kracht vanaf 31 augustus 2015. 1) Begripsbepaling Het tentamen Vaardigheden B1.1 maakt deel uit

Nadere informatie

PTA scheikunde VWO Belgisch park cohort

PTA scheikunde VWO Belgisch park cohort Het examenprogramma scheikunde is vernieuwd. De methode Chemie Overal 4 e editie is geschreven voor dit nieuwe examenprogramma. Toegestaan is het gebruik van de nieuwe BINAS (6 e editie). Niet toegestaan

Nadere informatie

STUDIEGEBIED CHEMIE (tso)

STUDIEGEBIED CHEMIE (tso) (tso) Tweede graad... Techniek-wetenschappen Derde graad Techniek-wetenschappen Studierichting Techniek-wetenschappen de graad Een woordje uitleg over de studierichting... Logisch denken Laboratoriumwerk

Nadere informatie

SCHEIKUNDE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2020

SCHEIKUNDE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2020 SCHEIKUNDE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEAMEN 2020 Versie: 2 april 2019 De vakinformatie is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname van de staatsexamens

Nadere informatie

PTA scheikunde VWO Belgisch park cohort

PTA scheikunde VWO Belgisch park cohort Het examenprogramma scheikunde is vernieuwd. De methode 4 e editie is geschreven voor dit nieuwe examenprogramma. Toegestaan is het gebruik van de nieuwe BINAS (6 e editie). Niet toegestaan is het gebruik

Nadere informatie

Informatie werkplekleren

Informatie werkplekleren Informatie werkplekleren Pabo Venlo 2014-2015 Inhoudsopgave Inleiding Blz. 3 Stagedagen Blz. 4 Stageweken Blz. 4 Jaaroverzicht 2014-2015 Blz. 5 Opleidingsprogramma Blz. 6 Propedeusefase Hoofdfase Afstudeerfase

Nadere informatie

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat 26 9000 GENT 09 335 22 22

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat 26 9000 GENT 09 335 22 22 identificatie opleiding Graduaat Chemie afstudeerrichting biochemie modulenaam Lab Analytische Chemie code module A6 goedkeuring door aantal lestijden 40 studiepunten datum goedkeuring structuurschema

Nadere informatie

WISKUNDE D HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0

WISKUNDE D HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0 WISKUNDE D HAVO VAKINFORMATIE STAATSEAMEN 2016 V15.7.0 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname van de

Nadere informatie

Chemici die in researchlaboratoria bij overheidsinstellingen

Chemici die in researchlaboratoria bij overheidsinstellingen De hbo-studie Chemie leidt op tot experimenteel laboratoriummedewerker. Centraal staat het chemische vakgebied. Hierin zijn grofweg drie belangrijke onderdelen te onderscheiden: analytische chemie, onderzoek

Nadere informatie

SCHEIKUNDE VWO - NIEUWE EXAMENPROGRAMMA VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0

SCHEIKUNDE VWO - NIEUWE EXAMENPROGRAMMA VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0 SCHEIKUNDE VWO - NIEUWE EAMENPROGRAMMA VAKINFORMATIE STAATSEAMEN 2016 V15.7.0 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk

Nadere informatie

Biochemie & Biotechnologie. Prof. Dr. Koen Geuten Siene Swinnen Ine Esters

Biochemie & Biotechnologie. Prof. Dr. Koen Geuten Siene Swinnen Ine Esters Biochemie & Biotechnologie Prof. Dr. Koen Geuten Siene Swinnen Ine Esters Biochemie en biotechnologie De opleiding Jouw profiel Een Een student student aan aan het het woord woord Studiebegeleiding@science

Nadere informatie

Stand van zaken subcommissie Biologie VC3EEE. Op weg naar een joint degree bachelor biologische wetenschappen

Stand van zaken subcommissie Biologie VC3EEE. Op weg naar een joint degree bachelor biologische wetenschappen Stand van zaken subcommissie Biologie VC3EEE Op weg naar een joint degree bachelor biologische wetenschappen Opdracht TDO (mei 2015) Maak een voorstel voor een gezamenlijke UvA-VU bachelor biologie opleiding

Nadere informatie

BETA VAKKEN Biologie, Natuurkunde, Natuur Leven en Technologie (NLT), Scheikunde en Wiskunde.

