Dirk van Vuuren Kitty van Leeuwen december Protocol verzuim leerlingen

Transcriptie

1 Dirk van Vuuren Kitty van Leeuwen december 2016 Protocol verzuim leerlingen

2 Inhoud Inleiding 1. Registratie en afhandeling van verzuim 2. Verzuimkaart Scala College 2.1 Verzuim preventie 2.2 Ongeoorloofd verzuim 2.3 Geoorloofd verzuim Bijlagen: 1) Betrokkenen per locatie ) Brieven ) Voorbeeldmail melden verzuim 4) Aanvraag zelf melden absentie 18+ 5) Handreiking schoolverzuim ter voorkoming van thuiszitters 2

3 Inleiding Vroegtijdig signaleren voorkomt erger! Het recht op onderwijs is een grondrecht voor alle kinderen in Nederland. Kinderen hebben recht op onderwijs, zodat ze zich kunnen ontwikkelen tot mondige, zelfstandige volwassenen, voldoende toegerust om te participeren in de maatschappij. Een kind is leerplichtig vanaf de eerste dag van de maand die volgt op de maand waarin het kind vijf jaar is geworden. Aan het recht op onderwijs zijn duidelijke plichten verbonden; voor ouders of verzorgers, scholen en de gemeente. Zo is iedere ouder verplicht kinderen in te schrijven op een school en toe te zien op schoolbezoek. Scholen hebben een belangrijke (wettelijke) taak in het signaleren van verzuim. De gemeente houdt toezicht op de naleving van de Leerplichtwet. Vroegtijdig signaleren is van groot belang om verzuim te kunnen voorkomen of te beperken. Door leerplicht tijdig te informeren kan samen worden bepaald wat nodig is om het (mogelijk) verzuim op te heffen of te voorkomen. Bij het schrijven van vernieuwd protocol inzake verzuim is gebruik gemaakt van de handreiking en verzuimkaart opgesteld door Bureau Leerplicht in overleg met ons Samenwerkingsverband. In deze stukken is terug te vinden wat onze rechten en plichten op het gebied van verzuim zijn en hoe de verzuimkaart kan worden gebruikt binnen het beleid van het Scala College op de verschillende vestigingen. Het opgestelde protocol geeft inzicht in de soorten verzuim en maakt duidelijk welke acties ondernomen moeten worden. Omgaan met verzuim is in sommige gevallen, bijvoorbeeld als er medische bijzonderheden zijn, ook maatwerk. Dan zijn meer afwegingen nodig, die samen met het zorgteam kunnen worden gemaakt, voor maatwerk acties die in die situatie kunnen afwijken van het protocol. Verzuim voorkomen, signaleren en aanpakken doen we in nauw overleg met onze leerplichtambtenaar vanuit het motto Sterk in Samenwerk! 3

4 1. Registratie en afhandeling Bij leerlingen tot 18 jaar zijn ouders/verzorgers verplicht elk verzuim te verantwoorden. Leerlingen vanaf 18 jaar mogen dit zelf doen, nadat zij dit officieel geregeld hebben via het formulier aanvraag zelf melden absenties 18+ (zie bijlage). Overal waar hieronder gesproken wordt over ouders/ verzorgers kan ook leerlingen van 18 en jaar ouder gelezen worden waarbij dit via bovenstaande manier toegekend is. Voor 18+ leerlingen met risicovol verzuim is een aparte werkwijze opgenomen. Op het Scala College wordt er gewerkt met het leerlingvolgsysteem SOMToday. SOMToday maakt het onder andere mogelijk om absentie digitaal in te voeren, bij te houden en af te handelen. Ouders en leerling kunnen via hun persoonlijke SOMToday portal de afwezigheid van zichzelf en/of zoon of dochter volgen. Het verantwoorden van het verzuim gaat op het Scala College door middel van een mail. Dit bericht moet worden gestuurd naar de locatie waar uw zoon/dochter de lessen volgt. Voor Nieuwe Sloot: voor de Diamantstraat: Voor de Sacharovlaan: Bij vooraf verwacht verzuim (paramedisch bezoek, toegekend verlof) zorgen de ouders/ verzorgers ervoor dat er van te voren een mail wordt gestuurd naar de betreffende locatie. De OA verwerkt dit en zorgt voor een registratie in SOM. In bijlage 3 kunt u een voorbeeld vinden van zo n mail. Het aanvragen van bijzonder verlof (vrije dagen buiten de vakanties om) verloopt via een officiële schriftelijke aanvraag van ouders/ verzorgers via de TL. De TL zal elke aanvraag individueel beoordelen en schriftelijk terugkoppeling geven aan de aanvrager. Bij onverwacht verzuim, vaak gaat dit om ziekte, zijn ouders/verzorgers verplicht om op de desbetreffende ochtend de leerling telefonisch af te melden via het algemene telefoonnummer. De OA verwerken deze telefoontjes en registreren dit vervolgens voor die dag in SOM. Wanneer de leerling weer op school is, wordt er weer een mail gestuurd met daarop het aantal verzuimde dagen door ziekte. Wanneer een leerling halverwege de dag zich zo ziek voelt dat hij/zij genoodzaakt is om naar huis te gaan, wordt dit altijd eerst overlegd met de receptioniste. In de onderbouw is vervolgens de afspraak dat er eerst telefonisch contact met thuis geweest moet zijn, voordat de leerling ook daadwerkelijk naar huis mag. In de bovenbouw is afmelden bij de TL/LC voldoende, deze geeft dit dan door aan de OA. OA registreert in beide gevallen dan ZN in SOM. Zolang er bij alle bovenstaande manieren van verzuim geen verantwoording van ouders/verzorgers aanwezig is, zal dit verzuim als niet afgehandeld (en dus eigenlijk niet geoorloofd) in SOM naar boven komen. De OA zorgt regelmatig voor een overzicht per klas, deze geven ze aan de mentoren. De mentoren vragen de ouders alsnog een briefje in te leveren zodat de OA het verzuim goed kan verwerken. 4

