Focus. Evaluatie van de tien maatregelen vanuit het sectoraal akkoord in het kader van leeftijdsbewust personeelsbeleid

Transcriptie

1 Focus Leeftijdsbewust personeelsbeleid augustus 2011 Er wordt steeds meer nadruk gelegd op een leeftijdsbewust personeelsbeleid, zowel vanuit de organisatie zelf als vanuit maatschappelijk / politieke hoek. We komen in een kritieke fase nu de eerste lichting babyboomers de pensioengerechtigde leeftijd nadert. Er dreigt door de oplopende pensioenkosten (federale materie), een groot maatschappelijk probleem te ontstaan. De uitdaging is dus om mensen langer gemotiveerd aan het werk te houden om de pensioenen te kunnen blijven betalen. Evaluatie van de tien maatregelen vanuit het sectoraal akkoord in het kader van leeftijdsbewust personeelsbeleid In het kader van het sectoraal akkoord werden tien maatregelen (appreciatierecht, belastende beroepen, eindeloopbaanverlof, vervangingspool, perspectiefgesprekken, andere rol opnemen, ontwikkeling, interne mobiliteit, telewerken en cultuurondersteunende communicatieacties) uitgewerkt. Deze maatregelen waren in eerste instantie bedoeld om de personeelsleden gemotiveerd te houden tot het einde van hun loopbaan. Op basis van een elektronische vragenlijst werden de tien bestaande maatregelen en een aantal bijkomende maatregelen geëvalueerd. De leidend ambtenaren, die vallen onder het sectoraal akkoord, werden gevraagd om deel te nemen aan de evaluatie. In totaal hebben 66% van de aangeschreven leidend ambtenaren deelgenomen aan de vragenlijst. Evaluatie van de tien bestaande maatregelen We stellen vast dat bepaalde maatregelen meer gekend, gecommuniceerd en toegepast worden. Ook de inschatting van het management over de impact van de maatregelen op de algemene motivatie van personeelsleden als de impact op de verhoging van de pensioenleeftijd worden verschillend ingeschat. Grafiek 1 toont in welke mate de maatregelen gekend, gecommuniceerd en toegepast worden door het management. In grafiek 2 wordt een overzicht gegeven van het effect van de maatregelen op de algemene motivatie en op de verhoging van de pensioenleeftijd. 1 Zowel de maatregel telewerk als eindeloopbaanverlof zijn gekend, gecommuniceerd en toegepast door de managers. We kunnen concluderen dat de managers geloven in die maatregelen. De managers schatten in dat telewerk als maatregel een algemeen positief effect van 69% heeft op de algemene motivatie. Het effect van die maatregel op de verhoging van de pensioenleeftijd wordt echter slechts ingeschat op 27%. Verder heeft de maatregel eindeloopbaanverlof slechts een zeer beperkt positief effect op zowel de algemene motivatie (35%) als op de verhoging van de pensioenleeftijd (12%). De maatregelen perspectiefgesprekken, andere rol opnemen, interne mobiliteit en ontwikkeling zijn gekend bij het management en worden in ongeveer van de gevallen gecommuniceerd en in iets meer dan de helft van de gevallen toegepast. Het positief effect van deze vier maatregelen op de algemene motivatie wordt door het management op ongeveer ingeschat. Het effect van deze maatregelen op de verhoging van de pensioenleeftijd wordt echter enkel op één vierde ingeschat. De overige vier maatregelen - appreciatierecht, vervangingspool, belastende beroepen en cultuurondersteunende communicatieacties - zijn meestal gekend, met uitzondering van de cultuurondersteunende communicatieacties. 47% van de managers geeft aan de inhoud van die maatregel te kennen. De maatregelen

