Richtsnoer voor downstreamgebruikers

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Richtsnoer voor downstreamgebruikers"

Transcriptie

1 Richtsnoer voor downstreamgebruikers Januari 2008 Richtsnoer voor de uitvoering van REACH

2 JURIDISCHE MEDEDELING In dit document wordt beschreven wat de verplichtingen zijn in het kader van REACH en hoe aan deze verplichtingen moet worden voldaan. Er zij evenwel op gewezen dat de tekst van de REACH-verordening de enige authentieke juridische referentie is en dat de informatie in dit document geen juridisch advies vormt. Het Europees Agentschap voor Chemische Stoffen aanvaardt geen aansprakelijkheid met betrekking tot de inhoud van dit document. VERKLARING VAN AFWIJZING VAN AANSPRAKELIJKHEID Dit is een werkvertaling van een oorspronkelijk in het Engels geschreven document. De tekst is vertaald en gecontroleerd op volledigheid door het Vertaalbureau voor de Organen van de Europese Unie. De wetenschappelijke/technische bewoording zal worden herzien. Alleen de Engelse tekst, die ook op deze website beschikbaar is, kan echter als de originele versie worden beschouwd. Europees Agentschap voor Chemische Stoffen, 2008 Overname met bronvermelding is toegestaan. 2

3 VOORWOORD In dit richtsnoer worden de uit REACH voortvloeiende eisen voor downstreamgebruikers omschreven. Dit document is onderdeel van een reeks richtsnoeren die bedoeld zijn om alle betrokkenen te helpen bij de voorbereiding voor het nakomen van hun verplichtingen in het kader van de REACH-verordening. Deze documenten bevatten gedetailleerde uitleg over verscheidene essentiële REACH-processen, evenals over specifieke wetenschappelijke en/of technische methoden die bedrijven en instanties in verband met REACH nodig hebben. De richtsnoeren zijn tot stand gekomen in het kader van de REACH-uitvoeringsprojecten (REACH Implementation Projects, RIP s) onder leiding van de diensten van de Europese Commissie en in overleg met alle betrokkenen: lidstaten, de industrie en niet-gouvernementele organisaties. Deze documenten zijn beschikbaar via de website van het Europees Agentschap voor Chemische Stoffen ( Verdere richtsnoeren zullen op deze website worden gepubliceerd zodra ze zijn afgerond of bijgewerkt. De rechtsbron voor dit document is Verordening (EG) nr. 1907/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 18 december 2006 (de REACH-verordening) 1. 1 Rectificatie van Verordening (EG) nr. 1907/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 18 december 2006 inzake de registratie en beoordeling van en de autorisatie en beperkingen ten aanzien van chemische stoffen (REACH), tot oprichting van een Europees Agentschap voor Chemische Stoffen, houdende wijziging van Richtlijn 1999/45/EG en houdende intrekking van Verordening (EEG) nr. 793/93 van de Raad en Verordening (EG) nr. 1488/94 van de Commissie alsmede Richtlijn 76/769/EEG van de Raad en de Richtlijnen 91/155/EEG, 93/67/EEG, 93/105/EG en 2000/21/EG van de Commissie (PB L 396 van ). 3

4

5 RICHTSNOER VOOR DOWNSTREAMGEBRUIKERS INHOUDSOPGAVE VOORWOORD...3 INHOUDSOPGAVE LEIDRAAD BIJ DIT RICHTSNOER SAMENVATTING Belangrijkste verplichtingen van downstreamgebruikers Wanneer moeten downstreamgebruikers voldoen aan REACH? Wat moet u doen als u een veiligheidsinformatieblad (SDS) ontvangt? Controle en toepassing van het blootstellingsscenario Wat moet u doen als u geen veiligheidsinformatieblad (SDS) ontvangt? Bedrijven die preparaten vervaardigen Importeurs van stoffen, preparaten of voorwerpen van buiten de EU ROLLEN EN VERPLICHTINGEN De belangrijkste aspecten van REACH die van belang zijn voor downstreamgebruikers Gevolgen van registratie voor downstreamgebruikers Registratiedeadlines voor fabrikanten en importeurs Registratie en downstreamgebruikers Vaststelling van rollen en verplichtingen Wie is downstreamgebruiker onder REACH en hoe kan ik vaststellen welke rollen ik heb? Vaststelling van rollen fabrikant/importeur Vaststelling van rollen downstreamgebruiker Andere rollen krachtens REACH Overzicht van mogelijke verplichtingen VOORBEREIDING OP REACH Inleiding De voordelen van een vroege voorbereiding Wat zijn de voordelen van vroegtijdig contact met leveranciers? Wat zijn de voordelen van vroegtijdig contact met afnemers? De gevolgen als u zich niet voorbereidt op REACH Wat gebeurt er als een stof niet geregistreerd is? Wat gebeurt er als een stof wel is geregistreerd, maar mijn gebruik buiten het blootstellingsscenario valt? Wat zijn de gevolgen van autorisatie? De informatie die u nodig hebt Welke informatie heb ik nodig en hoe kan ik me hierop voorbereiden? Hoe om te gaan met vertrouwelijke bedrijfsinformatie?

6 RICHTSNOER VOOR DOWNSTREAMGEBRUIKERS 3.5 Inzicht in de stoffen die u gebruikt en hoe u ze gebruikt Inzicht in de stoffen die u gebruikt Informatiebronnen Gegevensverzameling Informatie doorgeven aan leveranciers STAPPEN NAAR AANLEIDING VAN INFORMATIE BIJ STOFFEN, PREPARATEN OF VOORWERPEN Inleiding Stroomschema met stappen naar aanleiding van informatie over stoffen of preparaten Stroomschema voor stappen naar aanleiding van informatie over voorwerpen CONTROLE VAN OVEREENSTEMMING MET HET BLOOTSTELLINGSSCENARIO Vereisten betreffende overeenstemming met het blootstellingsscenario Verklaring van de belangrijkste begrippen Gebruik Gebruiksvoorwaarden Operationele omstandigheden Risicobeheersmaatregelen Analogiseren Controle van overeenstemming met het blootstellingsscenario Stroomschema voor controle van overeenstemming met het blootstellingsscenario Stoffen of preparaten die zijn opgenomen in voorwerpen WAT TE DOEN ALS HET GEBRUIK NIET ONDER HET BLOOTSTELLINGSSCENARIO VALT Inleiding Stroomschema en toelichting bij besluitvorming als het gebruik niet onder het blootstellingsscenario valt EEN CHEMISCH VEILIGHEIDSRAPPORT ALS DOWNSTREAMGEBRUIKER OPSTELLEN Wat is een chemische veiligheidsbeoordeling door downstreamgebruikers? Eis voor een chemische veiligheidsbeoordeling door downstreamgebruikers De beoordeling voor zuivere stoffen uitvoeren De beoordeling voor een preparaat uitvoeren Gevallen waarin samenstellers de chemische veiligheid kunnen beoordelen Veilig gebruik aantonen Stroomschema voor chemische veiligheidsbeoordelingen door downstreamgebruikers Procedure van de chemische veiligheidsbeoordeling door downstreamgebruikers Titel(s) van het (de) blootstellingsscenario('s) Samenstellen van informatie voor blootstellingsscenario('s) Blootstellingsscenario s voor processen Blootstellingsscenario s voor voorwerpen Blootstellingsscenario s voor afval

7 RICHTSNOER VOOR DOWNSTREAMGEBRUIKERS 7.7 Kwantificering van blootstellingsniveaus Te verwaarlozen of onwaarschijnlijke blootstellingsroutes Relevante blootstellingsroutes Meetgegevens Gegevens uit modellen Samenstellen van informatie over gevaren Risicokarakterisering Herhaling van de beoordeling Verfijning van de gevaarinformatie Verfijning van de blootstellingsbeoordeling Vastleggen van de chemische veiligheidsbeoordeling door downstreamgebruikers Chemisch veiligheidsrapport van downstreamgebruikers voor een preparaat Stroomschema voor chemisch veiligheidsrapport van downstreamgebruikers voor preparaten VERZOEK OM VAN EEN GEBRUIK EEN GEÏDENTIFICEERD GEBRUIK TE MAKEN Inleiding Stroomschema en toelichting verzoek om van een gebruik een geïdentificeerd gebruik te maken Informatie ontvangen van afnemers die een gebruik meedelen INFORMATIE VERZAMELEN OVER VORMEN VAN GEBRUIK Informatie over uw eigen vorm(en) van gebruik Informatie over vormen van gebruik van afnemers Stroomschema en toelichting informatie over vormen van gebruik inwinnen LEVERANCIERS IN KENNIS STELLEN VAN NIEUWE INFORMATIE OVER GEVAREN Inleiding Stroomschema en toelichting betreffende het doorgeven van nieuwe informatie over gevaren INFORMATIE OVER GESCHIKTE RISICOBEHEERSMAATREGELEN Inleiding Wanneer risicobeheersmaatregelen als ongeschikt kunnen worden beschouwd Risicobeheersmaatregelen die zijn doorgegeven via een blootstellingsscenario Risicobeheersmaatregelen die zijn doorgegeven onder rubriek 8 van het veiligheidsinformatieblad Welke informatie moet worden doorgegeven Stroomschema voor het verstrekken van informatie over het in twijfel trekken van de geschiktheid van risicobeheersmaatregelen VOLDOEN AAN DE EISEN IN VERBAND MET AUTORISATIE Inleiding

8 RICHTSNOER VOOR DOWNSTREAMGEBRUIKERS 12.2 Autorisatieaanvragen Stroomschema voor het voldoen aan de autorisatieverplichtingen VOLDOEN AAN DE EISEN IN VERBAND MET BEPERKINGEN Inleiding Stroomschema en toelichting om aan beperkingen te voldoen DOOR SAMENSTELLERS TE VERSTREKKEN INFORMATIE OVER PREPARATEN Wettelijke verplichtingen met betrekking tot preparaten in het kader van REACH Ontvangen informatie en informatie die moet worden doorgegeven Stroomschema voor het opstellen van informatie over een preparaat, die moet worden doorgegeven verderop in de toeleveringsketen NALEVING VAN REACH VOOR DISTRIBUTEURS Inleiding op het hoofdstuk voor distributeurs Beknopt overzicht van REACH voor distributeurs Verplichtingen van distributeurs Verplichting om informatie door te geven Wat gebeurt er als een stof niet geregistreerd is voor de gebruiksvorm(en) van een van uw klanten?141 8

