THE BIG. data center BOOK

Transcriptie

1 THE BIG data center BOOK /

2 4 T H E B I G D A T A C E N T E R B O O K

3 Datacenter AMS-5 van Telecity Group /

4 REALITY CHECK Visies, trends en ontwikkelingen in informatiemanagement en -technologie Maak ze tot realiteit. Lees TITM. Het magazine voor no-nonsense IT- en informatiemanagers. TITM voluit: Tijdschrift IT Management is een magazine dat het karakter van zijn doelgroep perfect weerspiegelt. TITM is er voor leidinggevenden in de ict. Of u nu IT-manager, informatiemanager hoofd ict of nog anders genoemd wordt, u draagt verantwoordelijkheid voor de informatievoorziening en neemt dagelijks belangrijke beslissingen. U slaat de brug tussen de directie, de CIO of de CFO enerzijds en de ITorganisatie anderzijds. U bent dagelijks betrokken bij ict-projecten, maar hebt een open oog voor de bedrijfsstrategie. TITM is er voor leidinggevenden in de ict, zoals u. In TITM vindt u prikkelende columns, no-nonsense vakinformatie en boeiende interviews met opinion leaders of collega s bij andere organisaties. TITM verspilt uw tijd niet, maar is altijd to-the-point. Net als u. TITM volgt de belangrijke ontwikkelingen in ict en informatiemanagement over de volle breedte. Zo bent u altijd in no time up-to-date. TITM organiseert bovendien tal van events, zoals rondetafelsessies en studietrips, en biedt u de gelegenheid uw opinies en projectervaringen te publiceren. Wanneer u ook meer voor resultaten gaat dan voor loos gepraat, is TITM het blad voor u. Neem meteen een abonnement. Uw investering bedraagt slechts 75 euro per jaar. Welkom bij TITM! ICT Media BV Magistratenlaan MA 's-hertogenbosch T F info@ictmedia.nl

5 redactioneel Arnoud van Gemeren Ferry Waterkamp Eén pot nat Dit boek is voor een deel voortgekomen uit onvrede. Op het eerste gezicht een bijzonder uitgangspunt voor het maken van een boekwerk zoals dit, over ontwikkelingen op het gebied van datacenters en, daaraan verbonden, cloud computing. Wat heeft een gevoel van onvrede met deze onderwerpen te maken? Dat zit zo: tijdens interviews, rondetafelsessies en congressen die we de afgelopen jaren bezochten, viel het op dat door CIO s en IT-managers regelmatig werd gesproken over de machinekamer als het over het datacenter ging. Die vergelijking gaat prima op, maar was niet altijd positief bedoeld. Vaak was het uitgangspunt van deze uitspraak toch dat het datacenter niet meer zo heel relevant zou zijn, want immers geheel gestandaardiseerd. Daar kan de IT-organisatie de oorlog niet mee winnen, is een andere uitspraak die we mochten vernemen. We vonden dat we het hier niet bij mochten laten zitten. Immers, wie weleens rondloopt in een datacenter en zich eens laat informeren over de uitgangspunten voor ontwerp, bouw en beheer van zo n computerpaleis, weet dat we hier allerminst te maken hebben met een standaard omgeving. Is het datacenter goed beveiligd? Is het carrier-neutraal? Is het personeel goed opgeleid? Is de exploitant voldoende kapitaalkrachtig? Worden maatregelen voor disaster recovery terdege getest? Hoeveel energie gebruikt het datacenter? Standaard? Het is maar hoe je het bekijkt... Daar komt bij dat iedere wijziging in de machinekamer direct invloed heeft op de beschikbaarheid van de business, en om die beschikbaarheid draait het uiteindelijk allemaal. Of zoals Manager ICT Services Erwin van den Heuvel van het Universitair Medisch Centrum Utrecht het in het openingsinterview zo treffend formuleert: Een arts vraagt niet om een datacenter, maar de dienstverlening moet wel keihard doorgaan. En daar is die machinekamer toch echt cruciaal voor. Krimpende ICT-budgetten zouden een extra reden moeten zijn om met zorg naar de machinekamer te kijken. Waar de afgelopen jaren aan de IT-kant veel besparingen op de energierekening zijn gerealiseerd door onder andere het inzetten van energiezuinige servers en virtualisatie, is aan de facilitaire kant nog een hele wereld te winnen. In deze eerste editie van The big data center book komen dan ook de nodige methoden aan bod die kunnen helpen bij het realiseren van een kostenbesparing, zoals modulair bouwen, het strikt scheiden van de koude en warme luchtstromen en het toepassen van energiezuinige manieren om te koelen. Met name op het gebied van koeling blijken de verschillende tussen de diverse concepten en de besparingen die zijn te realiseren groot en is het zeker niet allemaal één pot nat. Sterker nog: een standaard ontbreekt volledig. Arnoud van Gemeren (arnoud@ictmedia.nl), hoofdredacteur Ferry Waterkamp (ferry@contactmedia.nl), projectredacteur /