5 2. Verzuimkaart Scala College: verzuimsoorten en te ondernemen acties 2.1 Verzuimpreventie Leerplicht houdt meerdere keren per schooljaar een inloopspreekuur op alle vestigingen van het Scala College. Hiervoor kunnen leerlingen worden aangemeld die regelmatig te laat komen of verzuimen. Het doel van dit spreekuur is om de leerling te wijzen op de gevolgen van het verzuimgedrag en om inzicht te krijgen in de achtergrond van het verzuim en eventueel samen met ouders en leerling op zoek te gaan naar mogelijkheden voor passende ondersteuning ter voorkoming van (meer) risicovol verzuim. In zorgsmal overleggen TL/LC met IB over de aanmelding van leerlingen voor dit spreekuur. De mentor van de desbetreffende leerling licht ouders en leerling in over de aanmelding bij het spreekuur. Leerplicht zorgt voor terugkoppeling met een brief aan ouders en school. Ook kan in het kader van verzuimpreventie (dus eerder dan de 5e ziekmelding) gedacht worden aan een consult bij onze JGZ-medewerker. Zij kan de leerling (met of zonder ouders) spreken op school. In zorgsmal stemmen TL/LC/IB af over de aanmelding van een leerling bij JGZ. De mentor van de leerling brengt ouders en leerling op de hoogte. JGZ koppelt de uitkomst van het gesprek terug naar de betrokkenen. De registratie van verzuimpreventie gebeurt in zorgsmal-notulen en SOM, onder verantwoordelijk-heid van de TL. 5

6 2.2 Ongeoorloofd verzuim ABSOLUUT VERZUIM Situatie: Acties: Door wie: Een leerling staat niet (meer) ingeschreven op een school Melden bij TL dat een leerling uitgeschreven is Binnen 7 dagen melden bij LP Bij 18+ i.o.m. LP RMC betrekken RELATIEF VERZUIM Situatie: Acties: Door wie: Bij ongeoorloof d verzuim van 16 uur van de lestijd binnen een periode van 4 weken Registratie: lladm DUO CVB lladm DUO CVB Registratie: Eindverant - woordelijk: Eindverant - woordelijk: Signalering + onderzoek OA SOM TL ongeoorloofd verzuim Mail naar TL/LC + mentor OA SOM TL Melden bij LP + mail met TL/LC DUO + /TL verzuimoverzicht Bij 18+ i.o.m. LP RVC betrekken SOM Ouders en leerling op de hoogte stellen van melding TL/LC Notitie in SOM TL Bespreken in zorgsmal met de ib-er en aanmelden bij intern zorgteam wanneer de aard van het ongeoorloofde verzuim daarom vraagt TL/LC + mentor LUXE VERZUIM Situatie: Acties: Door wie: Vrije dagen zonder toestemmin g van directeur of leerplicht Pedagoogle + zorgsmal Registratie: Eindveran t- woordelijk : Signalering OA SOM TL Check verzuim door telefoontje naar OA SOM TL huis Bij vermoeden luxe verzuim- signaal OA SOM TL TL/LC + mentor Onderzoek en evt. melden bij LP + mail TL/LC DUO + SOM /TL met verzuim overzicht Bij 18+ i.o.m. LP RVC betrekken Ouders, leerling en mentor worden op de hoogte gesteld van melding LP TL/LC SOM /TL 6

7 TE LAAT OP SCHOOL/ IN DE LES Situatie: Acties: Door wie: 3 x te laat op school/ in de les 6 x te laat op school/ in de les 9 x te laat op school/ in de les 12 x te laat op school/ in de les Registratie : Brief protocol naar ouders OA SOM TL Informeren mentor + TL/LC OA mail TL Gesprekje met de leerling; mentor SOM TL hoe te voorkomen in de toekomst? Wanneer de reden van te laat komen erom vraagt: bespreken in zorgsmal met ib-er en evt. aanmelden bij IZT mentor i.o.m. TL/LC Pedagoogl e + SOM TL Brief protocol naar ouders OA SOM TL Informeren mentor + TL/LC OA mail TL Telefonisch contact opnemen met mentor SOM TL ouders: hoe te voorkomen in de toekomst? Wanneer de reden van te laat komen erom vraagt: bespreken in zorgsmal met ib-er en evt. aanmelden bij IZT mentor i.o.m. TL/LC Pedagoogl e + SOM Eindverant woordelijk : Brief protocol naar ouders OA SOM TL Informeren mentor + TL/LC OA mail TL Melden bij LP + mail met TL/LC DUO /TL verzuimoverzicht Terugkoppeling LP in SOM TL/LC SOM TL Bij 18+ i.o.m. LP RVC betrekken Bespreken met in zorgsmal met ib-er en evt. aanmelden IZT TL/LC + mentor Pedagoogl e + SOM Brief protocol naar ouders OA SOM TL Informeren mentor + TL/LC OA mail TL Melden bij LP + mail met TL/LC DUO /TL verzuimoverzicht Bij 18+ i.o.m. LP RVC betrekken Terugkoppeling LP in SOM TL/LC SOM TL (= automatisch HALT maatregel) Bespreken met in zorgsmal met ib-er TL/LC + Pedagoogl en evt. aanmelden IZT mentor e + SOM TL 7

8 2.3 Geoorloofd verzuim ZIEKTE Situatie: Acties: Door wie: Elke ziekmelding 1-2 weken ziek Registreren binnenkomende ziek meldingen 3e en 5e ziekmelding via pop-up systeem in SOM Afweging of telefoontje naar huis wenselijk is OA + recepti e OA + Recepti e mentor i.o.m. TL Registratie: SOM SOM SOM Eindverant woordelijk: TL >2 weken Controleert en signaleert duur ziekte mentor SOM TL Overleg met TL/LC over procedure mentor TL Contact leggen met ouders en leerling; mentor SOM TL wat is er nodig om leerling weer naar school te krijgen? Bij geen duidelijke verklaring/ diagnose melden dat lln gemeld wordt bij JGZ voor een consult. Terugkoppeling naar TL mentor mail TL Bespreken in zorgsmal met ib-er en evt. aanmelden IZT TL/LC + mentor Pedagoogle + SOM Bij duidelijke verklaring/ diagnose (ziekenhuisopname/ pfeiffer enz.) Communicatie afspraak maken over mentor SOM TL evt. terugkomst en bijhouden schoolwerk Geen duidelijke verklaring/ diagnose Leerling melden bij JGZ TL/LC SOM Bij melding JGT/ JGZ informeren ib-er TL/LC SOM tijdens ZS Terugkoppeling aan TL JGZ mail Bij niet verschijnen JGZ afspraak Melden LP + mail met TL/LC DUO verzuimoverzicht Bij 18+ i.o.m. LP RVC betrekken 3e ziekmelding Maatwerk. Brief met uitleg procedure bij 5e ziekmelding OA i.o.m. TL/LC SOM TL/ TL TL 5e ziekmelding in een schooljaar NB Signaleert frequentie en informeert OA SOM TL mentor Overleg met TL/LC over procedure mentor TL Bespreken in zorgsmal met ib-er en TL/LC + Pedagoogl evt. aanmelden IZT mentor e + SOM Ouders en leerling informeren dat er mentor/ SOM TL gemeld wordt bij JGZ OA Leerling melden bij JGZ TL/LC SOM Bij melding JGT/ JGZ informeren ib-er tijdens ZS TL/LC SOM 8

