Gebiedsvisie 'Kansen over Grenzen' Van visie naar realisatie

Transcriptie

1 Gebiedsvisie 'Kansen over Grenzen' Van visie naar realisatie DEFINITIEF DECEMBER 2013

2 Colofon IN OPDRACHT VAN > Gemeente Cranendonck PROJECT > Gebiedsvisie 'Kansen over Grenzen' RAPPORTTITEL > Gebiedsvisie 'Kansen over Grenzen: van visie naar realisatie' STATUS > Definitief AUTEURS > Roland Roijackers > Karinka Wijnhoven DATUM > 11 december 2013

3 Inhoudsopgave 01 AANLEIDING VAN VISIE NAAR REALISATIE CRANENDONCKSE EN REGIONALE ICONEN DE GEBIEDSVISIE ALS KATALYSATOR GEMEENTE CRANENDONCK 3 GEBIEDSVISIE 'KANSEN OVER GRENZEN'

4 01 Aanleiding Cranendonck en omgeving op de kaart zetten als een zeer kansrijke regio. Dat is het doel van de gebiedsvisie Kansen over grenzen. De visie met een mogelijke weg naar een betere toekomst voor Cranendonck en omgeving is het resultaat van een onderzoek dat in opdracht van de Provincie Noord- Brabant, het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven (SRE), Hoge Dunk, de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM), de gemeente Cranendonck en in samenwerking met Brainport Development en OCC Cranendonck door het consortium Urban Unlimited en de Universiteit van Utrecht is uitgevoerd. De gebiedsvisie bevat een breed scala van kansen die passen binnen de focuspunten van de Strategische Visie van de gemeente Cranendonck en aansluiten bij regionale, provinciale en landelijke beleidsuitgangspunten, ambities en trends. Deze kansen vormen samen met reeds in gang gezette projecten een antwoord op de krimp, de moeilijke economische omstandigheden en verlies van het authentieke kleinschalige woon- en leefgebied in dit deel van De Kempen. Bovendien kan de gebiedsvisie een vliegwiel zijn voor nieuwe duurzame en veerkrachtige ontwikkelingen op andere terreinen en zorgdragen voor een leefbare samenleving met ruimtelijke dynamiek en een verdere focus binnen de Kempische Stedenas. Het gaat daarbij om ontwikkelingen die binnen de gemeente Cranendonck kunnen worden opgepakt, maar ook regionale en bovenregionale (grensoverschrijdende) ontwikkelingen in samenwerking met andere overheden, met ondernemers en met kennisinstellingen. Voor dit soort ontwikkelingen geldt dat een zelfstandige aanpak niet zonder meer levensvatbaar is. Als onderdeel van een integraal en samenhangend totaalplan opent het veel meer perspectief en mogelijkheden tot bijvoorbeeld (Europese) subsidies. De belangen die de gemeente Cranendonck heeft in het uitwerkingsproces van de gebiedsvisie zijn daarom erg groot. Op 29 mei 2012 heeft de gemeenteraad van Cranendonck ingestemd met de gebiedsvisie en de opdracht verstrekt tot het opstellen van een bestuursopdracht voor het verder uitwerken van de visie volgens scenario 3 Vernieuwen. De gemeente Cranendonck geeft daarmee uitvoering aan de visie zodat de geschetste kansen kunnen worden verzilverd. De gemeente gaat pro-actief aan de slag met de uitvoering van de gebiedsvisie, het verzilveren van de daarin genoemde kansen en het uitvoeren van de projecten. Het Uitvoeringsplan Gebiedsvisie Kansen over Grenzen legt de verbinding tussen bestaande en nieuwe projecten en kansrijke initiatieven die bijdragen aan het bereiken van de ambities en de doelen uit de gebiedsvisie en strategische visie en geeft aan hoe de verdere uitvoering samen met de externe stakeholders ter hand wordt genomen. GEMEENTE CRANENDONCK 4 GEBIEDSVISIE 'KANSEN OVER GRENZEN'