BETA VAKKEN Biologie, Natuurkunde, Natuur Leven en Technologie (NLT), Scheikunde en Wiskunde. BETA VAKKEN Biologie, Natuurkunde, Natuur Leven en Technologie (NLT), Scheikunde en Wiskunde. Biologie In tegenstelling tot wat je gewend was uit de onderbouw is biologie in klas 4, 5 en 6 een stuk theoretischer.

Nadere informatie

ALGEMENE NATUURWETENSCHAPPEN VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0

ALGEMENE NATUURWETENSCHAPPEN VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0 ALGEMENE NATUURWETENSCHAPPEN VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor

Nadere informatie

Competentieprofiel. Instituut voor Interactieve Media. Competentieprofiel studenten Instituut voor Interactieve Media vastgesteld juni 2006

Competentieprofiel. Instituut voor Interactieve Media. Competentieprofiel studenten Instituut voor Interactieve Media vastgesteld juni 2006 Competentieprofiel Instituut voor Interactieve Media Competentieprofiel studenten Instituut voor Interactieve Media vastgesteld juni 2006 Aangepast in maart 2009 Inleiding De opleiding Interactieve Media

Nadere informatie

Proef! Chemie. De opleiding en het werkveld

Proef! Chemie. De opleiding en het werkveld Proef! Chemie De opleiding en het werkveld De hbo-studie Chemie leidt op tot experimenteel laboratoriummedewerker. Centraal staat het chemische vakgebied. Hierin zijn grofweg drie belangrijke onderdelen

Nadere informatie

Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs- en Examenregeling van de Bacheloropleiding Molecular Science & Technology 2010-2011

Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs- en Examenregeling van de Bacheloropleiding Molecular Science & Technology 2010-2011 Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden & Faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Technische Universiteit Delft Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs-

Nadere informatie

PTA VWO wiskunde A 1518

PTA VWO wiskunde A 1518 PTA VWO wiskunde A 1518 Inleiding Wiskunde A is wiskunde waarin vooral gewerkt wordt vanuit realistische contexten. Vaak is het lastig om de wiskundige inhoud uit de context te halen en daar wordt dan

Nadere informatie

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat GENT

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat GENT identificatie opleiding Graduaat Chemie Afstudeerrichting Biochemie modulenaam Instrumentele chemie code module Cc6 Geldig vanaf 01/09/2015 aantal lestijden 80 studiepunten structuurschema / volgtijdelijkheid

Nadere informatie

Gelijkwaardig verklaarde eindtermen natuurwetenschappen Voor de tweede graad ASO

Gelijkwaardig verklaarde eindtermen natuurwetenschappen Voor de tweede graad ASO Gelijkwaardig verklaarde eindtermen natuurwetenschappen Voor de tweede graad ASO Federatie Steinerscholen Vlaanderen v.z.w. Gitschotellei 188 2140 Borgerhout Februari 2013 Gelijkwaardig verklaarde eindtermen

Nadere informatie

A. Hieronder is voor zover van toepassing nadere facultaire invulling per artikel gegeven:

A. Hieronder is voor zover van toepassing nadere facultaire invulling per artikel gegeven: 10 SPECIFIEKE FACULTAIRE BEPALINGEN Faculteit: Faculteit A. Hieronder is voor zover van toepassing nadere facultaire invulling per artikel gegeven: Artikel 32 Inschrijving voor cursussen 3A De student

Nadere informatie

ACADEMIEJAAR 2015-2016. Bijlagen onderwijs-en examenreglement TECHNOLOGIECAMPUS GENT. www.odisee.be

ACADEMIEJAAR 2015-2016. Bijlagen onderwijs-en examenreglement TECHNOLOGIECAMPUS GENT. www.odisee.be ACADEMIEJAAR Bijlagen onderwijs-en examenreglement TECHNOLOGIECAMPUS GE www.odisee.be IOUD - PROFESSIONELE OPLEIDINGEN (GE) Biomedische laboratoriumtechnologie (dagonderwijs) Afstandsonderwijs is in afbouw;

