Adviesrapport accreditatie. hbo-bachelor opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening. Voltijd, verkort voltijd, deeltijd, duaal

Transcriptie

1 Adviesrapport accreditatie hbo-bachelor opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening Voltijd, verkort voltijd, deeltijd, duaal De Haagse Hogeschool

2

3 Lange Voorhout ED Den Haag T (070) F (070) I E info@hobeon.nl Adviesrapport accreditatie hbo-bachelor opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening Voltijd, verkort voltijd, deeltijd, duaal De Haagse Hogeschool Croho-nr.: Hobéon Certificering BV Datum: december 2010 Auditteam: De heer G.J. Stoltenborg De heer P. van der Laan De heer W. Janssen Mevrouw A. Groen Mevrouw H. Bruring Secretaris: De heer G. Broers

4

5 INHOUDSOPGAVE DEEL MANAGEMENT SAMENVATTING Integraal advies Samenvattende beoordeling 2 2. INLEIDING 5 3. KARAKTERISTIEK VAN DE OPLEIDING 7 4. VORIGE ACCREDITATIE 9 DEEL ONDERWERPEN EN FACETTEN NVAO-ACCREDITATIEKADER Doelstellingen opleiding 11 Facet 1.1. Domeinspecifieke eisen 11 Facet 1.2. Niveau: Bachelor en Master 13 Facet 1.3. Oriëntatie HBO Programma 16 Facet 2.1. Eisen HBO 16 Facet 2.2. Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma 19 Facet 2.3. Samenhang programma 22 Facet 2.4. Studielast 24 Facet 2.5. Instroom 26 Facet 2.6. Duur 28 Facet 2.7. Afstemming tussen vormgeving en inhoud 29 Facet 2.8. Beoordeling en toetsing Inzet van personeel 33 Facet 3.1. Eisen HBO 33 Facet 3.2. Kwantiteit personeel 34 Facet 3.3. Kwaliteit personeel Voorzieningen 37 Facet 4.1. Materiële voorzieningen 37 Facet 4.2. Studiebegeleiding Interne kwaliteitszorg 41 Facet 5.1. Evaluatie resultaten 41 Facet 5.2. Maatregelen tot verbetering 43 Facet 5.3. Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld Resultaten 47 Facet 6.1. Gerealiseerd niveau 47 Facet 6.2. Onderwijsrendement OORDEELSCHEMA BIJLAGEN 56 BIJLAGE I Programma en gesprekspartners 58 BIJLAGE II Kwantitatieve gegevens van de opleiding 60 BIJLAGE III Curricula Vitae en onafhankelijkheidsverklaringen auditoren 62 BIJLAGE IV Werkwijze, beoordelingsprocedure en beslisregels Hobéon 70

6

7 DEEL 1 1. MANAGEMENT SAMENVATTING 1.1. Integraal advies Hobéon Certificering adviseert de NVAO de hbo-bachelor opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening, verzorgd door De Haagse Hogeschool, Crohonummer 34617, in de varianten voltijd, verkort voltijd, deeltijd en duaal. Dit advies wordt in het voorliggende rapport gefundeerd. Algemene gegevens Naam van de instelling: Naam van de opleiding: Varianten van de opleiding: Locatie van de opleidingen: De Haagse Hogeschool. Sociaal Pedagogische Hulpverlening. Voltijd, deeltijd, verkort deeltijd en duaal. Den Haag. Naam VBI: Hobéon Certificering b.v. Datum visitatie: 28 september Datum adviesrapport: December 2010 Beoordelingskader Het bij het onderzoek gehanteerde beoordelingskader is het Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs Nederland (d.d. 14 februari 2003). Samenstelling auditteam Het auditteam bestond uit de volgende personen: De heer G. Stoltenborg De heer Stoltenborg heeft als voorzitter van het auditteam deelgenomen aan de visitatie. Hij heeft binnen het hoger onderwijs ruime ervaring op het terrein van kwaliteitszorg. Hij is thans werkzaam als senior adviseur bij Hobéon Certificering. Mevrouw A. Groen Mevrouw Groen is thans Programmamanager Jeugd bij de provincie Noord-Holland en was tot voor kort interim manager bij Phorza, de beroepsvereniging voor sociaal agogen in zorg en welzijn. Daarvoor was zij bestuurder/directeur bij een adviesbureau en opleidingsinstituut voor de jeugdzorg. De heer P. van der Laan De heer Van der Laan is sinds 1999 senior onderzoeker bij het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving (NSCR) in Amsterdam. Daarnaast is hij voor twee dagen per week als bijzonder hoogleraar sociaal pedagogische hulpverlening verbonden aan de Universiteit van Amsterdam en eveneens voor twee dagen bijzonder hoogleraar reclassering aan de Vrije Universiteit. De heer W. Janssen De heer Janssen heeft ruime bestuurlijke ervaring op het terrein van jeugd, gezin en onderwijs. Hij is betrokken bij innovaties op het terrein van opvoedingsondersteuning en de aanpak van jeugdcriminaliteit. Thans is hij werkzaam voor PriceWaterhouseCoopers als adviseur en procesmanager Jeugdzorg en Jeugdbeleid. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo bachelor opleiding SPH, De Haagse Hogeschool. 1