9 RICHTSNOER VOOR DOWNSTREAMGEBRUIKERS TABELLEN Tabel 1 Controle van het blootstellingsscenario Tabel 2 Vaststelling van rollen fabrikanten/importeurs van stoffen als zodanig, in preparaten of in voorwerpen Tabel 3 Vaststelling van rollen downstreamgebruiker van stoffen, hetzij als zodanig, hetzij in preparaten (alle in onderstaande tabel vermelde rollen gelden in het kader van REACH als downstreamgebruikerrollen) Tabel 4 Vaststelling van rollen andere rollen dan die van downstreamgebruiker of fabrikant/importeur Tabel 5 Vaststelling van de mogelijke verplichtingen in verband met de verschillende rollen Tabel 6 Belangrijkste data bij de voorbereiding op REACH Tabel 7 Overzicht van gebruikte chemische productiemiddelen (stoffen en preparaten) Tabel 8 Voorbeeld van een inventaris van stoffen Tabel 9 Informatie in het veiligheidsinformatieblad die van belang is voor het nakomen van downstreamgebruikerverplichtingen Tabel 10 Informatie over stoffen in voorwerpen Tabel 11 Soort informatie over analogiseren in blootstellingsscenario Tabel 12 Verbanden tussen blootstellingsfactoren en blootstelling Tabel 13 Opties als gebruik niet onder blootstellingsscenario valt Tabel 14 Nagaan of vrijstellingen van de verplichting om een chemisch veiligheidsrapport als downstreamgebruiker op te stellen, van toepassing zijn Tabel 15 Taken en expertise bij een chemische veiligheidsbeoordeling door downstreamgebruikers Tabel 16 Met het oog op de reikwijdte van de beoordeling in aanmerking te nemen levenscyclusfasen Tabel 17 Samenstellen van gegevens over gevaren Tabel 18 Risicokarakterisering voor alle blootstellingsroutes Tabel 19 Bronnen van informatie over uw eigen vorm(en) van gebruik van een stof bij het invullen van een leveranciersvragenlijst Tabel 20 Doorgeven van informatie over gevaarlijke stoffen en preparaten Tabel 21 Vormen van gebruik die van autorisatie zijn vrijgesteld Tabel 22 Vrijstellingen afhankelijk van de concentratie in een preparaat Tabel 23 Vrijstellingen voor specifieke situaties Tabel 24 Lijst van gegevens voor elke gevaarlijke stof, voor elk gebruik en voor elke levenscyclusfase Tabel 25 Nieuwe informatie in veiligheidsinformatiebladen (zie voor nadere bijzonderheden ook bijlage II van REACH Tabel 26 Informatiestroom in de toeleveringsketen FIGUREN Figuur 2-1 Registratiedeadlines en gevolgen voor downstreamgebruikers Figuur 3-1 Factoren die bepalend zijn voor communicatieprioriteiten Figuur 3-2 Belangrijkste data bij de voorbereiding op REACH Figuur 4-1 Stappen naar aanleiding van informatie over stoffen of preparaten Figuur 4-2 Stappen naar aanleiding van informatie over voorwerpen Figuur 5-1 Stroomschema controle overeenstemming blootstellingsscenario Figuur 6-1 Beslisboom als gebruik niet onder het ES valt Figuur 7-1 Stappen voor chemische veiligheidsbeoordelingen door downstreamgebruikers Figuur 7-2 Chemisch veiligheidsrapport van downstreamgebruikers voor preparaten Figuur 7-3 Procedure voor chemische veiligheidsbeoordeling door downstreamgebruikers Figuur 7-4 Extrusieproces met emissieroutes en risicobeheer Figuur 7-5 Chemisch veiligheidsrapport van downstreamgebruikers voor preparaten Figuur 8-1 Stroomschema verzoek om van een gebruik een geïdentificeerd gebruik te maken Figuur 9-1 Stroomschema inwinnen van informatie over vormen van gebruik Figuur 10-1 Stroomschema - nieuwe informatie over gevaren Figuur 11-1 Het doorgeven van informatie over risicobeheersmaatregelen Figuur 12-1 Aan de autorisatieverplichtingen voldoen

10 RICHTSNOER VOOR DOWNSTREAMGEBRUIKERS Figuur 13-1 Stroomschema voor controle of aan beperkingen wordt voldaan Figuur 14-1 Informatie die de samensteller moet doorgeven verderop in de toeleveringsketen Figuur 14-2 Handelingen voor de opstelling van informatie die verderop in de toeleveringsketen wordt doorgegeven Figuur 15-1 De distributeur en de toeleveringsketen VOORBEELDEN Voorbeeld 1 Voorbeelden van gebruik Voorbeeld 2 Voorbeelden van operationele omstandigheden Voorbeeld 3 Vergelijking van geïdentificeerd gebruik met uw eigen gebruik Voorbeeld 4 Controle van processen en activiteiten Voorbeeld 5 Controle van operationele omstandigheden Voorbeeld 6 Controle van risicobeheersmaatregelen Voorbeeld 7 Toepassing van het gebruiksbeschrijvingssysteem Voorbeeld 8 Meetgegevens van aceton op de werkplek Voorbeeld 9 Meetgegevens van andere stoffen gebruiken BIJLAGEN BIJLAGE 1: REFERENTIE-INFORMATIE OVER BLOOTSTELLINGSSCENARIO S Wat is een blootstellingsscenario? Wie is volgens REACH verplicht blootstellingsscenario s op te stellen? Wat betekent het dat een blootstellingsscenario de levenscyclus van een stof beslaat? Waar wordt een blootstellingsscenario voor gebruikt? Wat wordt er in de toeleveringsketen doorgegeven in het blootstellingsscenario? Hebben blootstellingsscenario s altijd betrekking op een specifieke stof? Wat betekent blootstelling precies? Wat is de structuur van een blootstellingsscenario? Waar is een schatting van de blootstelling voor nodig? BIJLAGE 2: FORMAT VAN HET BLOOTSTELLINGSSCENARIO EN TOELICHTING BIJLAGE 3: FORMAT VOOR DE DOCUMENTATIE VAN BLOOTSTELLINGSSCENARIO'S, WAARBIJ TEN MINSTE DE GEBRUIKSVOORWAARDEN WORDEN TOEGEPAST BIJLAGE 4: VOORBEELDEN VAN BLOOTSTELLINGSSCENARIO S VOOR PREPARATEN SCHOONMAAKMIDDELEN BIJLAGE 5: VOORBEELD VAN EEN BLOOTSTELLINGSSCENARIO VOOR EEN PREPARAAT DECOPAINTING BIJLAGE 6: EU-WETGEVING MET EISEN DIE RELEVANT ZIJN VOOR REACH BIJLAGE 7: SYSTEMATISCH OVERZICHT VAN DE COMMUNICATIEVERPLICHTINGEN IN DE TOELEVERINGSKETEN

11 LEIDRAAD BIJ DIT RICHTSNOER 0 LEIDRAAD BIJ DIT RICHTSNOER Dit richtsnoer is bedoeld voor downstreamgebruikers van chemische stoffen. Een downstreamgebruiker is een persoon die een stof, hetzij als zodanig, hetzij in een preparaat, gebruikt bij zijn industriële activiteiten of beroepsactiviteiten. Tal van uiteenlopende bedrijven, waaronder samenstellers van preparaten, producenten van voorwerpen, ambachtslieden, werkplaatsen, dienstverleners en vullers, kunnen worden aangemerkt als downstreamgebruiker. Dit richtsnoer is tevens bedoeld voor andere actoren in de toeleveringsketen, die geen downstreamgebruikers of fabrikanten en importeurs zijn, maar toch verplichtingen hebben in het kader van REACH. Voorbeelden hiervan zijn distributeurs, detailhandelaren en aanbieders van opslagcapaciteit. De opzet van dit richtsnoer is als volgt: de inleidende hoofdstukken (hoofdstuk 1, 2 en 3) geven achtergrondinformatie (overzicht van REACH, rollen en verplichtingen van downstreamgebruikers en hoe downstreamgebruikers zich kunnen voorbereiden op REACH) en leiden u naar de kernhoofdstukken van dit document die u de weg wijzen om aan deze verplichtingen te voldoen; de kernhoofdstukken geven meer informatie die u helpt aan uw specifieke REACHverplichtingen te voldoen. Deze hoofdstukken hebben alle dezelfde opzet: 1) samenvatting van de inhoud en toelichting op de eis; 2) diagrammen stroomschema s voor de weergave van algemene processen (naleving van REACH, communicatie verderop en hogerop in de toeleveringsketen); 3) toelichting op het stroomschema die aanvullende informatie geeft, inclusief verwijzingen naar verdere informatiebronnen. Naast alle verplichtingen waar u als downstreamgebruiker in het kader van REACH mogelijk mee te maken krijgt, wordt in dit richtsnoer ook ingegaan op de uiteenlopende omstandigheden die zich voor u kunnen voordoen. Sommige informatie is wellicht slechts incidenteel, of misschien wel helemaal niet op u van toepassing. Algemene informatie over REACH en een hulpmiddel om vast te stellen welke rol en verplichtingen u in het kader van REACH hebt met betrekking tot de stoffen die u gebruikt, zijn beschikbaar op Dit richtsnoer is zo opgezet dat u direct naar de voor u relevante hoofdstukken kunt gaan u hoeft niet het hele document door te nemen. De vragen hieronder leiden u rechtstreeks naar de voor u toepasselijke hoofdstukken. 1. Wat is REACH en wat betekent REACH voor mij? Ga voor een samenvatting van REACH en haar eisen naar hoofdstuk Ben ik downstreamgebruiker en welke verplichtingen heb ik? Weet u zeker dat u downstreamgebruiker bent? Begrijpt u de verplichtingen die u in het kader van REACH hebt, en is het u duidelijk wanneer u daaraan moet voldoen? Zo nee, ga naar hoofdstuk Hoe moet ik mij voorbereiden op REACH? Weet u wat u moet doen om aan REACH te voldoen, en wanneer? Weet u welke informatie u nodig hebt, en waar u die kunt vinden? Is het u duidelijk hoe en wanneer u met uw leveranciers contact moet opnemen over REACH? Zo nee, ga dan naar hoofdstuk Wat moet ik doen wanneer ik informatie krijg van mijn leveranciers? Als u informatie hebt gekregen bij de stoffen die u gebruikt, hetzij als zodanig, hetzij in preparaten of voorwerpen, moet u op die informatie reageren. Ga naar hoofdstuk 4. 11

12 LEIDRAAD BIJ DIT RICHTSNOER 5. Wat moet ik doen als de informatie een blootstellingsscenario omvat? Een blootstellingsscenario geeft aan hoe een stof veilig gebruikt kan worden. U zult moeten nagaan of u voldoet aan het blootstellingsscenario. Ga naar hoofdstuk Wat moet ik doen als mijn gebruik buiten het blootstellingsscenario valt? In dit geval moet u beslissen wat u verder moet doen. Ga naar hoofdstuk Hoe stel ik een chemische veiligheidsbeoordeling als downstreamgebruiker op? Als u tot zo n beoordeling besluit, ga dan naar hoofdstuk Hoe informeer ik mijn leverancier over mijn gebruik? Als u besluit uw gebruik aan uw leverancier mee te delen, zodat hij of een andere actor in de toeleveringsketen het in zijn blootstellingsscenario kan opnemen, ga dan naar hoofdstuk Welke informatie heeft mijn leverancier nodig en hoe kan ik aan die informatie komen? Als u besluit uw gebruik aan uw leverancier te melden, heeft hij informatie nodig over hoe u een stof gebruikt. Voor advies over het soort informatie en waar u die kunt vinden gaat u naar hoofdstuk Wat moet ik doen als ik nieuwe informatie heb over gevaren van stoffen? U moet deze informatie doorgeven aan uw leverancier; ga naar hoofdstuk Wat moet ik doen als ik informatie heb die mogelijk indruist tegen de risicobeheersmaatregelen in het veiligheidsinformatieblad of het blootstellingsscenario? Op grond van REACH moet u dit soort informatie doorgeven aan uw leverancier. Ga naar hoofdstuk Wat is autorisatie en wat houdt dat voor mij in? Voor autorisatieplichtige stoffen gelden specifieke eisen. Ga naar hoofdstuk Wat zijn beperkingen? Er kunnen beperkingen gelden op het vervaardigen, het in de handel brengen of het gebruik van bepaalde stoffen. Ga naar hoofdstuk Ik ben samensteller van preparaten wat moet ik doen? Voor preparaten gelden specifieke eisen. Ga naar hoofdstuk Ik ben distributeur welke verplichtingen heb ik in het kader van REACH? Hoewel distributeurs geen downstreamgebruikers zijn, hebben zij verplichtingen op grond van REACH. Ga naar hoofdstuk

