Samen. opleiden en leren. in leerateliers. Studiegids voor pilot

Transcriptie

1 Samen opleiden en leren in leerateliers Studiegids voor pilot Deelnemende instellingen: Ons Middelbaar Onderwijs (OMO) Radboud Docentenacademie (RU Nijmegen) Eindhoven School of Education (TU Eindhoven) Universitaire Lerarenopleiding Tilburg (TiU)

2 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Opleiden van leraren in leerateliers Wat is een leeratelier? Samenstelling en doel leeratelier Di didactische kenmerken van het leeratelier Fasering van het arrangement 7 3 Organisatie en structuur van de opleiding ( ) 8 5 Het rooster en overige praktische zaken Planning Contactpersonen/begeleiders vanuit de lerarenopleidingen en scholen zijn opgenomen in bijlage Beoordeling en kwaliteitszorg Tussenevaluatie Beoordeling van de competentiegebieden Examen- en opleidingscommissie Monitoring van de pilot 16 4 Structuur en inhoud van de opleiding Algemeen De opleiding per kwartiel (fase) De twee-daagsen Studiebelasting 13 7 Organisatie van het project 17

3 1 Inleiding Ons Middelbaar Onderwijs (OMO) en de eerstegraads lerarenopleidingen van de Radboud Universiteit, Universiteit van Tilburg en de Technische Universiteit Eindhoven starten in nauwe samenwerking een pilot waarin aanstaande leraren: (1) op een andere manier worden opgeleid (2) met een eigen accent in het uitstroomprofiel. De opleiding vindt plaats in een zogenoemd leeratelier. Het uitstroomprofiel kenmerkt zich door een sterke innovatiebekwaamheid van de leraar. Overkoepelend perspectief in zowel opleiding als profiel is de grote gerichtheid op het leren van leerlingen. Hoewel dit vanzelfsprekend lijkt, is de realiteit vaak anders. Voor u ligt de studiegids van deze nieuwe manier van opleiden. Hoewel de pilot zich niet alleen richt op de studenten die eraan deelnemen, is de studiegids vooral voor hen bedoeld. De gids schetst in grote lijn vormgeving, inrichting en organisatie van de opleiding. Binnen de kaders van de drie betrokken lerarenopleidingen wordt de experimenteerruimte benut om samen met scholen een andere opleiding van leraren te bewerkstelligen. Daarnaast wil de opleiding tevens bijdragen aan de professionele ontwikkeling van zittende leraren die bij de opleiding betrokken zijn en de ontwikkeling van een optimale leercultuur in scholen. In het algemeen beoogt de pilot bij te dragen aan de innovatiebekwaamheid van leraren met het leren en de leerling als uitgangspunt. Er is sprake is van een pilot. Niet alles ligt daardoor op voorhand vast. We gaan met elkaar (studenten, docenten, opleiders, leden projectgroep) rijke ervaringen opdoen om deze nieuwe opleiding een stevig fundament te geven. Eén ding is zeker: het is hoog tijd om vanuit andere perspectieven naar het onderwijs aan jonge mensen te kijken. Een perspectief waaruit veel aandacht blijkt voor de kwaliteit van het leerproces en welbevinden van de leerling. Maar ook een perspectief gericht op een andere, succesvolle ingroei van de aanstaande en beginnende docent in het beroep. Betrokken lerarenopleidingen en OMO zijn van mening dat het goed is om met deze manier van opleiden meteen aan het begin van de lerarenopleiding te beginnen, en dat deze opleiding in nauwe samenwerking met scholen gestalte moet worden gegeven. Onderhavige studiegids vormt hiertoe de kijkwijzer. 3

