GRAAD 11 NOVEMBER 2014 EKONOMIE V1

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "GRAAD 11 NOVEMBER 2014 EKONOMIE V1"

Transcriptie

1 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 11 NOVEMBER 2014 EKONOMIE V1 PUNTE: 150 TYD: 1½ uur *IECONA1* Hierdie vraestel bestaan uit 12 bladsye.

2 2 EKONOMIE (NOVEMBER 2014) INSTRUKSIES EN INLIGTING 1. Beantwoord VIER vrae as volg: AFDELING A: VERPLIGTEND. AFDELING B: Beantwoord enige TWEE vrae in die ANTWOORDEBOEK. AFDELING C: Beantwoord enige EEN vraag in die ANTWOORDEBOEK. 2. Skryf die vraagnommer boaan elke vraag. 3. Nommer die vrae korrek volgens die nommeringstelsel wat in die vraestel gebruik word. 4. Lees die vrae sorgvuldig en begin ELKE vraag op n NUWE bladsy. 5. Laat 2 3 reëls oop tussen onderafdelings van vrae. 6. Beantwoord vrae in volsinne en maak sekere dat die uitleg en inhoud van jou antwoord voldoen aan die kognitiewe vlakke van die vraag. 7. Skryf netjies en leesbaar. 8. Slegs die vereiste aantal vrae sal nagesien word in die volgorde waarin dit in die ANTWOORDEBOEK verskyn. 9. Jy mag ʼn nieprogrammeerbare sakrekenaar gebruik. 10. Gebruik slegs swart of blou ink.

3 (NOVEMBER 2014) EKONOMIE 3 AFDELING A (VERPLIGTEND) VRAAG Verskeie opsies word as moontlike antwoorde vir die volgende vrae gegee. Kies die mees korrekte antwoord en skryf slegs die letter (A, B of C) langs die ooreenstemmende vraagnommer ( ) in die ANTWOORDEBOEK neer, byvoorbeeld A Goedere wat gebruik word om ander finale goedere te produseer, word... goedere genoem. A B C verbruiksintermediêre vrye Die Suid-Afrikaanse arbeidsmag word gekenmerk deur... A B C geskoolde arbeid. ongeskoolde arbeid. hoogs geskoolde arbeid Suid-Afrika se LBS belastingstelsel is.... A B C regressief. proporsioneel. progressief Die... meet die persentasie ekonomiese groei van een tydperk na n ander. A B C reële ekonomiese groeikoers ekonomiese groeikoers inflasiekoers Wanneer mense vir n paar uur per dag in n familie besigheid of op n plaas werk, staan dit as... bekend. A B C onder-indiensname langdurige werkloosheid verskuilde werkloosheid Die... is die prys waarteen die Suid-Afrikaanse Reserwebank geld aan ander banke leen. A B C rentekoers repokoers wins

4 4 EKONOMIE (NOVEMBER 2014) Die... word gebruik om die lewensstandaard in n land te meet. A B C vlak van per capita inkome inflasiekoers betalingsbalans rekening Afrika-lande wat onafhanklikheid van Brittanje verkry het, is lede van die.... A Statebond B WHO C G8 (8 x 2) (16) 1.2 Kies n omskrywing uit KOLOM B wat pas by die begrip in KOLOM A. Skryf slegs die korrekte letter (A I) langs die ooreenstemmende vraagnommer ( ) in die ANTWOORDEBOEK neer, byvoorbeeld J. KOLOM A KOLOM B Natuurlike hulpbron A maatreëls deur die SARB geneem om die aanbod van geld te beïnvloed Bruto kapitaalvorming B gratis gawes uit die natuur SAOG C gebruik van goedere en dienste om behoeftes te bevredig Verkrygingsbeleid D formele en spesifieke aktiwiteite wat die vermoë van alle individue om hulle eie potensiaal te bereik, verbeter Monetêre beleid E verteenwoordig besteding op kapitaalvoorraad Verbruik F toeken van regeringstenders aan ondernemings wat aan die SEB wetgewing voldoen Menslike hulpbron ontwikkeling G hou verband met owerheid inkome Nasionalisering H bevorder volhoubare en regverdige ekonomiese groei en ekonomiese ontwikkeling in Suider-Afrika I die verkryging van ondernemings in private besit deur die regering, met of sonder vergoeding (8 x 1) (8)

5 (NOVEMBER 2014) EKONOMIE Gee EEN begrip vir elk van die volgende omskrywings. Skryf slegs die begrip langs die ooreenstemmende vraagnommer ( ) in die ANTWOORDEBOEK neer Dit toon die waarde van die finale uitset deur elk van die sektore in die ekonomie geproduseer n Statistiek wat lande in rangorde plaas volgens die vlak van menslike ontwikkeling kragtens kriteria wat lewensverwagting, geletterdheid, onderwys en lewensstandaard insluit Is goedere (of dienste) wat deur die finale verbruiker gekoop word, bv. brood of tandartsdienste n Land met n lae vlak van materiële welvaart Toon aan of die bruto nasionale inkome regverdiglik tussen die bevolking verdeel word n Groep lande wat dieselfde geldeenheid gebruik. (6 x 1) (6) TOTAAL AFDELING A: 30

6 6 EKONOMIE (NOVEMBER 2014) AFDELING B (Beantwoord enige twee vrae uit hierdie afdeling.) VRAAG 2: MAKRO-EKONOMIE Noem enge TWEE soorte kapitaal. (2 x 1) (2) Verduidelik die begrip vryemark ekonomie. (1 x 2) (2) 2.2 DATA RESPONS Bestudeer die onderstaande tabel en beantwoord die vrae wat volg. Finale verbruiksbesteding deur die regering (G) 1989/9 % van totaal 2013/14 % van totaal Onderwys 17,7 19,4 Gesondheid 8,9 11,4 Sosiale beskerming 6,3 14,9 Verdediging 12,8 3,9 Openbare orde en veiligheid 15,4 9,1 Rente 12,4 8,8 [Bron: Bereken deur die Departement van Finansies, verskeie jare] Verduidelik die betekenis van verbruiksbesteding deur die regering. (2) Identifiseer die diens waaraan die regering die meeste van die geld bestee. Gee n rede vir hierdie groot besteding in 2013/2014. (4) Verduidelik hoekom owerheidsbesteding n belangrike komponent van die totale besteding van die ekonomie is. (2 x 2) (4) 2.3 Bestudeer die grafiek en beantwoord die vrae wat volg.

7 (NOVEMBER 2014) EKONOMIE Definieer ekonomiese huur. (2) Noem TWEE markkragte wat die vlak van huur kan beïnvloed. (2) Verduidelik waarom die aanbod van grond vas is. (2) Bereken die ekonomiese huur volgens grafiek. (4) 2.4 Vergelyk eienaarskap en motivering as die ekonomiese eienskappe van sentraal beplande en gemengde ekonomiese stelsels in tabelvorm. (8) 2.5 Bespreek die ekonomiese belangrikheid van die tersiêre sektor in die ekonomie. (8) [40]

8 8 EKONOMIE (NOVEMBER 2014) VRAAG 3: EKONOMIESE STREWES Noem enige TWEE gebruike van per capita BBP. (2 x 1) (2) Wat is inkome ongelykheid? (1 x 2) (2) 3.2 DATA RESPONS Bestudeer die onderstaande uittreksel en beantwoord die vrae wat volg. SUID-AFRIKAANSE INFRASTRUKTUUR Infrastruktuur help om die sukses van vervaardiging en landbou aktiwiteite te bepaal. Investering in water, sanitasie, energie, behuising en vervoer verbeter ook die lewens en help om armoede te verlig. En nuwe inligting en kommunikasie tegnologieë van gesondheid en ander dienste bevorder die kulturele vooruitgang. [Aangepas van die internet 2014] Definieer die begrip infrastruktuur. (2) Noem EEN voorbeeld elk van n sosiale en ekonomiese infrastruktuur uit die uittreksel. (2) Aan watter soort infrastruktuur behoort die Gautrein? (2) Hoe sal beter infrastruktuur Suid-Afrika se gemeenskap bevoordeel? (4) 3.3 DATA RESPONS Bestudeer die onderstaande uittreksel en beantwoord die vrae wat volg. PRYS INFLASIE Twaalf maande hooflyn inflasie neem af tot binne die inflasieteikenkoers in Julie 2010, afwisselend in die daaropvolgende maande tot 4,5% in Februarie 2011, voordat dit styg na 5,5% in Julie In die verbruikersdienstemandjie, styg pryse in die gesondheid-, vervoer- en onderwyskategorieë en oortref die boonste limiet van die inflasieteiken in Julie [Bron: SA Jaarboek] Definieer die begrip inflasie. (2) Wat is die inflasieteiken wat die Suid-Afrikaanse Reserwebank gebruik om inflasie stabiel te hou? (2) In Julie 2011 het inflasie tot 5,5% gestyg. Watter implikasie hou dit vir die waarde van geld in? (2) Noem enige TWEE items, volgens die uittreksel, waarvan die prys hoër as die inflasieteiken was. (2 x 2) (4)

