Multidisciplinaire aanpak van pijn bij kinderen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Multidisciplinaire aanpak van pijn bij kinderen"

Transcriptie

1 Multidisciplinaire aanpak van pijn bij kinderen Dr A. de Jaeger Mevr. H. Deconinck Lic. E. Van Hoecke 10 oktober

2 PIJNBEHANDELING = FUNDAMENTEEL RECHT VAN IEDERE PATIENT, VAN IEDER KIND 2

3 Kinderen zijn de volwassenen van de toekomst 3

4 4

5 Deontologie De eed. Ik zal boven alles voor mijn patiënten zorgen, hun gezondheid bevorderen en hun lijden verlichten. Ik zal mijn patiënten correct informeren.. Ik zal het leven en de menselijke waardigheid eerbiedigen. Zelfs onder druk, zal ik mijn medische kennis niet aanwenden voor praktijken die indruisen tegen de menselijkheid. 5

6 6

7 7

8 Beleving van het kind 8

9 9

10 10

11 Acute Pijn tijdens een ziekenhuisopname 60 % had pijn tijdens opname 1/3 proceduraal= ergste pijn Post-operatief > 8/10 hevige pijn. 1/2 kreeg een therapie 1/3 vond de therapie niet efficient genoeg 1/3 wordt ontslaan met pijn, waarvan slechts 1/3 een voorschrift meekrijgt bij ontslag. Nationaal project Acute pijn bij kinderen, outcome studie, Demfang J, de Jaeger A 11

12 Coördinatie pijnteam Dr de Jaeger Annick /Kinderintensivist Deconinck Heidi / Pediatrisch pijnverpleegkundige Multidisciplinaire werkgroep 27 actieve leden Acuut pijnteam 31 referentievpk beleidsvisie Sensibilisatie Change management Opleiding Standaarden, protocollen Operationeel Bed side teaching Voorbeeldfunctie Verspreiding beleidsvisie Communicatie Registratie 12

13 Multidisciplinaire werkgroep Cöordinatoren Kinderanesthesist Referentievepleegkundigen Kinderpsycholoog Pedagogisch medewerker/speltherapeuten Klinisch apotheker REVAKI ( arts en kinesist) Vertegenwoordiging beleid (zorgmanager, hoofdvpkn) Andere medische specialiteiten: pediater - subspecialisten Kinderchirurgische disciplines Koesterteam ( pediatrisch palliatief team) 13

14 LEDEN APT PEDIATRISCHE VERPLEEGKUNDIGEN Opleiding door nationale werkgroep Basiscursus Vervolmakingscursus Interne en externe vorming REFERENTIEVERPLEEGKUNDIGEN pediatrische pijn op elke afdeling waar kinderen gehospitaliseerd, verzorgd en behandeld worden 14

15 Netwerk Pijn bij kinderen UZ Gent Belgische werkgroep pijn bij kinderen: multidisciplinair Multidisciplinaire Pijnteams 13 ziekenhuizen BPS SIG pediatrie Belgische vereniging voor kindergeneeskunde (BVK) BAPA Redactie zakboekje pijn bij kinderen hernieuwde uitgave 2015 Samenwerking infobrochures Begeleidingscomité pijn bij kinderen FOD Educatieve functie MANAMA pediatrieonderdeel pijn herkennen en behandelen Opleiding verpleegkundigen, diverse scholen Symposia: pijnpunt pediatrie, Thanksgiving symposium Werkbezoeken Pijnteam pediatrie Open opleidingen rond pijn Workshop MEOPA + certificaat Niet medicamenteuze behandeling Gebruik van EMLA en sucrose oplossing 15

16 Multidisciplinair pijnteam 16

17 Casussen uit de praktijk A. De Jaeger 17

18 Casus 1 24 maanden brandwonden hete thee > 15 %- blaarvorming Opname dringt zich op Geen IV toegangsweg >> moeilijk- Botnaald! Losmaken verbanden, inspectie Transfert naar steriele verzorgingsbox Verzorging van de wonden, desinfecteren, spoelen Ouders buiten Opnieuw verwoede prikpogingen 18

19 De dag na opname vraagt men AS voor wondverzorging 19

20 Casus 2 Meisje 12 jaar Voorgeschiedenis 2 levertransplantaties Acute darmobstructie Recidiverende cholangitis en pancreatitis Opname omwille van acute infectieuze complicatie en mogelijke rejectie Sneuvelen van infuus/2 dagen- bloedname, nieuw infuus? Onbenaderbaar, niet te onderzoeken Begint te krijsen wanneer men uiteindelijk het masker voor kalinox toediening bovenhaalt 20

21 Casus 3 Zuigeling 2 maanden Hoge koorts Moeilijke bloedafname Lumbale punctie Infuus plaatsen mislukt na diverse pogingen Suprapubische blaaspunctie Uiteindelijk wordt jug catheter geplaatst gecompliceerd door pleurale infusie Percutane thoraxdrainage onder fentanylbolus 21

22 Wat doet dit met u als zorgverstrekker? Gebeurtenis Gevoel Gedachte Gedrag Gevoel 22

23 Theorie als sleutel tot de praktijk 23

24 Conceptualisering van pijn: model van Loeser Pijngedrag Pijnbeleving Pijngewaarwording Nociceptie Pijnprikkel-pijndetectie naar CZS 24

25 Individuele verschillen in pijnbeleving Leeftijd en geslachtsverschillen - Jongere kinderen : groter pijngevoel - Meisjes : groter pijngevoel - Oudere jongens : grotere pijntolerantie Temperament - Laag aanpassingsvermogen - Slechte gemoedstoestand / stemming Hogere - Hoge emotionaliteit pijnrespons 25

26 Individuele verschillen in pijnbeleving Ervaring - Aangeleerde ervaring - Angst voorspellende waarde pijn gedurende ingreep vermijden toekomstige ingrepen 26

27 Stressoren bij een ziekenhuisopname A. Bij kind: Angst: vr separatie v/d ouders en thuisomgeving, vreemde personen en handelingen (onderzoeken, operatie), pijn, ongemak, slechte afloop,... Jonge kinderen versus oudere kinderen Controleverlies Onvoorspelbaarheid Pijn... 27

28 Stressoren bij een ziekenhuisopname B. Bij ouder: Angst: vr pijn en ongemak v/h kind, slechte afloop,... Veranderingen binnen ouderlijke rol: passieve observator ipv beschermer, (deels) wegvallen van zorgende taken,... Veranderingen bij het kind: uiterlijk, gedrag, emotionele toestand,... Ziekenhuisomgeving (vnl. I.Z.)... 28

29 Wat doen we met de ouders? Kind centraal Betrokkenheid ouders belangrijk: kdn imiteren angstig gedrag ouders (vnl jonge kdn) angstige ouders versterken (onbedoeld) angstig gedrag kind aanleren copingvaardigheden bij ouders (ifv ondersteuning kind): 29