4 2 Opleiden van leraren in leerateliers 2.1 Wat is een leeratelier? 2.2 Samenstelling en doel leeratelier Een leeratelier bestaat uit een groep professionals die samen willen leren rond (over en van) het leren van leerlingen. Het gaat om een groep zelfsturende (aankomende) professionals. Zij willen een visie op de eigen professionaliteit verder ontwikkelen, onder andere door meer zicht te krijgen op de maatschappelijke opdracht van het onderwijs en door het belang daarvan te onderkennen. Een leeratelier wordt gezien als een professionele leergemeenschap (PLG). Deelname aan een PLG heeft een positieve invloed op de leerhouding en het werkgedrag van de deelnemers. Het leeratelier heeft als groep een (collectieve) leeropdracht. Iedere deelnemer draagt hieraan bij met optimale benutting van zijn capaciteiten. Iedere deelnemer heeft daarom ook een persoonlijke ontwikkeltaak. Vanuit het perspectief van de student is er sprake van een gepersonaliseerde leerroute. Centraal staat de persoonlijke professionele ontwikkeling van de student. De samenstelling van een leeratelier is als volgt: 5 of 6 studenten uit de lerarenopleidingen, 2 leraren afkomstig van 2 scholen die deel uitmaken van een academische opleidingsschool, 1 opleider van het instituut. Wat betreft duur/omvang/inzet van de betrokkenen geldt: studenten zijn voor hun volle opleiding (1 jaar, 60 ec) verbonden aan het leeratelier evenals de andere betrokkenen (docenten elk voor 0,2 fte, lerarenopleider voor 0,2 fte.). Na hun opleiding (veelal na 1 jaar) verlaten de studenten het leeratelier en worden zij opgevolgd door nieuwe studenten. In een leeratelier worden leraren opgeleid die: a streven naar het beste onderwijs voor hun leerlingen op een reflectieve, zelfverantwoordelijke en actieve wijze. Zij worden in scholen en door collega s niet alleen gezien als beginners die nog veel moeten leren, maar ook als young professionals die veel te bieden hebben. b over specifieke expertise beschikken inzake onderwijsinnovatie; in deze pilot toegespitst op innovatiebekwaamheid gericht op het bevorderen van het leren van leerlingen. 4

5 Toelichting: leraren worden nog steeds vooral opgeleid vanuit een docent/onderwijs-perspectief ( hoe kan ik mijn leerstof aan de man brengen en zorgen dat mijn leerlingen goed presteren ) en veel minder vanuit een leerling/leer-perspectief ( welke leeractiviteiten moeten leerlingen ondernemen om dit doel te bereiken en wat is mijn rol daarbij ), inclusief het aanspreken van hogere leervaardigheden van leerlingen door uitlokken van metacognitieve leeractiviteiten, samenwerken en van elkaar leren. Kracht van een leeratelier is dat deze doelen in gezamenlijkheid worden gerealiseerd: niet alleen de aanstaande leraren maken een ontwikkeling door, ook de betrokken leraren en de opleider van het instituut. Een leeratelier wordt in de pilot gezien als een leeromgeving waarin ontwikkelen en leren geen geïsoleerde activiteiten van individuen zijn, maar waarin door al deze betrokkenen samen geleerd en gewerkt wordt aan de ontwikkeling van onderwijs. Hierin schuilt een belangrijke meerwaarde van het leeratelier. twee scholen van de docenten; een student wordt ook de mogelijkheid geboden op andere scholen kennis en ervaring op te doen. Hetzelfde geldt voor de betrokken lerarenopleidingen: er kan van het aanbod en de expertise van alle betrokken opleidingen gebruik gemaakt worden. Een en ander stelt hoge eisen aan de kwaliteit van het leertraject dat de student voor zichzelf uitstippelt en aan de manier waarop deze voortdurend wordt bijgesteld o.i.v. nieuwe ervaringen vanuit theorie en praktijk. Het leeratelier vormt de leeromgeving van de betrokken studenten, waarin zij hun professionele identiteit ontwikkelen. In het leeratelier wordt van de studenten verwacht dat zij actief stappen zetten ( agency ontwikkelen) om innovatief werkgedrag te laten zien. Daarbij gaat het om genereren, creëren, ontwikkelen, toepassen, aanbevelen, realiseren etc. van nieuwe ideeën Di didactische kenmerken van het leeratelier Een groot accent in de leeromgeving ligt op het onderzoeken en ontwerpen van onderwijs dat is gericht op leren van leerlingen. In samenhang daarmee ontwikkelen de studenten (vak)didactische en pedagogische expertise die van belang zijn voor het beroep van leraar. De vakinhoudelijke expertise is gegarandeerd vanwege hun universitaire opleiding. In het leeratelier wordt sterk ingezet op individualisering van leerroutes van de studenten. Studenten formuleren zelf hun leer- en ontwikkeldoelen en maken daarvoor gebruik van begeleiding van de aan het leeratelier deelnemende docenten en lerarenopleider. Het leren in de praktijk hoeft zich niet te beperken tot de 1 Zie ook: Thurlings, M.C.G., Evers, A., & Vermeulen, M. (2015). Towards a model of explaining teachers innovative behavior. Review of Educational Research, 85(3),