6 Inhoudsopgave naar Thema: Cloud computing De cloud is als deliverymodel niet meer weg te denken. Toch is cloud computing voor velen nog letterlijk een wolk van begrippen en concepten. Om onduidelijkheid weg te nemen, werkt het Nederlands Normalisatie-instituut aan een normering voor cloud computing. Aan IT-managers vervolgens de taak om te bepalen welke smaken cloud worden ingezet, wat de cloud gaat en welke invloed die keuzes hebben op de eigen architectuur en eventueel het eigen datacenter. 7 Redactioneel 11 Kort nieuws DATACENTER TRENDS 16 Interview Manager ICT Services Erwin van den Heuvel van het UMC Utrecht Ferry Waterkamp De dienstverlening moest keihard doorgaan 24 De derde mainport van Nederland Andries van Dijk en Michiel Peters Digitale infrastructuur van wereldformaat 28 Industrieterreinen in het digitale landschap Pim Bilderbeek Langzaam verplaatsen resources zich naar co-locatie, hosting of IaaS 31 NPR 5313 Jeffrey Gadellaa Praktijkrichtlijn zorgt voor eenduidige terminologie THEMA: CLOUD COMPUTING 38 Wat draaien we public en wat niet? Dick Schievels De richtlijnen liggen in de cloud verborgen 41 Clouddiensten dreigen architectuur te verstoren Martin van den Berg en Daan Rijsenbrij Geen cloud zonder architectuur 48 Stapsgewijs naar een private cloud Ferry Waterkamp Impact op fysieke infrastructuur vaak onderschat 51 Commissie NEN werkt aan normering voor cloud computing Alexandra Schless, Nan Zevenhek en Maurice van der Woude NPR De cloud als zwart gat Sytse van der Schaaf Infrastructuurplatformen oefenen grote aantrekkingskracht uit NETWERKEN 62 Connect the cloud Olav van Doorn Hoe breng je connectivity in lijn met de bedrijfsprocessen? 70 De rotondes van het internet Sytse van der Schaaf Netwerkvoorzieningen opwaarderen via internetexchanges 76 Software defined networking Sytse van der Schaaf Efficiënter gebruik en beheer netwerkapparatuur voornaamste drijfveren BEHEER 86 DCIM en de weg naar succes Henk van den Berg en Elvira Dragstra Datacenterinfrastructuurbeheer vraagt om afstemming 92 DCIM nieuwe stijl verweeft IT met facilitair beheer Ferry Waterkamp Een holistisch overzicht van het datacenter 95 Waardecreatie sterk afhankelijk van communicatie en wederzijds begrip Edward van Leent Samenwerking tussen business en datacenterpersoneel BEVEILIGING 104 Tips voor het beveiligen van datacenters Steven Dondorp, Fook Hwa Tan en Pascal Renckens Optimalisatie en inrichting datavloer 110 Security van data Koos Plegt Laat niets aan het toeval over 112 Terug naar de basis van beveiliging Henk van der Heijden Time Based Security 8 T H E B I G D A T A C E N T E R B O O K

7 $ % ENERGIE 122 Synergie tussen facility manager en IT-manager belangrijk ingrediënt Wim Boone Energie-efficiëntie in het datacenter 130 De weg naar een lagere energierekening Dick Schievels Normen en waarden voor datacenters 135 Zeven energiebesparende tips voor IT-managers Dick Schievels Het spaarzaam managen van nullen en enen KOELING 142 CRAC en CRAH Dick Schievels De ins en outs van datacenterkoeling 148 Innovatieve concepten van Nederlandse bodem Dick Schievels Energiezuinig koelen van datacenters SERVERS & STORAGE 156 CIO s plukken vruchten van innovaties Jan Wiersma Serverprestaties in balans met de energieconsumptie 162 Beheergemak voornaamste drijfveer voor adoptie VDI Arnoud van Gemeren en Sytse van der Schaaf Consequenties voor datacenter staan nog niet overal op de kaart BIJDRAGEN VAN DE PARTNERS VAN THE BIG DATA CENTER BOOK 2013/ Alcadis, Alcatel-Lucent 46 BT 120 Colt 54 Dimension Data 68 eunetworks 36 Evoswitch 58 ICTroom 60 Interxion 126 KPN 72 RAM Infotechnology 116 Schleifenbauer 98 Schneider Electric 44 Tata Consultancy Services 14, 80 TelecityGroup 108 T-Systems 154 Verizon Enterprise Solutions ADVERTENTIE-INDEX 67 Alcadis 133 Alcatel-Lucent 168 BT 166 Colt 102, 160 CTAC 34 CSC 152 Dimension Data 146 eunetworks 140 Evoswitch 138 ICTroom 128 Interxion 118 IS Group 100 KPN 90 RAM Infotechnology 82 Salesforce.com 13 Schneider Electric 74 Schleifenbauer 20 T-Systems 34 Tata Consultancy Services 22 Verizon Enterprise Solutions /

8 It s the community! Sourcing is voor steeds meer organisaties een strategisch onderwerp, waarbij het draait om samenwerken met leveranciers, interne business units en complete bedrijfsketens. Als verantwoordelijke manager of sourcing professional wilt u daarom de nieuwste ontwikkelingen en best practices op het gebied van strategic sourcing niet missen. Outsource Magazine (OM) is al jaren een autoriteit op het gebied van sourcing: van IT tot finance en procurement. OM informeert, faciliteert discussies, deelt best practices, entertaint en vooral: is de thuisbasis van een levendige sourcing community! OM is er voor CIO s, informatiemanagers, demand- en supplymanagers, CFO, financieel managers en procurement offiers. Zij zien Outsource Magazine als de belangrijkste bron van informatie voor een van de meest actuele topics op het gebied van business, finance en IT: strategic sourcing. U toch ook? Want in samenwerking schuilt uw kracht: it s all in the community! Vraag vandaag nog uw abonnement aan via info@ictmedia.nl. Of bel