9 Vanaf de 4e ziekmelding is de leerling meer dan gemiddeld afwezig door ziekte. Dit valt onder risicovol verzuim. Terugkoppeling aan TL JGZ mail A.d.h.v. terugkoppeling verdere acties: mentor + SOM - melding LP TL/LC - flexzat - enz. Bij niet verschijnen JGZ afspraak Melden LP + mail met verzuimoverzicht Bij 18+ i.o.m. LP RVC betrekken TL/LC DUO SCHORSING Situatie: Acties: Door wie: Bevoegd gezag van de school kan, volgens protocol van betreffend schoolbestuur, een leerling schorsen (Max 5 dagen) Alle schorsingen Ouders worden telefonisch of (bij niet bereiken) per mail op de hoogte gesteld Melden bij officiële instanties (zie hieronder) Inlichten alle betrokkenen (mentor/ conciërges/ OA/ receptie/ collega TL) Betreft het een SEN leerling; ook zoco inlichten Verwerken in absentie overzicht SOM Herstel gesprek met ouders en leerling (en mentor wanneer mogelijk) officiële schorsingsbrief verloopt via Bespreken in zorgsmal met de ib-er en aanmelden bij intern zorgteam wanneer de aard van de schorsing daarom vraagt Leerling wordt 1 dag geschorst Melden bij LP + mail met verzuimoverzicht Bij 18+ i.o.m. LP RVC betrekken Leerling wordt 2 tot 5 dgn geschorst Melden bij LP + mail met verzuimoverzicht Bij 18+ i.o.m. LP RVC betrekken Registratie: TL/LC SOM TL/LC Eindverantwoordelijk: TL/LC mail OA/TL SOM TL /LC TL/LC SOM TL/LC TL/ LC + lladm TL/LC + Ment or SOM Pedagoogle + SOM / CVB TL/LC via mail TL/LC via mail 9

10 Melden bij onderwijsinspectie TL/LC internet school dossier VERWIJDERING Situatie: Acties: Door wie: Bevoegd gezag van de school kan een leerling volgens protocol van betreffend schoolbestuur, verwijderen bijvoorbeeld als er sprake is van ernstige gedragsproble men of indien de school de leerling onvoldoende begeleiding kan bieden om hem de (basis)kennis bij te brengen Dossier wordt officieel overgedragen aan TL en pakken dit samen op Bij SEN leerlingen met een OPP betrekt de de zoco TL/LC / TL/LC / Registratie: TL/LC TL/LC Eindverantwoordelijk: LEERLINGEN OP DE OOV Situatie: Acties: Door wie: Een leerling volgt voor bepaalde tijd onderwijs op de onderwijsopva ng voorziening (=OOV) Registratie: Eindverantwoordelijk: Registeren van verzuim op OOV OOV docent TL OOV Informeren Scala over verzuim OOV weekmail TL OOV Signaleren verzuim vanuit ib-er weekmail TL/ zoco weekmail + SOM registratie (TL/ZA/OA) TL/LC OA/T L/LC SOM TL 10

11 THUISZITTERS Situatie: Acties: Door wie: Wanneer een leerling al 4 weken of langer geen onderwijs op school volgt Leerlingen die geen school bezoeken en ook elders geen onderwijs volgen. Signalering vanuit zorgsmal Betrekken zoco voor bespreken procedure TL/LC + ib-er TL/LC + ib-er Registratie: SOM + Zorgsmal Thuiszitters overzicht SWV Melden bij SWV Zoco Mailen TZ overzicht Regievoering Zoco Eindverantwoordelijk: NB: OOV of aangepast rooster = geen TZ Dagbehandeli ng GGZ wel. 11

12 Lijst met afkortingen: GGZ Geestelijke gezondheidszorg IB Intern begeleider IZT Intern Zorgteam JGT Jeugd- en gezondheidsteam JGZ Jeugdgezondheidszorg LC Leerling coördinator LP Leerplicht OA Onderwijsassistent OOV Onderwijs Opvang Voorziening OPP Ontwikkelingsperspectiefplan PA (para)medisch afwezig RA met reden afwezig RVC Regionaal verwijzigingscentrum SEN Special Educational Needs SWV Samenwerkingsverband TL Teamleider Vestigingsdirecteur ZA ziek afwezig ZA zonder reden afwezig ZN ziek naar huis ZOCO Zorgcoördinator ZS zorgsmal overleg Bijlagen 1. Betrokkenen per locatie Brieven Voorbeeld mail verzuim 4. Aanvraag zelf melden absentie Handreiking schoolverzuim ter voorkoming van thuiszitters 12

13 Bijlage 1: Betrokkenen per locatie 16/17 Nieuwe Sloot OA ma t/m do mevr. E. Bodijn vrij mevr. M. Endlich Aangestuurd door: dhr. R. Pet TL t-vmbotl/t-havo dhr. R. Pet havo mevr. M.E.T. Woudstra havo/vmbo-tl dhr. P.R. Bloemheuvel vwo mevr. M. de Groot t-vwo mevr. E.J.M. Prent IB/IZT t-vmbo-tl/t-havo mevr. K. van Leeuwen havo mevr. van der Werf havo/vmbo-tl mevr. K. van Leeuwen vwo mevr. L.J. Bijsterveld t-vwo mevr. M. Aalders ZOCO mevr. T.E. van Geest dhr. H.W.G.M. Weeber Diamantstraat OA bezetting TOL Aangestuurd door: dhr. A.H. Scheerder TL vmbo-b/k dhr. J.F. Kunst 3/4 vmbo-tl dhr. A.H. Scheerder 3/4/5 havo dhr. M. Jochemsen en dhr. T. Visser LC vmbo-b/k dhr. D.A. van Vuuren IB/IZT VMBO bk mevr. Van der Werf 3/4 VMBO tl mevr. K. van Leeuwen 3/4/5 HAVO mevr. van der Werf ZOCO mevr. T.E. van Geest mevr. A. Carletti Sacharovlaan OA/ receptioniste Aangestuurd door: mevr. R. Kolthek en mevr. J. Ligtvoet dhr. R.Th.H.M. van Workum TL 4/5/6 t-vwo mevr. I. Raadgeep 4/5/6 vwo dhr. M.H.T. Zweers IB/IZT mevr. L.J. Bijsterveld ZOCO mevr. T.E. van Geest dhr. R.Th.H.M. van Workum Externe betrokkenen JGZ mevr. E. Nikken ( enikken@ggdhm.nl / ) LP dhr. M. Westfa( mwestfa@alphenaandenrijn.nl / ) 13