8 Mevrouw H. Bruring Mevrouw Bruring is student SPH aan de Hogeschool Leiden. De heer G. Broers De heer Broers is onderwijskundige en heeft aan de visitatie deelgenomen als secretaris Samenvattende beoordeling Hobéon Certificering baseert het advies tot accreditatie van de opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening (hierna: SPH) op de volgende overwegingen. Algemeen beeld De opleiding SPH maakt deel uit van een cluster van opleidingen binnen het sociaal agogisch werkveld. Uit de gesprekken die het auditteam heeft gevoerd met representanten van de opleiding, waaronder docenten, studenten en management, is gebleken dat zij een duidelijk beeld hebben van het beroep waarvoor zij opleiden. Duidelijk is ook dat de opleiding de afgelopen jaren fors heeft geïnvesteerd in faciliteiten, contacten met het werkveld en het personeel. Een ander opvallend feit is dat de opleiding sedert de beoordeling/accreditatie in 2004 op het terrein van (zelf)evaluatie en kwaliteitszorg een forse sprong voorwaarts heeft gemaakt. Hobéon Certificering baseert het advies tot accreditatie van de opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening op de volgende overwegingen. Onderwerp Doelstellingen opleiding: Voor het opleidingsprofiel SPH zijn op landelijk niveau recent opnieuw bepaald en uitgewerkt. In oktober 2009 is het hernieuwde opleidingsprofiel voor SPH De creatieve professional- met afstand het meest nabij verschenen. De opleiding SPH heeft actief deelgenomen aan het overleg dat tot het profiel geleid heeft. De eindkwalificaties zijn voorgelegd aan vertegenwoordigers van het SPH-beroepenveld. Uit de documentatie en uit de gesprekken met docenten is gebleken dat de opleiding aantoonbaar veel aandacht besteedt aan het actueel houden van het opleidingsprofiel en de opleidingskwalificaties. Het eindniveau van de bachelor wordt bepaald door de Dublin-descriptoren, de hbokwalificaties en de eindkwalificaties uit het landelijk vastgestelde opleidingsprofiel SPH. De opleidingskwalificaties zijn in competentietermen opgesteld en worden door de opleiding gebruikt voor de inrichting van het onderwijs zowel op het niveau van de onderwijsonderdelen met afgeleide leerdoelen, als op het niveau van het SPH curriculum. Drie facetten van onderwerp 1 Doelstellingen opleiding worden als goed beoordeeld voor de opleiding, wat een kwalificatie goed voor dit onderwerp rechtvaardigt. Dit wordt als extra aantekening aan het oordeel toegevoegd. Onderwerp Programma: De opleiding biedt een curriculum aan dat voldoende aandacht besteedt aan recente ontwikkelingen in het SPH vakgebied. De door de opleiding gehanteerde set eindkwalificaties/competenties is in het curriculum terug te vinden in uitgewerkte vorm. Er is sprake van studiemateriaal, voor een deel door eigen docenten geschreven, dat de studenten de gelegenheid biedt om zich te verdiepen in de theoretische aspecten van het vakgebied. Deze theorie kunnen studenten vervolgens toetsen in de praktijk via hun stage en werk. Uit de bestudering van het studieprogramma is gebleken dat er sprake is van voldoende vakinhoud: orthopedagogiek, sociologie behoren evenzeer tot de verplichte studieonderdelen als psychopathologie en kwantitatief onderzoek. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo bachelor opleiding SPH, De Haagse Hogeschool. 2

9 Ten aanzien van de samenhang in het SPH programma is gebleken dat het in de propedeuse vooral gaat om een eerste verkenning van de beroepspraktijk en relevante theorieën. In de hoofdfase gaat het om verwerving van kennis binnen het zogenaamde methodendomein, het agogisch kennisdomein, het muzisch agogisch domein en praktijk en reflectie. De opleiding kenmerkt zich door een voldoende uitgewerkt beleid rond de instroom van studenten. Management en docenten hebben voldoende zicht op de kwalificaties van de instromende groepen studenten. De studievoortgang wordt bewaakt in de studie- en praktijkbegeleiding, de supervisie en de onderzoeksbegeleiding. Het didactisch concept is op een duidelijke wijze uitgewerkt. De door het auditteam bestudeerde toetsen zijn op hbo-niveau. Zes facetten van onderwerp 2 ( Programma ) zijn als goed beoordeeld voor deze opleiding, wat een kwalificatie goed voor dit onderwerp rechtvaardigt. Dit wordt als extra aantekening bij het oordeel toegevoegd. (Het facet 2.6 dat slechts betrekking heeft op de duur van de opleiding en geen waardeoordeel bevat, is hierbij buiten beschouwing gelaten.) Onderwerp Inzet van Personeel: Het auditteam beoordeelt de kwaliteit van het personeel voor de opleiding als goed. Een deel van de docenten beschikt over een wo-opleiding en over relevante recente werkervaring, wat het leggen van verbanden vergemakkelijkt tussen hetgeen in de SPH opleiding behandeld wordt en ontwikkelingen in het werkveld. Docenten en stagebegeleiders hebben ieder een eigen relatienetwerk. Deze netwerken worden bijvoorbeeld ingezet om eigen professionaliteit te bevorderen, voor programma-uitvoering, beoordeling van studenten, verwerven van stageplaatsen en vacatures. Docenten van de opleiding zijn stagebegeleider en hebben hierdoor structureel contact met het werkveld. De docent-student ratio is adequaat. Met de continue stijging van het aantal studenten wordt de formatie stapsgewijs uitgebreid: nieuwe docenten worden geworven en aangesteld. Van belang zijn een goed theoretisch fundament en kennis van en inzicht in het beroepenveld. Uit de gesprekken met docenten van de opleiding is het beeld ontstaan dat zij goed toegerust zijn wat kennis en praktijkervaring betreft om de aan hen toevertrouwde studieonderdelen te verzorgen. Daar waar docenten (nog) niet beschikken over een master opleiding, wordt dit gecompenseerd door praktijkervaring. Als opvallend positief constateert het auditteam dat één van de docenten meerdere boeken op zijn naam heeft staan die relevant zijn voor SPH. Drie facetten van onderwerp 2 Inzet van Personeel worden als goed beoordeeld voor de opleiding, wat een kwalificatie goed voor dit onderwerp rechtvaardigt. Dit wordt als extra aantekening aan het oordeel toegevoegd. Onderwerp Voorzieningen: De opleiding is ondergebracht in een gebouw dat prima is toegerust wat betreft voorzieningen: de mediatheek en de ICT ruimten zien er goed verzorgd uit. Het gebouw is goed bereikbaar met het openbaar vervoer. De begeleiding is zowel individueel als groepsgewijs. Binnen de opleiding is de begeleiding gericht op een toenemende verantwoordelijkheid van de student voor zowel het leerproces als de studieresultaten. De studieloopbaanbegeleiding bestaat uit een aantal elementen: studievoortgangsgesprekken, begeleidingsgesprekken met individuele studenten, en de tijdige vaststelling van het bindend studieadvies. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo bachelor opleiding SPH, De Haagse Hogeschool. 3