9 kort nieuws Average Sample Salaries by Market 2012 $US x Datacentermarkt blijkt bestand tegen economische tegenwind De datacentermarkt blijkt behoorlijk bestand te zijn tegen de economische crisis. Halverwege dit jaar waren er wereldwijd bijna een half miljoen mensen werkzaam in en rond datacenters, een stijging van 13,8 procent ten opzichte van Het gemiddelde jaarsalaris steeg gemeten over een periode van twaalf maanden met 3,9 procent. Tot deze conclusies komt Datacenterpeople in een Salary Whitepaper. De Britse recruiter van datacenterpersoneel baseert zich daarbij op cijfers die DCD Intelligence in 2012 en 2013 heeft verzameld. De gesignaleerde stijging van het salaris wordt onder andere toegeschreven aan het gebrek aan goed gekwalificeerd personeel. Ruim 60 procent van de datacentereigenaren verwacht dan ook dat die schaarste de komende twaalf maanden een probleem gaat opleveren. Volgens de onderzoekers waren er begin dit jaar mensen werkzaam in en rond datacenters. Daarvan waren er werkzaam aan de IT-kant, terwijl werknemers waren belast met facilitair beheer. Hoewel er meer datacenterwerknemers werkzaam zijn aan de IT-kant, neemt het aantal facilitaire beheerders wel sneller toe, zo signaleert Datacenterpeople. Met een gemiddeld datacentersalaris van Amerikaanse dollars ligt de salariëring het hoogst in Noord- Amerika. West-Europa volgt op grote afstand met een gemiddeld jaarsalaris van dollar. In Nederland lag het gemiddelde jaarsalaris in 2012 op dollar (zie ook de grafiek). De gemiddelde jaarsalarissen zijn berekend op de salarissen van zowel C-level managers als afdelingshoofden, projectleiders en specialisten. Wie zich binnen het datacenter bezighoudt met het onroerend goed, mag volgens Datacenterpeople rekenen op veruit het hoogste salaris (wereldwijd gemiddeld dollar). Bijvoorbeeld netwerk-, IT- en applicatiebeheerder moeten met zo n dollar minder genoegen $US x ANZ USA Alpine UK Source: DCD Intelligence Canada nemen. Ook het aantal jaren dat iemand werkzaam is in de datacenterbranche, heeft volgens Datacenterpeople een grote invloed op het jaarsalaris. AMS-IX zet Amerikaanse dochter op De Amsterdam Internet Exchange (AMS-IX) zorgde eerder dit jaar voor de nodige rumoer onder zijn leden met de aankondiging een internetknooppunt op te gaan zetten in de Verenigde Staten. De angst bestond dat door de overzeese expansie van de AMS-IX de Amerikaanse overheid de mogelijkheid zou krijgen om het verkeer van de Nederlandse leden af te tappen. Het bestuur van de AMS-IX heeft nu gekozen voor een structuur die de AMS-IX B.V. en de AMS-IX-vereniging tegen Amerikaanse wetgeving beschermt, zo staat in een persverklaring. De Amerikaanse entiteit wordt een volledige dochteronderneming van AMS-IX B.V., waarbij de twee bedrijven onafhankelijk van elkaar opereren. AMS-IX B.V. zal alleen fungeren als aandeelhouder. Geen van de medewerkers of executives die in Nederland werken, worden geplaatst in de Amerikaanse entiteit of andersom. Een dergelijke structuur dient ervoor te zorgen dat het Amerikaanse bedrijf geen bezit, zeggenschap of beheer heeft Japan 89.5 Netherlands Nordics Germany 79.2 RSA 72.7 Gulf States 72.6 Belgium 71.5 KSA Sinagpore Brazil 64.9 China 63.2 France 57.3 Russia 55.9 Turkey 54.3 Italy 53.3 Argentina 51.9 Spain Central America over de data of apparatuur van de AMS-IX B.V., zo staat in de persverklaring. Daarnaast geldt de Amerikaanse wetgeving, zoals de USA Patriot Act, niet voor buitenlandse entiteiten waarover de VS geen jurisdictie heeft. De USA Patriot Act is daarom niet van toepassing op de AMS-IX B.V. of de AMS-IX vereniging. Dataplace koelt servers met olie Het carrier-neutrale datacenter Dataplace heeft in augustus een proof of concept afgerond voor submerged koeling. Het nieuwe revolutionaire koelsysteem dat in Amerika is ontwikkeld, behaalt volgens Dataplace een verwachte PUE van 1,03 en zorgt voor een energiebesparing van 45 tot 85 procent ten opzichte van een traditioneel datacenter. Het concept bestaat uit grote horizontaal geplaatste koelbakken. Een koelbak wordt vervolgens gevuld met een elektrisch niet-geleidende minerale olie. In deze koelbak worden de servers vervolgens in een rechtopstaande positie gebracht en zodoende volledig ondergedompeld in deze vloeistof. De olie wordt rondgepompt in de bak, waardoor de warmtelast wordt afgevoerd, de olie op temperatuur blijft en tevens continu wordt gefilterd. Om gebruik te kunnen maken van 49.2 Mexico India Eastern Europe Het gemiddelde jaarsalaris (in dollars, x 1000) van personeel dat werkzaam is in en rond datacenters, uitgesplitst per land of regio. Peru & Chile 42.7 Colombia /

