PRAVOO DIGITAAL. Versie mei Eduscope versie 3.1. Bergerweg KD Sittard

Transcriptie

1 PRAVOO DIGITAAL Versie mei 2015 Eduscope versie 3.1 Bergerweg KD Sittard

2 INHOUD Inhoud Introductie Hoe werkt Pravoo Digitaal? Instructie voor docenten Doelstellingen en kenmerken van Pravoo Digitaal De algemene opzet van Pravoo Digitaal Inloggen Hoofdscherm Wachtwoord wijzigen Aanmelden nieuwsbrief Leerlingvenster Het Pravoo Persoonlijk ontwikkelboekje A: De scoring van het eerste peilpunt Invullen Pravoo-boekje Signaleringshulpen Afdrukken Pravoo-boekje Opslaan Pravoo-boekje PRAVOO - OUDERRAPPORTAGEKAART Pravoo - Groepsoverzicht Analyse van het groepsoverzicht Het Individueel Diagnose/Handelingsplan Een groepshandelingsplan Leerlingvenster Handelingsplan Journaal Journaal toevoegen Vertrouwelijke journalen Document toevoegen Journaaloverzicht Journaaloverzicht (groep) Afdrukken Ouderrapportagekaart Leerling journalen

3 Groepsjournalen B: Het invullen van de peilpunten 2 en verder en de gele ontwikkelingskolom Aanvullende onderwerpen De uitgangspunten en achtergronden Waarom een leerlingvolgsysteem De uitgangspunten Het principe van de lagenstructuur van de brede basisontwikkeling De keuze voor het gedrag als vertrekpunt voor het volgen van de ontwikkeling van het kind Het uitgangspunt van de ontwikkelingspsychologie als basis Het principe van de inbedding in het algemeen onderwijsaanbod Het principe van de onderwijsverantwoordelijkheid Speciale ouderbegeleiding Voor wie is het pakket bedoeld? Hoe ga ik het leerlingvolgsysteem invoeren Frequentie en procedure Frequentie Procedure Het werken in drie groepen vanuit Pravoo Digitaal Opbrengstgericht werken De inspectie en Pravoo Digitaal De relatie met de tussendoelen Eind groep De preventie van leesproblemen Instructie voor gevorderden en beheer Beheerder en master account Activeren peilpuntenscoring EDEX-bestanden importeren Schooljaar toevoegen Leerlingen toevoegen of wijzigen Docenten toevoegen of wijzigen Groepen toevoegen of wijzigen Gebruikersaccounts toevoegen of wijzigen Journaalregeltypes instellen Journaal sjablonen

4 4.11 Documenttypes instellen Stappenplan jaarovergang Jaarovergang via EDEX-bestanden Handmatige jaarovergang Overig Pravoo Digitaal + Eduscope Administratie Pravoo thuis gebruiken Ondersteuning

5 1 INTRODUCTIE Eduscope is het leerlingadministratie en leerlingvolgsysteem van Unilogic. Het wordt gebruikt door medewerkers van diverse onderwijs- en schooltypes, zoals het peuteronderwijs, BAO, SBO en V(S)O, maar ook medewerkers van externe instellingen (bijvoorbeeld GGD). Dit zijn voornamelijk docenten en begeleiders (zowel intern als extern), directie medewerkers en administratief personeel en eventueel ook onderwijs ondersteunend personeel. Doordat al deze mensen kunnen samenwerken in hetzelfde systeem is informatie snel beschikbaar en inzichtelijk te maken. Eduscope bestaat uit de volgende, optionele modules: 1. Administratie 2. Leerlingzorg/volg 3. Pravoo Digitaal (Kindvolg- en Hulpsysteem voor de onderbouw) 4. EGGO Digitaal (Gedragsobservatiekaart voor leerlingen in het basisonderwijs (gr. 1 t/m 8)) 5. MKVS Digitaal (Montessori Kindvolgsysteem) 6. Bovenschoolse Module In deze handleiding staat de module Pravoo Digitaal centraal. In een aantal hoofdstukken komen de volgende onderwerpen aan bod: Instructie voor docenten Instructie voor gevorderden en beheer Jaarovergang Pravoo op school gebruiken Pravoo thuis gebruiken Zoals gemeld is Pravoo Digitaal een module van EDUscope. Derhalve zal in deze handleiding soms ook gesproken worden over EDUscope i.p.v. Pravoo Digitaal. 1.1 HOE WERKT PRAVOO DIGITAAL? Voor uw beeldvorming wordt hier in het kort uiteengezet hoe Pravoo Digitaal werkt. Pravoo Digitaal is een module van het Leerlingadministratie en Leerlingvolgsysteem Eduscope voor kinderen in groep 1,2 en eventueel groep 3. Vandaar dat u de naam Eduscope ook regelmatig kunt tegenkomen. Pravoo Digitaal kan op twee manieren gebruikt worden, nl.: Als geïntegreerde module van het leerlingadministratie en leerlingvolgsysteem Eduscope. Als een zelfstandig programma dat los van Eduscope s Leerlingadministratie systeem gebruikt kan worden. De database is geïnstalleerd op een server bij Unilogic. U logt in door op school, vanaf thuis of vanaf een andere plaats met internet Pravoo Digitaal op te starten. Gegevens worden nooit lokaal opgeslagen, maar altijd in de centrale database. Als u dus de ene keer op school werkt en de andere keer thuis, dan volstaat het om in te loggen en u kunt direct aan de slag en ziet alle actuele gegevens. 5

6 Pravoo digitaal kan tegelijkertijd door meerdere mensen worden gebruikt. Mocht het nodig zijn, dan kunt u Pravoo Digitaal zelf meerdere keren op één pc opstarten. Als u het inlogprogramma van Pravoo Digitaal kwijt bent, is er geen man over boord. Alle gegevens zijn namelijk opgeslagen in de centrale database. Het volstaat om een nieuw inlogprogramma te verkrijgen en u kunt weer verder werken. 6

7 2 INSTRUCTIE VOOR DOCENTEN In dit hoofdstuk worden alle gangbare onderdelen van het werken met Pravoo Digitaal door docenten uitgelegd. 2.1 DOELSTELLINGEN EN KENMERKEN VAN PRAVOO DIGITAAL Pravoo Digitaal heeft de volgende doelstellingen: Het systeem heeft tot doel de ontwikkeling van kinderen in groep 1 en 2 en het eerste begin van groep 3 te volgen. De signaleringsactiviteiten met het systeem bieden leerkrachten zicht op die ontwikkeling en het systeem biedt mogelijkheden bij stagnerende ontwikkeling de juiste aansluitende begeleiding te bieden. Kenmerken van het systeem zijn: Het systeem volgt de ontwikkeling van kinderen op het gebied van 10 belangrijke ontwikkelingsgebieden zoals het afscheid nemen, kringactiviteiten, werken, spelen, rekenen, taal, auditieve en visuele vaardigheden, motoriek en de redzaamheid. De keuze voor deze onderdelen geeft aan dat het om de brede basisontwikkeling van kinderen gaat en niet uitsluitend om reken- en taalontwikkeling. Het systeem werkt met normen. De normen zijn voor een deel bepaald door observatiegegevens van kinderen te verzamelen van 460 gemiddelde autochtone kinderen en voor rekenen en taal zijn de normen gehaald uit de SLO-uitgaven over de kerndoelen. Het systeem biedt niet uitsluitend volgmogelijkheden, maar biedt ook diagnosemiddelen en aansluitende begeleidingsmiddelen voor kinderen die een belemmering ondervinden in het leer? en ontwikkelingsproces. 2.2 DE ALGEMENE OPZET VAN PRAVOO DIGITAAL Pravoo Digitaal is een module van het Leerlingadministratie en Leerlingvolgsysteem Eduscope. Vandaar dat u de naam Eduscope ook regelmatig kunt tegenkomen. Pravoo Digitaal kan echter volledig onafhankelijk van de rest van Eduscope gebruikt worden. De database is geïnstalleerd op een server bij Unilogic. U logt in door op school, vanaf thuis of vanaf een andere plaats met internet Pravoo Digitaal op te starten. Gegevens worden nooit lokaal opgeslagen, maar altijd in de centrale database. Als u dus de ene keer op school werkt en de andere keer thuis, dan volstaat het om in te loggen en u kunt direct aan de slag en ziet alle actuele gegevens. Pravoo digitaal kan tegelijkertijd door meerdere mensen worden gebruikt. Ook door twee leerkrachten in n groep. Mocht het nodig zijn, dan kunt u Pravoo Digitaal zelf meerdere keren op n pc opstarten. Als u het inlogprogramma van Pravoo Digitaal kwijt bent, is er geen man over boord. Alle gegevens zijn namelijk opgeslagen in de centrale database. Het volstaat om een nieuw inlogprogramma te verkrijgen en u kunt weer verder werken. 7

8 2.3 INLOGGEN Pravoo Digitaal wordt centraal gehost in het datacentrum van Unilogic. Dat betekent dat u vanaf overal kunt inloggen en dan altijd beschikt over alle actuele gegevens. Het maakt dus niet uit waar of wanneer u werkt. Bovendien hoeft uw school geen updates te installeren, aangezien ook dit centraal wordt afgehandeld. Tenslotte worden er ook dagelijks backups gemaakt van alle gegevens. U moet eerst inloggen voordat u met Pravoo Digitaal kunt werken. Klik hiervoor op de snelkoppeling van Pravoo Digitaal (EDUscope) op uw bureaublad of in het start-menu. De netwerkbeheerder of ict-coördinator van uw school kan aangeven waar u de snelkoppeling vindt. Aangezien Pravoo Digitaal een module is van EDUscope, kan het zijn dat deze snelkoppeling EDUscope heet. Als er geen snelkoppeling beschikbaar is of u wilt van thuis uit werken, kunt u ook zélf de launcher downloaden, waarmee u vervolgens Pravoo Digitaal kunt opstarten. Ga hiervoor naar de website van EDUscope ( en zoek naar de optie om de launcher te downloaden. 1. Als u Pravoo Digitaal (of de launcher) heeft gestart, verschijnt het volgende inlogscherm: 2. Log in met het brinnummer van uw school, uw gebruikersnaam en wachtwoord. 2.4 HOOFDSCHERM Nadat u heeft ingelogd verschijnt het hoofdscherm van Eduscope. Als de beheerder de achtergrond ervan nog niet heeft aangepast, heeft dit de stijl van een schoolbord. Aan de bovenzijde is een horizontaal menu opgenomen, dat afhankelijk van uw rol de volgende onderdelen kan bevatten. 8

9 1. Aan de linkerkant in het hoofdmenu kunt u via Menu naar de belangrijkste onderdelen van Pravoo Digitaal navigeren. Via Leerling kunt u het leerlingvenster van een leerling oproepen en via Rapportage kunnen bepaalde overzichten worden gegenereerd. Iemand met beheerdersrechten krijgt ook nog de optie Inrichten in beeld, waarmee o.a. specifieke school-sjablonen kunnen worden toegevoegd. 2. Via de optie Instellingen (rechterkant menu) kunt u onder meer uw wachtwoord wijzigen. Via Help kunt u o.a. deze handleiding downloaden of een vraag stellen. De belangrijkste handeling, het invullen van het Pravoo persoonlijke ontwikkelingsboekje, voert u uit vanuit het Leerlingvenster (via de menu-optie Leerling). Dit wordt in paragraaf 2.7 besproken. In paragraaf 2.9 behandelen we de scoring van het eerste peilpunt en in paragraaf 2.20 de scoring van peilpunt 2 en verder. Eerst wordt nader ingegaan op het aanpassen van het (standaard) wachtwoord en het aanmelden voor de nieuwsbrief. 2.5 WACHTWOORD WIJZIGEN Bij de oplevering van Pravoo digitaal is er voor iedereen een account aangemaakt met een standaard wachtwoord. Wij adviseren om dat wachtwoord zo snel mogelijk aanpassen. 1. Ga in het menu naar Instellingen en kies dan voor Wachtwoord wijzigen. 2. Typ eenmaal uw huidig wachtwoord en tweemaal (ter controle) uw nieuwe wachtwoord. 3. Klik op Wijzigen. Uw wachtwoord is daarna gewijzigd. 2.6 AANMELDEN NIEUWSBRIEF Wij adviseren u om zich aan te melden voor de Pravoo Digitaal nieuwsbrief. Via de nieuwsbrief wordt u op de hoogte gehouden van allerlei wetenswaardigheden over Pravoo Digitaal, bijvoorbeeld over updates, etc. U bent dan direct op de hoogte van eventuele nieuwe mogelijkheden van Pravoo Digitaal. De nieuwsbrief wordt 3 à 4 keer per jaar verstuurd. 1. Ga naar het menu naar Help Nieuwsbrieven - Abonneren Pravoo Digitaal. 2. Er verschijnt dan een website waar u uw adres invoert en uw interesse voor Pravoo kunt aanvinken. Klik tenslotte op Inschrijven om de gegevens te verzenden. 9

10 2.7 LEERLINGVENSTER Het Leerlingvenster is de centrale ingang met alle informatie over een leerling. Behalve het invullen van het Pravoo persoonlijke ontwikkelingsboekje kan hier ook andere informatie over de leerling worden ingezien en ingevuld. Denk hierbij onder meer aan het inzien van de belangrijkste administratieve- en familiegegevens van de leerling (mits EDUscope op uw school ook als Leerling administratiesysteem wordt gebruikt), het invullen van journalen ((gespreks)verslagen en logboeken), maar ook het invullen en inzien handelingsplannen, groepsplannen, beoordelingen, CITO-gegevens, DLE-gegevens, documenten, etc. Deze laatste opties zijn alleen te gebruiken als Eduscope op uw school ook als Leerling zorgsysteem wordt gebruikt. De journaalfunctie is wel voor u beschikbaar (zie paragraaf 2.16). U opent het leerlingvenster via de menu-optie Leerling. 1. Er verschijnt dan een uitklapvenster met namen van leerlingen van uw school. Boven deze namen is een filter opgenomen. Dit wordt weergegeven als een soort trechtertje. 2. Als de lijst van leerlingen té lang of té divers is, kunt u via het aanklikken van het filter-icoontje de lijst inkorten. 10

11 U kunt hier bijv. een specifieke naam van een specifieke leerling intypen, of één of enkele groepen selecteren. De lijst van de getoonde leerlingen wordt vervolgens meteen ingekort op basis van de ingestelde filter. Indien er een filter is ingesteld, is dat zichtbaar aan de gewijzigde kleur van het filter-icoontje. 3. Door vervolgens op de gewenste leerling te dubbelklikken opent het Leerlingvenster. Lees hier verder voor meer algemene informatie over het Leerlingvenster. In paragraaf 2.8 gaat deze handleiding verder over het invullen van het Pravoo - Persoonlijk ontwikkelingsboekje. Het Leerlingvenster is een overkoepelend venster dat een directe toegang biedt tot de meest gebruikte leerlinggegevens. Het is hiervoor ingedeeld in een aantal categorieën, die elk een deel van de informatie over de leerling kunnen weergeven. Afhankelijk van de geregistreerde modules en de ingestelde gebruikersrechten zijn bepaalde categorieën wel of niet beschikbaar. 11

12 Te allen tijde wordt aan de rechterkant in het leerlingvenster de belangrijkste informatie over de leerling getoond. Dat zijn een foto en enkele minimale basis-, verzorger- en medische gegevens. Voor al deze gegevens geldt wel dat deze moeten zijn ingevuld, hetgeen sowieso het geval zal zijn als Eduscope ook als Leerling administratiesysteem wordt gebruikt. Via een klein pijltje kan deze informatie ook verborgen of weer zichtbaar worden gemaakt. Als u met de cursor over het adres van de leerling gaat, verschijnt er een informatie-icoontje, waarmee u de locatie van het adres kunt tonen in Google Maps. Ook van andere gegevens in dit deel van het leerlingvenster is via dezelfde wijze - extra informatie op te vragen. Indien er pasfoto s in EDUscope zijn ingevoerd, wordt deze hier boven de naam van de leerling getoond. Naast de pasfoto ziet u links en rechts een pijltje. Hiermee kan naar de vorige of volgende leerling worden gebladerd. Het leerlingvenster bevat diverse onderdelen waarmee u bepaalde gegevens kunt opvragen of invullen. Door middel van icoontjes, een horizontale balk onder de naam van de leerling, kunt u deze onderdelen bekijken De volgende onderdelen zijn beschikbaar: 1. Administratie - Leerling, basis, toont de N.A.W. en contactgegevens van de leerling. Alleen bekijken. Wijzigen is mogelijk via de administratie. 2. Administratie - Leerling, gezin, geeft de gezinssituatie van de leerling weer. Alleen bekijken. Wijzigen is mogelijk via de administratie. 3. Administratie - Leerling, medisch, toont medische gegevens van de leerling. Alleen bekijken. Wijzigen is mogelijk via de administratie. 4. Administratie - Leerling, bijzonderheden, toont de bijzonderheden die over de leerling zijn ingevuld. Alleen bekijken. Wijzigen is mogelijk via de administratie. 5. Administratie - Inschrijvingen, geeft de schoolloopbaan van de leerling weer. Alleen bekijken. Wijzigen is mogelijk via de administratie. 6. Dossier - Journaal, toont het journaal (opgebouwd uit journaalregels) van de leerling en biedt de mogelijkheid om journaalregels toe te voegen (zie verder ook 2.16). 7. Pravoo - Persoonlijke ontwikkeling, de digitale versie van de Pravoo methode, het persoonlijk ontwikkelingsboekje van een leerling (lees verder in paragraaf 2.8). 8. Pravoo Ouderrapportagekaart (lees verder in paragraaf 2.10). 9. Pravoo Diagnose/Handelingsplan (lees verder in paragraaf 2.10). 2.8 HET PRAVOO PERSOONLIJK ONTWIKKELBOEKJE Het invullen van dit persoonlijke ontwikkelingsboekje zal in twee delen behandeld worden: A: De scoring van het eerste peilpunt. Zie paragraaf