2 Conclusie worden echter weinig gecommuniceerd en maar voor toegepast. Opmerkelijk is ook dat deze maatregelen een zeer beperkt effect () hebben op de algemene motivatie en nog minder effect (minder dan 1) op de verhoging van de pensioenleeftijd. Algemeen kunnen we stellen dat deze tien maatregelen een impact hebben op de algemene motivatie, maar dat de impact op de verhoging van de pensioenleeftijd relatief beperkt blijft. Evaluatie van een aantal bijkomende maatregelen Bijna de helft (49%) van de managers die hebben geantwoord geeft aan dat het zinvol is om nog bijkomende maatregelen uit te werken. 45% geeft aan dat er in eerste instantie moet gekeken worden hoe de bestaande maatregelen optimaal kunnen toegepast worden en hoe de juiste mix van maatregelen kan gevonden worden. In het Strategisch Overlegforum Personeel en Organisatie (SOPO) werden bijkomende maatregelen (optimalisering van het eindeloopbaanverlof, retentiebonus, uitrolbaan, andere rol/functie, pensioenverlies deeltijdse prestaties) voorgesteld. Het management schat het effect van de mogelijke bijkomende maatregelen op zowel de verhoging van de algemene motivatie als op de verhoging van de pensioenleeftijd laag in met uitzondering van de maatregel pensioenverlies deeltijdse prestaties. Hier wordt geschat dat dit een relatief positief effect (61%) zou hebben op de verhoging van de pensioenleeftijd. Grafiek 3 toont het effect van mogelijke bijkomende maatregelen op de motivatie en de pensioenleeftijd. Alle voorgestelde maatregelen door het SOPO zijn toepasbaar voor de entiteiten, maar ook het gebruik ervan zou zeer beperkt zijn. De entiteiten zouden het meeste gebruik maken van de maatregelen pensioenverlies deeltijdse prestaties (63%) en andere rol/functie (57%). Het gebruik en toepasbaarheid binnen de entiteiten van de bijkomende maatregelen wordt grafisch voorgesteld in grafiek 4. Een leeftijdsbewust personeelsbeleid zet de personeelsinstrumenten zodanig in dat gedurende alle leeftijdsfasen optimaal gebruik wordt gemaakt van de mogelijkheden van de werknemer in functie van het realiseren van de vooropgestelde doelstellingen. Het duurzaam personeelsbeleid is gericht op het benutten, ontwikkelen en behouden van de competenties van alle medewerkers doorheen de hele loopbaan en houdt rekening met veranderende mogelijkheden en noden doorheen de verschillen loopbaan- en levensfasen. Het management voert een proactief beleid dat zich richt op alle leeftijdscategorieën en is zich bewust van de uitdaging van een lange loopbaan. Naast een geïntegreerd leeftijdsbewust personeelsbeleid zal het toch nodig zijn om als manager extra stimuli te hebben om mensen aan te moedigen om gemotiveerd aan het werk te blijven tot na hun zestigste. Algemene vaststellingen: - Managers schatten in dat de bestaande maatregelen een positieve impact hebben op de algemene motivatie en een beperkte impact op de verhoging van de gemiddelde pensioenleeftijd; - De bijkomende maatregelen vanuit het SOPO hebben volgens de managers een gelijkaardige positieve impact op de algemene motivatie. De impact op de verhoging van de gemiddelde pensioenleeftijd wordt echter veel hoger ingeschat; - Van de bijkomende maatregelen wordt ingeschat dat diegene met een financiële stimuli en een inhoudelijke invulling van de job het meeste effect hebben op de gemiddelde pensioenleeftijd; - Als managers bijkomende maatregelen voorstellen, gaan die meestal over bijkomende financiële stimuli; - Iets meer dan de helft van de managers geeft aan het een goede zaak te vinden dat personeelsleden worden gestimuleerd om langer aan het werk te blijven; - Ongeveer de helft (49%) van de managers vindt het nuttig om bijkomende maatregelen uit te werken. Algemeen stellen zij dat de maatregelen individueel moeten kunnen toegepast worden rekening houdend met oa. de motivatie, kennis en ervaring van de medewerker; - Iets minder dan de helft (45%) van de managers stelt dat het niet nodig is om bijkomende maatregelen uit te werken omdat eerst moet gekeken worden hoe de bestaande maatregelen optimaal toegepast kunnen worden en hoe de juiste mix van maatregelen kan gevonden worden. De resultaten van de evaluatie zullen ook verder opgenomen worden in het deelproject leeftijdsbewust en duurzaam personeelsbeleid binnen het Sleutelproject Modern HR-beleid. 2