10 kort nieuws Servers ondergedompeld in niet-geleidende olie. bestaande servers dienen deze echter wel een aanpassing te ondergaan. Zo worden alle fans uit de server gehaald en wordt de processorkoeling gewijzigd omdat de aanwezige koelpasta op processoren oplost in de toegepaste olie. Het ombouwen van een server brengt echter ook voordelen met zich mee. Door het weghalen van de ventilatoren wordt een traditionele server gemiddeld al zo n 20 procent energiezuiniger. Ook wordt de levensduur van de server verlengd. Cloud neemt het datacenter over Het wereldwijde cloudverkeer zal in 2017 meer dan twee derde uitmaken van het totale datacenterverkeer. Waar de cloud in 2012 nog 1,2 zettabyte aan verkeer genereerde, zal dat in ,3 zettabyte zijn, zo blijkt uit de derde editie van de Cisco Global Cloud Index die in oktober werd gepubliceerd. Van dit verkeer zal 76 procent binnen het datacenter blijven. De samengestelde jaarlijkse groei van het cloudverkeer komt daarmee uit op 35 procent. Een logisch gevolg van de toename van het cloudverkeer is dat steeds minder werklast wordt verwerkt in een traditioneel datacenter. In 2012 werd 39 procent van de werklast verwerkt in de cloud en 61 procent in een traditioneel datacenter is het eerste jaar waarin het grootste deel van de werklast naar de cloud verschuift. 51 procent van de totale werklast zal in de cloud worden verwerkt, de rest op de traditionele manier. In 2017 zal bijna twee derde (63 procent) van de werklast verwerkt worden door clouddata centers en 37 procent in traditionele omgevingen. Cisco voorspelt ook dat het jaarlijkse totale wereldwijde datacenterverkeer zal verdriedubbelen tot een totaal van 7,7 zettabytes in Interessant is dat de grote meerderheid van het datacenterverkeer niet wordt veroorzaakt door eindgebruikers, maar door de werklasten binnen de datacenters en door iets wat voor individuele gebruikers vrijwel onzichtbaar is, namelijk cloud computing. Cisco voorspelt voor de periode dat ruwweg 76 procent van het datacenterverkeer binnen het datacenter blijft en voornamelijk wordt gegenereerd door opslag-, productie- en ontwikkeldata. Nog eens 7 procent zal worden gegenereerd tussen datacenters, voornamelijk door datareplicatie en software- en systeemupdates. Slechts de resterende 17 procent van het datacenterverkeer wordt veroorzaakt door eindgebruikers die de cloud benaderen voor surfen op het web, , videostreaming en door apparatuur die het Internet of Everything vormt. Bedrijven nemen data terug in huis Steeds meer bedrijven brengen hun waardevolle gegevens weer onder in eigen datacenters, zo blijkt uit de Oracle Next Generation Datacenter Index die begin dit jaar werd gepubliceerd en waarvoor 952 managers van grote organisaties werden ondervraagd. In 2012 was nog een duidelijke stijging te zien in de inzet van externe datacenters. Het aandeel respondenten met uitsluitend in-house datafaciliteiten was het afgelopen jaar gestegen van 45 procent naar 66 procent (Benelux van 51 naar 56 procent). Het aantal organisaties met een eigen datacenter steeg van 26 procent in 2011 naar 41 procent in 2012 (Benelux van 32,6 naar 34 procent). Ook het aantal respondenten met meerdere in-house datacenters steeg van 19 procent naar 25 procent (Benelux van 18,8 naar 22 procent). Volgens Quocirca, dat het onderzoek in opdracht van Oracle heeft uitgevoerd, is deze big data verschuiving van externe naar interne datacenters onder andere te verklaren door de toegenomen waarde van data voor het bedrijfsleven. Ook speelt mee dat het makkelijker is geworden om data te verplaatsen tussen publieke en private clouds. Het percentage organisaties dat aangaf de komende twaalf maanden op zoek te gaan naar een nieuw datacenter, steeg van 22 procent naar 26 procent (in de Benelux daalde dit percentage van 24 naar 20 procent). Dit suggereert dat bedrijven niet verwachten dat er snel een eind komt aan de huidige data-explosie. 12 T H E B I G D A T A C E N T E R B O O K