13 SAMENVATTING 1 SAMENVATTING REACH 2 is de nieuwe verordening voor chemische stoffen die beoogt de gezondheid van de mens en het milieu in hoge mate te beschermen tegen chemische stoffen en die tegelijkertijd het concurrentievermogen en de innovatie vergroot. Een van de belangrijkste onderdelen van REACH is de registratie van stoffen, die fabrikanten en importeurs van stoffen verplicht het Europees Agentschap voor Chemische Stoffen bepaalde vooraf vastgestelde informatie te verstrekken in de vorm van een registratiedossier. Deze informatie heeft betrekking op de gevaren van de stoffen en geeft antwoord op de vraag of zij bij gebruik risico s kunnen opleveren. Fabrikanten en importeurs van bepaalde gevaarlijke stoffen moeten de exacte aard en omvang van deze risico s beoordelen in een chemische veiligheidsbeoordeling. Bepaalde zeer gevaarlijke stoffen moeten worden geautoriseerd voordat zij gebruikt mogen worden, en er kunnen beperkingen worden gesteld aan het gebruik van bepaalde stoffen. Op grond van REACH mogen downstreamgebruikers geen stoffen in de handel brengen of gebruiken die niet overeenkomstig REACH zijn geregistreerd. Net zoals nu al het geval is, krijgen downstreamgebruikers in veiligheidsbladen informatie over gevaarlijke stoffen en preparaten, onder meer over risico s in verband met het gebruik daarvan en maatregelen om deze risico s te beheersen. Sommige veiligheidsinformatiebladen zullen vergezeld gaan van een bijlage, een zogeheten blootstellingsscenario. Dit blootstellingsscenario geeft nadere informatie over het veilig gebruik van de stof of het preparaat en hoe u zichzelf, uw afnemers en het milieu tegen risico s kunt beschermen. Indien uw gebruik buiten dat scenario valt, kunt u het beste contact opnemen met uw leverancier om ervoor te zorgen dat uw gebruik wél in een blootstellingsscenario wordt opgenomen; anders moet u wellicht zelf uw eigen chemisch veiligheidsrapport opstellen. U moet de risicobeheersmaatregelen opvolgen en zich houden aan eventuele beperkingen op het gebruik van de stof. Downstreamgebruikers moeten ook bepaalde informatie hogerop en verderop in de toeleveringsketen doorgeven. 1.1 Belangrijkste verplichtingen van downstreamgebruikers De belangrijkste REACH-verplichtingen voor downstreamgebruikers zijn: 1. de instructies in de veiligheidsinformatiebladen en de als bijlage bij sommige van die bladen gevoegde blootstellingsscenario s opvolgen. Indien uw gebruik niet onder een blootstellingsscenario valt, kunt u het beste contact opnemen met uw leverancier om ervoor te zorgen dat uw gebruik wél in een blootstellingsscenario wordt opgenomen; anders moet u wellicht zelf uw eigen chemisch veiligheidsrapport opstellen; 2. contact opnemen met uw leveranciers als u nieuwe informatie hebt over het gevaar van de stof of het preparaat, of als u denkt dat de risicobeheersmaatregelen niet afdoende zijn; 3. uw afnemers informeren a. over gevaren en veilige gebruiksomstandigheden, en, als u samensteller bent, hun een passend risicobeheersingsadvies geven voor uw preparaten, b. indien het gehalte van bepaalde zeer gevaarlijke stoffen, die in aanmerking komen voor autorisatie, een concentratie van 0,1 gewichtsprocent (g/g) in de voorwerpen die u vervaardigt, te boven gaat. 2 Registratie en beoordeling van en autorisatie en beperkingen ten aanzien van chemische stoffen. Ga voor meer informatie naar 13

14 SAMENVATTING Wanneer moeten downstreamgebruikers voldoen aan REACH? REACH is op 1 juni 2007 in werking getreden, de ingangsdatum van de verplichtingen inzake communicatie binnen de toeleveringsketen, bijvoorbeeld de verplichting om veiligheidsinformatiebladen te verstrekken bij het leveren van gevaarlijke stoffen en preparaten. De verplichtingen in verband met de registratie van stoffen zullen echter pas vanaf 1 juni 2008 gelden. Zo gaat de verplichting van overeenstemming met het blootstellingsscenario van de leverancier (of om scenario s op te stellen voor vormen van gebruik die niet onder een scenario vallen) pas in twaalf maanden nadat de downstreamgebruiker een veiligheidsinformatieblad met een registratienummer heeft ontvangen. Downstreamgebruikers mogen geen stoffen in de handel brengen die niet overeenkomstig REACH zijn geregistreerd. Dit betekent dat uw producten slechts stoffen mogen bevatten die: door de leverancier worden vervaardigd/ingevoerd in hoeveelheden van minder dan 1 ton per jaar, of van registratie zijn vrijgesteld (binnen het toepassingsgebied en de vrijstellingen van bijlage IV en V van REACH), of die zijn gepreregistreerd en een latere registratiedeadline hebben, of zijn geregistreerd. In de praktijk komt het erop neer dat u er zeker van moet zijn dat uw leverancier op de hoogte is van REACH en voldoet aan de voor hem geldende eisen. U moet een verklaring krijgen waarin uw leverancier bevestigt dat hij op de hoogte is van de voor hem geldende eisen, deze eisen naleeft en er tevens op toeziet dat zijn leveranciers voldoen aan REACH. Daarnaast moet u verzoeken om een bevestiging dat preregistratie heeft plaatsgevonden of gaat plaatsvinden. Het is raadzaam om als eerste stap in de voorbereiding op REACH bij uw leveranciers na te vragen of zij overgaan tot preregistratie en registratie, en om uw vormen van gebruik te bespreken zodat deze in de registratie kunnen worden meegenomen. Als u daarnaast informatie hebt over stoffen, bv. testgegevens, zou u contact kunnen opnemen met het Europees Agentschap voor Chemische Stoffen met het oog op deelname aan het informatie-uitwisselingsforum voor stoffen (meer informatie hierover is te vinden in het Richtsnoer voor gezamenlijk gebruik van gegevens) Wat moet u doen als u een veiligheidsinformatieblad (SDS) ontvangt? Onder REACH moet u voldoen aan de voorwaarden die zijn beschreven in het veiligheidsinformatieblad of de blootstellingsscenario s die als bijlage bij sommige van die bladen zijn gevoegd. Als uw gebruik niet wordt behandeld of als het een ontraden gebruik is, moet u wellicht zelf uw eigen chemisch veiligheidsrapport opstellen Controle en toepassing van het blootstellingsscenario Sommige veiligheidsinformatiebladen zullen een blootstellingsscenario als bijlage hebben; dit is een nieuw element in het kader van REACH. Een en ander zal afhangen van de vraag of de stof gevaarlijk is en van de hoeveelheid die wordt vervaardigd door de fabrikant of importeur die de stof registreert. Als u bij het veiligheidsinformatieblad een blootstellingsscenario krijgt, moet u nagaan of u daaraan voldoet. De belangrijkste stappen staan vermeld in tabel 1. U dient zich te realiseren dat u naast REACH ook moet blijven voldoen aan de bestaande wetgeving ter bescherming van de gezondheid van werknemers en het milieu. 14

15 SAMENVATTING Wat moet u doen als u geen veiligheidsinformatieblad (SDS) ontvangt? Ook als er voor uw stof geen veiligheidsinformatieblad is, blijft u verplicht om de risicobeheersmaatregelen die u langs andere weg door de leverancier zijn meegedeeld, te treffen en verderop in de toeleveringsketen te melden. Tabel 1 Controle van het blootstellingsscenario 1. Lees ter informatie de gebruiksbeschrijving in het eerste deel van het blootstellingsscenario. Indien de gebruiksbeschrijving sterk afwijkt van de manier waarop u het product gebruikt, moet u dit bespreken met uw leverancier. 2. Het blootstellingsscenario bevat informatie over hoe de stof of het preparaat kan worden gebruikt. Vergelijk die met de manier waarop u de stof of het preparaat gebruikt. Als die een hogere blootstelling tot gevolg heeft, bijvoorbeeld als u er vaker, in grotere hoeveelheden of anders dan beschreven gebruik van maakt, is er mogelijk geen sprake van overeenstemming met het blootstellingsscenario en moet u contact opnemen met uw leverancier. 3. In het blootstellingsscenario zijn ook risicobeheersmaatregelen opgenomen. Vergelijk deze met de maatregelen die u treft ter bescherming van werknemers, consumenten en het milieu. Stel vast of uw maatregelen vergeleken met de maatregelen die worden aanbevolen in het blootstellingsscenario, even efficiënt zijn, of zelfs efficiënter. U moet het uw leverancier ook laten weten als u denkt dat de door hem aanbevolen risicobeheersmaatregelen ontoereikend zijn. 4. Een van het blootstellingsscenario afwijkend gebruik van de stof of het preparaat levert mogelijk risico s op voor uw werknemers, consumenten of het milieu. U hebt meerdere mogelijkheden in dit verband, zoals contact opnemen met uw leverancier en hem verzoeken een blootstellingsscenario op te stellen dat bij uw gebruiksomstandigheden aansluit, uw werkmethoden aanpassen, nader bestuderen of er werkelijk sprake is van een risico of op zoek gaan naar minder gevaarlijke stoffen of preparaten. 1.2 Bedrijven die preparaten vervaardigen Als uw bedrijf preparaten vervaardigt, moet u op grond van REACH veiligheidsinformatiebladen verstrekken, net zoals nu al het geval is. In die bladen moet u de relevante informatie opnemen uit het veiligheidsinformatieblad en het blootstellingsscenario dat u van uw leverancier ontvangt. Het is van belang dat de informatie in de blootstellingsscenario s aansluit bij de veiligheidsinformatiebladen. Dit is nieuw, omdat u niet alleen informatie over de gevaren van stoffen en preparaten moet bundelen voor uw veiligheidsinformatieblad, maar ook uw afnemers moet informeren over blootstelling en gebruiksvoorwaarden. 1.3 Importeurs van stoffen, preparaten of voorwerpen van buiten de EU Ongeacht het soort commerciële activiteit dat u verricht, moet u nagaan of u chemische stoffen of preparaten (inclusief, bijvoorbeeld, reinigingsmiddelen, oplosmiddelen en soortgelijke producten) van buiten de EU koopt. Als u verantwoordelijk bent voor het binnen de EU brengen van stoffen of preparaten, fungeert u in REACH-termen als importeur en moet u de stoffen mogelijk registreren. Als u voorwerpen invoert, moet u mogelijk ook aan bepaalde REACH-eisen voldoen. 15

16 SAMENVATTING Als u inkoopt bij een leverancier in een ander EU 3 -land, bent u geen importeur en hoeft u niet te registreren. Als u stoffen of preparaten koopt bij een leverancier van buiten de EU die een enige vertegenwoordiger 4 heeft, bent u volgens REACH downstreamgebruiker en hoeft u niet te registreren. 3 België, Bulgarije, Cyprus, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Ierland, Italië, Letland, Litouwen, Luxemburg, Malta, Nederland, Oostenrijk, Polen, Portugal, Roemenië, Slovenië, Slowakije, Spanje, Tsjechië, Verenigd Koninkrijk, Zweden. Leveranciers in Zwitserland zijn geen EU-leveranciers. Leveranciers in Noorwegen, IJsland en Liechtenstein worden als EU-leveranciers aangemerkt zodra deze landen REACH hebben geïmplementeerd. 4 Vraag bij uw leveranciers van buiten de EU na of zij een enige vertegenwoordiger hebben. 16

17 ROLLEN EN VERPLICHTINGEN 2 ROLLEN EN VERPLICHTINGEN In dit hoofdstuk komen de belangrijkste aspecten van REACH aan de orde die van belang zijn voor downstreamgebruikers. Het beschrijft de gevolgen van registratie voor downstreamgebruikers en helpt hen inzicht te verkrijgen in hun rollen en verplichtingen onder REACH. Een ander instrument voor downstreamgebruikers om te weten te komen wat hun rollen en verplichtingen zijn, is het interactieve hulpmiddel Navigator ( 2.1 De belangrijkste aspecten van REACH die van belang zijn voor downstreamgebruikers De belangrijkste aspecten van REACH voor downstreamgebruikers worden genoemd in titel V van REACH (artikelen 37-39): 1. Als u gevaarlijke stoffen en preparaten gebruikt, ontvangt u evenals voorheen veiligheidsinformatiebladen, die onder REACH vergezeld kunnen gaan van een of meer blootstellingsscenario s. Een blootstellingsscenario beschrijft naast het veilige gebruik van een stof of preparaat de risicobeheersmaatregelen die getroffen moeten worden om de risico s voor mens en milieu te beperken. Als u een blootstellingsscenario krijgt, moet u nagaan of uw huidige gebruik daaronder valt en of u voldoet aan de daarin beschreven voorwaarden. Als u een stof of preparaat anders gebruikt dan omschreven in het blootstellingsscenario, of als uw gebruik buiten het blootstellingsscenario valt, zijn er verschillende mogelijkheden: u kunt uw gebruik(somstandigheden) meedelen aan uw leverancier, zodat deze een blootstellingsscenario kan opstellen dat wél betrekking heeft op uw gebruiksomstandigheden, u kunt uw gebruiksomstandigheden aanpassen, zodat deze wél aansluiten bij het blootstellingsscenario van de leverancier, u kunt op zoek gaan naar een andere leverancier die een blootstellingsscenario heeft waar uw gebruiksomstandigheden wél onder vallen, u kunt uw eigen chemisch veiligheidsrapport opstellen 5, of u kunt op zoek gaan naar een andere stof of een ander preparaat of proces en stoppen met het gebruik van de betreffende stof c.q. het betreffende preparaat. 2. Als u gevaarlijke preparaten in de handel brengt (samensteller), moet u evenals voorheen veiligheidsinformatiebladen aan uw afnemers verstrekken. In sommige gevallen bent u mogelijk verplicht blootstellingsscenario s te bundelen of op te stellen die betrekking hebben op vormen van gebruik van stoffen in uw preparaten verderop in de toeleveringsketen, en die scenario s als bijlage bij het veiligheidsinformatieblad te voegen (artikel 31 van REACH). 3. De communicatie in de gehele toeleveringsketen over het gebruik van stoffen en preparaten zal onder REACH aanzienlijk toenemen: In het kader van REACH moeten uw leveranciers u uitgebreider gaan informeren om u in staat te stellen chemische stoffen veilig te gebruiken. Daarnaast bent u op grond van REACH verplicht om uw leveranciers eventuele nieuwe informatie door te geven over gevaren en mogelijke ontoereikendheid van aanbevolen risicobeheersmaatregelen. 5 Tenzij een van de uitzonderingen van artikel 37, lid 4, onder a) tot en met f), op u van toepassing is. 17