30 3 voorwaarden: Communicatie Voorbereiding Kindvriendelijke omgeving ( 30

31 Aandachtspunten voor goed pijnbeleid a) Kind vooraf informeren over ingreep Bij voorkeur: Procedurele én sensorische info Gedetailleerde en concrete info Eerlijke info Mondelinge (en evt. ook visuele) info Vermijd dreigend / verwarrend taalgebruik 31

32 Aandachtspunten voor goed pijnbeleid b) aanpak afstemmen op ontwikkelingsniveau: 0-2j: Vast patroon in procedure (hoge voorspelbaarheid) Baby wakker maken voor onderzoek Wiegen synchroon met ademhaling Strelen, vasthouden, neuriën Transitioneel object: knuffel, doekje,... 32

33 Aandachtspunten voor goed pijnbeleid b) aanpak afstemmen op ontwikkelingsniveau: 2-6j: Emotionele steun belangrijk Eenvoudige, concrete en beperkte info Visualiseren van verbale informatie Positief bekrachtigen coöperatief gedrag Spelmateriaal (vb. dokterstas) Voorleesboeken (vb. Lucas en de slaapdokter, Chemo Kasper...) 33

34 7-12j: 13j: Vertrouwen opbouwen, angsten bespreekbaar stellen Link procedure gewaarwordingen Aanleren van hanteringsvaardigheden ( trucjes ) Afspraken rond zelfcontrole (vb. tellen of niet) Rekening houden met puberteitsontwikkeling (gevoelens van schaamte en angst) Werking en structuur v/h (gezonde/eigen) lichaam Gevaren en gevolgen v/d ingreep Bezorgdheden mbt uiterlijk, leeftijdsgenoten,... 34

35 Copingstrategieën Controle/inspraak geven: kiezen in welk arm geprikt wordt, wie vasthoudt, zelf aftellen,... afhankelijk van wens v/h kind! Psycho educatie 35

36 De vicieuze cirkel: Psycho-educatie Pijn Angst/spanning spijsvertering spierspanning ademhaling Stress hormonen/adrenaline bloeddruk Pijn Angst/spanning 36

37 MANNETJE DENKEN-VOELEN-DOEN 37

38 Copingstrategieën Afleidingstechnieken: bellen blazen, hardop tellen, geleide fantasie,... Ontspanningstechnieken: via ademhaling (partyblower, zingen,...) of spieren (aan- en ontspannen) Cognitieve gedragstherapeutische interventies: positieve zelfinstructie, verandering van perceptie,... (Zelf)hypnose 38

39 Ademhalingsoefening In neus, buik Ontspanning, rust, ruimte, zuurstof, zelfvertrouwen, prettig gevoel in je lichaam, alles wat je fijn vindt Uit mond, buik Spanning, onrust, twijfel, ongemak, onprettig/naar gevoel in je lichaam, afvalstoffen, alles wat je kwijt wil 39

40 40

41 Wat is (zelf)hypnose? Hypnose is geen slaap Veranderde bewustzijnstoestand/trance: Selectieve aandacht Intense concentratie Ontspanning Veranderde tijdsbeleving Toegenomen suggestibiliteit Naar C. Frankenhuis, Cure & Care Arnhem cursus hypnose bij kinderen in medische setting 2010/

42 42

43 Opbouw van een sessie Inductie vb. gesloten vinger techniek, duimnagelinductie, oogfixatie, handlevitatie, Ademhalingsoefening Ontspanningsoefening Interventie vb. veilige plek, luchtballon, gebalde vuist techniek, wolkenauto, de regenboogplaneet, Posthypnotische suggestie + anker Deductie Naar C. Frankenhuis, Cure & Care Arnhem cursus hypnose bij kinderen in medische setting 2010/

44 Therapeutische taalgebruik Hoe we spreken verraadt hoe we denken wat we geloven hoe we werken en wat we verwachten 44

45 Taalpatronen in de medische zorg Dus zeg niet: Wat is het probleem? maar liever Er is vast iets waar jij vanaf wilt, vertel eens. Wat kan ik voor je doen? maar liever Als jij je eigen dokter was, wat zou je dan eerst aanpakken? En laat niet toe: Dat ouders onophoudelijk voor hun kind spreken Dat het steeds gaat over de klachten en niet over het kind Dat ze voortdurend in de WIJ-vorm spreken 45

46 Copingstrategieën Cognitieve gedragstherapeutische interventies: Modeling (vb. film, model in vivo, ) GGG: Gedachte Gevoel Gedrag Bij milde angst: voorafgaande blootstelling aan werkelijke situatie Bij hoge mate va angst: voorafgaande blootstelling aan fictieve situatie 46

47 Preventie en behandeling Het medisch arsenaal 47

48 Pijnevaluatie en registratie Luister én kijk naar het kind! Pijn objectiveren door gebruik te maken van GEVALIDEERDE MEETINSTRUMENTEN Pijnschaal aangepast aan de cognitieve leeftijd en toestand van het kind Bekomen PIJNSCORE = uniforme maat van pijn EVOLUTIE PIJNSCORE nog belangrijker dan één geïsoleerde meting meting voor én na behandeling! Meet pijn systematisch, volgens regelmatige intervallen, als 5 de parameter voorzien in EPD Basis voor adequate pijnbehandeling, een fundamenteel recht van de patiënt 48

49 Pijnevaluatie en registratie

50 Pijnevaluatie en registratie 50

51 51

52 Topisch analgetica o Emla Eutectic Mixture of Local Anesthetics 25 mg lidocaine + 25 mg prilocaine / g crème o Rapydan 70 mg lidocaine + 70 mg tetracaïne medicinale pleister o LATgel Lidocaïne 4%, Adrenaline 0,1%, Tetracaïne 0,5% door apotheek aangeleverd in spuiten van 2 ml 52

53 Orale suiker Babycalmine (glucose 30%) of Sucrose 24% Waarom 53

54 Standaard Verpleegprocedures (SVP) Toedienen van sucrose 24% aan zuigelingen tot 3 maand bij procedures op pediatrie Pijnbestrijding bij pijnlijke procedures bij de neonaat op materniteit Gebruik van sucrose 24% bij de neonaat op NICU en N* 54

55 MEOPA o Kalinox (SVP) Doel: wakkere analgosedatie Bij invasieve procedures diepe analgosedatie 55

56 Medicamenteuze behandeling Systematisch ev. + In aanwezigheid van een bepaalde pijnscore Nooit indien nodig Pas het voorschrift aan volgens een pijnscore Voorzie een voorschrift indien onvoldoende effect Tussendosis of verhogen dosis Ander medicijn ter vervanging of extra Analgeticum aangepast aan de intensiteit van de pijn, niet steeds onderaan beginnen Herevaluatie Anticipeer nevenwerkingen 57