5 H02 VAN VISIE NAAR REALISATIE 02 Van visie naar realisatie Voor de gemeente Cranendonck is een belangrijke rol weggelegd in het aanjagen, sturing geven aan en bewaken van het uitvoeringsproces voor de gebiedsvisie. Dit in nauwe afstemming met bedrijfsleven, kennisinstellingen, andere overheden, maatschappelijke organisaties en de inwoners. Voor een deel is deze samenwerking in relatie tot de Gebiedsvisie al ingevuld via bestaande (regionale) organisaties en samenwerkingsverbanden, o.a.: Economisch Samenwerkingsverband De Hoge Dunk (stopt per ). Samenwerkingsverband Regio Eindhoven. Brainport. Smart Energy Regions. A2 Samenwerking. Transnationaal Landschap Groote Heide. Transnationaal Landschap Grenspark Kempen Broek. De gemeente zal ook andere externe partijen uitnodigen en inspireren om mee te werken aan de realisatie van de ambities uit de Gebiedsvisie. Voor een succesvolle uitvoering van de gebiedsvisie is het voor de gemeente Cranendonck van belang om zoveel mogelijk aan te haken bij het beleid van het Rijk en de provincie en in te spelen op maatschappelijke ontwikkelingen en trends. Door middel van het vastellen van het uitvoeringsplan Gebiedsvisie Kansen over Grenzen wordt het gemeentelijke proces van uitwerking en uitvoering van de gebiedsvisie binnen de gemeente verder in gang gezet en geborgd, zowel op het niveau van beleid en strategie als op het niveau van de concrete projecten en kansrijke initiatieven. De uitvoering van de gebiedsvisie markeert de start van een proces dat loopt over meerdere jaren waarin nieuw beleid wordt geformuleerd en nieuwe projecten en kansen in beeld gaan komen. Om die reden wordt het uitvoeringsplan jaarlijks geactualiseerd. Belangrijke projecten die passen binnen de gebiedsvisie zijn inmiddels in voorbereiding. Andere zaken moeten nog worden gestart. Het uitvoeringsplan zet in op een brede en integrale aanpak gericht op het verder versterken en profileren van de gemeente Cranendonck in aansluiting doelen en ambities zoals verwoord in de Strategische Visie en de Gebiedsvisie Kansen over Grenzen. GEMEENTE CRANENDONCK 5 GEBIEDSVISIE 'KANSEN OVER GRENZEN' UITVOERINGSPLAN

6 H03 CRANENDONCKSE EN REGIONALE ICONEN 03 Cranendonckse en regionale iconen De gebiedsvisie Kansen over Grenzen is geen visie in de gebruikelijke zin van de Wet op de Ruimtelijke Ordening, maar beoogt vooral om verbindingen te leggen tussen de veelbelovende projecten en kansen in een ruim interlokaal, interregionaal en zelfs internationaal perspectief. Die verbindingen kunnen ruimtelijk-infrastructureel van aard zijn, maar ook bestaan uit niet-fysieke samenwerkingen tussen bestaande en nieuwe partners. De reeds lopende projecten Duurzaam Industrieterrein Cranendonck (DIC), het Hof van Cranendonck, het Transnationaal Landschap Groote Heide en het Grenspark Kempen Broek dragen bij aan het verwezenlijken van de ambities en kunnen in het licht van de gebiedsvisie uitgroeien tot belangrijke iconen van Cranendonck en de regio. In in de toekomst kan dit ook gaan gelden voor andere projecten zoals de herontwikkeling van de Nassau Dietz kazerne. Navolgend is een toelichting gegeven op de actuele Cranendonckse en regionale iconen. DUURZAAM INDUSTRIETERREIN CRANENDONCK Het Duurzaam Industrieterrein Cranendock (DIC) wordt ontwikkeld tot het meest duurzame en innovatieve industriepark van Nederland, met: een eigen identiteit waarin duurzaamheid, ketenbeheer en industriële synergie en symbiose een toonaangevende rol spelen; een zorgvuldige ruimtelijke inpassing van het bedrijvenpark waarbij rekening wordt gehouden met de ter plekke spelende belangen (natuur, cultuurhistorie en Budel-Dorplein); een structurele verankering van het natuurbelang, op zodanige wijze dat de aanwezige biodiversiteit behouden blijft, en de natuur in de omgeving zich verder kan ontwikkelen. De ontwikkeling van het DIC wordt op initiatief van Nyrstar gezamenlijk ter hand genomen met de provincie Noord-Brabant, de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM), Brainport Development en ook kennisinstellingen zoals de TU/e. De gemeente zal actief participeren in de realisatiefase, de inbreng van de belangen van de gemeente Cranendonck borgen en een bijdrage leveren aan een effectieve aanpak voor de ontwikkeling van het DIC en de vestiging van bedrijven. De ruimtelijke planvorming rondom het DIC bevindt zich inmiddels een afrondend stadium. Nadat het bestemmingsplan is vastgesteld, start de ontwikkeling van het industriepark en de acquisitie van bedrijven op het gebied van nieuwe energie en nieuwe materialen. Op het industriepark werken straks 6 GEMEENTE CRANENDONCK GEBIEDSVISIE 'KANSEN OVER GRENZEN' OPLEGNOTITIE