14 Bijlage 2: Brieven (te laat) 14

15 Bijlage 3: Aanvraag zelf melden absenties 18+ Aanvraag zelf melden absenties 18 + Naam: Geboortedatum: Afspraken: 1. Absenties die van tevoren bekend zijn, meld je indien mogelijk uiterlijk 2 dagen van tevoren per mail via het verzuim adres. Dit geldt ook voor bezoek aan dokter, tandarts, fysiotherapeut, etc. (zie ook punt 3) 2. Als je s ochtends te ziek bent om naar school te komen, of indien er een andere dringende reden voor verzuim is, bel je voor aanvang van je eerste les het algemene nummer van de school ( ). Je zegt erbij dat je een zelfmelder bent, ook als je een voic inspreekt. 3. Afspraken bij een dokter, tandarts, fysiotherapeut, etc. maak je als het enigszins kan buiten schooltijd. Aanwezigheid op school gaat daarbij in ieder geval boven zaken als baantjes, sporten, muziekles, etc. 4. Als je naar het oordeel van de teamleider (te) vaak ziek bent, krijg je een oproep van een arts van de JGZ. Aan de hand van zijn/haar bevindingen wordt bepaald of absenties rechtmatig zijn. 5. Het overzicht met je absenties is online in te zien. Indien je naar jouw mening onterecht absent gemeld bent, meld je dit bij je teamleider. Dit doe je binnen drie werkdagen nadat de melding in het overzicht verschenen is. Dit betekent dat je dus regelmatig het overzicht moet bekijken. 6. Ook je ouders hebben online inzage in je absenties. Bij frequent verzuim en/of te laat komen zal de teamleider contact opnemen met ouders. 7. Frequent onrechtmatig verzuim en/of te laat komen kan uiteindelijk leiden tot uitschrijving van het Scala College. Wij zijn op de hoogte van bovenstaande afspraken en gaan hiermee akkoord. Datum: Leerling Ouder(s) 15

16 Bijlage 3: Voorbeeld mail verzuim a) verzuim vooraf bekend Beste onderwijsassistent/ conciërge, Bij deze wil ik u graag informeren over het feit dat (voor en achternaam leerling) uit (klas) op de volgende (dag en datum) het.. uur t/m.. uur afwezig is vanwege (reden afwezigheid; tandarts, dokter enz.). Vr. gr. (naam ouder) b) verzuim achteraf verantwoorden Beste onderwijsassistent/ conciërge, Bij deze wil ik u graag informeren over het feit dat (voor en achternaam leerling) uit (klas) op de vandaag weer naar school is. Hij/zij was ziek (en of andere reden afwezigheid) op de volgende dagen (dagen + datum). Vr. gr. (naam ouder) Mailadressen: Voor Nieuwe Sloot: verzuimns@scalacollege.nl voor de Diamantstraat: verzuimdia@scalacollege.nl Voor de Sacharovlaan: verzuimsac@scalacollege.nl 16

17 Bijlage 4: Handreiking schoolverzuim en voorkomen van thuiszitten HANDREIKING SCHOOLVERZUIM EN VOORKOMEN VAN THUISZITTEN Schooljaar Voor scholen van de samenwerkingsverbanden in het basis- en voortgezet onderwijs in de Duinen Bollenstreek, Leidse regio en de Rijnstreek. 17

18 1. INLEIDING 2. VERZUIM 2.1 GEOORLOOFD VERZUIM Ziek Vrijstellingen Schorsing Verwijdering 2.2 ONGEOORLOOFD VERZUIM Absoluut verzuim Relatief verzuim Wettelijk verzuim Signaal verzuim Luxe verzuim 3. THUISZITTERS Bijlage 1: Beleidstafel thuiszitters 11 18

19 1. INLEIDING Ieder kind in Nederland heeft recht op onderwijs, zodat kinderen zich kunnen ontwikkelen tot mondige, zelfstandige volwassenen, voldoende toegerust om te participeren in de maatschappij. Met de invoering van passend onderwijs verandert dit uitgangspunt niet. Wat wel verandert is dat met passend onderwijs er meer nadruk komt te liggen op het voorkomen van thuiszitters. Eén van de speerpunten binnen passend onderwijs is dat de schoolbesturen die met elkaar verenigd zijn in de samenwerkingsverbanden met elkaar passende ondersteuning creëren voor alle jongeren in het werkgebied van het samenwerkingsverband. Voor kinderen die ondersteuningsbehoefte hebben, hebben de schoolbesturen zorgplicht. Zorgplicht wil zeggen dat de school waar de ouder het kind aanmeldt, het kind pas loslaat als het kind op een passende onderwijsplek is aangekomen. Met deze passende ondersteuning moet thuiszitten voorkomen worden. Naast het hebben van passende ondersteuning is het van belang om tijdig te signaleren dat een leerling ondersteuning nodig heeft. Eén van de signalen kan verzuim zijn. Uit onderzoek is gebleken dat verzuim vaak een voorbode kan zijn van thuiszitten of voortijdig schoolverlaten (bijvoorbeeld Oberon, 2008; Hartkamp, 2005 en Van Lieshout, Er zijn niet alleen veranderingen op het gebied van onderwijs, maar ook op het terrein van de jeugdhulp. De gemeenten worden per 1 januari 2015 verantwoordelijk voor de jeugdhulp, hetgeen inhoudt dat er meer mogelijkheden voor regionaal en lokaal maatwerk komen. De gemeenten in de regio Holland Rijnland en de samenwerkingsverbanden passend onderwijs hebben een gemeenschappelijke paragraaf opgesteld, waarin zij hun visie delen en waarin aangegeven is dat zij op onderdelen gemeenschappelijk optrekken en een meer integrale aanpak voorstaan. De gemeenschappelijke paragraaf is ook leidend voor de afspraken en samenwerking met leerplicht. Er zijn uiteenlopende redenen waarom een kind niet op school is. Deze handreiking geeft inzicht in de soorten verzuim en andere redenen van afwezigheid. Met als laatste afspraken hoe we binnen 1 de regio Zuid-Holland Noord met elkaar samenwerken bij leerlingen die om welke reden dan ook thuiszitters geworden zijn. Afspraken hoe we met onze inzet de duur van het thuiszitten kunnen verkorten en een passend aanbod van onderwijs of zorg realiseren. Bij alle verzuimsoorten en voor de thuiszitters wordt aangegeven welke actie van wie wordt verwacht. Voor uitgebreidere informatie wordt verwezen naar wetgeving en afspraken die op regionaal niveau zijn gemaakt ten aanzien van verzuim. Ondanks de gemaakte afspraken zijn er zijn soms thuiszitters waar op korte termijn geen oplossing voor gevonden kan worden. Bijvoorbeeld jongeren die door tegenstrijdige wet- en regelgeving geen aanspraak kunnen maken op onderwijs en zorg tegelijk. De beleidstafel thuiszitters heeft de opdracht om ook voor die jongeren een passende onderwijsplek te organiseren. 1 De regio bestaat uit de Samenwerkingsverbanden PO; Leiden e.o. (28.11), Duin- en Bollenstreek (28.12) en Rijnstreek (28.13) en de Samenwerkingsverbanden VO; Duin- en Bollenstreek (VO-2803) Leiden e.o. VO-2801) en Midden-Holland & Rijnstreek (VO-2802) als ook het landelijk reformatorische samenwerkingsverband VO (VO-0001) 19