57 Medicamenteuze behandeling Vermijd IM pijnbestrijding Hanteer protocollen (bv. postoperatief pijnprotocol) en richtlijnen (bv. richtlijn aanpak van pijn bij kinderen op de spoedgevallendienst) Alternatieve toegangswegen (bv. Intranasale Fentanyl toediening (SO nr. 178)) 58

58 59

59 Meer informatie Herdruk (2015) zakboekje: Aanpak van acute pijn bij kinderen Opleidingen UZ Gent Protocollen, SVP, SO, richtlijnen, Referentieverpleegkundigen pijn Onze coördinaten Arts: Psycholoog: Verpleegkundige: 60

Non-farmacologische aanpak bij pediatrische interventies in het CDZ

Non-farmacologische aanpak bij pediatrische interventies in het CDZ Non-farmacologische aanpak bij pediatrische interventies in het CDZ Prof. Eline Van Hoecke Medische Psychologie Kinderen en Jongeren UZ Gent 10/03/2017 BAAS congres - maart 2017 2016 Universitair Ziekenhuis

Nadere informatie

Pijn bij kinderen. Informatiebrochure

Pijn bij kinderen. Informatiebrochure Pijn bij kinderen Informatiebrochure 1 Inleiding Bij een opname in het ziekenhuis worden kinderen blootgesteld aan verschillende vormen van pijn. Een groot aantal ziektebeelden, heelkundige ingrepen en

Nadere informatie

Nee, ik wil dat niet! Ann Roete pijnverpleegkundige voor kinderen medische hypnorelaxatie

Nee, ik wil dat niet! Ann Roete pijnverpleegkundige voor kinderen medische hypnorelaxatie Nee, ik wil dat niet! Ann Roete pijnverpleegkundige voor kinderen medische hypnorelaxatie toestemming controle Angst Paniek Trauma Reptielenbrein Stress reptielenbrein Stress: stresshormonen, hartritme,

Nadere informatie

Pijn bij kinderen. Informatiebrochure

Pijn bij kinderen. Informatiebrochure Pijn bij kinderen Informatiebrochure Inhoudstafel INHOUDSTAFEL... 3 1 INLEIDING... 4 2 WAT IS PIJN?... 4 3 HET BELANG VAN EEN GOEDE VOORBEREIDING EN AFLEIDING... 4 4 HOE METEN WE PIJN?... 5 4.1 De Pokisschaal...5

Nadere informatie

Minder angst geeft daarom ook een betere samenwerking tussen het kind en de behandelaar

Minder angst geeft daarom ook een betere samenwerking tussen het kind en de behandelaar STRESSREDUCTIE METHODE BIJ KINDEREN WAAROM STRESSREDUCTIE Een stressreductie methode kan het kind helpen om nare medische ingrepen, beter te doorstaan. Medische ingrepen horen nu eenmaal bij een ziekenhuis

Nadere informatie

Pijn bij kinderen in het ziekenhuis

Pijn bij kinderen in het ziekenhuis Pijn bij kinderen in het ziekenhuis Inleiding: Onder pijn verstaan we datgene wat je kind zelf als pijn ervaart. Als multidisciplinair team zetten wij ons in om, tijdens het verblijf in het ziekenhuis,

Nadere informatie

Inhoud. Algologische functie in de praktijk. Annemie Van Aken verpleegkundige 4/13/2011

Inhoud. Algologische functie in de praktijk. Annemie Van Aken verpleegkundige 4/13/2011 Algologische functie in de praktijk Annemie Van Aken verpleegkundige Inhoud Taak van de algologische functie (AF) FOD begeleidingscomité - universitair onderzoeksequipe Samenstelling van de AF Project

Nadere informatie

Pijn bij kinderen Afdeling D/ kinderafdeling

Pijn bij kinderen Afdeling D/ kinderafdeling Uw kind is waarschijnlijk opgenomen in het ziekenhuis of dit gaat binnenkort gebeuren. Deze folder is bedoeld om u als ouder(s)/ verzorger(s) te informeren over pijn bij kinderen en tips te geven hoe hier

Nadere informatie

Informatiebrochure. Pijn bij kinderen. I Autonome verzorgingsinstelling

Informatiebrochure. Pijn bij kinderen. I Autonome verzorgingsinstelling Informatiebrochure Pijn bij kinderen I Autonome verzorgingsinstelling IIVoorwoord INFOBROCHURE IIPijn bij kinderen Beste ouder, 3 Je kind is of wordt gehospitaliseerd op onze kinderafdeling. Tijdens zijn

Nadere informatie

Lumbaalpunctie (ruggenprik)

Lumbaalpunctie (ruggenprik) Sophia Kinderziekenhuis Uw kind moet een lumbaalpunctie (ruggenprik) ondergaan. In deze folder geven wij u graag antwoord op de 10 meest gestelde vragen over de puntie. Achter in de folder vindt u ook

Nadere informatie

medische hypnose en focustaal in de kinderarts praktijk WIE WAT EN WAAR

medische hypnose en focustaal in de kinderarts praktijk WIE WAT EN WAAR medische hypnose en focustaal in de kinderarts praktijk WIE WAT EN WAAR Focus taal: de basis van kinderhypnose in de medische b setting Communicatieve procedure ter ondersteuning van medische ingrepen.

Nadere informatie

Pijn op de SEH. Drs. A.C.M. Schmidt, SEH-arts KNMG

Pijn op de SEH. Drs. A.C.M. Schmidt, SEH-arts KNMG Pijn op de SEH Drs. A.C.M. Schmidt, SEH-arts KNMG Inleiding Pijn is één van de meest voorkomende redenen van een bezoek aan de Spoedeisende Hulp Tussen 50- en 80% van de patiënten op de SEH heeft matig

Nadere informatie

UW KIND HEEFT PIJN INFORMATIE VOOR OUDERS EN VERZORGERS

UW KIND HEEFT PIJN INFORMATIE VOOR OUDERS EN VERZORGERS UW KIND HEEFT PIJN INFORMATIE VOOR OUDERS EN VERZORGERS FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding In deze brochure geven wij u meer informatie over pijn bij kinderen: Wat is pijn, waardoor kan pijn veroorzaakt worden

Nadere informatie

Protocol kindvriendelijk ziekenhuis

Protocol kindvriendelijk ziekenhuis Protocol kindvriendelijk ziekenhuis Ann Van den Bossche Hoofdverpleegkundige pediatrie Op weg naar een kindvriendelijk ziekenhuis Fusie AZT/ fusie pediatrie Opstart werkgroep kindvriendelijkheid AZT multidisciplinair

Nadere informatie

Informatiebrochure voor patiënten. Pijn bij kinderen

Informatiebrochure voor patiënten. Pijn bij kinderen Informatiebrochure voor patiënten Pijn bij kinderen 1. Pijn... 4 2. Pijn meten... 4 2.1 Kinderen jonger dan vier jaar 2.2 Kinderen tussen vier en twaalf jaar 3. Pijn behandelen... 7 3.1 Met geneesmiddelen