18 ROLLEN EN VERPLICHTINGEN U zult upstream én downstream moeten communiceren, bv. uw vormen van gebruik proactief melden bij een leverancier, of informatie verzamelen over vormen van gebruik bij afnemers. U kunt ook worden verzocht om informatie door te sturen, bv. upstream wanneer een afnemer nieuwe informatie heeft over eigenschappen van een stof, of downstream wanneer registranten informatie willen over het eindgebruik van hun stoffen. 4. Voor het gebruik van bepaalde stoffen is wellicht autorisatie vereist. Uw leverancier zal dit doorgaans in het veiligheidsinformatieblad melden. U mag de stof gebruiken, mits het gebruik voldoet aan de voorwaarden van een autorisatie die is verleend aan een actor eerder in uw toeleveringsketen. Als uw gebruik niet onder een dergelijke autorisatie valt en u ermee wilt doorgaan, moet u een autorisatie aanvragen voor uw eigen gebruik en, waar van toepassing, voor de vormen van gebruik van uw afnemers (artikel 56 van REACH). 5. Voor sommige stoffen kunnen beperkingen gelden ten aanzien van het gebruik en/of het in de handel brengen ervan, of verboden (artikel 67 van REACH). Beperkingen die van kracht waren op grond van de Richtlijn 76/769/EEG worden overgenomen in REACH. 6. Als u voorwerpen vervaardigt of invoert, moet u wellicht stoffen registreren die bedoeld zijn uit die voorwerpen vrij te komen. Dit is niet verplicht als dat gebruik van de stof al onder een registratie valt. Indien het voorwerp meer dan 0,1 gewichtsprocent (g/g) aan bepaalde zorgwekkende stoffen bevat, moet u het Europees Agentschap voor Chemische Stoffen hier mogelijk van in kennis stellen en uw afnemers informeren over het veilige gebruik van het voorwerp, afhankelijk van de hoeveelheid van de gebruikte stof en van de vraag of blootstelling kan worden uitgesloten (artikel 7 en 33, lid 1, van REACH). Consumenten van voorwerpen kunnen ook om informatie over deze stoffen vragen (artikel 33, lid 2, van REACH). Dit overzicht is met opzet eenvoudig gehouden om een algemeen beeld van REACH te schetsen. Voor nadere informatie over REACH als geheel kunt u naar de website van het Europees Agentschap voor Chemische Stoffen gaan ( In de volgende hoofdstukken wordt ingegaan op uw nieuwe verplichtingen en hoe daaraan te voldoen; met name hoofdstuk 3 geeft begeleiding over hoe u zich kunt voorbereiden op uw REACH-verplichtingen. Het merendeel van de huidige wettelijke eisen die van toepassing zijn op uw gebruik van stoffen en preparaten, bijvoorbeeld met betrekking tot de bescherming van werknemers, consumenten en het milieu, zal van kracht blijven naast REACH Gevolgen van registratie voor downstreamgebruikers U bent niet verplicht de stoffen die u gebruikt te registreren, maar de registratie van deze stoffen door de fabrikanten en importeurs ervan is in een aantal opzichten ook op u van invloed: Niet-geregistreerde stoffen zullen niet langer verkrijgbaar zijn op de EU-markt. De indeling en etikettering van bepaalde stoffen kunnen veranderen; bij gebruik van die stoffen als samensteller moet u de indeling van uw producten en de bijbehorende veiligheidsinformatiebladen dienovereenkomstig aanpassen. 6 In eerste instantie voor een periode van vijf jaar geldt de registratieplicht niet voor een stof die is vervaardigd of ingevoerd voor onderzoek en ontwikkeling gericht op producten en procedés door een fabrikant/importeur of producent van voorwerpen. In deze gevallen moet de fabrikant/importeur of producent van voorwerpen het Agentschap hiervan in kennis stellen. Meer informatie hierover is te vinden in het Richtsnoer voor registratie. 18

19 ROLLEN EN VERPLICHTINGEN Tijdens het registratieproces zullen de veiligheidsinformatiebladen ook worden bijgewerkt of uitgebreid. Een blootstellingsscenario bij een veiligheidsinformatieblad zal extra verplichtingen voor u scheppen. 2.3 Registratiedeadlines voor fabrikanten en importeurs Vanaf 1 juni 2008 zullen fabrikanten/importeurs van stoffen een begin maken met de registratie van stoffen die zijn vervaardigd of ingevoerd in hoeveelheden van ten minste 1 ton per jaar en per fabrikant/importeur. Stoffen die in het kader van Richtlijn 67/548/EEG zijn aangemeld en herkenbaar zijn aan hun ELINCS-nummer, worden beschouwd als reeds geregistreerd 7 onder REACH. Op basis van REACH mogen fabrikanten/importeurs de meeste stoffen later tussen 2010 en 2018 registreren, mits deze zijn gepreregistreerd. Bij de preregistratie geven zij aan het Europees Agentschap voor Chemische Stoffen de naam van de stof en de beoogde termijn voor de registratie door. De preregistratieperiode begint op 1 juni 2008 en eindigt op 1 december Het preregistratieproces geldt voor de volgende stoffen, de zogeheten geleidelijk geïntegreerde stoffen : alle EINECS-stoffen (met uitzondering van polymeren) (circa stoffen werden in 1981 aangemeld voor de inventaris van stoffen op de EU-markt, maar slechts daarvan zijn op de markt in een hoeveelheid van meer dan 1 ton per jaar); alle stoffen die zijn vervaardigd in de EU (inclusief de nieuwe lidstaten), maar sinds 1 juni 1992 niet op de EU-markt zijn gebracht dit betekent dat ze alleen voor de export zijn vervaardigd. Dit dient aan de hand van schriftelijk materiaal te worden aangetoond; "niet-langer polymeren", aangemeld krachtens Richtlijn 67/548/EEG 8. Stoffen die geen geleidelijk geïntegreerde stoffen zijn, moeten vanaf 1 juni 2008 worden geregistreerd voordat ze verder vervaardigd, ingevoerd of in de handel gebracht mogen worden. Geleidelijk geïntegreerde stoffen moeten tussen 1 juni 2008 en 1 december 2008 worden gepreregistreerd om in aanmerking te komen voor uitstel van de registratiedeadlines volgens artikel 23 van REACH 9. De deadlines voor de registratie van geleidelijk geïntegreerde stoffen die zijn gepreregistreerd, zijn 7 Fabrikanten/importeurs moeten eventueel aanvullende informatie overleggen indien hoeveelheidsdrempelwaarden worden overschreden. Werkzame stoffen voor gebruik in biociden en gewasbeschermingsmiddelen worden eveneens als reeds geregistreerd beschouwd. 8 Voor polymeren golden bijzondere regels in Richtlijn 67/548/EEG. De term polymeer is nader omschreven in de 7e wijziging van Richtlijn 67/548/EEG (Richtlijn 92/32/EEG). Als gevolg hiervan werden sommige stoffen die als polymeren werden aangemerkt onder de aanmeldingsregels van EINECS, niet langer als zodanig beschouwd in het kader van de 7e wijziging. De Raad van Ministers heeft uitgesloten dat deze niet-langer polymeren met terugwerkende kracht aangemeld moeten worden. 9 Indien een bedrijf nalaat tijdig tot preregistratie over te gaan, of dit niet wil, moet het zijn activiteiten waarbij de desbetreffende stoffen worden gebruikt, staken en de stoffen onmiddellijk registreren. Elke vorm van vervaardiging en in de handel brengen van dergelijke stoffen tussen het ingaan van de preregistratiedeadline en de datum van opschorting van de activiteiten kan sancties volgens het toepasselijke nationale recht tot gevolg hebben. Dit houdt tevens in dat het downstreamgebruik van deze stoffen eveneens onwettig kan zijn. Activiteiten waarbij de desbetreffende stoffen worden gebruikt, mogen niet eerder worden hervat dan drie weken na de datum van indiening van een volledig registratiedossier. 19

20 ROLLEN EN VERPLICHTINGEN afhankelijk van hun hoeveelheden en indeling. De drempelwaarden hebben betrekking op de totale hoeveelheid van een stof die per jaar wordt vervaardigd of ingevoerd door een individuele fabrikant of importeur. De deadlines zijn als volgt: 30 november 2010: - stoffen die worden vervaardigd/ingevoerd in hoeveelheden van ten minste ton per jaar; - stoffen die bekend staan als CMR-stoffen (categorie 1 en 2) in hoeveelheden van ten minste 1 ton per jaar; - stoffen die zijn ingedeeld als R50/53 in hoeveelheden van ten minste 100 ton per jaar; 31 mei 2013: voor alle andere stoffen die worden vervaardigd/ingevoerd in hoeveelheden van ten minste 100 ton per jaar; 31 mei 2018: voor alle andere stoffen die worden vervaardigd/ingevoerd in hoeveelheden van ten minste 1 ton per jaar. 2.4 Registratie en downstreamgebruikers Het is raadzaam contact op te nemen met uw leveranciers vóór het einde van de preregistratie om er zeker van te zijn dat zij de door u gebruikte stoffen zullen preregistreren. Uiterlijk 1 januari 2009 zal het Europees Agentschap voor Chemische Stoffen een lijst van gepreregistreerde stoffen op zijn website publiceren. Daar kunt u zien of, en zo ja wanneer, voor een stof die u als zodanig of in preparaten gebruikt, registratie wordt beoogd. Indien een door u gebruikte stof niet op de lijst staat, kunt u uw belangstelling voor het vermelden hiervan kenbaar maken aan het Europees Agentschap voor Chemische Stoffen (zie hoofdstuk 3 van dit richtsnoer). Het Agentschap zal de naam van de stof vervolgens op zijn website publiceren 10. Het Agentschap zal een potentiële registrant desgevraagd uw contactgegevens doen toekomen. N.B.: als downstreamgebruiker verplicht REACH u niet tot registratie van stoffen, tenzij u optreedt als fabrikant of importeur van een stof, als zodanig of in een preparaat, of als producent of importeur van stoffen die aanwezig zijn in voorwerpen en bedoeld zijn daaruit vrij te komen, in hoeveelheden van ten minste 1 ton per jaar. Naast REACH zal het GHS (Globally Harmonised System, mondiaal geharmoniseerd classificatieen etiketteringssysteem voor stoffen en preparaten) in de EU worden geïmplementeerd. Dit systeem zal in de plaats komen van de classificatie- en etiketteringsbepalingen van de Richtlijn gevaarlijke stoffen (67/548/EEG) en de Richtlijn gevaarlijke preparaten (1999/45/EG). Omdat voor het GHS een apart richtsnoer zal worden opgesteld (Richtsnoer voor indeling, verpakking en etikettering), wordt daar verder niet op ingegaan in dit richtsnoer. 10 Elke natuurlijke of rechtspersoon die voor het eerst een geleidelijk geïntegreerde stof vervaardigt of invoert, kan, ook zonder preregistratie vóór 1 december 2008, registreren volgens de verruimde deadlines van artikel 23, mits deze persoon de desbetreffende informatie aan het Agentschap overlegt binnen zes maanden na het voor het eerst vervaardigen of invoeren van de stof, en uiterlijk twaalf maanden vóór de desbetreffende registratiedeadline van artikel 23 (artikel 28, lid 6, van REACH). Als een downstreamgebruiker hiertoe besluit, wordt hij fabrikant of importeur. 20