20 2. VERZUIM Er zijn verschillende soorten verzuim. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen geoorloofd en ongeoorloofd verzuim. Per verzuimsoort is uitgewerkt wat er mee bedoeld wordt en welke inzet van wie verwacht wordt. Verzuim geoorloofd ziekte vrijstellingen schorsing verwijdering ongeoorloofd absoluut verzuim (geen schoolinschrijving) relatief verzuim wettelijk verzuim signaal verzuim luxe verzuim 2.1 GEOORLOOFD VERZUIM Onder geoorloofd verzuim verstaan we afwezigheid vanwege een vrijstelling, afwezigheid wegens ziekte en afwezigheid als er sprake is van een schorsing of verwijdering. Ondanks dat het verzuim geoorloofd is, wordt er inzet van school en indien noodzakelijk van de netwerkpartners verwacht Ziek Een ziek kind kan in sommige gevallen niet naar school. Ouders moeten de school informeren over het ziek zijn van hun kind. De wetgever gaat ervan uit dat de ouder te goeder trouw handelt bij een ziekmelding. Soms spreken we van zorgwekkend ziekteverzuim. Een kind is door ziekte zoveel afwezig dat de ontwikkeling op school stagneert. Wie doet wat? Ouders: De ouders melden de leerling afwezig op de eerste dag van ziekte/afwezigheid voorafgaand aan de aanvang van de lessen. Daarbij geven de ouders aan hoe lang de leerling vermoedelijk afwezig zal zijn. School: Afhankelijk van de ziekmelding houdt de school contact met de ouders/leerling. Bij twijfel over het ziekteverzuim langer dan 2 weken of bij een 4 e ziekmelding in een kwartaal heeft de school een gesprek met ouders en eventueel de leerling om afspraken te maken over het verminderen / voorkomen van ziekteverzuim. Bij twijfel over de ziekmeldingen wordt advies gevraagd aan de behandelend arts of aan de GGD. Waar nodig kan school overwegen om het ondersteuningsteam bij elkaar te roepen. Indien ouders niet meewerken aan de gemaakte afspraken met school en/of een advies van de behandeld arts of de GGD is er mogelijk sprake van ongeoorloofd schoolverzuim. Dit wordt gemeld bij leerplicht. GGD: De medewerker van de GGD geeft op verzoek van ouders, school (VO) of in uitzonderlijke gevallen op verzoek van leerplicht een advies met betrekking tot de schoolgang van de leerling. De GGD geeft geen oordeel over het verzuim dat al heeft plaatsgevonden. Het advies wordt aan ouders gegeven en na toestemming van ouders en leerling schriftelijk teruggekoppeld naar school. Zo nodig ook naar de leerplichtambtenaar. Leerplicht: 20

21 De leerplichtambtenaar doet onderzoek in hoeverre er sprake is van ongeoorloofd schoolverzuim en onderneemt actie om het verzuim te stoppen. Die acties kunnen gericht zijn op hulp (jeugdhulptraject), op handhaven (een strafrechtelijk traject) of een duaal traject. Na toestemming van ouders/ leerling koppelt de leerplichtambtenaar terug naar school en andere relevante betrokkenen. Bronnen: - LPW art. 11d, 12, WVO art. 27a, 48a WEC art Handreiking integrale aanpak schoolziekteverzuim in Holland Rijnland. NB: In de aanpak van ziekteverzuim gaan we uit van de huidige rol van de GGD in het basis- en voortgezet onderwijs. Mogelijk kan door de transities in de jeugdzorg dat deze rol veranderd en dan moeten deze afspraken opnieuw herijkt worden Vrijstellingen Er zijn verschillende redenen waarom ouders een vrijstelling voor hun kind aanvragen. Wie doet wat? School: Beoordelen van aanvragen voor: - vakantieverlof buiten de vastgestelde schoolvakanties - verlof vanwege gewichtige omstandigheden t/m 10 schooldagen - verlof vanwege verplichtingen voorvloeiend uit godsdienst of levensovertuiging - verlof op grond van leeftijd leerling (5 jarigen). Leerplicht: Beoordelen van aanvragen voor: - vrijstelling van de inschrijvingsplicht - vrijstelling wegens het volgen van ander onderwijs - vervangende leerplicht - verlof vanwege gewichtige omstandigheden meer dan 10 schooldagen - vrijstelling vanwege trekkend bestaan. Bronnen: - LPW art. 3a, 3b, 5sub a, b en c, 5A, 11sub e, f en g, 11a, 13, 13a, 14 en 15 - beleidsregel Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 21 juni 2012, nr: IvhO/ handreiking voor directeuren en teamleiders bij het toekennen van verlof Schorsing We spreken van een schorsing indien een leerling de toegang tot de school is ontzegd. Ouders worden schriftelijk door het bevoegd gezag op de hoogte gebracht van de schorsing of de verwijdering. In de praktijk doet de directeur dit namens het bevoegd gezag. In de brief staan de redenen van de schorsing vermeld en ook de procedure van het eventuele bezwaar. Een schorsing mag niet meer dan 5 dagen zijn. De leerplichtambtenaar en de onderwijsinspectie ontvangen bij een schorsing van meer dan 1 dag een kopie van de schorsing. In het basisonderwijs ontvangt ook het samenwerkingsverband een kopie van de schorsing. Bron: LPW art 11c, inrichtingsbesluit WVO art 13 21