13 B: Het invullen van de peilpunten 2 en verder en de gele ontwikkelingskolom. Zie paragraaf A: DE SCORING VAN HET EERSTE PEILPUNT In paragraaf 2.20 wordt de scoring van de andere peilpunten behandeld. 1. Kies in het Leerlingvenster het onderdeel Pravoo - Persoonlijke ontwikkeling om het persoonlijk ontwikkelingsboekje van een leerling te bekijken. 2. Maximaliseer dit venster voor een overzichtelijkere weergave. 3. Klik onderaan op de knop Invullen... om het ontwikkelingsboekje van de geselecteerde leerling in te vullen of te wijzigen. Het ontwikkelingsboekje zal in een nieuw venster worden geopend, waardoor u meer werkruimte krijgt. Lees verder in de volgende paragraaf (2.9.1) voor verdere uitleg over het invullen van het Pravoo persoonlijk ontwikkelingsboekje. 4. Klik onderaan op Afdrukken... om het gekozen ontwikkelingsboekje af te drukken. Er verschijnt eerst nog een dialoogvenster waarin u kunt aangeven welke peilpunten moeten worden afgedrukt. Bij het afdrukken kunt u er voor kiezen om het als PDF document op te slaan. Lees verder bij voor verdere uitleg over het afdrukken van het Pravoo persoonlijk ontwikkelingsboekje. 5. Klik op Bestand..., om het Pravooboekje van deze leerling op te slaan als een afbeelding (in jpg of wmf formaat). Lees verder bij voor verdere uitleg over het opslaan van het Pravoo persoonlijk ontwikkelingsboekje. 13

14 2.9.1 Invullen Pravoo-boekje Als u het persoonlijk ontwikkelingsboekje van een leerling gaat bewerken zal in eerste instantie het venster wat klein zijn. U kunt het maximaliseren om de werkruimte te vergroten. U dient de handleiding van het Pravoo Leerlingvolg- en hulpsysteem te gebruiken voor inhoudelijke en onderwijskundige uitleg over de werkwijze van de Pravoo methode. In het volgende stuk leest u de technische handleiding : hoe gebruikt u de digitale versie van het Pravoo Leerlingvolg- en hulpsysteem. Bij het invullen van het digitaal Pravoo-boekje heeft u de volgende mogelijkheden: Weergave aanpassen De standaard weergave van het ontwikkelingsboekje is in de digitale versie rustiger dan de papieren versie. Dit komt omdat alle categorieën en ontwikkelingsaspecten zijn uitgelijnd. Bij de papieren ontbrak soms de waarde wisselend, vanwege ruimtegebrek. In de digitale versie is dat niet meer het geval. U kunt de weergave wel aanpassen. 1. Klik linksboven op de tekst Opties. Er verschijnt een popup-menu. 2. In het menu Opmaak kunt u kiezen voor: - Klassiek. Klassieke weergave, zoals de papieren versie. Er is helemaal geen uitlijning. - Klassiek ruimtelijk. Klassieke weergave, met iets meer witruimte tussen de ontwikkelingsaspecten. Hierdoor is het geheel beter leesbaar. 14

15 - Overzichtelijk. Overzichtelijke weergave, waarbij de antwoorden netjes onder elkaar staan. - Horizontaal uitgelijnd. Overzichtelijke weergave, waarbij de ontwikkelingsaspecten horizontaal zijn uitgelijnd. Hierdoor is het eenvoudig om dezelfde ontwikkelingsaspecten van verschillende peilpunten met elkaar te vergelijken. - Kies Toon verbindingslijn om wel of niet een verbindingslijn te laten zien tussen de scores van de ontwikkelingsaspecten. 15

16 Hulpteksten raadplegen. Bij een aantal ontwikkelingsgebieden treft u in de gele kolom rechts een hulpnummer aan. Dat is geen hulp in het kader van de hulpverlening, maar een hulp bij het scoren. Als u daarop klikt, komt die hulp tevoorschijn. Als u een oordeel uit moet spreken over het niveau waarop een kind een poppetje tekent, is het belangrijk dat iedereen dat op dezelfde manier beoordeelt. Als u zich met de muis bevindt binnen het kader van een ontwikkelingsaspect, verschijnt er een Informatie-teken. 1. Klik op het Informatie-teken om de helptekst te openen. 2. Er verschijnt een venster met hierin uitleg over het betreffende ontwikkelingsaspect. Het Score Het eerste peilpunt wordt ingevuld als een kind een maand op school is. Ga met de muis over de titel van een ontwikkelingsgebied, bijvoorbeeld 0.0 afscheid. Er verschijnt dan een i en een toelichting bij het scoren. Dit zijn de zgn. hulpteksten. Zie boven. Als het afscheid nemen vlot is dan klikt u op het woord vlot. Er komt dan een streep onder dat woord en de achtergrond wordt grijs. Als u die score wilt herstellen, klikt u weer op het woord en verdwijnt de onderstreping en grijze achtergrond. 16

17 Bij het scoren geven de items buiten de haken aan wat er acceptabel of gewenst is en de items tussen haken geven het ongewenste functioneren aan. De haken zijn voor het grootste deel ontstaan op basis van observaties van 460 gemiddelde autochtone kinderen, behalve bij taal en rekenen. Bij die ontwikkelingsgebieden hebben de kerndoelen de plaats in de peilpunten bepaald. Hier is gebruik gemaakt van de SLO-kerndoelen, waarbij voor taal begin groep 1 en eind groep vastgelegd zijn. Voor rekenen gaf het SLO drie fasen: begin groep 1, minimumdoelen, basisdoelen (de leerling is doorgaans in staat tot?..) Voor het tellen en de symbolen is Cito-toets Rekenen gevolgd, die tot 20 gaat. Let op: Soms kan het voorkomen dat er meerdere scoringsmogelijkheden van toepassing zijn. Een kind kan van de ene ouder vlot afscheid nemen en bij de andere ouder huilen. Dan moet u ook vlot en huilen aanklikken. Het invullen van scores (onderstrepen van woorden) gaat met een enkele muisklik. 1. Ga naar het peilpunt dat u wilt invullen. 2. Onderstreep bij ieder ontwikkelingsaspect het woord dat van toepassing is. Dit doet er op te klikken. Er komt een streep onder de tekst te staan en voor de extra duidelijkheid wordt de achtergrond ook nog grijs gemarkeerd. 3. Indien het nodig is, kunt u meerdere woorden onderstrepen. 4. Klik nogmaals op een woord, om de onderstreping op te heffen. 5. Nadat u een woord onderstreept heeft, kunt u ook de score invullen. Dit doet u door op het juiste bolletje te klikken. Let op: U kunt een bolletje alleen maar aanklikken, als u minimaal één woord heeft onderstreept. Zo niet, dan verschijnt de volgende melding: 17

18 U zult merken dat de verbindingslijnen automatisch worden ingevuld, mits u deze optie niet heeft gedeactiveerd. Objectief scoren Bij het scoren van het functioneren van het kind is het belangrijk dat u dat zo objectief mogelijk doet en dat iedereen het op dezelfde manier doet. Die objectiviteit kunt u bewerkstelligen door: er aan te denken dat u moet scoren wat u ziet en wat u heeft beschreven in de journaalregels (komt aan de orde op: ) en niet wat u van het gedrag van het kind denkt. Als het kind huilt bij het afscheid nemen en u vindt dat dat door de moeder komt moet u toch [huilen] scoren. goed de score-aanwijzingen te volgen die tevoorschijn komen als u met de muis over een onderdeel gaat en de i verschijnt. bij twijfels de hulpen te raadplegen. ook regelmatig op bouwniveau de scoringen bespreken en nagaan of iedereen op dezelfde manier scoort. De gele kolom Rechts naast de score-items treft u een gele kolom aan. Die gele kolom geeft bij peilpunt 1 een snel overzicht over de beginsituatie van het kind. (Bij peilpunt 2 en verder is de functie van de gele kolom anders! Dat komt in deel B aan de orde) De scoring bij peilpunt 1 is als volgt: -: klik het bolletje onder de min aan als het kind bij dat item uitsluitend binnen de haken functioneert. : klik het bolletje onder de plusminus aan als het wisselend is, als het kind zowel buiten als binnen de haken functioneert. Bijvoorbeeld: het afscheid nemen was vlot, maar het kwam ook voor dat het kind huilde. +: klik op de plus als het kind altijd buiten de haken functioneerde. Soms staat er in de gele kolom van peilpunt 1 geen rondje maar een sterretje. In dat geval staan er geen normen. Alles van dat item is dan acceptabel. Het kan ook voorkomen dat er in de gele kolom een sterretje staat omdat dat onderdeel in het vorige peilpunt niet voorkomt. Als er een sterretje staat moet u wel wat van toepassing is onderstrepen. Opmerkingen en begaafdheid Op de papieren lijst kunt u aantekeningen maken. Behalve dat het wat rommelig oogt, is dit in een digitale versie natuurlijk überhaupt niet mogelijk. Er zijn hiervoor andere oplossingen. - Opmerkingen. Bij de papieren versie kunt u bij een ontwikkelingsaspect opmerkingen plaatsen, door een verwijzing (bijvoorbeeld met *1) te maken op het peilpunt en door vervolgens op het voorblad van het ontwikkelingsboekje uw opmerking neer te zetten bij *1. In de digitale versie dient u een journaalregel toe te voegen. Deze komt ook op het voorblad te staan als u het ontwikkelingsboekje gaat afdrukken Klik met de rechtermuisknop op de plek waar u normaal het bolletje kunt aan- /uitzetten. Er verschijnt een popup-menu. 18

19 2. Kies de optie Journaalregel toevoegen... Er verschijnt een nieuw venster waarin u het commentaar kunt toevoegen. De naam van de leerling en de medewerker is al ingevuld. Meer informatie over het invullen van een journaalregel vindt u in sectie Nadat u de journaalregel heeft opgeslagen, keert u terug in het ontwikkelingsboekje. U ziet dat er achter de naam van het ontwikkelingsaspect een J (van Journaal) staat. 4. Hieraan herkent u dat er een journaalregel is toegevoegd. U kunt hier desgewenst op klikken om de journaalregel te openen om aan te passen of te verwijderen. 5. Bovenaan in het scherm ziet u de tekst journaal staan. Als u hier op klikt dan krijgt u een overzicht te zien van alle journalen van deze leerling. In dat scherm kunt u ook nieuwe journalen toevoegen of journalen van andere leerlingen bekijken. Lees paragraaf 2.17 voor meer informatie over dit scherm. Tip: In het leerlingvenster bevindt zich eveneens een icoontje dat het journaal van een leerling toont. Dit wordt ook besproken in paragraaf Score andere peilpunt. Indien u een leerling aan het scoren bent op een ontwikkelingsaspect bij een bepaald peilpunt en u vindt dat de leerling eigenlijk op een ander peilpunt scoort, kunt u dat aangeven. 1. Klik met de rechtermuisknop op de plek waar u normaal het bolletje kunt aan- /uitzetten. Er verschijnt een popup-menu 19

20 2. U ziet dat er achter de naam van het ontwikkelingsaspect een aanduiding staat voor het andere peilpunt, bijvoorbeeld (P2) staat. 3. Op deze manier kunt u deze aanduiding ook weer verwijderen of een ander peilpunt selecteren. - Begaafd. U kunt aangeven of de leerling begaafd is. 1. Klik wederom met de rechtermuisknop op de plek waar u normaal het bolletje kunt aan-/uitzetten. Er verschijnt een popup-menu. 2. U ziet dat er achter de naam van het ontwikkelingsaspect een (B) staat. Hieraan herkent u dat de leerling op dit ontwikkelingsaspect begaafd is. 3. Herhaal dit om de markering Begaafd te verwijderen. Peilpunt becommentariëren, dupliceren of wissen - Opmerking over peilpunt. U kunt algemene opmerkingen toevoegen over een leerling gerelateerd aan een peilpunt. 1. Klik met de rechtermuisknop in het grijze vak waar de naam en de omschrijving van het te dupliceren peilpunt staat. 20

21 2. Er verschijnt een venster waarin u de opmerkingen in een journaal kunt toevoegen. Van belang is, is dat er een journaalregeltype is waar u deze opmerking onder kunt scharen, bijvoorbeeld Opmerking peilpunt. Zorg dat er een dergelijk journaalregeltype is toegevoegd. Zie hiervoor 4.9. Meer over het invullen van het journaal leest u bij Dupliceren. Als een leerling doubleert of kleuterverlenging krijgt, dan kan het nodig zijn dat een peilpunt opnieuw moet worden ingevuld. Met de papieren versie werd altijd aangegeven dat u met wat knip- en plakwerk van een leeg invulblad de opnieuw in te vullen peilpunten kon vastplakken aan het reeds ingevulde blad. Met Pravoo Digitaal dient u een dergelijk peilpunt eerst te dupliceren, waarna u het opnieuw kunt invullen. U gaat als volgt te werk: 1. Klik met de rechtermuisknop in het grijze vak waar de naam en de omschrijving van het te dupliceren peilpunt staat. 2. Kies de optie Peilpunt dupliceren. 3. Er wordt een nieuw leeg peilpunt gemaakt welk u nu kunt invullen. De eerder ingevulde gegevens van hetzelfde peilpunt staan 1 kolom naar links. Let op: Als u een peilpunt dupliceert, maar niets invult, zal bij het sluiten van dit scherm het gedupliceerde peilpunt weer verdwijnen. Uiteraard kunt u later het peilpunt nog altijd opnieuw dupliceren als dat nodig is. - Wissen. U kunt een peilpunt ineens in het geheel wissen. 1. Als u met de rechtermuisknop klikt op een peilpunt, dan is ook de optie Peilpunt wissen beschikbaar. Hiermee kunt u indien gewenst direct alle ingevulde scores van dit peilpunt wissen. Ontwikkelingsboekje afdrukken Klik bovenaan op het printer-icoontje om het Pravoo Ontwikkelingsboekje af te drukken. Het is ook mogelijk om dit als PDF document op te slaan. Lees verder bij paragraaf voor verdere uitleg over de afdrukmogelijkheden Signaleringshulpen Tijdens het invullen van het boekje zijn er ook punten met signaleringshulp. Doormiddel van op het hulptekstje te klikken opent de signaleringshulp. 21

22 De signaleringshulp bestaat uit 2 secties: 1. Uitleg: 2. Signaleringshulp: Door de vragen te beantwoorden wordt er een totaalscore berekent. 22

23 2.9.3 Afdrukken Pravoo-boekje U kunt het Pravooboekje van een leerling afdrukken op ware grootte, A4 of A3 formaat. Behalve daadwerkelijk afdrukken, kunt u het boekje ook opslaan als PDF document. Bij het afdrukken verschijnt het volgende scherm: 1. Selecteer de peilpunten die u wilt afdrukken. Gebruik eventueel de knoppen Alles, Niets of Alleen met resultaten. 2. Geef aan of u het Pravoo voorblad wilt afdrukken. 3. Geef aan of u ook de journaalregels (zie 2.16) wilt afdrukken. 4. Bepaal het afdruk formaat. 23

24 A4. Drukt de peilpunten af op A4 formaat. Alles past op één A4 vel, doch de tekst zal (logischerwijs) zeer klein zijn (realiseert u zich dat de oorspronkelijke papieren versie op A3 formaat is, waarbij woorden ook nog regelmatig waren afgekort om ruimte te besparen, in tegenstelling tot de digitale versie van Pravoo). A3. Drukt de peilpunten af op A3 formaat. Alles past op één A3 vel en is goed leesbaar, alhoewel nog steeds. U dient uiteraard te beschikken over een printer die op A3 formaat kan afdrukken. Let op: Indien u peilpunten heeft gedupliceerd zullen er nog meer peilpunten worden afgedrukt dan gebruikelijk. Bij het afdrukken zullen de peilpunten geschaald (verkleind) worden, zodat het toch nog op het gekozen afdrukformaat past. Uiteraard zal de tekst hierdoor nog kleiner worden. 5. Klik op Afdrukken om de gekozen peilpunten af te drukken. Er verschijnt eerst een afdrukvoorbeeld. Schrikt u niet van de tekst die helemaal in elkaar lijkt over te vloeien. Dit komt omdat alle tekst gewoonweg niet op het beeldscherm past en wordt al minder als u inzoomt in het afdrukvoorbeeld. Bij het afdrukken zelf zal het überhaupt niet voorkomen. 6. Als u in het afdrukvoorbeeld op Opslaan klikt (diskette icoon) zal er een pdf document worden gemaakt van deze afdruk. U dient op te geven waar dit PDF document moet worden opgeslagen Opslaan Pravoo-boekje Met de knop Opslaan kunt u het Pravoo-boekje opslaan als JPG of WMF bestand. In tegenstelling tot bij het Afdrukken (2.9.3) worden nu alleen maar de peilpunten opgeslagen en kunt u geen voorblad en journaal afdrukken. 1. Vul de naam van het bestand in en kies de locatie waar het moet worden opgeslagen. 2. Kies of het Pravoo-boekje als JPG document of als WMF document moet worden opgeslagen. Let op: Deze twee afbeeldingsformaten leveren relatief grote bestanden op. Opslaan als PDF (zie paragraaf 2.9.3) levert daarentegen wel kleine bestanden op. 24

25 2.10 PRAVOO - OUDERRAPPORTAGEKAART U kunt het gedrag van het kind ook op een ouderrapportagekaart weergeven. U kunt in uw overleg met de ouders het persoonlijke ontwikkelingsboekje laten zien en aan de hand daarvan het functioneren en de ontwikkeling bespreken. Maar bij veel ouders komt dat persoonlijke ontwikkelingsboekje nogal complex over. Het is daarom aan te bevelen met de ouderrapportagekaart te werken. Deze kaart is eenvoudiger van opzet, maar bevat wel alle onderdelen van het persoonlijke ontwikkelingsboekje. Bovendien wordt deze ouderrapportagekaart met de digitale versie volledig automatisch samengesteld, hetgeen veel tijd bespaard. Tenslotte kunt u de ouderrapportagekaart ook als rapport gebruiken. Kies in het Leerlingvenster het onderdeel Pravoo - Ouderrapportagekaart om de ouderrapportagekaart van het Pravoo-boekje van de leerling te bekijken. Maximaliseer het Leerlingvenster voor een overzichtelijkere weergave. De score van de ouderrapportagekaart is als volgt: ++ Als een kind op alle onderdelen van het ontwikkelingsgebied gewenst of voldoende scoort. Dan is dat onderdeel perfect. + Een kind scoort een plus als dat onderdeel bijna helemaal goed is. Slechts met een enkel onderdeel heeft het kind problemen. - Soms is er met meer dan één onderdeel wat aan de hand. Het afscheid is bijvoorbeeld nog een probleem, maar het kind doet ook nog niet voldoende mee. Dan wordt er een plusminus gescoord. 25