Nadere informatie

Pijn bij kinderen meten, voorkomen en behandelen. Informatie voor ouders

Pijn bij kinderen meten, voorkomen en behandelen. Informatie voor ouders Pijn bij kinderen meten, voorkomen en behandelen Informatie voor ouders 2 Pijn bij kinderen Beste ouder, Heel wat kinderen worden tijdens hun verblijf in het ziekenhuis jammer genoeg met pijn geconfronteerd

Nadere informatie

Gebruik van droomlucht bij kinderen (mengsel van 50% lachgas en 50% zuurstof) Informatie voor kinderen en hun ouders

Gebruik van droomlucht bij kinderen (mengsel van 50% lachgas en 50% zuurstof) Informatie voor kinderen en hun ouders Gebruik van droomlucht bij kinderen (mengsel van 50% lachgas en 50% zuurstof) Informatie voor kinderen en hun ouders 2 Gebruik van droomlucht bij kinderen Wat is droomlucht? Droomlucht (merknaam Kalinox

Nadere informatie

Gebruik van droomlucht bij kinderen (mengsel van 50% lachgas en 50% zuurstof) Informatie voor kinderen en hun ouders

Gebruik van droomlucht bij kinderen (mengsel van 50% lachgas en 50% zuurstof) Informatie voor kinderen en hun ouders Gebruik van droomlucht bij kinderen (mengsel van 50% lachgas en 50% zuurstof) Informatie voor kinderen en hun ouders 2 Gebruik van droomlucht bij kinderen Gebruik van droomlucht bij kinderen 3 Wat is droomlucht?

Nadere informatie

PIJN BIJ KINDEREN VOORLICHTING VOOR OUDERS/VERZORGERS

PIJN BIJ KINDEREN VOORLICHTING VOOR OUDERS/VERZORGERS PIJN BIJ KINDEREN VOORLICHTING VOOR OUDERS/VERZORGERS 17803 Inleiding Uw kind is opgenomen op de kinderafdeling. Tijdens het verblijf in het ziekenhuis kan uw kind pijn ervaren, als gevolg van de aandoening,

Nadere informatie

Pijnbeleid op spoedgevallen bij kinderen tot 16 jaar

Pijnbeleid op spoedgevallen bij kinderen tot 16 jaar Pijnbeleid op spoedgevallen bij kinderen tot 16 jaar Koen Vanhonsebrouck Verpleegkundig coördinator pediatrisch pijnbeleid UZ Leuven SPOEDGEVALLENDIENST UZLEUVEN SPOEDGEVALLENDIENST UZLEUVEN SPOEDGEVALLENDIENST

Nadere informatie

Multidisciplinaire pijncentra en algologische teams. Susan Broekmans VS pijn UZ Leuven

Multidisciplinaire pijncentra en algologische teams. Susan Broekmans VS pijn UZ Leuven Multidisciplinaire pijncentra en algologische teams Susan Broekmans VS pijn UZ Leuven Overzicht Historiek Pilootprojecten Algologische functies Multidisciplinaire pijnteams Waar staan we nu? Multidisciplinaire

Nadere informatie

Pijn bij kinderen meten, voorkomen en behandelen. Informatie voor ouders

Pijn bij kinderen meten, voorkomen en behandelen. Informatie voor ouders Pijn bij kinderen meten, voorkomen en behandelen Informatie voor ouders 2 Pijn bij kinderen Pijn bij kinderen 3 Beste ouder, Heel wat kinderen worden tijdens hun verblijf in het ziekenhuis jammer genoeg

Nadere informatie

Brandend actueel: Multidisciplinaire pijncentra en algologische teams. Susan Broekmans VS pijn UZ Leuven

Brandend actueel: Multidisciplinaire pijncentra en algologische teams. Susan Broekmans VS pijn UZ Leuven Brandend actueel: Multidisciplinaire pijncentra en algologische teams Susan Broekmans VS pijn UZ Leuven Overzicht Historiek Pilootprojecten Algologische functies Multidisciplinaire pijnteams Waar staan

Nadere informatie

Diagnostiek pijnmeetinstrumenten

Diagnostiek pijnmeetinstrumenten Diagnostiek pijnmeetinstrumenten Inleiding Pijnmeetinstrumenten zijn een hulpmiddel bij het bepalen van de pijnintensiteit en tevens nuttig om de effectiviteit van de pijnbestrijding (farmacologisch of

Nadere informatie

PRE-OPERATIEF SPREEKUUR EN VOORBEREIDING VAN UW KIND OP DE OPERATIE

PRE-OPERATIEF SPREEKUUR EN VOORBEREIDING VAN UW KIND OP DE OPERATIE PRE-OPERATIEF SPREEKUUR EN VOORBEREIDING VAN UW KIND OP DE OPERATIE 454 Inleiding Binnenkort wordt uw kind geopereerd in het Sint Franciscus Gasthuis. Hiervoor gaat u samen met uw kind naar de anesthesioloog

Nadere informatie

Infobrochure. Pijn bij kinderen

Infobrochure. Pijn bij kinderen Infobrochure Pijn bij kinderen 1. Wat is pijn? Pijn is een onaangenaam en storend gevoel. Het kan een belangrijke invloed hebben op uw kind. Pijn kan ervoor zorgen dat uw kind minder eetlust heeft, minder

Nadere informatie

Anesthesie Gelrebreed

Anesthesie Gelrebreed Trefwoord Pijnbestrijding Epidurale pijnbestrijding PCA (Patiënt Controlled Analgesia) PCA pomp (Numeric Rating Scale) Sedatiescore Bestemd voor Verpleegkundigen van de verpleegafdelingen waar patiënten

Nadere informatie

Emla. Toverzalf. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6. B 3600 Genk

Emla. Toverzalf. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6. B 3600 Genk Emla Toverzalf T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken Medisch Centrum André Dumont Stalenstraat

Nadere informatie

Minder pijn als wij er zijn! Pijn bij kleuters tijdens een verblijf in het ziekenhuis

Minder pijn als wij er zijn! Pijn bij kleuters tijdens een verblijf in het ziekenhuis Minder pijn als wij er zijn! Pijn bij kleuters tijdens een verblijf in het ziekenhuis I n f o r m a t i e v o o r p a t i ë n t e n 2 Pijn bij kleuters tijdens een verblijf in het ziekenhuis Pijn bij kleuters

Nadere informatie

Omgaan met de gevoelens van een kind

Omgaan met de gevoelens van een kind Omgaan met de gevoelens van een kind HOE KAN IK OMGAAN MET DE GEVOELENS VAN MIJN KIND IN HET ZIEKENHUIS? Praktische tips voor ouders 2 Omgaan met de gevoelens van een kind Beste ouder Uw kind is opgenomen

Nadere informatie

Informatiebrochure ouders. Pijn bij kinderen

Informatiebrochure ouders. Pijn bij kinderen Informatiebrochure ouders Pijn bij kinderen 2 Pijn bij kinderen 1. Pijn...4 2. Pijn meten...4 2.1 Kinderen jonger dan vier jaar...4 2.2 Kinderen tussen vier en twaalf jaar...5 3. Pijn behandelen...7 3.1

Nadere informatie

PATIËNTENINFO. Kalinox KINDERAFDELING

PATIËNTENINFO. Kalinox KINDERAFDELING PATIËNTENINFO Kalinox KINDERAFDELING Inhoud 1 Voorwoord... 4 2 Wat is sedatie?... 5 3 Waarom sedatie bij uw kind?... 5 4 Wat houdt een sedatie met Kalinox in?... 6 5 Hoe verloopt een sedatie met Kalinox?...