10 Beide facetten van onderwerp 4 Voorzieningen worden als goed beoordeeld voor de opleiding, wat een kwalificatie goed voor dit onderwerp rechtvaardigt. Dit wordt als extra aantekening aan het oordeel toegevoegd. Onderwerp Interne Kwaliteitszorg: De Haagse Hogeschool kent een uitgebreid systeem van kwaliteitszorg. De SPH opleiding hanteert een kwaliteitszorgsysteem dat in opzet en uitwerking goed is uitgewerkt in de documentatie. Ook tijdens de audit is gebleken dat betrokken partijen, waaronder management en docenten, zich bewust zijn van het belang van kwaliteit in al haar aspecten voor deze opleiding. Zo wordt de opleiding periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefnormen. De streefdoelen van de onderwijsorganisatie zijn het uitgangspunt voor de streefdoelen van de opleiding. Per onderwijsonderdeel vindt evaluatie plaats. De betrokken docenten bepalen met elkaar wat verbeterpunten zijn en hoe die doorgevoerd worden. Er is vastgelegd wie verantwoordelijk is voor een bepaald kwaliteitsgebied en ervoor zorg draagt dat evaluatieresultaten worden geanalyseerd en de uitvoering van de maatregelen worden gevolgd. Uit onderwijsevaluaties blijkt dat studenten en docenten voldoende mogelijkheden hebben om problemen aan de orde te stellen. Drie facetten van onderwerp 5 Interne Kwaliteitszorg worden als goed beoordeeld voor de opleiding, wat een kwalificatie goed voor dit onderwerp rechtvaardigt. Dit wordt als extra aantekening aan het oordeel toegevoegd. Onderwerp Resultaten: De producten van studenten, in het bijzonder de afstudeeropdrachten van studenten, zijn van een voldoende niveau: zij zijn op hbo-niveau, praktijkgericht en bruikbaar in de praktijk. De hogeschool heeft binnen de kaders van de kwaliteitszorg streefcijfers geformuleerd waarlangs de rendementen per opleiding gelegd worden. Het auditteam constateert, de rendementen bestuderend, dat deze niet altijd overeenkomen met de streefcijfers. De opleiding neemt, waar mogelijk/uitvoerbaar, maatregelen om de rendementen meer in overeenstemming te brengen met de streefcijfers. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo bachelor opleiding SPH, De Haagse Hogeschool. 4

11 2. INLEIDING Het voorliggende rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende en Beoordelende Instantie is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de hbo opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening, verzorgd door De Haagse Hogeschool, geregistreerd onder het Croho nummer: De opleiding wordt aangeboden in de varianten voltijd, verkort voltijd, deeltijd en duaal. De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door de Management Review en de daarbij behorende onderliggende documenten. Het bij het onderzoek gehanteerde beoordelingskader betreft het beoordelingskader hbo bachelor bestaande opleidingen. De visitatie heeft plaatsgevonden op 28 september Het programma van de visitatie is opgenomen als bijlage. Het auditteam werd gevormd door de heer Stoltenborg, mevrouw Groen, mevrouw Bruring, de heer Van der Laan, de heer Janssen en de heer Broers. De in dit team aanwezige expertise is in onderstaand schema zichtbaar. Voorzitter: de heer G.J. Stoltenborg, Adviseur Hobéon Certificering Werkvelddeskundige: mevrouw A. Groen, Interim manager Werkvelddeskundige: de heer W. Janssen, Adviseur Vakdeskundige: de heer Van der Laan, Hoogleraar Student: mevrouw H. Bruring, Student SPH Secretaris: dhr. G. Broers. Adviseur Hobéon Certificering werkveld vak / discipline onderwijs kwaliteitszorg /visitatie studentperspectief De Academie voor Sociale Professies van De Haagse Hogeschool biedt drie opleidingen aan in het sociaal agogisch domein, waaronder Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH). Daarnaast biedt de Academie de opleidingen Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (MWD) aan en Culturele en Maatschappelijke Vorming (CMV). Voorafgaand, tijdens en na de visitatie heeft het auditteam inzage gehad in toetsen, eindwerkstukken en portfolio s van de opleiding. Hierbij hebben de werkveld- en vakdeskundige, onafhankelijk van elkaar, eindwerkstukken bij de opleiding SPH bestudeerd. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo bachelor opleiding SPH, De Haagse Hogeschool. 5

12 Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo bachelor opleiding SPH, De Haagse Hogeschool. 6

13 3. KARAKTERISTIEK VAN DE OPLEIDING Inleiding De Academie voor Sociale Professies bestaat sinds 1 januari 2005 en is voortgekomen uit de (organisatorische) samenvoeging van twee onderwijsafdelingen. Zoals hiervoor aangegeven maken drie opleidingen deel uit van de Academie; behalve SPH zijn dat MWD en CMV. Aan afgestudeerden van deze drie opleidingen wordt de graad van Bachelor of Social Work verleend. De Academie voor Sociale Professies heeft gekozen voor het breed opleiden van beroepskrachten, die vanuit hun eigen beroep met de beoefenaren van andere Social Work disciplines kunnen samenwerken. De Academie heeft in de periode geïnvesteerd in een grootschalig project m.b.t. onderwijsvernieuwing onder de naam Social Work 2008 met als doel het verwezenlijken van een didactiek die geënt is op het competentiegericht onderwijs. Ontwikkeling De opleiding wijst er op dat in het SPH-werkveld sprake is van herziene competenties bij afgestudeerden. In toenemende mate is samenwerking in de keten vereist. De sociale partners in zorg en welzijn hebben als antwoord op deze ontwikkelingen vier jaar geleden een nieuwe beroepenstructuur voor de sector Zorg en Welzijn vastgesteld. Recent, in 2008, is er onder verantwoordelijkheid van het Sectorale Adviescollege HSAO de publicatie verschenen Vele takken, één stam: kader voor de hogere sociaalagogische opleidingen. Hierin zijn kerncompetenties geformuleerd die aansluiten op de nieuwe beroepenstructuur als het onderwijskundig kader voor bacheloropleidingen binnen het HSAO. In 2009 is het vernieuwde landelijke opleidingsprofiel SPH vastgesteld. De opleiding heeft dit vernieuwde profiel vergeleken met het eigen competentieprofiel en heeft geconstateerd dat beide profielen op elkaar aansluiten. Gezamenlijke opleidingsbijeenkomsten Sinds najaar 2006 zijn er tweemaal per schooljaar gezamenlijke SPH bijeenkomsten, waarin het voltijd- en het deeltijd/duale team van SPH aan de hand van één of meerdere thema s uitwisselen, zoals de visie, het competentieprofiel, de beroepstaken en het opleidingsprofiel. De opleidingsvarianten Sinds de accreditatie van de opleiding in 2005 door de NVAO is er binnen de beide voltijdvarianten enerzijds en de deeltijd- en duale variant anderzijds sprake een aantal ontwikkelingen. Voor de voltijd variant zijn de meest in het oog springende ontwikkelingen: In het studiejaar zijn in de propedeuse academiebreed twee gezamenlijke projecten ingevoerd voor de drie opleidingen van de Academie voor in totaal 15 studiepunten. Studenten uit de opleidingen werken samen in projectmatig onderwijs gericht op een oriëntatie op de Sociale en Culturele wetenschappen in het kader van de multiculturele samenleving; M.i.v is voor de hoofdfase van de voltijdopleiding een minorenprogramma van 45 studiepunten vastgesteld, gericht op verbreding en verdieping van kennis en competenties binnen het domein Social Work; Voor een aantal knelpunten (zoals verlies aan binding, weinig keuzemogelijkheden, weinig mogelijkheden voor internationale trajecten, verlies van theoretische vorming) zijn naast academiebrede verbetermaatregelen ook SPH voltijd specifieke maatregelen geformuleerd. De studieprogramma s voor de studiejaren en zijn onder studenten en docenten geëvalueerd en waar nodig bijgesteld. In 2009 is op basis van deze evaluaties besloten het gemeenschappelijke programma wat betreft de doelstellingen te behouden. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo bachelor opleiding SPH, De Haagse Hogeschool. 7