26 - Het kan ook voorkomen dat een kind met alle onderdelen van een bepaald ontwikkelingsgebied moeite heeft. De min geeft aan dat het kind op dat onderdeel nog een problematische ontwikkeling doormaakt. Verder heeft u in dit scherm de volgende mogelijkheden: Weergave aanpassen 1. Klik linksboven op opties en kies Toon verbindingslijn om al dan niet verbindingslijnen te zien tussen de alle ontwikkelingsgebieden. 2. Klik linksboven op opties en kies Toon kenmerken om al dan niet de kenmerken van ieder ontwikkelingsgebied te zien. 3. Klik linksboven op opties en kies Peilpuntweergave om te bepalen welke peilpunten moeten worden getoond. U heeft de keuze alle of alleen ingevulde peilpunten te tonen en om alleen de originele en/of gedupliceerde peilpunten te tonen. Indien gedupliceerde peilpunten worden getoond wordt er ter verduidelijking een D geplaatst achter dat peilpunt. Afdrukken Klik onderaan op de knop Afdrukken... om de Ouderrapportagekaart af te drukken. Bij het afdrukken wordt precies datgene afgedrukt wat u op het beeldscherm ziet staan. Met behulp van de hierboven uitgelegde weergave opties kunt u dus de layout van de afdruk aanpassen. U kunt ook als PDF document opslaan. Zie ook voor meer informatie over het afdrukken van de ouderrapportagekaart. Opslaan Klik onderaan op de knop Opslaan..., om de Ouderrapportagekaart van deze leerling op te slaan als een afbeelding (in jpg of wmf formaat). Ook bij het opslaan wordt net zoals bij het afdrukken precies datgene afgedrukt wat u op het beeldscherm ziet staan PRAVOO - GROEPSOVERZICHT Via de optie Menu - Pravoo - Groepsoverzicht kunt u een groepsoverzicht genereren van de peilpunten die zijn ingevuld. De eerste activiteit die met het groepsoverzicht uitgevoerd dient te worden, is het zoeken naar een groepsonderwerp. U kijkt of er onderdelen bij veel kinderen in de groep problematisch scoren zodat u dat probleem met de hele groep kunt aanpakken. Kies een groepsonderwerp om mee te beginnen en een tweede onderwerp dat u vervolgens aan kunt gaan pakken. Bij het kiezen naar een groepsonderwerp / functioneringsaspect kunt u de volgende criteria hanteren: Op welke ontwikkelingsaspecten scoren de meeste kinderen min of meer problematisch, 26

27 m.a.w. hoeveel vliegen vangt u in één klap? Zit er ook een onderwerp bij waar enkele kinderen erg veel last / hinder van ondervinden zoals agressie bij enkele kinderen? Zit er een onderwerp tussen waar u zelf veel last van heeft? Zit er een onderwerp tussen dat niet al te omvangrijk is en waarvan u denkt dat u daar snel succes mee kunt behalen? Is er een onderwerp dat gezien de leeftijd van de kinderen voorrang in de begeleiding dient te hebben? Hoe werkt het: 1) Selecteer het schooljaar, de groep en het peilpunt waarvoor u een overzicht wilt genereren. Hierna wordt automatisch het groepsoverzicht gemaakt en wordt ook automatisch de zorgscore en de intensiteit bepaald. Met de digitale versie bespaart u hierdoor veel zoek- en rekenwerk. 2) Bij een ontwikkelingsaspect wordt een zwart rechthoekje geplaatst als de score zwak is. Er wordt een zwart driehoekje geplaatst indien de score wisselend is. Als de score positief of voldoende is ziet u niets. 27

28 3) Indien het peilpunt voor een bepaalde leerling niet is ingevuld, is deze kolom grijs. Deze leerling telt niet mee bij het bepalen van de zorgscore en de intensiteit. Deze naam van deze leerling is ook lichter gekleurd. 4) In het midden bovenaan staat de zorgscore van de groep. Deze zorgscore is een percentage en wordt berekend door de scores van alle leerlingen op te tellen en te delen door het product van het aantal leerlingen en het aantal ontwikkelingsaspecten. Hierbij telt een rechthoekje voor 1 en een driehoekje voor 1/2. 5) Boven iedere leerling staat zijn of haar intensiteit. Dit is de som van alle scores van die leerling. Een leerling met een hoge intensiteit heeft meer problemen of aandachtspunten. 6) Links van ieder ontwikkelingsaspect staat de intensiteit van dat aspect. Dit is de som van alle scores van alle leerlingen voor dat aspect. Een aspect met een hoge intensiteit behoeft wellicht extra aandacht in uw groep. 7) Op basis van de zorgscore en de intensiteiten bepaald u of u een groepsaanpak gaat opstellen. Hierboven zijn enkele criteria genoemd waar u op kunt letten. 8) Als u een groepsaanpak wilt maken, klikt u rechtsboven op Groepsjournaal. Er verschijnt een nieuw venster waarin u het plan kunt opstellen. Zie paragraaf 2.18 voor meer informatie over het toevoegen van groepsjournalen. De zorgscore Onderaan het groepsoverzicht is de zorgscore weergegeven (het is onderaan op het scherm te zien en als het wordt uitgeprint staat het op de volgende pagina). De zorgscore geeft aan in welke mate er sprake is van problemen in uw groep. In behoefte-termen kun je ook stellen dat het gaan om de hoeveelheid speciale hulpvragen. Op basis van vorige groepen zijn er gemiddelden berekend (en standaarddeviaties onder het gemiddelde) en zijn er drie niveaus weergegeven. Als uw groep de aanduiding zware intensiteit krijgt dan betekent dat er veel kinderen met problemen in uw groep zijn. Anders gezegd er zijn veel kinderen die speciale hulp van u nodig hebben. Tenslotte is er nog de categorie zeer zware intensiteit. Welke functie hebben deze aanduidingen? 1. Soms hebt u zelf het gevoel dat uw groep veel van uw vraagt en dan kunnen de cijfers dat bevestigen of relativeren. De cijfers zijn immers geen weergave van uw subjectieve gevoelens, maar gebaseerd op de scoringen die u hebt uitgevoerd. 2. Als u een groepsplan hebt uitgevoerd of individuele kinderen hebt begeleid dan wilt u na verloop van tijd ook kijken of het percentage van de zorgscore is verlaagd. Zo kunt u het effect van uw inspanningen vaststellen. 3. Als u meerdere groepen 1/2 hebt en er nieuwe kinderen bij u op school komen dan kunt u op basis van de zorgscores bepalen in welke groep het nieuwe kind het beste geplaatst kan worden. 4. Als u een groep hebt met een zeer zware intensiteit dan kan de directie van uw school er voor kiezen u t.a.v. aanvullende schooltaken te ontlasten. 28

29 5. Als u klassenassistenten hebt dan kunt u op basis van de zorgscore bepalen in welke groep die ingezet gaan worden. 6. Als u meerdere groepen 3 hebt kunnen de zorgscores helpen om gelijke groepen samen te stellen. Soms komt het voor dat u een groep hebt met een zware intensiteit, terwijl u die groep niet zo ervaart. Vele hangt immers af van de vraag op welke gebieden er veel van u wordt gevraagd. Soms zijn er ook zware groepen, maar waarbij het overwegend gaat om weliswaar drukke, maar wel positieve kinderen die gauw enthousiast zijn en het voor elkaar opnemen. Dat is heel wat anders dan een groep waarbij er veel geklaagd, geklikt en gezeurd wordt en er veel heftige conflicten zijn en de kinderen zich niet aan de regels kunnen houden. Ook hangt veel af van uw eigen conditie, uw eigen gezondheid en veerkracht. Ook een groep met een zware intensiteit heeft en die niet u als zwaar beleeft, blijft wel een groep met veel hulpvragen. Tip: Voor een representatieve zorgscore is het van belang dat u werkt met homogene groepen (en niet met combinatiegroepen). Stel u heeft de combinatiegroepen 1/2a en 1/2b. Als u het groepsoverzicht van een dergelijk groep opvraagt, bijvoorbeeld van peilpunt 3 voor de groep1 leerlingen, dan wordt de zorgscore berekent inclusief de waardes van peilpunt 3 van de groep 2 leerlingen van het jaar ervoor. Derhalve heeft u geen correct beeld van de huidige situatie. U kunt de groepen dan het beste opsplitsen in de groepen 1a en 2a, en 1b en 2b. Uiteraard geldt dit voor hoe de groepen in Pravoo Digitaal zijn ingedeeld en niet hoe de groepen in de praktijk in de lokalen zijn samengesteld ANALYSE VAN HET GROEPSOVERZICHT Bij de analyse van het groepsoverzicht gaat het om twee vragen: 1) Analyse 1: is er sprake van een groepsonderwerp dat om speciale begeleiding vraagt voor de hele groep of voor een deel van de groep? 2) Analyse 2: is er sprake van een kind dat speciale leerlingbegeleiding nodig heeft? Analyse 1: is er sprake van een groepsonderwerp dat om speciale begeleiding vraagt voor de hele groep of voor een deel van de groep? De eerste activiteit die met het groepsoverzicht uitgevoerd dient te worden, is het zoeken naar een (deel)groepsonderwerp. U kijkt of er onderdelen bij veel kinderen in de groep problematisch scoren zodat u dat probleem met de hele groep kunt aanpakken. Kies een groepsonderwerp om mee te beginnen. Bij het kiezen naar een groepsonderwerp / functioneringsaspect kunt u de volgende criteria hanteren: Op welke ontwikkelingsaspecten scoren de meeste kinderen min of meer problematisch, m.a.w. hoeveel vliegen vangt u in n klap? Is er een onderwerp dat de bron is/oorzaak is van andere problemen? Zit er ook een onderwerp bij waar enkele kinderen erg veel last / hinder van ondervinden zoals agressie bij enkele kinderen? Zit er een onderwerp tussen waar u zelf veel last van heeft? Zit er een onderwerp tussen dat niet al te omvangrijk is en waarvan u denkt dat u daar snel succes mee kunt behalen? 29

30 Is er een onderwerp dat gezien de leeftijd van de kinderen voorrang in de begeleiding dient te hebben? Als u een groepsonderwerp bepaald kunt u een groepshandelingsplan opstellen zie paragraaf 2.14 voor meer informatie. Een ontwikkelingsdomein is voor een hele groep zinvol als het bij meer dan de helft van de kinderen voorkomt. Als dat niet het geval is, kunt u beter met deelgroepen werken. Analyse 2: is er sprake van een kind dat speciale leerlingbegeleiding nodig heeft? Met behulp van groepsplannen is het vaak niet mogelijk om op alle ontwikkelingsproblemen in een groep te reageren. Soms is het aan te bevelen ook een plan te maken voor een of meer individuele kinderen. Bekijk het groepsoverzicht. Daarbij kunt u de volgende criteria hanteren: Welke kind vertoont de meeste ontwikkelingsproblemen? Is er een kind dat de oorzaak is van problemen in een groep? Er zijn kinderen die steeds met ongewenst gedrag beginnen en waarmee anderen kinderen meedoen. Is er een kind waar andere kinderen erg veel last / hinder van ondervinden. Is er een kind waar de leerkracht erg veel last / hinder van ondervindt. Is er een kind dat zelf lijdt onder zijn problemen? Is er een kind waarbij u van de begeleiding snel succes verwacht. Is er een kind dat gezien de leeftijd voorrang in de begeleiding dient te hebben? Soms kunnen ook negatieve overwegingen tot een keuze leiden zoals: Het kind wordt op dit moment door externe instanties onderzocht en het is beter het op school wat rustig aan te doen. Het is kind is nog jong en we gaan het nog wat meer ontwikkelingsgelegenheid geven. Het kind gaat binnenkort naar het speciaal onderwijs. Als u een keuze voor een kind gemaakt hebt, dan zet u een pijl boven de naam van het kind op het kopietje van het groepsoverzicht. Achter de pijl noteert u de letter d van diagnose. Soms hebben kinderen wel op 9 ontwikkelingsgebieden problemen. Het is dan aan te bevelen niet meer dan twee ontwikkelingsgebieden te diagnosticeren. Noteer die gebieden achter de d. Handelings-van-plan Sommige leerkrachten nemen zich voor op basis van het groepsoverzicht alle driehoekjes en vierkantjes aan te pakken. Veelal constateert men aan het eind van de week dat het er niet van is gekomen. Dat is het bekende?handelings-van-plan-gedrag. In het voorafgaande stellen we voor om de soms wel 1000 verzamelde gegevens van een groep terug te brengen naar een groepsplan en een diagnose met aansluitend plan voor n kind. Dat is haalbaar en uitvoerbaar om mee te beginnen. Als het handelingsplan voor dat ene kind?loopt?, kunt u nog een diagnose voor een of meer volgende kinderen uitvoeren. Op die manier bouwt u de intensiteit van de hulp geleidelijk op. Daarna komt er immers weer een volgend peilpunt en komen er weer andere groepsonderwerpen en kinderen aan de beurt. Daarnaast moet u zich realiseren dat ook de kinderen waarvoor u niet onmiddellijk een handelingsplan maakt toch begeleid worden middels de zorgbreedte-tussen-neus-en-lippen. Dat is de hulp die u biedt in de vorm van: extra in de gaten houden, verlengde instructie, etc., zonder dat u daar een boekhouding van bijhoudt in de vorm van diagnosebladen en handelingsplannen. 30

31 2.13 HET INDIVIDUEEL DIAGNOSE/HANDELINGSPLAN Een leerlingvolgsysteem is een middel en geen doel op zichzelf. Het uiteindelijk doel is adaptief onderwijs te bieden. Daarbij gaat het om drie typen kinderen. 1) Kinderen die zich ontwikkeling volgens de leerlijnen in het systeem en dus vrijwel overal buiten de haken scoren. 2) Kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong. 3) Kinderen die belemmeringen ondervinden in het leer- en ontwikkelingsproces. Over deze laatste kinderen gaat het in dit deel van de handleiding. Voor deze kinderen bevat Pravoo Digitaal een diagnose/handelingsplanblad. Dat plan kunt u voor een individueel kind uitvoeren, maar ook voor een groepje kinderen. Het invullen Het uitvoeren van de diagnose en het samenstellen van een handelingsplan start vanuit het groepsoverzicht. Klik daartoe op Overzichten en dan op groepsoverzicht. Als u hebt aangeven waarvan u een groepsoverzicht wenst, klikt u op: Voorbeeld. U bepaalt voor welk kind u een diagnose uit wilt voeren, gevolgd door een handelingsplan. Onder de namen van de kinderen staan kleine mapjes. Klik op het mapje het desbetreffende kind en vervolgens op: Toevoegen. van Nu komt u in het diagnose/handelingsplanblad. De gegevens van het kind zijn al ingevuld. Bij de streefdatum geeft u de datum aan waarop u het handelingsplan wilt evalueren. 31

32 Als dat gebeurd is, gaat u naar het tweede deel van het Diagnose/handelingsplanblad en dat is de afdeling: Begeleidingsinhoud. Zoek daar het onderdeel dat u verder wilt onderzoeken. Als het kind problemen heeft met de getallen, kunt u kiezen uit getallenrij en omgaan met hoeveelheden. Bekijk met welke onderdelen die daar genoemd worden het kind problemen heeft. Soms weet u dat al en in andere gevallen moet u dat d.m.v. observeren en proefjes nog bepalen. Als u weet welk aspect problematisch is dan klikt u in het witte vakje voor het desbetreffende onderdeel. Beperk de diagnose tot maximaal twee onderwerpen, dus bijvoorbeeld rekenen en werkhouding, of iets dergelijks. 32

33 Klik vervolgens op: Diagnoseverslag. Daar kunt u nog meer diagnostische gegevens van het kind noteren. U kunt nog meer gegevens over het rekenen vastleggen zoals resultaten van toetsen, observatieverslagen. U kunt ook gegevens noteren over de persoonlijkheid van het kind, sociaalemotionele gegevens, werkhouding, etc. Als nu op Begeleidingshulp klikt, zult u zien dat de computer de handelingsplannen opgezocht heeft bij de diagnoses die u hebt uitgevoerd. Ieder handelingsplandeel begint met het aangeven van een duidelijke doelstelling. (Verderop zal worden aangegeven hoe u dit op kunt slaan of printen.) Klik nu op: Uitvoering. Een handelingsplan is een van-plan-plan. Zonder uitvoeringsplan stelt het niets voor. Noteer hier hoe, hoe vaak en wanneer u het handelingsplan uitvoert. 33

34 Als u het plan wilt evalueren, kunt u na het klikken op: Evaluatie, noteren: -hoe de speciale begeleiding is verlopen -wat het effect van de begeleiding is. U geeft dan aan wat het kind bereikt heeft van het aangegeven doel of de aangegeven doelstellingen. 34

35 Denk er in elk geval aan het diagnose/handelingsplanblad op te slaan. Klik op het pictogram (de diskette)voor opslaan. Klik vervolgens op het pictogram van de printer. Bepaal wat u wilt printen en klik vervolgens op: Afdrukken Nu komen alle door u gekozen onderdelen van het diagnose/handelingsplanblad tevoorschijn. Klik links bovenaan op de printer en u kunt het plan afdrukken. Als u klikt op het pictogram van het opslaan, dan kunt u het diagnosehandelingsplan als pdf opslaan op een door u aangegeven plaats op de computer. De computer heeft nu in het leerlingvenster van het kind aangegeven dat er een diagnose/handelingsplanblad is gemaakt. Als u daarop klikt, kunt u het blad ook weer te voorschijn halen. 35

36 2.14 EEN GROEPSHANDELINGSPLAN Hoe maak je een groepshandelingsplan? Het uitvoeren van de diagnose en het samenstellen van een groepshandelingsplan start vanuit het groepsoverzicht. Klik daartoe op Menu, dan Pravoo en dan op Groepsoverzicht. Als u hebt aangeven waarvan u een groepsoverzicht wenst, klikt u op: Voorbeeld. In plaats van een individueel plan per kind aan te maken dient u de map in de eerste column zonder kindernaam aan te klikken. Klik op het mapje van het desbetreffende kind en vervolgens op: Toevoegen. Nu opent het groepsdiagnose/handelingsplanblad. Het enige verschil met het individuele plan is dat er de mogelijkheid is om meerdere leerlingen te selecteren voor hetzelfde plan. Standaard worden alle leerlingen in de groep voor het plan geselecteerd. Er is in het groepsplan onder algemeen een balk die het aantal leerlingen weergeeft. Als het niet gewenst is om alle leerlingen in het groepsplan te hebben kan men leerlingen deselecteren door middel van op de link Selecteer de leerlingen te klikken. Dit geeft het de volgende mogelijkheid: 36

