Zoetermeer, 10 februari Jaarplan SBB 2017

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Zoetermeer, 10 februari Jaarplan SBB 2017"

Transcriptie

1 Zoetermeer, 10 februari 2017 Jaarplan SBB 2017

2 Inhoudsopgave 1. Voorwoord Inleiding Ambities tot Algemeen Beleidsagenda SBB Doorontwikkeling SBB Missie en visie Thema s Sturen op resultaten Beroepspraktijkvorming Doelstelling Adviezen thema beroepspraktijkvorming Erkennen van leerbedrijven Bevorderen kwaliteit leerbedrijven Bpv-binnendienst Modernisering e-dienstverlening Stagemarkt Kwalificeren en examineren Doelstellingen Adviezen thema kwalificeren en examineren Ontwikkelen en onderhouden kwalificatiestructuur Thema Entree Arbeidsmarkt-, beroepspraktijkvormings- en doelmatigheidsinformatie Doelstellingen Adviezen over arbeidsmarkt-, beroepspraktijkvormings- en doelmatigheidsinformatie Genereren van arbeidsmarkt-, beroepspraktijkvormings- en doelmatigheidsinformatie Sectoractiviteiten en sectorkamers Servicedesk Regionale aanpak Studenten Additioneel gefinancierde activiteiten Meld- en expertisepunt specialistisch vakmanschap Diplomawaardering en onderwijsvergelijking Toetsingskamer Boris Stagefonds zorg City deals MBO Portal Interne organisatie Algemeen Hrm en cultuur Communicatie Transitie Bijlage A Samenvatting jaarplannen 2017 sectorkamers 26 Jaarplan SBB 2017 Pagina 2 van 32

3 1. Voorwoord De goede aansluiting van het beroepsonderwijs op de arbeidsmarkt en vervolgonderwijs is voor studenten, het bedrijfsleven en het beroepsonderwijs, van existentieel belang. En dat in een tijd en een samenleving waarin zich voortdurend grote veranderingen voordoen en het steeds moeilijker is of lijkt om de ontwikkelingen in beroepen en op de arbeidsmarkt te duiden en te voorspellen. Waardevaste diploma s en toch flexibel inspelen op die ontwikkelingen, dat is de uitdaging waar het beroepsonderwijs voor staat. Technologische ontwikkelingen leiden regelmatig tot de verzuchting dat mbo-functies meer en meer verdwijnen. Technologie zal in ieder geval invloed hebben op de aard en samenhang van functies. In het licht van de verwachte economische groei is wat ons betreft het vraagstuk voor de komende jaren: kan het beroepsonderwijs in het komende decennium in de behoefte van het bedrijfsleven aan mbo-kandidaten voorzien? Niet alleen initieel, maar ook via een leven lang ontwikkelen. De beste stages en leerbanen, flexibele kwalificatiedossiers en keuzedelen en adequate arbeidsmarktinformatie zijn hiervoor een belangrijke basis. En tafels, waar beroepsonderwijs en bedrijfsleven de ontwikkelingen delen en afspraken maken over hoe de aansluiting in en tussen beroepsonderwijs en bedrijfsleven het beste vorm kan krijgen. SBB dus. André Timmermans algemeen directeur Gerrit Veneboer directeur beleid Jaarplan SBB 2017 Pagina 3 van 32

4 2. Inleiding Een nieuwe samenwerkingsorganisatie vraagt om een ambitieus jaarplan. In 2016 is veel bereikt. De eerste oplevering van het huis SBB staat. SBB blijft aan het huis doorbouwen en maakt het nu gereed voor de toekomst. Een belangrijk punt op de agenda is dan ook de inrichting van de bestuurlijke structuren en de taken van SBB. Werkt de bestuurlijke inrichting of is op onderdelen een verbouwing noodzakelijk? Lopen de gemaakte afspraken? Hoe kan de samenwerking van onderwijs en bedrijfsleven nog beter functioneren? Actuele ontwikkelingen in 2017, zoals de uitkomsten van de bestuurlijke evaluatie: doorontwikkeling SBB 1, kunnen van invloed zijn op het jaarplan. Voor 2017 liggen er allerlei kansen om te laten zien hoe onderwijs en bedrijfsleven bijdragen aan de maatschappij. Neem het thema leven lang ontwikkelen. De kwalificatiestructuur en de keuzedelen hebben de flexibiliteit en bijzondere mogelijkheden in zich, om onderwijs ook in eenheden aan te bieden. Mogelijkheden waardoor studenten en werknemers zich kunnen bijscholen en omscholen om nu, maar ook in de toekomst, klaar te zijn voor de wensen van de arbeidsmarkt. Het advies over de certificaten was de eerste stap. In 2017 volgen nieuwe voorstellen vanuit onderwijs en bedrijfsleven om de noodzakelijke stappen te nemen die de arbeids- en scholingsmarkt van hen verwachten. Onafhankelijke informatievoorziening aan studenten, instellingen en bedrijven is een ander belangrijk thema. Alle politieke partijen hebben het onderwerp hoog in het vaandel staan en onderwijs en bedrijfsleven verenigd binnen SBB hebben bij uitstek veel in huis om voor een flinke bries te zorgen. Zo levert SBB informatie over kansen op de arbeidsmarkt, beschikbare stages en de inhoud van beroepen en ontwikkelt SBB beroepenfilmpjes. SBB betrekt bij de ontwikkeling van de producten gebruikersgroepen en relevante actoren, zoals branches en sectorkamers. Als centraal en onafhankelijk informatiepunt gaat SBB studenten, scholen, decanen en bedrijven bij elkaar brengen. Verder richt SBB zich in 2017 op een betere aansluiting tussen vmbo en mbo. De informatievoorziening over mbo-beroepen is een eerste concrete actie. Daarnaast werken onderwijs en bedrijfsleven in SBB aan leerwerktrajecten in het vmbo, die via de leerbedrijven kansen kunnen bieden voor doorlopende leerlijnen richting het mbo. De sectorkamers hebben de sectorale kennis en expertise in huis om de doorstroom van vmbo-profielen naar mbo-kwalificatiedossiers te bevorderen. Waar gewenst wordt het vmbo actief bij het overleg in de sectorkamers betrokken. In het jaarplan is ook aandacht voor de projecten die SBB uitvoert. Het jaarplan sluit af met de activiteiten van de interne organisatie. 1 Zie paragraaf 3.3. Jaarplan SBB 2017 Pagina 4 van 32

5 3. Ambities tot Algemeen Beroepsonderwijs en bedrijfsleven werken in SBB samen met als doel dat studenten de beste praktijkopleiding met uitzicht op een baan krijgen en dat bedrijven nu en in de toekomst beschikken over de vakmensen die ze nodig hebben. Ambitie is dat SBB in 2018 een toonaangevende organisatie is die haar dienstverlening aanbiedt in een optimale balans tussen online services en persoonlijk contact. In 2018 waarderen leerbedrijven, studenten, onderwijs en stakeholders de resultaten, producten en dienstverlening van SBB positief en kennen zij SBB toegevoegde waarde toe. SBB maakt de relatie tussen beroepsonderwijs en bedrijfsleven transparant, zowel wat betreft arbeidsmarktontwikkelingen en ontwikkelingen in beroepen als op het concrete niveau van stages en leerbanen. SBB doet dat op onafhankelijke, professionele, toekomstgerichte en innovatieve wijze. Op deze manier zorgt SBB voor de verbinding tussen beroepsonderwijs en bedrijfsleven. SBB is een door de overheid gefinancierde organisatie met publieke taken en gefinancierd met alleen publieke middelen Beleidsagenda SBB Het bestuur SBB heeft in juni 2015 de Beleidsagenda SBB vastgesteld. In deze agenda voor de middellange termijn geven het mbo en het georganiseerde bedrijfsleven samen vorm aan de toekomst. Uitgangspunt was de koers die SBB de afgelopen periode heeft ingezet. De ambitie in de periode tot 2018 is om op vier terreinen (de beleidsadviestaak en de drie wettelijke uitvoeringstaken) resultaten neer te zetten. In de Beleidsagenda zijn vijf aanverwante thema s benoemd die voortvloeien uit de wettelijke taken en die de komende periode verkend kunnen worden: a. de ontwikkeling van de bbl b. de positie van de praktijkopleiders c. het vraagstuk van een leven lang ontwikkelen d. de samenwerking in de beroepskolom e. het gebruik van de kennisinfrastructuur van SBB De Beleidsagenda dient als basis voor de jaarplannen van de teams Doorontwikkeling SBB De nieuwe SBB is op 1 augustus 2015 van start gegaan. Het algemeen bestuur heeft toen bij een aantal thema s besloten om na enige tijd een evaluatie uit te voeren. Deze evaluatie wordt onder de titel Doorontwikkeling SBB in 2017 uitgevoerd met als basis de startnotitie 2 d.d. 14 november Het bestuur heeft een begeleidingscommissie ingesteld en een externe procesbegeleider benoemd. De planning is dat het algemeen bestuur in september 2017 besluiten neemt, zodat eventuele wijzigingen in het vierde kwartaal van 2017 worden geïmplementeerd. Uitgangspunt van de doorontwikkeling SBB is dat het huis SBB, de bestuurlijke structuur en het faciliteren daarvan door de werkorganisatie, staat. Het is de eerste oplevering en waar nodig worden nu verbeteringen doorgevoerd. Is op onderdelen een verbouwing noodzakelijk? Werken de gemaakte afspraken en waar/hoe kan dit beter? Hoe kan de samenwerking van onderwijs en bedrijfsleven (nog) beter gaan functioneren? Hoe ervaren de geledingen in SBB de ondersteuning van de werkorganisatie? 2 Vastgesteld door het algemeen bestuur SBB in november Jaarplan SBB 2017 Pagina 5 van 32

6 3.4. Missie en visie In 2018 is SBB voor student, leerbedrijf en onderwijsinstelling onmisbaar en: heeft SBB de volgende resultaten gerealiseerd: o elke student heeft op tijd een passende stage of leerbaan van een kwalitatief hoog niveau gevonden bij zijn beroepsopleiding o het mbo kent actuele dossiers die aansluiten op de arbeidsmarkt, uitvoerbaar zijn in het onderwijs en die studenten zowel een goede start als een duurzame inzet op de arbeidsmarkt geven o sectoraal, regionaal en landelijk is eenduidige en unieke informatie beschikbaar over het onderwijs en de stage- en arbeidsmarkt, zodat studenten, onderwijs en bedrijven de juiste keuzes kunnen maken is SBB het expertisecentrum dat: o kennis heeft en verder ontwikkelt over het beroepsonderwijs, in het bijzonder over de thema s praktijkleren, kwalificeren en examineren en stage- en arbeidsmarktinformatie o nieuwsgierig is en actief met beroepsonderwijs en bedrijfsleven (verenigd in SBB) door het werkveld gewenste innovaties wil onderzoeken en/of uitvoeren o sectoraal, regionaal en landelijk binnen de samenwerkingsorganisatie SBB de oplossingen vindt voor geagendeerde knelpunten in de aansluiting van het beroepsonderwijs op de arbeidsmarkt is SBB een moderne toonaangevende organisatie: o met medewerkers die verbindend, adaptief en kundig zijn en die met passie, vol trots en plezier werken o met medewerkers die flexibel inzetbaar zijn op zowel bestaande taken als op nieuw gevraagde activiteiten o die dienstverlening baseert op blended services en een optimale balans tussen online en persoonlijke dienstverlening (face-to-face) biedt spreken studenten, onderwijsinstellingen, leerbedrijven en stakeholders uit: o de resultaten, producten en dienstverlening van SBB positief te waarderen o dat SBB in hun ogen excellent functioneert o waardering te hebben voor de toegevoegde waarde van SBB 3.5. Thema s Concrete onderwerpen voor onderwijs en bedrijfsleven in 2017 zijn: producten en diensten ontwikkelt SBB in coproductie met scholen, leerbedrijven, studenten en stakeholders vraaggerichte herkenbare SBB-aanpak in de regio flexibilisering keuzedelen dienstverlening is altijd de ideale mix tussen online, call en face-to-face in combinatie met persoonlijk contact SBB verbindt de regio met de sectoren de actualiteit en kwaliteit van het databestand is op orde passend pakket arbeidsvoorwaarden voor de medewerkers SBB als lerende organisatie en leerbedrijf er is een heldere rolverdeling tussen bestuur, sectorkamers en marktsegmenten eenduidiger erkennen Jaarplan SBB 2017 Pagina 6 van 32