11 Contents Eindelijk, een efficient-gerichte business case voor de DCIM waar u echt naar op zoek bent. Zes manieren waarop StruxureWare for Data Centers software de operationele- en energie-efficiency verbeterd Monitor energie-index Identificeer buiten- Rapporteer energiewereldwijd sporige capaciteit verbruik en -kosten Informatie waarmee u goed op de hoogte bent van mogelijkheden of risico s in de energiemarkt. Spoor niet-gebruikte of overbodige capaciteit op en bepaal welke apparaten kunnen worden uitgezet of elders kunnen worden gebruikt. Verzamel, analyseer en rapporteer uw energiekosten en verbruik op macroof microniveau Toon PUE van uw gehele IT/facilities-omgeving Genereer real-time meetwaardes voor de effectiviteit van uw energieverbruik en tal van andere prestaties. Doorbereken van energieverbruik Dankzij details over het energieverbruik kunt u de kosten voor het gebruik van het datacenter exact doorbereken aan de verschillende business units. Simuleer effecten van fouten in systemen Identificeer belangrijke IT-consequenties van energie-uitval en falen van koeling. Energie-efficiënte beschikbaarheid Organisaties zijn gericht op het verlagen van hun kosten en energieverbruik, terwijl ze meer capaciteit nodig hebben. Datacenter- of facility managers moeten daarom de beschikbaarheid van systemen dusdanig beheren, dat het binnen de wetgeving past en voldoet aan de eisen en wensen op het gebied van OPEX. Om aan alle eisen te kunnen voldoen, heeft Schneider Electric StruxureWare for Data Centers software geïntroduceerd. Hiermee kunt u het monitoren van uw energieverbruik goed structureren en volledig automatiseren. Waardoor u altijd een compleet inzicht hebt in al uw datacenterfuncties. Alle informatie op ieder gewenst moment Onze datacenter infrastructure management (DCIM-)software geeft een compleet overzicht van uw infrastructuur. Of het nu op gebouwniveau is of serverniveau. Hierdoor kunt u de uptime van uw systemen monitoren en beschermen. En de effecten van verplaatsingen, veranderingen, uitbreidingen in het datacenter simuleren en analyseren, zodat u weet wat de kosten hiervan zijn, welke capaciteit u nodig heeft en wat de gevolgen voor het energieverbruik zijn. Op deze manier bent u er zeker van dat zowel IT als facility uw datacenter op ieder moment kunnen aanpassen aan veranderende behoeften. Terwijl het datacenter altijd beschikbaar blijft en energie-efficiënt is. Business-wise, Future-driven. How Data Centre Management Software Improves Planning and Cuts Operational Costs Compleet inzicht in uw datacenter: > Visualiseer wijzigingen/capaciteitscenario s > Bekijk uw huidige PUE/DCiE en de gegevens uit het verleden > Behoud altijd de hoogste beschikbaarheid > Bekijk en beheer uw energieverbruik > Space en cage management in faciliteiten met meerdere huurders > Verbeter life-cycle services van planning tot onderhoud APC by Schneider Electric -producten, -oplossingen, en -diensten zijn integraal onderdeel van het IT-portfolio van Schneider Electric. > Executive summary Dowload uw gratis white paper en bekijk de tien realistische scenario s waar DCIM ertoe doet. U maakt kans op een ipad mini! Bezoek Key Code 40883p 2013 Schneider Electric. All Rights Reserved. Schneider Electric, APC, StruxureWare, and Business-wise, Future-driven are trademarks owned by Schneider Electric Industries SAS or its affiliated companies. All other trademarks are the property of their respective owners _NL_C

12 partnerartikel Op zoek naar een leverancier In 4 stappen naar een datacenter Een gebouw waarin servers in kasten staan, die continu voorzien worden van stroom en koeling en verbonden zijn met het internet. Droog beschouwd zijn dit de kenmerken van een datacenter. Maar als op deze plek bedrijfskritische data staat opgeslagen en wordt verwerkt, met de hoogste eisen aan continuïteit, connectiviteit en veiligheid, dan wordt het al een hele andere zaak. In de digitale economie van nu is het kiezen van de juiste partner cruciaal. 14 T H E B I G D A T A C E N T E R B O O K