9 (NOVEMBER 2014) EKONOMIE Bespreek die redes vir ongelyke verspreiding van inkome. (8) 3.5 n Inheemse Kennisstelsel kan gesien word as iets soos n markstelsel, maar dit werk op sy eie unieke maniere. Ontleed kortliks TWEE elemente van IKS. (8) [40]

10 10 EKONOMIE (NOVEMBER 2014) VRAAG 4: MAKRO-EKONOMIE EN EKONOMIESE STREWES Noem enige TWEE soorte goedere waarop huishoudings hulle inkome bestee. (2 x 1) (2) Verduidelik ekonomiese groei. (1 x 2) (2) 4.2 Bestudeer die onderstaande uittreksel en beantwoord die vrae wat volg. STAATSBEHEERDE ONDERNEMINGS (SBOs) SBOs het meer as R105 miljard geinvesteer gedurende 2011/2012, meestal in infrastruktuur. Die NGP stel die doelwit van vyf miljoen nuwe werksgeleenthede teen Die Infrastruktuurkommissie is tot stand gebring om die sigbaarheid en samewerking van Suid-Afrika se R860 miljard se openbare investering veldtog, te verbeter. Dit sal alle sfere van die regering, verskeie nasionale departemente en SBOs insluit. Dit sal daarna streef om regulerende en befondsing beperkings op te hef, vyf-jaar projek voorkeure te stel, sekerheid te skep oor verwagte ontwikkelings en nywerheids na-draaie, die herlewing van die treinspoor infrastruktuur te ondersteun, beheer te verkry in die lewenssiklus onderhoud uitdaging en skakeling met arm en plattelandse gemeenskappe te verbeter. [Aangepas uit die SA Jaarboek] Verduidelik die betekenis van die Nuwe Groeipad (NGP)? (2) Wat is die hooffokus van die NGP? (2) Noem die rol, volgens die uittreksel, wat die Infrastruktuurkommissie speel. (2) Noem sleutel werkverskaffings- en groeisektore kragtens die NGP. (4) 4.3 DATA RESPONS Lees die onderstaande en beantwoord die vrae wat volg. DIE PROSES OM RYKDOM TE SKEP Rykdom kan oorgeërf word. Wanneer n persoon sterf, mag sy besittings oorgedra word aan iemand anders. Alhoewel, die rykdom eerstens geskep moes gewees het. [Aangepas en vertaal uit Solution for all ] Noem TWEE ander bronne van rykdom, anders as n erflating. (2)

11 (NOVEMBER 2014) EKONOMIE Verduidelik hoe individue rykdom kan skep. (4) Noem TWEE metodes wat gebruik word om die oneweredigheid van rykdom te meet. (2) Wat maak die noodsaaklik vir ryk mense om deel van n mark ekonomie te wees? (2) 4.4 Bespreek geld as n waardedraer en geld as n rekeneenheid as funksies van geld. (2 x 4) (8) 4.5 Onderskei tussen kapitaal-verbreding en kapitaal-verdieping. (2 x 4) (8) [40] TOTAAL AFDELING B: 80

12 12 EKONOMIE (NOVEMBER 2014) AFDELING C Beantwoord enige EEN vraag uit hierdie afdeling. PUNTETOEKENNING VIR OPSTELTIPE-VRAE STRUKTUUR VAN DIE OPSTEL PUNTETOEKENNING Inleiding Maks. 2 Inhoud Hoofgedeelte: Bespreek in besonderhede/in-diepte bespreking/ondersoek/bespreek krities/ontleed Maks. 26 (Analiseer)/ Vergelyk/Evalueer/Onderskei/Verduidelik/ Assesseer/Debatteer Addisionele gedeelte: Gee eie mening/bespreek krities/evalueer/ Evalueer krities/teken 'n grafiek en verduidelik/ Gebruik die gegewe grafiek en Maks 10 verduidelik/voltooi die gegewe grafiek/bereken/lei af/ Vergelyk/Verduidelik/Onderskei/ Interpreteer/Debatteer kortliks Slot Maks 2 TOTAAL 40 VRAAG 5: MAKRO-EKONOMIE Bespreek die ekonomiese belangrikheid van entrepreneurskap. (26 punte) As toevoeging, bespreek hoe die Suid-Afrikaanse regering entrepreneurskap aanmoedig. (10 punte) [40] VRAAG 6: EKONOMIESE STREWES Bespreek kenmerke van ontwikkelende lande. (26 punte) As toevoeging, verduidelik kortliks ontwikkelingstrategieë wat n land kan implementeer. (10 punte) [40] k TOTAAL AFDELING C: 40 GROOTTOTAAL: 150

13

14 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 11 NOVEMBER 2014 EKONOMIE V1 MEMORANDUM PUNTE: 150 Hierdie memorandum bestaan uit 15 bladsye.

15 2 EKONOMIE V1 (NOVEMBER 2014) AFDELING A (VERPLIGTEND) VRAAG B intermediêre B ongeskoolde arbeid C progressiewe B Ekonomiese groeikoers C verskuilde werkloosheid B repokoers A vlak van per capita inkome C Statebond (8 x 2) (16) B Gratis gawe uit die natuur E Verteenwoordig besteding op kapitaalvoorraad H Bevorder volhoubare en regverdige ekonomiese groei en ekonomiese ontwikkeling in Suider-Afrika F Toeken van regerings tenders aan ondernemings wat aan die SEB wetgewing voldoen A Maatreëls deur die SARB geneem om die aanbod van geld te beïnvloed C Gebruik van goedere en dienste om behoeftes te bevredig D Formele en spesifieke aktiwiteite wat die vermoë van alle individue om hulle eie potensiaal te bereik, verbeter I Die verkryging van ondernemings in private besit deur die regering, sonder vergoeding (8 x 1) (8) Produksiemetode Menslike ontwikkelingsindeks (MOI) Finale goedere Ontwikkelende land Inkome verdeling Monetêre Unie (6 x 1) (6) TOTAAL AFDELING A: 30

16 (NOVEMBER 2014) EKONOMIE P1 3 AFDELING B (Beantwoord enige TWEE vrae uit hierdie afdeling.) VRAAG 2: MAKRO-EKONOMIE 2.1. Noem enige TWEE soorte kapitaal Fisiese kapitaal Finansiële kapitaal Vaste kapitaal Menslike kapitaal Sosiale kapitaal Kapitaalvoorraad Bedryfskapitaal (Enige 2 x 1) (2) Markekonomie los die basiese ekonomiese probleem van wat, hoe en vir wie om te produseer hoofsaaklik op deur middel van die markmeganisme. OF Beteken dat pryse en hoeveelhede in die ekonomie beheer word deur die markkragte van vraag en aanbod. (1 x 2) (2) 2.2 DATA RESPONS Is geld wat deur die regering aan goedere en dienste, wat voordele aan die hele gemeenskap bied, bestee word. (2) Onderwys (2) Onderwys is belangrik vir vaardigheidsontwikkeling in SA om die arbeidsmag te verbeter Om jong mense lewensvaardighede en belangrike waardes te leer. (Enige 1 x 2) (2) (Enige toepaslike antwoord) Dit voorsien goedere en dienste wat beide individuele en kollektiewe behoeftes van die gemeenskap bevredig. Verskaf goedere en dienste teen laer koste en soms gratis, wat lede van die publiek help om hierdie dienste te geniet. Werkskepping deur basiese projekte soos die oprigting van paaie, damme en riolering. (Enige 2 x 2) (4)