Nadere informatie

LANDSEXAMEN HAVO

LANDSEXAMEN HAVO Examenprogramma SCHEIKUNDE H.A.V.O. LANDSEXAMEN HAVO 2017-2018 1 Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het commissie-examen. Het centraal examen wordt afgenomen in één zitting

Nadere informatie

Opleidingsspecifiek deel bij de OER Bacheloropleiding Natuurwetenschap en Innovatiemanagement Undergraduate School Geosciences

Opleidingsspecifiek deel bij de OER Bacheloropleiding Natuurwetenschap en Innovatiemanagement Undergraduate School Geosciences Opleidingsspecifiek deel bij de OER 2016-2017 Bacheloropleiding Natuurwetenschap en Innovatiemanagement Undergraduate School Geosciences art. 2.1 Toelating 1. Naast de in de wet genoemde diploma s die

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 11109 6 juni 2012 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 28 april 2012, nr. VO/403948, houdende

Nadere informatie

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 DE MASTEROPLEIDING BIOMEDICAL

Nadere informatie

Inhoud. Introductie tot de cursus

Inhoud. Introductie tot de cursus Inhoud Introductie tot de cursus 1 Inleiding 7 2 Voorkennis 7 3 Het cursusmateriaal 7 4 Structuur, symbolen en taalgebruik 8 5 De cursus bestuderen 9 6 Studiebegeleiding 10 7 Huiswerkopgaven 10 8 Het tentamen

Nadere informatie

Studiegebied. (tso) Tweede graad... Techniek-wetenschappen. Derde graad...

Studiegebied. (tso) Tweede graad... Techniek-wetenschappen. Derde graad... Studiegebied (tso) Tweede graad... Techniek-wetenschappen Derde graad... Techniek-wetenschappen STUDIEGEBIED CHEMIE Studierichting Techniek-wetenschappen de graad Een woordje uitleg over de studierichting...

Nadere informatie

stofomschrijving 2 021 po geografisch onderzoek in de eigen regio 1 3 n 4 013 tt 50 Katern Katern Systeem Aarde hoofdstuk 1 en 2 1 3 n

stofomschrijving 2 021 po geografisch onderzoek in de eigen regio 1 3 n 4 013 tt 50 Katern Katern Systeem Aarde hoofdstuk 1 en 2 1 3 n Vak: aardrijkskunde in min 0 tt 50 Katern Overleven in Europa Domein B3 en C SLU 50 3 j 2 02 po geografisch onderzoek in de eigen regio 3 n 3 02 tt 00 Katern Arm en Rijk Domein B en B2 SLU 70 3 j 4 03

Nadere informatie

Welkom bij de opleiding Chemische Technologie. Naam: Michael Vlug Datum: 8 december 2018

Welkom bij de opleiding Chemische Technologie. Naam: Michael Vlug Datum: 8 december 2018 Welkom bij de opleiding Chemische Technologie Naam: Michael Vlug Datum: 8 december 2018 Rotterdam Mainport Institute Chemische Technologie (CTE) Maritiem Officier (MarOff) Maritieme Techniek (MTE) Logistics

Nadere informatie

LEERACTIVITEIT Het verven van de woonkamer Ent-teach Module 6 Project management

LEERACTIVITEIT Het verven van de woonkamer Ent-teach Module 6 Project management LEERACTIVITEIT Het verven van de woonkamer Ent-teach Module 6 Project management Beschrijving van de leeractiviteit Jij en 3 vrienden besluiten om jouw woonkamer te verven. Om dit project te voltooien

Nadere informatie

Competenties Luuk van Paridon. Analyseren

Competenties Luuk van Paridon. Analyseren Competenties Luuk van Paridon Overzicht waar ik nu sta: Afbeelding 1: Spinnenweb competenties De groene lijn geeft aan welke competenties ik tot nu toe behaald heb (zie Afbeelding 1). De competenties die

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 11109 6 juni 2012 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 28 april 2012, nr. VO/403948, houdende

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie

Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie Faculteit Technische Natuurwetenschappen Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie (art. 7.13 en 7.59 WHW) Inhoudsopgave Artikel