6 Didactische elementen van de leeromgeving 2 : 0 De intake van studenten levert de input voor het persoonlijke leertraject; 1 Leervragen/-doelen van studenten worden geformuleerd vanuit het perspectief van leerling en leren van leerlingen en het eigen (momentane en toekomstige) zelfbeeld als lerende en als professional. 2 Een leeractiviteitenperspectief is het uitgangspunt, passend bij de leervragen/-doelen. 3 Docenten en lerarenopleider ondersteunen EN dagen uit bij het formuleren van leervragen/-doelen en het ondernemen van leeractiviteiten. 4 Docenten en lerarenopleider zijn in hun begeleiding en eigen werk een model voor de studenten (expliciet voorleven en verantwoorden). 6 Reflectieve dialogen met studenten, en betekenisgeving aan ervaringen op basis van die dialogen zijn essentieel voor de transformatie van werk- in leerervaring en de ontwikkeling van een professionele identiteit. 7 In workshops die de leerateliers overstijgen nemen de betrokkenen bij alle leerateliers deel aan de volgende leeractiviteiten: ervaringen uitwisselen, presentaties verzorgen, nieuwe expertise opdoen etc. (het gaat om workshops van telkens 2 dagen, in totaal 4x gedurende 1 atelier jaar); studenten bereiden zich inhoudelijk voor op de workshops (waaronder het lezen van literatuur en maken van presentaties). 8 Studenten documenteren hun leerproces in een leerportfolio; dit portfolio wordt tussentijds formatief beoordeeld, o.a. door feedback van peers. Aan het eind volgt een summatieve beoordeling. 5 Studenten werken aan authentieke taken in authentieke contexten; die taken liggen op het terrein van onderwijs verzorgen, begeleiden, ontwerpen en onderzoeken. 2 Mede ontleend aan: Swinkels, M., Koopman, M., & Beijaard, D. (2013). Student teachers development of learning-focused conceptions. Teaching and Teacher Education, 34(1),

7 2.4 Fasering van het arrangement De helft van de opleiding (30 ec) bestaat uit het samen met de docenten, onderzoeken en ontwerpen van onderwijs, inclusief het uitvoeren van dat onderwijs; de andere helft omvat het verder professionaliseren op (vak)didactisch en pedagogisch vlak vanuit het perspectief van leerling en leren, zowel in theorie als praktijk. De elementen van de leeromgeving dienen onderling een sterke samenhang te vertonen, waarbij: a de vormgeving van een eigen leerroute door de student leidend is; b voldaan wordt aan drie basisbehoeften van de lerende: (1) autonomie (eigen route en eigen keuzes daarbinnen), (2) verbondenheid / relatie (te leren van en met elkaar) en (3) competentie-ontwikkeling (dialoog, leersituaties, groei) 3. Voor de uitvoering van het arrangement kan de student in principe de maximale tijd benutten die er staat voor de educatieve master. Zodra de student bewezen heeft startbekwaam te zijn, kan hij/zij zich verder ontwikkelen in het inductiearrangement. Door de gepersonaliseerde leerroute kan de student deze fase ook eerder bereiken. 3 Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2000). Intrinsic and extrinsic motivations: Classic definitions and new directions. Contemporary Educational Psychology, 25,

8 Kracht van een leeratelier is dat deze doelen in gezamenlijkheid worden gerealiseerd: niet alleen de aanstaande leraren maken een ontwikkeling door, ook de betrokken leraren en de opleider van het instituut. Een leeratelier wordt in de pilot gezien als een leeromgeving waarin ontwikkelen en leren geen geïsoleerde activiteiten van individuen zijn, maar waarin door al deze betrokkenen samen geleerd en gewerkt wordt aan de ontwikkeling van onderwijs. Hierin schuilt een belangrijke meerwaarde van het leeratelier.

9 3 Organisatie en structuur van de opleiding ( ) In het studiejaar 2016/17 worden drie leerateliers gevormd: Midden-Brabant, Noordoost-Brabant en Zuidoost-Brabant. leeratelier opleiding scholen binnenkring buitenkring Midden-Brabant Samenwerkende universiteiten Inzet in onderling overleg De Nieuwste School 2College Cobbenhagenlyceum 2College Durendael Per school studenten docenten opleider vanuit het instituut Per school schoolopleider lid management instituutsopleider mogelijk een werkplekbegeleider indien de docent niet kan voorzien in alle begeleiding voor de werkplek Atelierbreed instituutsopleider AOS-coördinator Noord-oost Brabant idem Merletcollege Eckartcollege Zwijsen College idem idem Zuidoost-Brabant idem SG Were Di Sondervick College Van Maerlantlyceum idem idem 9