14 De aanpak waarin studenten van de verschillende opleidingen samenwerken is losgelaten en de vorm en de omvang van het programma zijn aan de drie opleidingen over gelaten. Argumenten daarvoor waren: het verlies van binding dat beginnende propedeusestudenten ervaren; de geringe selectiviteit van de projecten; het gebrek aan conceptuele (vakinhoudelijke) diepgang. De Haagse opleiding SPH beoogde met deze herziening de integratie met de sociale wetenschappen en werkveldverkenning te versterken, de inhoudelijke diepgang te vergroten en de studenten meer te binden aan de opleiding. De samenwerking met andere professionals over de beroepsgrenzen heen krijgt aandacht in de twaalf sociaal agogische minoren. Voor de deeltijd- en de duale variant zijn de meest in het oog springende ontwikkelingen: Harmonisatie van de curricula van de deeltijd- en duale opleiding SPH vanaf 2004, zowel vanuit het oogpunt van inhoud, als vanuit het oogpunt van efficiency. Verschil tussen beide varianten is er t.a.v. de intensiteit van de begeleiding en de wijze van beoordelen van de praktijk. De studieloopbaanbegeleiding heeft plaats binnen deze structuur; Mbo-ers hebben op basis van een onderzoek naar overlap van competenties vrijstelling voor totaal 60 EC s zodat er sprake is van een beargumenteerde verkorting van de opleiding; M.i.v wordt met een verbeterd contract met de duale werkgevers gewerkt, het zgn. tripartiete contract. Er is een functiebeschrijving voor werkbegeleiders bij de duale instellingen vastgesteld; M.i.v. september 2008 is het vernieuwde curriculum voor de propedeuse MWD DT en SPH DT/DU gestart. Speciale aandacht heeft het auditteam besteed aan de verkorte voltijdvariant van de opleiding SPH. Deze variant wordt door de opleiding aangeboden aan mbo-afgestudeerden met een voor de opleiding relevante vooropleiding. Zij kunnen het studieprogramma aanmerkelijk sneller doorlopen dan de reguliere groep instromende studenten. De praktijk binnen de opleiding SPH Samenwerken met het werkveld op het gebied van opleiden en kennisontwikkeling wordt, zo geeft de opleiding aan, bij een veelheid van onderwerpen opgepakt. Dit heeft geleid tot: de ontwikkeling van sociaalagogische minoren voor de voltijders, een vernieuwd propedeuseprogramma voltijd, een vernieuwd curriculum deeltijd en een toenemende participatie van de Academie en haar studenten in (meerjarige) onderzoekslijnen van werkveld en lectoraten in het kader van de Bachelorproef. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo bachelor opleiding SPH, De Haagse Hogeschool. 8

15 4. VORIGE ACCREDITATIE Resultaten accreditatie 2004 De opleiding besteedt in de documentatie aandacht aan de vorige visitatie van de opleiding. In dit verband citeert de opleiding uit het NVAO besluit van In het besluit constateert de NVAO het volgende: het panel heeft kunnen vaststellen dat de studenten de studielast zelf niet, maar de spreiding ervan wel als een probleem ervaren. het panel vraagt aandacht voor de opbouw van het docentenbestand. Circa 50 procent van het docentencorps bevindt zich in de leeftijdscategorie en circa 40 procent in de categorie 50+. Daardoor bestaat het gevaar dat het docentencorps steeds verder af komt te staan van de belevingswereld van de studenten. het panel stelt in het VBI-rapport dat de evaluaties inderdaad leiden tot het vaststellen van verbetermaatregelen. Over de effecten van deze en andere verbetermaatregelen kon het panel geen uitspraak doen. verder blijkt volgens het panel dat de door de opleiding gerealiseerde rendementen wat betreft de voltijd- en de deeltijdopleiding overeenkomen met de door de opleiding (en de Hogeschool) vastgestelde streefcijfers. De duale variant (gestart in 1999) blijft daar volgens het panel vooralsnog bij achter. Reactie opleiding op de accreditatie Tijdens herziening van de opleidingen in het kader van invoering van ECTS, major-minorbeleid en harmonisatie van de deeltijd en duale opleiding is spreiding van de studielast steeds punt van aandacht geweest. Dit heeft m.n. in 2005 geleid tot een verminderde waardering. Reflectorresultaten ( De Reflector is het studenttevredenheidsonderzoek van de HHS) geven sinds 2006 een stijgende waardering te zien voor alle varianten. Volgens de doelstellingen in het Strategisch Personeelsplan van 2006 is de afgelopen jaren in het wervings- en selectieproces gestreefd naar een evenwichtige personeelssamenstelling waarbij het management vooral de instroom van jonge(re) en/of allochtone docenten bevordert. Wat betreft de verbetermaatregelen merkt de opleiding het volgende op. In het kader van het project Social Work 2008 heeft systematische evaluatie plaatsgevonden van de gemeenschappelijke propedeuseprojecten, van de minors, van de Bachelorproef en van studieloopbaanbegeleiding. Op academie- en opleidingsniveau wordt systematisch één keer per jaar de stand opgemaakt op de terreinen: marktaandeel, studiesucces, studenttevredenheid, kwaliteit van studentenvoorzieningen en informatievoorziening, de aansluiting op de arbeidsmarkt en medewerkertevredenheid. Dit heeft bijv. geleid tot een vernieuwd contact en planvorming met de regionale ROC s. De instroom in de duale opleiding is vergroot door harmonisatie van de deeltijd en duale opleiding (zie hierna). Het komt regelmatig voor dat duale studenten tijdens hun opleiding overstappen naar de deeltijdopleiding omdat zij een reguliere werkplek vinden of aangeboden krijgen. Een deel van de duale studenten rondt de opleiding dus als deeltijdstudent af. De rendementscijfers van de duale opleiding leveren daardoor een vertekend beeld. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo bachelor opleiding SPH, De Haagse Hogeschool. 9