37 Verder is het invullen van het groepsplan hetzelfde als het invullen van het individueel groepsplan LEERLINGVENSTER HANDELINGSPLAN Vanuit het leerlingvenster kan men de individuele en groepshandelingsplan van de leerling inzien en bewerken. Selecteer het meest rechter icoontje in het leerling venster om een lijst met de Diagnose/Handelingsplannen te zien. Door op het pijltje te klikken wordt er meer details van het handelingsplan getoond. Ook is het mogelijk om het handelingsplan te wijzigen. Selecteer het handelingsplan en selecteer wijzigen JOURNAAL Via het Leerlingvenster, onderdeel Algemeen - Journaal ( ) kunt u (gespreks)verslagen of opmerkingen van allerlei soort vastleggen. Denk bijvoorbeeld aan verslagen van een oudergesprek, gesprek met de schoolarts, rapportbesprekingen, teamoverleg of andere relevante informatie. Ook extra informatie met betrekking tot het invullen van een Pravooboekje kunt u hierin kwijt. Standaard zijn de rechten zo ingesteld dat u het journaal van alle leerlingen kunt zien en bij eigen leerlingen het journaal kunt toevoegen of wijzigen. Het journaal van een leerling is opgebouwd uit journaalregels. Iedere journaalregel is één verslag (van 1 regel tekst tot meerdere pagina s), inclusief bijvoorbeeld tabellen of afbeeldingen. Via het leerlingvenster kunt u alleen de journaalregels bekijken van een individuele leerling. 37

38 In bovenstaande afbeelding ziet u diverse typen waaronder een journaal kan worden vastgelegd. Iedere school kan zelf bepalen welke typen ze wil gebruiken. Dit kan niet door docenten ingesteld worden, maar dient te gebeuren door een gebruiker met volledige rechten. In paragraaf 4.9 leest u hier meer over. U heeft de volgende mogelijkheden in dit scherm: 1) Gebruik de knoppen Toevoegen, Wijzigen of Verwijderen één van deze acties uit te voeren. Lees in paragraaf meer over het daadwerkelijk invullen van een nieuw journaal. 2) Gebruik de maximaliseer knop om meer leesruimte te creëren. 3) U kunt het overzicht van de journalen filteren en sorteren op de kolommen Leerling, Datum, Type, Medewerker, Vertrouwelijk en Documenten. Beweeg hiervoor met de muis boven een van deze kolomtitels. Het licht geel op. Klik dan. Er verschijnt een contextmenu, met een aantal mogelijkheden. Kies Sorteren, Oplopend of Aflopend. Kies Filteren, en selecteer de waarde waarop u wilt filteren. Vervolgens worden alleen de signaleringen van deze categorie getoond. Om deze filtering ongedaan te maken, voert u dezelfde handeling uit, maar kiest u de optie Filter opheffen. 38

39 Vul bij zoeken een stuk tekst in (die voorkomt als een van de waardes binnen die kolom, bijvoorbeeld een gedeelte van de naam van een medewerker). Er zal worden gefilterd op deze tekst. U kunt deze filtering opheffen, door deze tekst weer te wissen. Indien een sortering en/of filtering is toegepast, wordt bij een mouse-over in een hint aangegeven welke sortering en/of filtering is toegepast. 4) U kunt de inhoud van een journaalregel lezen door op de zwarte pijl te klikken die voor de naam van de leerling staat. U kunt op deze manier ook meerdere journaalregels openen en als een lopend verhaal lezen. In combinatie met de sorteer- en filterfunctie kunt u de juiste journaalregels eenvoudig in beeld krijgen. 5) Dubbelklik op een journaal om het te openen in een nieuw venster, waar u het eventueel kunt wijzigen. U kunt dit alleen uitvoeren als u de rechten heeft om het betreffende journaal te bewerken. 6) U kunt vertrouwelijke journaalregels weergeven met de toetscombinatie Ctrl+Alt+V. Lees meer over vertrouwelijke journaalregels bij ! 39

40 Als de vertrouwelijke journaalregels worden weergegeven, dan wordt dat duidelijk kenbaar gemaakt met een oranje kleur. In de lijst is een kolom Vertrouwelijk? verschenen, waarin de vertrouwelijke journaalregels met de tekst Ja worden aangeduid. Tip: U kunt journalen toevoegen via dit onderdeel Journaal in het Leerlingvenster. U kunt echter ook direct vanuit het Pravoo-boekje een journaal toevoegen, op de plek van het ontwikkelaspect dat u heeft beoordeeld. Als u vanuit die plek een journaal toevoegt, ziet u het toch ook terug in dit journaal overzicht. Het verdient aanbeveling om voor journalen die direct gerelateerd zijn aan Pravoo-observaties een apart journaaltype aan te (laten) maken. Dan kunt u deze netjes onderscheiden. Via het leerlingvenster ziet u per leerling een overzicht van alle journalen. U kunt een dergelijk overzicht ook voor meerdere leerlingen ineens bekijken. Raadpleeg hiervoor het journaaloverzicht (zie paragraaf 2.17) Journaal toevoegen 1) Als u een journaalregel wilt toevoegen, kiest u eerst type waaronder deze journaalregel moet worden toegevoegd. 40

41 2) Zorg dat de juiste datum is ingevuld. 3) Vink de optie Vertrouwelijk als het gaat om een vertrouwelijk journaal. 4) Schrijf uw verslag. U kunt hiervoor desgewenst gebruik maken van een sjabloon. 5) Indien u een document aan het journaal wilt koppelen, beweeg dan met de muis over de tekst naast het icoontje van de documenten. Er verschijnt een menu. Klik op Toevoegen. Zie paragraaf voor meer informatie over het toevoegen een document. U kunt journaalregels afdrukken via de afdrukwizard van journalen. Zie: U kunt een journaalregel echter ook direct afdrukken als u deze heeft geopend. Gebruik hiervoor de printknop in de Knoppenbalk. Het maken van sjablonen, het bepalen welke journaaltypes beschikbaar zijn en de mogelijkheid om documenten te koppelen, moet eenmalig worden ingesteld door een gebruiker met volledige rechten. Dit kan dus niet door docenten worden uitgevoerd. Zie hiervoor respectievelijk de paragrafen 4.10, 4.9 en

42 Vertrouwelijke journalen In Eduscope kunt u vertrouwelijke journaalregels aan het journaal van een leerling toevoegen. Dit doet u door de optie Vertrouwelijk aan te vinken als u een nieuwe journaalregel toevoegt. Als deze optie is aangevinkt, wordt dit visueel weergegeven met een oranje markering. Hierdoor ziet u in een oogopslag dat het om een vertrouwelijke journaalregel gaat en dat u hier dus ook vertrouwelijk mee moet omgaan. Wie kan vertrouwelijke journaalregels inzien? Vertrouwelijke journaalregels kunnen alleen worden gelezen door de gebruiker die ze heeft ingevoerd en door directieleden. Directieleden hebben dus altijd inzage in alle vertrouwelijke journalen (mits in het rechtensysteem van Eduscope is ingesteld dat directieleden alle journaalregels van alle leerlingen mogen lezen). Vertrouwelijke journaalregels zijn standaard niet zichtbaar. Hiermee wordt voorkomen dat onbevoegden vertrouwelijke journaalregels zomaar kunnen zien. U kunt de weergave van vertrouwelijke journaalregels activeren, door de toetscombinatie Ctrl+Alt+V te gebruiken. Vertrouwelijke journaalregels worden in een oranje kader weergegeven, of, in overzichten, met de extra notificatie Vertrouwelijk. Vertrouwelijk journaalregels printen Vertrouwelijke journaalregels kunnen niet via de afdrukwizard van journaalregels worden afgedrukt. Vertrouwelijke journaalregels kunnen alleen direct worden afgedrukt via de printknop die bovenaan in de journaalregel zichtbaar is. Let op: Unilogic kan niet verantwoordelijk worden gesteld als vertrouwelijke journaalregels toch door onbevoegden worden gelezen. De gebruiker is verantwoordelijk voor het al dan niet open stellen van vertrouwelijke journaalregels. Unilogic kan ook niet verantwoordelijk worden gesteld als vertrouwelijke journaalregels door een technisch gebrek van Eduscope toch door onbevoegden gelezen zijn of gelezen kunnen worden. 42

43 Document toevoegen Als u een document wilt toevoegen aan het dossier van een leerling, dan dient u dat vanaf uw computer te importeren in Eduscope. Dat gebeurt via dit venster. 1) Geef aan welk bestand u wilt toevoegen. Klik hiervoor op de knop met de 3 puntjes. Er verschijnt een Windows dialoog-venster, waarmee u het bestand kunt zoeken en selecteren. Let op: Probeer er voor te zorgen dat het pdf bestand niet al te groot is, al heeft u dat meestal niet zelf in de hand. PDF documenten zijn doorgaans enkele tientallen of honderden KB s groot. 2) Vul de omschrijving van het bestand in. Eduscope kiest automatisch de bestandsnaam als omschrijving van het bestand, maar u kunt dat desgewenst zelf aanpassen. 3) Geef aan welk type document het is. Iedere school kan zelf documenttypes definiëren. Dit kan worden uitgevoerd door een Eduscope gebruiker met volledige rechten, zie: ) Onderaan ziet u nog enkele kenmerken van het bestand, zoals de bestandsdatum en de bestandsgrootte. 5) Sla het document op met het diskette icoon en sluit het venster af. U keert terug in het vorige venster. Het document is nu opgeslagen in Pravoo Digitaal en vanaf iedere pc (zelfs vanaf thuis) te openen JOURNAALOVERZICHT [Menu Pravoo Leerling journalen] Het journaal overzicht geeft u snel inzicht in leerlingen die een journaal hebben. Afhankelijk van de ingestelde rechten heeft u alleen inzage in de journalen van leerlingen uit uw groep(en) of van alle leerlingen. U kunt per leerling de journaalregels bekijken, of een multi-selectie op meerdere leerlingen uitvoeren. 43

44 1) Selecteer rechts de periode waarvan u een overzicht wilt zien. Bij datumbereik kunt u hiervoor de begin en einddatum aangeven. Standaard worden de journaalregels die in het huidige schooljaar zijn gemaakt weergegeven. Tip: Handig is de knop met de 3 puntjes, achter de einddatum. U kunt hier een voorgedefinieerde periode kiezen. De mogelijkheden zijn: o Een bepaald schooljaar. o Een bepaalde dag. o Een bepaalde week. o Een bepaalde maand. o Een bepaald jaar. Let op: Het gekozen datumbereik wordt onthouden. Als u de volgende keer dit scherm weer opent, is het eerder ingestelde datumbereik dus actief. Hierdoor ziet u mogelijk niet alle ingevoerde journalen, als deze buiten dat bereik vallen. 2) Selecteer links de leerling of leerlingen (d.m.v. multiselect met de Ctrl of Shift toetsen) waarvan u een journaal overzicht wilt bekijken. Aan de rechterkant verschijnen alle journaalregels van de geselecteerde leerlingen uit de gekozen periode. 3) U kunt de leesruimte verder vergroten, door de linkerhelft leerlingselectie) te verbergen. Gebruik hiervoor de knop met het pijltje naar links, die tussen de twee helften bevindt. 44

45 4) Verder heeft u in dit scherm dezelfde mogelijkheden als bij de individuele leerlingjournalen in het Leerlingvenster. Dat leest u allemaal in paragraaf Het journaal van een leerling kan ook worden bekeken vanuit het leerlingvenster. U kunt er tevens journaalregels toevoegen en verwijderen. Het leerlingvenster biedt een directe toegang tot de meest gebruikte leerlinggegevens. Lees meer in sectie JOURNAALOVERZICHT (GROEP) [Menu Pravoo Groepsjournalen] Het journaal overzicht geeft u snel inzicht in de journalen die voor groepen zijn gemaakt (in tegenstelling tot individuele leerlingjournalen). Afhankelijk van de ingestelde rechten heeft u alleen inzage in de journalen van uw eigen groepen of alle groepen. U heeft in dit scherm dezelfde mogelijkheden als bij het leerling journaaloverzicht, met het verschil dat het hier dus gaat om groepsjournalen en niet om individuele leerlingjournalen AFDRUKKEN Via het menu Rapportage - Pravoo kunt u diverse onderdelen van het programma afdrukken, waaronder de journalen en de ouderrapportagekaart Ouderrapportagekaart Via het menu Rapportage - Pravoo - Ouderrapportagekaart kunt u één of meerdere ouderrapportagekaarten afdrukken. Doorloop de wizard om de gewenste rapportagekaarten af te drukken. 1) Selecteer bij het onderdeel Voorselectie, Leerlingen de groepen en/of leerlingen waarvan u journalen wilt afdrukken. Gebruik eventueel de zoekfunctionaliteit om snel een leerling te vinden. Met de rechtermuisknop kunt u snel alle groepen uitvouwen en of leerlingen (de)selecteren. 45

46 2) Bij het onderdeel Uitvoer, Afdrukken kunt u nog enkele afdrukopties instellen, waarmee u bepaalt wat er daadwerkelijk wordt afgedrukt. Bepaal of u alle of alleen de peilpunten met resultaten (dus die zijn ingevuld) wilt afdrukken. Bepaal of u eventueel gedupliceerde peilpunten wilt afdrukken. Geef aan of u de Verbindingslijn en/of Kenmerken wilt afdrukken. Geef aan of de journalen van de leerling wilt afdrukken. Let wel, dit is het journaal met informatie over het gehele peilpunt en niet alle losse leerlingjournalen). Klik op de knop Afdrukken om het afdrukvoorbeeld van deze rapportage te bekijken en af te drukken. U heeft ook de mogelijkheid om de rapportage op te slaan als PDF bestand of om het te en. 3) Bij het onderdeel Uitvoer, Bestand kunt u de ouderrapportagekaart als losse bestanden per leerling opslaan in een te bepalen map. Kies of u het bestand als JPG of WMF bestand wilt opslaan. Selecteer de map waar het ebstand of de bestanden moeten worden opgeslagen. U dient hier een map te selecteren en geen bestandnaam in te vullen, aangezien er voor ieder kind een afzonderlijk bestand wordt gemaakt Leerling journalen Via het menu Rapportage - Pravoo Leerling journaal kunt u één of meerdere leerlingjournalen afdrukken. 1) Selecteer bij het onderdeel Voorselectie, Leerlingen de groepen en/of leerlingen waarvan u journalen wilt afdrukken. Gebruik eventueel de zoekfunctionaliteit om snel een leerling te vinden. Met de rechtermuisknop kunt u snel alle groepen uitvouwen en of leerlingen (de)selecteren. 46

47 2) Bij het onderdeel Voorselectie, Filter bepaalt u uit welke periode journalen in de rapportage moeten worden opgenomen. Maak eventueel gebruik van de optie Sneldatums. 3) Geef eveneens aan welke journaalregeltypes u in de rapportage moeten worden opgenomen. 4) Bij het onderdeel Uitvoer, Afdrukken kunt u nog enkele afdrukopties instellen. U kunt hiermee gedeeltelijk de layout van de afdruk bepalen en eveneens aangeven welke leerlinginformatie moet worden afgedrukt. Bepaal of de journalen op datum of op journaaltype gesorteerd moeten worden. 47

48 Geef aan op de afdruk Staand of Liggend moet worden gemaakt. Geef aan of de Koptekst (met daarin de naam van het rapport, in dit geval Journaal en eventueel het schoollogo) op iedere pagina herhaald moet worden. Voor sommige doeleinden is het mooier om dat niet te doen. Geef aan of de journalen van een nieuwe leerling op een nieuwe pagina moeten beginnen (of dat het anders doorloopt op de pagina van de andere leerling). Geef aan of ieder journaal op een nieuwe pagina moet beginnen. Bepaal of in de kop van de rapportage uitgebreide leerlinginformatie moet worden opgenomen. Dit is actuele leerling informatie van het moment van afdrukken en bevat onder meer extra gegevens over Geboortedatum, Geslacht, Huidige docent(en), Schoolloopbaan en Nationaliteit. De Leeftijd, het Schooljaar en de Huidige groep worden sowieso al getoond. Bepaal of bij ieder journaal uitgebreide journaalinformatie moet worden opgenomen. Dit is informatie van het moment waarop het journaal is opgeslagen en bevat onder meer gegevens over toenmalige Leeftijd, toenmalige Groep, toenmalig Schooljaar en toenmalige Docent(en). De datum en opsteller van het journaal worden sowieso al getoond. Geef aan of de inhoud van het journaal omkaderd moet worden. Dit is een subtiele lijn die de leesbaarheid van de afdruk kan vergroten. 5) Klik op de knop Afdrukken om het afdrukvoorbeeld van deze rapportage te bekijken en af te drukken. U heeft ook de mogelijkheid om de rapportage op te slaan als PDF bestand of om het te en. Let op: U kunt via deze rapportage geen vertrouwelijke journaalregels afdrukken. Lees meer over het afdrukken hiervan in sectie Groepsjournalen Via het menu Rapportage - Pravoo - Groepsjournalen kunt u één of meerdere groepsjournalen afdrukken. 1) Geef aan of u leerlingen op basis van groep of leerling wilt selecteren. 2) Selecteer de leerling(en) waarvan u de journaalregels wilt afdrukken. 3) Geef de periode aan waarin de journaalregels gemaakt moeten zijn. Maak eventueel gebruik van de optie Sneldatums. 4) Geef aan welke journaalregeltypes u in de rapportage wilt opnemen. 5) Bepaal hoe de gegevens gesorteerd (op datum of op journaaltype) moeten worden en of de gegevens van iedere leerling op een aparte pagina moeten worden gezet. 6) Klik op de knop Afdrukken om het rapport in beeld te krijgen. Hierna kunt u kiezen om dit rapport daadwerkelijk af te drukken of om het in een bestand op te slaan B: HET INVULLEN VAN DE PEILPUNTEN 2 EN VERDER EN DE GELE ONTWIKKELINGSKOLOM Het scoren is bij peilpunt 2 en verder net zoals bij het eerste peilpunt, uitgezonderd de gele kolom. De gele kolom is vanaf peilpunt 2 een ontwikkelingskolom. U Kunt nu immers een uitspraak doen over de ontwikkeling van het kind. Met andere woorden: hoe heeft het kind het 48

49 gedaan sinds het vorige peilpunt. De ontwikkelingskolom telt vier rondjes met vijf scoremogelijkheden, namelijk: 1) Achteruit gegaan: vul het rondje links als het kind vergeleken met de vorige keer achteruit is gegaan. Het kind scoorde eerst buiten de haken (=gewenst) en nu binnen de haken (= ongewenst). Het is ook mogelijk dat het kind binnen de haken is achteruitgegaan. Bijvoorbeeld: eerst vertoonde dat kind zo nu en dan een conflict en nu iedere dag wel een keer. 2) Ongewenst gebleven: het kind functioneerde de vorige keer tussen haken en nu weer. Binnen dat ongewenste niveau is er geen sprake van ontwikkeling. 3) De ontwikkeling is gewenst: het kind functioneerde de vorige keer gewenst en voldoet nu ook aan de gestelde eisen. Het kind scoorde de vorige keer en nu buiten de haken. 4) Het wonder: het rondje onder de pijl naar rechts vult u in als het kind zich ontwikkeld heeft van binnen de haken naar buiten de haken. 5) Het strohalmpje: het rechter rondje moet ook gescoord worden als het kind de vorige keer tussen haken scoorde en nu ook weer, terwijl er toch wel sprake is van enige ontwikkeling en vooruitgang. Enkele concrete voorbeelden: 1) De pijl naar links, achteruit gegaan. 49