22 2.1.4 Verwijdering Een leerling verwijderen is een uiterste maatregel die door de wetgever aan strikte voorwaarden is gebonden. Voordat het bevoegd gezag het besluit tot verwijdering kan nemen, moet het de leerling (indien ouder dan 12 jaar) en de ouder(s)/verzorger(s) horen. Voor een leerling van het basisonderwijs moet ook de groepsleerkracht gehoord worden. Voor dat er een besluit genomen wordt is overleg met de onderwijsinspectie vereist. De leerplichtambtenaar wordt over de verwijderingsprocedure geconsulteerd. Met ingang van passend onderwijs geldt voor het basisonderwijs, speciaal onderwijs en het voortgezet onderwijs een strikt uitgangspunt. Verwijdering is alleen mogelijk wanneer de plaatsing op een andere passende school geregeld is. Een leerling kan alleen definitief verwijderd worden wanneer de leerling ingeschreven staat op een andere school. Voor de duur van deze zoektocht is geen wettelijk voorschrift gegeven, maar in het belang van de leerling wel zo snel mogelijk. Wie doet wat? School: School geeft in de schoolgids en op de website informatie aan ouders over het schoolbeleid en de te volgen procedure bij verwijdering en handelt bij een voornemen tot verwijdering volgens dit beleid. Mocht de verwijdering leiden tot dreigend thuiszitten wordt door school het thuiszittersprotocol gevolgd (zie pagina 9) Zodra een besluit tot verwijdering daadwerkelijk een feit is, zet het bevoegd gezag de volgende stappen: - Het informeert de leerling en ouder(s)/verzorger(s) schriftelijk over het voornemen tot verwijdering, de reden van de verwijdering en biedt leerling en ouders/ verzorgers gelegenheid te worden gehoord. Hangende de definitieve beslissing kan de leerling geschorst zijn. - Het informeert de leerling en ouders/ verzorgers schriftelijk over de verwijdering en de reden daarvoor. - Het informeert de leerling en ouder(s)/verzorger(s) over de wijze waarop bezwaar tegen de verwijdering gemaakt kan worden. - Het meldt de uitschrijving binnen 7 dagen bij DUO. (Voor het vo: nadat de school zich ervan vergewist heeft dat de leerling op een andere school is ingeschreven) - Het stuurt een kopie van zijn brief aan leerling en ouder(s) verzorger(s) naar de onderwijsinspectie, de leerplichtambtenaar en het samenwerkingsverband. Leerplicht: Leerplicht registreert het voornemen tot verwijdering van de school. Waar nodig pleegt de leerplichtambtenaar interventies om thuiszitten te voorkomen. De definitieve verwijdering wordt geregistreerd door leerplicht. Bronnen: LPW art. 18, WPO art. 40, WEC art. 40, WVO art. 27, Inrichtingsbesluit WVO art. 13 en ONGEOORLOOFD VERZUIM Er is sprake van ongeoorloofd verzuim als een kind zonder geldige reden niet aanwezig is. Bij ongeoorloofd verzuim maken we een onderscheid tussen absoluut verzuim en relatief verzuim. Bij het relatief verzuim wordt er vervolgens onderscheid gemaakt tussen wettelijk verzuim, signaal 22

23 verzuim en luxe verzuim. Per verzuimsoort wordt beschreven welke actie wordt verwacht en van wie Absoluut verzuim Er is sprake van absoluut verzuim als een kind niet ingeschreven staat op een school. Om als gemeente in beeld te hebben welke kinderen niet ingeschreven staan op een school is het van belang dat scholen hun in- en uitschrijvingen tijdig melden bij DUO. Wie doet wat? School: In- en uitschrijvingen binnen 7 dagen digitaal melden bij DUO. Leerplicht: Leerplicht schrijft ouders aan van wie de kinderen geen schoolinschrijving hebben. Als blijkt dat er inderdaad sprake is van absoluut verzuim start de leerplichtambtenaar een onderzoek naar de redenen en zet acties in om het absoluut verzuim te stoppen. De leerplichtambtenaar kan bemiddelen wanneer ouders geen school kunnen vinden. De leerplichtambtenaar neemt dan namens ouders contact op met scholen of het samenwerkingsverband. Wanneer ouders niet meewerken, kan er een strafrechtelijk traject ingezet worden. Bronnen: LPW art. 10, 18, 18a en 19, Handleiding strafrechtelijke aanpak schoolverzuim Openbaar ministerie Relatief verzuim Er is sprake van relatief verzuim als een kind staat ingeschreven op een school, maar ongeoorloofd les- of praktijktijd verzuimt. Bij relatief verzuim wordt een onderscheid gemaakt tussen wettelijk verzuim, signaal verzuim en luxe verzuim. Per verzuimsoort wordt uitgewerkt wie welke taak en verantwoordelijkheid heeft Wettelijk verzuim In de leerplichtwet staat dat scholen verplicht zijn om verzuim van 16 uur in 4 weken binnen 5 werkdagen te melden bij leerplicht. Bij voortdurend schoolverzuim van 16 uur in 4 weken volgt iedere keer na 5 werkdagen een vervolg melding. Wie doet wat? School: Informeert ouders en in het VO ook de leerlingen over het verzuimbeleid van de school. De school meldt al het vermoedelijk ongeoorloofd schoolverzuim van 16 uur in vier weken binnen 5 dagen bij leerplicht. Bij voortdurend verzuim van 16 uur in vier weken volgt iedere keer na 5 werkdagen een vervolgmelding naar leerplicht. Basisscholen en scholen voor speciaal onderwijs melden bij het RBL via meldingen@hollandrijnland.net en bij team leerlingenzaken Alphen aan den Rijn via leerplicht@aadr.nl. Voortgezet onderwijs scholen melden via het DUO verzuimloket. Leerplicht: De leerplichtambtenaar bekijkt de informatie in de verzuimmelding en de informatie die al bekend is bij leerplicht. Er wordt contact gezocht met school en eventueel met andere betrokkenen. Met de ouders en vanaf 12 jaar samen met de jongere zoekt de leerplichtambtenaar een oplossing voor het verzuim en bespreekt hoe het schoolverzuim in de toekomst kan worden voorkomen. Indien nodig wordt een instelling voor hulpverlening ingeschakeld. Tevens wordt 23