16 Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo bachelor opleiding SPH, De Haagse Hogeschool. 10

17 DEEL 2 OORDEEL OP FACETNIVEAU 5. ONDERWERPEN EN FACETTEN NVAO-ACCREDITATIEKADER 1. Doelstellingen opleiding Facet 1.1. Domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk) Oordeel: goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Overwegingen Beroepsprofiel en eindkwalificaties Het SPH werkveld heeft sinds de visitatie van de opleiding in 2004 een nieuwe beroepenstructuur ontwikkeld en deze vervolgens vastgesteld. Eind 2005 zijn de resultaten hiervan door werkgevers en werknemers in de sector zorg en welzijn vastgelegd in de publicatie: Klaar voor de toekomst, een nieuwe beroepenstructuur. Het betreft hier de beroepenstructuur op de terreinen zorg en welzijn. Mede n.a.v. de verschijning van deze beroepenstructuur, Klaar voor de toekomst, hebben de gezamenlijke sociaalagogische opleidingen in 2008 het profiel sociaalagogische opleidingen uitgebracht onder de titel Vele takken, één stam. Daarin heeft de sector HSAO haar domeincompetenties herijkt en vastgelegd. Het nieuwe profiel is in formeel vastgesteld, waarbij het oude profiel uit 1999 in essentie nauwelijks veranderd is. De verschillen tussen beide opleidingsprofielen betreffen het aantal en de beschrijving van de kwalificaties/competenties. Tot september 2009 is het opleidingsprofiel uit 1999 de basis geweest voor de varianten van de opleiding en voor het vaststellen van de tot dan geldende eindkwalificaties. Het aantal competenties uit het profiel van 1999 is in het nieuwe profiel van 2009 teruggebracht van 23 naar 15. Hierbij is een aantal competenties uit het oude profiel samengebracht onder één nieuwe, meer concreet beschreven competentie. De competenties zijn verdeeld in drie segmenten: hulp- en dienstverlening aan en ten behoeve van cliënten, het werken binnen en vanuit een zorginstelling of hulpverleningsorganisatie en het werken aan professionalisering. Visie op het SPH beroep De SPH opleiding heeft haar visie beschreven op het vakgebied. Wij citeren hierbij de missie zoals geformuleerd in de documentatie: De opleiding SPH faciliteert studenten in het zich ontwikkelen tot verantwoordelijke, gemotiveerde en professionele helperverleners. Zij bezitten zowel algemene als specifieke HBO-competenties. Dit wordt gerealiseerd met behulp van een betekenisvolle, motiverende, praktijkgerichte, diverse en op talentontwikkeling gerichte leeromgeving die tevens bijdraagt aan ontwikkelingen in het werkveld. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo bachelor opleiding SPH, De Haagse Hogeschool. 11

18 Betrokkenheid werkveld De externe gerichtheid is een belangrijk uitgangspunt voor alle opleidingen van de Academie voor Sociale Professies. Zowel op Academieniveau als op opleidingsniveau zijn er acties om het werkveld blijvend te betrekken bij de SPH-opleiding: De directeur van de opleiding, teamleiders en docenten nemen deel aan relevante vormen van overleg op landelijk- en regionaal niveau. Het werkveld is via bijeenkomsten geraadpleegd over de ontwikkelingen m.b.t. de onderwijsvernieuwing in het kader van het project Social Work De beroepssituaties zijn tijdens studiedagen met werkveldvertegenwoordigers bij het regionale werkveld getoetst. Er is een academiebrede expertgroep die bestaat uit vertegenwoordigers van het werkveld, management en enkele docenten van de Academie voor Sociale Professies. Deze komt drie keer per jaar bijeen voor het bespreken van actuele ontwikkelingen. Vier keer per jaar vindt raadpleging vanuit SPH deeltijd en duaal plaats via het afstemmingsoverleg met duale werkgevers en bij studenten van de deeltijdopleiding. SPH voltijd heeft jaarlijks overleg met de stage-instellingen over het aan de stage gerelateerde programma. De Academie voor Sociale Professies organiseert jaarlijks een aantal studiedagen voor docenten waar zowel inhoudelijke als onderwijskundige ontwikkelingen via lezingen, training en werkgroepen worden besproken, zoals leerlijnen, Bachelorproef en Studieloopbaanbegeleiding. De Academie en de opleiding SPH onderhouden een aantal voor de opleiding relevante regionale en lokale samenwerkingsverbanden en contacten. Het auditteam merkt op dat de beroepsidentiteit aandacht verdient, i.c. verder uitgewerkt kan worden, om als opleiding SPH beter herkend te worden op het terrein van zorg en welzijn. Lectoraat en kenniskring De Hogeschool heeft 18 lectoren benoemd. De lectoraten (kenniskringen) hebben de volgende doelen: versterking van kenniscirculatie- en ontwikkeling; curriculum vernieuwing; professionalisering van medewerkers; verbeteren van de externe oriëntatie. De Academie voor Sociale Professies onderschrijft deze doelstellingen en levert een actieve bijdrage aan deze doelstelling. Dit jaar zijn 19 docenten van de Academie voor Sociale Professies lid van een kenniskring. Negen lectoraten waaronder Jeugd en opvoeding, Grootstedelijke ontwikkeling en Burgerschap en diversiteit onderhouden banden met de opleiding. Het auditteam constateert dat deze lectoraten een belangrijke functie vervullen bij het op peil houden van de vakinhoudelijke kenniscomponent en van de onderzoekscomponent binnen de verschillende opleidingen, waaronder SPH. Vanuit de lectoraten worden minoren aangeboden, bijvoorbeeld Neighborhood Governance, Internationaal, Psychogeriatrie en Brede school. Daarnaast organiseren lectoraten regelmatig conferenties rondom actuele thema s, die door docenten en studenten worden bezocht. Een deel van de docenten SPH participeert sinds de start in de kenniskringen rondom de lectoraten, zodat nieuwe inzichten, kennis en informatie de opleiding direct bereiken. Kenniskringen voorzien studenten van opdrachten, onder meer bij de Bachelorproef, zij dragen bij aan de seminarweek en vormen input voor de ontwikkeling van minoren. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo bachelor opleiding SPH, De Haagse Hogeschool. 12