50 2) De min, ongewenst gebleven 3) De plus; gewenste ontwikkeling In dit voorbeeld gaat het erom dat het goed is gebleven. Bij bijv. rekenen is er een opbouw van leerdoelen en gat het ook echt om een vooruitgang. Het gaat erom dat het kind steeds buiten de haken scoort en voldoet aan de aangegeven eisen. 4) De pijl naar rechts; het wonder 5) De pijl naar rechts; het strohalmpje De gele beoordelingskolom is dus geen schaal van 1 naar 4, maar een beoordelingskolom. Links van de lijn door die gele kolom is de ontwikkeling ongewenst en recht is de ontwikkeling gewenst. Een complicatie In het voorafgaande is het scoren van de beoordelingskolom uitgelegd aan de hand van een eenvoudige opzet van een item. Soms zijn de items echter samengesteld en bevatten ze meerdere onderdelen. Bijvoorbeeld in het onderstaande voorbeeld beheerst het kind in maart van het onderdeel auditief alle deelaspecten. 50

51 Aan het eind van groep 2 wordt alleen het rijmen beheerst, maar de andere deelaspecten niet. Ook dan is er sprake van achteruitgang t.a.v. het ontwikkelingsdomein van de auditieve waarneming. Ook al zijn de inhouden onderling verschillend. U vergelijkt groentesoep met tomatensoep, maar u voert de vergelijking uit door soep met soep te vergelijken. Zo zijn er ook kinderen die op hun rapport in groep 4 voor rekenen lager scoren dan in groep 3. Men kan dan zeggen dat het rekenen achteruit is gegaan hoewel het rekenen in groep 4 anders is dan in groep 3. Tip: Als u voor het eerst gaat werken met Pravoo Digitaal dan hebt u nog geen vergelijkende vorige score. Dat betekent dat u de gele kolom met de pijlen en de plus en min niet kunt invullen. De allereerste keer scoort u dus alleen het functioneren. De keer daarop hebt u wel vergelijkingsmateriaal. u kunt dan de ontwikkeling wel beoordelen en dus de gele kolom ook scoren. Bij peilpunt 1 kunt u de gele kolom altijd scoren omdat het daar niet gaat om een vergelijking. 51

52 3 AANVULLENDE ONDERWERPEN Aan de orde komen: De uitgangspunten en achtergronden Frequentie en procedure Het werken in drie groepen vanuit Pravoo Digitaal Opbrengstgericht werken De inspectie en Pravoo Digitaal De relatie met de tussendoelen Eind groep 3 Preventie van leesproblemen 3.1 DE UITGANGSPUNTEN EN ACHTERGRONDEN Waarom een leerlingvolgsysteem Het Pravoo digitaal is de volledig herziene versie van de map die in 2000 is verschenen. De eerste versie van het systeem is ontstaan in Op dit moment is het vanzelfsprekend dat de ontwikkeling van kinderen gevolgd wordt met een leerling/kindvolgsysteem. Het vroegtijdig onderkennen van leer- en/of gedragsproblemen is belangrijk omdat het vroegtijdig speciaal begeleiden de mogelijkheid biedt invloed uit te oefenen op de ontwikkeling van kinderen. Als kinderen jong zijn is het vaak mogelijk invloed op hun huidige en toekomstige gedrag uit te oefenen, hetgeen moeilijker wordt naarmate ze ouder worden en het probleemgedrag zich meer verhardt. De eerste reden voor het beschikbaar stellen van een leerlingvolg- en hulpsysteem is dan ook gelegen in het belang van het vroegtijdig onderkennen van ontwikkelingsproblemen. Daarnaast is er ook een meer principiële reden voor het beschikbaar stellen van dit systeem en dat is de vraag waar het bij een leerlingvolgsysteem inhoudelijk om moet gaan. Moet het accent liggen op de functie-ontwikkeling of op vaardigheden als omgaan met hoeveelheden, woordenschat en visueel-ruimtelijk waarnemen. Volgens de samenstellers van het Pravoo leerlingvolg- en hulpsysteem moet het primaat voor een leerlingvolgsysteem liggen bij wat het meest belangrijk is in het groep 1- en 2-onderwijs, nl. het kringgedrag, het speelgedrag, het werkgedrag en het sociaal-emotioneel gedrag. Hierna zullen we aangeven dat er vier ontwikkelingsgebieden aan de basis ten grondslag liggen waaronder de functieontwikkeling van het kind De uitgangspunten De basis De basis van het Pravoo-leerlingvolg- en hulpsysteem wordt gevormd door een vijftal principes, nl.: het principe van de Pravoo-lagenstructuur. de keuze voor het gedrag als vertrekpunt voor het volgen van de ontwikkeling van het kind. 52

53 het uitgangspunt van de ontwikkelingspsychologie als basis. de inbedding in het algemeen onderwijsaanbod. het principe van het dragen van de onderwijsverantwoordelijkheid Het principe van de lagenstructuur van de brede basisontwikkeling De basis van dit programma is de lagenstructuur van de brede basisontwikkeling. Het lagenmodel kent drie lagen: Het gedragsniveau. Het ontwikkelingsniveau. Het aanlegniveau. Dat betekent dat het uiteindelijk in groep 1 en 2 gaat om het kringgedrag, het spelen, het werken en het sociaal-emotioneel functioneren. Onder die laag ligt nog een andere laag, nl. de laag met de taalontwikkeling, de motoriek, omgaan met hoeveelheden/ordenen en de zintuiglijke ontwikkeling. Daarbij gaan we uit van de Erasmusbrugvergelijking. U kent die brug wel in Rotterdam die toch niet goed bestand bleek tegen een combinatie van regen en wind. Bij die brug gaat het niet in de eerste plaats om de pijlers onder die brug, maar om de vraag of de brug wel gebruikt kon worden. De pijlers van die brug kunt u vergelijken met de taalontwikkeling, de motoriek, het ruimtelijk structureren en het zintuiglijk waarnemen. Die pijlers zijn ook onmisbaar, want als een pijler inzakt stort de brug ook in, maar uiteindelijk gaat het erom dat je de brug als brug kunt gebruiken. Alle pijlers zijn onmisbaar, maar de brugfunctie zelf is het doel evenals het kringgedrag, het speelgedrag, het werkgedrag en het sociaal-emotionele gedrag. Dit betekent dat het primaat in het onderwijs niet ligt bij de zintuiglijke-ontwikkeling, maar bij het totale functioneren. Vroeger moesten kinderen leesrijp zijn om te kunnen leren lezen, nu worden ze tijdens het lezen leesrijp. Dat betekent dat er een uitstekende gelegenheid is om het onderwijs in groep 1 en 2 een vormgeving te bieden die aansluit bij wat er essentieel is in groep 1 en 2 en dat is: 53

54 Het in de kring goed mee kunnen doen. Het zelfstandig werken. Het zelfstandig spelen. Het aangepast, maar ook zelfstandig functioneren binnen sociaal-emotioneel situaties. Een voorbeeld: In mei 1994 onderzochten we Annemiek in groep 2. Op een taaltest voor jonge kinderen scoorde ze op het onderdeel woordenschat ruim een jaar boven haar kalenderleeftijd. Toen we na het onderzoek het lokaal weer in gingen stond er een klasgenoot in de deuropening. Annemiek liep gewoon door en stootte de klasgenoot omver. Ik zei tegen haar dat het misschien beter was even te vragen of ze er langs kon. Ze keek me aan en zei:,,ik weet niet hoe ik dat moet doen. Uit dit voorbeeld blijkt dat woordenschat op zichzelf niets is en geen betekenis heeft als je die woordenschat ook niet toe kunt passen in taalgebruikssituaties. Een andere uitwerking van de betekenis om uit te gaan van eindgedrag is het voorbeeld van mensen die wel los gas kunnen geven, wel los kunnen schakelen, wel los kunnen sturen en wel los kunnen remmen, maar toch het rijbewijs niet kunnen halen. Dat betekent dat het louter beheersen van deelvaardigheden niet automatisch leidt tot het einddoel. Om tot optimaal functioneren op gedragsniveau te kunnen komen is er een onderliggend ontwikkelingsniveau nodig. Pravoo legt in dit leerlingvolg- en hulpsysteem de nadruk op het totaal-gedrag. Daarbij moet aangevuld worden dat taal, motoriek, omgaan met hoeveelheden en zintuiglijk waarnemen, pijlers zijn en gezien moeten worden als middel en niet als doel. Het gaat erom dat je kunt spreken tijdens speelwerksituaties en dat je de motorisch bezig kunt zijn tijdens het buiten spelen, net zoals het er uiteindelijk omgaat dat je auto kunt rijden of de Erasmusbrug kunt gebruiken. De basis van het menselijk functioneren ligt in het aanlegniveau. Daarbij gaat het om de vragen welke aangeboren karakterkenmerken heeft het kind, hoe is de lichamelijke gesteldheid en welke cognitieve mogelijkheden heeft het kind De keuze voor het gedrag als vertrekpunt voor het volgen van de ontwikkeling van het kind In Pravoo Digitaal gaan we uit van waarneembaar gedrag van kinderen waardoor hun functioneren te onderzoeken en te interpreteren is. Uiteindelijk gaat het bij kinderen in groep 1 en 2 om de wijze van functioneren en gedragen, waarbij gedrag niet alleen sociaal-emotioneel gedrag is, maar ook cognitief functioneren. Het gaat om de vraag: wat doen en denken kinderen? In veel bestaande programma s voor kinderen in groep 1 en 2 legt men de nadruk op de functieontwikkeling en de functietraining. Voor het stimuleren van de ontwikkeling van kinderen worden er dan veel oefeningen uitgevoerd op het gebied van gesoleerde motorische vaardigheden en de waarneming, vooral visueel en auditief. Uitgaan van waarneembaar gedrag heeft als voordeel dat het, indien door meerdere mensen gezien en gehoord, beter bespreekbaar is. Al te gemakkelijk gaan we uit van interpretaties i.p.v. feitelijk gedrag. Een voorbeeld: zeggen we: Wendy is traag. In plaats van: Wendy heeft meer tijd dan andere kinderen nodig om het werk af te maken. 54

55 3.1.5 Het uitgangspunt van de ontwikkelingspsychologie als basis In het leerlingvolgsysteem gaat het om het volgen van de ontwikkeling van het gedrag van kinderen. Daartoe is het nodig dat er peilpunten geformuleerd zijn waaraan men de ontwikkeling van het kind kan peilen. De vraag is: hoe kom je aan die peilpunten. Enkele mogelijkheden zijn: In 1994-versie van het leerlingvolgsysteem hebben we 20 peilpunten geformuleerd zoals: de betrokkenheid bij de kringactiviteiten, de spelkwaliteit. Die punten zijn in de periode verzameld door aan leerkrachten te vragen wat men in het leerlingvolgsysteem opgenomen wenst te zien. In Pravoo Digitaal is dat aangevuld met de inhouden van de tussendoelen zoals weergegeven door het SLO. Het CITO heeft gekozen voor een invalshoek van toetsen m.b.t. rekenen en taal. De normering van die toetsen is vastgesteld op grond van wetenschappelijk onderzoek. Dat lijkt een goede weg, maar heeft zijn beperkingen omdat veel belangrijke ontwikkelingsaspecten niet te toetsen zijn, terwijl er ook in de praktijk nog wel wat problemen zijn met de normen. Bijvoorbeeld bij CITO-taal voor kleuters en ordenen. Veel prestaties van kinderen moet men fout scoren, terwijl de leerkrachten wel de logica inzien van het gedrag van de kinderen. Dat betekent dat men een conflict vaststelt tussen de manier waarop je volgens het CITO moet scoren en de visie van de leerkracht. Zie hierover uitgebreid de beide Pravoo-uitgaven: - Cito-rekenen voor kleuters, wat is daar mis mee? - De nieuwe Cito-toets Taal; wat is daar mis mee? De basis van het nieuwe Pravoo leerlingvolgsysteem is gezocht in de ontwikkelingspsychologie. Dat betekent dat we op grond van onderzoek van kinderen en gegevens uit de literatuur het systeem opgezet hebben. Dat is gebeurd door leerkrachten op te laten schrijven wat kinderen kunnen op een bepaald moment. Zie daarover blz. 17 van de handleiding bij de 2000-versie. In 2011 zijn bij rekenen en taal de tussendoelen als norm gehanteerd Het principe van de inbedding in het algemeen onderwijsaanbod Een leerlingvolgsysteem kan geen geïsoleerd verschijnsel zijn, maar moet deel uit maken van een totaalvisie op het onderwijs anders is er de mogelijkheid van de vreemde eend in de bijt. Een leerlingvolgsysteem moet dan ook passen binnen de visie van de school of moet in elk geval aanpast worden aan de visie van de school. Door de kerndoelen voor rekenen en taal op te nemen is de inbedding in het onderwijs gerealiseerd. Ook voor de andere onderwijsleerinhouden zijn kerndoelen weergegeven in de Pravoo-brochure over het kant-enklaar-lijnenboek Het principe van de onderwijsverantwoordelijkheid Veel leerkrachten in groep 1 en 2 hebben s maandags allerlei plannen om te gaan doen met kinderen met ontwikkelingsproblemen. Voordat ze het echter weten is het vrijdagmiddag geworden en is er toch weinig van terecht gekomen. Zo n school heeft ook allerlei verantwoorde dingen vermeld in de schoolgids en het schoolplan, maar de werkelijkheid zoals opgeschreven, is vaak een andere werkelijkheid dan zoals wordt uitgevoerd. Dat betekent dat een leerlingvolg- en 55

56 hulpsysteem een volledig vrijblijvend systeem kan zijn. In dit leerlingvolg- en hulpsysteem gaan we er vanuit dat een leerlingvolgsysteem een middel is en geen doel. Het concrete doel is dat als de leerkracht op vrijdagmiddag naar huis gaat en gedaan heeft wat mogelijk is op het gebied van de gewone en speciale begeleiding. Dat betekent voor ieder leerlingvolg- en hulpsysteem de verplichting om: een hulpsysteem te hebben dat aansluit bij de signalering en diagnose. de vraag te beantwoorden: waar haal ik de tijd vandaan om de begeleidingshulpen uit te voeren? Vooral door het goed omgaan met het groepsoverzicht zoals weergegeven in paragraaf 2.14 is het mogelijk keuzen te maken en er voor te zorgen dat de uitvoering haalbaar is Speciale ouderbegeleiding Kinderen hebben in de voorschoolse periode ook allerlei ervaringen thuis opgedaan. Daarnaast gaan de kinderen na school ook in de meeste gevallen weer naar huis. Het bijzondere van de situatie in groep 1 en 2 is bovendien dat de hoeveelheid contacten tussen de school en de ouders groter is dan in de periode daarna. Typerend zijn in elk geval de vele spontane contacten voor en na schooltijd. In dit leerlingvolg- en hulpsysteem gaan we uit van het gegeven dat een kind een gezamenlijke verantwoordelijkheid is van school en ouders en dat het voor het kind belangrijk is dat er bij vormen van speciale begeleiding goed overleg en een juiste afstemming is tussen de ouders en de school. Dat laatste heeft geleid tot het aanbieden van ouderbrieven met thuistips die aansluiten bij de begeleiding die de school uitvoert Voor wie is het pakket bedoeld? Het Pravoo leerlingvolg- en hulpsysteem is bedoeld voor leerkrachten in het basis en speciaal basisonderwijs. Voor het gewone basisonderwijs geldt dat de map ontwikkeld is voor groep 1 en 2, terwijl ongeveer 85% van de inhoud van de map ook te gebruiken is in groep 3 van de basisschool. Het is zelfs zo dat het systeem doorloopt tot november/december van groep 3. Het leerlingvolgsysteem is ook te gebruiken in het speciaal basisonderwijs Hoe ga ik het leerlingvolgsysteem invoeren U kunt het systeem zelfstandig invoeren met u kunt die invoering ook door externe deskundigen laten begeleiden. Pravoo verzorgt allerlei vormen van invoeren van het systeem. Informeer bij Pravoo:: info@pravoo.nl of: Zie ook de rubriek: Wie kan u begeleiden op de Pravoo-website: 56

57 3.2 FREQUENTIE EN PROCEDURE In principe kan op ieder moment begonnen worden met Pravoo Digitaal. Bij het starten met het systeem zijn de volgende aandachtspunten van belang Frequentie U kunt ieder moment beginnen met het systeem. Bij het starten met het systeem zijn de volgende aandachtspunten van belang. Pravoo Digitaal is in twee frequenties uit te voeren. nl; de halfjaarlijkse scoring de acht peilpuntenscoring Bij de installatie van de software zal Unilogic vragen op welk peilpunt het systeem ingesteld dient te worden. Het is mogelijk om het peilpunt naderhand te wijzigen, dit dient ook door Unilogic gedaan te worden. Er moet wel rekening worden gehouden dat als het peilpunt wordt gewijzigd dit alleen voor nieuwe leerlingen van toepassing is. Indien er leerlingen zijn die al ingevuld zijn en gewijzigd moeten worden naar de nieuw geselecteerde peilpunten, dient het pravoo boekje verwijderd te worden en opnieuw ingevuld. Naast elkaar ziet dat er als volgt uit: 57