Nadere informatie

Pijn bij kinderen. Informatiebrochure patiënten

Pijn bij kinderen. Informatiebrochure patiënten Pijn bij kinderen Informatiebrochure patiënten 2 Pijn bij kinderen 1. Pijn... 4 Beste ouder, 2. Pijn meten... 4 2.1 Kinderen jonger dan vier jaar... 4 2.2 Kinderen tussen vier en zes jaar... 4 2.2 Kinderen

Nadere informatie

Nederrij 133 2200 Herentals t 014 24 61 11. Weg met pijn... Want pijn is niet fijn!!! Informatieboekje voor kinderen en hun ouders

Nederrij 133 2200 Herentals t 014 24 61 11. Weg met pijn... Want pijn is niet fijn!!! Informatieboekje voor kinderen en hun ouders Nederrij 133 2200 Herentals t 014 24 61 11 www.azherentals.be Weg met pijn... Want pijn is niet fijn!!! Informatieboekje voor kinderen en hun ouders Dag Bert, welkom op de kinderafdeling Ik zal je iets

Nadere informatie

Gebruik van een poortkatheter

Gebruik van een poortkatheter Gebruik van een poortkatheter Inhoud 1. Waarom heb ik een poortkatheter nodig? 2. Wat is een poortkatheter? 3. Hoe gebeurt de plaatsing van een poortkatheter? 4. Het gebruik van een poortkatheter 4.1.

Nadere informatie

PIJN BIJ KINDEREN. Studiedag Algologische Verpleegkundigen (NVKVV) Koen Vanhonsebrouck Verpleegkundig coördinator pijnbeleid bij kinderen

PIJN BIJ KINDEREN. Studiedag Algologische Verpleegkundigen (NVKVV) Koen Vanhonsebrouck Verpleegkundig coördinator pijnbeleid bij kinderen PIJN BIJ KINDEREN Studiedag Algologische Verpleegkundigen (NVKVV) Koen Vanhonsebrouck Verpleegkundig coördinator pijnbeleid bij kinderen DE GEZICHTEN VAN PIJN BIJ KINDEREN BELGIANPEDIATRICPAINASSOCIATION

Nadere informatie

Minder pijn als wij er zijn! Pijn bij tieners tijdens een verblijf in het ziekenhuis

Minder pijn als wij er zijn! Pijn bij tieners tijdens een verblijf in het ziekenhuis Minder pijn als wij er zijn! Pijn bij tieners tijdens een verblijf in het ziekenhuis I n f o r m a t i e v o o r p a t i ë n t e n Pijn bij tieners tijdens een verblijf in het ziekenhuis 2 Pijn bij tieners

Nadere informatie

kritieke diensten voor kinderen die op bezoek komen Raf gaat een kijkje nemen op de Spoedgevallendienst Ga je mee? UZ Gent, Spoedgevallendienst

kritieke diensten voor kinderen die op bezoek komen Raf gaat een kijkje nemen op de Spoedgevallendienst Ga je mee? UZ Gent, Spoedgevallendienst voor kinderen die op bezoek komen kritieke diensten Raf gaat een kijkje nemen op de Spoedgevallendienst Ga je mee? UZ Gent, Spoedgevallendienst Inhoud Voorwoord Welkomstwoordje van Raf 3 Stel jezelf even

Nadere informatie

De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid

De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid Marja Jellesma-Eggenkamp Klinische geriatrie Alysis 25 mei 2010 symposium Zevenaar 1 Kwetsbare ouderen inleiding >25% opgenomen patiënten 70+ 10-40%

Nadere informatie

Omgaan met een stoma: een versmald levenspad met een ongenode gast?

Omgaan met een stoma: een versmald levenspad met een ongenode gast? Omgaan met een stoma: een versmald levenspad met een ongenode gast? An Lievrouw psycholoog Oncologisch Centrum UZ Gent Stellingen 2 We moeten de patiënt zover krijgen dat hij zijn stoma aanvaardt. Ja Ik

Nadere informatie

De pedagogisch medewerker

De pedagogisch medewerker De pedagogisch medewerker 1 Inleiding Het kind dat in het ziekenhuis wordt opgenomen, komt in een voor hem vreemde omgeving terecht. Voor kinderen is het ziekenhuis een onnatuurlijke situatie. Ziek zijn

Nadere informatie

Psychosociale problemen bij kinderen met een hartaandoening en de rol van de verpleegkundig specialist

Psychosociale problemen bij kinderen met een hartaandoening en de rol van de verpleegkundig specialist Psychosociale problemen bij kinderen met een hartaandoening en de rol van de verpleegkundig specialist Theresia Vissia-Kazemier Verpleegkundig specialist Beatrix Kinderziekenhuis UMCG Verpleegkundig specialist

Nadere informatie

Pijn bij kinderen. informatiebrochure

Pijn bij kinderen. informatiebrochure Pijn bij kinderen informatiebrochure 1 Inhoud...1 Pijn...3 Pijn meten...3 Kinderen jonger dan vier jaar... 4 Kinderen tussen vier en zes jaar...5 Kinderen vanaf zeven jaar...6 Pijn behandelen met geneesmiddelen...7

Nadere informatie

Röntgenonderzoek van je blaas en urinewegen (mictiecystogram)

Röntgenonderzoek van je blaas en urinewegen (mictiecystogram) Röntgenonderzoek van je blaas en urinewegen (mictiecystogram) De afspraak voor de mictiecystogram Het onderzoek van je blaas en urinewegen vindt plaats op: Datum:.. Dag/tijdstip: dag. uur Je wordt verwacht

Nadere informatie

Omgaan met de gevoelens van een kind. Informatiebrochure

Omgaan met de gevoelens van een kind. Informatiebrochure Omgaan met de gevoelens van een kind Informatiebrochure Inhoudstafel INHOUDSTAFEL... 3 1 INLEIDING... 4 2 ALGEMENE TIPS... 5 3 HOE BEREID IK MIJN KIND VOOR... 6 4 MIJN KIND BEGELEIDEN... 7 4.1 bij het

Nadere informatie

Raf en Henri gaan naar de operatiezaal

Raf en Henri gaan naar de operatiezaal kritieke diensten info voor patiënten Raf en Henri gaan naar de operatiezaal Ga je mee? Inhoud 01 Voorwoord... 04 02 Op weg naar de operatiezaal... 06 03 In de operatiezaal... 09 04 Terug naar het Brandwondencentrum...