21 ROLLEN EN VERPLICHTINGEN Registratiedeadlines voor M/I Niet-gel. - geïnt. - Gel. geïnt. - Registratie Preregistratie Afkortingen: DU = downstreamgebruiker ES = blootstellingsscenario SDS = veiligheidsinformatieblad t/j = ton per jaar REACH esds > 1000 t/j t/j t/j Gevolgen voor DU en ES en beginplichten DU (vrijwillig) DU deelt gebruik mee aan leverancier (vrijwillig) DU geeft op verzoek informatie aan leverancier Geleidelijk Nieuwe stoffen geïntegreerde stoffen Specifieke gevaarlijke stoffen Preparaten Figuur 2-1 Registratiedeadlines en gevolgen voor downstreamgebruikers Vóór registratie kunt u uw leveranciers informatie geven over uw vormen van gebruik, de omstandigheden waarin u de stof gebruikt en eventuele risicobeheersmaatregelen, zodat al deze informatie opgenomen kan worden in het dossier dat uw leverancier in verband met de registratie moet overleggen. Hoewel dit niet verplicht is, wordt het voor u veel eenvoudiger om aan uw verplichtingen te voldoen als de leverancier uw gebruik kan meenemen in het dossier. Bovendien kunt u toch al vragen van uw leveranciers verwachten over uw vormen van gebruik. In hoofdstuk 3 van dit richtsnoer kunt u meer informatie vinden over de voorbereiding op REACH. 2.5 Vaststelling van rollen en verplichtingen Wie is downstreamgebruiker onder REACH en hoe kan ik vaststellen welke rollen ik heb? Een downstreamgebruiker wordt door REACH gedefinieerd als een persoon 11, niet zijnde een fabrikant of importeur, die een stof, hetzij als zodanig, hetzij in een preparaat 12, gebruikt bij zijn industriële activiteiten of beroepsactiviteiten (artikel 3, lid 13, van REACH). Uw verplichtingen krachtens REACH hangen af van de activiteit die u precies verricht met betrekking tot een specifieke stof die u gebruikt, hetzij als zodanig, hetzij in een preparaat of voorwerp. Aan de hand van de vragen in onderstaande tabellen kunt u vaststellen welke rol(len) u in REACH-verband hebt. Vervolgens kunt u voor elke van uw rollen uw verplichtingen vaststellen aan 11 Elke in de Gemeenschap gevestigde natuurlijke persoon of rechtspersoon. 12 Een preparaat is een mengsel (vast, vloeibaar of gasvormig) bestaande uit twee of meer stoffen. 21

22 ROLLEN EN VERPLICHTINGEN de hand van tabel 5, die u naar de desbetreffende hoofdstukken van dit richtsnoer leidt. Houd daarbij in het oog dat de eisen krachtens REACH op u van toepassing zijn met betrekking tot de afzonderlijke stoffen die u gebruikt. U kunt dus meerdere rollen hebben en dient alle tabellen volledig te doorlopen om al uw rollen te kunnen vaststellen. Uitgangspunt hierbij zijn uw activiteiten en de informatie van uw leveranciers. Allereerst is het van belang na te gaan of u ook fabrikant of importeur bent, zoals hieronder beschreven Vaststelling van rollen fabrikant/importeur Dit richtsnoer is bedoeld voor als zodanig door REACH gedefinieerde downstreamgebruikers. U kunt echter ook rollen als fabrikant/importeur hebben. Aan de hand van onderstaande tabel kunt u vaststellen of u tevens optreedt als fabrikant of importeur van stoffen. Is dat het geval, dan bent u mogelijk verplicht stoffen te registreren en dient u andere richtsnoeren te raadplegen waarin deze verplichtingen worden toegelicht. Sommige stoffen zijn vrijgesteld van de gehele werkingssfeer van REACH, andere zijn uitgesloten van bepaalde titels (inclusief registratie). Aan de hand van het interactieve hulpmiddel Navigator op de website van het Europees Agentschap voor Chemische Stoffen en het Richtsnoer voor registratie kunt u bepalen of uw stof wel of niet onder REACH valt ( Voor polymeren gelden specifieke bepalingen. Aparte begeleiding hiervoor is te vinden in het [[Link=Richtsnoer voor polymeren#file=polymers_en]]. 22

23 ROLLEN EN VERPLICHTINGEN Tabel 2 Vaststelling van rollen fabrikanten/importeurs van stoffen als zodanig, in preparaten of in voorwerpen Vraag Rol Aanvullende informatie, voorbeelden Vervaardigt u stoffen door synthese, raffinage of extractie? Dit omvat tevens nieuwe stoffen die ontstaan bij het vervaardigen van preparaten. Voert u stoffen of preparaten van buiten de EU in? Voert u voorwerpen in? Fabrikant van stoffen, hetzij als zodanig, hetzij in een of meer preparaten. Zie [[Link=Richtsnoer voor registratie#file=registration _en]] Importeur van stoffen, als zodanig of in preparaten Zie [[Link=Richtsnoer voor registratie#file=registration _en]] Importeur van stoffen in voorwerpen Zie [[Link=Richtsnoer voor voorwerpen#file=articles_e n]] De vorming van nieuwe stoffen tijdens het normale gebruik van een stof of preparaat is in beginsel vrijgesteld van de registratie-eis, bv. een stof die ontstaat bij een chemische reactie die optreedt bij het gebruik van andere stoffen. 13 Als u bijvoorbeeld een reactieve textielverfstof gebruikt, treedt er een chemische reactie op in het proces, maar registratie is in dit geval niet nodig omdat het gaat om een reactie bij het gebruik, waarvoor vrijstelling is verleend. Maar als u bijvoorbeeld calciumsulfaat vervaardigt, als bijproduct van neutralisatie, en het in de handel brengt, wordt dit aangemerkt als een in de handel gebracht bijproduct dat u moet registreren (rol van fabrikant/importeur). Stoffen als zodanig of stoffen in preparaten worden ingevoerd als u ze koopt van een fabrikant of distributeur die buiten de EU is gevestigd. Landen die deel uitmaken van de EER, zullen REACH in hun nationale wetgeving implementeren; als dit eenmaal is gebeurd, worden stoffen die in die landen zijn gekocht, niet beschouwd als invoer in de zin van REACH. Bij invoer van een polymeer moet u controleren of u monomeren of andere stoffen in het polymeer moet registreren. REACH definieert een voorwerp als een object waaraan tijdens de productie een speciale vorm, oppervlak of patroon wordt gegeven waardoor zijn functie in hogere mate wordt bepaald dan door de chemische samenstelling. Stoffen die in hoeveelheden van meer dan 1 ton per jaar aanwezig zijn in de voorwerpen die u invoert en bedoeld zijn om daaruit vrij te komen, moeten door u geregistreerd worden. Stoffen die niet bedoeld zijn om uit de voorwerpen vrij te komen, maar wel zeer zorgwekkende stoffen zijn, moeten mogelijk door u worden aangemeld bij het Agentschap. Raadpleeg voor nadere uitleg het Richtsnoer over vereisten voor stoffen in voorwerpen N.B.: Fabrikanten van buiten de EU kunnen een enige vertegenwoordiger binnen de EU aanwijzen, die verantwoordelijk is voor de registratie van en communicatie inzake de stoffen, hetzij als zodanig, hetzij in preparaten Vaststelling van rollen downstreamgebruiker Er kunnen twee belangrijke downstreamgebruikerrollen worden onderscheiden: de samensteller van preparaten en de eindgebruiker van stoffen als zodanig of in preparaten. Daarnaast zijn er ook nog een aantal andere downstreamgebruikerrollen. De volgende tabel geeft een onderverdeling van de 13 Dit wordt reactie bij het gebruik genoemd en is vrijgesteld op grond van bijlage V. 23

Wetenschappelijk onderzoek en ontwikkeling (O&O) en onderzoek en ontwikkeling gericht op producten en procedés (PPORD)

Wetenschappelijk onderzoek en ontwikkeling (O&O) en onderzoek en ontwikkeling gericht op producten en procedés (PPORD) BEKNOPT RICHTSNOER Wetenschappelijk onderzoek en ontwikkeling (O&O) en onderzoek en ontwikkeling gericht op producten en procedés (PPORD) In dit document wordt in eenvoudige bewoordingen toegelicht welke

Nadere informatie

Inhoud van artikel REACH. Artikel van REACH. Strafrechtelijk optreden. Schriftelijke Waarschuwing alvorens optreden. Bestuursrechtelijk optreden

Inhoud van artikel REACH. Artikel van REACH. Strafrechtelijk optreden. Schriftelijke Waarschuwing alvorens optreden. Bestuursrechtelijk optreden SCHEMA I afdoening artikelen en categorie-indeling WED Artikel Inhoud artikel Art. 5 Verbod om stoffen als zodanig of in preparaten of in voorwerpen te vervaardigen of in de handel te brengen indien zij

Nadere informatie

INHOUD. Woord vooraf... v Ten geleide... vii Lijst van schema s... xv Lijst van verkort geciteerde bronnen en andere afkortingen...

INHOUD. Woord vooraf... v Ten geleide... vii Lijst van schema s... xv Lijst van verkort geciteerde bronnen en andere afkortingen... INHOUD Woord vooraf.......................................................... v Ten geleide........................................................... vii Lijst van schema s.....................................................

Nadere informatie

BEKNOPT RICHTSNOER. Downstreamgebruikers

BEKNOPT RICHTSNOER. Downstreamgebruikers BEKNOPT RICHTSNOER In dit document wordt in eenvoudige bewoordingen uitgelegd welke verplichtingen downstreamgebruikers moeten nakomen om aan de REACH-verordening te voldoen Versie 1.0 December 2013 2

Nadere informatie

Preregistratie en registratie voor REACH: Vragen en antwoorden

Preregistratie en registratie voor REACH: Vragen en antwoorden MEMO/08/240 Brussel, 11 april 2008 Preregistratie en registratie voor REACH: Vragen en antwoorden Per 1 juni 2007 is de nieuwe EU-stoffenwetgeving REACH (Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction

Nadere informatie

Impact van de REACH verordening op de zorginstellingen Jean-Pierre FEYAERTS 7 juni 2012

Impact van de REACH verordening op de zorginstellingen Jean-Pierre FEYAERTS 7 juni 2012 Impact van de REACH verordening op de zorginstellingen Jean-Pierre FEYAERTS 7 juni 2012 De REACH verordening (1907/2006) Artikel 1 (1) van REACH definieert de doelstellingen: Het doel van deze verordening

Nadere informatie

MILIEU- & PREVENTIEFLITS

MILIEU- & PREVENTIEFLITS DOC-125-versie01 31/05/2012 MILIEU- & PREVENTIEFLITS EVALUATIE, COMMUNICATIE EN DOCUMENTATIE NA ONTVANGST esds In deze milieu en preventieflits wordt toegelicht hoe u kan beoordelen of de beschrijvingen

Nadere informatie

Europese Economische Ruimte

Europese Economische Ruimte Met de verordening 1907/2006 (Registratie, Evaluatie, Autorisatie en beperkingen van CHemische stoffen of kortweg REACH) wordt sinds 1 juni 2007 de registratie, beoordeling, autorisatie en beperkingen

Nadere informatie

Webinar hoofdregistrant CSA/CSR (I) Deel 1 Inleiding chemische veiligheidsbeoordeling (CSA) 9 maart 2010. Wim De Coen, ECHA. http://echa.europa.

Webinar hoofdregistrant CSA/CSR (I) Deel 1 Inleiding chemische veiligheidsbeoordeling (CSA) 9 maart 2010. Wim De Coen, ECHA. http://echa.europa. Webinar hoofdregistrant CSA/CSR (I) Deel 1 Inleiding chemische veiligheidsbeoordeling (CSA) 9 maart 2010 Wim De Coen, ECHA Overzicht Wettelijke vereisten: wanneer is een chemische veiligheidsbeoordeling

Nadere informatie

REACH Een introductie in de nieuwe EU-wetgeving voor chemische stoffen voor leveranciers van Akzo Nobel

REACH Een introductie in de nieuwe EU-wetgeving voor chemische stoffen voor leveranciers van Akzo Nobel REACH Een introductie in de nieuwe EU-wetgeving voor chemische stoffen voor leveranciers van Akzo Nobel REACH staat voor Registratie, Evaluatie, Autorisatie en beperking van Chemische stoffen Wat is REACH?