13 TEKST: ALEXANDRA SCHLESS De behoefte aan servercapaciteit en bandbreedte is de laatste jaren explosief gegroeid. Het is nauwelijks voor te stellen dat er anno 2013 in een uur tijd wereldwijd evenveel data wordt verstuurd over het internet als in het gehele jaar Het groeiende gebruik en de importantie van internet, de opkomst van mobiele devices en cloud computing zijn belangrijke factoren die deze enorme datastroom verklaren. De economie is in toenemende mate afhankelijk geworden van internet. Bij verdienmodellen als online retailing en online trading is internet zelfs een lifeline, maar ook alle andere bedrijven zijn in toenemende mate afhankelijk van het internet waar het bedrijfskritische applicaties betreft. Naast capaciteit en bandbreedte zijn dus connectiviteit en veiligheid belang rijke factoren. Een bedrijf wil bovendien kunnen rekenen op de eigen continuïteit. En op beheersbaarheid. Alles bij elkaar opgeteld wordt al snel duidelijk dat de IT-organisatie binnen een bedrijf complexer en gelaagder is dan vroeger. De datacenterstrategie van een organisatie heeft dan ook aan importantie gewonnen. Twee groepen Ruwweg zijn klantvragen met betrekking tot datacenterdiensten onder te verdelen in twee categorieën. De eerste groep bestaat uit bedrijven met een uitdaging die voortkomt uit beperkingen in de bestaande IT-infrastructuur. Een verouderde eigen datacenteromgeving bijvoorbeeld. Ook kunnen het compliance-vraagstukken zijn, toenemende eisen afkomstig uit de eigen bedrijvigheid, veranderende wet- en regelgeving en certificering. Het bedrijf overweegt dan alle mogelijke opties om de IT-functies weer toekomstbestendig te maken, waarbij ook de keuze tussen het in-house blijven uitvoeren van taken en uitbesteden aan de orde komt. Aangezien het vaak gaat om processen die niet tot de core business van het bedrijf behoren, is uitbesteden van datacenterdiensten aan een specialist doorgaans een aantrekkelijke optie. De tweede groep bestaat uit organisaties zonder of met beperkte legacy. Deze groep, waartoe start-ups en snel groeiende internetbedrijven behoren, kan ongehinderd door eerder gedane investeringen in IT-infrastructuur beslissingen nemen. Data hoeft voor hen absoluut niet per se op servers binnen de eigen muren te staan, zolang de oplossing maar aan hun eisen ten opzichte van connectiviteit, capaciteit en beveiliging voldoet. Ongeacht wat de uitgangssituatie is, doorloopt een bedrijf met een datacentervraagstuk doorgaans vier stappen bij het selecteren van de juiste partner. Zonder referenties moet je je als klant serieus afvragen of er wel sprake van een match is Stap 1 Eisenanalyse Zoals zo vaak bij de aanschaf van technologisch ingewikkelde zaken gaat men ook bij het selecteren van datacenterdiensten in eerste instantie uit van de kosten. Uiteraard schuilt hierin het gevaar, want ook in deze markt geldt immers dat alle waar zijn geld kost. De eerste vraag moet eigenlijk zijn: Wat heb ik nodig? Bij voorkeur wordt daarin een onderverdeling gemaakt in eisen en wensen. Op het gebied van connectiviteit bijvoorbeeld. Hoe ga ik mijn omgeving verbinden met de buitenwereld? Bij welk datacenter zijn de netwerkleveranciers van mijn voorkeur beschikbaar? Daarna verbreedt de blik zich idealiter naar het vereiste technische kwaliteitsniveau van een datacenteromgeving. Hoe bedrijfskritisch zijn de processen die in het datacenter draaien en hoe belangrijk is de beschikbaarheid van die omgeving? De keuze kan dan vallen op een hoger of juist lager kwaliteitsniveau. Stap 2 Operationele vergelijking Tot op dit moment is er nog sprake van een grote keuze aan leveranciers. Op het moment dat een klant al deze leveranciers operationeel met elkaar vergelijkt, wordt echter alles anders. Hier ga je naar de details kijken. Het is voorafgaand aan een beslissing nuttig om te weten hoeveel controle een leverancier heeft over haar eigen infrastructuur en op welke wijze deze infrastructuur beheerd en onderhouden wordt. Dat bepaalt namelijk of de garanties en afspraken die worden neergelegd, kunnen worden waargemaakt. En betreft het een datacenterspecialist? Dan weet je zeker dat alle resources van het bedrijf continu worden geïnvesteerd in de infrastructuur. Stap 3 Toekomstige groei Zoals al aangegeven in stap 1 speelt een kostenanalyse bij het selecteren van een datacenter een grote rol. Als organisatie maak je uiteraard afwegingen op basis van de eigen kosten, terwijl de financiële situatie van de leverancier ook van groot belang is. Is deze gezond genoeg en heeft het de mogelijkheden te blijven investeren in de toekomst van het bedrijf en haar klanten? En is de beoogde leverancier ook daadwerkelijk bezig met het financiële plaatje op langere termijn? Want belangrijk is dat een leverancier de groei van haar klant kan blijven faciliteren, met de eisen aan schaalbaarheid en flexibiliteit die daarbij horen. Stap 4 De juiste klik Bij stap 4 aangekomen komt het aan op de beslissende factor. Zoals altijd en overal geldt ook bij IT- en datacenterdiensten het credo mensen doen zaken met mensen. Is de leveranciersorganisatie in staat om te functioneren als het verlengstuk van de eigen IT-organisatie? Een kritiek punt, dat onder meer betrekking heeft op de wijze waarop de supportfunctie is ingericht en op de kennis en ervaring die aanwezig is in de organisatie. Veel bedrijven zijn op zoek naar de juiste klik en hechten waarde aan de vraag: met welke mensen doen wij zaken? Essentieel zijn daarbij de aanwezigheid van een trackrecord en referenties. Vraag naar de ervaringen van bedrijven die de stap al gemaakt hebben. De reputatie van het datacenter wordt daar immers door gedragen. Alle andere zaken kunnen nog zo rooskleurig lijken, maar zonder referenties moet je je serieus afvragen of er wel sprake van een match is. Alexandra Schless is Algemeen Directeur bij TelecityGroup Nederland /

14 datacenter trends Manager ICT Services Erwin van den Heuvel van het UMC Utrecht: De dienstverlening moest keihard doorgaan Het Universitair Medisch Centrum Utrecht nam in november 2011 een nieuw primair datacenter in gebruik, zonder dat ook maar iemand hinder had ondervonden van de verhuizing van de IT-systemen, zo schetst Manager ICT Services Erwin van den Heuvel. Dat is misschien wel het mooiste wapenfeit, want de dienstverlening moet wel gewoon keihard doorgaan. Twee jaar later staat de medische instelling aan de vooravond van de verbouwing van het secundaire datacenter. Het liefst zou ik ons primaire datacenter kopiëren, maar dat kan niet. De bouw van een nieuw, primair datacenter en de aanstaande verbouwing van het secundaire datacenter maken deel uit van het omvangrijke UMC-programma Vernieuwing ICT-infrastructuur. Al voor 2005 zagen we een stijgende lijn in de vraag naar server- en storagecapaciteit en die trend was niet meer te stoppen, vertelt Erwin van den Heuvel, die als Manager ICT Services deel uitmaakt van het managementteam Directie Informatie Technologie van het UMC Utrecht. Er kwamen steeds meer digitale toepassingen, die vaak gebruikmaken van zware beeldbestanden. Zo ging ook het patiëntendossier digitaal, inclusief beeld. Nieuwe ruimte Het gevolg van de toenemende vraag naar ICT-voorzieningen was dat er steeds meer pizzadozen de computerruimtes werden binnengedragen. Om de toename van het aantal servers enigszins af te remmen, nam het UMC Utrecht omstreeks 2007 het besluit om de servers te virtualiseren. Dit bracht enige verlichting, maar al snel kwam het inzicht dat we het met de bestaande computerruimtes niet gingen redden. We voerden nog wel enkele noodgrepen uit, zoals waterkoeling in de racks om de servers koel te houden, maar die koeling zorgde weer voor een zwaardere vloerbelasting waar de vloer niet op was berekend. Ook de stroomtoevoer naar de datacenters en de uninterruptible power supplies (UPS en) hielden het niet meer. Samen met het bestuur is toen gekeken naar de mogelijkheden om een nieuwe ruimte te bouwen. Het geld daarvoor was echter niet zomaar beschikbaar en een datacenter is niet 16 T H E B I G D A T A C E N T E R B O O K