7 3.6. Sturen op resultaten Het laten slagen van de missie en visie vraagt om een duidelijk beeld van de concrete resultaten die SBB wil bereiken, en om het inzichtelijk maken in hoeverre de doelstellingen worden bereikt. Dit is niet alleen relevant voor SBB zelf, maar dit is ook nodig voor de verantwoording die SBB over de uitvoering van de wettelijke taken aflegt aan de subsidieverlener OCW, de Onderwijsinspectie en andere stakeholders. Er is gekozen voor de balanced scorecard als methodiek om prestatie-indicatoren in beeld te brengen. Prestatie-indicatoren zijn echter geen doel op zich. Zij maken deel uit van de planning- en controlcyclus om te kunnen monitoren of de beoogde doelstellingen worden bereikt. Ervaringen uit 2016 zijn verwerkt in de planning- en controlcyclus, om dit proces zo verder te verbeteren. Voor 2017 zal het aspect van het monitoren en analyseren van externe en interne ontwikkelingen meer expliciete aandacht krijgen in de planning- en controlcyclus. Doel hiervan is om nog beter risicogestuurd te kunnen werken en kansen tijdig te zien en te benutten. Sturing vindt plaats op de volgende kritische prestatie-indicatoren (KPI s): Kritische prestatie-indicator Norm Realisatie 1. Afwijking realisatie ten opzicht van de vastgestelde begroting (onderdeel financiële rapportage) 2. Verhouding bezetting ten opzichte van de vastgestelde formatie (onderdeel financiële rapportage) 3. Klanttevredenheid extern (onder andere bedrijven, scholen en belanghebbenden) 4. Aantal bezoeken aan leerbedrijven door adviseurs praktijkleren 5. Aantal bezoeken aan scholen door adviseurs praktijkleren 6. Percentage van aangevraagde erkenningen dat binnen 10 werkdagen verwerkt wordt 7. Aantal erkende leerbedrijven voor Borisdoelgroep 8. Aantal erkende leerbedrijven voor vmbo leerwerktrajecten 9. Percentage ontwikkelde keuzedelen binnen een doorlooptijd van 3 maanden 10. Aantal gevalideerde kwalificatiedossiers 11. Percentage van bpv-bezwaren die tijdig afgehandeld zijn 12. Aantal afgehandelde aanvragen voor een diplomawaardering 13. Aantal bezoekers op de SBB-websites (o.a. en Stagemarkt.nl) % % % nntb 90% % aantallen 2016 Jaarplan SBB 2017 Pagina 7 van 32

8 4. Beroepspraktijkvorming SBB zorgt voor voldoende en goede stages en leerbanen voor studenten met perspectief op werk Doelstelling a. SBB draagt zo veel mogelijk zorg voor de beschikbaarheid van een toereikend aantal leerbedrijven en organisaties van voldoende kwaliteit die de beroepspraktijkvorming verzorgen (erkennen van leerbedrijven) b. SBB bevordert de kwaliteit van erkende leerbedrijven 4.2. Adviezen thema beroepspraktijkvorming De thema-adviescommissie Beroepspraktijkvorming en de sectorkamers richten zich op de volgende onderwerpen: Het monitoren van de afspraken uit het BPV Protocol en verzamelen van signalen over de uitwerking en toepassing van de afspraken op de werkvloer. Het adviseren over oplossingsrichtingen voor bpv-knelpunten en de aanpassingen van het erkenningsreglement zelf en de sectorale aanvullingen om te komen tot een eenduidig en uitvoerbaar erkenningsreglement. Het adviseren over de deskundigheidsbevordering van de praktijkopleiders van leerbedrijven en bpv-begeleiders van onderwijsinstellingen om de kwaliteit en inzetbaarheid te vergroten. Het verbeteren van de respons en daarmee de gebruikswaarde van de informatie door scholen, leerbedrijven en SBB zelf uit de bevraging van leerbedrijven over de kwaliteit van de bpv in het kader van de BPV Monitor. Dit met als doel om de kwaliteit van leerbedrijven te verbeteren. Onderwijs en bedrijfsleven duiden gezamenlijk op basis van de arbeidsmarkt-, beroepspraktijkvormings- en doelmatigheidsinformatie de gesignaleerde tekorten en overschotten aan stageplaatsen en leerbanen. Naar aanleiding hiervan worden activiteiten benoemd voor het realiseren van voldoende kwalitatief goede leerplaatsen. SBB stelt kennis beschikbaar aan onderwijs en bedrijfsleven over moderne vormen van praktijkleren. Specifieke aandacht gaat hierbij uit naar situaties als onderdeel van of ter voorbereiding op de beroepspraktijkvorming van studenten Erkennen van leerbedrijven Er zijn ongeveer erkende leerbedrijven. Op basis van ervaringscijfers is de inschatting dat er tot nieuwe erkenningen per jaar zijn. SBB erkent ook leerbedrijven voor vmboleerwerktrajecten. Het erkennen van leerbedrijven gebeurt aan de hand van het reglement erkenning leerbedrijven. Een nieuwe erkenningsaanvraag neemt inclusief administratieve afhandeling ongeveer een dagdeel in beslag en gaat altijd gepaard met een fysiek bezoek aan het leerbedrijf. In ongeveer gevallen wordt een erkenning ingetrokken. Dit laatste leidt naar verwachting tot circa 250 klachten, 50 bezwaarprocedures en een enkele beroepszaak per jaar. De bpv-dienstverlening geschiedt online via , telefonisch of persoonlijk contact. Het bpv-proces wordt uitgevoerd in zeven sectorunits met 432 adviseurs praktijkleren. In 2017 wordt de nieuwe SBB dienstverlening geïmplementeerd en geborgd zal in het teken staan van verdere ontwikkeling en innovatie. Jaarplan SBB 2017 Pagina 8 van 32

9 Leerbedrijven, scholen, studenten, stakeholders en medewerkers SBB worden ondersteund door het CRM-systeem Artus. Medio 2017 wordt dit systeem vervangen en implementeert SBB een nieuw CRMsysteem waarmee SBB haar dienstverlening verder kan verbeteren Bevorderen kwaliteit leerbedrijven De activiteit erkennen van leerbedrijven is onlosmakelijk verbonden met de activiteit bevordering kwaliteit van leerbedrijven. Als er naar de mening van onderwijs en bedrijfsleven voldoende kwalitatief goede leerbedrijven zijn, worden er minder nieuwe leerbedrijven erkend. Het bevorderen van de kwaliteit van de leerbedrijven gebeurt door: adviseren en herbeoordelen van leerbedrijven door gesprekken, contact op afstand en online ondersteuning het werken van de adviseurs praktijkleren volgens de SBB-methode (waarbij de klant centraal staat) permanente educatie, onder andere via het certificeren van de adviseur praktijkleren per branche, ook is er aandacht voor casuïstiek rondom het erkennen coaching van circa praktijkopleiders met gesprekken, informatiebijeenkomsten en e-learning afstemmen vraag en aanbod leerplaatsen met het onderwijs, zodat er per opleiding voldoende leerplaatsen beschikbaar zijn initiëren en faciliteren van de samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven in de regio verzamelen informatie over arbeidsmarkt, bpv en doelmatigheid verzamelen data van gebruikers kwalificatiedossiers de ervaringen van leerbedrijven met de dossiers worden gebruikt voor verbetering van de dossiers leveren van gegevens aan de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland voor de uitvoering van de subsidieregeling praktijkleren Alle activiteiten zijn gericht op de verbetering en verdere ontwikkeling van een goed opleidingsklimaat in de leerbedrijven. Zo veel als mogelijk worden bedrijven bezocht als er een student is. Jaarlijks worden naar schatting kwaliteitsgesprekken gevoerd met leerbedrijven die eventueel kunnen leiden tot een herbeoordeling. Met ieder leerbedrijf zijn er ongeveer twee contactmomenten per jaar. Deze contactmomenten kunnen ook leiden tot een persoonlijk bezoek. Actie voor leerbanen In navolging op de actie BBL Alert in 2016 onderneemt SBB ook actie om voldoende leerbanen beschikbaar te hebben. Ook inventariseert SBB eventuele knelpunten en onderneemt zij actie waar nodig in de uitvoering dan wel via de taskforce BBL. Knelpunten die de kaders raken worden voorgelegd aan de thema-adviescommissie Beroepspraktijkvorming. Grote accounts en zzp ers SBB faciliteert scholen onder andere door afspraken te maken tussen de adviseurs praktijkleren, docenten en bpv-coördinatoren. Ook is er bij SBB een aanspreekpunt voor de school. Daarnaast faciliteert SBB grote leerbedrijven, bedrijven met meerdere vestigingen en samenwerkingsverbanden om zelf regie te voeren op de kwaliteit en het beheer van de filialen danwel aangesloten leerbedrijven. Bedrijven hebben een eigen aanspreekpunt en kunnen effectief afspraken maken over verschillende soorten erkenningen en andere bpv-wensen. Deze nieuwe aanpak zal in 2017 intensiever worden ingezet. Ook ondersteunt SBB zzp ers en kleine leerbedrijven om hun kennis en kunde over te brengen op studenten en minimaliseert zo hun beheerslast. Jaarplan SBB 2017 Pagina 9 van 32

10 Internationale bpv In 2016 zijn er heldere afspraken gemaakt over de samenwerking en de erkenningen van internationale stages. In 2017 ondersteunt SBB de scholen op basis van de ervaringen die zijn opgedaan in de pilots. SBB bevordert de internationale (stage)mobiliteit en evalueert en optimaliseert in samenspraak met het onderwijs en bedrijfsleven de werkwijze van de portfolio-erkenning van buitenlandse leerbedrijven. De internationale-bpv-adviseurs krijgen verdere training waaronder Engelstalige conversatie via moderne communicatiemiddelen. Producten van SBB komen vertaald beschikbaar. Professionaliseren praktijkopleiders SBB verzorgt basisworkshops voor praktijkopleiders zodat de kwaliteit van de beginnende praktijkopleider wordt verhoogd. Hierbij blijft SBB binnen de kaders van de wettelijke taakstelling en treedt SBB niet in concurrentie met de markt. In 2017 gaat SBB door met het aanbieden van deze workshops. Ook is er een online tool voor de praktijkopleider: SBB Stagecoach. Deze ondersteunt de praktijkopleider in zijn dagelijkse werk als begeleider van de student op stage. Beste leerbedrijf en beste praktijkopleider SBB promoot de kwaliteit van leerbedrijven onder meer door het in opdracht van OCW organiseren van de jaarlijkse prijsuitreiking voor het beste leerbedrijf en de beste praktijkopleider van Nederland Bpv-binnendienst De basis voor goed relatiebeheer is de kwaliteit van de beschikbare data. SBB zorgt voor een relatiebestand met actuele en juiste gegevens. De bpv-binnendienst van SBB pakt dit in 2017 voortvarend op. Hiermee krijgt SBB betere respons en zuiverdere analyses. De binnendienst zal verder de online dienstverlening voor niet-actieve leerbedrijven verzorgen. De bpv-binnendienst van SBB richt zich op het verbinden van de bpv-sectorunits op het gebied van procesbeheer, functioneel beheer en rapportages, klachtenregistratie en gebruikersondersteuning Modernisering e-dienstverlening De komende jaren staat SBB voor de uitdaging haar dienstverlening te moderniseren. De snelheid van ontwikkelingen in de technologie en de daarmee gepaard gaande snel veranderde eisen die scholen, bedrijven, studenten en belanghebbenden stellen aan de dienstverlening van SBB zijn hierin één aspect. Een ander aspect is dat SBB door de transitie naar één uitvoeringsorganisatie, haar resources op een efficiëntere wijze wil inzetten om de kwaliteit van de dienstverlening te verbeteren. Om dit te bereiken is het programma Modernisering dienstverlening ingericht. Met dit programma groeit SBB toe naar een mix van face-to-face en online dienstverlening (blended dienstverlening) afgestemd op de gebruikers en hun behoeften. SBB wil hiermee dé verbindende schakel zijn tussen beroepsonderwijs, bedrijfsleven en student zodat op een efficiënte en effectieve wijze de gezamenlijke doelen van partijen gerealiseerd worden. Dit programma betreft de volgende productgroepen van SBB: Stagemarkt.nl, beroepspraktijkvorming, kwalificeren en examineren en informatiediensten. In 2016 heeft SBB gewerkt aan quick wins. Een voorbeeld hiervan is de app MijnSBB, waarmee snel en eenvoudig de beschikbare leerplaatsen onderhouden kunnen worden. Jaarplan SBB 2017 Pagina 10 van 32