19 Facet 1.2. Niveau: Bachelor en Master De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor of een Master Oordeel: goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Overwegingen Opleidingskwalificaties en de Dublin descriptoren In het opleidingsprofiel en opleidingskwalificaties van de opleiding SPH wordt expliciet aandacht besteed aan het bachelorniveau, waarbij verwezen wordt naar de Dublin descriptoren. In een apart document heeft de opleiding de samenhang beschreven tussen de Dublin-descriptoren, de HBO-kwalificaties en de SPH-competenties. Zo heeft de opleiding de Dublin-descriptoren kennis en inzicht en het toepassen van kennis en inzicht op de volgende beschrijvende wijze uitgewerkt: ten behoeve van de Dublin-descriptor kennis en inzicht leren studenten dat aan de hand van systematisch (methodisch en procesmatig) onderzoeken van casus, methoden en praktische hulpmiddelen, maar ook door zelf bij te dragen aan de ontwikkeling en/of verbetering daarvan. het toepassen van kennis en inzicht komt naar voren in het contact met medestudenten, docenten en cliënten, maar ook bij het (samen) werken aan verbeteringen of vernieuwingen voor het SPH-werkveld als antwoord op maatschappelijke vraagstukken die zich in de praktijk opdringen. Opleidingsniveau In een niveauschema voor sociaalagogisch onderwijs, opgenomen in het landelijk vastgestelde opleidingsprofiel en de notitie vele takken, één stam, is de verhouding uitgewerkt tussen de Dublin descriptoren en de beroepsstructuur. Hieruit blijkt dat de afgestudeerde bachelor functioneert op de niveaus C en D, respectievelijk ontwerpen en uitvoeren en regie voeren (de niveaus A en B hebben betrekking op het MBO niveau). Wat betreft niveau C is er sprake van zelfstandigheid (de SPH er voert zelfstandig opdrachten uit), transfer (past kennis en vaardigheden toe in uiteenlopende werksituaties), complexiteit (bedenkt creatieve oplossingen binnen en buiten de eigen werksituatie) en verantwoordelijkheid (is aanspreekbaar op het eigen beroepsmatig handelen en de gevolgen daarvan). Het hoogste D-niveau verwijst naar zelfstandigheid (voert regie bij het uitvoeren van opdrachten), transfer (vertaalt kennis en vaardigheden naar een aanpak met andere disciplines), complexiteit (bedenkt creatieve oplossingen binnen en buiten de eigen werksituatie) en verantwoordelijkheid (is aanspreekbaar op de aanpak, de coördinatie, de continuïteit en het resultaat). De opleiding heeft de niveaubeschrijvingen in het landelijk vastgestelde competentieprofiel als richtinggevend voor het studieprogramma overgenomen. Additionele competentie In dit verband merken we verder het volgende op. De Academie voor Sociale Professies heeft al in 2005 een nieuwe set van acht actuele gemeenschappelijke kerncompetenties vastgesteld voor haar drie opleidingen. De acht gemeenschappelijke kerncompetenties dekken de zes generieke competenties van de landelijke beroepenstructuur. Recent is besloten als negende competentie in het competentieprofiel op te nemen: De student als kritisch gebruiker van wetenschappelijke kennis. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo bachelor opleiding SPH, De Haagse Hogeschool. 13

20 De opleiding heeft deze competentie ondergebracht bij de Dublin-descriptor Leervaardigheden. Concreet: de student maakt doelmatig en doelgericht gebruik van wetenschappelijk en praktijkgericht onderzoek en gebruikt dat ten behoeve van de ontwikkeling van methodieken en het beroep. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo bachelor opleiding SPH, De Haagse Hogeschool. 14

21 Facet 1.3. Oriëntatie HBO De eindkwalificaties van de opleiding zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties o Een HBO-bachelor heeft de kwalificaties voor het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een HBO-opleiding vereist is of dienstig is Oordeel: goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op de overweging, dat de in facet 1.3 benoemde aspecten volledig in facet 1.1 aan de orde zijn geweest en het oordeel derhalve identiek is. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo bachelor opleiding SPH, De Haagse Hogeschool. 15

22 2. Programma Facet 2.1. Eisen HBO Kennisontwikkeling van studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk Oordeel: goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Overwegingen Inleiding Van belang is om op te merken dat de opleiding het studieprogramma voor de vier varianten in de documentatie heeft uitgewerkt. Concreet: de opleiding heeft voor de varianten Voltijd, Voltijd verkort, Deeltijd en Duaal per studiejaar het curriculum uitgewerkt en het aantal te behalen EC s per studiejaar vermeld (zie ook facet 2.4 onder studielast ). Inrichting curriculum De opleiding heeft het curriculum beschreven voor de verschillende varianten. Concreet zijn de verschillende leerlijnen (zie facet 2.3) gekoppeld aan de onderwijseenheden, de wijze van toetsen en de gehanteerde werkvorm. De door de student te realiseren competenties voor het afstudeerprogramma zijn geoperationaliseerd in concrete criteria. Ter illustratie volgt hierna een voorbeeld van de wijze waarop de opleiding de samenhang tussen de opleidingskwalificaties, competenties en beroepstaken heeft uitgewerkt: Opleidingskwalificatie: methodisch hulpverlenen met cliënten, cliëntsystemen en andere hulpverleners. Competenties: procesmatig en methodisch werken. Samenwerken met professionals en anderen. Beroepstaken: het planmatig en methodisch uitvoeren van hulpverlening. Werken met en in systemen rondom de cliënt. Voor het lopende curriculum voltijd en hoofdfase II en III (deze komen overeen met resp. het derde en vierde studiejaar) van deeltijd/duaal zijn t/m studiejaar de oude opleidingskwalificaties het uitgangspunt voor het onderwijs. Er zijn 16 beroepstaken voor SPH onderscheiden binnen drie taakgebieden die zijn uitgewerkt binnen de vijf leerlijnen. Door de omvorming van de opleidingskwalificaties in herkenbare en relevante beroepstaken kunnen opdrachten geformuleerd worden die geschikt zijn als startpunt voor het onderwijs en kunnen dienen als leidraad voor dat onderwijs. Voor de deeltijd- en duale variant geldt dat de ontwikkeling van de competenties gekoppeld is aan de eigen beroepspraktijk van de student. Competentieontwikkeling vindt plaats door in de opleiding te reflecteren op eigen beroepservaringen en op die van medestudenten. Voor zover de eigen werkervaring niet alle competenties afdekt, wordt in de opleiding gebruik gemaakt van cases, simulaties en rollenspellen. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo bachelor opleiding SPH, De Haagse Hogeschool. 16