15 TEKST: FERRY WATERKAMP FOTO ROELOF POT /

16 datacenter trends iets waar een arts direct om vraagt, zo schetst Van den Heuvel de toenmalige situatie. We hebben toen besloten om een brede strategiestudie uit te laten voeren om aan de hand van interviews inzicht te krijgen in de functionele eisen van de business. Daaruit kun je dan afleiden wat de eisen zouden moeten zijn van de ICTvoorzieningen, maar ook van telecom. Zo werd door de ondervraagden één ding heel helder gesteld: telefonie moet te allen tijde beschikbaar zijn, ook als het netwerk uitvalt. Vuilverbrandingsoven De strategiestudie vormde de aanzet tot het UMC-programma Vernieuwing ICT-infrastructuur. Binnen dit programma werden vervolgens deelprojecten geformuleerd zoals het uitrollen van een ziekenhuisbreed Wifi-netwerk, de vernieuwing van de telecommunicatie-infrastructuur en de realisatie van een nieuw en duurzaam twin datacenter. De volgende stap was het bepalen wat er zou gebeuren met de twee bestaande computerruimtes van UMC Utrecht. Omwille van de redundantie We denken dat ons datacenter na zeven jaar weer uit de kosten is moest ook in de nieuwe situatie sprake zijn van twee datacenters. Een van de opties was om een van de data centers te plaatsen bij een commerciële aanbieder van datacenterdiensten. Maar dan zie je dat de verbindingskosten al snel enorm hoog oplopen. Ook is gekeken naar een samen werkingsverband met de Universiteit Utrecht. In deze optie zouden beide instellingen hun eigen datacenter bouwen, maar wel de taken van elkaar kunnen overnemen. Dit plan is uiteindelijk gestokt in de besluitvoering. Nadat de keuze was gemaakt voor twee datacenters op eigen terrein zoals ook in de oude situatie het geval kwam er een gouden tip binnen van een werknemer. Van den Heuvel: Hij had op de campus de ideale ruimte gevonden, pal naast onze eigen energiecentrale. Dit gebouw had ooit een bestemming als vuilverbrandingsoven en was de laatste jaren in gebruik bij de brandweer, maar was voor ons ideaal. Het bevindt zich in de buurt van alle voorzieningen en er lag al een goede verbinding naar het ziekenhuis waardoor we veel op kosten konden besparen. Ook kon het nieuw te bouwen datacenter gebruikmaken van de warmte- en koudeopslag die zich al in de energiecentrale bevond. Hoewel de ruimte ideaal was, leverde de bouw van het nieuwe datacenter ook nog wel enkele uitdagingen op. Zo 18 T H E B I G D A T A C E N T E R B O O K