58 de acht peilpuntenscoring Voor de diverse maanden dat een kind met groep 1 begint gaat dat als volgt voor de opzet met de 8 peilpunten: Het kind begint in april: in mei wordt het eerste peilpunt ingevuld en in november het tweede peilpunt. Het algemene uitgangspunt is dat u pas het tweede peilpunt scoort als het kind een half jaar op school is geweest. Een half jaar is een periode van 5 maanden. (Vakanties mag u niet meetellen!) het kind begint in mei: in juni wordt het eerste peilpunt ingevuld en in november het tweede peilpunt. het kind begin in juli: hier is het de vraag of het kind nog net voor de vakantie gescoord kan worden. Scoor het kind na een maand en in november moet u kijken of het kind al wel een half jaar op school is geweest. Als dat niet het geval is, mag u peilpunt 2 in november overslaan en in maart peilpunt 3 scoren. Als een kind in augustus op school komt, scoort u in september het eerste peilpunt en mag u ook peilpunt 2 overslaan. Uit het voorafgaande blijkt dat u het tweede peilpunt pas invult als het kind een half jaar op school is geweest. Een half schooljaar is vijf maanden. Als dat niet zo is, slaat u dat tweede peilpunt over. De gedachte hierachter is dat kinderen ontwikkelingsgelegenheid moeten krijgen. U bepaalt de beginsituatie van het kind en geeft het daarna ontwikkelingsgelegenheid. Uit het voorafgaande blijkt ook dat u het eerste peilpunt te maken heeft met de geboortemaand van het kind, maar dat u daarna op vaste momenten de kinderen scoort. Voor de oktober-, november en decemberkinderen geldt dat u altijd peilpunt 1 invult en ook altijd peilpunt 7 eind groep 2. Aan de hand van die scoring kunt u bekijken of het kind naar groep 2 kan of een groep 1-verlening moet hebben. De meeste januari-kinderen doen 2 jaar over groep 1 en 2. Toch kan het voorkomen dat u bij het scoren van een januari-kind in november denkt dat het kind misschien wel genoeg heeft aan anderhalf jaar groep 1 en 2. U kunt dan in november een proefscoring uitvoeren van peilpunt 5 en op basis daarvan bepalen of het kind 2 of 1 jaar nodig heeft voor groep 1 en 2. De halfjaarlijkse scoring Als u met de halfjaarlijkse scoring werkt is het aan te bevelen de bovenstaande principes toe te passen. Belangrijk is dat, als een school voor het eerst met het systeem gaat werken en peilpunt 2 of verder wil scoren, zij de gele beoordelingskolom niet scoort. Er is dan immers geen vergelijkingsmateriaal Procedure De meeste scholen gaan bij de scoring als volg te werk. Men krijgt van de ib-er te horen wanneer de lijsten ingevuld moeten zijn. Bijvoorbeeld in de derde week van november. Veertien dagen daarvoor gaat u alleen of met uw collega achter de computer zitten om het functioneren van de kinderen scoren. U zult dan merken dat u de kinderen die zwak zijn makkelijk kunt scoren en ook de kinderen die zich goed ontwikkelen. Er blijven echter kinderen over waarvan u niet precies weet hoe ze functioneren of wat ze wel of niet kunnen. U noteert die kinderen op een blaadje en daarbij noteert u wat u nog moet checken. Dan neemt u veertien dagen te tijd om de 58

59 ontbrekende gegevens te verzamelen. Voor rekenen en taal zult u merken dat u niet alles hebt aangeboden. Veel scholen hebben nog niet alle tussendoelen in hun onderwijsaanbod opgenomen. Hoe meer u de tussendoelen in uw onderwijs aan bod laat komen, des te minder hoeft u dan bij het scoren te checken omdat u de kinderen immers al gezien hebt tijdens die ontwikkelingsinhouden. Bij de scoringen kunt u ook gebruik maken van de tussentijdse observaties die u genoteerd hebt in de journaalregels. 3.3 HET WERKEN IN DRIE GROEPEN VANUIT PRAVOO DIGITAAL Veel scholen hanteren een differentiatiemodel waarbij ze met drie groepen werken, nl. een groep kinderen met een gemiddelde ontwikkelen, een groep kinderen met een zwakke / vertraagde / problematische ontwikkeling en een groep kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong. De kinderen met een vertraagde ontwikkeling krijgen verlengde instructie en verlengde begeleiding. De kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong krijgen activiteiten aangeboden die verderop in de leerlijn voorkomen. Met behulp van Pravoo Digitaal kunt die groepen bepalen: -de gemiddelde groep kinderen scoort buiten de haken zonder extra hulp en begeleiding van u. -de zwakke kinderen scoren binnen de haken en in de gele beoordelingskolom scoren ze een min of een pijl naar links. -de begaafde kinderen kunnen meer dan de peilpunten van ze vragen. Wellicht hebt u al eens een proefscoring uitgevoerd van een of twee peilpunten verder. U kunt deze groepen ook zien op het groepsoverzicht. De kinderen met de witte vakjes zijn de gemiddelde kinderen en de kinderen met driehoeken en zwarte vierkantjes zijn de kinderen met een zwakke ontwikkeling. De kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong kent u van het invullen van de persoonlijke ontwikkelingsboekjes omdat u bij hen ook een of meer verder weg gelegen peilpunten hebt gecheckt. Veel scholen bieden de kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong tempodifferentiatie. Dat wil zeggen dat ze ontwikkelingsinhouden die bedoeld zijn voor oudere kinderen nu al uit mogen voeren. Het is echter aan te bevelen de drie groepen niet op basis van leersnelheid te formeren, maar op basis van onderwijshulpvraag. Er zijn namelijk drie onderwijshulpvragen: Er zijn kinderen die vragen om ontwikkelend onderwijs. Die kinderen biedt u een rijke leeromgeving. U let op wat die kinderen kunnen en u probeert ze in de zone van de naastgelegen ontwikkeling te brengen door ze moeilijkere opdrachten te geven. Meestal volgen deze kinderen de gewone leerlijnen. Er zijn kinderen die vragen om ontdekkend onderwijs. Deze kinderen hebben meestal een ontwikkelingsvoorsprong en vragen niet om gewoon onderwijs voor oudere kinderen, maar ze vragen om de mogelijkheden zelf dingen te ontdekken. Er zijn kinderen die om sturend onderwijs vragen. Dat betekent dat ze niet alleen meer uitleg nodig hebben, maar andere uitleg nodig hebben. Bij die kinderen moeten principes van de orthodidactiek worden toegepast. Voor deze kinderen biedt Pravoo de hulpverlening in de vorm van de begeleidingslinken. Zie paragraaf 2.13 voor meer informatie. 59

60 3.4 OPBRENGSTGERICHT WERKEN Opbrengstgericht werken met Pravoo Digitaal / handelingsgericht werken, zorg-1-route, etc. Opbrengstgerichtheid is het kenmerk van een school waarin concrete doelstellingen voor leerlingen op basis van de leerlingenpopulatie geformuleerd worden en waarin alle betrokken partijen er gericht aan werken de gestelde doelen te bereiken. De Onderwijsinspectie voegt daar aandacht voor prestaties en deze systematische evalueren aan toe met de volgende definitie: meer aandacht voor prestaties door duidelijke doelen te stellen en systematisch na te gaan of die worden gehaald. Opbrengstgericht werken is dat scholen zich in hun taakuitoefening laten sturen door uitkomsten van metingen en dat systematisch feedback over de kwaliteit van onderwijs wordt georganiseerd. In de onderbouw gaat het om vijf kenmerken en per kenmerk worden de mogelijkheden van Pravoo Digitaal weergegeven: 1) De kinderen worden systematisch gevolgd. Bij Pravoo Digitaal gebeurt dat door middel van het ontwikkelingsboekje dat op vastgelegde moment wordt ingevuld voor alle kinderen. 2) Er moet sprake van zijn een samenhangend systeem. Dat is bij Pravoo Digitaal het geval want de peilpunten hebben een vaste opbouw, de scoringen zijn toegelicht, er zijn groepsoverzichten en ouderrapportagekaarten en het systeem bevat aansluitende mogelijkheden voor diagnose en begeleiding. 3) De effecten van de zorg moeten kunnen worden nagegaan. Omdat Pravoo Digitaal met normen werkt(binnen of buiten de haken) kan men bij ieder peilpunt vaststellen hoe de kinderen zich ontwikkeld hebben. Pravoo Digitaal beperkt zich niet tot het bepalen of een kind iets wel of niet kan, maar aan de hand van de gele beoordelingskolommen kunnen er uitspraken gedaan worden over de effecten van onderwijs en zorg. 4) De kwaliteit van de opbrengsten moet geëvalueerd worden. Dat gebeurt bij Pravoo Digitaal aan de hand van de groepsoverzichten en de bijbehorende analyses. 5) Het onderwijsleerproces moet geëvalueerd worden. De groepsoverzichten zeggen niet alleen iets over de kinderen, maar ook over de leerkracht. De leerkracht kan ook bepalen op welke manier zij het onderwijs tijdens de volgende ronde aan kan passen. De inhoud van die aanpassing zitten in de vele begeleidingslinks van het systeem. Handelingsgericht werken Handelingsgericht werken bevat zes kenmerken die in het kort worden beschreven in het licht van het gebruik van Pravoo Digitaal. (bron: o.a. samenwerkingsverband Berkeldal) 1) HGW stelt de onderwijsbehoeften van de leerling centraal De leidende vraag voor de leerkracht/de intern begeleider is steeds: wat heeft dit kind nodig, wat zijn de onderwijsbehoeften n ontwikkelingsmogelijkheden (qua leren, gedrag en werkhouding), hoe bepalen we die, en hoe kunnen we onze aanpak daarop afstemmen? Met Pravoo Digitaal kunt u de onderwijs hulpvraag bepalen. Op het groepsoverzicht ziet u de hulpvragen en met de begeleidingslinks kunt u die hulpvragen beantwoorden. 2) HGW meent: kinderen leren door interactie (transactioneel referentiekader) Kinderen ontwikkelen zich niet in isolement, maar in een context. Op school is dat de interactie tussen kind, leerkracht (en anderen) en medeleerlingen. In de thuissituatie is dat de omgang tussen kind, broertjes en zussen en natuurlijk de ouders. HGW is een werkwijze, gebaseerd op die interactie. Daarbij zijn de ouders nadrukkelijk partners voor de school. In Pravoo Digitaal gebeurt dat in de vorm van de ouderrapportagekaart en de ouderhulpen. 60

61 3) HGW staat voor systematiek en transparantie Omdat het onderwijzen van kinderen een voortdurend en complex proces van interactie is, biedt HGW met een model van planmatig handelen handvatten voor een consistente en transparante begeleiding. In Pravoo Digitaal gebeurt dat in de cyclus van: signaleren (invullen ontwikkelingsboekje), analyseren aan de hand van het groepsoverzicht, bepalen van groepsonderwerp en/of diagnosekind, diagnosticeren, begeleiden en evalueren. 4) HGW is doelgericht HGW nodigt de leerkracht of intern begeleider (met ouders) steeds uit tot het formuleren van haalbare en toetsbare doelen. Bovendien bekijkt men steeds na een afgesproken periode de bereikte resultaten (evaluatie). Het goed volgen en evalueren van het geboden onderwijs zorgt ervoor dat duidelijk wordt of: - de leerling de gestelde doelen haalt. In Pravoo Digitaal zijn die doelen in de begeleidingshulp geformuleerd. - de leerling profiteert van het onderwijs en van de extra hulp. Aan de hand van de scoringen van de peilpunten kan men bepalen in welke mate een kind profiteert van het aangeboden onderwijs. - de instructie en/of hulp van de leerkracht en het curriculum effectief zijn. 5) HGW werkt constructief samen Samenwerken met alle direct betrokkenen tijdens het gehele traject is belangrijk bij HGW. De leerkracht is, samen met de intern begeleider, de onderwijsprofessional: zij/hij kent dit kind als leerling op school het beste. De ouders zijn de ervaringsdeskundigen; zij kennen hun kind het langste, en weten hoe het handelt en reageert in uiteenlopende situaties in het gezin en daarbuiten. Een sterke betrokkenheid van de ouders bij het onderwijs is dus wenselijk n het loont als de school daar steeds in investeert. 6) HGW: een focus op kansen en mogelijkheden Vaak ziet men, door een gerichtheid op problemen, positieve kenmerken over het hoofd. HGW richt zich daarom nadrukkelijk op de sterkte van dit kind, deze leerkracht, deze groep, deze ouders, dit gezin. Hierin liggen immers aanknopingspunten om ontwikkelingen in een wenselijke richting (bij) te sturen! Dit uitgangspunt betekent niet dat de leerkracht of school de problemen van het kind (en de ouders) niet serieus neemt. Wel zoeken zij samen naar positieve aspecten: wanneer zit het kind wel stil, wanneer werkt het wel zelfstandig? Het benoemen van positieve aspecten bevordert ook de sfeer in een gesprek tussen leerkracht en ouders. De contacten met de ouders zijn uitgewerkt in de ouderrapportagekaart en de ouderhulpen. In het Diagnosehandelingsplanblad is plaats ingeruimd voor het basisgedrag. Dat zijn de positieve kenmerken van het kind en er wordt aangeraden dat te gebruiken binnen de begeleiding. De zorg-1-route (bron CED) Met de 1-zorgroute wordt op groeps-, school- en bovenschools niveau het onderwijs passend gemaakt aan de onderwijsbehoeften van alle leerlingen. De kern van de 1-zorgroute is de cyclus van handelingsgericht werken met groepsplannen. Hierin is proactief handelen het uitgangspunt. In de groep De cyclus van handelingsgericht werken wordt tenminste drie keer per jaar door de leerkracht doorlopen en kent de volgende stappen: 1) evalueren en verzamelen van gegevens; 2) signaleren van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften; 3) het benoemen van specifieke onderwijsbehoeften; 61

62 4) het clusteren van leerlingen met gelijksoortige specifieke onderwijsbehoeften; 5) opstellen van het groepsplan; 6) uitvoeren van het groepsplan. Schoolniveau Elke school richt een ondersteunende structuur in, waarbij de leerkracht ondersteund wordt bij het doorlopen van de cyclus van handelingsgericht werken. De intern begeleider is hierbij de coach van de leerkracht. Hiervoor heeft de intern begeleider drie ankerpunten in de begeleiding: de groepsbespreking; de leerlingbespreking; de klassenconsultatie. Uit deze handleiding is duidelijk op te maken dat Pravoo Digitaal volgens de zorg-1-route uitgevoerd kan worden. 3.5 DE INSPECTIE EN PRAVOO DIGITAAL In het 2011 en 2012 zijn er contacten geweest met de inspectie over hoe inspecteurs om dienen te gaan met scholen die Pravoo Digitaal hanteren. Uit deze contacten blijkt het volgende: 1) dat de inspectie het Pravoo volg- en hulpsysteem accepteert als gestandaardiseerd systeem. 2) de inspectie vindt dat u na het invullen van de persoonlijke ontwikkelingsboekjes ook de analyse-activiteiten uit moet voeren en de daarbij behorende vormen van speciale leerlingbegeleiding moet realiseren. 3.6 DE RELATIE MET DE TUSSENDOELEN Sedert de update van september 2011 zijn voor rekenen en taal ook de tussendoelen in het systeem opgenomen. Die tussendoelen zijn in diverse vormen beschikbaar. Pravoo heeft de gele schema s voor taal en de blauwe schema s voor rekenen van het SLO gebruikt. In deze doelen staat voor eind groep 2 aangegeven: Aan het eind van groep 2 is de leerling doorgaans in staat tot... Er is voor deze versie gekozen omdat ze het meest concreet zijn. M.b.t. de getallenlijn is gekozen voor het einddoel tot 20. In de Cito-toets Rekenen gaat men immers ook zo ver. Voor alle tussendoelen bevat Pravoo Digitaal ook de hulpverleningsmogelijkheden voor kinderen die belemmeringen ondervinden bij het verwerven van deze tussendoelen. Ook bij de auditieve waarneming zijn onderdelen geplaatst die uit de serie tussendoelen gehaald zijn. Bij het functioneren van de kinderen wordt ook de beheersing van de kerndoelen gecheckt. Hoe meer de kerndoelen opgenomen zijn in uw onderwijsaanbod, des te minder hoeft u achteraf bij het invullen van de persoonlijke ontwikkelingsboekjes uit te zoeken. U weet dan al veel over hoe de kinderen functioneren. 62

63 Tip Een kant en klaar lijnenboek voor groep 1, 2 en 3 De afgelopen jaren zijn veel leerkrachten van groep 1 en 2 bezig geweest met het ontwikkelen van leerlijnen en onderwijslijnen. Op aansporing van de inspectie werkten scholen aan wat de inspectie een beredeneerd aanbod noemt. In de loop van de tijd ontwikkelden de scholen dikke pakketten met lijnen waarvan men na verloop van tijd ontdekte dat dat onwerkbaar was. De 63

64 oplossing kan men vinden in een lijnenboek. Dat zijn twee omgeslagen A3-tjes met daarin alle onderwijslijnen voor groep 1, 2 en 3. In de Pravoo-uitgave een Kant en klaar lijnenboek voor groep 1, 2 en 3 bieden we dat lijnenboek als voorbeeld. Het is de bedoeling dat u vanuit dat voorbeeld voor uw eigen school de aanpassingen maakt. Daarom wordt het lijnenboek ook digitaal meegestuurd, zodat u onze lijnen makkelijk aan kunt passen. Speciaal handig is dat de peilpunten van het leerlingvolgsysteem verwerkt zijn in de stappen van het lijnenboek. Zie voor het bestellen van dit lijnenboek de webwinkel op en dan de afdeling Serie heel handige hulpmiddelen, artikelnummer EIND GROEP 3 Ondanks de basisschool is het eind van groep 2 voor kinderen, leerkrachten en ouders toch nog een belangrijk moment. De vanzelfsprekendheid dat alle kinderen naar groep 3 gaan is in het huidige onderwijs op de meeste scholen niet aanwezig. We sluiten ons aan bij de realiteit van het feit dat veel scholen het niet vanzelfsprekend vinden dat alle kinderen naar groep 3 gaan. Die mening staat vaak op een gespannen voet met de gedachten van ouders dat het beter is dat een kind in groep 3 blijft zitten dan dat het de groep 2-periode verlengt. Het gaat over: het bepalen van het eindniveau van groep 2 de bepaling of een kind naar groep 3 kan met de onderwerpen: hoe bepaal je dat, wie bepaalt dat? de overdracht van de kinderen aan de leerkracht van groep 3 de preventie van leesproblemen en andere leerproblemen de inhoud van het onderwijs aan de achterblijvers de doorloop van het systeem naar groep 3 Het bepalen van het eindniveau van groep 2 Pravoo biedt twee versies van het persoonlijk ontwikkelingsboekje, nl. een versie met acht peilpunten en een versie met halfjaarlijkse metingen. In beide gevallen is er een kolom voor eind groep 2. In de praktijk is het meestal zo dat die diagnose- en begeleidingsactiviteiten niet meer voor de vakantie worden uitgevoerd. We stellen voor om dat dan zo spoedig mogelijk na de zomervakantie te doen. Vaak is het zo dat er veel tijd besteed wordt aan het wennen en op gang komen na de vakantie. Dat is eigenlijk zonde van de tijd. We adviseren om op grond van de signalering voor de vakantie, bij onveranderd functioneren, onmiddellijk binnen veertien dagen na de vakantie de diagnose uit te voeren en z.s.m. met de speciale begeleiding te beginnen. Als u daarmee wacht tot na het eerste peilpunt in november zal het er op neerkomen dat je in het onderwijs alleen speciale begeleiding biedt in de maanden januari tot mei/juni en dan wordt er veel tijd verspild. De bepaling of een kind naar groep 3 kan, met de onderwerpen: hoe bepaal je dat, wie bepaalt dat? In de praktijk leeft de wens om een houvast te hebben bij de bepaling op welke wijze het kind het beste haar/zijn schoolloopbaan voort kan zetten na groep 2. Aan de andere kant komt men ook de opmerking tegen dat het eigenlijk onjuist is dat deze vraag gesteld wordt. Alle kinderen zouden eigenlijk een ononderbroken ontwikkeling door moeten kunnen maken en niet belemmerd moeten worden door een leerstofjaarklassensysteem. De huidige praktijk is op veel scholen nog anders dan de wens omdat men in het onderwijs nog niet alom overtuigd is van het doorbreken van een jaarklassensysteem. Ook de onderwijseffecten op scholen waar men wel 64