Nadere informatie

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden &

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden & Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden & Faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Technische Universiteit Delft Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs-

Nadere informatie

EINDTERMEN Bosbiotoopstudie

EINDTERMEN Bosbiotoopstudie EINDTERMEN Bosbiotoopstudie Eerste graad A-stroom Vakgebonden eindtermen aardrijkskunde De mens en het landschap Het landelijk landschap 22 milieueffecten opnoemen die in verband kunnen gebracht worden

Nadere informatie

Programma van Toetsing en Afsluiting Vak: Nederlands HAVO 4. stofomschrijving. Referentieonderdeel en niveau: spreken en lezen 3F

Programma van Toetsing en Afsluiting Vak: Nederlands HAVO 4. stofomschrijving. Referentieonderdeel en niveau: spreken en lezen 3F Programma van Toetsing en Afsluiting 08-09 Vak: Nederlands HAVO 4 4tt mt -5 min per duo presenteren en literatuur - Leerlingen houden een duopresentatie over een literair werk (boek ) 5 n Referentieonderdeel

Nadere informatie

Het domeinspecifieke referentiekader professioneel gerichte bacheloropleiding Biomedische laboratoriumtechnologie

Het domeinspecifieke referentiekader professioneel gerichte bacheloropleiding Biomedische laboratoriumtechnologie Uittreksel uit het visitatierapport biomedische laboratoriumtechnologie voedings- en dieetkunde, 15 december 2008 Het domeinspecifieke referentiekader professioneel gerichte bacheloropleiding Biomedische

Nadere informatie

Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs- en Examenregeling van:

Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs- en Examenregeling van: Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden en Faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Technische Universiteit Delft Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs-

Nadere informatie

Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek. Bachelor of Science - Voltijd

Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek. Bachelor of Science - Voltijd 2019 2020 Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek Bachelor of Science - Voltijd In het kort Onderzoek doen om ziekteverwekkers goed en snel op te sporen, zoeken naar oorzaken en oplossingen voor ernstige

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie

Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie Faculteit Technische Natuurwetenschappen Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie (art. 7.13 en 7.59 WHW) Inhoudsopgave Artikel

Nadere informatie

LANDSEXAMEN VWO

LANDSEXAMEN VWO Examenprogramma BIOLOGIE V.W.O. LANDSEXAMEN VWO 2017-2018 1 Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het commissie-examen. Het centraal examen wordt afgenomen in één zitting van

Nadere informatie

KERNCONCEPTEN. Het micro-macroconcept

KERNCONCEPTEN. Het micro-macroconcept KERNCONCEPTEN Het molecuulconcept Atomen als bouwstenen van moleculen Verschillende typen bindingen Structuur en flexibiliteit van moleculen Maken en breken van bindingen Ontwerpen van moleculen Het micro-macroconcept

Nadere informatie

Bijlagen bacheloropleidingen Farmacie en Farmaceutische Wetenschappen

Bijlagen bacheloropleidingen Farmacie en Farmaceutische Wetenschappen Bijlagen bacheloropleidingen Farmacie en Farmaceutische Wetenschappen 2010-2011 Bijlage I Eindtermen van de bacheloropleiding (artikel 1.3) Voor de bacheloropleiding Farmacie gelden de volgende eindtermen:

Nadere informatie

Bijlage 5 Interviewformulier studieadviseurs

Bijlage 5 Interviewformulier studieadviseurs Bijlage 5 Interviewformulier studieadviseurs Studentnummer: Naam aanmelder: Stap 1. Welkom heten en uitleggen wat het onderzoek inhoudt (Tijd: 5 minuten) Landelijk en bij de FEM is er sprake van een hoge

Nadere informatie

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Dynamisch evenwicht

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Dynamisch evenwicht Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Dynamisch evenwicht kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 34: De leerlingen leren zorg te dragen

Nadere informatie

Deze studenten zullen uiteindelijk afstuderen met een mengeling van vakken uit het oude en het nieuwe curriculum.