10 In elk leeratelier werken de lerarenopleidingen samen. Er zullen daarom studenten van verschillende opleidingen samen leren. De opleider van de lerarenopleiding waar de student is ingeschreven van de student blijft verantwoordelijk voor de kwaliteit en de beoordeling van zijn of haar studenten. Dat staat samenwerking allerminst in de weg. In het leeratelier komen lerarenopleider, docenten en studenten samen. Elk leeratelier komt één keer per week een halve dag bij elkaar om uit te wisselen, de voortgang te bespreken, nieuwe vragen op te werpen en nieuwe activiteiten te plannen. Daarnaast worden in het studiejaar vier zogenoemde twee-daagsen (workshops) gepland voor activiteiten die het leeratelier overstijgen. Hier zijn de (hieronder toe te lichten) binnen- en (deels) de buitenkring bij aanwezig. Deze dagen zullen worden benut voor onder meer kennisdeling, uitwisselen van ervaringen en workshops. Elk leeratelier heeft een schooloverstijgend karakter. Er wordt samengewerkt met de andere scholen binnen het atelier. Er wordt tussen de ateliers samengewerkt en uitgewisseld onder meer tijdens, maar ook tussen, de tweedaagsen. Bij elk leeratelier is een opleider van één van de drie samenwerkende universiteiten betrokken. Dit is de opleider vanuit het instituut. Deze fungeert in de binnenkring. Daarnaast is vanuit de Radboud Docenten Academie ook een instituutsopleider betrokken bij de pilot. Deze instituutsopleider is de directe contactpersoon voor de schoolopleiders in al de scholen die bij de pilot betrokken zijn. Deze instituutsopleider fungeert in de buitenkring. Schoolopleider en instituutsopleider stemmen in overleg de opleidingsactiviteiten in school en instituut en de voortgang van de studenten op elkaar af. Elke leeratelier heeft dus een binnenkring en een buitenkring. De binnenkring bestaat uit studenten en actoren die direct bij het opleidingsproces van de studenten betrokken zijn en daaraan bijdragen. Deze actoren hebben regelmatig direct contact met de studenten: de docenten die in de pilot meedoen; de opleider van het instituut. Daarmee is de directe begeleiding van de student beperkt tot een kleine groep. De buitenkring bestaat uit actoren die beleidsmatig en sturend bij de activiteiten in het leeratelier betrokken zijn. 10

11 4 Structuur en inhoud van de opleiding 4.1 Algemeen Het studiejaar is verdeeld in vier delen, oftewel vier kwartielen. Na twee kwartielen volgt een tussenevaluatie. De opeenvolgende vier kwartielen hebben ieder een globaal thema: 1 Introductie en oriëntatie op leren: start van het jaar tot aan de herfstvakantie. 2 Samen leren ontwikkelen: periode van de herfstvakantie tot begin januari. 3 Onderzoek en ontwerp, samenwerkend leren en innoveren: periode januari tot eind april. 4 Vervolg onderzoek en ontwerp en verdere vormgeving aan gepersonaliseerd leren: mei tot einde van het jaar. Leidend beginsel is: het leren van de leerling. Vanuit dit perspectief wordt de opleiding vormgegeven vanuit vijf competentiegebieden: vakinhoud/vakdidactiek onderwijskunde en pedagogiek onderzoek ontwerp ontwikkelen van een professionele identiteit Onderzoek en ontwerp worden waar mogelijk gekoppeld. De cyclus is dan: ontwerpprincipes formuleren op basis van onderzoek, ontwerpen, uitvoeren van het ontwerp, onderzoek naar de werking van het ontwerp. Dit ligt dicht bij de onderwijspraktijk respectievelijk het werk van docenten en biedt gelegenheid om bij te dragen aan onderwijsontwikkeling. Hiermee wordt tevens vorm gegeven aan de innovatiebekwaamheid van docenten. Bij deze vijf competentiegebieden staat, zoals gezegd, het leren van de leerling steeds centraal: wat zijn de leerdoelen van de leerling en hoe activeer je die? welke leeractiviteiten heeft de leerling nodig om deze doelen te kunnen behalen? hoe moet hiertoe de leeromgeving worden ingericht? In de verschillende opeenvolgende fasen wordt de opleiding vanuit de genoemde competentiegebieden opgebouwd. De aanpak wordt gekenmerkt door het betrekken van de deelnemers van de binnen- en buitenkring (de binnenkring uiteraard intensiever). Daarom starten we iedere periode met een tweedaagse. Hierdoor wordt een intensieve voorbereiding op iedere fase mogelijk met de studenten, de deelnemende docenten en de opleiders van het instituut (de binnenkring). Tijdens deze studiemomenten worden de schoolopleiders en managementleden en andere deelnemers (de buitenkring) ook betrokken op specifieke en relevante momenten. 11