17 4 EKONOMIE V1 (NOVEMBER 2014) 2.3 DATA RESPONS Is die vergoeding of betaling vir die gebruik van produksiefaktore wat beperk is in aanbod. (2) Vraag en aanbod. (2) Die aanbod van natuurlike hulpbronne is vas en is beperk tot dit wat die natuur aan ons voorsien Dit is beperk omdat die hulpbronne nie mensgemaak is nie Hierdie hulpbronne is skaars in verhouding tot die vraag daarvoor Die beskikbaarheid van nie-hernieubare hulpbronne kan nie verhoog word indien meer hulpbronne vereis word nie. Dit is egter moontlik om meer van die beskikbare hulpbronne uit te buit Die nadeel hiervan is dat dit dan gouer opgebruik sal word Nuwe tegnologie kan die produktiwiteit van sommige natuurlike hulpbronne verbeter (Enige 2 x 1) (2) Ekonomiese huur = R R = R (4) 2.4 Vergelyk eienaarskap en motivering as die ekonomiese eienskappe van sentraal beplande en gemengde ekonomiese stelsels in tabelvorm. Sentraal beplande Eienaarskap Produksiefaktore, behalwe arbeid is in staatsbesit. Arbeidsdienste word egter deur die staat bestuur. Daar is nie privaat besit van eiendom, grond of besigheid nie. Alle privaat eiendom is genasionaliseer. Nasionalisasie is ʼn praktyk om hierdie kenmerk te versterk. Motivering Verbruikers, ondernemings en staat word aanvaar om almal onbaatsugtig te wees, en saam te werk tot voordeel van die gemeenskap. Dit is in teenstelling met meeste ekonomiese agente in mark ekonomieë wie aanvaar word om slegs deur eiebelang gemotiveer word. (4) Gemengde ekonomie Eienaarskap Verbruikers, produsente en organisasies besit meeste van die produksiefaktore. Die staat mag ʼn beduidende gedeelte besit. In SA, besit die staat direk grond en kapitaal, deur sy ondernemings soos Transnet, Telkom, Poskantoor, Eskom, SABC en Waterraad. Motivering In die privaat sektor van die gemengde ekonomie, word aanvaar dat verbruikers en produsente deur eiebelang gemotiveer word. Die openbare sektor, word egter aanvaar om gemotiveer te word deur die noodsaaklikheid om die sosiale behoeftes van die gemeenskap te bevredig. (4) (8)

18 (NOVEMBER 2014) EKONOMIE P Bespreek die ekonomiese belangrikheid van die tersiêre sektor in die ekonomie Bydrae tot die BBP Die tersiêre sektore maak tans die grootste bydrae tot Suid-Afrika se BBP. Die bydrae het van 51% van die BBP in 1960 gestyg tot 67% in Dit toon dat ons ekonomie meer ontwikkeld raak soos wat produkte van die ander sektore in formele markte verhandel word Bydrae tot werkverskaffing en opleiding Die tersiêre sektor is die grootste werkverskaffer in die ekonomie. Dit het 71% van die arbeidsmag in 2010 in diens gehad. Dit verskaf werk aan hoogs geskoolde sowel as semi-geskoolde en ongeskoolde werkers. Geleenthede vir opleiding word verskaf deur meeste besighede in hierdie sektor, beide in staats- en privaatbesit Bydrae tot ekonomiese groei Die groei van die tersiêre sektor was meer as dié in enige van die ander sektore. Die groei in die tersiêre sektor vir die sewe jare vanaf 2003 tot 2010 was baie hoër as in die primêre en die sekondêre sektore. Oor hierdie tydperk was die tersiêre sektor die enjin van groei wat die ander sektore getrek het Bydrae tot uitvoere Lande voer dienste uit wanneer hulle dienste, aan buitelanders, verkoop, soos versekering en hawefasiliteite. Lande kan ook dienste invoer. Die groei van die tersiêre sektor was meer as in enige van die ander sektore. (Enige 4 x 2) (8) [40]

19 6 EKONOMIE V1 (NOVEMBER 2014) VRAAG 3: EKONOMIESE STREWES Vergelyk lewensstandaard. Dui lewensstandaard aan. Dui ekonomies ontwikkeling aan. (Enige 2 x 1) (2) Inkome verdeling wat in nie in verhouding tot die aantal persone in die bevolking is nie. (Enige toepaslike antwoord) (2) 3.2 DATA RESPONS Dis al die geboude fasiliteite wat nodig is vir ekonomiese ontwikkeling, bv. paaie, telefone en hospitale, ens. (2) Ekonomiese infrastruktuur vervoer, water, sanitasie, elektrisiteit, ens. Sosiale infrastruktuur gesondheid, behuising, kultuur aktiwiteite (2) Vervoer (2) Bepaal die sukses van vervaardiging en landbou-aktiwiteite. Verbeter lewens Verminder armoede Brei kulturele vooruitgang uit (Enige 2 x 2) (4) 3.3 DATA RESPONS Inflasie is aanhoudende styging in die algemene prysvlakke oor ʼn periode van tyd. (2) % tot 6% (2) Die waarde van geld is laag/het gedaal. (2) Gesondheid Vervoer Onderwys (Enige 2 x 2) (4) 3.4 Bespreek die redes vir ongelyke verspreiding van inkome. Ongelyke besit van rykdom Soos rykdom inkome genereer in die vorm van winste, rente en dividende, veroorsaak verskille in rykdom verskille in inkome. Verskille in die samestelling van huishoudings Sommige huishoudings is groot en ander is klein. Verskille in vaardighede en kwalifikasies Die met gevorderde vaardighede en kwalifikasies sal heel waarskynlik hoër inkome verdien. Diskriminasie Die inkome van sommige groep is benadeel deur diskriminasie in terme van werksgeleenthede, salaris en bevorderings geleenthede. (Slegs gelys maks. 4 punte) (4 x 2) (8)

20 (NOVEMBER 2014) EKONOMIE P Elemente van IK Die ekonomiese element Sluit in landbou-aktiwiteite, bv. lewende hawe en gewasverbouing. Mynbou bv. goud, yster en koper. Vervaardiging bv. boerdery-implemente soos ploeë, huishoudelike eetgerei, handwerk en juwele. Dienste bv. gesondheidsorg, medisyne, mediese behandeling en versorging. Die sosiale (kulturele) element Sluit in geloof en godsdienstige aktiwiteite bv. ontspanning en onderwys. Lewe volgens die beginsels van Batho-Pele (plaas mense eerste) en Letsema (bied aan om meer te doen). Die bestuur (politieke) element Sluit in die gesagstelsel bv. konings, hoofmanne en die regstelsel bv. verhore en strafmaatreëls. (2 x 4) (8) [40] VRAAG 4: MAKRO-EKONOMIE EN EKONOMIESE STREWES Duursame goedere Nie-duursame goedere Semi duursame goedere Dienste (Enige 2 x 1) (2) Ekonomiese groei is ʼn toename in die produksiekapasiteit van goedere en dienste in ʼn land oor ʼn jaar, in fisiese terme. (2) 4.2 DATA RESPONS Nuwe Groeipad is ʼn makro-ekonomiese beleid wat in 2010 bekendgestel is om armoede en werkloosheid te beveg en werkskepping te prioritiseer. (2) Is om vyf miljoen werksgeleenthede teen 2020 te skep. (2) Om die sigbaarheid en samewerking van Suid-Afrika se R860 miljard se openbare investering veldtog, te verbeter. Dit sal alle sfere van die regering, verskeie nasionale departemente en SBOs insluit. Sal daarna streef om regulerende en befondsing beperkings op te hef. Stel vyf-jaar projek voorkeure Skep sekerheid oor verwagte ontwikkelings en nywerheids nadraaie. Ondersteun die herlewing van die treinspoor infrastruktuur Verkry beheer oor die lewensiklus onderhoud uitdaging en verbeter skakeling met arm en plattelandse gemeenskappe. (Enige 1 x 2) (2)

21 8 EKONOMIE V1 (NOVEMBER 2014) Infrastruktuur Landbou- en landbouverwerking Mynbou- en mineraalverdeling Vervaardiging Toerisme en verkose dienste (Enige 2 x 2) (4) 4.3 DATA RESPONS Besparings Geskenke Waardering van bates Geluk Entrepreneurs aktiwiteite (Enige 2 x 1) (2) Individue spaar wanneer hulle hulleself daarvan weerhou om hulle hele inkome te bestee Hulle versamel rykdom wanneer hulle kontant terughou, deposito s maak, premies betaal op versekeringpolisse en beleggings maak. (4) Lorenz-kurwe Gini-koeffisiënt (2) Hulle is noodsaaklik vir ekonomiese groei en ontwikkeling. (2) 4.4 Bespreek geld as n waardedraer en geld as n rekeneenheid as funksies van geld. Geld as ʼn waardedraer Geld word welgemeen aanvaar, daar sal altyd individue, besighede en huishoudings wees wat in besit is van geld. Nadat geld ontvang word as ʼn inkome, word dit gehou en betalings word gemaak wanneer goedere en dienste gekoop word. Werkers ontvang byvoorbeeld hulle inkome een maal ʼn week of maand en spandeer dit gedurende die maand tot die volgende maand se salaris ontvang word. Besighede ontvang geld wanneer huishoudings en ander debiteure hulle rekeninge betaal. Wanneer geld gehou word, dien dit as waardedraer totdat dit gebruik word om vir goedere en dienste te betaal. Geld wat nie spandeer word nie, vorm deel van persoonlike rykdom van individue en besighede. Geld as ʼn waardedraer word ook gebruik om persoonlike rykdom te berg. (Enige 2 x 2) (4) Geld as rekeneenheid Goedere en dienste wat te koop is, het altyd ʼn prys. Prys word uitgedruk in terme van standaardgeld, byvoorbeeld in rand en sent. Wanneer iets ʼn prys het, dien geld as ʼn rekeneenheid. (Enige 2 x 2) (4)