Nadere informatie

Gedrag of pijn, wat zou het zijn?

Gedrag of pijn, wat zou het zijn? Gedrag of pijn, wat zou het zijn? Dr. Anneke Boerlage Geschiedenis Heeft alles te maken met hoe men over mensen met een VB dacht, ontmenselijking, depersonalisatie en ongevoeligheid Kunnen geen pijn voelen

Nadere informatie

Adviezen om uw kind voor te bereiden op een ziekenhuisopname

Adviezen om uw kind voor te bereiden op een ziekenhuisopname Adviezen om uw kind voor te bereiden op een ziekenhuisopname Wytske Bouwma, 2008 1 Inleiding Binnenkort wordt uw kind opgenomen in het ziekenhuis. Deze brochure is bedoeld om u meer inzicht te geven in

Nadere informatie

Nucleair onderzoek van de nieren bij kinderen. (renografie)

Nucleair onderzoek van de nieren bij kinderen. (renografie) Nucleair onderzoek van de nieren bij kinderen (renografie) De afspraak voor de renografie Het onderzoek vindt plaats op de afdeling radiologie: Datum:.. Dag/tijdstip: dag. uur Je wordt van te voren verwacht

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Pijnmeting op de kinderafdeling

Patiënteninformatie. Pijnmeting op de kinderafdeling Patiënteninformatie Pijnmeting op de kinderafdeling Deze brochure is geschreven om u, ouders/verzorgers maar ook uw kind, meer informatie te geven over pijn. Allereerst proberen we uit te leggen wat pijn

Nadere informatie

HHZH_INF_105.02(0319) Patiënteninformatie. Het bestrijden van acute en chronische pijn

HHZH_INF_105.02(0319) Patiënteninformatie. Het bestrijden van acute en chronische pijn HHZH_INF_105.02(0319) Patiënteninformatie Het bestrijden van acute en chronische pijn Welkom Met deze informatiebrochure willen wij je op weg helpen doorheen het pijnbeleid van het Heilig-Hartziekenhuis

Nadere informatie

Psychologische begeleiding, ruimer dan een gesprek. Informatiebrochure

Psychologische begeleiding, ruimer dan een gesprek. Informatiebrochure Psychologische begeleiding, ruimer dan een gesprek Informatiebrochure 2 Omgaan met de ziekte kanker gaat gepaard met extra stress. Zorgen over de diagnose, de operatie, de bijwerkingen van de behandeling,

Nadere informatie

Info voor ouders. Beste ouder

Info voor ouders. Beste ouder Beste ouder Er werd beslist om de pijnlijke of onaangename ingreep die uw kind zal ondergaan uit te voeren onder Kalinox. Aan de hand van deze infofolder willen we u wat meer uitleg geven hierover. Achteraan

Nadere informatie

Dagopname kind. De opnamedag Op de dag van behandeling meldt u zich bij de afdeling opname.

Dagopname kind. De opnamedag Op de dag van behandeling meldt u zich bij de afdeling opname. Dagopname kind De medewerkers van de kinderafdeling heten u en uw zoon of dochter hartelijk welkom in het Moeder & Kind Centrum. De ziekenhuissituatie is misschien nieuw voor u. Wees daarom niet bang om

Nadere informatie

Palliatieve Zorg. Marjolein Kolkman en Ingrid Kienstra. Verpleegkundigen Palliatieve Zorg

Palliatieve Zorg. Marjolein Kolkman en Ingrid Kienstra. Verpleegkundigen Palliatieve Zorg Palliatieve Zorg Marjolein Kolkman en Ingrid Kienstra Verpleegkundigen Palliatieve Zorg Wat is het belangrijkste speerpunt van palliatieve zorg? A Genezing B Kwaliteit van leven C Stervensbegeleiding

Nadere informatie

Minder pijn als wij er zijn! Pijn bij kinderen tijdens een verblijf in het ziekenhuis

Minder pijn als wij er zijn! Pijn bij kinderen tijdens een verblijf in het ziekenhuis Minder pijn als wij er zijn! Pijn bij kinderen tijdens een verblijf in het ziekenhuis I n f o r m a t i e v o o r p a t i ë n t e n Pijn bij kinderen tijdens een verblijf in het ziekenhuis 2 Pijn bij kinderen

Nadere informatie

Gent - Dinsdag 12 mei 2015

Gent - Dinsdag 12 mei 2015 Gent - Dinsdag 12 mei 2015 Netwerking en zorgcircuits DOEL : Bevorderen van de kwaliteit van opvang en de verdere behandeling van het (kritiek) zieke kind REALISATIE : Kritische zelfevaluatie Samenwerking

Nadere informatie

Infobrochure. Pijn bij volwassenen

Infobrochure. Pijn bij volwassenen Infobrochure Pijn bij volwassenen INHOUD Inleiding. 4 1. Wat is pijn. 4 2. Complicaties door pijn. 5 3. Pijn meten. 5 4. Pijn behandelen. 6 4.1 Pijn behandelen met geneesmiddelen. 6 4.2 Locoregionale

Nadere informatie

Pijnbestrijding op de kinderafdeling

Pijnbestrijding op de kinderafdeling Kindergeneeskunde Pijnbestrijding op de kinderafdeling www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wie zijn we en hoe werken wij?... 3 Wat is pijn?... 4 Sucrose bij kinderen tot 18 maanden... 4 Emla crème en Bananenspray...

Nadere informatie

kindergeneeskunde informatiebrochure Pijn bij kinderen in het ziekenhuis

kindergeneeskunde informatiebrochure Pijn bij kinderen in het ziekenhuis kindergeneeskunde informatiebrochure Pijn bij kinderen in het ziekenhuis Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Pijn 4 3. Het meten van pijn 4 4. Pijn behandelen 6 5. Pijn verminderen met andere middelen 7 6.