24 normatief opgetreden. Leerling en ouders worden aangesproken op hun verplichtingen. Bij verwijtbaar verzuim wordt er een schriftelijke waarschuwing gegeven of er wordt proces-verbaal opgemaakt. Op dit proces-verbaal kan strafvervolging door het Openbaar Ministerie volgen of in bepaalde gevallen een verwijzing naar Bureau Halt. Ook kan er sprake zijn van een duaal traject waar een zorgtraject en een handhavingstraject tegelijkertijd ingezet worden. In alle gevallen rapporteert de leerplichtambtenaar aan de melder terug, wat er met de melding is gebeurd en welke acties en afspraken gemaakt zijn. Bronnen: LPW art. 21, 21a, 21b, en 22, WVO art. 28a, Handleiding strafrechtelijke aanpak schoolverzuim openbaar ministerie Signaal verzuim Signaal verzuim is een vorm van relatief verzuim, waarbij meermalen sprake is van ongeoorloofde afwezigheid zich uitend in spijbelgedrag zonder dat er sprake is van luxe verzuim, maar veelal met een problematische achtergrond. In deze paragraaf wordt beschreven wat school en leerplicht doen bij te laat komen en ander verzuim wat gerelateerd is aan (vermoedelijk) problematische achtergrond. Signaal verzuim gerelateerd aan ziekte staat uitgewerkt bij paragraaf Wie doet wat? School: Heeft het verzuimbeleid schriftelijk vastgelegd en informeert ouders (en leerlingen) via de schoolgids en de website over het verzuimbeleid bij ziekte en verzuim waarover de school zorgen heeft. Voordat school een verzuimmelding bij leerplicht doet zijn ouders en in het VO ook de leerlingen geïnformeerd over het verzuimbeleid van de school en over de melding bij leerplicht. Basisscholen en scholen voor speciaal onderwijs melden bij het RBL via bij team leerlingenzaken Alphen aan den Rijn via Voortgezet onderwijs scholen melden via het DUO verzuimloket. Leerplicht: De leerplichtambtenaar bekijkt de informatie in de verzuimmelding en de informatie die al bekend is bij leerplicht. Er wordt contact gezocht met school en eventueel met andere betrokkenen. Met de ouders en vanaf 12 jaar samen met ouder(s) en jongere zoekt de leerplichtambtenaar een oplossing voor het verzuim en bespreekt hoe het schoolverzuim in de toekomst kan worden voorkomen. Indien nodig wordt een instelling voor hulpverlening ingeschakeld. Tevens wordt normatief opgetreden. Leerling en ouders worden aangesproken op hun verplichtingen. Bij verwijtbaar verzuim wordt er een schriftelijke waarschuwing gegeven of er wordt proces-verbaal opgemaakt. Op dit proces-verbaal kan strafvervolging door het Openbaar Ministerie volgen of in bepaalde gevallen een verwijzing naar Bureau Halt. Ook kan er sprake zijn van een duaal traject waar een zorgtraject en een handhavingtraject tegelijkertijd ingezet worden. In alle gevallen rapporteert de leerplichtambtenaar aan de melder terug, wat er met de melding is gebeurd en welke acties en afspraken gemaakt zijn. Bronnen: LPW art. 21, 21a, 21b, en 22, WVO art. 28a, Handleiding strafrechtelijk aanpak schoolverzuim Openbaar ministerie Luxe verzuim Luxe verzuim is een vorm van relatief verzuim waarbij zonder toestemming van school of leerplicht buiten de vastgestelde schoolvakanties om van school wordt verzuimd. 24

25 Wie doet wat? School: School gaat in gesprek met ouders en stelt hen op de hoogte van de melding bij leerplicht. Het verzuim wordt gemeld aan leerplicht via DUO of voor het basisonderwijs met het meldingsformulier bij het RBL via en bij team leerlingenzaken Alphen aan den Rijn via Leerplicht: De leerplichtambtenaar bekijkt de informatie in de verzuimmelding en de informatie die al bekend is bij leerplicht. Er wordt contact gezocht met school en altijd met ouders. De leerplichtambtenaar doet onderzoek naar de verwijtbaarheid van het verzuim. Bij verwijtbaar verzuim wordt er een schriftelijke waarschuwing gegeven of er wordt proces-verbaal opgemaakt. Op dit proces-verbaal kan strafvervolging door het Openbaar Ministerie volgen. In alle gevallen rapporteert de leerplichtambtenaar aan de melder terug, wat er met de melding is gebeurd en welke acties en afspraken gemaakt zijn. Bron: Handleiding strafrechtelijke aanpak schoolverzuim Openbaar ministerie THUISZITTERS Definitie: Een thuiszitter is een leerplichtige jongere tussen de 5 en 16 jaar of een jongere van 16 of 17 jaar die valt onder de kwalificatieplicht en die ingeschreven staat op een school of onderwijsinstelling en die zonder geldige reden meer dan 4 weken verzuimt, zonder dat hij/zij ontheffing heeft van de leerplicht resp. vrijstelling van geregeld schoolbezoek wegens het volgen van ander onderwijs. Bron: OCW en Ingrado De problematiek rond een thuiszittende leerling vraagt om een integrale aanpak. De leerling en zijn ouders staan centraal. Van alle netwerkpartners, ook aan de school, wordt gevraagd naast leerling en ouders te staan en met hen te kijken hoe de thuiszittende leerling weer naar school kan. Samenwerking met ouders staat hierin centraal. Waar samenwerking met de leerling en ouders onmogelijk blijkt, worden de daarvoor beschikbare (dwang)maatregelen ingezet. Wie doet wat? Ouders: - Van ouders wordt verwacht dat zij samen met school en andere relevante partijen zoeken naar een oplossing voor het thuiszitten. - Informeren school over ontwikkelingen die van invloed zijn op het thuiszitten. School: Zodra een leerling thuiszit, zo nodig eerder, doet school het volgende: 25