Nadere informatie

REACH: Nieuwe regels voor chemische stoffen. Informatie voor fabrikanten (producenten) en importeurs van chemische stoffen

REACH: Nieuwe regels voor chemische stoffen. Informatie voor fabrikanten (producenten) en importeurs van chemische stoffen REACH: Nieuwe regels voor chemische stoffen Informatie voor fabrikanten (producenten) en importeurs van chemische stoffen REACH: Nieuwe regels voor chemische stoffen Informatie voor fabrikanten (producenten)

Nadere informatie

ECHA zal dit document binnenkort bijwerken om rekening te houden met het arrest van het Hof van Justitie van 10 september 2015 in zaak C-106/14.

ECHA zal dit document binnenkort bijwerken om rekening te houden met het arrest van het Hof van Justitie van 10 september 2015 in zaak C-106/14. Bericht ECHA zal dit document binnenkort bijwerken om rekening te houden met het arrest van het Hof van Justitie van 10 september 2015 in zaak C-106/14. Het arrest verduidelijkt de reikwijdte van de verplichtingen

Nadere informatie

REACH registratie 2018

REACH registratie 2018 REACH registratie 2018 WAT betekent het voor u als producent, importeur en afnemer van stoffen Jan Schüller (Eastman) Margaret Wouters (REACH helpdesk) Inhoud van de workshop 1. Rollen en verplichtingen

Nadere informatie

De Nederlandse rubber- en kunststofindustrie

De Nederlandse rubber- en kunststofindustrie De Nederlandse rubber- en kunststofindustrie jaaromzet 7,5 miljard 95% MKB werkgelegenheid ongeveer 40.000 internationaal georiënteerd 60% van de 7,5 miljard bestaat uit export Grote sectoren zijn verpakkingen,

Nadere informatie

Bent u klaar voor de nieuwe Europese chemiewetgeving?

Bent u klaar voor de nieuwe Europese chemiewetgeving? Bent u klaar voor de nieuwe Europese chemiewetgeving? Geachte relatie, Brenntag maakt serieus werk van REACH en we doen dat graag in nauwe samenwerking met onze klanten en leveranciers. Als één van s werelds

Nadere informatie

1. 31958 Q 1101: EAEC Raad: De Statuten van het Voorzieningsagentschap van Euratom (PB 27 van 6.12.1958, blz. 534), gewijzigd bij:

1. 31958 Q 1101: EAEC Raad: De Statuten van het Voorzieningsagentschap van Euratom (PB 27 van 6.12.1958, blz. 534), gewijzigd bij: 9. ENERGIE 1. 31958 Q 1101: EAEC Raad: De Statuten van het Voorzieningsagentschap van Euratom (PB 27 van 6.12.1958, blz. 534), gewijzigd bij: 31973 D 0045: Besluit 73/45/Euratom van de Raad van 8 maart

Nadere informatie

Opstellen van veiligheidsinformatiebladen

Opstellen van veiligheidsinformatiebladen B E K N O P T R I C H T S N O E R Opstellen van Dit document heeft tot doel om in eenvoudige bewoordingen de hoofdbeginselen en verplichtingen toe te lichten voor het opstellen en verstrekken van volgens

Nadere informatie

Algemene informatie over de respondent

Algemene informatie over de respondent Openbare raadpleging over de Refit-evaluatie van de EU-wetgeving inzake gewasbeschermingsmiddelen en bestrijdingsmiddelenresiduen Velden met een * zijn verplicht. Algemene informatie over de respondent

Nadere informatie

Informatie verzamelen over vervaardiging en gebruik

Informatie verzamelen over vervaardiging en gebruik Informatie verzamelen over vervaardiging en gebruik Samenstelling van een dossier door een mederegistrant HelpNet-webinar over gezamenlijke indiening mederegistranten 28 en 29 april 2010 Pedro Roselló

Nadere informatie

ANNEX BIJLAGE. bij VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD

ANNEX BIJLAGE. bij VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD EUROPESE COMMISSIE Brussel, 21.9.2018 COM(2018) 651 final ANNEX BIJLAGE bij VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD over de werking van Richtlijn 2011/24/EU betreffende de toepassing

Nadere informatie

Richtsnoer voor downstreamgebruikers

Richtsnoer voor downstreamgebruikers RICHTSNOEREN versie 2.1 oktober 2014 Annankatu 18, P.O. Box 400, FI-00121 Helsinki, Finland Tel. +358 9 686180 Fax +358 9 68618210 echa.europa.eu 2 versie 2.1 oktober 2014 JURIDISCHE MEDEDELING Het document

Nadere informatie

I. VERZOEK OM INFORMATIE betreffende de transnationale terbeschikkingstelling van werknemers met het oog op het verrichten van diensten

I. VERZOEK OM INFORMATIE betreffende de transnationale terbeschikkingstelling van werknemers met het oog op het verrichten van diensten FORMULIER VOOR (FACULTATIEF) GEBRUIK DOOR DE OVERHEIDSINSTANTIE DIE OM INFORMATIE VERZOEKT I. VERZOEK OM INFORMATIE betreffende de transnationale terbeschikkingstelling van werknemers met het oog op het

Nadere informatie

Openbare raadpleging over de mogelijke herziening van Verordening (EG) nr. 764/2008 (de verordening wederzijdse erkenning)

Openbare raadpleging over de mogelijke herziening van Verordening (EG) nr. 764/2008 (de verordening wederzijdse erkenning) Openbare raadpleging over de mogelijke herziening van Verordening (EG) nr. 764/2008 (de verordening wederzijdse erkenning) Velden met een zijn verplicht. Naam E-mail Inleiding 1 Als een bedrijf een product

Nadere informatie

Praktische stappen voor REACH preregistratie

Praktische stappen voor REACH preregistratie REACH U mag de vervaardiging, de invoer of het gebruik van een chemische stof slechts voortzetten als u ze tijdig preregistreert en registreert! Referentie: ECHA-BR-08-01-NL Datum: 25/04/2008 Taal: NL

Nadere informatie

PREBES Back 2 basics

PREBES Back 2 basics PREBES Back 2 basics Christel Swinnen Preventieadviseur Arbeidshygiëne 19.02.2019 Chemische agentia Regelgeving Europees o CLP: Classification, Labelling and Packaging of chemicals waarborgt dat werknemers

Nadere informatie

REACH. voor retailers (non food)

REACH. voor retailers (non food) REACH voor retailers (non food) Wat is REACH? REACH staat voor Registratie, Evaluatie, Autorisatie van CHemische stoffen. REACH is Europese wetgeving, vastgelegd in een verordening. Deze Europese verordening

Nadere informatie

REACH: Nieuwe regels voor chemische stoffen Informatie voor distributeurs (handelaren) van chemische stoffen, preparaten en/of stoffen in voorwerpen

REACH: Nieuwe regels voor chemische stoffen Informatie voor distributeurs (handelaren) van chemische stoffen, preparaten en/of stoffen in voorwerpen REACH: Nieuwe regels voor chemische stoffen Informatie voor distributeurs (handelaren) van chemische stoffen, preparaten en/of stoffen in voorwerpen REACH: Nieuwe regels voor chemische stoffen Informatie

Nadere informatie

Wat houdt REACH in? Wat zijn gevaarlijke stoffen?

Wat houdt REACH in? Wat zijn gevaarlijke stoffen? Wat houdt REACH in? Het Registreren, Evalueren en Autoriseren van Chemische stoffen (REACH) is een Europese Verordening, oftewel een wet waarop wordt gehandhaafd. In eerste instantie is het doel van REACH

Nadere informatie

Reach en GHS. 11 februari 2010 / Utrecht

Reach en GHS. 11 februari 2010 / Utrecht Reach en GHS 11 februari 2010 / Utrecht Supertanker REACH Little dingy GHS Voor diegene die met GHS moet werken wordt de dingy steeds groter. Inhoud 1. Reach 2. Korte terugblik 3. Eerste registratie 4.

Nadere informatie

Richtsnoer voor registratie

Richtsnoer voor registratie RICHTSNOER mei 2012 Versie 2.0 Richtsnoer voor de tenuitvoerlegging van REACH 2 Versie 2.0 mei 2012 Versie Wijzigingen Datum Versie 0 Eerste editie juni 2007 Versie 1 Eerste herziening 18/02/2008 Versie

Nadere informatie

Het plannen van uw registratie

Het plannen van uw registratie Het plannen van uw registratie 1 (11) Het plannen van uw registratie Inleiding Het registratieproces beslaat de periode vanaf de preregistratie tot het moment dat u met succes uw registratiedossier indient.

Nadere informatie

Volume: 0-49 zendingen per jaar Europa 0 2 kg 2-10 kg kg kg

Volume: 0-49 zendingen per jaar Europa 0 2 kg 2-10 kg kg kg Wanneer u op basis van uw daadwerkelijkaantal zendingen boven de 49 zendingen per jaar uitkomt, dan kunt u ons contacteren voor verbeterde tarieven. Wij passen uw prijzen dan direct aan. Volume: 0-49 zendingen

Nadere informatie

Belangrijke aspecten CLP voor hoofdregistranten

Belangrijke aspecten CLP voor hoofdregistranten Belangrijke aspecten CLP voor hoofdregistranten Webinar voor hoofdregistranten 9 april 2010 Anja Klauk Begeleiding & helpdesks Europees Agentschap voor chemische stoffen Toepassingsgebied REACH Vanaf 1

Nadere informatie

PGI 2. Europese Raad Brussel, 19 juni 2018 (OR. en) EUCO 7/1/18 REV 1

PGI 2. Europese Raad Brussel, 19 juni 2018 (OR. en) EUCO 7/1/18 REV 1 Europese Raad Brussel, 19 juni 2018 (OR. en) Interinstitutionele dossiers: 2017/0900 (E) 2013/0900 (E) EUCO 7/1/18 REV 1 INST 92 POLGEN 23 CO EUR 8 RECHTSHANDELINGEN Betreft: BESLUIT VAN DE EUROPESE RAAD

Nadere informatie

Datum van inontvangstneming : 08/04/2014

Datum van inontvangstneming : 08/04/2014 Datum van inontvangstneming : 08/04/2014 Vertaling C-106/14-1 Datum van indiening: 6 maart 2014 Verwijzende rechter: Zaak C-106/14 Verzoek om een prejudiciële beslissing Conseil d État (Frankrijk) Datum

Nadere informatie

Publicatieblad van de Europese Unie L 165 I. Wetgeving. Niet-wetgevingshandelingen. 61e jaargang. Uitgave in de Nederlandse taal. 2 juli 2018.

Publicatieblad van de Europese Unie L 165 I. Wetgeving. Niet-wetgevingshandelingen. 61e jaargang. Uitgave in de Nederlandse taal. 2 juli 2018. Publicatieblad van de Europese Unie L 165 I Uitgave in de Nederlandse taal Wetgeving 61e jaargang 2 juli 2018 Inhoud II Niet-wetgevingshandelingen BESLUITEN Besluit (EU) 2018/937 van de Europese Raad van

Nadere informatie

Publicatieblad van de Europese Unie L 331/13

Publicatieblad van de Europese Unie L 331/13 5.11.2004 Publicatieblad van de Europese Unie L 331/13 VERORDENING (EG) Nr. 1925/2004 VAN DE COMMISSIE van 29 oktober 2004 tot vaststelling van nadere uitvoeringsvoorschriften voor enkele bepalingen van

Nadere informatie

Richtsnoer voor registratie

Richtsnoer voor registratie RICHTSNOER November 2016 Versie 3.0 2 Versie 3.0 november 2016 JURIDISCHE MEDEDELING Dit document is bedoeld om gebruikers te helpen bij het voldoen aan hun verplichtingen in het kader van de REACH-verordening.