Nadere informatie

begeleiding van uw kind Wat kunt u als ouder doen?

begeleiding van uw kind Wat kunt u als ouder doen? begeleiding van uw kind Wat kunt u als ouder doen? uw kind naar het ziekenhuis Binnenkort komt u met uw kind naar het Medisch Centrum Alkmaar, omdat uw kind: een onderzoek en/of behandeling krijgt wordt

Nadere informatie

Delier voor de patiënt. Inhoud presentatie delier. Delier. Symptomen. Diagnose delier 21-6-2012. n droom woar de geen sodemieter van op aan kunt

Delier voor de patiënt. Inhoud presentatie delier. Delier. Symptomen. Diagnose delier 21-6-2012. n droom woar de geen sodemieter van op aan kunt Delier voor de patiënt n droom woar de geen sodemieter van op aan kunt angstdroom nachtmerrie Inhoud presentatie delier Wat is een delier Wat zijn de gevolgen van een delier Wat zijn risicoverhogende en

Nadere informatie

16u25-16u55 Gele vlaggen bij pijn. Gwen Van den Bergh en Dina Van Regenmortel Zorgexperten pijn, algologisch team

16u25-16u55 Gele vlaggen bij pijn. Gwen Van den Bergh en Dina Van Regenmortel Zorgexperten pijn, algologisch team 16u25-16u55 Gele vlaggen bij pijn Gwen Van den Bergh en Dina Van Regenmortel Zorgexperten pijn, algologisch team Algologisch team Betekenis algologie In de biologie: wetenschappelijke studie van algen

Nadere informatie

Uitgangspunt(en) Een evidence based multidisciplinair ontwikkeld serious game voor een geplande ingreep bij kinderen 27/11/2017

Uitgangspunt(en) Een evidence based multidisciplinair ontwikkeld serious game voor een geplande ingreep bij kinderen 27/11/2017 Een evidence based multidisciplinair ontwikkeld serious game voor een geplande ingreep bij kinderen Jo Vrancken Onderzoeker Expertisecentrum Zorginnovatie Uitgangspunt(en) Kinderen die worden geopereerd

Nadere informatie

Haïti. Anneke Vinke, 19 januari 2010

Haïti. Anneke Vinke, 19 januari 2010 Haïti Anneke Vinke, 19 januari 2010 Opzet Korte introductie Feiten en verder Morgen... PAUZE --> daarna vragen/discussie 2 Situatie: RAMP in Haïti TV beelden & leed: zien van pijn van kinderen niet te

Nadere informatie

Pijnbestrijding na uw operatie met de pijnpomp

Pijnbestrijding na uw operatie met de pijnpomp I Postoperatieve pijn En het PCA systeem AZ Vesalius Hazelereik 51 3700 Tongeren www.azvesalius.be Tel: 012/396111 Acute Pijn Service. Tel: 012 39 72 64 Anesthesiologen: Dokter H. Vandendriessche Dokter

Nadere informatie

Ik krijg een operatie Voorbereiding kinderen WELKOM BIJ HET H. HARTZIEKENHUIS MOL

Ik krijg een operatie Voorbereiding kinderen WELKOM BIJ HET H. HARTZIEKENHUIS MOL Ik krijg een operatie Voorbereiding kinderen WELKOM BIJ HET H. HARTZIEKENHUIS MOL doet het met zorg, veilig en kwaliteitsvol! Kwaliteitslabel 2017-2022 Het H. Hartziekenhuis Mol is een kwaliteitsvol en

Nadere informatie

Intensieve Zorgen aan pasgeborenen.

Intensieve Zorgen aan pasgeborenen. info voor kinderen die op bezoek komen man, vrouw en kind Raf gaat een kijkje nemen op de afdeling Intensieve Zorgen aan pasgeborenen. Ga je mee? 01. Voorwoord Hallo, ik ben Raf, de giraf! Binnenkort kom

Nadere informatie

Algemene informatie rond de operatie bij een klinische opname op de kinderafdeling

Algemene informatie rond de operatie bij een klinische opname op de kinderafdeling Algemene informatie rond de operatie bij een klinische opname op de kinderafdeling Inleiding Deze folder geeft u enige algemene informatie wanneer uw kind een operatie moet ondergaan en wordt opgenomen

Nadere informatie

Palliatieve sedatie is geen euthanasie. Medische aspecten

Palliatieve sedatie is geen euthanasie. Medische aspecten Palliatieve sedatie is geen euthanasie Medische aspecten Hoe kwam deze richtlijn er? Werkgroep artsen met interesse in palliatieve zorg Uit meerdere regionale ziekenhuizen en 1 ste lijn Meerdere specialiteiten

Nadere informatie

Onderzoek van de blaas en urinewegen bij kinderen. (mictiecystogram)

Onderzoek van de blaas en urinewegen bij kinderen. (mictiecystogram) Onderzoek van de blaas en urinewegen bij kinderen (mictiecystogram) De afspraak voor het mictiecystogram Het onderzoek vindt plaats op de afdeling radiologie: Datum:.. Dag/tijdstip: dag. uur Je wordt van

Nadere informatie

Delier in de palliatieve fase. Marlie Spijkers Specialist ouderengeneeskunde Consulent Palliatieve zorg IKZ

Delier in de palliatieve fase. Marlie Spijkers Specialist ouderengeneeskunde Consulent Palliatieve zorg IKZ Delier in de palliatieve fase Marlie Spijkers Specialist ouderengeneeskunde Consulent Palliatieve zorg IKZ Delier voor de patiënt n droom woar de geen sodemieter van op aan kunt angstdroom nachtmerrie

Nadere informatie

Delier in de palliatieve fase

Delier in de palliatieve fase Delier in de palliatieve fase Marlie Spijkers Specialist ouderengeneeskunde Consulent Palliatieve zorg IKZ Delier voor de patiënt n droom woar de geen sodemieter van op aan kunt angstdroom nachtmerrie

Nadere informatie

Minder pijn als wij er zijn! Pijn bij zuigelingen en peuters tijdens een verblijf in het ziekenhuis

Minder pijn als wij er zijn! Pijn bij zuigelingen en peuters tijdens een verblijf in het ziekenhuis Minder pijn als wij er zijn! Pijn bij zuigelingen en peuters tijdens een verblijf in het ziekenhuis I n f o r m a t i e v o o r p a t i ë n t e n 2 Pijn bij zuigelingen en peuters tijdens een verblijf

Nadere informatie

Er wel/niet zijn voor je pleegkind. Symposium Pleegzorg Waar blijft het kind 19 juni 2014 Ede

Er wel/niet zijn voor je pleegkind. Symposium Pleegzorg Waar blijft het kind 19 juni 2014 Ede Er wel/niet zijn voor je pleegkind Symposium Pleegzorg Waar blijft het kind 19 juni 2014 Ede 22-6-2014 de Zeeuw & Brok Inhoud 1. Lawaaiboek 2. Zorg voor het kind: houdt rekening met gevolgen van Verlating

Nadere informatie

Informatie over PSA door de Sedatie praktijk Specialist. Afdeling Pijnbehandeling

Informatie over PSA door de Sedatie praktijk Specialist. Afdeling Pijnbehandeling Informatie over PSA door de Sedatie praktijk Specialist Afdeling Pijnbehandeling Inhoudsopgave Inleiding 3 1 PSA 4 1.1 Wanneer PSA? 4 1.2 Waarmee wordt de PSA uitgevoerd? 4 1.3.1 Sedatie en analgesie zijn

Nadere informatie

Delier voor de patiënt. Workshop Delier in de palliatieve fase. n droom woar ge geen sodemieter van op aan kunt. angstdroom.