Deze studenten zullen uiteindelijk afstuderen met een mengeling van vakken uit het oude en het nieuwe curriculum. Verandering bachelor curriculum Biomedische wetenschappen Vanaf volgend academiejaar (2015-2016-) wordt een nieuw bachelorcurriculum ingevoerd. Hierbij worden een aantal bestaande vakken uit het curriculum

Nadere informatie

Inhoud. Introductie tot de cursus

Inhoud. Introductie tot de cursus Inhoud Introductie tot de cursus 1 Plaats en functie van de cursus 7 2 Inhoud van de cursus 7 2.1 Tekstboek 7 2.2 Voorkennis 8 2.3 Leerdoelen 8 2.4 Opbouw van de cursus 9 3 Leermiddelen en wijze van studeren

Nadere informatie

PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING het versnelde programma

PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING het versnelde programma PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING het versnelde programma atheneum 6 Picasso Lyceum Paletsingel 38c 2718 NT ZOETERMEER 079-3471700 Nederlandse taal en literatuur Voor leerlingen van atheneum 6 is Nederlandse

Nadere informatie

LANDSEXAMEN MAVO

LANDSEXAMEN MAVO LANDSEXAMEN MAVO 2017-2018 Examenprogramma NASK 2 (Scheikunde) M.A.V.O. 1 Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het commissie-examen. Het centraal examen wordt afgenomen in één

Nadere informatie

Body of Knowledge and Skills (BoKS) van de opleidingen Bio-informatica 2011-2012 / 2012-2013 / 2013-2014

Body of Knowledge and Skills (BoKS) van de opleidingen Bio-informatica 2011-2012 / 2012-2013 / 2013-2014 Body of Knowledge and Skills (BoKS) van de opleidingen Bio-informatica 2011-2012 / 2012-2013 / 2013-2014 versie 1.0, maart 2012, Deze Body of Knowledge and Skills (BoKS) is een weergave van de kenniscomponent

Nadere informatie

Oriëntatiejaar Life Sciences

Oriëntatiejaar Life Sciences Oriëntatiejaar Life Sciences Oriëntatiejaar Life Sciences Joan Wellink (studieadviseur) Voor wie is het oriëntatiejaar? Wat is het oriëntatiejaar? Wat heb je nodig? Hoe en wat studeer je? Wat kun je er

Nadere informatie

Opleidingsspecifiek deel Natuurwetenschap en Innovatiemanagement bij de OER Bacheloropleidingen Undergraduate School Geosciences

Opleidingsspecifiek deel Natuurwetenschap en Innovatiemanagement bij de OER Bacheloropleidingen Undergraduate School Geosciences Opleidingsspecifiek deel Natuurwetenschap en Innovatiemanagement bij de OER 2017-2018 Bacheloropleidingen Undergraduate School Geosciences art. 2.1 Toelating 1. Naast de in de wet genoemde diploma s die

Nadere informatie

Eerste graad A-stroom

Eerste graad A-stroom EINDTERMEN en ONTWIKKELINGSDOELEN Vijverbiotoopstudie Eerste graad A-stroom Vakgebonden eindtermen aardrijkskunde Het natuurlijk milieu Reliëf 16* De leerlingen leren respect opbrengen voor de waarde van

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting voor geïnteresseerden buiten het vakgebied

Nederlandse samenvatting voor geïnteresseerden buiten het vakgebied Nederlandse samenvatting voor geïnteresseerden buiten het vakgebied Met dit proefschrift ga ik promoveren in de biochemie. In dit vakgebied wordt de biologie bestudeerd vanuit chemisch perspectief. Het

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek van Stenden Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek van Stenden Hogeschool ,nvao w nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie es Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek van Stenden Hogeschool

Nadere informatie

UITVOERINGSREGELING. Technische Universiteit Delft

UITVOERINGSREGELING. Technische Universiteit Delft UITVOERINGSREGELING voor de bacheloropleiding Scheikundige Technologie en Bioprocestechnologie behorend bij de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleidingen Technische Natuurkunde, Scheikundige

Nadere informatie

Bijlagen van het onderwijs- en Examenreglement van de bacheloropleiding Technische Bedrijfskunde