23 Bestudering van het curriculum van de verschillende varianten door het auditteam laat zien dat er sprake is van een curriculum, waarin de voor het vakgebied relevante studieonderdelen/ onderwerpen aan bod komen. Hiertoe behoren: orthopedagogiek, ontwikkelingspsychologie, socialisatie, Nederlands, observeren en verslaglegging. Vakliteratuur Jaarlijks wordt de vakliteratuur op actualiteit en relevantie beoordeeld. Zo nodig wordt nieuwe literatuur opgenomen. De verplichte vakliteratuur zoals handboeken en tijdschriftartikelen heeft betrekking op alle onderdelen van het curriculum. In het vernieuwde curriculum is Engelstalige literatuur opgenomen via de verplichte literatuurlijst en artikelen in readers. In 2011 zal er in Hoofdfase I voor de voltijdvariant bijvoorbeeld een project in het curriculum worden opgenomen waarin studenten d.m.v. opdrachten wordt gevraagd de Nederlandse hulpverlening te vergelijken met andere landen. Docenten van de opleiding zijn ook auteur van een deel van de vakliteratuur. Zij baseren die op actuele theoretische, methodische en beleidsmatige inzichten uit (inter)nationaal wetenschappelijk onderzoek. In de Bachelorproef selecteren studenten zelf relevante literatuur. De Hogeschoolbibliotheek heeft de beschikking over een grote hoeveelheid digitale tijdschriften die kosteloos te raadplegen zijn. Van de verplichte vakliteratuur is een compleet overzicht beschikbaar in de studiegidsen. Het auditteam heeft de door de opleiding per periode en onderwijseenheid gebruikte literatuur bestudeerd. Hieruit blijkt dat deze relevant is voor het SPH vakgebied. Actualiteit De opleiding besteedt in het curriculum voldoende aandacht aan recente ontwikkelingen op het terrein van sociaal pedagogische hulpverlening. Deze ontwikkelingen vormen tevens een belangrijk onderdeel van de specialisaties in het vierde jaar. Wij merken hier opnieuw op dat de actualiteit van het onderwijsprogramma ondersteund wordt door lectoraten en minoren. Er is vakinhoudelijke input vanuit de lectoraten naar het curriculum wat betreft het praktijkgericht onderzoek. Wat minoren betreft biedt de opleiding een breed palet aan keuzemogelijkheden. Het is voor studenten mogelijk om minoren te volgen buiten de eigen Academie, op een andere hogeschool of aan een universiteit. De Academie draagt er zorg voor dat de minoren aansluiten bij actuele ontwikkelingen in de maatschappij en het beroepenveld. Uit verslagen van bijeenkomsten met externe relaties is het auditteam gebleken dat hierbij zinvolle aspecten aan bod komen, dat het werkveld de opleiding voldoende relevante en recente voorbeelden van onderwerpen (waaronder ethische kwesties) biedt, waar docenten aandacht aan kunnen besteden tijdens de lessen. Studiemateriaal en interactie met de beroepspraktijk In de propedeuse bieden docenten van de opleiding maar ook gastdocenten inzicht in het beroepenveld. Zij presenteren daarbij de actuele stand van zaken aan studenten in dat deel van het werkveld. Op deze wijze krijgen studenten al bij de start van de opleiding een voldoende helder beeld van de verschillende werkvelden waar zij in een latere fase van de studie uit kunnen kiezen om zich verder in te specialiseren. Gastdocenten/werkvelddeskundigen verzorgen samen met docenten specialisaties en minoren. Opgemerkt moet worden dat de specialisaties verdiepend zijn en gekoppeld zijn aan de set SPH competenties. Minoren zijn verbredend ten opzichte van de opleiding SPH en gekoppeld aan de hbo-competenties. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo bachelor opleiding SPH, De Haagse Hogeschool. 17

24 Internationalisering Het beroependomein SPH in Nederland wijkt af van dat in andere landen door culturele en wettelijke verschillen, zo geeft de opleiding aan. De opleiding SPH vindt dat studenten in staat moeten zijn samen te werken over de grenzen van disciplines en beroepen, afkomst, taal en cultuur en het beroep uit te oefenen in een internationa(a)l(e) en multiculture(e)l(e) context en perspectief. Studenten worden gestimuleerd om een deel van de studie in het buitenland te volgen via de stage dan wel via een studie-uitwisselingsprogramma. Jaarlijks kiest een aantal studenten hiervoor. Docenten bezoeken, mede in het kader van hun werk binnen de lectoraten, internationale conferenties en seminars. Daarnaast staan contacten met en studiereizen naar buitenlandse hogescholen op de agenda. Er worden nauwe contacten onderhouden met docenten van de Hogeschool Gent en Plantijn Hogeschool Antwerpen. SPH docenten en Belgische collega s doceren aan elkaars opleidingen. Curricula zijn vergeleken en besloten is om zowel op de Haagse als op de Plantijn Hogeschool gezamenlijk onderwijs met betrekking tot opvoedingsondersteuning te gaan verzorgen. Daarnaast zullen nog drie docenten het komende studiejaar onderwijs gaan verzorgen aan de Plantijn Hogeschool. Studentenoordeel Studenten zijn tevreden over het door de opleiding geboden curriculum. Dat wil zeggen, studenten vinden het leerplan voldoende aansluiten bij de praktijk, ze kunnen er mee uit de voeten. Het hangt toch vaak af, zo geven zij aan, van je eigen interesse in welke mate je naast de basisliteratuur je verder verdiept in het vakgebied. Binnen de voltijdopleiding wordt de ruimte voor keuzemogelijkheden en specialisatie in toenemende mate gewaardeerd. Binnen de deeltijd en duale opleiding is er een matige waardering voor de mogelijkheid om zelf onderdelen (vakken/modulen/minors) te kiezen binnen de opleiding. Voor deeltijd en duale studenten worden met ingang van het studiejaar meer keuzemogelijkheden in het SPH curriculum gecreëerd. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo bachelor opleiding SPH, De Haagse Hogeschool. 18