12 4.2 De opleiding per kwartiel (fase) Fase 1 van september tot eind oktober: Oriëntatie op het leren van leerlingen vanuit een onderzoekende houding: Vakinhoud/vakdidactiek: hoe leren leerlingen het vak? Onderwijskunde/pedagogiek: hoe ziet het leerklimaat op school eruit? En vanuit welke praktische, theoretische en pedagogische gezichtspunten wordt dat vormgegeven? Onderzoek: wat is er over het leren van leerlingen bekend en hoe kan dat ingezet worden in de praktijk? De professional die de (aanstaande) docent wil zijn en wat daartoe nodig is (ontwikkeling van een professionele identiteit) Deze fase eindigt met een persoonlijk leerplan dat onderbouwd wordt door reflecties op door studenten ondernomen activiteiten en hun ervaringen. Het leerplan is de basis voor het de persoonlijke leerroute en de ontwikkeling van de professionele identiteit. Voor docenten komen vraagstukken aan de orde als: Wat betekent de focus op het leren van leerlingen voor de begeleiding van de student? Welke kennis hebben we over het leren van leerlingen, aangevuld met de kennis over het leren van studenten? Hoe bevorderen we agency bij aankomende docenten wat nodig is om op actieve wijze te werken aan de ontwikkeling van een eigen professionele identiteit? Hoe werkt leren en agency bij mijzelf? Hiervoor reiken de universiteiten bronmateriaal aan en zorgen zij voor expertise. Fase 2 van november tot begin januari: Samen leren ontwikkelen De vorming van de studenten en professionalisering van docenten lopen vanuit de vijf competentiegebieden door. Het ontwerpen van een kleine lessenreeks staat in deze tweede fase centraal en wordt gekoppeld aan een Lesson study -aanpak door studenten en docenten gezamenlijk. Dit is het leren ontwerpen van een lessenreeks gericht op het leren van leerlingen vanuit een plan, do, check, act -cyclus, waarin wederzijds leren plaatsvindt door gerichte feedback op lesgeefgedrag en achterliggende kennis en opvattingen vanuit vakinhoud/vakdidactiek, pedagogiek en onderwijskunde. In deze fase wordt geleerd om dat verantwoord te doen vanuit het perspectief van leren van leerlingen en gaat het om een eerste toepassing. Deze fase eindigt met de evaluatie en bijstelling van het persoonlijk leerplan (portfolio), eveneens onderbouwd met reflecties en resultaten van ondernomen activiteiten. Voor docenten is dezelfde lesson study aan de orde. Een persoonlijk ontwikkelingsplan voor de docent is hier nu van belang. De schoolleider/teamleider is hierbij betrokken. Zeker ook als het gaat om de mogelijkheden voor het lesontwerp in de context van de schoolontwikkeling. 12