11 In 2017 legt SBB de verdere basis voor de blended dienstverlening waaronder het ontwikkelen van e-learning voor praktijkopleiders, verdere implementatie van de kwaliteitskaart en een zelfscan voor leerbedrijven Stagemarkt.nl SBB zorgt voor een goed vindbaar en actueel aanbod van beschikbare stages en leerbanen op Stagemarkt.nl ( unieke bezoekers per jaar), waarbij studenten kunnen selecteren op regio en opleiding. Leerbedrijven kunnen zelf via MijnSBB gegevens raadplegen en wijzigen. Daardoor worden de gegevens voor studenten nog actueler. Studenten kunnen hun profiel plaatsen zodat leerbedrijven studenten die een stageadres nodig hebben dat kunnen vinden. Op deze wijze kunnen bedrijven en studenten elkaar vinden en verhoogt het de kans op een succesvolle match. Voor scholen komt er meer inzicht in de beschikbare leerplaatsen. Ook bereidt SBB Stagemarkt.nl verder uit met tools ter ondersteuning, zoals e-learningmodules. SBB stelt via de bpv-portal Onderwijs informatie beschikbaar over erkende leerbedrijven, bijvoorbeeld wat daar geleerd kan worden en welke leerplaatsen er beschikbaar zijn. De functionaliteiten van Stagemarkt.nl kunnen door scholen via White Label aan eigen studenten beschikbaar gesteld worden. Aanvullend wil SBB ook informatie bieden over andere (leer)mogelijkheden in het leerbedrijf, zoals de mogelijkheid tot het volgen van een keuzedeel in de bpv. SBB wil leerbedrijven stimuleren deze informatie te delen en wil scholen aanmoedigen gebruik te maken van de beschikbare informatie. Jaarplan SBB 2017 Pagina 11 van 32

12 5. Kwalificeren en examineren SBB geeft scholen, leerbedrijven en examenleveranciers duidelijk inzicht in wat mbo-studenten nu en de komende jaren moeten kennen en kunnen; kwalificatiedossiers en keuzedelen vormen hiervoor de basis Doelstellingen De herziene kwalificatiedossiers inclusief keuzedelen vormen de basis voor mbo-opleidingen. Keuzedelen kunnen iedere drie maanden worden toegevoegd aan de kwalificatiestructuur. Voor kwalificatiedossiers ligt in 2017 de nadruk meer op onderhoud. Ook de evaluatie van de toepassing en bruikbaarheid van examenprofielen in relatie tot de beleidsontwikkelingen op het gebied van de examenkwaliteit mbo valt daaronder Adviezen thema kwalificeren en examineren De thema-adviescommissie Kwalificeren en examineren en de sectorkamers richten zich in 2017 onder andere op de volgende onderwerpen: De facilitering van een leven lang ontwikkelen, benutting van de kwalificatiestructuur voor werkenden en werkzoekenden Een sterke, innovatieve economie is gebaat bij een beroepsbevolking die beschikt over actueel vakmanschap. Dat vraagt van mensen dat ze bereid zijn om een leven lang te ontwikkelen, en dat vraagt om opleidingstrajecten die hen daartoe in staat stellen. Dit thema is speerpunt van het kabinet en staat tevens op de agenda van verschillende adviesorganen. Voor SBB is in dit verband de flexibiliteit van de kwalificatiestructuur aandachtspunt. Uitdaging is om de inhoud van de diploma-eisen in verschillende vormen en voor verschillende doelgroepen beschikbaar te stellen. De opbouw van kwalificaties in kerntaken en werkprocessen en de introductie van keuzedelen maken het mogelijk om maatwerk opleidingstrajecten in te richten. Ook de mogelijkheid die de minister van OCW heeft om formeel erkende certificaten te koppelen aan logisch samenhangende delen binnen kwalificaties draagt bij aan de ambitie om een leven lang ontwikkelen te stimuleren en om de inzetbaarheid van werkenden op alle niveaus te garanderen. Invoering van de herziene kwalificatiestructuur, met name rondom keuzedelen en examinering De vernieuwde mbo-opleidingen, waar keuzedelen een onderdeel van vormen, zijn van start gegaan. SBB blijft zich richten op de oplossing van vraagstukken rondom de implementatie en het aanpakken van kwesties die daaruit voortvloeien. Zo zullen in een aantal kwalificatiedossiers beroepsvereisten op een andere wijze verwerkt worden. Ook optimalisering van het proces keuzedelen, de monitoring van het aanbod en de vraag of regie nodig is, is een agendapunt voor de thema-adviescommissie. In welke mate voorziet het aanbod van keuzedelen in de behoefte om snel te kunnen reageren op regionale arbeidsmarktwensen en innovaties in de beroepsuitoefening? Welke adviezen van onderwijs en bedrijfsleven in SBB kunnen bijdragen aan verdere verhoging van de kwaliteit van examinering, ook voor keuzedelen en in het licht van leven lang ontwikkelen? Jaarplan SBB 2017 Pagina 12 van 32

13 De samenwerking in de beroepskolom, programmatische aansluiting vmbo-mbo-hbo Het is de verantwoordelijkheid van SBB om bij het onderhoud van kwalificaties acht te slaan op de aansluiting tussen opleidingen in het vmbo en het hbo. Vertegenwoordigers van die onderwijsvelden moeten worden geraadpleegd. De samenwerking met de Stichting Platforms vmbo heeft geleid tot functionele vertegenwoordiging van het vmbo binnen alle gremia van SBB. Onderwerpen die relevant zijn voor het vmbo of de aansluiting vmbo-mbo kunnen worden besproken in aanwezigheid van het vmbo. Voor het hoger onderwijs gaat het voor SBB vooral om keuzedelen die het studiesucces van mbogediplomeerden die verder leren in het hbo te vergroten zowel richting bachelor als richting de Associate degree. In het vmbo is een vergelijkbaar vernieuwingstraject doorlopen als in het mbo: enerzijds meer transparantie in examenprogramma s, anderzijds meer flexibiliteit met keuzevakken. SBB benut haar kennis en infrastructuur voor het versterken van programmatische aansluiting in de beroepskolom. Dit vormt de grondslag voor het toetsen van de keuzevakken vmbo als additionele taak. Tevens bespreken sectorkamers waar nodig knelpunten in de programmatische aansluiting vmbo-mbo op grond van de beroepsgerichte examenprogramma s vmbo en de herziene kwalificatiedossiers als onderdeel van de wettelijke taken ten aanzien van de kwalificatiestructuur en adviseren aan het bestuur SBB. De informatie over kansen op werk en stage, die SBB al ontwikkelt, is beschikbaar voor beroepenoriëntatie van vmbo-leerlingen Ontwikkelen en onderhouden kwalificatiestructuur Met de kwalificatiestructuur kunnen onderwijs en bedrijfsleven flexibel inspelen op regionale en technologische ontwikkelingen. In de sectorkamers worden deze ontwikkelingen besproken, en aan de hand van een SBB-onderhoudsagenda ontwikkelt en onderhoudt SBB de kwalificatiestructuur. In jaar 2017 gaat het om: Onderhoud aan circa 20% van de kwalificatiedossiers op basis van het meerjarenonderhoudsplan en veranderingen in arbeidsmarkt of wet- en regelgeving. o Onderhouden van kwalificatiedossiers inclusief verantwoordingsinformatie en examenprofielen o Het aanpassen van de resterende kwalificatiedossiers van de status-quolijst o Uitvoeren van arbeidsmarktonderzoek vooruitlopend op onderhoud van dossiers in 2018 Het ontwikkelen van enkele nieuwe kwalificatiedossiers aansluitend op de innovaties en de flexibele arbeidsmarkt. Dit gebeurt op basis van besluitvorming in de sectorkamers. o Ontwikkelen van nieuwe kwalificaties inclusief verantwoordingsinformatie en examenprofielen o Uitvoeren van arbeidsmarktonderzoek als basis voor de nieuwe kwalificaties Het ontwikkelen en onderhouden van ongeveer 200 keuzedelen. Nieuwe (regionale) keuzedelen en onderhoud van bestaande keuzedelen. Het ondersteunen van ongeveer 250 (regionale) voorstellen voor ontwikkeling en/of koppeling van keuzedelen. SBB stelt expertise actief ter beschikking bij indienen en bijstellen van het voorstel voor de besluitvorming in de sectorkamers. Dit doet SBB door het geven van voorlichting en advies aan indieners, het meedenken bij ideevorming (de aanname is dat hiervan er 200 daadwerkelijk ontwikkeld worden). Publiceren van herziene kwalificatiedossiers en keuzedelen, inclusief onderliggende verantwoordingsinformatie en examenprofielen, via kwalificaties.s-bb.nl. SBB hanteert één centrale methodiek voor kwalitatieve monitoring van de arbeidsmarkt. Jaarplan SBB 2017 Pagina 13 van 32

14 SBB heeft een adviespunt voor onderwijs en bedrijfsleven over de herziene kwalificatiestructuur en ondersteuning bij de ontwikkeling en koppeling van keuzedelen die door derden zijn geïnitieerd. Eén adviespunt voor ondersteuning bij de ontwikkeling van cross-overs Thema Entree De doelgroep van de entreeopleiding wordt gekenmerkt door diversiteit en kwetsbaarheid. Deelnemers in de entreeopleiding hebben geen diploma in een vooropleiding. Het doel is dat de diverse doelgroepen binnen Entree doorstromen naar niveau 2 van het mbo of goed voorbereid zijn op een baan. De thema-adviescommissie Entree adviseert het bestuur van SBB over de aansluiting van de entreeopleiding op vervolgopleidingen en op de arbeidsmarkt. De commissie richt zich op mogelijkheden voor scholen en leerbedrijven om maatwerk en flexibiliteit te bieden. Zo kunnen zij de studenten het beste voorbereiden op hun toekomst. In 2017 zullen de thema-adviescommissies Entree en Kwalificeren en examineren het bestuur van SBB adviseren welke positionering de Entree verdient binnen de SBB-structuur, rechtdoende aan de breedte van de doelgroep en het dossier. Dat betreft enerzijds arbeidsmarktvraagstukken en de positionering van de entreeopleiding (onderhoud van het kwalificatiedossier Entree) in het stelsel. Ook de diploma-eisen op het gebied van taal en rekenen en de (mogelijk remediërende) keuzedelen die daarbij ontwikkeld worden zijn agendapunt. Ook wordt onderzocht hoe te komen tot een sluitende aanpak voor de entreestudenten voor doorstroom in het onderwijs of naar de arbeidsmarkt. Daarbij wordt onder andere ook gekeken naar een mogelijke meerwaarde van de Borissystematiek voor studenten die de stap naar niveau 2 niet kunnen zetten. Anderzijds gaat het om vraagstukken rondom voldoende beschikbaarheid van stageplaatsen in specifieke sectoren zoals zorg en techniek, de aandacht voor begeleiding van deze diverse doelgroep en de ondersteuning van leerbedrijven en praktijkopleiders om deze taak goed uit te voeren. Jaarplan SBB 2017 Pagina 14 van 32