7 H03 CRANENDONCKSE EN REGIONALE ICONEN hoogwaardige en schone bedrijven op een duurzame manier samen. Deze bedrijven bieden volop werkgelegenheid voor Cranendonck en de regio. De ontwikkeling van het DIC speelt in op het (topsectoren)beleid van het Rijk, de provincie en Brainport 2020 en richt zich op het benutten van de kansen op het gebied van nieuwe energie en nieuwe materialen, onder meer binnen de topsectoren energie en bio-based. Vanuit de aanwezige en potentiële kennis en industrie in Brabant biedt dit in de gemeente Cranendonck concrete kansen op het gebied van onder meer groene energie, groene grondstoffen (biobased economy) en duurzame mobiliteit. Het DIC is in de Smart Energy Regions visie als één van de kansrijke projecten opgenomen. HOF VAN CRANENDONCK Het Hof van Cranendonck behelst de ontwikkeling van een toeristisch-recreatieve voorziening met een eigentijds thema Terug in de Tijd. Het Hof van Cranendonck heeft qua opzet de vorm van een kloosterburcht en bestaat uit twee hotels, een restaurant met kleine feestzaal, twee gezellige en intieme bars, een conferentie- en vergadercentrum, een evenementen-/theaterzaal, een winkelstraatje met veel ambachtelijk bereide producten (o.a. een eigen streekwinkel), een kunstgalerie, een barbershop uit voegere tijden, een binnenpaviljoen met alle horecafaciliteiten, een operationele brouwerij en een streekmuseum. In alle facetten wordt het thema terug in de tijd ingebouwd, als het gaat over eten en drinken, dienstverlening, shows en muziek. Op de plek van de voormalige proefboerderij in Cranendonck worden enkele bestaande (historische) gebouwen herontwikkeld, de stallen gesloopt en hiervoor uitgebreid met nieuw te bouwen onderdelen. De ontwikkeling van het project is in handen van Hof van Cranendonck BV in samenwerking met de gemeente Cranendonck. Momenteel werkt men aan de ruimtelijke en programmatische invulling van het plan. Het Hof van Cranendonck wil vooral een ontmoetingsplaats zijn voor de recreatieve en zakelijke markt. Een plek die warmte, gezelligheid en intimiteit uitstraalt en waar altijd iets te beleven valt, zomer en winter, doordeweeks en in het weekend. Naast de invulling van Het Hof zelf is er ook aandacht voor de mens waarin bewust leven, zinvol werk, samen beleven en nabuurschap centraal staan. Het Hof van Cranendonck gaat tevens fungeren als recreatieve poort voor de ontsluiting van de omliggende natuurgebieden Kempen Broek en Groote Heide. Middels dit project wordt het vestigingsklimaat in de Brainportregio versterkt. De provincie Noord- Brabant heeft inmiddels uitgesproken dat dit project een duidelijke meerwaarde heeft voor Brabant. TRANSNATIONAAL LANDSCHAP GROOTE HEIDE Het Transnationaal Landschap De Groote Heide is een initiatief van de gemeenten Valkenswaard, Heeze- Leende en Cranendonck aan Nederlandse zijde en Neerpelt en Hamont-Achel aan Belgische zijde. De ambitie van de vijf gemeenten is het gezamenlijke grondgebied herkenbaar en beleefbaar op de kaart GEMEENTE CRANENDONCK 7 GEBIEDSVISIE 'KANSEN OVER GRENZEN' UITVOERINGSPLAN