13 Fase 3 van januari tot eind april: Onderzoek en ontwerp, samenwerkend leren en innoveren Naast het geven van lessen staan in deze fase het ontwerp en onderzoek centraal. In deze fase werken studenten en docenten samen aan een op het leren van leerlingen gericht (ontwerp)onderzoek dat een bijdrage levert aan schoolinnovatie. In het ontwerpen en onderzoeken komt de innovatiebekwaamheid van de studenten tot uiting. In deze fase zijn onderzoek en ontwerp aan elkaar gekoppeld en loopt onderzoek en ontwerp van studenten en docenten parallel. In de school wordt draagvlak gecreëerd voor en medewerking verleend aan het onderzoek. De leden van de buitenkring vervullen hierbij een cruciale rol. Fase 4 van mei tot eind juni: Vervolg onderzoek en ontwerp In deze fase wordt fase 3 vervolgd. Tevens krijgt het gepersonaliseerde leren verder vorm door zowel keuzemogelijkheden voor de student voor diens verdere ontwikkeling als om vormen van gepersonaliseerd leren in praktijk te brengen. De student maakt in deze fase zijn portfolio gereed voor de eindevaluatie. Een inductieplan maakt deel uit van zijn portfolio. 4.3 De twee-daagsen Er zijn 4 atelieroverstijgende twee-daagsen gepland. Voor het studiejaar zijn deze in september, oktober/november, januari, april. De binnenkring neemt deel aan de gehele tweedaagse. De buitenkring neemt deel op specifieke momenten. Onderdelen van deze twee-daagsen worden verzorgd door experts van de betrokken lerarenopleidingen. Globale inhoud twee-daagsen: - Twee-daagse september 2016: introductie algemeen; verwachtingmanagement; introductie op het centrale thema (hoe leren leerlingen het vak); werken en leren in een PLG en werken aan je portfolio. - Twee-daagse oktober/november 2016: presentaties en uitwisseling van ervaringen; planning, organisatie en begeleiden van leeractiviteiten van leerlingen; ontwikkeling en sociaal-emotioneel welbevinden van leerlingen; ontwerpen van een lessenreeks; voorbereiding op leren via lesson study. - Twee-daagse januari 2017: presentaties en uitwisseling van ervaringen; (voortgezette) introductie op het ontwerpen en onderzoeken van op het leren en de leerling gericht onderwijs; de positie van onderzoek in de school; Ook in deze fase zal het onderzoek en ontwerp van de docent en student gelijk opgaan. De buitenkring speelt evenals in de vorige fase een belangrijke rol. - Twee-daagse april 2017: uitwisseling van ervaringen; ontwerpen en onderzoeken van onderwijs; keuzeonderwerpen. 13

14 4.4 Studiebelasting De verdeling van ects komt in grote lijnen neer op 30 ects voor praktijk en 30 ects voor vakinhoud/vakdidactiek, onderwijskunde/pedagogiek, onderzoek en ontwerp, en ontwikkelen professionele identiteit. Examinering Universitaire Lerarenopleiding Tilburg competentiegebied onderdeel studiepunten beoordeling De verdeling van studiepunten voor de drie opleidingen zijn weergegeven in onderstaande tabellen. Het persoonlijke studie- en ontwikkelingsplan van de student wordt zó opgesteld dat toegewerkt wordt naar een passende beoordeling binnen de geldende opleiding. vakinhoud / vakdidactiek onderwijskunde / pedagogiek vakdiactiek 6 tentamen algemene didactiek 6 tentamen Studenten die in ander verband (bijv. educatieve minor) de nodige kennis en ervaring hebben opgedaan, komen in aanmerking voor een navenante reductie van de studiebelasting. Deze reductie wordt verantwoord en ingebouwd in het persoon- onderzoek en ontwerp ontwerponderzoek leeronderzoek 6 6 portfolio (verslagen) lijke studie- en ontwikkelingsplan van de student. ontwikkelen professionele identiteit masterclasses / opleiden in de school 6 portfolio praktijk oriëntatiestage 12 portfolio verdiepingsstage 18 14

15 Examinering Universitaire Lerarenopleiding Eindhoven Examinering Universitaire Lerarenopleiding Nijmegen competentiegebied studiepunten beoordeling competentiegebied onderdeel studiepunten beoordeling vakinhoud / vakdidactiek 10 portfolio (proces en product) onderwijskunde / pedagogiek 10 portfolio (proces en product) onderzoek 10 rubric ontwerp 7,5 rubric praktijk 22,5 portfolio (proces en product) ontwikkelen professionele verweven in alle onderdelen identiteit vakinhoud / vakdidactiek, onderwijskunde / pedagogiek begeleidende stage 15 rubric en portfolio en ontwikkelen professionele identiteit; praktijk zelfevaluatie 1 10 rubric en portfolio ontwerp lessenreeks 5 rubric vakinhoud / vakdidactiek, onderwijskunde / pedagogiek zelfstandige stage 15 rubric en portfolio en ontwikkelen professionele identiteit; praktijk zelfevaluatie 2 5 rubric en portfolio ontwerp en onderzoek ontwerp en onderzoek 10 rubric 15

16 5 Het rooster en overige praktische zaken 5.1 Planning Net als in de reguliere opleiding wordt uitgegaan van 1 dag per week aan contacttijd. De leerateliers hebben dinsdagochtend als ateliermorgen. Het andere dagdeel kan flexibel worden geroosterd. Hierbij komt een aantal dagen van de 2-daagsen, waarbij steeds een van de twee dagen op de dinsdag wordt gepland.. Bijlage 1 geeft een gedetailleerd overzicht van de geplande bijeenkomsten 5.2 Contactpersonen/begeleiders vanuit de lerarenopleidingen en scholen zijn opgenomen in bijlage2 16