17 moest een luchtdichte situatie worden gecreëerd in een pand dat oorspronkelijk was gebouwd voor de huisvesting van een vuilverbrandingsoven. Ook moest het aantal verdiepingen worden uitgebreid van een naar twee. Vrije koeling In de nieuwe situatie bevinden de UPS en en de generator zich in het energiegebouw. De datavloeren bevinden zich in het naastgelegen pand, met op het dak de installaties voor de koeling. Voor de koeling zijn we gekomen tot een oplossing die je nog niet veel in de markt ziet, verzekert Van den Heuvel. Gedurende het grootste gedeelte van het jaar wordt koude Het is lastig om partijen met verschillende inzichten bij elkaar te krijgen buitenlucht aangezogen en via twee luchtbehandelingskasten de ruimte in geblazen. De door de apparatuur opgewarmde lucht wordt via schoorstenen die bovenop de racks zijn geplaatst weer naar buiten afgevoerd. Bij dit proces gebruikt alleen de ventilator in de luchtbehandelingskast energie. Als er sprake is van een hoge luchtvochtigheid of luchtverontreiniging is de procedure iets anders: de ventilatiekleppen gaan dan dicht en de opgewarmde lucht van de datavloer wordt door een warmtewisselaar afgekoeld en direct weer terug op de vloer gebracht. Als de buitentemperatuur hoger is dan 25 C wordt de buitenlucht eerst afgekoeld met behulp van de warmte- en koudeopslag van de energiecentrale en vervolgens in het datacenter. Kostenbesparing De aanpak van UMC Utrecht heeft volgens Van den Heuvel meerdere voordelen. Zo is er voor de koeling geen verhoogde vloer nodig, maar nog belangrijker is de betere energieefficiëntie die kan worden gerealiseerd en de kostenbesparing die daaruit voorkomt. We denken dat door deze besparing ons datacenter na zeven jaar weer uit de kosten is. Met de leveranciers is de afspraak gemaakt dat de Power Usage Effectiveness (PUE) niet boven de 1,25 uit mag komen. Een PUE van 1,26 levert een boete op van euro, wat volgens Van den Heuvel overeenkomt met de kostenstijging. Naast de energie-efficiëntie draagt ook de modulariteit van het koelsysteem bij aan een zo laag mogelijke PUE. We staan nu niet vol te koelen, want dat is nog niet nodig. Als we een groeistap maken, kunnen we weer nieuwe units bijplaatsen. Ook onze UPS en die zijn uitgerust met een dynamisch vliegwiel en alleen aanslaan als het nodig is leveren een enorme besparing op. Sinds de oplevering van het primaire datacenter op 1 november 2011 zijn we altijd onder die 1,25 gebleven, constateert Van den Heuvel tevreden. Dit datacenter is nog altijd state-ofthe-art. Ik kom nog wel eens in data centers en hoor dan de verhalen hoe fantastisch het allemaal is en denk dan: nou, kom maar eens bij ons kijken. Het is naar mijn mening revolutionairder dan wat menig marktpartij oplevert. OVER UMC UTRECHT Het Universitair Medisch Centrum Utrecht is een van de grootste publieke zorginstellingen van Nederland en bestaat uit het Academisch Ziekenhuis Utrecht, het Wilhelmina Kinder - Ziekenhuis, het Centraal Militair Hospitaal en de Medische Faculteit van de Universiteit Utrecht. De in totaal medewerkers werken verspreid over twintig gebouwen. Deze gebouwen hebben een totale vloeropper vlakte van m 2. De zorginstelling telt duizend bedden en voert jaarlijks operaties per jaar uit. Dagelijks komen er 1450 patiënten voor poliklinische behandeling. Schuiven en puzzelen Voor het nieuwe secundaire datacenter zal het UMC Utrecht uit een ander vaatje moeten tappen. Van den Heuvel: Het liefst zou ik het primaire datacenter kopiëren, maar we hebben geen budget om weer nieuwbouw te realiseren. Dus moet een van de twee oude computerruimtes in het pand van het UMC worden verbouwd en daar hebben we te maken met een heel andere situatie. We kunnen daar bijvoorbeeld niet in de hoogte bouwen en zullen met andere oplossingen moeten komen om een lage PUE te realiseren. Een andere uitdaging is dat de secundaire ruimte in bedrijf zal worden verbouwd. Dat betekent veel schuiven en puzzelen, maar daar maak ik me niet zo druk om. We hebben bewezen dat we daar goed in zijn: het nieuwe datacenter hebben we in gebruik genomen zonder dat iemand er iets van heeft gemerkt. Dus je gaat systemen verplaatsen en ineens is alles operationeel en werkt alles vlekkeloos. Dat is vrij extreem, maar de dienstverlening gaat dan ook keihard door. Volgens Van den Heuvel is het succes voor een belangrijk deel toe te schrijven aan de projectleider die het UMC Utrecht in de arm heeft genomen en aan een goede dialoog tussen alle partijen die meedoen. Het is lastig om partijen met verschillende inzichten zoals een bouwclub die geen kennis heeft van IT en een IT-club die geen kennis heeft van bouwen bij elkaar te krijgen. Die twee werelden hebben we bij elkaar gebracht door de projectleider IT bij te schakelen bij het bouwteam zodat je weet wat er op de werkvloer gebeurt. We hebben bovendien wekelijks overleg gevoerd met alle betrokken partijen zodat je altijd zicht hebt in de stand van zaken. Daardoor is er ook op tijd opgeleverd. Ferry Waterkamp is freelance journalist /

18 data is de toekomst! Weet vandaag wat klanten morgen willen: De analyse van real-time gegevens levert essentiële informatie op over het gedrag van uw klanten. Door middel van Big Data management, is een snelle analyse van data mogelijk, waardoor een onderneming snel kan reageren en meer kansen kan benutten. Dit betekent dat u gericht kunt werken aan de producten die uw klanten in de toekomst eisen.

19 ZERO DISTANCE THE NEW PROXIMITY TO CUSTOMERS

20 advertorial Verizon: Cloud Control Verizon ontwikkelde met Verizon Cloud een platform dat uitgaat van de afnemer. Die krijgt naast ultieme beschikbaarheid, controleerbare performance en optimale veiligheid een grote mate van controle over zijn cloud. Het nieuwe platform heeft een geheel nieuw opgezette IaaS-architectuur die gebruikmaakt van een zeer compacte, op software gebaseerde structuur van zelfhelende redundante componenten. Het is die fouttolerante omgeving die het voor de gebruiker mogelijk maakt meer controle over de infrastructuur te hebben. Regelbare performance Het fundamentele idee achter Verizon Cloud, dat bestaat uit Verizon Cloud Compute en Verizon Cloud Storage, is om de afnemer meer in de driver s seat te zetten. Deze heeft bijvoorbeeld directe toegang tot extra rekenkracht en kan hogere performance reserveren voor storage en networking. Dat gebeurt allemaal vanaf een dashboard, de Cloud Manager, feitelijk een API voor elke virtuele machine die de applicatie performance van de gebruiker aanpast én zorgt voor correcte facturatie. De business kan dus zelf beslissen of en wanneer ze extra budget beschikbaar wil stellen om de performance van bijvoorbeeld applicaties met directe klantcontacten al dan niet tijdelijk te verhogen. Met de Cloud Manager kunnen ook virtuele machines worden gecreëerd, 22 T H E B I G D A T A C E N T E R B O O K