8 H03 CRANENDONCKSE EN REGIONALE ICONEN zetten. Een aantrekkelijk, duurzaam vestigings- en verblijfsklimaat zijn in de Brainportregio, met een eigen identiteit en toonaangevende woon-, werk- en recreatiemogelijkheden in een uitnodigende groene omgeving. De Nederlandse en Belgische gemeenten gaan gezamenlijk de leefbaarheid binnen het Transnationaal Landschap stimuleren zodat bewoners, bedrijven en bezoekers trots zijn op het gebied en zich ermee verbonden voelen. De kernen en bewoners zijn goed te bereiken, zowel in ruimtelijk als sociaal opzicht. Het kleinschalige beekdal landschap en de hoger gelegen heidevlakten zijn nooit ver weg. Creativiteit en innovatie zit in de genen. De bedrijvigheid en culturele festivals, altijd met een zekere coleur locale zijn hier ondermeer het bewijs van. De komende jaren wordt de samenwerking tussen de vijf gemeenten geïntensiveerd, zowel op politiekbestuurlijk als ambtelijk niveau, en verbreed naar (private) partners in het gebied. Toeristischerecreatieve en andere mogelijkheden worden zo beter benut. De ambities is dat in 2025 het Transnationaal Landschap De Groote Heide landelijk en internationaal bekendheid heeft gekregen via de Brainport en ELAt-connectie. Het gebied onderscheidt zich op basis van haar twee unique selling points, te weten Grenzeloos! en Groot in kleinschaligheid. De vier kernwaarden uit het gebied zijn kwalitatief versterkt en beleefbaar gemaakt: Infrastructuur; innovatie en creativiteit; landschap/natuur; cultuurhistorie. Concreet zijn in de gemeente Cranendonck inmiddels twee projecten gestart als onderdeel van het Transnationaal Landschap Groote Heide, namelijk het project Herinrichting Historische Brinken Soerendonk en het project QR-Beleefroutes. GRENSPARK KEMPEN BROEK Op de grens van Belgisch en Nederlands Limburg en Noord-Brabant ligt Kempen Broek, een GrensPark dat in zijn omvang uniek is voor Vlaanderen en Nederland. Het strekt zich uit over de gemeenten Cranendonck, Weert, Bocholt, Bree, Kinrooi en Maaseik. Kempen Broek ligt in de zogenaamde Vlakte van Bocholt aan de noordoostrand van het Kempens Plateau. Verschillende beken vloeien hier van het plateau samen in de vlakte waardoor een nat en moerassig gebied ontstond. Een aantal hoger gelegen, droge zandruggen steken hier boven uit. Inwoners van het broek ontgonnen de meer toegankelijke randzones voor hun levensonderhoud. Gevolg: een gevarieerd landschap dat nat afwisselt met droog, open met gesloten, natuur met cultuur. Gemeente Cranendonck en Weert zijn een proces gestart om te onderzoeken hoe zij hun ambities op het gebied van natuur, recreatie en economie binnen het project Kempen Broek samen vorm kunnen geven. Begin 2013 zijn tussen de colleges van beide gemeenten afspraken gemaakt om meer samen te werken. De insteek is om gezamenlijk projecten te definiëren waarmee de uitvoering van het beleid en de ambities worden geborgd. Het gaat daarbij onder andere om de versterking van cultureel erfgoed Budel Dorplein en de realisatie van grensoverschrijdende ecologische en recreatieve verbindingen. 8 GEMEENTE CRANENDONCK GEBIEDSVISIE 'KANSEN OVER GRENZEN' OPLEGNOTITIE