17 6 Beoordeling en kwaliteitszorg 6.1 Tussenevaluatie Fase 2 wordt afgesloten met een formele tussenevaluatie op basis van het portfolio van de student. Officieel is deze evaluatie gelijk aan het go/no go-gesprek dat in de reguliere opleiding van de lerarenopleidingen plaatsvindt. Tevens is sprake van een formatieve evaluatie gericht op de doorontwikkeling van het eigen leerplan van de student. 6.2 Beoordeling van de competentiegebieden 6.3 Examen- en opleidingscommissie De opleiding valt onder het regime van de examencommissies van de respectievelijke lerarenopleidingen. Over de opleiding wordt dan ook verantwoording afgelegd aan deze examencommissies. De cum laude-regeling en diplomering zijn conform de lerarenopleiding waar de student staat ingeschreven. De opleiders van het instituut die betrokken zijn bij de drie leerateliers en een student van elk atelier vormen tezamen de atelieroverstijgende opleidingscommissie. Deze commissie geeft zowel gevraagd als ongevraagd advies over de gezamenlijke opleiding aan de projectgroep die eindverantwoordelijk is voor de opleiding (zie: hoofdstuk 7 en bijlage 2). De beoordeling van de vijf competentiegebieden vindt plaats door de opleider van het instituut. Ieder competentiegebied wordt beoordeeld met een cijfer en een toelichting op dat cijfer. Het portfolio vormt de basis voor de beoordeling. Tevens worden in de beoordeling meegewogen: informatie afkomstig van direct betrokken praktijkbegeleiders en van peers, participatie in de PLG, deelname aan de tweedaagsen, keuze-onderwerpen. De beoordeling is afgestemd op het (individuele) leertraject van de student. Dit betekent dat het eindoordeel een zorgvuldige afweging moet zijn van alle onderdelen in dat traject. Het oordeel moet transparant en navolgbaar zijn, opdat een tweede onafhankelijke beoordelaar de kwaliteit van het beoordelingsproces kan vaststellen. 6.4 Monitoring van de pilot De pilot wordt geflankeerd door onderzoek. Gegevens zullen worden verzameld over het leerproces en de leerresultaten van alle betrokkenen om de opbrengsten van de pilot te kunnen vaststellen ten opzichte van reguliere opleidingen en om na te gaan waar in het traject verbeteringen nodig zijn. 17

18 7 Organisatie van het project Projectleider Jos Hulsker Projectgroep vanuit de universiteiten: Douwe Beijaard Jeroen Imants Marije van Amelsvoort projectgroep Vanuit de scholen/ AOS en: Marjo van IJzendoorn Thea Prinsen Corry Kocken voorbereiding adviesgroep scholen leraren opleiding Per atelier onderhoudt een van de leden van de projectgroep regelmatig contact met de leden van het atelier om de vinger aan de pols te houden, onderlinge verbindingen te leggen en als aanspreekpunt te fungeren. a b c Adviesgroep: Delianne Hoekstra, Rian Aarts, Janine Mommers, Johan van Oosterhout, Jos Hulsker, Douwe Beijaard, Jeroen Imants, Marije van Amelsvoort, Marjo van IJzendoorn, Thea Prinsen, Corry Kocken 18

19 genereren, creëren, ontwikkelen, toepassen, aanbevelen, realiseren van nieuwe ideeën

20 Bijlage 1: Planning ateliers en tweedaagsen 20

21 week datum op schoolniveau atelier tweedaagse overig Bilateraal overleg met opleiders van het instituur en projectleider 36 5 t/m 9 september Introductie studenten in de school, conform het reguliere introductieprogramma 6 september Ontmoeting opleiders instituten 9.30 uur uur OMO bureau september uur: OMO bureau Deelnemers binnenkring: studenten docenten atelier opleiders van het instituut + leden projectgroep Thema s: professionele identiteit professionele leergemeenschappen 21

22 week datum op schoolniveau atelier tweedaagse overig september: uur uur: OMO bureau Deelnemers binnenkring: studenten docenten atelier opleiders van het instituut + leden projectgroep Buitenkring sluit aan vanaf uur schoolleiders schoolopleiders Thema: benaderingen ten aanzien van leren september Betrokkenen buiten het atelier (o.a. werkplekbegeleiders) informeren Tijd: uur Plaats: Sondervick Zwijsen DNS Deelnemers: studenten docenten opleiders instituut 40 4 oktober 22