Bijlagen van het onderwijs- en Examenreglement van de bacheloropleiding Technische Bedrijfskunde Bijlagen van het onderwijs- en Examenreglement van de bacheloropleiding Technische Bedrijfskunde Inhoud: I. Eindtermen van de bacheloropleiding; II. Doorstroommasteropleidingen; III. Majoren en minoren

Nadere informatie

Communicatie voor juristen. mevrouw drs. D. van der Wagen. Communicatie voor juristen. Beschrijving en doel van dit beroepsproduct

Communicatie voor juristen. mevrouw drs. D. van der Wagen. Communicatie voor juristen. Beschrijving en doel van dit beroepsproduct Titel Onderwijseenheid (OWE) Code OWE Eigenaar OWE Communicatie voor juristen COJE 1 Opleiding HBO-Rechten 2 Doelgroep: variant(en) VT / DT / DU / EL mevrouw drs. D. van der Wagen E-learning Cluster A-cluster

Nadere informatie

Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs- en Examenregeling van de Bacheloropleiding Molecular Science & Technology

Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs- en Examenregeling van de Bacheloropleiding Molecular Science & Technology Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden & Faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Technische Universiteit Delft Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs-

Nadere informatie

LANDSEXAMEN HAVO

LANDSEXAMEN HAVO Examenprogramma BIOLOGIE H.A.V.O. LANDSEXAMEN HAVO 2017-2018 1 Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het commissie-examen. Het centraal examen wordt afgenomen in één zitting

Nadere informatie

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat GENT

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat GENT identificatie opleiding Graduaat Chemie optie Biochemie modulenaam Analytische Biochemie code module Cc2 Geldig vanaf 01/09/2015 aantal lestijden 40 studiepunten structuurschema / volgtijdelijkheid link:

Nadere informatie

Chemie. Bachelor of Science - Voltijd

Chemie. Bachelor of Science - Voltijd 2019 2020 Chemie Bachelor of Science - Voltijd In het kort Heb jij interesse om scheikunde te studeren en vind je het leuk om stoffen helemaal uit te pluizen? Ben je nieuwsgierig naar wat er nodig is om

Nadere informatie

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden &

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden & Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden & Faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Technische Universiteit Delft Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs-

Nadere informatie

PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING

PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING e FASE VWO 05-08 Editie September 07 () Errata voor 07-8 Betreft: Gr, Ne, Du, En, WA, WB, bezem WA, bezem WB, SK en Bi VAK Grieks 4 VWO 05-06 IV Handelingsdeel: B,

Nadere informatie

Secundair onderwijs - Tweede graad ASO - Natuurwetenschappen - Vakgebonden eindtermen

Secundair onderwijs - Tweede graad ASO - Natuurwetenschappen - Vakgebonden eindtermen Secundair onderwijs - Tweede graad ASO - Natuurwetenschappen - Vakgebonden eindtermen I. Gemeenschappelijke eindtermen voor wetenschappen Gemeenschappelijke eindtermen gelden voor het geheel van de wetenschappen.

Nadere informatie

laboratoriumtechnologie

laboratoriumtechnologie Academiejaar 2015/2016 jobzekerheid bachelor biomedische laboratoriumtechnologie Farmaceutische en biologische laboratoriumtechnologie Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen bachelor biomedische laboratoriumtechnologie

Nadere informatie

Diagnostische toets Van HIV tot AIDS?

Diagnostische toets Van HIV tot AIDS? Diagnostische toets Van HIV tot AIDS? Moleculen 1. Basenparing In het DNA vindt basenparing plaats. Welke verbinding brengt een basenpaar tot stand? A. Peptidebinding B. Covalente binding C. Zwavelbrug

Nadere informatie

Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek. Bachelor of Science - Voltijd

Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek. Bachelor of Science - Voltijd 2018 2019 Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek Bachelor of Science - Voltijd In het kort Onderzoek doen om ziekteverwekkers goed en snel op te sporen, zoeken naar oorzaken en oplossingen voor ernstige

Nadere informatie

Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek. Bachelor of Science - Voltijd

Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek. Bachelor of Science - Voltijd 2018 2019 Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek Bachelor of Science - Voltijd In het kort Onderzoek doen om ziekteverwekkers goed en snel op te sporen, zoeken naar oorzaken en oplossingen voor ernstige