15 6. Arbeidsmarkt-, beroepspraktijkvormings- en doelmatigheidsinformatie SBB geeft studenten, ouders, scholen en bedrijven een goed beeld van de kans op werk na afronding van een opleiding en de kans op stage Doelstellingen SBB stelt onafhankelijke, actuele en toegankelijke informatie beschikbaar over de arbeidsmarkt, de stagemarkt en de aansluiting tussen beroepsonderwijs en bedrijfsleven aan studenten, beroepsonderwijs, bedrijfsleven en andere belanghebbenden Adviezen over arbeidsmarkt-, beroepspraktijkvormings- en doelmatigheidsinformatie De thema-adviescommissie Doelmatigheid en de sectorkamers richten zich op de volgende onderwerpen: Voor een doelmatig aanbod van opleidingen, dat aansluit bij de wensen van de arbeidsmarkt, zet SBB zich in om regio s en sectoren te ondersteunen bij een gerichte dialoog tussen onderwijs en bedrijfsleven. Feiten en cijfers, gelegitimeerd door onderwijs en bedrijfsleven, zijn hiervoor het vertrekpunt. SBB levert en werkt aan de doorontwikkeling van een kwantitatieve gegevensbasis, gevalideerd door onderwijs en bedrijfsleven. Naast het beschikbaar stellen van deze gegevens wil de commissie monitoren hoe de doelmatigheid van het opleidingsaanbod zich in de afgelopen periode ontwikkeld heeft. De commissie wil het belang van een goede dialoog tussen onderwijs en bedrijfsleven faciliteren door het geven van voorlichting over de voorgestane werkwijze. Deze voorlichting zal onder andere in nauwe samenwerking met de sectorkamers plaatsvinden. Daarnaast wordt er vanuit de commissie indien noodzakelijk contact onderhouden met de adviescommissie Macrodoelmatigheid. Op diverse plekken zijn inmiddels goede voorbeelden aan het ontstaan hoe doelmatigheid in de praktijk vorm krijgt. De commissie wil deze goede voorbeelden beschrijven en verspreiden. Aan de hand van de casuïstiek bekijkt de commissie of aanpassing van de werkwijze nodig is. Evaluatie van de aanpak op het gebied van doelmatigheid. Leidt de mix van maatregelen tot een doelmatiger aanbod. De thema-adviescommissie hecht aan het behoud van kleine en unieke opleidingen. De commissie wil hieraan bijdragen door de werkwijze te monitoren. De aanbevelingen rondom de evaluatie Studie in Cijfers in 2016 worden in 2017 opgepakt en zo mogelijk meegenomen in fase 2 van de evaluatie in Genereren van arbeidsmarkt-, beroepspraktijkvormings- en doelmatigheidsinformatie SBB verzamelt informatie uit diverse bronnen waaronder ROA, DUO Schoolverlatersonderzoek, MBO- Kaart en Jobfeed. SBB betrekt hierbij de branches en stemt met hen en andere relevante actoren af hoe de informatie verbeterd kan worden. SBB gaat systematischer gebruikmaken van open data en staat open voor nieuwe bronnen. SBB ontwikkelt en meet de indicatoren Kans op werk voor schoolverlaters en Kans op werk voor de mbo-arbeidsmarkt (beroepsperspectief) en Kans op stage. Als er signalen zijn dat er geen gezamenlijk beeld is over het beroepsperspectief dan gaat SBB actief in overleg. Jaarplan SBB 2017 Pagina 15 van 32

16 Wetenschappelijke commissie In 2016 heeft SBB een eenduidige methodiek ontwikkeld voor de bepaling van Kans op werk. In 2017 gaat de wetenschappelijke commissie van start. Deze commissie adviseert het bestuur over de wetenschappelijke kwaliteit van de modellen Kans op werk en Kans op stage die door SBB zijn ontwikkeld en worden doorontwikkeld. SBB verzamelt de informatie door middel van enquêtes bij leerbedrijven en bij de SBB-adviseurs. Een systeem wordt ontwikkeld om met deze doelgroepen in verbinding te blijven. Het systeem kan een integraal deel worden van onze online dienstverlening. SBB onderzoekt nieuwe methoden om belanghebbenden, zoals leden van marktsegmenten, sectorkamers en kennisinstituten te betrekken bij het signaleren van ontwikkelingen, het verzamelen, interpreteren en verspreiden van informatie. Datawarehouse De interne en externe bronnen worden verwerkt in een datawarehouse. SBB onderhoudt het systeem en beheert de inhoud van dit datawarehouse. Het datawarehouse is de basis voor een veelheid aan (digitale) rapportages. Delen informatie De informatie wordt zowel intern als extern gedeeld via interactieve rapportages op intranet en internet. SBB publiceert een aantal informatieproducten: Studie in cijfers/ bijsluiter SBB Barometer Basiscijfers Jeugd, samen met UWV Sectorkamerrapportages Diverse interactieve digitale rapportages (op intranet en internet) Beroepeninbeeld.nl Ondersteuning sectorkamers en thema-adviescommissies De sectorkamers en thema-adviescommissies worden ondersteund door het leveren van actuele en betrouwbare informatie, feiten en cijfers. Dat gebeurt via periodieke rapportages, uitvoeren van onderzoek conform de vastgestelde jaarplannen en het beantwoorden van ad-hocvragen. SBB betrekt leden van sectorkamers, marktsegmenten en thema-adviescommissies nauw bij het interpreteren van de kennis. Trends en ontwikkelingen In 2017 geeft SBB verder invulling aan trends en ontwikkelingen. Door de combinatie van interne en externe bronnen, kwantitatieve en kwalitatieve informatie, harde en zacht signalen en systematische betrokkenheid van externe partijen zal SBB proactief, toekomstgericht en handelingsgericht kennis en informatie breed beschikbaar maken. Onderzoek met derden SBB ontwikkelt en onderhoudt haar netwerk, onder andere door samen te werken aan brancheonderzoeken. Data van SBB worden onder voorwaarden ter beschikking gesteld. Kennisnetwerk SBB onderhoudt een netwerk met kennis en onderzoeksinstituten. Waar dat kan en past draagt SBB bij aan projecten in de regio, sectoren of landelijk. Jaarplan SBB 2017 Pagina 16 van 32

17 Studie in Cijfers SBB ondersteunt scholen in het kader van het project Studie in Cijfers door het aanleveren van de Studie in Cijfers met actuele gegevens. Daarnaast monitort SBB welke scholen participeren en op welke wijze scholen Studie in Cijfers inzetten in hun voorlichtingsactiviteiten Sectoractiviteiten en sectorkamers SBB verbetert de aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt doordat het bedrijfsleven en onderwijs in sectorkamers resultaatgerichte afspraken maken. De sectorkamers geven binnen de wettelijke en financiële kaders invulling aan de thema s arbeidsmarkt, kwalificeren en examineren, beroepspraktijkvorming en doelmatigheid. De sectorkamers werken zo veel als mogelijk vanuit een gedeeld beeld over de arbeidsmarktontwikkeling in de branches waarvoor zij verantwoordelijkheid nemen. De sectorkamers investeren blijvend in de gezamenlijke verkenning van de trends in deze branches, op basis van gevalideerde cijfers. De activiteiten van de sectorkamers zijn opgenomen in de jaarplannen van de sectorkamers. Deze jaarplannen stroken met het Jaarplan SBB. De ondersteuning bestaat uit het beschikbaar stellen van een secretaris voor de sectorkamers en inzet van de benodigde expertise vanuit de drie wettelijke taken. Er zijn acht sectorkamers: 1. Techniek en gebouwde omgeving 2. Mobiliteit, transport, logistiek en maritiem 3. Zorg, welzijn en sport 4. Handel 5. ICT en creatieve industrie 6. Voedsel, groen en gastvrijheid 7. Zakelijke dienstverlening en veiligheid 8. Specialistisch vakmanschap Voor haar werkzaamheden maakt de sectorkamer gebruik van een functionele netwerkstructuur, onder meer met marktsegmenten. De marktsegmenten vormen de voeding van de sectorkamer en kunnen gevraagd en ongevraagd advies geven. SBB ondersteunt de marktsegmenten. Per 1 januari 2017 zijn er 35 marktsegmenten. Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt In 2017 zal met name worden geïnvesteerd in de dialoog over de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. De respons daarop vanuit het onderwijs, arbeidsmarkt en de nieuwe wetgeving vormt de basis voor het inventariseren van de trends en ontwikkelingen op bovensectoraal en sectoraal niveau. De sectorkamers richten zich op: het actueel houden van het aanbod van kwalificaties als onderdeel van de kwalificatiestructuur het actueel houden van het aanbod van keuzedelen, zodanig dat de wettelijke dekkingsgraad aanwezig is en de keuzedelen zowel op kwalitatief als kwantitatief niveau aansluiten op de behoefte van onderwijs en bedrijfsleven op sectoraal, regionaal dan wel landelijk niveau het bewaken van een voldoende en doelmatig aanbod van leerbedrijven/leerwerkplekken voor de onder het beheer van de sectorkamer vallende kwalificatiedossiers en keuzedelen Jaarplan SBB 2017 Pagina 17 van 32

18 het bewaken van het aanbod van leerwerkplekken voor het vmbo, voorzover deze leerwerplekken binnen het werkterrein van de betreffende sectorkamer vallen het inrichten en onderhouden van een relevant netwerk met als doel deze efficiënt en effectief in te zetten voor onder andere inhoudelijke expertise, trends, ontwikkelingen en draagvlak het tot haar beschikking hebben van valide en relevante informatie betreffende de arbeids- en onderwijsmarkt op zowel kwantitatieve als kwalitatieve aspecten het opstellen van het jaarplan en bijsturen waar nodig voor de functionele aansturing van de uitvoering van de wettelijke taken het inrichten, organiseren, evalueren en faciliteren van haar overleggen gericht op onder andere werkwijze en effectiviteit het (on)gevraagd opstellen van vragen en adviezen aan bestuur en thema-adviescommissies het bespreken van signalen van de adviseurs praktijkleren 6.5. Servicedesk Om de dienstverlening van SBB zo goed mogelijk te ondersteunen is een centrale Servicedesk ingericht waar alle leerbedrijven, scholen en andere klanten terecht kunnen met vragen, opmerkingen en signalen zowel telefonisch of via mail. Zij worden direct geholpen of naar de juiste persoon of bijvoorbeeld sectorkamer doorgeleid binnen SBB of doorverwezen naar de juiste organisatie. De Servicedesk levert direct input aan de organisatie, zodat de dienstverlening van SBB snel kan worden aangepast om aan te sluiten bij de klanten van SBB. De Servicedesk borgt een zorgvuldige afhandeling van alle contacten. Via het vraagvolgsysteem en de telefoonrouterring wordt organisatiebreed aangesloten bij de kwaliteitszorg binnen SBB Regionale aanpak SBB is actief en zichtbaar in de regio om de uitvoering van de wettelijke taken te ondersteunen. Met de inrichting van 24 regioteams en het team regionaal adviseurs onderwijs-arbeidsmarkt versterkt SBB in de regio de uitvoering van de taken van SBB en de aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt. De regionaal adviseurs zijn in de regio het bovensectoraal aanspreekpunt en ambassadeur SBB voor partners uit onderwijs, (samenwerkend/georganiseerd) bedrijfsleven en de stakeholders (zoals gemeenten). De rol van SBB aan de regionale overlegtafels wordt in 2017 verder besproken. In 2017 ligt het speerpunt op de implementatie van de SBB stage- en leerbanencyclus, gericht op het regionaal met de scholen samen zicht krijgen op vraag en aanbod van stages en leerbanen. SBB ondersteunt scholen en studenten daarnaast met bijvoorbeeld het Meldpunt stagetekorten op s-bb.nl en met het initiëren van keuzedelen. In 2017 vinden er in elke regio pilots plaats met intersectorale samenwerking tussen adviseurs praktijkleren rondom grote leerbedrijven met meerdere erkenningen (zoals ziekenhuizen) om de dienstverlening van SBB verder te optimaliseren Studenten De inbreng van studenten is op twee manieren geregeld. Enerzijds adviseert SBB Studentenkamer onder meer als informeel overleg de directie en op verzoek het bestuur over onder andere de BPV Monitor, BBL Alert, Studie in Cijfers en mogelijke discriminatie bij stages. Daarnaast wordt er een start gemaakt met het opzetten van panels, enquêtes en expertisegroepen van studenten rond verschillende specifieke thema s om studenten te kunnen raadplegen en betrekken. Waar nodig of gewenst worden de thema-adviescommissies en bestuur (on)gevraagd geadviseerd. Jaarplan SBB 2017 Pagina 18 van 32