22 (NOVEMBER 2014) EKONOMIE P Onderskei tussen kapitaal verbreding en kapitaal verdieping. Kapitaal-verbreding Gebeur wanneer die kapitaalvoorraad teen dieselfde koers as die arbeidsmark groei, wat lei tot die gemiddelde hoeveelheid kapitaal per arbeider wat dieselfde bly. Byvoorbeeld, in n span van 20 werkers is daar 10 grawe (kapitaalgoedere), wat n arbeid tot kapitaalverhouding van 2 : 1 gee. As die werkers toeneem tot 30, moet die werkgewer belê in nog 10 grawe om die arbeid tot kapitaal verhouding te behou. Die werkers kan nou hulle vorige produksievlak per werker volhou. Daar sal geen ekonomiese groei, geen verandering in die reële BBP en die reële BBP per capita wees nie en ook geen verandering in die lewensstandaard wees nie. (Enige 2 x 2) (4) Kapitaal-verdieping Gebeur wanneer die hoeveelheid kapitaal per werker toegeneem het, dit is, wanneer die koers waarteen die kapitaalvoorraad toeneem, hoër is as die koers waarteen die arbeidsmag toeneem. Byvoorbeeld, wanneer die aantal werkers toeneem van 20 na 40, moet die werkgewer belê in nog 20 grawe om n totaal van 30 grawe te verskaf. Dit verhoog die kapitaal tot arbeidverhouding van 2 : 1 (of 4 : 2) tot 4 : 3. Dit sal die span werkers toelaat om meer werk te doen en doeltreffendheid verhoog. So, kapitaal verdieping lei tot n toename in die reële ekonomiese groei wat die lewensstandaard van die bevolking sal verbeter. Dit is omdat dit lei tot n hoër reële BBP en hoër BBP per capita. (Enige 2 x 2) (4) [40] TOTAAL AFDELING B: 80

23 10 EKONOMIE V1 (NOVEMBER 2014) AFDELING C (Beantwoord enige EEN vraag uit hierdie afdeling) VRAAG 5 Bespreek die ekonomiese belangrikheid van entrepreneurskap. As toevoeging, bespreek hoe die Suid-Afrikaanse regering entrepreneurskap aanmoedig. INLEIDING n Entrepreneur is n persoon wat die risiko neem om n nuwe besigheid te begin en te finansier om die behoeftes van verbruikers te bevredig deur die ander produksiefaktore doeltreffend te kombineer om n wins te maak. (Enige toepaslike inleiding is aanvaarbaar) Maks. (2) INHOUD Belangrikheid van entrepreneurskap Entrepreneur word in klein en groot ondernemings gevind. Omdat daar soveel meer klein ondernemings is, is die bydrae van entrepreneurs in die kleiner ondernemings beduidend. Oor die wêreld heen, blyk kleiner sake ondernemings die natuurlike teelaarde te wees vir entrepreneurs. Kleiner besighede laat hulle meer vryheid toe om hulle eie innovasies toe te pas. In Suid-Afrika, begin baie entrepreneurs hulle eie mikro-besighede in die informele sektor om vir hulleself werk te verskaf. Baie van hierdie entrepreneurs in die informele sektor is werkloos, arm mense wat die sakewêreld betree, bloot om te oorleef, sonder die fondse, vaardighede en kennis om n sukses van hulle besigheid te maak. Hulle behoort erkenning te ontvang omdat hulle, hulle eie behoeftes bevredig. Lande wat n kultuur van entrepreneurskap aanmoedig, soos Japan, VSA en Europa, word gekenmerk deur ekonomiese rykdom wat weerspieël word in hulle bevolkings sê hoë per capita inkome. In lande waar n kultuur van entrepreneurskap ontbreek, soos in die voormalig Sowjetunie, lande in Oos- Europa, Afrika en selfs Suid-Afrika, is die per capita inkome baie laer. Suksesvolle entrepreneurs lewer n beduidende bydrae in die ekonomie van die gemeenskap waarin hulle sake bedryf asook tot die ekonomie van die land. Hulle bydraes is as volg: Hulle bevredig die behoeftes van verbruikers in die gemeenskap deur goedere en dienste te voorsien wat die gemeenskap vereis. Hulle verskaf werk aan inwoners van die gemeenskap. Sodoende plaas hulle inkome in die hande van werkers en verbruikers en help dit om die lewensstandaard van die werkende mense te verhoog. Hulle help dikwels om werkloosheid te verminder. Hulle dien as n mark vir die natuurlike hulpbronne of grondstowwe van die gemeenskap, so hulle verskaf inkome aan die eienaars van hierdie hulpbronne.

24 (NOVEMBER 2014) EKONOMIE P1 11 Verantwoordelike entrepreneurs toon leierskap in die verantwoordelike gebruik van skaars hulpbronne. Hulle produseer nie goedere en dienste of stel afval vry in die aarde, water of atmosfeer, wat die omgewing kan beskadig nie. Entrepreneurs maak produksie n realiteit, as gevolg van die hoë vlak van hulle strewes en motivering asook die dryfveer om goeie winste te maak. Soos wat hulle streef om hulle eie take meer doeltreffend uit te voer, help hulle om produktiwiteit te laat toeneem. Deur al hierdie aktiwiteite, lewer entrepreneurs n positiewe bydrae tot die ekonomiese groei van die gemeenskap waarbinne hulle werk asook die ekonomiese groei van die land. (Enige 13 x 2) (26) As toevoeging, bespreek hoe die Suid-Afrikaanse regering entrepreneurskap aanmoedig. As gevolg van die belangrikheid van entrepreneurskap in Suid-Afrika, het die regering sleutel-instellings geloods om Suid-Afrika se histories benadeelde entrepreneurs (vroue en jeug in besonder) te magtig om nuwe besighede op te rig. Sommige van hierdie instellings is die volgende: Die Klein ondernemings ontwikkelings-agentskap (Small Enterprise Developing Agency Seda) wat nie-finansiële hulp, soos mentor programme, sake advies, hulp met regerings tenders en ondersteuning met tegnologie aan klein ondernemings lewer. Khula Kredietvrywaring Skema (Khula Credit Indemnity Scheme) verskaf toegang tot finansiering deur verskeie skemas en mikro-krediet in plattelandse gebiede, ten einde klein ondernemings te ondersteun tot voordeel van nuwe swart entrepreneurs. Sake Vennote Bpk. (Business Partners Ltd) is n spesialis beleggingsgroep, wat spesifiek aangepaste investering, mentorskap en eiendomsbestuur dienste beskikbaar stel aan KMO s in Suid-Afrika. (5 x 2) (10) SLOT Entrepreneurs is nodig vir die ekonomiese groei van n land. Regerings waardeer en erken hulle belangrikheid. (Enige toepaslike slot is aanvaarbaar) Maks. (2) [40]

25 12 EKONOMIE V1 (NOVEMBER 2014) VRAAG 6 Bespreek die kenmerke van ontwikkelende lande. As toevoeging, verduidelik kortliks die ontwikkelingsstrategieë wat n land kan implementeer. INLEIDING Ekonomiese ontwikkeling is n proses van transformasie waartydens die inwoners van n land n hoër lewensstandaard, meer werksgeleenthede, regeringsinmenging en minder armoede ervaar. (Enige toepaslike inleiding is aanvaarbaar) Maks. (2) INHOUD 1. Lae lewensstandaard Die lewenstandaard van die meeste mense is laag. Hulle verdien lae inkome wat lei tot armoede, gebrek aan behuising. Die lae lewenstandaard word gemanifesteer in: (a) (b) (c) Armoede n Groot aantal mense lewe onder die armoedelyn. Armoede word gekenmerk deur onvoldoende behuising, swak gesondheid, beperkte onderwys, hoë kindermortaliteit, werkloosheid en n gevolg van wanhoop. n Huishouding wat in armoede lewe, het nie genoeg inkome om sy behoeftes te bevredig nie. Swak gesondheidstoestande Mense ly aan wanvoeding en siektes. Hierdie lande het nie genoeg voedsel nie. Hulle is afhanklik van hulp van ontwikkelde lande. Gebrek aan onderwys Die vlak van onderwys en opleiding is baie laag. Daarom ervaar hulle lae produktiwiteit en lae inkome. Onderwys is noodsaaklik om ontwikkelende lande te verlos uit die siklus van armoede. 2. Lae vlakke van produksie Produktiwiteit per capita is baie laag. Die rede hiervoor is die swak gesondheid, swak onderwys en opleiding. Daar is n gebrek aan kapitaal om masjinerie en toerusting te koop en om menslike hulpbronne te ontwikkel. 3. Hoë vlakke van werkloosheid en onder indiensname Die meerderheid van mense is werkloos of onder indien geneem. Dit is omdat daar min nywerhede is. Dit lei tot lae inkome en ʼn lae lewensstandaard.