Nadere informatie

Examenprogramma biologie havo

Examenprogramma biologie havo Examenprogramma biologie havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A1 Vaardigheden Domein A2 Analyse

Nadere informatie

Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA

Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Voor de Bacheloropleidingen Bio-exact Natuurkunde en Sterrenkunde, Scheikunde, Wiskunde

Nadere informatie

Het niveau van Medisch-Microbiologisch Onderzoeker wordt bereikt door een combinatie van een cursorisch gedeelte èn een

Het niveau van Medisch-Microbiologisch Onderzoeker wordt bereikt door een combinatie van een cursorisch gedeelte èn een Reglement voor de opleiding tot Medisch-Microbiologisch Onderzoeker (MMO) binnen het kader van het Algemeen Reglement van de Stichting voor opleiding tot Medisch-Biologisch Wetenschappelijk Onderzoeker

Nadere informatie

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat 26 9000 GENT 09 335 22 22

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat 26 9000 GENT 09 335 22 22 identificatie opleiding Graduaat Chemie optie Biochemie modulenaam Toegepaste biotechnologie code module Cc13 goedkeuring door aantal lestijden 120 studiepunten datum goedkeuring structuurschema / volgtijdelijkheid

Nadere informatie

Bijlage A: Competenties van de opleiding Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek (BML)

Bijlage A: Competenties van de opleiding Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek (BML) Bijlage A: Competenties van de opleiding Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek (BML) Na voltooiing van de opleiding moet de student als beroepsbeoefenaar zelfstandig en met kritische instelling kunnen

Nadere informatie

CHEMIE OVERAL. Nieuw in 6e editie 2011 Chemie Overal 3h en 3v

CHEMIE OVERAL. Nieuw in 6e editie 2011 Chemie Overal 3h en 3v Nieuw in 6e editie 2011 Chemie Overal 3h en 3v Opbouw leerboek Elk hoofdstuk begint met een hoofdstukschema. Daarin vindt u een overzicht van de paragrafen, experimenten en de leerling-ict van dat hoofdstuk.

Nadere informatie

60 * het project dat op het symposium is gepresenteerd.

60 * het project dat op het symposium is gepresenteerd. Eerste jaar Scheikunde 2009 Niet alle verslagen hoeven te worden gescand en ingevoerd. Zet 1 of ( als je dat zinvol vindt) meer verslagen in je portfolio. In ieder geval maak je het reflectierapportje

Nadere informatie

PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING. VWO 4, 5 en Versie september 2018

PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING. VWO 4, 5 en Versie september 2018 PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING, 5 en 6 2018-2021 Versie september 2018 PTA VWO aardrijkskunde 2018-2021 Leerjaar Onderwerp Soort Afname Duur (min.) Weegfac tor Herkansbaar week B1 Samenhang en verscheidenheid

Nadere informatie

4. Inhoud minor. Diplomasupplement

4. Inhoud minor. Diplomasupplement Minorregeling 2010-2011 Start september 2010 1. Naam minor: Recht 2. Engelse benaming: Law 3. Catalogusnummer: 7 4. Inhoud minor Het doel van de minor is dat je: 1. rekening houdt met juridische aspecten

Nadere informatie

Bijlage A Competenties van de opleiding

Bijlage A Competenties van de opleiding Bijlage A Competenties van de opleiding A.1 Curriculum opleiding Werktuigbouwkunde Bouwstenen Stenden Hogeschool heeft de strategische keuze gemaakt om al haar opleidingen op te bouwen met behulp van (deels

Nadere informatie

Bioinformatica en Systeembiologie (BIS)

Bioinformatica en Systeembiologie (BIS) Waarom een major Bioinformatica en Systeembiologie? Huidige methoden van onderzoek, zoals de DNAchiptechnologie, leveren enorme hoeveelheden gegevens op die met bestaande statistische methoden niet meer

Nadere informatie

Examenprogramma biologie vwo

Examenprogramma biologie vwo Bijlage 4 Examenprogramma biologie vwo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein

Nadere informatie