19 7. Additioneel gefinancierde activiteiten 7.1. Meld- en expertisepunt specialistisch vakmanschap Het Meld- en expertisepunt specialistisch vakmanschap van SBB ondersteunt kleine unieke beroepen. Dit doet zij door maatwerk onderwijsoplossingen te helpen bouwen. De sectorkamer Specialistisch vakmanschap wordt betrokken bij de vraagstukken van het Meld- en expertisepunt. Het Meld- en expertisepunt kent drie doelstellingen: Het bieden van een plek waar kleine unieke beroepen en haar opleidingen elkaar ontmoeten en waar ze zich kunnen melden als hun voortbestaan wordt bedreigd. Het ondersteunen van de melders in het realiseren van duurzame onderwijsoplossingen door het monitoren en tot stand brengen van arrangementen tussen branche en onderwijs. Deze ondersteuning bestaat uit onder andere: onderzoeken, analyseren, faciliteren, ontwikkelen, bemiddelen, begeleiden, stimuleren en agenderen. Het ontwikkelen van expertise voor het duurzaam organiseren van beroepsopleidingen voor klein uniek vakmanschap en dit toegankelijk maken voor belanghebbenden. Expertmeetings organiseren waaronder het landelijke event Specialistisch vakmanschap Diplomawaardering en onderwijsvergelijking De afdeling Diplomawaardering en onderwijsvergelijking heeft een aparte opdracht met een additionele subsidie van de ministeries van OCW en SZW. De afdeling heeft specialistische kennis van het beroepsonderwijs in binnen- en buitenland. Ook in 2017 zal de afdeling in opdracht van OCW de wettelijke taak van Diplomawaardering uitvoeren. De activiteiten zijn: Diplomawaarderingen (1.500) opstellen voor klanten en opdrachtgevers OCW, SZW en de Immigratie- en Naturalisatiedienst. Bevorderen gebruik van afdelingsproducten door scholen. Bijdrage leveren aan de aanpak Vluchtelingenproblematiek. Advies geven over toegang tot gereglementeerde beroepen, meeneembare studiefinanciering, het niveau van huidige en niet meer bestaande Nederlandse mbo-opleidingen en erkenning opleidingen op Bonaire, St. Eustatius en Saba (Caribisch Nederland). Beschikbaar stellen en promoten van het gebruik van het Europass-certificaatsupplement bij diplomering (aantal downloads ). Adviseren aan OCW over grensoverschrijdende thema s en versterkte samenwerking in de (grens)regio bij erkenningsproblematiek. Adviseren aan EP-Nuffic bij hun mandaat als assistentiecentrum voor de Europese beroepenkaart voor niet-gereglementeerde beroepen op mbo-niveau. Coördineren van de afstemming beroepsonderwijs-bedrijfsleven internationaal binnen SBB. Presentaties verzorgen over SBB aan delegaties uit buitenland. Het Informatiecentrum Diplomawaardering (IcDW) verwerkt aanvragen voor diplomawaardering administratief en werkt voor de twee expertisecentra internationale diplomawaardering in Nederland (SBB en EP-Nuffic). E-dienstverlening wordt verder ontwikkeld Toetsingskamer De Toetsingskamer van SBB is aangewezen om zorg te dragen voor de toetsing van kwalificaties, kwalificatiedossiers, keuzedelen en de gehele kwalificatiestructuur aan het door de minister vastgestelde toetsingskader. De toetsfunctie wordt zo vormgegeven dat een inhoudelijk onafhankelijke toetsing kan plaatsvinden. De toetsfunctie wordt zodanig ingericht dat de professionele Jaarplan SBB 2017 Pagina 19 van 32

20 onafhankelijkheid in relatie tot de wisselwerking met belanghebbenden (sectorkamers, ministeries, instellingen) wordt georganiseerd. Elk kwalificatiedossier, elke kwalificatie en elk keuzedeel dat door SBB ter vaststelling aan de minister wordt aangeboden, dient vergezeld te gaan van een advies van de Toetsingskamer, waarin is vastgelegd op welke wijze de vertaling van bovensectoraal naar sectoraal vorm heeft gekregen en of is voldaan aan alle criteria zoals die in het door de minister vastgestelde toetsingskader zijn geformuleerd. Ten behoeve van kwaliteitsverbetering doet de Toetsingskamer onderzoek naar de samenhang van de elementen als bouwstenen van de kwalificatiestructuur ten behoeve van de advisering van het bestuur SBB en de minister van OCW. Op verzoek stelt de Toetsingskamer haar expertise beschikbaar voor het geven van advies over beleidsvoorstellen binnen de kwalificatiestructuur en over cross-overs Boris Jongeren uit het voortgezet speciaal onderwijs (vso) en praktijkonderwijs (pro) hebben vaak een steuntje in de rug nodig om een succesvolle overstap naar een baan te kunnen maken. Een groot deel van deze jongeren kan en wil graag werken, maar heeft extra ondersteuning nodig om een plek op de arbeidsmarkt te verkrijgen en te behouden. Deze ondersteuningsbehoefte, in combinatie met de wens tot een grotere (arbeids)participatie van deze kwetsbare groep jongeren, heeft geleid tot het project Boris brengt je bij n baan, uitgevoerd door SBB in opdracht van het ministerie van OCW. Het op maat van leerling en leerbedrijf toepassen van werkprocessen in de stage, het kunnen behalen van een of meer praktijkverklaringen en de mogelijkheid om nieuwe stagebedrijven te werven via de infrastructuur van SBB, hebben een duidelijke toegevoegde waarde voor het vso en pro. De dienstverlening aan de scholen voor vso en pro wordt voortgezet. In 2017 zal de bestuurlijke afstemming met het scholenveld vso/pro worden vormgegeven. De Borisdienstverlening voor Entree zal na afstemming met de thema-adviescommissie Entree in 2017 geagendeerd worden in elke sectorkamer. De dienstverlening dient afgestemd te worden met het instroombeleid van de doelgroep in de verschillende bedrijfstakken. Ook wordt onderzocht of en zo ja in hoeverre de Borissystematiek voor entreestudenten toepasbaar is. De doelen die SBB gaat bereiken zijn de volgende op 31 december 2017: aantal leerbedrijven voor de doelgroep: aantal scholen aangesloten op het praktijkloket: 300 aantal uit te reiken praktijkverklaringen 2500 leerbedrijven voor de doelgroep vindbaar via Stagemarkt.nl ondersteuningsfunctie voor regionale samenwerking gemeente, scholen en bedrijfsleven beschikbaar 7.5. Stagefonds zorg Het Stagefonds zorg is een subsidieregeling van het ministerie van VWS waarbij ruim 110 miljoen euro verdeeld wordt over stageverlenende zorgorganisaties. Doel van het Stagefonds is het stimuleren van de instroom en doorstroom van zorgpersoneel. SBB is de uitvoeringsorganisatie voor de verstrekking van de subsidie en matcht de stagegegevens van de onderwijsinstellingen in het mbo en hbo aan subsidiegerechtigde zorgorganisaties. Daartoe heeft SBB een digitale infrastructuur neergezet waarmee het proces van informatieverwerking gecontroleerd verloopt. Naast de ICT-facilitering, levert SBB helpdeskondersteuning, communicatie en projectleiding. Jaarplan SBB 2017 Pagina 20 van 32

HET SBB-HUIS STAAT. Jaarverslag 2016

HET SBB-HUIS STAAT. Jaarverslag 2016 HET SBB-HUIS STAAT Jaarverslag Zoetermeer, 31 maart 2017 Inleiding Het SBB-huis staat. Van achttien organisaties maakten we één SBB, waarbij de dienstverlening aan en bedrijfsleven op niveau bleef. Met

Nadere informatie

Leergang bve 2015 Ad Woudenberg

Leergang bve 2015 Ad Woudenberg Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven Leergang bve 2015 Ad Woudenberg 08-09-2015 1 Programma Transitie SBB Sectorkamers Herziening kwalificatiestructuur 08-09-2015 2 Perspectief Tot 01-01-2012

Nadere informatie

Mark Hulsen en Carien van der Willigen

Mark Hulsen en Carien van der Willigen Mark Hulsen en Carien van der Willigen Ken je regio! 1. Hoeveel studenten die in de regio Rivierenland wonen zijn er ingeschreven bij het bekostigd onderwijs voor schooljaar 2016/2017? 7.072 in Rivierenland

Nadere informatie

EEN VLIEGENDE START. Jaarverslag 2015

EEN VLIEGENDE START. Jaarverslag 2015 EEN VLIEGENDE START Jaarverslag 2015 Zoetermeer, 31 maart 2016 Inleiding Op 2015 startte de opbouw van de nieuwe Samenwerkingsorganisatie Beroeps Bedrijfsleven (SBB), met als voorwaarde dat de winkel tijdens

Nadere informatie

Inleiding. In deze rapportage staan de belangrijkste uitkomsten uit de landelijke BPV Monitor 2018.

Inleiding. In deze rapportage staan de belangrijkste uitkomsten uit de landelijke BPV Monitor 2018. Uitkomsten BPV Monitor 2018 LANDELIJKE RAPPORTAGE Inleiding Iedere mbo- volgt een deel van de beroepsopleiding in één van de 250.000 erkende leerbedrijven. Dit leren in de praktijk via stages en leerbanen

Nadere informatie

Leergang MBO. Vincent van Baaijen 12 september

Leergang MBO. Vincent van Baaijen 12 september Leergang MBO Vincent van Baaijen 12 september Even voorstellen 1. Sectorunitmanager Techniek en Gebouwde Omgeving 2. Regiomanager Brabant en Limburg 3. Productgroepmanager Modernisering Dienstverlening

Nadere informatie

FNV EN BEROEPSONDERWIJS

FNV EN BEROEPSONDERWIJS FNV EN BEROEPSONDERWIJS SANDRA TER MAAT WAAROM IS ONDERWIJS BELANGRIJK VOOR FNV? Jongeren moeten vaardigheden en kennis kunnen opdoen voor de huidige en toekomstige arbeidsmarkt Onderwijs heeft ook een

Nadere informatie

Duurzaam toerusten voor arbeidsmarkt en

Duurzaam toerusten voor arbeidsmarkt en Duurzaam toerusten voor arbeidsmarkt en samenleving Stel hogere eisen aan het arbeidsmarktperspectief Handhaaf het startkwalificatieniveau met extra aandacht aan studiekeuze mbo niveau 2 studenten. Biedt

Nadere informatie

Inzicht met cijfers. Michael van der Ploeg Deltion College Odile Sondermeijer, SBB. Gebruikersbijeenkomst SBB, sambo-ict, Woerden, 28 mei 2018

Inzicht met cijfers. Michael van der Ploeg Deltion College Odile Sondermeijer, SBB. Gebruikersbijeenkomst SBB, sambo-ict, Woerden, 28 mei 2018 Inzicht met cijfers Michael van der Ploeg Deltion College Odile Sondermeijer, SBB Gebruikersbijeenkomst SBB, sambo-ict, Woerden, 28 mei 2018 Inzicht met cijfers Inleiding onderzoek SBB Inleiding producten

Nadere informatie

Inzet en betrokkenheid van de vakbonden bij het middelbaar beroepsonderwijs

Inzet en betrokkenheid van de vakbonden bij het middelbaar beroepsonderwijs Notitie Datum 12 januari 2017 Aan Deelnemers Ledencongres Van Ben Francooy Status Ter bespreking Onderwerp Inzet en betrokkenheid van vakbonden bij MBO/1701010/BF/CdK Inzet en betrokkenheid van de vakbonden

Nadere informatie

Zoetermeer, 24 juni 2015

Zoetermeer, 24 juni 2015 Ministerie van OCW Mevrouw dr. M. Bussemaker Postbus 16375 2500 BJ DEN HAAG Zoetermeer, 24 juni 2015 Betreft: concept beleidsregel adviescommissie macrodoelmatigheid Kenmerk: gev15-0713mr/bes_alg Geachte

Nadere informatie

Opstap naar werk met Praktijkverklaringen: leerwerkbedrijf als verbinding tussen school en werk. SBB, Monique Mol & PTC Groep, Alex Wijnakker

Opstap naar werk met Praktijkverklaringen: leerwerkbedrijf als verbinding tussen school en werk. SBB, Monique Mol & PTC Groep, Alex Wijnakker Opstap naar werk met Praktijkverklaringen: leerwerkbedrijf als verbinding tussen school en werk SBB, Monique Mol & PTC Groep, Alex Wijnakker Sluitende aanpak kwetsbare jongeren 16-27 jaar Geen diploma,

Nadere informatie

Afsprakenkader. Partners in Leren en Werken in. Zorg en Welzijn Zeeland. Vastgesteld in de FluenZ Adviesraad. ViaZorg

Afsprakenkader. Partners in Leren en Werken in. Zorg en Welzijn Zeeland. Vastgesteld in de FluenZ Adviesraad. ViaZorg Afsprakenkader Partners in Leren en Werken in Zorg en Welzijn Zeeland ViaZorg 2014 Vastgesteld in de FluenZ Adviesraad INHOUD Inleiding 1. Hoe kunnen de opleidingen kwalitatief beter en vooral uitdagender?