Nadere informatie

EUROPESE UNIE HET EUROPEES PARLEMENT PE-CONS 3659/1/01 REV 1

EUROPESE UNIE HET EUROPEES PARLEMENT PE-CONS 3659/1/01 REV 1 EUROPESE UNIE HET EUROPEES PARLEMENT DE RAAD Brussel, 27 mei 2002 2001/0138 (COD) LEX 311 PE-CONS 3659/1/01 REV 1 TRANS 181 PECOS 199 CODEC 1126 VERORDENING (EG) Nr. /2002 VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN

Nadere informatie

REACH: Nieuwe regels voor chemische stoffen. Informatie voor producenten van chemische preparaten en/of stoffen in voorwerpen

REACH: Nieuwe regels voor chemische stoffen. Informatie voor producenten van chemische preparaten en/of stoffen in voorwerpen REACH: Nieuwe regels voor chemische stoffen Informatie voor producenten van chemische preparaten en/of stoffen in voorwerpen REACH: Nieuwe regels voor chemische stoffen Informatie voor producenten van

Nadere informatie

Hierbij gaat voor de delegaties Commissiedocument D023041/03.

Hierbij gaat voor de delegaties Commissiedocument D023041/03. RAAD VA DE EUROPESE U IE Brussel, 11 december 2012 (12.12) (OR. en) 17597/12 COMPET 769 E V 936 CHIMIE 98 MI 822 E T 312 I GEKOME DOCUME T : de Europese Commissie ingekomen: 3 december 2012 aan: de heer

Nadere informatie

(Voor de EER relevante tekst)

(Voor de EER relevante tekst) L 144/27 VERORDENING (EU) 2016/863 VAN DE COMMISSIE van 31 mei 2016 tot wijziging van de bijlagen VII en VIII bij Verordening (EG) nr. 1907/2006 van het Europees Parlement en de Raad inzake de registratie

Nadere informatie

DE HERSCHIKTE EOR RICHTLIJN

DE HERSCHIKTE EOR RICHTLIJN DE HERSCHIKTE EOR RICHTLIJN EOR reglementering : drie wettelijke documenten de richtlijnen 1994/45 en 2009/38 de omzetting in nationale wetgeving uw akkoord 2 2009/38? akkoorden getekend na 5.06.2011 ongewijzigde

Nadere informatie

***I STANDPUNT VAN HET EUROPEES PARLEMENT

***I STANDPUNT VAN HET EUROPEES PARLEMENT Europees Parlement 2014-2019 Geconsolideerd wetgevingsdocument 13.6.2017 EP-PE_TC1-COD(2016)0186 ***I STANDPUNT VAN HET EUROPEES PARLEMENT in eerste lezing vastgesteld op 13 juni 2017 met het oog op de

Nadere informatie

Vragen en antwoorden over het burgerinitiatief

Vragen en antwoorden over het burgerinitiatief Vragen en antwoorden over het burgerinitiatief EU-burgers kunnen de EU binnenkort vragen nieuwe wetgeving in te voeren indien zij daarvoor een miljoen handtekeningen kunnen verzamelen. Dit nieuwe instrument

Nadere informatie

14072/14 roe/lep/hh DG C 1

14072/14 roe/lep/hh DG C 1 Raad van de Europese Unie Brussel, 13 oktober 2014 (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2014/0292 (E) 14072/14 ACP 154 FIN 727 PTOM 45 WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE INSTRUMENTEN Betreft: Besluit van de

Nadere informatie

REACH- en Administratieverplichtingen voor tankterminals en traders van brandstoffen

REACH- en Administratieverplichtingen voor tankterminals en traders van brandstoffen Postbus 16191 2500 BD Den Haag www.ilent.nl Contactpersonen REACH- en Administratieverplichtingen voor tankterminals en traders van brandstoffen Janine Killaars, Peter Hellema, Chiel Bovenkerk T 0652096892

Nadere informatie

Vereisten voor stoffen in voorwerpen

Vereisten voor stoffen in voorwerpen B E K N O P T R I C H T S N O E R Vereisten voor stoffen in In dit document wordt in eenvoudige bewoordingen uitgelegd wat de belangrijkste vereisten zijn voor stoffen in. Versie 3.0 december 2017 2 Beknopt

Nadere informatie

Tarieven Europa: staffel 1

Tarieven Europa: staffel 1 Tarieven Europa: staffel 1 Wanneer u op basis van uw daadwerkelijkaantal zendingen boven de 49 zendingen per jaar uitkomt, dan kunt u ons contacteren voor verbeterde tarieven. Wij passen uw prijzen dan

Nadere informatie

EUROPESE UNIE HET EUROPEES PARLEMENT

EUROPESE UNIE HET EUROPEES PARLEMENT EUROPESE UNIE HET EUROPEES PARLEMENT DE RAAD Brussel, 20 juni 2017 (OR. en) 2016/0186 (COD) PE-CONS 25/17 CULT 69 AELE 49 EEE 27 CODEC 867 WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE INSTRUMENTEN Betreft: BESLUIT VAN

Nadere informatie

DE REACH-VERORDENING IN HET KORT

DE REACH-VERORDENING IN HET KORT DE REACH-VERORDENING IN HET KORT Datum: 1 januari 2010 Inleiding In dit document wordt de REACH-verordening beknopt in twee delen uitgelegd. U vindt antwoord op de volgende vragen: Deel 1 De REACH-verordening

Nadere informatie

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN DE REGIO'S

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN DE REGIO'S EUROPESE COMMISSIE Brussel, 17.6.2011 COM(2011) 352 definitief VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN DE REGIO'S Tweede

Nadere informatie

Raad van de Europese Unie Brussel, 29 oktober 2014 (OR. en)

Raad van de Europese Unie Brussel, 29 oktober 2014 (OR. en) Raad van de Europese Unie Brussel, 29 oktober 2014 (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2014/0298 (E) 14563/14 ACP 166 FIN 764 PTOM 51 WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE INSTRUMENTEN Betreft: Besluit van de

Nadere informatie

Richtsnoer voor afval en teruggewonnen stoffen

Richtsnoer voor afval en teruggewonnen stoffen Richtsnoer voor afval en teruggewonnen stoffen Versie: 2 Mei 2010 JURIDISCHE MEDEDELING Dit document bevat een toelichting op de verplichtingen in het kader van REACH en legt uit hoe aan deze verplichtingen

Nadere informatie

Bijlage 1 INSCHRIJFFORMULIEREN. Categorie 1: Veiligheid van producten die online worden verkocht. Vragen met betrekking tot de toelating

Bijlage 1 INSCHRIJFFORMULIEREN. Categorie 1: Veiligheid van producten die online worden verkocht. Vragen met betrekking tot de toelating Bijlage 1 INSCHRIJFFORMULIEREN Categorie 1: Veiligheid van producten die online worden verkocht Vragen met betrekking tot de toelating 1. Ik bevestig dat mijn bedrijf een zakelijke entiteit met een industrieel

Nadere informatie

Wat betekent EU-GHS voor u?

Wat betekent EU-GHS voor u? Rijksoverheid Wat betekent EU-GHS voor u? Distributeurs U moet een stof of mengsel dat als gevaarlijk is ingedeeld etiketteren en verpakken volgens de eisen van EU-GHS. Daarbij kunt u de indeling gebruiken

Nadere informatie

REACH en EU-GHS: nieuwe regels voor chemische stoffen

REACH en EU-GHS: nieuwe regels voor chemische stoffen REACH en EU-GHS: nieuwe regels voor chemische stoffen Informatie voor distributeurs (handelaren) van chemische stoffen, mengsels en/of stoffen in voorwerpen Voorwoord Er zijn nieuwe regels voor chemische

Nadere informatie

Dit document vormt slechts een documentatiehulpmiddel en verschijnt buiten de verantwoordelijkheid van de instellingen

Dit document vormt slechts een documentatiehulpmiddel en verschijnt buiten de verantwoordelijkheid van de instellingen 2006R1412 NL 01.07.2013 003.001 1 Dit document vormt slechts een documentatiehulpmiddel en verschijnt buiten de verantwoordelijkheid van de instellingen B VERORDENING (EG) Nr. 1412/2006 VAN DE RAAD van 25

Nadere informatie

11562/08 CS/lg DG H 1 A

11562/08 CS/lg DG H 1 A RAAD VA DE EUROPESE U IE Brussel, 22 juli 2008 (OR. en) 11562/08 Interinstitutioneel dossier: 2008/0074 (C S) VISA 239 COMIX 554 WETGEVI GSBESLUITE E A DERE I STRUME TE Betreft: VERORDENING VAN DE RAAD

Nadere informatie

FEDERATION EUROPEENNE DE LA MANUTENTION Productgroep. industriële trucks. Een leidraad voor identificatie van nietconforme

FEDERATION EUROPEENNE DE LA MANUTENTION Productgroep. industriële trucks. Een leidraad voor identificatie van nietconforme FEM-IT-T/N855 FEDERATION EUROPEENNE DE LA MANUTENTION Productgroep Industriële trucks FEM Een leidraad voor identificatie van nietconforme industriële trucks 11.2010 (NL) - Emissie van uitlaatgassen -

Nadere informatie

Openbare raadpleging over de mogelijke herziening van Verordening (EG) nr. 764/2008 (de verordening wederzijdse erkenning)

Openbare raadpleging over de mogelijke herziening van Verordening (EG) nr. 764/2008 (de verordening wederzijdse erkenning) Openbare raadpleging over de mogelijke herziening van Verordening (EG) nr. 764/2008 (de verordening wederzijdse erkenning) Velden met een zijn verplicht. Naam E-mail Inleiding 1 Als een bedrijf een product

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET

TRACTATENBLAD VAN HET 33 (1996) Nr. 7 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2010 Nr. 275 A. TITEL Euro-mediterrane Overeenkomst waarbij een associatie tot stand wordt gebracht tussen de Europese Gemeenschappen

Nadere informatie

Wat betekent EU-GHS voor u?

Wat betekent EU-GHS voor u? Rijksoverheid Wat betekent EU-GHS voor u? Informatie voor distributeurs U moet een stof of mengsel dat als gevaarlijk is ingedeeld etiketteren en verpakken volgens de eisen van EU-GHS. Daarbij kunt u de

Nadere informatie

Arbeidsmarkt allochtonen

Arbeidsmarkt allochtonen Streekpact 2013-2018 Cijferanalyse Publicatiedatum: 30 september 2013 Contactpersoon: Kim Nevelsteen Arbeidsmarkt allochtonen Samenvatting 1.176 werkzoekende allochtone Kempenaren (2012) vaak man meestal

Nadere informatie

Gewoonlijk verblijvende bevolking (Usual residence population - Urespop) Kees Prins, projectleider Urespop

Gewoonlijk verblijvende bevolking (Usual residence population - Urespop) Kees Prins, projectleider Urespop Gewoonlijk verblijvende bevolking (Usual residence population - Urespop) Kees Prins, projectleider Urespop 1. BRP bron voor demografische statistieken 2. Demografische statistieken volgens Europese verordening

Nadere informatie

Publicatieblad van de Europese Unie. (Niet-wetgevingshandelingen) VERORDENINGEN

Publicatieblad van de Europese Unie. (Niet-wetgevingshandelingen) VERORDENINGEN 5.6.2015 L 139/1 II (Niet-wetgevingshandelingen) VERORDENINGEN UITVOERINGSVERORDENING (EU) 2015/864 VAN DE COMMISSIE van 4 juni 2015 tot wijziging van Verordening (EG) nr. 340/2008 betreffende de aan het

Nadere informatie

Europese octrooiaanvragen

Europese octrooiaanvragen Vereenigde Octrooibureaux N.V. Johan de Wittlaan 7 2517 JR Postbus 87930 2508 DH Den Haag Telefoon 070 416 67 11 Telefax 070 416 67 99 patent@vereenigde.com trademark@vereenigde.com legal@vereenigde.com

Nadere informatie

Raad van de Europese Unie Brussel, 9 november 2017 (OR. en)

Raad van de Europese Unie Brussel, 9 november 2017 (OR. en) Raad van de Europese Unie Brussel, 9 november 2017 (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2017/0274 (E) 13588/17 ACP 119 FIN 647 PTOM 20 WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE INSTRUMENTEN Betreft: BESLUIT VAN DE

Nadere informatie

(Niet-wetgevingshandelingen) VERORDENINGEN

(Niet-wetgevingshandelingen) VERORDENINGEN L 139/1 II (Niet-wetgevingshandelingen) VERORDENINGEN http://www.emis.vito.be d.d. 05-06-2015 UITVOERINGSVERORDENING (EU) 2015/864 VAN DE COMMISSIE van 4 juni 2015 tot wijziging van Verordening (EG) nr.