26 - Maakt samen met ouders een plan van aanpak met een heldere regie en contactpersoon. - Roept het ondersteuningsteam bij elkaar. - Meldt thuiszittende leerlingen uiterlijk na 4 weken of bij 75% verzuim bij het samenwerkingsverband. Dat is op het moment dat de leerling volgens de definitie een thuiszitter wordt. - Meldt de thuiszitter bij leerplicht. - Houdt contact met de thuiszitter en de ouders/verzorgers - Schakelt via de contactpersoon van de school het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) of het jeugd- en gezinsteam (JGT) in. - Biedt een aangepast onderwijsprogramma aan. Samenwerkingsverband: Samenwerkingsverbanden hebben met de komst van de Wet passend onderwijs een belangrijke rol gekregen bij het voorkomen van thuiszitten en bij de terugkeer van thuiszitters naar school. Vanuit deze verantwoordelijkheid worden de volgende acties ingezet: - Zoekt waar nodig na een melding van school samen met de school naar een oplossing voor de thuiszitter. - Checkt het overzicht met thuiszitters wat zij periodiek van leerplicht ontvangen (richtlijn: 1x per maand). Waar nodig wordt het overzicht besproken. Daarbij wordt rekening gehouden met regionale overlegstructuren en een onderscheid gemaakt tussen po en vo. - Participeert indien wenselijk in een 1k1G1P voor thuiszitters of organiseert zelf zo n overleg. - De samenwerkingsverbanden participeren in de beleidstafel thuiszitters Holland Rijnland Leerplicht: Leerplicht gaat uit van het recht op onderwijs voor elk kind en zoekt daarbinnen wat de leerling wil, kan en moet. Het kind staat binnen de mogelijkheden die er zijn centraal. Vanuit die visie worden onderstaande acties ingezet: - Informeert de samenwerkingsverbanden periodiek (richtlijn: 1x per maand) met een overzicht van thuiszittende jongeren. Waar nodig wordt het overzicht besproken. Daarbij wordt rekening gehouden met regionale overlegstructuren en een onderscheid gemaakt tussen po en vo. - Adviseert ouders en scholen, als een leerling thuis zit. - Overweegt als dat nog niet georganiseerd is of een 1k1G1P overleg voor thuiszitters nodig is, wanneer een leerling langer dan 8 weken thuiszit. De centrale vraag hierbij is of op korte termijn (binnen 4 weken) de thuiszitter weer naar school gaat of dat er een (klinische) behandeling of ander traject op korte termijn is gestart. Als het antwoord op die vraag negatief is, organiseert leerplicht een 1k1G1P thuiszitters of vraagt het CJG een 1k1g1p te organiseren. - Overweegt een melding in Jeugdmatch - Organiseert periodiek (3 x per jaar) een beleidstafel thuiszitters waarin de thuiszittersproblematiek in Holland Rijnland en de regio Rijnstreek wordt geanalyseerd en oplossingen worden geïnventariseerd voor gesignaleerde knelpunten. - Geeft op verzoek van ouders en na advies van arts, psycholoog of psychiater een vrijstelling voor de inschrijving op een school. NB: Deze vrijstelling wordt niet gegeven op grond van handelingsverlegenheid van het onderwijs. 26

27 CJG, JGT en andere zorgpartners: Soms is er meer nodig, voordat een leerling terug kan naar school. Regelmatig is zorg of behandeling een voorliggend traject, voordat een leerling weer op school kan functioneren. - Organiseren of participeren in het ondersteuningsteam of bij het 1K1G1P. - Als blijkt dat de oplossing niet met het ondersteuningsteam gerealiseerd kan worden, neemt de JGT medewerker uit het ondersteuningsteam het initiatief tot het organiseren van 1k/1g/1p. Waar nodig is het onderwijs hierbij aanwezig. Onderwijsconsulent: Ouders hebben de mogelijkheid om een onderwijsconsulent in te schakelen. Onderwijsconsulenten zijn ingesteld door de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) op verzoek van de Tweede Kamer, om ouders/verzorgers en scholen te adviseren en te begeleiden bij onderwijskwesties rond een kind met een handicap, ziekte of stoornis. Het gaat om problematiek rond plaatsing, schorsing, verwijdering, besteding van de gelden of onenigheid over het handelingsplan. Ook proberen onderwijsconsulenten oplossingen te vinden voor kinderen, die langdurig thuis zitten zonder uitzicht op een onderwijsplaats. Doorzettingsmacht: Ieder samenwerkingsverband heeft in het ondersteuningsplan afspraken over doorzettingsmacht. In thuiszittersproblematiek komt het voor dat een leerling moeilijk te plaatsen is. In dit geval wordt volgens de afspraken in het ondersteuningsplan van het samenwerkingsverband gehandeld om een passende onderwijsplek te realiseren. Geschillen: In het ondersteuningsplan van het samenwerkingsverband staat beschreven hoe omgegaan wordt met geschillen tussen ouders en school. 27

28 Bijlage 1: Beleidstafel thuiszitters Doel: op basis van signalen uit verschillende regio s komen tot bovenregionale oplossingen als het gaat om thuiszitters. 1. Leerplicht houdt een actuele lijst bij met alle regionale thuiszitters, de reden van thuiszitten en de afspraken rond de aanpak. 2. De deelnemers aan de beleidstafel komen drie keer per jaar bijeen. 3. Voor het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs is er een apart overleg voor een bespreking van de lijst, het signaleren van knelpunten bij plaatsing en het vinden van regionale oplossingen. 4. Leerplicht maakt jaarlijks een analyse van de thuiszitterproblematiek in Holland Rijnland. 5. Leerplicht Informeert de schoolbesturen, samenwerkingsverbanden en gemeenten over de knelpunten in Holland Rijnland en de regio Rijnstreek rond de thuiszittende leerlingen. 6. Deelnemers aan de beleidstafel zijn het RBL Holland Rijnland, Team leerlingzaken gemeente Alphen aan den Rijn en de directeuren van de samenwerkingsverbanden. 7. Leerplicht (RBL Holland Rijnland) neemt het initiatief tot het organiseren van de beleidstafel thuiszitters, alsmede het opstellen van een agenda en verslag. 8. Jaarlijks wordt het nut, de effectiviteit en de doelmatigheid van de beleidstafel geëvalueerd en worden aan de hand daarvan besluiten genomen over de voortgang. 28