25 Facet 2.2. Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma De inhoud van het programma biedt de studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken Oordeel: goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Overwegingen Concretisering competenties Studenten moeten een samenhangend geheel van kennis, vaardigheden, gedrag en houding leren, nodig om de beroepstaken uit te voeren. Het auditteam stelt vast dat studenten, in lijn met het landelijk vastgestelde opleidingsprofiel, tijdens de opleiding werken aan de competenties op de terreinen: hulp- en dienstverlening aan en ten behoeve van cliënten, het werken binnen en vanuit een zorginstelling of hulpverleningsorganisatie en het werken aan eigen professionalisering. Op basis van de deelcompetenties en de inhoudelijke ordening naar thema's is het programma ontwikkeld. In de projecthandleidingen, stagehandleiding en afstudeerhandleiding zijn de competenties geconcretiseerd in leerdoelen. De verschillende programmaonderdelen zijn gericht op het verwerven van een of meer deelcompetenties. Een deel van de programmaonderdelen per studiejaar levert een product op dat direct gerelateerd is aan en relevant voor de beroepspraktijk. De eisen waaraan deze beroepsproducten (moeten) voldoen, anticiperen op die welke in het beroepenveld worden gesteld. Daarmee wordt in het curriculum een direct en zichtbaar verband gelegd tussen de inhoud, het niveau en de oriëntatie van de respectieve programma s enerzijds en de SPH-eindkwalificaties anderzijds. Vertaling competenties naar niveau en doelstellingen Alle competenties zijn in de curricula van de verschillende varianten opgenomen. Hoe vaak competenties in het SPH programma aan de orde komen, is afhankelijk van de aard van de competenties en het karakter van het studiejaar. Aan sommige competenties moet bijvoorbeeld vaker in meer verschillende contexten of in steeds complexere situaties gewerkt worden. In het studiemateriaal voor de student zijn de competenties geconcretiseerd in termen van leerdoelen. De opleiding heeft de set competenties verder uitgewerkt naar doelstellingen die op hun beurt verder zijn uitgewerkt in het curriculum. De opleiding heeft de wijze waarop de competenties zijn verdeeld over de verschillende onderwijsperioden uitgewerkt alsmede op welk niveau de student de competentie moet ontwikkelen. Bijvoorbeeld: de opleiding heeft een overzicht van te bereiken competenties opgesteld en het beheersingsniveau geformuleerd in het tweede leerjaar. De leerdoelen worden door de opleiding gebruikt om de relatie van het programma met het onderwijsprofiel te bewaken. Voor ieder binnen- en buitenschools programmaonderdeel zijn leerdoelen geformuleerd die terug te vinden zijn in de studiehandleidingen. De opleiding heeft voor de verschillende varianten de aansluiting tussen de opleidingskwalificaties en programma's recent gescreend. Dit heeft geleid tot een tweetal competentiematrices van respectievelijk de voltijd en de deeltijd/duale variant waaruit blijkt dat de programmaonderdelen de competenties voldoende dekken. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo bachelor opleiding SPH, De Haagse Hogeschool. 19

26 Ook is er voldoende balans tussen de competenties die te maken hebben met het werken met cliënten, het werken in en vanuit een organisatie en het werken aan de eigen professionele ontwikkeling. Van belang in dit verband is de constatering dat studenten de gelegenheid krijgen om te werken aan beroepsvragen. De voltijdopleiding gebruikt de beroepspraktijk als bron van kennis: opdoen van beroepservaring, verrichten van praktijkonderzoek, gastdocenten leveren specifieke deskundigheid (kennis over werksoorten, kritische beroepssituaties, specifieke methodieken, ontwikkelingen) en werkvelddeskundigen treden op als adviserend beoordelaar. Via het leveren van projectopdrachten, door een structurele plek als gastdocent in werkveldverkenning en bepaalde methodiekprogramma s wordt de actuele inbreng van de beroepspraktijk geborgd. De opleiding beschikt hiertoe over een uitgebreid netwerk van gastdocenten uit de regionale praktijk. Deze wijze van uitwerking van de set competenties op een meer concreet niveau draagt ertoe bij dat studenten ook feitelijk de eindkwalificaties behalen. Schrijfopdrachten Bij de documenten die het auditteam heeft bestudeerd behoorden 13 schrijfopdrachten voor docenten. Deze dienen als handreiking voor het concreet uitwerken van (onderdelen van) het curriculum. Geconstateerd wordt dat dit op een goed uitgewerkte en daarmee inzichtelijke wijze (ook voor de buitenstaander) is gebeurd. Beroepstaken In schema vorm heeft de opleiding inzichtelijk gemaakt op welke wijze de opleidingskwalificaties, de competenties en de beroepstaken samenhangen. Ter illustratie hiervan geven wij het volgende voorbeeld: Opleidingskwalificaties Methodisch hulpverlenen met cliënten, cliëntsystemen en andere hulpverleners Ontwerpen van programma s Competenties Procesmatig en methodisch werken Samenwerken met professionals en anderen De vraag onderzoeken en een aanbod ontwikkelen Ondernemen en innoveren Werken in en namens een organisatie Beroepstaken Het planmatig en methodisch uitvoeren van hulpverlening Werken met en in systemen rondom de cliënt Het ontwikkelen van een hulpverleningsplan Preventieve activiteiten plannen en uitvoeren Ontwikkelen en implementeren van hulpverleningsprogramma s Nieuwe ontwikkelingen signaleren, vertalen naar methodisch werken en aanhangig maken bij relevante (beleids)instanties Om studenten op te leiden tot competente en ondernemende professionals, legt de opleiding vanaf het eerste jaar hen opdrachten voor die de complexiteit van de beroepspraktijk en beroepstaken weergeven. Eerstejaarsstudenten krijgen hierbij meer begeleiding dan vierdejaarsstudenten; startende studenten krijgen casuïstiek aangereikt terwijl ouderejaars deze zelf in brengen. Voor de deeltijd- en duale variant is door de opleiding beschreven aan welke competenties de student werkt en op welk niveau deze tijdens de praktijkleerperiode werkt. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo bachelor opleiding SPH, De Haagse Hogeschool. 20