26 (NOVEMBER 2014) EKONOMIE P Hoë bevolkingsgroeikoers Hulle het n baie hoë bevolkings groeikoers. Die aantal kinders onder 15 jaar maak gewoonlik omtrent 40% van die bevolking uit. Elke gesin het n groot aantal afhanklikes. 5. Hoë afhanklikheid van primêre sektor Hulle het gebrekkige ekonomiese strukture. Hulle is meestal afhanklik van die landbousektor. Dit is omdat daar geen vervaardigingsondernemings is nie. Hulle maak ook staat op die uitvoer van primêre produkte soos basiese voedsel en grondstowwe. Inruil, voer hulle klaarprodukte in wat met hulle materiaal vervaardig is. Hulle voer grondstowwe uit teen lae pryse en voer die klaarprodukte in teen hoë pryse. Hulle het groot buitelandse skuld as gevolg van die gebrek aan kapitaal. Hulle vind dit moeilik om die lenings of die rente terug te betaal. 6. Gebrekkige infrastruktuur Ontwikkelende lande het nie genoeg infrastruktuur nie. Die bietjie wat daar is, is in n slegte toestand. Hulle het slegte paaie, brûe, spoorlyne en kommunikasienetwerke. 7. Lae lewensverwagting Mense sterf op n jong ouderdom as gevolg van n gebrek aan gesondheidsdienste. Die uitbreek van MIV en Vigs het die lewensverwagting selfs verder laat afneem. (Enige 13 x 2) (26) ADDISIONELE GEDEELTE (Indien slegs genoem, maks. 7 punte) 1. Die groei georiënteerde ontwikkelingsbenadering Hierdie benadering beskou die kwaliteit van die produksiefaktore en hoe hulle aangewend word as belangrike elemente ter ondersteuning van groeistrategieë. Natuurlike hulpbronne Hulle aanbod is beperk en kan nie vermeerder word nie, maar produksie van die grond kan verhoog word deur boerderymetodes te verbeter, kunsmis te gebruik, ens. Ontwikkelende lande behoort sekondêre nywerhede op te rig om primêre grondstowwe te verwerk en finale goedere produseer. Hulle moet nie net grondstof hulpbronne in n onverwerkte vorm uitvoer nie.

27 14 EKONOMIE V1 (NOVEMBER 2014) Arbeid (menslike hulpbronne) - Lande kan dit op baie maniere verbeter. Onderwys en opleiding sal die algemene vaardigheidsvlakke in n land verhoog. Gesondheidsorg behoort verbeter te word om te verseker dat die arbeidsmag gesond, energiek en meer produktief kan wees. Bevolkingsgroei moet bestuur word deur gesinsbeplanningsprogramme sodat die bevolking ondersteun kan word deur sy natuurlike hulpbronne en armoede kan beveg. Kapitaal Kapitaalvorming is noodsaaklik vir die ekonomie om te ontwikkel. Verkryging van kapitaal is n belangrike bestanddeel vir groei. As kapitaal doeltreffend toegeken word, sal ekonomiese groei toeneem. Die regering behoort fisiese infrastruktuur te voorsien waar die mark misluk om dit te doen. Entrepreneurskap n Gees van entrepreneurskap en programme moet ontwikkel word om mense aan te moedig om risiko s te neem, nuwe besighede te open en produktief te wees. 2. Die basiese behoefte ontwikkelingsbenadering In teenstelling met die groei-georiënteerde benadering, beskou die basiese behoeftes teorie, ontwikkeling as n funksie om basiese menslike behoeftes te bevredig, soos voedsel, water, skuiling en klere. Dit streef daarna om die armes te ondersteun, massa ontneming te verlaag en elkeen die geleentheid te bied om n vol lewe te leef. Dit fokus op die verskaffing van goedere en dienste wat ontneem word van bevolkingsgroepe. 3. n Gedeelde benadering Dit is n kombinasie van die groei-georiënteerde benadering en die basiese behoeftes teorie. Ontwikkeling as n funksie om basiese menslike behoeftes te bevredig benadering. Hierdie teorie glo dat ekonomiese ontwikkeling benodig n hoë ekonomiese groeistrategie, terwyl dit terselfdertyd fokus op basiese dienste en inmenging om die armes by te staan. Die ontwikkeling strategie wat die land volg om die inkome van die armes te verhoog kan nie permanent op oordragte gebaseer word nie. Dit behoort gebaseer te word op die skepping van langtermyn geleenthede vir mense om op hulle eie n ordentlike bestaan te maak. (Enige 5 x 2) (10) (Indien slegs genoem, maks. 5 punte)

28 (NOVEMBER 2014) EKONOMIE P1 15 SLOT Alhoewel sekere gemeenskaplike kenmerke geïdentifiseer kan word, bestaan daar beduidende verskille tussen ontwikkelende lande. In die kategorie van ontwikkelende lande, verskil die vlak van ontwikkeling, bv. n ontwikkelende land soos Brasilië het n baie meer gevorderde ekonomie as die van Somalië. (Enige toepaslike slot is aanvaarbaar.) Maks. (2) [40] TOTAAL AFDELING C: 80 GROOTTOTAAL: 150

GRAAD 11 NOVEMBER 2013 EKONOMIE V1 (MAKRO-EKONOMIE)

GRAAD 11 NOVEMBER 2013 EKONOMIE V1 (MAKRO-EKONOMIE) NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 11 NOVEMBER 2013 EKONOMIE V1 (MAKRO-EKONOMIE) PUNTE: 150 TYD: 1½ uur Hierdie vraestel bestaan uit 10 bladsye. 2 EKONOMIE V1 (NOVEMBER 2013) INSTRUKSIES EN INLIGTING 1.

Nadere informatie

Afdeling A: Ekonomiese stelsels

Afdeling A: Ekonomiese stelsels Ekonomiese- en Bestuurswetenskappe Vraestel 13 Graad 8 Totaal: 65 Ekonomiese stelsels Ekonomiese probleme Invoere/Uitvoere Afdeling A: Ekonomiese stelsels 1. Wat is 'n ekonomiese stelsel? (4) 2. Verduidelik

Nadere informatie

GRAAD 11 NOVEMBER 2013 EKONOMIE V2

GRAAD 11 NOVEMBER 2013 EKONOMIE V2 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 11 NOVEMBER 2013 EKONOMIE V2 PUNTE: 150 TYD: 1½ uur Hierdie vraestel bestaan uit 9 bladsye. 2 EKONOMIE V2 (NOVEMBER 2013) INSTRUKSIES EN INLIGTING 1. Beantwoord VIER

Nadere informatie

EKONOMIE EKSAMEN INLIGTING GRAAD 11 NOVEMBER EKSAMEN. VRAESTEL 1: 14 JUNIE: 1e SESSIE. VRAESTEL 2: 18 JUNIE: 1e SESSIE

EKONOMIE EKSAMEN INLIGTING GRAAD 11 NOVEMBER EKSAMEN. VRAESTEL 1: 14 JUNIE: 1e SESSIE. VRAESTEL 2: 18 JUNIE: 1e SESSIE EKONOMIE EKSAMEN INLIGTING GRAAD 11 NOVEMBER EKSAMEN VRAESTEL 1: 14 JUNIE: 1e SESSIE VRAESTEL 2: 18 JUNIE: 1e SESSIE KLASSIFIKASIE VAN ONDERWERPE VIR DIE GRAAD 11 VRAESTELLE LEER DIE VOLGENDE: Vraestel

Nadere informatie

Sentraalbeplande stelsel

Sentraalbeplande stelsel Hoofstuk 1: Ekonomiese stelsels 1 Definisie van die konsep Ekonomiese stelsel: n Ekonomiese stelsel kan beskryf word as die manier waarop besluite geneem word oor: Hoe produksiefaktore / hulpbronne (kapitaal,