Nadere informatie

Werkdocument Feiten en cijfers voor de mbo-instellingen en sectoren

Werkdocument Feiten en cijfers voor de mbo-instellingen en sectoren Werkdocument Feiten en cijfers voor de mbo-instellingen en sectoren Advies van stichting SBB aan minister van OCW Zoetermeer, 19 november 2012 rb12-1500lvd/bes_alg Totaal aantal pagina's: 10 rb12-1500lvd/bes_alg

Nadere informatie

Zoetermeer, 10 oktober 2013

Zoetermeer, 10 oktober 2013 Ministerie van OCW Mevrouw dr. J. Bussemaker Postbus 16375 2500 BJ DEN HAAG Zoetermeer, 10 oktober 2013 Betreft: advies SBB samenwerkingsmodel beroepsonderwijs bedrijfsleven Kenmerk: br13-1160bes_alg Geachte

Nadere informatie

Sectorkamer Mobiliteit, transport, logistiek en maritiem

Sectorkamer Mobiliteit, transport, logistiek en maritiem Resultaten Kans op werk 2019 Sectorkamer Mobiliteit, transport, logistiek en maritiem SBB, 31 januari 2019 190131 Resultaten Kans op werk 2019 MTLM 1 Inhoudsopgave blz Inleiding 3 1 Toelichting 4 2 Vergelijking

Nadere informatie

Mbo & Stages. Nieuwegein, 10 februari 2015

Mbo & Stages. Nieuwegein, 10 februari 2015 Mbo & Stages Nieuwegein, 10 februari 2015 Doel bijeenkomst Informeren over ontwikkelingen in mbo onderwijs Inventariseren gebruik stagiaires (niveau en soort) Inventariseren wensen ten aanzien van stagiaires

Nadere informatie

Uitkomsten BPV Monitor 2016

Uitkomsten BPV Monitor 2016 Uitkomsten BPV Monitor 2016 Landelijke rapportage over de kwaliteit van stages en leerbanen in het mbo Publicatie 7 februari 2017 SBB, Zoetermeer 1 Inleiding Iedere mbo-student volgt een deel van de beroepsopleiding

Nadere informatie

Erkend leerbedrijf. dáár wordt het vak geleerd. horeca bakkerij reizen recreatie facilitaire dienstverlening

Erkend leerbedrijf. dáár wordt het vak geleerd. horeca bakkerij reizen recreatie facilitaire dienstverlening Erkend leerbedrijf dáár wordt het vak geleerd horeca bakkerij reizen recreatie facilitaire dienstverlening Waarom erkend leerbedrijf? Jonge mensen wegwijs maken in de sector: dat is de taak van een leerbedrijf.

Nadere informatie

Eerste netwerkdag bedrijfsleven en onderwijs Groen. Annemarie Moons (vz CvB Wellant) Lid Sectorkamer Voedsel Groen & Gastvrijheid

Eerste netwerkdag bedrijfsleven en onderwijs Groen. Annemarie Moons (vz CvB Wellant) Lid Sectorkamer Voedsel Groen & Gastvrijheid Eerste netwerkdag bedrijfsleven en onderwijs Groen Annemarie Moons (vz CvB Wellant) Lid Sectorkamer Voedsel Groen & Gastvrijheid Ontwikkelingen SBB Stichting bedrijfsleven & Beroep Per 1 augustus 2015

Nadere informatie

Toetsingskader kwalificatiestructuur mbo

Toetsingskader kwalificatiestructuur mbo Toetsingskader kwalificatiestructuur mbo 1. Inleiding 1.1. Formele kaders In de WEB zijn bepalingen opgenomen over de ontwikkeling en toetsing van kwalificatiedossiers voor het middelbaar beroepsonderwijs,

Nadere informatie

Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven. Jack Grummer

Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven. Jack Grummer Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven Jack Grummer Aangenaam kennis te maken met: Docent / teamleider / manager? Bekostigd / niet bekostigd onderwijs? Ervaring < 5 jaar / 5 >10 jaar /

Nadere informatie

Test je kennis over de arbeidsmarkt in de regio Haaglanden. Lian de Bruijn Regionaal beleidsadviseur onderwijs arbeidsmarkt

Test je kennis over de arbeidsmarkt in de regio Haaglanden. Lian de Bruijn Regionaal beleidsadviseur onderwijs arbeidsmarkt Test je kennis over de arbeidsmarkt in de regio Haaglanden Lian de Bruijn Regionaal beleidsadviseur onderwijs arbeidsmarkt 0 Hoeveel kenniscentra voor beroepsonderwijs zijn er tot 1 augustus 2015? A. 8

Nadere informatie

Keuzedelen een plus op het mbo-diploma. Innovatie in de regio en kansen op de arbeidsmarkt

Keuzedelen een plus op het mbo-diploma. Innovatie in de regio en kansen op de arbeidsmarkt Keuzedelen een plus op het mbo-diploma Innovatie in de regio en kansen op de arbeidsmarkt Nieuwe kwalificatiedossiers én keuzedelen Keuze a Keuze b Keuze c Keuze d Profiel 1 Profiel 2 Profiel 3 Het mbo

Nadere informatie

De praktijk... dáár wordt het vak geleerd. horeca bakkerij reizen recreatie facilitaire dienstverlening

De praktijk... dáár wordt het vak geleerd. horeca bakkerij reizen recreatie facilitaire dienstverlening De praktijk... dáár wordt het vak geleerd horeca bakkerij reizen recreatie facilitaire dienstverlening Verbinding tussen bedrijfsleven en onderwijs Kenwerk is het kenniscentrum beroepsonderwijs bedrijfsleven

Nadere informatie

BPV informatie. 13 november Vincent van Baaijen

BPV informatie. 13 november Vincent van Baaijen BPV informatie 13 november 2017 Vincent van Baaijen Onderwerpen Wat vraagt het Onderwijs aan SBB Segmentering en datakwaliteit Kwaliteit praktijkleren BPV Monitor Waar wilt u meer over horen? Hoeveel?

Nadere informatie

Beroepspraktijkvorming

Beroepspraktijkvorming Beroepspraktijkvorming Stagemarkt.nl en de herziene kwalificatiestructuur NAAR EEN COMPACTE EN OVERZICHTELIJKE REGISTRATIE VAN ERKENDE LEERBEDRIJVEN Vanaf 1 augustus 2015 neemt de nieuwe samenwerkingsorganisatie

Nadere informatie

TOETSINGSKADER KWALIFICATIESTRUCTUUR MBO

TOETSINGSKADER KWALIFICATIESTRUCTUUR MBO TOETSINGSKADER KWALIFICATIESTRUCTUUR MBO Toetsingskader kwalificatiestructuur mbo 01-11-2013 Pagina 1 van 9 1. Inleiding 1.1. Formele kaders In de WEB zijn bepalingen opgenomen over de ontwikkeling en

Nadere informatie

Optimalisatie BPV keten. Ad Geluk, SBB Henk-Jan van Ginkel, sambo-ict 18 september 2014

Optimalisatie BPV keten. Ad Geluk, SBB Henk-Jan van Ginkel, sambo-ict 18 september 2014 Optimalisatie BPV keten Ad Geluk, SBB Henk-Jan van Ginkel, sambo-ict 18 september 2014 Aanleiding Vernieuwing BRON Transitie SBB Inrichten BPV Monitor Terugdringen administratieve lasten Knelpunten huidige

Nadere informatie

Leven Lang Ontwikkelen. Erwin Pierik/ Rini Romme mei 2017

Leven Lang Ontwikkelen. Erwin Pierik/ Rini Romme mei 2017 Leven Lang Ontwikkelen Erwin Pierik/ Rini Romme mei 2017 Adviezen rondom LLO De Onderwijsraad adviseert de regio te benutten om aansluiting van mbo op de arbeidsmarkt te versterken. Hervorm O&O-fondsen

Nadere informatie

Agenda. Herziening van de kwalificatiestructuur op hoofdlijnen. Stand van zaken herziening. Keuzedelen

Agenda. Herziening van de kwalificatiestructuur op hoofdlijnen. Stand van zaken herziening. Keuzedelen Agenda Herziening van de kwalificatiestructuur op hoofdlijnen Stand van zaken herziening Keuzedelen Herziening kwalificatiestructuur MBO 1 augustus 2016 verplichte invoering Veel partijen en veel factoren

Nadere informatie

HANDLEIDING MELDFORMULIER KEUZEDEEL

HANDLEIDING MELDFORMULIER KEUZEDEEL HANDLEIDING MELDFORMULIER KEUZEDEEL Handleiding bij Meldformulier keuzedeel bestemd voor onderwijsinstellingen, brancheorganisaties, HBO-instellingen, werkgevers en andere partijen ten behoeve van het

Nadere informatie

Examenprofiel mbo Zakelijke dienstverlening Orde & Veiligheid ICT

Examenprofiel mbo Zakelijke dienstverlening Orde & Veiligheid ICT Examenprofiel mbo Zakelijke dienstverlening Orde & Veiligheid ICT Sector: ESB&I Gevalideerd door: de paritaire commissie ECABO Vaststellingsdatum: 7 oktober 2014 Examenprofielnummer: EXPRO.16 1 Inleiding

Nadere informatie

Functieprofiel: Manager Functiecode: 0202

Functieprofiel: Manager Functiecode: 0202 Functieprofiel: Manager Functiecode: 0202 Doel Zorgdragen voor de vorming van beleid voor de eigen functionele discipline, alsmede zorgdragen voor de organisatorische en personele aansturing van een of

Nadere informatie

Herziening MBO voor leerbedrijven. Versie 1.0 juli 2015

Herziening MBO voor leerbedrijven. Versie 1.0 juli 2015 Herziening MBO voor leerbedrijven Versie 1.0 juli 2015 De presentatie in het kort Het mbo-onderwijs verandert Keuzedelen, nieuw in de mbo-opleiding Kansen voor het bedrijfsleven Het mbo-onderwijs verandert

Nadere informatie

Leven Lang Ontwikkelen. Erwin Pierik/ Rini Romme april 2017

Leven Lang Ontwikkelen. Erwin Pierik/ Rini Romme april 2017 Leven Lang Ontwikkelen Erwin Pierik/ Rini Romme april 2017 Diverse relevante trajecten Tweede Kamer: hoorzitting LLL OCW vraagt SBB certificaten aan te reiken. SER adviezen beroepsonderwijs en post- initieel

Nadere informatie

Stappenplan invoering slaag-/zakregeling keuzedelen per 1 augustus 2020 Versie: aanpassing van definitieve versie, 23 januari 2018.

Stappenplan invoering slaag-/zakregeling keuzedelen per 1 augustus 2020 Versie: aanpassing van definitieve versie, 23 januari 2018. Stappenplan invoering slaag-/zakregeling keuzedelen per 1 augustus 2020 Versie: aanpassing van definitieve versie, 23 januari 2018 Inleiding Met de herziening van de kwalificatiestructuur is een nieuw

Nadere informatie

Kansen voor jongeren met een beperking WERKVERKENNER EN PRAKTIJKLOKET

Kansen voor jongeren met een beperking WERKVERKENNER EN PRAKTIJKLOKET Kansen voor jongeren met een beperking WERKVERKENNER EN PRAKTIJKLOKET Elk jaar komen 10.000 leerlingen uit het voortgezet speciaal onderwijs en praktijkonderwijs op de arbeidsmarkt. Deze jongeren zijn

Nadere informatie

Mbo-instelling.. te dezen rechtsgeldig vertegenwoordigd door, hierna te noemen: de instelling.

Mbo-instelling.. te dezen rechtsgeldig vertegenwoordigd door, hierna te noemen: de instelling. Overeenkomst kwaliteitsafspraken mbo Overeenkomst tussen de Staatssecretaris van Economische Zaken en onderstaande onderwijsinstelling inzake de uitvoering van de Regeling kwaliteitsafspraken mbo. Partijen:

Nadere informatie

Uitkomsten BPV Monitor 2017

Uitkomsten BPV Monitor 2017 Uitkomsten BPV Monitor 2017 Landelijke rapportage Publicatie maart 2018 SBB, Zoetermeer Inleiding Iedere mbo-student volgt een deel van de beroepsopleiding in één van de 250.000 erkende leerbedrijven.