Delier voor de patiënt. Workshop Delier in de palliatieve fase. n droom woar ge geen sodemieter van op aan kunt. angstdroom. Workshop Delier in de palliatieve fase 11 oktober 2012 Hedi ter Braak Monique van den Broek 1 Delier voor de patiënt n droom woar ge geen sodemieter van op aan kunt angstdroom nachtmerrie 1 Inhoud workshop

Nadere informatie

Inknippen van je tongriempje

Inknippen van je tongriempje Wilhelmina Kinderziekenhuis Inknippen van je tongriempje Wat staat er in deze folder Inleiding voor ouders 2 Informatie voor jongeren vanaf 12 jaar 4 Inknippen van het tongriempje 6 Tips 9 Wil je meer

Nadere informatie

Pijn bij kanker. Interne Geneeskunde / Oncologie IJsselland Ziekenhuis

Pijn bij kanker. Interne Geneeskunde / Oncologie IJsselland Ziekenhuis Pijn bij kanker Interne Geneeskunde / Oncologie IJsselland Ziekenhuis Wat is pijn? Pijn is een onaangenaam gevoel. Het kan op verschillende manieren ontstaan en het kan op verschillende manieren worden

Nadere informatie

INFORMATIEFOLDER VOOR PATIËNTEN

INFORMATIEFOLDER VOOR PATIËNTEN Kalinox INFORMATIEFOLDER VOOR PATIËNTEN Kalinox bij kinderen, een woordje uitleg voor de ouders Er werd beslist om de pijnlijke of onaangename zorg die uw kind zal ondergaan uit te voeren onder Kalinox.

Nadere informatie

Dagopname kinderafdeling (E2)

Dagopname kinderafdeling (E2) KINDERGENEESKUNDE Dagopname kinderafdeling (E2) Een dagje in het ziekenhuis De medewerkers van de kinderafdeling heten u en uw zoon of dochter hartelijk welkom op afdeling E2. De ziekenhuissituatie is

Nadere informatie

Pijn draagt u niet alleen!

Pijn draagt u niet alleen! Pijn draagt u niet alleen! Informatiebrochure Zorg dragen 2 Laat pijn uw leven niet beheersen! Begrijpen hoe pijn werkt, draagt al voor een deel bij aan het verwerken of het leren omgaan met pijn. Dankzij

Nadere informatie

Diabetes en ziekenhuisopname

Diabetes en ziekenhuisopname Diabetes en ziekenhuisopname 1. Wat bij een hospitalisatie? Voor een diabetespatiënt kan een hospitalisatie behoorlijk vervelend zijn, zeker wanneer je gewoon bent om je behandeling zelf te regelen. Plots

Nadere informatie

info voor kinderen die op bezoek komen Raf gaat een kijkje nemen op de afdeling Intensieve zorg Ga je mee?

info voor kinderen die op bezoek komen Raf gaat een kijkje nemen op de afdeling Intensieve zorg Ga je mee? info voor kinderen die op bezoek komen Raf gaat een kijkje nemen op de afdeling Intensieve zorg Ga je mee? Inhoud 01 Voorwoord... 04 02 Stel jezelf even voor... 06 03 De afdeling Intensieve zorg... 09

Nadere informatie

1. Pijn bestaat uit 4 onderdelen. Wat is de juiste volgorde? (Denk aan het Pijnmodel van Loeser).

1. Pijn bestaat uit 4 onderdelen. Wat is de juiste volgorde? (Denk aan het Pijnmodel van Loeser). Fractie Deskundigheid Antwoorden Onderstaande vragen gaan over pijn in het algemeen 1. Pijn bestaat uit 4 onderdelen. Wat is de juiste volgorde? (Denk aan het Pijnmodel van Loeser). a. Pijngewaarwording,

Nadere informatie

Voorbereidingsboek Operatie

Voorbereidingsboek Operatie Voorbereidingsboek Operatie Dit fotoboek is bedoeld om jou en je ouder(s) / verzorger(s) een indruk te geven over de gang van zaken rondom de operatie. We hopen dat deze informatie duidelijk en compleet

Nadere informatie

Hoe ontstaat hyperventilatie?

Hoe ontstaat hyperventilatie? Hyperventilatie Wat is hyperventilatie? Ademhalen is een handeling die ieder mens verricht zonder er bij na te denken. Het gaat vanzelf en volkomen onbewust. Ademhaling is de basis van onze gezondheid.

Nadere informatie

COMMUNICEREN OVER HET LEVENSEINDE : WAAROM???

COMMUNICEREN OVER HET LEVENSEINDE : WAAROM??? Ik wil niet leven zoals een plant Als ik mijn familie niet meer ken, wil ik liever dood Ik wil niet afzien! Mijn broer denkt zus, en ik zo, wat moeten we nu doen? Hebben wij nu wel de juiste keuzes gemaakt?

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie bij autisme

Cognitieve gedragstherapie bij autisme Cognitieve gedragstherapie bij autisme Caroline Schuurman, gz-psycholoog Centrum Autisme Rivierduinen Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van autisme bij volwassenen Utrecht, 14 juni 2011 CGT bij autisme

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE SEDATIE. en richtlijnen na dagopname

PATIËNTEN INFORMATIE SEDATIE. en richtlijnen na dagopname PATIËNTEN INFORMATIE SEDATIE en richtlijnen na dagopname Mevrouw, mijnheer Binnenkort word je verwacht op de dienst daghospitalisatie voor een maagof darmonderzoek. Er is afgesproken dat je een lichte

Nadere informatie

VSV Zoetermeer. Ketenprotocol. Pijnbestrijding. Pijnbestrijding durante partu t/m eerste 24 uur post partum. Versie 1.

VSV Zoetermeer. Ketenprotocol. Pijnbestrijding. Pijnbestrijding durante partu t/m eerste 24 uur post partum. Versie 1. Ketenprotocol Pijnbestrijding Pijnbestrijding durante partu t/m eerste 24 uur post partum 1 Inleiding Het Verloskundig Samenwerkings Verband Zoetermeer (VSV Zoetermeer ) is in 2012 opgericht ter verbetering

Nadere informatie

Oefening buikademhaling

Oefening buikademhaling Omgaan met stress Oefening buikademhaling Adem langzaam in gedurende drie tellen (door je neus) Adem langzaam uit gedurende vijf tellen (door je mond) Leg je hand op je buik om te voelen of je buik beweegt:

Nadere informatie

Pijnbestrijding rondom uw operatie

Pijnbestrijding rondom uw operatie Pijnbestrijding rondom uw operatie U wordt binnenkort voor een operatie opgenomen in Rijnstate. Na een operatie is pijn bijna onvermijdelijk. Het is belangrijk om uw pijnklachten zo goed mogelijk te behandelen.

Nadere informatie

Een zorgvrager ontspanningstechnieken aanleren bij pijn

Een zorgvrager ontspanningstechnieken aanleren bij pijn 1 1 1 1 1 0 1 0 1 0 1 0 Opdrachtformulier Een zorgvrager ontspanningstechnieken aanleren bij pijn Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen.

Nadere informatie