Nadere informatie

Les 14: Entrepreneurskap

Les 14: Entrepreneurskap Les 14: Entrepreneurskap Aktiwiteit Beantwoord die volgende vrae deur die regte kolom te merk Altyd Gereeld Soms Nooit A Dryfkrag en motivering 1. Ek is nie seker wat ek van die lewe dink nie. 0 1 2 3

Nadere informatie

Hoofstuk 5: Ekonomiese sektore

Hoofstuk 5: Ekonomiese sektore Hoofstuk 5: Ekonomiese e 1 Drie Ekonomiese e Die drie ekonomiese e verwys na die verskillende stadia waardeur produkte gaan van: die ontginning van die grondstof (primêre ) na die vervaardigingsproses

Nadere informatie

1. Gee TWEE voorbeelde van elk:

1. Gee TWEE voorbeelde van elk: 1. Gee TWEE voorbeelde van elk: a) Bevolking se insette. Geboortes Immigrante b) Bevolking se deursette. Natuurlike verandering Migrasie c) Bevolking se uitsette. Sterftes Emigrante 2. Wat is natuurlike

Nadere informatie

DIE ROL VAN LANDBOU IN DIE EKONOMIE DEUR DR PHILIP THEUNISSEN COMPUTUS BESTUURSBURO

DIE ROL VAN LANDBOU IN DIE EKONOMIE DEUR DR PHILIP THEUNISSEN COMPUTUS BESTUURSBURO - 1 - DIE ROL VAN LANDBOU IN DIE EKONOMIE DEUR DR PHILIP THEUNISSEN COMPUTUS BESTUURSBURO n Land se ekonomie bestaan uit drie vlakke. Die primêre sektor moet die natuurlike hulpbronne ontgin en die roumateriaal

Nadere informatie

SKOOL Eksamen - Gr 7 - EBW 3 Desember 2010

SKOOL Eksamen - Gr 7 - EBW 3 Desember 2010 SKOOL Eksamen - Gr 7 - EBW 3 Desember 2010 Les 12, 13, 14 & 16 Tyd: 120 min Totaal: 100 NAAM: Instruksies: 1. Vul eerstens jou naam en van op die vraestel in. 2. Lees jou vrae noukeurig voordat jy antwoord.

Nadere informatie

KLASTOETS GRAAD 11. LEWENSWETENSKAPPE: HOOFSTUK 12 Toets 6: Die mens se invloed op die omgewing

KLASTOETS GRAAD 11. LEWENSWETENSKAPPE: HOOFSTUK 12 Toets 6: Die mens se invloed op die omgewing KLASTOETS GRAAD 11 LEWENSWETENSKAPPE: HOOFSTUK 12 Toets 6: Die mens se invloed op die omgewing PUNTE: 50 TYD: 1 uur INSTRUKSIES EN INLIGTING 1. Beantwoord AL die vrae. 2. Nommer die antwoorde korrek volgens

Nadere informatie

ALGEMENE ONDERWYS EN OPLEIDING EKONOMIESE BESTUURSWETENSKAPPE HALFJAARLIKSE EKSAMEN JUNIE 2015 GRAAD 8

ALGEMENE ONDERWYS EN OPLEIDING EKONOMIESE BESTUURSWETENSKAPPE HALFJAARLIKSE EKSAMEN JUNIE 2015 GRAAD 8 ALGEMENE ONDERWYS EN OPLEIDING EKONOMIESE BESTUURSWETENSKAPPE HALFJAARLIKSE EKSAMEN JUNIE 2015 GRAAD 8 AANTAL BLADSYE: 9 (Beantwoord in die spasies voorsien op die vraestel) TYDSDUUR: 1 UUR PUNTE: 75 NAAM

Nadere informatie

Les 7: Uitdagings vir die Suid-Afrikaanse ekonomie

Les 7: Uitdagings vir die Suid-Afrikaanse ekonomie Les 7: Uitdagings vir die Suid-Afrikaanse ekonomie Lees die volgende stuk aandagtig deur en beantwoord die vrae: hierdie mense is woonagtig in ses lande naamlik China, Indië, die VSA, Indonesië, Brasilië

Nadere informatie

TAAK 3: BEVOLKINGSTRUKTUUR (BL )

TAAK 3: BEVOLKINGSTRUKTUUR (BL ) Monaco Mongolië TAAK 3: BEVOLKINGSTRUKTUUR (BL.158-164) VRAAG 1: WAT DUI DIE GEBOORTESYFER EN STERFTESYFER VAN N LAND VIR ONS AAN? Die geboortesyfer dui die aantal geboortes per 1000 mense per jaar aan.

Nadere informatie

EKURHULENI NOORD. DISTRIk 14 NOVEMBER Graad 8 Memorandum

EKURHULENI NOORD. DISTRIk 14 NOVEMBER Graad 8 Memorandum EKURHULENI NOORD DISTRIk 14 NOVEMBER 2017 Graad 8 Memorandum Vak : Sosiale Studies Leerdissipline : Geografie Datum : 14 November 2017 Doel : Toets kennis en interpretasie vermoë Vaardighede : Om die informasie

Nadere informatie

Afdeling A Vraag 1: Pas Kolom A by Kolom B en skryf slegs die korrekte letter neer.

Afdeling A Vraag 1: Pas Kolom A by Kolom B en skryf slegs die korrekte letter neer. Ekonomiese en Bestuurswetenskappe Graad 9 Tyd: 45 minute Totaal: 70 Afdeling A Vraag 1: Pas Kolom A by Kolom B en skryf slegs die korrekte letter neer. Kolom A Kolom B 1. Skaarsheid A Produkte soos tennisrakette

Nadere informatie

GRAAD 9 NOVEMBER 2012 EKONOMIESE- EN BESTUURSWETENSKAPPE MEMORANDUM

GRAAD 9 NOVEMBER 2012 EKONOMIESE- EN BESTUURSWETENSKAPPE MEMORANDUM Province of the EASTERN CAPE EDUCATION SENIOR FASE GRAAD 9 NOVEMBER 2012 EKONOMIESE- EN BESTUURSWETENSKAPPE MEMORANDUM PUNTE: 100 Hierdie memorandum bestaan uit 6 bladsye. 2 EKONOMIESE- EN BESTUURSWETENSKAPPE

Nadere informatie

Pretoria-Noord Hoёrskool Geografie GRAAD 9 Junie eksamen

Pretoria-Noord Hoёrskool Geografie GRAAD 9 Junie eksamen Eksaminator: Me. Y. Kruger Moderator: Me. L. Kok Pretoria-Noord Hoёrskool Geografie GRAAD 9 Junie eksamen TYD = 1½ UUR TOTAAL = AFDELING A Ontwikkelingsvraagstukke Beantwoord alle vrae op foliopapier Vraag

Nadere informatie

EKONOMIE VRAESTEL 1/2 GRAAD 12 JUNIE-EKSAMEN

EKONOMIE VRAESTEL 1/2 GRAAD 12 JUNIE-EKSAMEN EKONOMIE VRAESTEL 1/2 GRAAD 12 JUNIE-EKSAMEN 2014 TOTAAL: 150 TYD: 1½ UUR HIERDIE VRAESTEL BESTAAN UIT 8 BLADSYE Bladsy 1 van 8 EKONOMIE VRAESTEL 1/2 GRAAD 12 JUNIE-EKSAMEN 2014 INSTRUKSIES: 1. Hierdie

Nadere informatie

GRAAD 11 NOVEMBER 2012 EKONOMIE

GRAAD 11 NOVEMBER 2012 EKONOMIE Province of the EASTERN CAPE EDUCATION NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 11 NOVEMBER 2012 EKONOMIE PUNTE: 300 TYD: 3 uur *ECONA* Hierdie vraestel bestaan uit 16 bladsye. 2 EKONOMIE (NOVEMBER 2012) INSTRUKSIES

Nadere informatie

Geboorte- en sterftesyfers is vername maatstawwe om bevolkings te beskryf. ie geboortesyfer dui die aantal geboortes per duisend mense per jaar aan.