Nadere informatie

Advies Escalatie. 2. Kader geschillencommissie

Advies Escalatie. 2. Kader geschillencommissie Advies Escalatie 1. Inleiding Vanaf 1 januari 2012 delen beroepsonderwijs en georganiseerd bedrijfsleven in SBB gezamenlijk de verantwoordelijkheid voor de aansluiting beroepsonderwijs en georganiseerd

Nadere informatie

Handreiking: Uitleg begrippen vmbo-mbo

Handreiking: Uitleg begrippen vmbo-mbo Handreiking: Uitleg begrippen vmbo-mbo Ook in het vmbo is er sprake van onderwijsvernieuwing. De meest in het oog springende vernieuwing is de introductie van een kern, profiel en (meerdere) keuzes. De

Nadere informatie

V I S I E D O C U M E N T E X P E R T I S E C E N T R U M M E U B E L

V I S I E D O C U M E N T E X P E R T I S E C E N T R U M M E U B E L V I S I E D O C U M E N T E X P E R T I S E C E N T R U M M E U B E L H E T E X P E R T I S E C E N T R U M M E U B E L I S H É T C E N T R U M I N N E D E R L A N D V O O R L E R E N, W E R K E N E N

Nadere informatie

Met een Praktijkverklaring naar werk

Met een Praktijkverklaring naar werk Met een Praktijkverklaring naar werk Geen diploma, dan een praktijkverklaring 8 februari 2018 VN-verdrag voor de rechten van de gehandicapte mens 13-12-2006 De Verklaring Artikel 27: Werk en werkgelegenheid

Nadere informatie

Aanbevelingen en Actieprogramma. Naar versterking van het VMBO; Bedrijfsleven over VMBO beroepsgericht

Aanbevelingen en Actieprogramma. Naar versterking van het VMBO; Bedrijfsleven over VMBO beroepsgericht Aanbevelingen en Actieprogramma Naar versterking van het VMBO; Bedrijfsleven over VMBO beroepsgericht 2 Aanbevelingen ter verbetering van (de aantrekkelijkheid van) het VMBO naar aanleiding van het VMBO

Nadere informatie

Focus op Vakmanschap in MBO

Focus op Vakmanschap in MBO Focus op Vakmanschap in MBO Een tussenstand en een vooruitblik Rico Vervoorn beleidsadviseur btg Communicatie en Media MBO Raad Sectoraal overleg onderwijsinstellingen Hoe is het ook alweer begonnen? Februari

Nadere informatie

Ontwikkeling BBL. FNV, Amsterdam, 12 april 2016 Ruud Baarda

Ontwikkeling BBL. FNV, Amsterdam, 12 april 2016 Ruud Baarda Ontwikkeling BBL FNV, Amsterdam, 12 april 2016 Ruud Baarda Ontwikkeling BBL 1990-2015 leerweg 1990 1991 1992 1996 1997 1998 1999 2000 bbl 136111 135767 133380 110459 127511 128241 140020 150713 bol 332295

Nadere informatie

Beoordelingskader Dashboardmodule Betalingsachterstanden hypotheken

Beoordelingskader Dashboardmodule Betalingsachterstanden hypotheken Beoordelingskader Dashboardmodule Betalingsachterstanden hypotheken Hieronder treft u per onderwerp het beoordelingskader aan van de module Betalingsachterstanden hypotheken 2014-2015. Ieder onderdeel

Nadere informatie

Gepersonaliseerd onderwijs: is maatwerk in de beroepskolom mogelijk?

Gepersonaliseerd onderwijs: is maatwerk in de beroepskolom mogelijk? Gepersonaliseerd onderwijs: is maatwerk in de beroepskolom mogelijk? VMBO-congres Marc van der Meer Ede, 20 januari 2015 Inhoudsopgave - Deel 1. Toerustingsagenda beroepsonderwijs - Deel 2. gepersonaliseerd

Nadere informatie

Op stap naar werk met Praktijkverklaringen Dé sluitende aanpak. met Boris Praktijkverklaringen

Op stap naar werk met Praktijkverklaringen Dé sluitende aanpak. met Boris Praktijkverklaringen Op stap naar werk met Praktijkverklaringen Dé sluitende aanpak Aantal Scholen 216 Voortgezet speciaal onderwijs 174 Praktijkonderwijs 56 MBO onderwijs Kandidaten zonder startkwalificatie 80-90% doorstroomgarantie

Nadere informatie

Praktijkleren in de praktijk Voor iedereen een passende werkplek met een passende leerroute

Praktijkleren in de praktijk Voor iedereen een passende werkplek met een passende leerroute Praktijkleren in de praktijk Voor iedereen een passende werkplek met een passende leerroute vergroten kansen op de arbeidsmarkt voor vso/pro/mbo, werkzoekenden en werkenden zonder startkwalificatie Personeel

Nadere informatie

Nieuwe kwalificatiestructuur en Keuzedelen. Versie 9 november 2015

Nieuwe kwalificatiestructuur en Keuzedelen. Versie 9 november 2015 Nieuwe kwalificatiestructuur en Keuzedelen Versie 9 november 2015 Onderwerpen Herziening van de kwalificatiestructuur Keuzedelen en hun karakteristieken Tot stand komen keuzedelen Aanbod en kiezen van

Nadere informatie

Vragen en antwoorden. Stagefonds Zorg

Vragen en antwoorden. Stagefonds Zorg Vragen en antwoorden Stagefonds Zorg Ik heb geen aankondigingsbrief ontvangen, wat moet ik doen? Neem contact op met DUS-I voor de toegang tot het online portaal: stagefonds@minvws.nl. Voor welke datum

Nadere informatie

Algemene informatie Bedrijfstakgroep Mobiliteit, Transport, Logistiek en Maritiem

Algemene informatie Bedrijfstakgroep Mobiliteit, Transport, Logistiek en Maritiem Algemene informatie Bedrijfstakgroep Mobiliteit, Transport, Logistiek en Maritiem Inhoudsopgave 1 Algemeen 3 1.1 MBO Raad en btg Mobiliteit, Transport, Logistiek en Maritiem 3 1.2 Over de btg Mobiliteit,

Nadere informatie

7. Samenwerking t.b.v. infrastructuur exameninstrumenten

7. Samenwerking t.b.v. infrastructuur exameninstrumenten 7. Samenwerking t.b.v. infrastructuur exameninstrumenten Opdrachtgever OCW Projectaannemer SBB Projectleider Nog te bevestigen Contactpersoon Lisette van Loon Start en einde deelproject Fase 1: juni 2012

Nadere informatie

Agile game productie

Agile game productie Keuzedeel mbo Agile game productie gekoppeld aan één of meerdere kwalificaties mbo Code K0717 Penvoerder: Sectorkamer ICT en creatieve industrie Gevalideerd door: Sectorkamer ICT & creatieve industrie

Nadere informatie

Van doelgroepenbeleid naar groepen met een doel. Limburgse arbeidsmarktdag 24 mei 2018 Monique Mol en Tom Heltzel

Van doelgroepenbeleid naar groepen met een doel. Limburgse arbeidsmarktdag 24 mei 2018 Monique Mol en Tom Heltzel Van doelgroepenbeleid naar groepen met een doel Limburgse arbeidsmarktdag 24 mei 2018 Monique Mol en Tom Heltzel Casus: Leerling Praktijkonderwijs IQ 55 80 Leerachterstand 3 jaar of meer Vaak instabiele

Nadere informatie

SBB Barometer. In dit nummer VAN DE STAGE- EN LEERBANENMARKT NOVEMBER 2016

SBB Barometer. In dit nummer VAN DE STAGE- EN LEERBANENMARKT NOVEMBER 2016 SBB Barometer VAN DE STAGE- EN LEERBANENMARKT NOVEMBER 216 In dit nummer Beschikbare leerbanen in de lift Cijfers over de bbl Aan de slag met Stagemarkt.nl BESCHIKBARE LEERBANEN IN DE LIFT 12.584 extra

Nadere informatie

Toetsingskader kwalificatiestructuur mbo

Toetsingskader kwalificatiestructuur mbo Toetsingskader kwalificatiestructuur mbo 1. Inleiding 1.1. Formele kaders In de WEB zijn bepalingen opgenomen over de ontwikkeling en toetsing van kwalificatiedossiers voor het middelbaar beroepsonderwijs,

Nadere informatie

XSservice BV. Samenwerking Project Boris & PROFIJT

XSservice BV. Samenwerking Project Boris & PROFIJT XSservice BV Samenwerking Project Boris & PROFIJT Aan SBB Project Boris Van Olav van Doorn Margriet van de Ketterij, MSc Betreft Samenwerking Project Boris & PROFIJT Datum 11-03-2016 Inleiding PROFIJT

Nadere informatie

West-Brabant werkt aan morgen. Uitvoeringsprogramma

West-Brabant werkt aan morgen. Uitvoeringsprogramma West-Brabant werkt aan morgen Uitvoeringsprogramma 2016-2020 West-Brabant werkt aan morgen Uitvoeringsprogramma 2016-2020 4 west-brabant werkt aan morgen Het rpa West-Brabant Het regionaal platform Arbeidsmarktbeleid

Nadere informatie

Resultaten enquête leerbedrijven Kans op werk 2017

Resultaten enquête leerbedrijven Kans op werk 2017 Resultaten enquête leerbedrijven Kans op werk 2017 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Resultaten... 4 Aanbod vacatures... 4 Invulling vacatures... 5 Verwachte vacature ontwikkeling... 6 Geschiktheid toekomstige

Nadere informatie

Criteria Ontwikkelfonds Regio Zwolle

Criteria Ontwikkelfonds Regio Zwolle Criteria Ontwikkelfonds Regio Zwolle Regio Zwolle is de regio vol groeikansen. Met volop uitdagende banen, met uitstekend onderwijs, met een innovatieve cultuur en een geweldig woonklimaat. Om ervoor te

Nadere informatie

Zoetermeer, 12 oktober 2018

Zoetermeer, 12 oktober 2018 Ministerie van OCW Mevrouw mr. drs. I.K. van Engelshoven Postbus 16375 2500 BJ DEN HAAG Zoetermeer, 12 oktober 2018 Betreft: Voortgang stappenplan voor implementatie van de slaag-zakregeling van keuzedelen

Nadere informatie

Pilots mbo-certificaten voor beroepsgerichte onderdelen: een leven lang ontwikkelen. -Achtergrondinformatie-

Pilots mbo-certificaten voor beroepsgerichte onderdelen: een leven lang ontwikkelen. -Achtergrondinformatie- Pilots mbo-certificaten voor beroepsgerichte onderdelen: een leven lang ontwikkelen -Achtergrondinformatie- Zoetermeer, versie 5 maart 2018 1. Inleiding 1.1. Aanleiding en context De arbeidsmarkt verandert

Nadere informatie

Diplomawaardering en Onderwijsvergelijking. Stan Plijnaar-Siedsma Manager afdeling D &O Utrecht, 19 juni 2014

Diplomawaardering en Onderwijsvergelijking. Stan Plijnaar-Siedsma Manager afdeling D &O Utrecht, 19 juni 2014 Diplomawaardering en Onderwijsvergelijking Stan Plijnaar-Siedsma Manager afdeling D &O Utrecht, 19 juni 2014 SBB en Afdeling Diplomawaardering en Onderwijsvergelijking (D&O) SBB stichting Samenwerking

Nadere informatie

Samen kiezen voor verrijking

Samen kiezen voor verrijking Samen kiezen voor verrijking Hans Timmerman Senior Beleidsmedewerker VGN Gusta van der Zanden Sectordirecteur Deltion College Marjan Emck Onderwijskundige Summa College Wat gaat er veranderen Uitgangspunten

Nadere informatie

Overzicht Activiteiten examinering bedrijfstakgroepen MBO Raad 2 e ronde

Overzicht Activiteiten examinering bedrijfstakgroepen MBO Raad 2 e ronde Overzicht Activiteiten examinering bedrijfstakgroepen MBO Raad 2 e ronde De bedrijfstakgroepen (btg s) van de MBO Raad werken in 2015 en 2016 aan de kwaliteit van de examinering in hun branche of bedrijfstak.

Nadere informatie

Kees Nieuwenhuyzen ROC Zeeland. BPV: logistieke nachtmerrie of...