Nadere informatie

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN. Voorstel voor een BESCHIKKING VAN DE RAAD

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN. Voorstel voor een BESCHIKKING VAN DE RAAD COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN Brussel, 16.5.2007 COM(2007) 256 definitief 2007/0090 (CNS) Voorstel voor een BESCHIKKING VAN DE RAAD overeenkomstig artikel 122, lid 2, van het Verdrag betreffende

Nadere informatie

UITVOERINGSBESLUIT VAN DE COMMISSIE. van

UITVOERINGSBESLUIT VAN DE COMMISSIE. van EUROPESE COMMISSIE Brussel, 29.4.2014 C(2014) 2737 final UITVOERINGSBESLUIT VAN DE COMMISSIE van 29.4.2014 tot vaststelling van de lijst van bewijsstukken die door visumaanvragers moeten worden overgelegd

Nadere informatie

Wat betekent EU-GHS voor u?

Wat betekent EU-GHS voor u? Rijksoverheid Wat betekent EU-GHS voor u? Professionele gebruikers EU-GHS bevat voor u geen directe verplichtingen. Het is wel belangrijk dat u vaststelt wat de consequenties van de nieuwe wetgeving voor

Nadere informatie

Europese feestdagen 2017

Europese feestdagen 2017 Januari - Februari - Maart Bestemming Januari Februari Maart Nederland (NL) 01-01 Bestemming Januari Februari Maart België (BE) 01-01 Bosnie en Herzegovina (BA) 01-03 Bulgarije (BG) 01-01 03-03 Denemarken

Nadere informatie

Europese feestdagen 2019

Europese feestdagen 2019 Januari - Februari - Maart Bestemming Januari Februari Maart Nederland (NL) 01-01 Bestemming Januari Februari Maart België (BE) 01-01 Bosnie en Herzegovina (BA) 01-01 02-01 01-03 Bulgarije (BG) 01-01 01-02

Nadere informatie

Colloquium Preventie van risico s van kankerverwekkende stoffen op het werk dinsdag 30 mei 2017

Colloquium Preventie van risico s van kankerverwekkende stoffen op het werk dinsdag 30 mei 2017 1 Colloquium Preventie van risico s van kankerverwekkende stoffen op het werk dinsdag 30 mei 2017 Brussel FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, zaal STORCK reach@milieu.belgie.be 2 Registratiedossier

Nadere informatie

L 107/6 Publicatieblad van de Europese Unie

L 107/6 Publicatieblad van de Europese Unie L 107/6 Publicatieblad van de Europese Unie 17.4.2008 VERORDENING (EG) Nr. 340/2008 VAN DE COMMISSIE van 16 april 2008 betreffende de aan het Europees Agentschap voor chemische stoffen te betalen vergoedingen

Nadere informatie

UITVOERINGSBESLUIT VAN DE COMMISSIE. van

UITVOERINGSBESLUIT VAN DE COMMISSIE. van EUROPESE COMMISSIE Brussel, 6.6.2016 C(2016) 3347 final UITVOERINGSBESLUIT VAN DE COMMISSIE van 6.6.2016 tot vaststelling van de lijst van bewijsstukken die visumaanvragers moeten verstrekken in Iran,

Nadere informatie

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE EUROPESE COMMISSIE Brussel, XXX [ ](2013) XXX draft MEDEDELING VAN DE COMMISSIE Uitvoering van artikel 260 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie Aanpassing van de gegevens die worden

Nadere informatie

Openbare raadpleging over de coördinatie van de sociale zekerheid in de EU

Openbare raadpleging over de coördinatie van de sociale zekerheid in de EU Openbare raadpleging over de coördinatie van de sociale zekerheid in de EU Velden met een zijn verplicht. I. Gezinsuitkeringen CONTEXT: Gezinsuitkeringen worden over het algemeen uit de belastingen gefinancierd

Nadere informatie

Raad van de Europese Unie Brussel, 18 mei 2017 (OR. en)

Raad van de Europese Unie Brussel, 18 mei 2017 (OR. en) Raad van de Europese Unie Brussel, 18 mei 2017 (OR. en) 9438/17 ADD 1 MAP 12 BEGELEIDENDE NOTA van: ingekomen: 17 mei 2017 aan: de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretaris-generaal van

Nadere informatie

Richtsnoer over afvalstoffen en teruggewonnen stoffen

Richtsnoer over afvalstoffen en teruggewonnen stoffen Ref.: ECHA-2010-GF-01-NL Datum: 09/06/2010 Taal: Nederlands Richtsnoer over afvalstoffen en teruggewonnen stoffen Het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA) zal een reeks factsheets (informatiebladen)

Nadere informatie

(Niet-wetgevingshandelingen) VERORDENINGEN

(Niet-wetgevingshandelingen) VERORDENINGEN 22.2.2019 L 51 I/1 II (Niet-wetgevingshandelingen) VERORDENINGEN VERORDENING (EU) 2019/316 VAN DE COMMISSIE van 21 februari 2019 tot wijziging van Verordening (EU) nr. 1408/2013 van de Commissie inzake

Nadere informatie

Publicatieblad van de Europese Unie

Publicatieblad van de Europese Unie L 55/4 VERORDENING (EU) 2016/293 VAN DE COMMISSIE van 1 maart 2016 tot wijziging van Verordening (EG) nr. 850/2004 van het Europees Parlement en de Raad betreffende persistente organische verontreinigende

Nadere informatie

Europese feestdagen 2018

Europese feestdagen 2018 Januari - Februari - Maart Bestemming Januari Februari Maart Nederland (NL) 01-01 Bestemming Januari Februari Maart België (BE) 01-01 Bosnie en Herzegovina (BA) 01-01 02-01 01-03 Bulgarije (BG) 01-01 03-03

Nadere informatie

VERSLAG VAN DE COMMISSIE

VERSLAG VAN DE COMMISSIE EUROPESE COMMISSIE Brussel, 23.9.2016 COM(2016) 618 final VERSLAG VAN DE COMMISSIE Verslag met het oog op de berekening van de toegewezen hoeveelheid van de Unie, alsook het verslag met het oog op de berekening

Nadere informatie

Wat betekent REACH voor de werkvloer?

Wat betekent REACH voor de werkvloer? Wat betekent REACH voor de werkvloer? Tot nu toe is de overheid verantwoordelijk voor de veiligheid van de chemische stoffen die op de Europese markt worden gebracht. In 1981 is er een inventarisatie gemaakt

Nadere informatie

Wat betekent EU-GHS voor u?

Wat betekent EU-GHS voor u? Rijksoverheid Wat betekent EU-GHS voor u? Industriële gebruikers EU-GHS bevat voor u geen directe verplichtingen. Het is wel belangrijk dat u vaststelt wat de consequenties van de nieuwe wetgeving voor

Nadere informatie

(6) De Commissie heeft de andere lidstaten uiterlijk op 15 maart 2017 in kennis gesteld van de ontvangen mededelingen.

(6) De Commissie heeft de andere lidstaten uiterlijk op 15 maart 2017 in kennis gesteld van de ontvangen mededelingen. L 162/22 UITVOERINGSVERORDENING (EU) 2017/1112 VAN DE COMMISSIE van 22 juni 2017 tot wijziging van Verordening (EG) nr. 3199/93 inzake de wederzijdse erkenning van procedures voor de volledige denaturering

Nadere informatie

PUBLIC. Brussel, 6 april 2009 (07.04) (OR. en) RAAD VA DE EUROPESE U IE 8424/09 LIMITE COMPET 196 E V 287 CHIMIE 33 MI 144 E T 86

PUBLIC. Brussel, 6 april 2009 (07.04) (OR. en) RAAD VA DE EUROPESE U IE 8424/09 LIMITE COMPET 196 E V 287 CHIMIE 33 MI 144 E T 86 Conseil UE RAAD VA DE EUROPESE U IE Brussel, 6 april 2009 (07.04) (OR. en) 8424/09 LIMITE PUBLIC COMPET 196 E V 287 CHIMIE 33 MI 144 E T 86 I GEKOME DOCUME T van: de Europese Commissie ingekomen: 1 april

Nadere informatie

~ :-.~? 'J~ ~ Vlaamse Regering. DE VLAAMSE MINISTER VAN WEL2;IJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZI1ir

~ :-.~? 'J~ ~ Vlaamse Regering. DE VLAAMSE MINISTER VAN WEL2;IJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZI1ir I 'J~ ~ ~ :-.~? Vlaamse Regering DE VLAAMSE MINISTER VAN WEL2;IJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZI1ir Omzendbrief betreffende de toepassing van de Vlaamse zorgverzekering voor Belgisch sociaal verzekerden met:

Nadere informatie

MinisKrie van Economische Zaken en Klimaat

MinisKrie van Economische Zaken en Klimaat ç» A hj MinisKrie van Economische Zaken en Klimaat > Retouradres Postbus 24037 2490 AA Den Haag Nedmag B.V. de heer Postbus 241 9640 AE VEENDAM Bezoekadres Henri Faasdreef 312 2492 JP Den Haag Postadres

Nadere informatie

Wat betekent EU-GHS voor u?

Wat betekent EU-GHS voor u? Rijksoverheid Wat betekent EU-GHS voor u? Informatie voor fabrikanten U moet alle stoffen die u in de handel brengt, indelen volgens de eisen van EU-GHS. Stoffen die niet in de handel verkrijgbaar zijn

Nadere informatie

Samenstelling van het Europees Parlement met het oog op de verkiezingen van 2014

Samenstelling van het Europees Parlement met het oog op de verkiezingen van 2014 P7_TA(2013)0082 Samenstelling van het Europees Parlement met het oog op de verkiezingen van 2014 Resolutie van het Europees Parlement van 13 maart 2013 over de samenstelling van het Europees Parlement

Nadere informatie

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD NL NL NL EUROPESE COMMISSIE Brussel, 4.8.2010 COM(2010) 421 definitief VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD over de toepassing van Verordening (EG) nr. 453/2008 van het Europees

Nadere informatie

(Voor de EER relevante tekst) (2014/313/EU)

(Voor de EER relevante tekst) (2014/313/EU) L 164/74 BESLUIT VAN DE COMMISSIE van 28 mei 2014 tot wijziging van de Besluiten 2011/263/EU, 2011/264/EU, 2011/382/EU, 2011/383/EU, 2012/720/EU en 2012/721/EU teneinde rekening te houden met de ontwikkelingen

Nadere informatie

REACh-GHS/CLP in de praktijk

REACh-GHS/CLP in de praktijk REACh-GHS/CLP in de praktijk Sharon Sriram 8 december 2015 www.kluthe.nl 1 REACh EU wetgeving Registratie, Evaluatie, Autorisatie van Chemische stoffen R=Registration E=Evaluation Registratie van geproduceerde

Nadere informatie

Thema 2 Om ons heen. Samenvatting. Meander Samenvatting groep 7. Landschappen. Klimaten. Samenwerking. de regering. Onder de loep.

Thema 2 Om ons heen. Samenvatting. Meander Samenvatting groep 7. Landschappen. Klimaten. Samenwerking. de regering. Onder de loep. Meander Samenvatting groep 7 Thema 2 Om ons heen Samenvatting Landschappen Landschappen in Europa zijn heel verschillend. Nederland is een heel vlak land. Frankrijk is een land met heuvels en bergen. Zweden

Nadere informatie

Wat betekent EU-GHS voor u?

Wat betekent EU-GHS voor u? Rijksoverheid Wat betekent EU-GHS voor u? Producenten van voorwerpen Als u explosieve stoffen of mengsels in voorwerpen verwerkt, moet u deze indelen, etiketteren en verpakken volgens de voorschriften

Nadere informatie

Wat betekent EU-GHS voor u?

Wat betekent EU-GHS voor u? Rijksoverheid Wat betekent EU-GHS voor u? Informatie voor professionele gebruikers EU-GHS bevat voor u geen directe verplichtingen. Het is wel belangrijk dat u vaststelt wat de consequenties van de nieuwe

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 26 oktober 2010 (03.11) (OR. en) 7512/10 ADD 1 PV/CONS 15 ENV 169

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 26 oktober 2010 (03.11) (OR. en) 7512/10 ADD 1 PV/CONS 15 ENV 169 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 26 oktober 2010 (03.11) (OR. en) 7512/10 ADD 1 PV/CONS 15 ENV 169 ONTWERP-NOTULEN - ADDENDUM Betreft: 3002e zitting van de Raad van de Europese Unie (MILIEU), gehouden

Nadere informatie