65 een individuele leerweg realiseert zijn nog niet zo overtuigend dat nog niet alle scholen overgaan tot het doorbreken van de huidige structuren. Er zijn twee manieren of aanwijzingen te ontvangen over hoe het kind het beste haar/zijn schoolloopbaan voort kan zetten, nl. momentaan tijdgespreid Momentaan: Momentaan wil zeggen dat u afgaat om de prestaties en de manier van functioneren aan het eind van groep 2. Het eindniveau van groep 2 kan dan aanwijzingen op leveren voor het aangeven van de vervolgweg van het kind op school. Voor de momentane aanpak zijn er twee mogelijkheden: het werken met het peilpunt eind groep 2 het werken met het groep-3-rijpheidsprotocol U kunt zich op grond van het peilpunt eind groep 2 een oordeel vormen. Sedert de Frederiekje-zaak in 1999 is het juridisch duidelijk dat de school bepaalt op welke manier een kind de schoolloopbaan vervolgt. Het is in het kader van de besluitvorming wel belangrijk om duidelijk de grond van uw beslissing aan de ouders kenbaar te maken. Een aan te bevelen normering is de volgende. U telt de scores van het peilpunt op. Alles in de kolom plus of onder het pijltje naar rechts scoort u als een punt. Neem de items die direct te maken hebben met de aard van het onderwijs in groep 3, namelijk: 1. kringgedrag, maximaal 7 punten 3. werken, maximaal 8 punten 5. taal, maximaal 6 punten 6. motoriek, maximaal 4 punten 7.1 en 7.2 visuele en auditieve waarneming, maximaal 2 punten 8. rekenen, maximaal 7 punten Tel de onderdelen van de zes bovenstaande onderdelen: - minder dan 80% = 0-27 punten advies: groep 2-verlenging. U kunt ook uw eigen criteria aanleggen, als het maar duidelijk is voor iedereen en bepaald op bouwniveau. Het groep-3-rijpheidsprotocol U kunt ook werken met het groep-3-rijpheidsprotocol. Dat is een speciaal protocol dat uitsluitend items bevat die relevant zijn voor het nemen van een verantwoorde beslissingen. Dat protocol is een aparte Pravoo-uitgave en opgenomen in: Het nieuwe overgangswerkboek. In twee situaties is het in elk geval noodzakelijk dat u een juiste procedure ter beschikking hebt om de groep-3-rijpheid te bepalen. Hierbij gaat het om: kinderen waar u zelf twijfels over hebt. kinderen waarvan u zelf wel weet dat het beter is dat het kind groep-2- verlengt, maar waarvan de ouders een geheel andere mening hebben over de verdere schoolloopbaan van hun kind. In dat geval moet u uw mening ook goed kunnen onderbouwen. De werkwijze is dan dat u in november het persoonlijk ontwikkelingsboekje van het leerlingvolg- en hulpsysteem invult en op zijn laatst in januari uw twijfels meedeelt aan de ouders t.a.v. of het kind aan het eind van groep 2 wel naar groep 3 zou kunnen. In de periode januari tot juni biedt u speciale leerlingbegeleiding en vlak voor de vakantie vult u een groep-3-rijpheidsprotocol in. Pravoo heeft in het Groep-3-rijpheidsprotocol (in: Het nieuwe overgangswerkboek voor groep 1 en 2) twintig aspecten verdeeld in drie categorieën. Het gaat om de categorieën: 65

66 algemeen met o.a. geboortedatum, uiterlijke verschijningsvorm houding met o.a. werkhouding, weerbaarheid, instelling prestaties met o.a. kwaliteit van het kringgedrag, woordenschat, visuele en auditieve prestaties Na het invullen van de kaart van het protocol verschijnt er een duidelijk advies over de wijze waarop het kind het beste zijn schoolloopbaan kan vervolgen. Tijdgespreide: De andere benadering is de tijdgespreide benadering. Daarbij neemt u in uw beoordeling ook mee hoe het kind zich aan het ontwikkelen is. Soms komt het voor dat een kind nog wel ongewenst scoort, maar als u naar de pijltjes kijkt in de scorekolommen dan kan het voorkomen dat er de laatste tijd toch sprake is van vooruitgang. Dat betekent dat u niet afgaat op een momentopname, maar ook kijkt of het kind zich de laatste tijd juist aan het ontwikkelen is. Dat betekent dat u veel belang hecht aan het ontwikkelingsbeeld van een kind. Als u de normen van de momentane beoordeling hanteert, kun u toch besluiten om een kind naar groep 3 te laten gaan, terwijl het kind minder dan 18 punten scoort, maar waarbij u vaststelt dat er op veel gebieden wel sprake is van ontwikkeling. De overdracht van de kinderen aan de leerkracht van groep 3 Het is belangrijk om groep 2 zorgvuldig over te dragen aan de volgende leerkracht. Daarbij draagt u drie typen informatie over: 1) informatie over de gehele groep 2) informatie over het algehele onderwijsaanbod 3) informatie over individuele kinderen. 1) informatie over de gehele groep Het is aan te bevelen om ook aan het eind van groep 2 een groepsoverzicht te maken. Dat overzicht bespreekt u met uw collega van groep 3. 2) informatie over het algehele onderwijsaanbod Geef ook door hoe ver u met uw algemene aanbod bent gekomen. De beste manier om een doorgaande lijn op school te realiseren is dat u de lijnen en principes bespreekt en aangeeft hoe ver u bent gekomen. In het bovenstaande overzicht is dat aangegeven. 3) informatie over individuele kinderen In het overleg bespreekt u ook de individuele kinderen die wel naar groep 3 gaan, maar die toch bijzondere zorg nodig hebben. Dat kan gaan om kinderen die al een groep-2verlenging achter de rug hebben, kinderen die met de hakken over de sloot naar groep 3 gaan en kinderen die cognitief makkelijk naar groep 3 kunnen, maar waarbij toch sprake is van min of meer ernstige gedragsproblemen. Bespreek deze kinderen en adviseer uw collega om niet te lang te wachten met het diagnosticeren en begeleiden in groep 3. Maak eventueel met uw collega een tijdspad waarin een korte wentijd is opgenomen, een diagnose en een vlotte start met de speciale begeleiding. Maak uw collega wegwijs in het pakket. Wijs ook op de begeleidingsmiddelen in het pakket. De meeste begeleidingsmiddelen uit Pravoo Digitaal zijn ook in groep 3 te gebruiken. De inhoud van het onderwijs aan de achterblijvers Als u op grond van een momentane of tijdgespreide beslissing een kind een jaar langer in groep 2 laat dan is het belangrijk om duidelijk aan te geven wat de inhoud van die verlening is. Die keuze voor de inhoud van het onderwijs aan zon kind dient u expliciet aan te geven. Langer 66

67 verblijven in groep 2 is alleen verantwoord als ook is aangegeven wat dat inhoudelijk voorstelt. Enkele mogelijkheden zijn: het kind wordt begeleid volgens een handelingsplan voor de gebieden waarin het een achterstand of ontwikkelingsvertraging vertoont het kind krijgt voor een of meer gebieden nog meer ontwikkelingsgelegenheid om zich spontaan te ontwikkelen Geef duidelijk aan wat de concrete inhoud van de begeleiding voor het kind is. Het nut van de leertijdverlenging Er is veel discussie over het nut van zittenblijven. Veelal wordt aangenomen dat het op de lange duur niet veel nut heeft. Meestal gaat het in onderzoek over kinderen die doubleren en eigenlijk de onderwijsinhouden die ze al een keer hebben aangeboden gekregen nog een keer voorgeschoteld krijgen. In Pravoo Digitaal pleiten we voor het functioneel leertijd verlengen. Dat wil zeggen dat als een kind een groep moet verlengen u bepaalt wat het kind beheerst en van daaruit het kind verder begeleidt. Er wordt dus een beginsituatie van het kind bepaald zodat niet een jaar in zijn geheel wordt herhaald. Een tweede kenmerk van functioneel zitten blijven is dat het kind ook begeleid wordt met speciale programma s. Die programma zijn in de begeleidingslinken van Pravoo Digitaal weergegeven. De doorloop van het systeem naar groep 3 Het Pravoo leerlingvolg- en hulpsysteem stopt niet aan het eind van groep 2. Er is principieel voor gekozen om het systeem door te laten lopen tot in november van groep 3. In het persoonlijk ontwikkelingsboekje zijn de gedrags- en ontwikkelingsaspecten naast elkaar geplaatst zodat duidelijk kan worden hoe het kind zich ontwikkelt over de grens van groep 2/3 heen. Stimuleer uw collega s van groep 3 om ook het laatste peilpunt in te vullen. 3.8 DE PREVENTIE VAN LEESPROBLEMEN Bekijk ook of u gebruik wilt maken van de dangerous signslijst lezen. Dat is een lijst die u aan het eind van groep 2 invult en waarmee u leesproblemen in groep 3 kunt voorspellen. Zie de zoekwijzer diagnosemiddelen met de aansluitende hulpverlening bij de dangerous signslijst. Die zoekwijzer zit in het diagnosehandelingsplanblad zie paragraaf

68 4 INSTRUCTIE VOOR GEVORDERDEN EN BEHEER Het reguliere gebruik van Pravoo digitaal door docenten (en begeleiders) is beschreven in het vorige hoofdstuk. Soms is het nodig om bepaalde voorbereidingswerkzaamheden uit te voeren. Ook dient u soms zelf groepen of docenten toe te voegen aan het systeem (bijvoorbeeld als dit niet lukt via het importeren van EDEX-bestanden). De meest voorkomende handelingen voor beheer en voor gevorderden worden in dit hoofdstuk beschreven. Hiervoor dient u in te loggen als een gebruiker met volledige rechten. De gebruikersnaam hiervoor is Beheerder, het wachtwoord staat in een welkomsbrief die per e- mail is verstrekt aan de de contactpersoon van uw school met betrekking tot Pravoo Digitaal. In sommige situaties is het zelfs nodig om als ApplicatieBeheerder in te loggen. De gebruikersnaam hiervoor is Master, ook dit wachtwoord is gemeld in de hierboven vermelde welkomsbrief. Neem contact op met Unilogic als u deze gegevens niet meer heeft. 4.1 BEHEERDER EN MASTER ACCOUNT Bij de oplevering van Pravoo Digitaal zijn er reeds twee accounts voor u beschikbaar. De wachtwoorden zijn via de welkomsbrief aan de contactpersoon van uw school verstrekt. Het gaat om de volgende twee gebruikers: Beheerder. Dit is een gewone gebruiker, net zoals een docent, maar dan met de naam Beheerder en met volledige rechten. Hierdoor kan deze gebruiker bij alle leerlingen kijken en wijzigen en ook eventueel administratieve gegevens aanpassen (al wordt geadviseerd om dat via het importeren van EDEX-bestanden te doen, zie paragraaf 4.3) Master. Dit is een speciale gebruiker, ook wel de ApplicatieBeheerder genoemd. Deze gebruiker kan op applicatie-niveau wijzigingen aanbrengen en heeft geen toegang tot normaal gebruik van Pravoo Digitaal. Voor deze gebruiker is ook een speciaal menu beschikbaar. De voornaamste reden om als ApplicatieBeheerder in te loggen is om EDEXbestanden te importeren en eventueel gebruikersaccounts in te stellen of aan te passen. Let op: Wij adviseren om de wachtwoorden van deze twee gebruikersaccounts niet aan te passen, ondanks dat deze wachtwoorden random gegenereerd zijn en dus moeilijk te onthouden. Dat geldt zeker voor het master-wachtwoord. Als u dit wachtwoord aanpast en vergeet, kunt u dat zelf niet meer herstellen! 4.2 ACTIVEREN PEILPUNTENSCORING U kunt ieder moment beginnen met het systeem. Bij het starten met het systeem zijn de volgende aandachtspunten van belang. Pravoo Digitaal is in twee frequenties uit te voeren. nl; de halfjaarlijkse scoring de acht peilpuntenscoring Bij de installatie van de software zal Unilogic vragen op welk peilpunt het systeem ingesteld dient te worden. Het is mogelijk om het peilpunt naderhand te wijzigen, dit dient ook door Unilogic gedaan te worden. 68

69 Er moet wel rekening worden gehouden dat als het peilpunt wordt gewijzigd dit alleen voor nieuwe leerlingen van toepassing is. Indien er leerlingen zijn die al ingevuld zijn en gewijzigd moeten worden naar de nieuw geselecteerde peilpunten, dient het pravoo boekje verwijderd te worden en opnieuw ingevuld. Zie verder EDEX-BESTANDEN IMPORTEREN U dient in te loggen als ApplicatieBeheerder (Master) Tip: Wij raden af om afwisselend handmatig of via EDEX-import leerlinggegevens bij te werken. Maak een keuze om dit ofwel volledig handmatig te doen, ofwel volledig via het importeren van EDEX-bestanden. Indien u dit combineert (bijvoorbeeld handmatig als er gedurende het schooljaar één leerling bij komt, en via EDEX-import bij het begin van het nieuwe schooljaar) dan heeft dit vaak tot gevolg dat leerlingen dubbel in Pravoo Digitaal komen te staan. Het mag duidelijk zijn dat het importeren via EDEX-bestanden vele malen sneller gaat dan handmatig bijwerken. Uitgevers van schooladministratieprogramma s en educatieve uitgevers in het basisonderwijs maakten begin jaren negentig afspraken over de uitwisseling van administratieve gegevens. Deze afspraak staat bekend onder de naam EDEX, afkorting voor EDucatieve EXport. EDEX beschrijft hoe gegevens over leerlingen, groepen en docenten volgens een vaste indeling opgeslagen kunnen worden. Deze standaard wordt in de praktijk gebruikt voor de uitwisseling van gegevens tussen de schooladministratie en educatieve software of een leerlingvolgsysteem en voor gegevensuitwisseling tussen scholen en andere onderwijsinstanties. (bron: Het importeren van EDEX-bestanden is nodig om de gegevens van leerlingen, groepen en docenten snel en eenvoudig in Pravoo Digitaal te plaatsen en om te voorkomen dat u hieraan dubbel (invoer) werk heeft. Pravoo Digitaal ondersteunt 2 soorten EDEX-bestanden. Afhankelijk van het op uw school gebruikte leerlingadministratiesysteem kunt u één of beide varianten exporteren voor gebruik binnen Pravoo Digitaal: 1) EDEX 2000 standaard De volgende 4 EDEX-bestanden zijn nodig tijdens de import: edexgr(w).txt, voor het importeren van groepen. edexlk(w).txt, voor het importeren van docenten. edexll(w).txt, voor het importeren leerlingen. edexlg(w).txt, voor het koppelen van leerkracht aan de groep. Soms is er nog de keuze tussen type 2 of 3. Kiest u dan voor type 3. 2) EDEXML standaard Hiervoor heeft u een geldig EDEX XML bestand nodig. Let op: Soms worden bij het aanmaken van EDEX-bestanden niet alle benodigde gegevens geëxporteerd. Meestal omdat deze gegevens in het administratiepakket niet ingevuld zijn en soms omdat ze niet door uw administratiepakket worden geëxporteerd. 69

70 Tijdens het importeren zal worden aangegeven welke gegevens zullen worden geïmporteerd. Eventueel niet geïmporteerde gegevens kunt u later nog handmatig toevoegen in Eduscope. U zult dan de ontbrekende gegevens handmatig moeten invoeren. Dit kost uiteraard extra werk. Probeer er dus voor te zorgen dat de EDEXbestanden zo volledig mogelijk zijn. De leerling- en groepsgegevens zijn altijd wel ingevuld. Het gaat dan met name om de gegevens van leraren en de koppelingen tussen leraren en groepen. Bij het importeren van EDEX-bestanden is uw administratieprogramma leidend. Zoals de gegevens dáár zijn vermeld, zo worden ze ook naar EDEX geëxporteerd en derhalve ook op die wijze in Pravoo Digitaal geïmporteerd. Bij het importeren zullen er nooit gegevens worden verwijderd uit Pravoo Digitaal! Ook niet als een leerling niet meer voorkomt in de EDEXbestanden. Verder zorgt de EDEX import ook voor het (ver)plaatsen van leerlingen in de groepen (bijvoorbeeld na een schooljaarovergang). U hoeft er alleen maar voor te zorgen dat de EDEX-bestanden correct zijn aangemaakt via uw leerlingadministratiesysteem. Tijdens het importeren van de EDEX-bestanden zullen ook gebruikersaccounts voor de (nieuwe) docenten worden aangemaakt, waarmee zij kunnen inloggen in het programma. Noteer deze gegevens goed. Tenslotte kan er ook een backup worden gemaakt van de database, om de staat van voor de import vast te leggen. Let op: U kunt zelf een backup maken, echter niet zelf terugplaatsen. Hiervoor dient u contact op te nemen met Unilogic (zie hoofdstuk 8). Houdt u er rekening mee dat het terugplaatsen van deze backup een handeling is waarvoor u contact nodig heeft met Unilogic. Gebruik de backup optie dan ook niet om te experimenteren met de import. 1) In de eerste stap selecteert u enkele algemene instellingen: Ga naar het menu [ApplicatieBeheer - Import - Importeren Edex] Geef allereerst welke soort EDEX-bestanden u wenst te importeren en selecteer daarna de map (in het geval van EDEX 2000) of het bestand (in het geval van EDEX XML) vanwaar u wenst te importeren. Klik hiervoor op de knop met het gele mapje. Geef aan of u gebruikersaccounts wilt aanmaken. Indien u deze optie aanvinkt, zal tijdens de import voor iedere nieuwe leerkracht een gebruikersaccount gecreëerd worden. Na de import kunt u de gegevens van de nieuwe accounts afdrukken. Vink indien gewenst de optie Back-up maken aan. Klik op Volgende om naar stap 2 te gaan, 2) In stap 2 kunt u kiezen welke groepen geïmporteerd dienen te worden. Standaard zijn alle groepen geselecteerd. Vink eventueel de niet benodigde groepen uit. Voor Pravoo dienen in principe alleen maar de onderbouw groepen geïmporteerd te worden. Aan de icoontjes kunt u zien welke handelingen verricht gaan worden: 70