Kees Nieuwenhuyzen ROC Zeeland. BPV: logistieke nachtmerrie of... Kees Nieuwenhuyzen ROC Zeeland BPV: logistieke nachtmerrie of... Onderwerpen Introductie ROC Zeeland en BPV OnStage: implementatie binnen de sector ICT Leerpunten uit het project Interactie en vragen Aanleiding

Nadere informatie

Opzet en uitvoering onderzoek 'Motie Straus'

Opzet en uitvoering onderzoek 'Motie Straus' Opzet en uitvoering onderzoek 'Motie Straus' Aansluiting mbo-opleidingen op de arbeidsmarkt gev16-0731mr/bes_alg 1 1. Inleiding Aanleiding en achtergrond onderzoek Op 14 oktober 2015 heeft Tweede Kamerlid

Nadere informatie

Snel en eenvoudig besparen bij BPV. Ad Geluk; Colo Frans Bergmans; ROC Eindhoven Xaverius van Hien; ROC Eindhoven

Snel en eenvoudig besparen bij BPV. Ad Geluk; Colo Frans Bergmans; ROC Eindhoven Xaverius van Hien; ROC Eindhoven Snel en eenvoudig besparen bij BPV Ad Geluk; Colo Frans Bergmans; ROC Eindhoven Xaverius van Hien; ROC Eindhoven Introductie Spreker Ad Geluk is bij Colo, (samenwerkende kenniscentra voor beroepsonderwijs

Nadere informatie

INTEGRALE KWALITEITSZORG PASSEND ONDERWIJS GOEREE-OVERFLAKKEE

INTEGRALE KWALITEITSZORG PASSEND ONDERWIJS GOEREE-OVERFLAKKEE INTEGRALE KWALITEITSZORG PASSEND ONDERWIJS GOEREE-OVERFLAKKEE Inhoud 1. Inleiding 2. Kwaliteit gedefinieerd 3. Parameters en normen 4. Het cyclische systeem van kwaliteitszorg 5. Instrumenten 6. Planning

Nadere informatie

Hoofdlijnenakkoord voor het inrichten van een Regionaal Arrangement Beroepsonderwijs Amsterdam

Hoofdlijnenakkoord voor het inrichten van een Regionaal Arrangement Beroepsonderwijs Amsterdam Afdeling Onderwijs, Jeugd en Educatie Team Onderwijs VO Hoofdlijnenakkoord voor het inrichten van een Regionaal Arrangement Beroepsonderwijs Amsterdam Betrokken partijen: De instellingen voor Beroepsonderwijs

Nadere informatie

Niets is moeilijk voor wie weet hoe het werkt.

Niets is moeilijk voor wie weet hoe het werkt. Kennis in beweging eten werkt Niets is moeilijk voor wie weet hoe het werkt. Weten werkt Partner in praktijkleren en personeelsontwikkeling. Dat wil Kenniscentrum GOC zijn voor alle bedrijven en medewerkers

Nadere informatie

Zoetermeer, 19 december 2018

Zoetermeer, 19 december 2018 Ministerie van OCW Mevrouw mr.drs. I.K. van Engelshoven Postbus 16375 2500 BJ DEN HAAG Zoetermeer, 19 december 2018 Betreft: Aanbieding kwalificaties voor vaststelling per januari 2019 Kenmerk: hv18-0480mr/bes_alg

Nadere informatie

Plan 2018 Regio Rijnmond

Plan 2018 Regio Rijnmond Plan 2018 Regio Rijnmond Het doel van het project is versnelling aan te brengen op de integratie en participatie van vergunninghouders via werk en/ of scholing. Het landelijk dekkend netwerk van regio

Nadere informatie

Functieprofiel: Adviseur Functiecode: 0303

Functieprofiel: Adviseur Functiecode: 0303 Functieprofiel: Adviseur Functiecode: 0303 Doel (Mede)zorgdragen voor de vormgeving en door het geven van adviezen bijdragen aan de uitvoering van het beleid binnen de Hogeschool Utrecht kaders en de ter

Nadere informatie

Werkplan 2016. Arbeidsmarkt. De arbeidsmarktsituatie in de regio Rotterdam wordt de komende jaren door de volgende knelpunten gekenmerkt:

Werkplan 2016. Arbeidsmarkt. De arbeidsmarktsituatie in de regio Rotterdam wordt de komende jaren door de volgende knelpunten gekenmerkt: Werkplan 2016 Werkplan 2016 Tijdens de strategiesessies met de kerngroepleden, de klankbordgroep en de bestuurders van derotterdamsezorg is benoemd welke arbeidsmarktvraagstukken in 2016 gezamenlijk aangepakt

Nadere informatie

Jaarverslag mentorschap Haag en Rijn 2015

Jaarverslag mentorschap Haag en Rijn 2015 Jaarverslag mentorschap Haag en Rijn 2015 Voorwoord Met trots presenteren wij u het jaarbericht van Mentorschap Haag en Rijn. Het aantal mentoren en cliënten is in 2015 flink gestegen. De behoefte aan

Nadere informatie

De Boris zelftest Uitstroom Arbeid Bedrijvennetwerk Regionale samenwerking

De Boris zelftest Uitstroom Arbeid Bedrijvennetwerk Regionale samenwerking De Boris zelftest De Boris zelftest geeft u inzicht in welke mate de school al opereert als werkend leren organisatie en de Borismethode uitvoert. Kruis bij alle tien de vragen de tekst aan die het beste

Nadere informatie

Jaarplan 2018 Arbeidsmarkt & Onderwijs SIGRA

Jaarplan 2018 Arbeidsmarkt & Onderwijs SIGRA Jaarplan 2018 Arbeidsmarkt & Onderwijs SIGRA Inleiding Doel TEXEL DEN-HELDER NOORD-HOLLAND NOORD HOORN ALKMAAR ZAANSTREEK-WATERLAND AMSTERDAM AMSTERDAM, DIEMEN EN AMSTELVEEN Het Jaarplan 2018 programma

Nadere informatie

KWALITEITSONDERZOEK MBO. Zorgcampus Rotterdam BV

KWALITEITSONDERZOEK MBO. Zorgcampus Rotterdam BV KWALITEITSONDERZOEK MBO Zorgcampus Rotterdam BV Plaats : Rotterdam BRIN nummer : 30NZ Onderzoeksnummer : 294248 Datum onderzoek : 19 oktober 2017 Datum vaststelling : 14 december 2017 Inhoudsopgave 1 Inleiding...

Nadere informatie

Herziening MBO voor leerbedrijven. Versie 1.0 september 2015

Herziening MBO voor leerbedrijven. Versie 1.0 september 2015 Herziening MBO voor leerbedrijven Versie 1.0 september 2015 De presentatie in het kort Het mbo-onderwijs verandert Keuzedelen, nieuw in de mbo-opleiding Kansen voor het bedrijfsleven Het mbo-onderwijs

Nadere informatie

gezamenlijke aanpak bpv

gezamenlijke aanpak bpv BPVprotocol gezamenlijke aanpak bpv In de Verbeteragenda bpv van MKB Nederland en VNO-NCW is naar aanleiding van een onderzoek naar de ervaringen van leerbedrijven met de bpv: Beroepspraktijkvorming in

Nadere informatie

Ambassadeursbijeenkomst

Ambassadeursbijeenkomst Ambassadeursbijeenkomst Agenda Amendementen als gevolg van Tweede Kamerbehandeling Implementatie en communicatie Wijzigingen na behandeling Tweede Kamer Mogelijkheid voor scholen tot afwijken van deel

Nadere informatie

Notitie. Pagina 1 van 5. Bestuurlijk overleg arbeidsmarktregio Zuid-Kennemerland en IJmond, 6 december 2018

Notitie. Pagina 1 van 5. Bestuurlijk overleg arbeidsmarktregio Zuid-Kennemerland en IJmond, 6 december 2018 Notitie Aan Bestuurlijk overleg arbeidsmarktregio Zuid-Kennemerland en IJmond, 6 december 2018 Van Arbeidsmarktregionaal overleg (AMRO)/Annemiek van Outvorst Betreft Ambities regionale arbeidsmarktagenda

Nadere informatie

Plan van Aanpak MBO-certificaten: een leven lang ontwikkelen -

Plan van Aanpak MBO-certificaten: een leven lang ontwikkelen - Plan van Aanpak MBO-certificaten: een leven lang ontwikkelen - Zoetermeer, februari 2018 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 1.1. Aanleiding en context... 3 1.2. Doel van de pilots... 3 2. Beschrijving van

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling 2016-2017 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Beschrijving van de opleiding... 3 Artikel 1.1 Doel van de opleiding... 3 Artikel 1.2 Onderwijs op de LiS... 3 Artikel 1.3 Opleiding en

Nadere informatie

Zoetermeer, 5 april 2019

Zoetermeer, 5 april 2019 Ministerie van OCW Mevrouw mr.drs. I.K. van Engelshoven Postbus 16375 2500 BJ DEN HAAG Zoetermeer, 5 april 2019 Betreft: Aanbieding kwalificaties voor vaststelling per april 2019 Kenmerk: hv19-0141mr/bes_alg

Nadere informatie

Stage Erkenning Floriade 2012. 11-10-2011, Venlo

Stage Erkenning Floriade 2012. 11-10-2011, Venlo Stage Erkenning Floriade 2012 11-10-2011, Venlo Inhoudsopgave: BPV Protocol Erkenning leerbedrijf Introductie Kenniscentra Betrokken Kenniscentra Introductie Stagebegeleiders Afsluiting BPV Protocol Waarom?

Nadere informatie

Strategische agenda. Auteur Datum. Jan Bartling

Strategische agenda. Auteur Datum. Jan Bartling Strategische agenda Auteur Datum Jan Bartling 13-09-2018 Strategische agenda digitalisering mbo 2 Strategische agenda digitalisering mbo Bronnen onderzoek Interviews 16 april: conferentie Consultatie Concretiseren

Nadere informatie

Producten overzicht Afdeling arbeidsmarktinformatie en - advies

Producten overzicht Afdeling arbeidsmarktinformatie en - advies Producten overzicht Afdeling arbeidsmarktinformatie en - advies Duidend en beschrijvend De Arbeidsmarktinformatie en advies publiceert die inzicht geven in de ontwikkelingen van de Nederlandse arbeidsmarkt.

Nadere informatie

Advies 'Opleidingen met een beperkt arbeidsmarktperspectief'

Advies 'Opleidingen met een beperkt arbeidsmarktperspectief' Advies 'Opleidingen met een beperkt arbeidsmarktperspectief' 1. Adviesvraag van de minister van OCW In het kader van het werkprogramma doelmatigheid heeft de minister van OCW aan SBB gevraagd om onderzoek

Nadere informatie

RMC regio Haaglanden. Extra kansen voor jongeren in een kwetsbare positie. Loes Evers en Monaim Benrida Ministerie van OCW 5 juni 2015

RMC regio Haaglanden. Extra kansen voor jongeren in een kwetsbare positie. Loes Evers en Monaim Benrida Ministerie van OCW 5 juni 2015 RMC regio Haaglanden Extra kansen voor jongeren in een kwetsbare positie Loes Evers en Monaim Benrida Ministerie van OCW 5 juni 2015 Programma Eerste deel Korte toelichting op brief extra kansen voor jongeren

Nadere informatie

Opleiding: Eerst Verantwoordelijke Verzorgende met plus (EVV met plus)

Opleiding: Eerst Verantwoordelijke Verzorgende met plus (EVV met plus) Opleiding: Eerst Verantwoordelijke Verzorgende met plus (EVV met plus) De Eerst Verantwoordelijke Verzorgende (EVV er) is onmisbaar in de zorg en u wilt uw EVV er de juiste kennis en vaardigheden meegeven.

Nadere informatie

Gezamenlijke aanpak BPV en het BPV-protocol van:

Gezamenlijke aanpak BPV en het BPV-protocol van: Gezamenlijke aanpak BPV en het BPV-protocol van: 2 Gezamenlijke aanpak BPV In de Verbeteragenda BPV van MKB Nederland en VNO-NCW is naar aanleiding van een onderzoek naar de ervaringen van leerbedrijven

Nadere informatie

Beroepspraktijkvorming op de werkvloer

Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Compact kwalificatiedossier Ondernemerschap op basis van vakmanschap Vakman-ondernemer - niveau 4 Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Compact kwalificatiedossier

Nadere informatie

Stappenplan: uitgangspunten formuleren onderwijsberoepskolom

Stappenplan: uitgangspunten formuleren onderwijsberoepskolom Stappenplan: uitgangspunten formuleren onderwijsberoepskolom Het vmbo en het hbo zijn volop in ontwikkeling. Veranderingen in zowel het vmbo als het hbo hebben effect op het mbo. Met de invoering van de

Nadere informatie

Praktijkleren met de Praktijkverklaring

Praktijkleren met de Praktijkverklaring Praktijkleren met de Praktijkverklaring Monique Mol Eric van der Westerlaken Kennisplatform passend werk 14 mei 2019 Praktijkleren met de praktijkverklaring in de regio vergroten kansen op de arbeidsmarkt

Nadere informatie

Aanpak arbeidsmarkt Zuidoost-Nederland 2016-2020. Illustratie regionaal arbeidsmarkt dashboard. Inleiding

Aanpak arbeidsmarkt Zuidoost-Nederland 2016-2020. Illustratie regionaal arbeidsmarkt dashboard. Inleiding Aanpak arbeidsmarkt Zuidoost-Nederland 2016-2020 Illustratie regionaal arbeidsmarkt dashboard. Inleiding Wil Zuidoost-Nederland als top innovatie regio in de wereld meetellen, dan zal er voldoende en goed

Nadere informatie