23 week datum op schoolniveau atelier tweedaagse overig oktober oktober 43 herfstvakantie oktober - 1 november uur: OMO Bureau Deelnemers 31 oktober binnenkring: studenten docenten atelier opleiders instituut + Projectteam Buitenkring: schoolleiders schoolopleiders Deelnemers 1 november binnenkring: studenten docenten atelier opleiders instituut + projectteam Thema s: evaluatie van eerste kwartiel ontwerp van lessen 23

24 week datum op schoolniveau atelier tweedaagse overig Betrokkenen buiten het atelier (o.a. werkplekbegeleiders) informeren kerstvakantie 2 24

25 week datum op schoolniveau atelier tweedaagse overig 3 16 en 17 januari uur: OMO Bureau Deelnemers binnenkring: studenten docenten atelier opleiders van het instituut + projectgroep Buitenkring: 17 januari schoolleiders schoolopleiders Thema s: evaluatie van tweede kwartiel onderzoek en ontwerp Betrokkenen buiten het atelier (o.a. werkplekbegeleiders) informeren 4 27 januari klankbordgroep uur OMO Bureau Tilburg

26 week datum op schoolniveau atelier tweedaagse overig voorjaarsvakantie en 5 april uur: OMO-Bureau Deelnemers binnenkring: studenten docenten atelier opleiders instituut + projectteam Buitenkring: 5 april schoolleiders schoolopleiders Thema s: vervolg onderzoek en ontwerp keuze thema s 26

27 week datum op schoolniveau atelier tweedaagse overig Betrokkenen buiten het atelier (o.a. werkplekbegeleiders) informeren meivakantie juni klankbordgroep uur OMO Bureau Tilburg

28 week datum op schoolniveau atelier tweedaagse overig juni 2017 Afsluitende bijeenkomst uur: OMO-bureau Deelnemers binnenkring: studenten docenten atelier opleiders instituut + projectteam Buitenkring sluit aan om uur schoolleiders schoolopleiders werkplekbegeleiders 28

29 Het leeratelier heeft als groep een (collectieve) leeropdracht. Iedere deelnemer draagt hieraan bij met optimale benutting van zijn capaciteiten. Iedere deelnemer heeft daarom ook een persoonlijke ontwikkeltaak. Vanuit het perspectief van de student is er sprake van een gepersonaliseerde leerroute. Centraal staat de persoonlijke professionele ontwikkeling van de student.

30 Bijlage 2: bemanning pilot versie

31 binnenkring buitenkring student docent opleider instituur schoolleiders schoolopleiders Wpb projectgroep Jos Hulsker ZUID-OOST ESoE Douwe Beiaard SG Were Di SG Were Di Wi / Na student ESoE Vera Trescher Annemieke Vennix Sietse Hoogenboom Gerrie van der Linden Corry Kocken Sondervickcollege Sondervickcollege BI student RDA Wi student ESoE Anouk Soomers Anne Vooren Renate Quicken Van Maerlantlyceum Van Maerlantlyceum Ne / En student RDA Natasha van Beurden Wi student ESoE Dirk van de Weijer Conny Schleipen M&O student ULT Alexia Dirksen 31

32 binnenkring buitenkring student docent opleider instituut schoolleiders school opleiders Wpb projectgroep NOORD-OOST RDA Jeroen Imants Zwijsen College Zwijsen College Gs student RDA Erik Blankensteijn Barbara Sol Hans van Oosteren Corry Kocken Hellen Janssen Ma student RDA Jan van Loon Eckart College Eckart College Fa / Ec student RDA Lea Gulikers Jean Wiertz Lea Gulikers Ma student ULT Kasia Bolder Merletcollege Merletcollege Kgs student RDA Ma student ULT Roderick Pelser xxx Manuela Specht 32

33 binnenkring buitenkring student docent opleider instituut schoolleiders schoolopleiders Wpb projectgroep MIDDEN-BRABANT ULT Marije v. Amelsvoort Marjo v. IJzendoorn 2College Cobbenhagenlyceum 2College Cobbenhagenlyceum Thea Prinsen Ec student (ULT) Henriette Damen Jan Verweij Adrienne van Pelt Vera van Tiem Marloes Vermeer Mij student (ULT) Audrey Mc Gillavry Ec / M&O student (ULT) 2College Durendael 2College Durendael Ne student (RDA) Anke van Herk Adriaan Lensvelt Kees Brok De Nieuwste School De Nieuwste School En student (RDA) Wi student (RDA) Maurice de Roij Cecile van Gorp Monique Louwman