71 Toevoegen, er wordt een nieuwe groep, leerling of docent toegevoegd (enkel rood pijltje naar rechts: ) Wijzigen, gegevens van een groep, leerling of docent worden gewijzigd, bijvoorbeeld een naamswijziging, andere groep voor een leerling of wijzigingen naar aanleiding van een nieuw schooljaar (dubbel oranje pijltje: ) Koppelen, de gegevens van deze groep, leerling of docent waren al eerder geïmporteerd en er is niets gewijzigd. Bij het importeren zal niets veranderen (dubbel groen pijltje: ) Let op: In Eduscope is het noodzakelijk dat er een schooljaar aanwezig is. Dat kan handmatig worden toegevoegd, maar indien het tijdens het importeren niet aanwezig is, zal het automatisch worden aangemaakt. Het schooljaar uit de EDEX-bestanden zal dan worden overgenomen. Als hierin geen schooljaar aanwezig staat vermeld, zal het huidige schooljaar (van het moment van importeren) worden toegevoegd. Klik op Volgende. 3) In stap 3 kunt u de leerlingen die geïmporteerd dienen te worden, selecteren. Er verschijnt eerst een melding waarin staat vermeld hoeveel leerlingen er zullen worden toegevoegd. Controleer goed of de leerlingen die zullen worden toegevoegd (rood pijltje) daadwerkelijk nieuwe leerlingen zijn. Voorkom dat leerlingen dubbel worden toegevoegd (dit zou kunnen gebeuren als in het leerlingadministratiepakket de naam, geboortedatum of geslacht van de leerling is veranderd ten opzicht van de vorige keer dat werd geïmporteerd). Alleen de leerlingen uit de groepen die u in de vorige stap hebt geselecteerd, worden getoond en zijn standaard aangevinkt. Vink eventuele niet te importeren leerlingen uit (hetgeen normaal niet het geval zal zijn). De icoontjes en betekenissen hiervan zijn hetzelfde als bij de groepen in de vorige stap. 71

72 Een voorbeeld van een eventuele waarschuwing kan zijn dat er een ongeldig tussenvoegsel is gebruikt. Het verdient aanbeveling om de brongegevens eerst aan te passen alvorens verder te gaan. Dit hoeft echter niet persé. Klik op Volgende om verder te gaan. 4) In stap 4 selecteert u de docenten die geïmporteerd dienen te worden. Alleen de docenten van de te importeren groepen worden getoond. De icoontjes en betekenissen hiervan en betekenissen zijn hetzelfde als bij de groepen en leerlingen. Docenten worden automatisch aan hun eigen groep(en) gekoppeld, mits deze gegevens aanwezig zijn in de EDEX-bestanden, te weten het edexlg(w).txt bestand. Indien dit bestand leeg is worden in stap 4 alle docenten uit het edexlk(w).txt bestand getoond. 5) Klik op Importeren om de EDEX-bestanden te importeren. De voortgang van het importeren wordt weergegeven op het scherm. Na het voltooien van de import kunt u ervoor kiezen een rapportage te openen. Indien u Ja klikt, wordt een afdrukvoorbeeld getoond hetgeen u kunt afdrukken. Indien u Nee klikt, kunt u ditzelfde afdrukvoorbeeld tonen door op Afdrukken te klikken. Let op: Denkt u eraan dat indien u gebruikersaccounts heeft laten aanmaken, de gegevens alleen terug te vinden zijn in dit overzicht. Bij het importeren wordt voor nieuwe docenten de gebruikersnaam voorletter.achternaam met wachtwoord welkom aangemaakt. Sla dit overzicht daarom op of druk het af. Indien u de inloggegevens onverhoopt bent vergeten of niet heeft bewaard, kunt u deze altijd opvragen via het menu ApplicatieBeheer - Gebruikers en groepen - Gebruikersaccounts (eveneens inloggen als ApplicatieBeheerder (gebruikersnaam Master), zie paragraaf 4.8). 6) De EDEX-bestanden zijn nu geïmporteerd. Druk op Sluiten om het scherm af te sluiten. 72

73 Indien u correcte en volledige EDEX-bestanden heeft gebruikt, heeft u verder geen omkijken naar andere beheersmatige aspecten van Pravoo Digitaal. De uitleg in de paragrafen 4.4 tot en met 4.8 heeft u dan niet nodig. De praktijk wijst echter uit dat in sommige situaties de gebruikte EDEX-bestanden toch niet zo correct of volledig zijn als zou kunnen. Meestal is dan het edexlg(w).txt bestand leeg (dan kunnen docenten niet automatisch aan groepen worden gekoppeld) en soms is zelfs het edexlk(w).txt bestand leeg (waardoor er überhaupt geen docenten kunnen worden geïmporteerd). Afhankelijk van uw situatie dient u dan de aanwijzingen uit de paragrafen 4.4 tot en met 4.8 te volgen. 4.4 SCHOOLJAAR TOEVOEGEN U wordt geadviseerd om wijzigingen met betrekking tot nieuwe leerlingen of leerlingmutaties te verwerken door middel van het importeren van EDEX-bestanden (zie paragraaf 4.3). Hierbij wordt, indien nodig, ook automatisch een nieuw schooljaar toegevoegd. Alleen als u volledig handmatig leerlinggegevens invoert, zult u ook zelf een schooljaar moeten toevoegen. 1) Zorg dat u bent ingelogd als gebruiker met volledige rechten, bijvoorbeeld Beheerder. 2) Ga naar Menu- Administratie - Scholen - Schooljaren. 3) Klik op het groene plusteken om een nieuw schooljaar toe te voegen. 4) Kies het startjaar en de overige gegevens zullen automatisch worden ingevuld. 5) Sla dit op. 4.5 LEERLINGEN TOEVOEGEN OF WIJZIGEN Wij adviseren om wijzigingen met betrekking tot nieuwe leerlingen of leerlingmutaties te verwerken door middel van het importeren van EDEX-bestanden (zie paragraaf 4.3). Hierbij worden ook automatisch nieuwe leerlingen toegevoegd of de gegevens van bestaande leerlingen bijgewerkt. Volg onderstaande stappen alleen als u volledig handmatig leerlinggegevens invoert. 1) Zorg dat u bent ingelogd als gebruiker met volledige rechten, bijvoorbeeld Beheerder. 2) Ga naar Menu Administratie (beperkt) Leerlingen - Leerlingen 3) Klik op het groene plusteken om een nieuwe leerling toe te voegen. Vul alle verplichte gegevens in, zoals Achternaam, Roepnaam, Voorletters, Geslacht en Geboortedatum. 73

74 4) Vergeet niet om bij het tabblad Inschrijvingen ook een Aanmelddatum EN Inschrijfdatum toe te voegen! Hiertoe klikt u in dit scherm onderaan op de knop Toevoegen. 5) Hierna dient u de leerling ook nog in een groep te plaatsen, hetgeen beschreven is in paragraaf 4.7. Let op: Wij raden af om afwisselend handmatig of via EDEX-import leerlinggegevens bij te werken. Maak een keuze om dit ofwel volledig handmatig te doen, ofwel volledig via het importeren van EDEX-bestanden. Indien u dit combineert (bijvoorbeeld handmatig als er gedurende het schooljaar één leerling bij komt, en via EDEX-import bij het begin van het nieuwe schooljaar) dan heeft dit vaak tot gevolg dat leerlingen dubbel in Pravoo Digitaal komen te staan. 4.6 DOCENTEN TOEVOEGEN OF WIJZIGEN U wordt geadviseerd om wijzigingen met betrekking tot nieuwe leerlingen of leerlingmutaties te verwerken door middel van het importeren van EDEX-bestanden (zie paragraaf 4.3). Hierbij worden ook automatisch nieuwe docenten toegevoegd en voor hen een gebruikersaccount aangemaakt. Als er echter geen leerkrachten staan in de EDEX-bestanden, dient u ze alsnog eenmalig handmatig toe te voegen. U gaat als volgt te werk: 1) Zorg dat u bent ingelogd als gebruiker met volledige rechten, bijvoorbeeld Beheerder. 2) Ga naar Menu Administratie (beperkt) Personeel Docenten 3) Klik op het groene plusteken om een nieuwe leerkracht toe te voegen. Vul alle verplichte gegevens in. 4) Vergeet niet om bij het tabblad Dienstverbanden een begindatum voor het dienstverband in te vullen (anders kunt u voor deze leerkracht geen gebruikersaccount aanmaken) 5) Vergeet niet om docenten ook aan hun eigen groep(en) te koppelen, zie paragraaf

75 4.7 GROEPEN TOEVOEGEN OF WIJZIGEN Wij raden aan om wijzigingen met betrekking tot nieuwe leerlingen of leerlingmutaties te verwerken door middel van het importeren van EDEX-bestanden (zie paragraaf 4.3). Dan worden ook eventuele nieuwe groepen toegevoegd en (nieuwe) leerlingen worden automatisch in de juiste groep geplaatst. Als het edexlg(w).txt bestand correct is gevuld, worden eveneens de docenten gekoppeld aan de juiste groep. Onderstaande stappen hoeft u alleen uit te voeren als u handmatig leerling- of docentgegevens heeft ingevoerd of als u groepen anders wilt indelen of zelf andere docenten aan bepaalde groepen wilt koppelen. 1) Zorg dat u bent ingelogd als gebruiker met volledige rechten, bijvoorbeeld Beheerder. 2) Ga naar Menu Administratie (beperkt) Leerlingen - Groepen 3) Selecteer het juiste schooljaar (alhoewel het huidige schooljaar automatisch al wordt geselecteerd). 4) Klik op de knop Toevoegen of Wijzigen om respectievelijk een nieuwe groep toe te voegen of leerlingen of docenten in een bestaande groep te wijzigen. 5) Er verschijnt een nieuw venster met ruimte om de naam van de groep in te vullen of te wijzigen en twee tabbladen. In het tabblad Leerlingen kunt u leerlingen toevoegen of verwijderen uit een groep en hetzelfde geldt voor docenten in het tabblad Docenten. Let op: Docenten kunnen het Pravoo-boekje invullen bij hun eigen leerlingen, d.w.z. leerlingen uit groepen waaraan zij zijn gekoppeld. U bepaalt hier dus welke docenten bij welke leerlingen het Pravoo-boekje kunnen invullen. 4.8 GEBRUIKERSACCOUNTS TOEVOEGEN OF WIJZIGEN Ook voor het aanmaken van gebruikersaccounts raden wij aan om dit uit te voeren door middel van het importeren van EDEX-bestanden (zie paragraaf 4.3). Voor iedere nieuwe docent wordt 75

76 automatisch een account aangemaakt, waarbij de gebruikersnaam voorletter.achternaam is en het wachtwoord welkom. Als iemand zijn wachtwoord vergeten is of een andere gebruikersnaam wil, dan voert u dat hier ook uit. Voor het gemak worden drie situaties onderscheiden: Een nieuw gebruikersaccount aanmaken 1) Zorg dat u bent ingelogd als ApplicatieBeheerder (Master). 2) Ga naar het menu Inrichten - Gebruikers en Groepen - Gebruikersaccounts. 3) Klik bovenaan op de groene knop Toevoegen om een nieuw gebruikersaccount aan te maken. Let op: U kunt alleen maar gebruikersaccounts aanmaken voor personen die een dienstverband op een school hebben (zoals uitgelegd bij paragraaf 6). 4) In het tabblad Basis klikt u op de knop Zoeken en hierna weer op de knop Zoeken om een persoon op te zoeken waarvoor u een gebruikersaccount wilt aanmaken. Alleen personen met een dienstverband die nog geen gebruikersaccount hebben, worden hier getoond. 5) Indien u de persoon gevonden heeft, selecteert u deze. 6) Kies een gebruikersnaam (bijvoorbeeld j.devries). 7) Vul tweemaal het wachtwoord in (ter voorkoming van typefouten). Nadat u dit heeft opgeslagen komen bij het wachtwoord meerdere * tekens te staan. Dit gebeurt zodat het niet mogelijk is om aan de hand van het aantal karakters het wachtwoord te kunnen raden. Tip: Gebruikers kunnen zelf het wachtwoord aanpassen via het hoofdmenu Programma - Wachtwoord wijzigen. Als u een gebruikersaccount aanmaakt, kunt u dus het beste een algemeen wachtwoord kiezen (bijvoorbeeld welkom) en aangeven dat de gebruiker dit zelf aanpast nadat hij/zij voor het eerst heeft ingelogd. 8) Sla het op en het gebruikersaccount is volledig functioneel. U kunt testen of u kunt inloggen en de inloggegevens doorgeven aan de betreffende persoon. Een gebruikersnaam of wachtwoord wijzigen 1) Zorg dat u bent ingelogd als ApplicatieBeheerder (Master). 2) Ga naar het menu Inrichten - Gebruikers en Groepen - Gebruikersaccounts. 3) Zoek het betreffende gebruikersaccount op. 4) Pas in het tabblad Basis de gebruikersnaam en/of het wachtwoord aan. 5) Sla het op en geef de nieuwe gegevens door aan de betreffende persoon. Een gebruiker meer rechten geven Let op: Voor dit alleen uit voor personen die daadwerkelijk meer rechten nodig hebben. Dit dient niet uitgevoerd te worden voor alle docenten. 1) Zorg dat u bent ingelogd als ApplicatieBeheerder (Master). 2) Ga naar het menu Inrichten - Gebruikers en Groepen - Gebruikersaccounts. 3) Zoek het betreffende gebruikersaccount op. 76

77 4) Ga naar het tabblad Dienstverbanden en selecteer het betreffende dienstverband (zorg ervoor dat deze regel blauw wordt en dat het hokje blijft aangevinkt) en klik op de knop Gebruiker dienstverband instellingen. 5) Er verschijnt een nieuw venster. In het tabblad Menu bepaalt u de menu indeling voor deze gebruiker. U versleept de twee gele mapjes aan de rechter kant één voor één naar de linkerkant. 6) Aan de linkerkant verschijnen nieuwe gele mapjes. Versleep vervolgens het gele mapje Pravoo Volledig naar rechts. De mapjes aan de linkerkant verdwijnen hierna allemaal. 7) Ga vervolgens naar het tabblad Groepslidmaatschap waar u bepaalt welke rechten de gebruiker krijgt (bevestig hier de vraag om de eventuele tussentijds gewijzigde gegevens op te slaan). 8) Vink de optie Volledig aan, om de gebruiker volledige rechten te geven. Bevestig de vraag die gesteld wordt met Ja. 9) Sla de wijziging op en sluit het scherm af (in het tabblad Autorisatie hoeft u niets aan te passen, dit is alleen voor zeer ervaren gebruikers bedoeld). 4.9 JOURNAALREGELTYPES INSTELLEN Dit onderdeel is alleen beschikbaar voor een gebruiker die beheerdersrechten heeft (en het menu Inrichten in beeld heeft). 77

78 [Inrichten Pravoo Journaalregeltypes] Het journaal van een leerling wordt gedurende de schoolloopbaan van de leerling stap voor stap opgebouwd. Telkens als er noemenswaardige informatie over de leerling bewaard moet blijven, kunt u dat aanvullen in het journaal. Om het journaal overzichtelijk te houden, bestaat het uit meerdere journaalregels. Telkens als u nieuwe informatie wilt bewaren, voegt u dat toe als een nieuwe journaalregel aan het journaal. Journaalregels kunnen worden ingedeeld in verschillende types. Als u een journaalregel toevoegt, dient u eerst een bepaald type te kiezen. Hierdoor kan er later eenvoudig gezocht of gefilterd worden in de verschillende journaalregels. U kunt zelf journaalregeltypes definiëren, bijvoorbeeld oudergesprek, rapportbespreking, huisbezoek. Maar specifiek voor Pravoo bijvoorbeeld ook hieraan gerelateerde onderwerpen toevoegen. Zie bijvoorbeeld onderstaande afbeelding: Let op: De journaalregeltypes zijn niet alleen te gebruiken voor leerlingjournaalregels maar ook voor groepsjournaalregels (zie sectie 2.18). Houd hier eventueel rekening mee met de indeling van de journaalregeltypes. Via dit menu kunt u voorbereiden van welke types er een journaalregel kan worden toegevoegd. Ga als volgt te werk: 1) Selecteer in het scherm [Journaalregeltypes]. 2) Rechtsklik en kies Toevoegen of klik beneden op Toevoegen. 3) Vul de naam van het nieuwe journaalregeltype. 78

79 4) Optioneel kunt u een sjabloon koppelen aan dit nieuwe journaalregeltype. U dient het sjabloon wel van te voren hebben aangemaakt. U kunt ook in een later stadium nog een sjabloon koppelen aan een journaalregeltype, of dit wijzigen. 5) Kies bij Sjabloon het juiste sjabloon (optioneel). 6) Met de optie Actief kunt u aangeven of journaalregeltypes nog gebruikt mogen worden bij het invullen van een journaalregel. U kunt een journaalregeltype namelijk niet meer verwijderen als het al in gebruik is. Als dat type om welke reden dan ook niet meer gebruikt mag worden, kunt u de optie Actief uitvinken. Het is dan wel nog mogelijk om journaalregels van dit type te rapporteren. 7) Klik op Ok. 8) U kunt de weergave volgorde van journaalregeltypes wijzigen. Selecteer een Journaalregeltype en klik vervolgens aan de rechterkant op de pijltjes omhoog of omlaag om de volgorde aan te passen. 9) Gebruik onder aan het scherm de knoppen Wijzigen of Verwijderen om de naam van journaalregeltypes aan te passen of om ze uit Eduscope te verwijderen. 10) Klik op OK om de wijzigingen op te slaan. 11) Als de optie Toon sjabloon aanduiding is aangevinkt, ziet u direct aan welke journaalregeltypes een sjabloon is gekoppeld. Dit wordt achter het journaalregeltype aangeduid tussen vierkante haakjes. Tip: U kunt journaalregeltypes categoriseren! Zo kunt u eerst een aantal hoofdcategorieën toevoegen en daaraan subcategorieën. De procedure werkt op dezelfde manier zoals hierboven beschreven. Echter u selecteert nu niet [Journaalregeltypes], maar een journaalregeltype dat u al eerder heeft toegevoegd en waaraan u subcategorieën wilt toevoegen. Dit principe kunt u oneindig doorvoeren, alhoewel dat mogelijk onoverzichtelijk zal worden. Het resultaat is dat u bijvoorbeeld eerst een journaalregeltype Gesprekken maakt, met daaraan de subcategorieën Leerlinggesprek en Oudergesprek JOURNAAL SJABLONEN Dit onderdeel is alleen beschikbaar voor een gebruiker die beheerdersrechten heeft (en het menu Inrichten in beeld heeft). [Inrichten Pravoo Sjablonen] 79