Geboorte- en sterftesyfers is vername maatstawwe om bevolkings te beskryf. ie geboortesyfer dui die aantal geboortes per duisend mense per jaar aan. BEVOLKINGSTRUKTUUR Maatstawwe waarmee 'n bevolking beskryf word: Geboorte- en sterftesyfers is vername maatstawwe om bevolkings te beskryf. ie geboortesyfer dui die aantal geboortes per duisend mense per

Nadere informatie

GRAAD 11 NOVEMBER 2013 WISKUNDE V1

GRAAD 11 NOVEMBER 2013 WISKUNDE V1 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 11 NOVEMBER 2013 WISKUNDE V1 PUNTE: 150 TYD: 3 uur Hierdie vraestel bestaan uit 9 bladsye. 2 WISKUNDE V1 (NOVEMBER 2013) INSTRUKSIES EN INLIGTING Lees sorgvuldig deur

Nadere informatie

GRAAD 11 ONTWERP EERSTE VRAESTEL (TEORIE) NOVEMBER 2009

GRAAD 11 ONTWERP EERSTE VRAESTEL (TEORIE) NOVEMBER 2009 Province of the EASTERN CAPE EDUCATION NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 11 ONTWERP EERSTE VRAESTEL (TEORIE) NOVEMBER 2009 PUNTE: 150 TYD: 3 uur Hierdie vraestel bestaan uit 10 bladsye. 2 ONTWERP EERSTE

Nadere informatie

GRAAD 12 SEPTEMBER 2012 WISKUNDE V1

GRAAD 12 SEPTEMBER 2012 WISKUNDE V1 Province of the EASTERN CAPE EDUCATION NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 SEPTEMBER 2012 WISKUNDE V1 PUNTE: 150 TYD: 3 uur *MATHA1* Hierdie vraestel bestaan uit 8 bladsye, 3 diagramvelle en ʼn inligtingsblad.

Nadere informatie

GRAAD 11 NOVEMBER 2012 GESKIEDENIS V1

GRAAD 11 NOVEMBER 2012 GESKIEDENIS V1 Province of the EASTERN CAPE EDUCATION NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 11 NOVEMBER 2012 GESKIEDENIS V1 PUNTE: 150 TYD: 3 uur *HISTA1* Hierdie vraestel bestaan uit 8 bladsye en ʼn addendum van 6 bladsye.

Nadere informatie

Prysvorming deur vraag en aanbod

Prysvorming deur vraag en aanbod OpenStax-CNX module: m25226 1 Prysvorming deur vraag en aanbod Siyavula Uploaders This work is produced by OpenStax-CNX and licensed under the Creative Commons Attribution License 3.0 1 EKONOMIESE EN BESTUURSWETENSKAPPE

Nadere informatie

EBW GRAAD 7. Sê of die volgende stellings waar of onwaar is. (7)

EBW GRAAD 7. Sê of die volgende stellings waar of onwaar is. (7) EBW GRAAD 7 VRAAG 1 Sê of die volgende stellings waar of onwaar is. (7) 1.1 Die bestuur van ons alledaagse lewe het oneindig baie opsies waarvan ons moet kennis nee, 1.2 Net sekere behoeftes word deur

Nadere informatie

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 GRAAD 12 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 AFRIKAANS TWEEDE ADDISIONELE TAAL V2 NOVEMBER 2016 PUNTE: 80 TYD: 2 uur Hierdie vraestel bestaan uit 11 bladsye. Afrikaans Tweede Addisionele Taal/V2 2 DBE/November

Nadere informatie

KLASTOETS GRAAD 11. LEWENSWETENSKAPPE: HOOFSTUK 13 EN 14 Toets 7: Verandering van ons omgewing en pas ons omgewing op

KLASTOETS GRAAD 11. LEWENSWETENSKAPPE: HOOFSTUK 13 EN 14 Toets 7: Verandering van ons omgewing en pas ons omgewing op KLASTOETS GRAAD 11 LEWENSWETENSKAPPE: HOOFSTUK 13 EN 14 Toets 7: Verandering van ons omgewing en pas ons omgewing op PUNTE: 40 TYD: 1 uur INSTRUKSIES EN INLIGTING 1. Beantwoord AL die vrae. 2. Nommer die

Nadere informatie

GRAAD 11 NOVEMBER 2013 EKONOMIE V1 MEMORANDUM

GRAAD 11 NOVEMBER 2013 EKONOMIE V1 MEMORANDUM NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 11 NOVEMBER 2013 EKONOMIE V1 MEMORANDUM PUNTE: 150 Hierdie memorandum bestaan uit 14 bladsye. 2 EKONOMIE V1 (NOVEMBER 2013) AFDELING A VRAAG 1 1.1 1.1.1 B entrepreneur

Nadere informatie

HOËRSKOOL ALBERTON BESIGHEIDSTUDIES : GRAAD 12

HOËRSKOOL ALBERTON BESIGHEIDSTUDIES : GRAAD 12 HOËRSKOOL ALBERTON BESIGHEIDSTUDIES : GRAAD 12 EERSTE KWARTAAL : 2015 DERDE SESSIE 13 MAART 2015 EKSAMINATOR: ME M SCHOEMAN TOTAAL: 100 MODERATOR: ME R PRETORIUS TYD: 1 UUR INSTRUKSIES LW: 1. Skryf netjies

Nadere informatie

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 11

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 11 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 11 WISKUNDE V1 NOVEMBER 01 PUNTE: 150 TYD: uur Hierdie vraestel bestaan uit 8 bladsye. Wiskunde/V1 DBE/November 01 INSTRUKSIES EN INLIGTING Lees die volgende instruksies

Nadere informatie

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL V3 NOVEMBER 2011 PUNTE: 100 TYD: 2½ uur Hierdie vraestel bestaan uit 10 bladsye. Afrikaans Eerste Addisionele Taal/V3 2 DBE/November

Nadere informatie

Dit is 'n staafgrafiek wat vertikaal rangskik is. Dit toon die verspreiding van 'n bevolking volgens ouderdom en geslag. Gewoonlik is die jonger

Dit is 'n staafgrafiek wat vertikaal rangskik is. Dit toon die verspreiding van 'n bevolking volgens ouderdom en geslag. Gewoonlik is die jonger Dit is 'n staafgrafiek wat vertikaal rangskik is. Dit toon die verspreiding van 'n bevolking volgens ouderdom en geslag. Gewoonlik is die jonger ouderdomme aan die onderkant van die grafiek. Data oor mans

Nadere informatie

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 11

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 11 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 11 WISKUNDE V1 NOVEMBER 016 PUNTE: 150 TYD: 3 uur Hierdie vraestel bestaan uit 9 bladsye. Wiskunde/V1 DBE/November 016 INSTRUKSIES EN INLIGTING Lees die volgende instruksies

Nadere informatie

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 10

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 10 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 10 TEGNIESE WISKUNDE V1 MODEL 2016 PUNTE: 100 TYD: 2 uur Hierdie vraestel bestaan uit 7 bladsye en 1 diagramvel. Tegniese Wiskunde/V1 2 DBE/2016 INSTRUKSIES EN INLIGTING

Nadere informatie

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 10

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 10 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 10 WISKUNDE V1 NOVEMBER 2015 PUNTE: 100 TYD: 2 uur Hierdie vraestel bestaan uit 7 bladsye. Wiskunde/V1 2 DBE/November 2015 INSTRUKSIES EN INLIGTING Lees die volgende

Nadere informatie

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 GRAAD 12 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 AFRIKAANS TWEEDE ADDISIONELE TAAL V2 NOVEMBER 2017 PUNTE: 80 TYD: 2 uur Hierdie vraestel bestaan uit 11 bladsye. Afrikaans Tweede Addisionele Taal/V2 2 DBE/November

Nadere informatie

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 10

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 10 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 10 RELIGIESTUDIES MODELVRAESTEL - 2006 PUNTE: 300 TYD: 3 uur Hierdie vraestel bestaan uit 7 bladsye. 2 INSTRUCTIONS AND INFORMATION 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Hierdie vraestel

Nadere informatie

HOËRSKOOL FLORIDA GEOGRAFIE GRAAD 11

HOËRSKOOL FLORIDA GEOGRAFIE GRAAD 11 HOËRSKOOL FLORIDA GEOGRAFIE GRAAD 11 EKSAMINATRISE: MODERATRISE : DATUM : TYD : TOTAAL: ME CJ VAN STADEN ME B JONES SIEKTETOETS SEPT 50 MINUTE 60 PUNTE LEERUITKOMSTE GEDEK: INSTRUKSIES LU 1 AS 2, 3, 4,

Nadere informatie

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 GRAAD 12 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 AFRIKAANS TWEEDE ADDISIONELE TAAL V2 FEBRUARIE/MAART 2012 PUNTE: 80 TYD: 2 uur Hierdie vraestel bestaan uit 10 bladsye. Afrikaans Tweede Addisionele Taal/V2

Nadere informatie

ALGEMENE ONDERWYS OPLEIDING

ALGEMENE ONDERWYS OPLEIDING ALGEMENE ONDERWYS OPLEIDING LEWENSVAARDIGHEDE JAAREIND-EKSAMEN GRAAD 5 NOVEMBER 2014 AANTAL BLADYE: 7 PUNTE: 30 TYDSDUUR: 1 UUR Naam van Leerling Naam van Skool Naam van Kring Naam van Distrik Datum Instruksies

Nadere informatie

GRAAD 11 WISKUNDE DERDE VRAESTEL NOVEMBER 2009

GRAAD 11 WISKUNDE DERDE VRAESTEL NOVEMBER 2009 Province of the EASTERN CAPE EDUCATION NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 11 WISKUNDE DERDE VRAESTEL NOVEMBER 2009 PUNTE: 100 TYD: 2 uur Hierdie vraestel bestaan uit 9 bladsye, diagramvel en formuleblad.