3 Grafiek 1: de maatregel is gekend, gecommuniceerd en toegepast door het management 1 10 Telewerk Eindeloop-baanverlof Perspectiefgesprekken Andere rol opnemen Interne mobiliteit Ontwikkeling Appreciatierecht Vervangingspool Belastende beroepen Cultuurondersteunende communicatieacties inhoud gekend bij management gecommuniceerd aan personeelsleden toegepast Maatregelen Inhoud gekend bij management Gecommuniceerd aan personeelsleden Toegepast Telewerk 98% 92% 84% Einde loopbaanverlof 96% 88% 88% Perspectiefgesprekken 9 65% 73% Andere rol opnemen 88% 49% 57% Interne mobiliteit 88% 61% 51% Ontwikkeling 86% 67% 59% Appreciatierecht 76% 43% 18% Vervangingspool 67% 37% 22% Belastende beroepen 63% 29% 12% Cultuurondersteunende communicatieacties 47% 31% 16% 3

4 Grafiek 2: effect van de maatregelen op de algemene motivatie en op de verhoging van de pensioenleeftijd 10 Telewerk Eindeloop-baanverlof Perspectiefgesprekken Andere rol opnemen Interne mobiliteit Ontwikkeling Appreciatierecht Vervangingspool Belastende beroepen Cultuurondersteunende communicatieacties positief effect op de motivatie (totaal) effect op de verhoging van de pensioenleeftijd - posifief Maatregelen Positief effect op motivatie (totaal) Effect op verhoging pensioenleeftijd - positief Telewerk 69% 27% Andere rol opnemen 63% 29% Ontwikkeling 61% 16% Perspectiefgesprekken 57% 22% Interne mobiliteit 51% 29% Einde loopbaanverlof 35% 12% Belastende beroepen 1 Appreciatierecht 8% Cultuurondersteunende communicatieacties 6% Vervangingspool 2% 4

5 Grafiek 3: effect van mogelijke bijkomende maatregelen op motivatie en pensioenleeftijd 10 Pensioenverlies deeltijdse prestaties Andere rol / functie Retentiebonus (5 of 1 van het salaris) Uitrolbaan Optimalisering eindeloopbaanverlof Effect op de motivatie - positief Effect op de verhoging van de pensioenleeftijd - posifief Maatregelen Effect op motivatie positief Effect op verhoging pensioenleeftijd positief Andere rol/functie 55% 41% Pensioenverlies deeltijdse prestaties 49% 61% Retentiebonus (5 of 1 van salaris) 41% 43% Uitrolbaan 37% 33% Optimalisering eindeloopbaanverlof 24% 14% 5

6 Grafiek 4: gebruik en toepasbaarheid binnen entiteiten van de bijkomende maatregelen 10 Pensioenverlies deeltijdse prestaties Andere rol / functie Retentiebonus (5 of 1 van het salaris) Uitrolbaan Optimalisering eindeloopbaanverlof Toepasbaar voor uw entiteit Zou uw entiteit hiervan gebruik maken? Maatregel Toepasbaar voor de entiteit Gebruik in de entiteit Optimalisering eindeloopbaanverlof 69% 45% Andere rol/functie 67% 57% Pensioenverlies deeltijdse prestaties 65% 63% Retentiebonus (5 of 1 van het salaris) 61% 37% Uitrolbaan 59% 35% Voor meer informatie over leeftijdsbewust personeelsbeleid: Departement Bestuurszaken Afdeling Beleid Boudewijnlaan 30 bus 37, 1000 Brussel Tel beleid@bz.vlaanderen.be Extranetsite: bedrijfsinformatie 6