9 H03 CRANENDONCKSE EN REGIONALE ICONEN NASSAU DIETZ KAZERNE De kazerne dateert uit 1956 en werd van 1963 tot het einde van 2005 gebruikt voor de basisopleiding van rekruten. Momenteel gebruikt De Koninklijke Militaire School van de Landmacht de kazerne. Naar verwachting sluit de kazerne in De unieke functie en locatie vragen om een nieuwe invulling die past bij de ambities zoals verwoord in de gebiedsvisie Kansen over grenzen Voor het toekomstig gebruik van de Nassau Dietzkazerne wordt ingezet op functies die een economische impuls geven aan de regio, van bovenregionaal belang zijn en versterkend zijn voor het bestaande voorzieningenniveau. Wenselijke functies zijn functies die aansluiten op de huidige bestemming en het huidig gebruik van het terrein (veiligheid/training) en functies op het gebied van recreatie, toerisme en leisure. De functies moeten passen in het beleid Natura 2000 en niet strijdig zijn met de bestaande visies van de gemeente Cranendonck en Weert. BEREIKBAARHEID Als randvoorwaarde voor de gewenste ontwikkeling van de regio is een goede bereikbaarheid via weg, water, spoor en lucht van belang. Dit een optimale bijdrage te kunnen leveren aan de economische vitaliteit en vesterking van de leefbaarheid van de gemeente en de regio. Om de bereikbaarheid in de regio op peil te houden is samenwerking tussen de Belgische en Nederlandse gemeenten noodzakelijk. GEMEENTE CRANENDONCK 9 GEBIEDSVISIE 'KANSEN OVER GRENZEN' UITVOERINGSPLAN

10 H04 DE GEBIEDSVISIE ALS KATALYSATOR 04 De gebiedsvisie als katalysator In de gebiedsvisie zijn energie, duurzaamheid en metaal benoemd als belangrijke issues die een meerwaarde kunnen gaan bieden voor Cranendonck en omgeving. Een meerwaarde voor de eigen inwoners, ondernemers, de regio, Brabant maar ook een meerwaarde over de grenzen heen. Deze focuspunten zijn uniek en kunnen Cranendonck via de ontwikkeling van het DIC en de andere icoonprojecten op de kaart zetten. Deze ontwikkelingen zetten andere zaken in beweging en kunnen zo een belangrijke bijdrage leveren aan vraagstukken die anders niet of afzonderlijk slechts moeizaam op de agenda komen. Het gaat daarbij onder andere om: het versterken van de regionale ecologische structuren; de aanpak van de (grensoverschijdende) infrastructuurvraagstukken en de verbetering van de bereikbaarheid; het verhelpen van de missing links in de wandel-,!ets- en ruiternetwerken; het versterken van de cultuurhistorische betekenis van o.a. Budel Dorplein; het versterken en vernieuwen van de industriële activiteiten; het versterken van de positie binnen brainport ; het verder inhoud geven aan duurzaam waterbeheer; het versterken van een hoogwaardig, groen woon-, werk- en leefklimaat. In het kader van het uitvoeringsplan wordt de uitwerking van de gebiedsvisie daarom breder ingestoken en beschouwd als katalysator voor het benutten van kansrijke initiatieven binnen alle focuspunten uit de Strategische Visie Daarmee zet het uitvoeringsplan in op een brede en integrale aanpak gericht op het verder versterken en profileren van de gemeente Cranendonck. Op langere termijn kan de regio Hamont/Cranendonck/Weert daar steeds meer van gaan profiteren en een eigen positie opeisen in de Kempische Stedenas. Dit draagt bij aan de positionering van de Kempische Stedenas binnen ELAt en Brainport. 10 GEMEENTE CRANENDONCK GEBIEDSVISIE 'KANSEN OVER GRENZEN' OPLEGNOTITIE