Nadere informatie

Finansiële Wiskunde ENKELVOUDIGE RENTE

Finansiële Wiskunde ENKELVOUDIGE RENTE Finansiële Wiskunde ENKELVOUDIGE RENTE Rente word slegs op die bedrag geld wat belê word, betaal. Die bedrag word ook die kapitaal of die aanvangsbedrag genoem. In die geval van n lening word rente gevra

Nadere informatie

GRAAD 11 NOVEMBER 2017 AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL V3

GRAAD 11 NOVEMBER 2017 AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL V3 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 11 NOVEMBER 2017 AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL V3 PUNTE: 100 TYD: 3 uur Hierdie vraestel bestaan uit 6 bladsye. 2 AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL V3 (EC/NOVEMBER

Nadere informatie

ARBEIDSWETGEWING NUUSBRIEWE

ARBEIDSWETGEWING NUUSBRIEWE ARBEIDSWETGEWING NUUSBRIEWE ARBEIDSVERHOUDINGE (I) WET OP ARBEIDSVERHOUDINGE No. 66 van 1995 (soos gewysig) - Vakbonde 22/27 Hierdie nuusbrief handel oor vakbonde en is in n Vraag en Antwoord formaat.

Nadere informatie

GRAAD 11 NOVEMBER 2013 EKONOMIE V2 MEMORANDUM

GRAAD 11 NOVEMBER 2013 EKONOMIE V2 MEMORANDUM NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 11 NOVEMBER 2013 EKONOMIE V2 MEMORANDUM PUNTE: 150 Hierdie memorandum bestaan uit 12 bladsye. 2 EKONOMIE V2 (NOVEMBER 2013) AFDELING A (Verpligtend) VRAAG 1 1.1 1.1.1

Nadere informatie

Wiskunde Vraestel 1 Vrae Wiskunde Vraestel 1: Vrae. Kopiereg voorbehou

Wiskunde Vraestel 1 Vrae Wiskunde Vraestel 1: Vrae. Kopiereg voorbehou Wiskunde Vraestel 1: Vrae 1 Vraag 1 1.1 Los die volgende op vir x, korrek tot twee desimale plekke waar nodig. 1.1.1 x ( x + 5) = 1.1. 1.1. x < 0 x + 1. 1..1 Los gelyktydig op vir x en y as x y = 1 en

Nadere informatie

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 10

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 10 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 10 WISKUNDE V1 MODELVRAESTEL - 2006 PUNTE: 100 TYD: 2 uur Hierdie vraestel bestaan uit 7 bladsye. Kopiereg voorbehou Blaai om asseblief INSTRUKSIES EN INLIGTING 2 Lees

Nadere informatie

Ignition Munt en Die Ignition Netwerk Ontwerp vir Waarde, Volhoubaarheid, en Groei

Ignition Munt en Die Ignition Netwerk Ontwerp vir Waarde, Volhoubaarheid, en Groei Ignition Munt en Die Ignition Netwerk Ontwerp vir Waarde, Volhoubaarheid, en Groei Hier is meer by https://ignitioncoin.org - die Ignition Coin Projek :: Inleiding :: Die Ignition Netwerk en sy netwerk

Nadere informatie

GRAAD 11 NOVEMBER 2013 WISKUNDIGE GELETTERDHEID V2

GRAAD 11 NOVEMBER 2013 WISKUNDIGE GELETTERDHEID V2 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 11 NOVEMBER 2013 WISKUNDIGE GELETTERDHEID V2 PUNTE: 100 TYD: 2 uur Hierdie vraestel bestaan uit 8 bladsye. 2 WISKUNDIGE GELETTERDHEID V2 (NOVEMBER 2013) INSTRUKSIES EN

Nadere informatie

WISKUNDE SKOOL GEBASEERDE ASSESSERING VOORBEELDE

WISKUNDE SKOOL GEBASEERDE ASSESSERING VOORBEELDE WISKUNDE SKOOLGEBASEERDE ASSESSERING VOORBEELDE KABV GRAAD 12 LEERDERGIDS i WISKUNDE SKOOLGEBASEERDE ASSESSERING VOORBEELDE KABV GRAAD 12 LEERDERGIDS 1 INHOUD Inleiding...3 1. Werkstuk...4 Rye en reekse

Nadere informatie

KLASTOETS GRAAD 11. LEWENSWETENSKAPPE: HOOFSTUK 10 EN 11 Toets 5: Diversiteit van diere in Suid-Afrika en biogeografie

KLASTOETS GRAAD 11. LEWENSWETENSKAPPE: HOOFSTUK 10 EN 11 Toets 5: Diversiteit van diere in Suid-Afrika en biogeografie KLASTOETS GRAAD 11 LEWENSWETENSKAPPE: HOOFSTUK 10 EN 11 Toets 5: Diversiteit van diere in Suid-Afrika en biogeografie PUNTE: 40 TYD: 1 uur INSTRUKSIES EN INLIGTING 1. Beantwoord AL die vrae. 2. Nommer

Nadere informatie

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 AFRIKAANS TWEEDE ADDISIONELE TAAL V2 FEBRUARIE/MAART 2014

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 AFRIKAANS TWEEDE ADDISIONELE TAAL V2 FEBRUARIE/MAART 2014 GRAAD 12 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 AFRIKAANS TWEEDE ADDISIONELE TAAL V2 FEBRUARIE/MAART 2014 PUNTE: 80 TYD: 2 uur Hierdie vraestel bestaan uit 10 bladsye. Afrikaans Tweede Addisionele Taal/V2

Nadere informatie

VLEISINVOERE VANAF NAMIBIË GERHARD SCHUTTE OOS-KAAP RPO JAARVERGADERING 20 MEI 2015

VLEISINVOERE VANAF NAMIBIË GERHARD SCHUTTE OOS-KAAP RPO JAARVERGADERING 20 MEI 2015 VLEISINVOERE VANAF NAMIBIË GERHARD SCHUTTE OOS-KAAP RPO JAARVERGADERING 20 MEI 2015 1 FUNKSIES ONDER PRODUKSIE-ONTWIKKELING INVOER - MONITERING 2 FUNKSIES ONDER PRODUKSIE-ONTWIKKELING INVOER - MONITERING

Nadere informatie

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 AFRIKAANS TWEEDE ADDISIONELE TAAL V2 FEBRUARIE/MAART 2011

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 AFRIKAANS TWEEDE ADDISIONELE TAAL V2 FEBRUARIE/MAART 2011 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 AFRIKAANS TWEEDE ADDISIONELE TAAL V2 FEBRUARIE/MAART 2011 PUNTE: 80 TYD: 2 uur Hierdie vraestel bestaan uit 10 bladsye. Afrikaans Tweede Addisionele Taal/V2 2 DBE/Feb.

Nadere informatie

Les 11: Tegnologie in die sake-omgewing

Les 11: Tegnologie in die sake-omgewing Les 11: Tegnologie in die sake-omgewing Aktiwiteit Groot handelsbanke soos Absa, Standard Bank en Nedbank bied verskeie nuwe dienste aan hulle kliënte. Kliënte hoef nie meer soos in die verlede die bank

Nadere informatie

GRAAD 5 NATUURWETENSKAPPE KWARTAAL 1. Tyd: 1 uur FORMELE ASSESSERING Totaal: 40 punte. Naam en Van Datum INSTRUKSIES VRAAG 1

GRAAD 5 NATUURWETENSKAPPE KWARTAAL 1. Tyd: 1 uur FORMELE ASSESSERING Totaal: 40 punte. Naam en Van Datum INSTRUKSIES VRAAG 1 GRAAD 5 NATUURWETENSKAPPE KWARTAAL 1 Tyd: 1 uur FORMELE ASSESSERING Totaal: 40 punte Naam en Van Datum INSTRUKSIES 1. Lees alle vrae deeglik deur voordat jy dit beantwood. 2. Alle vrae moet in n netjiese

Nadere informatie

ALGEMENE ONDERWYS EN OPLEIDING SOSIALE WETENSKAPPE

ALGEMENE ONDERWYS EN OPLEIDING SOSIALE WETENSKAPPE ALGEMENE ONDERWYS EN OPLEIDING SOSIALE WETENSKAPPE FINAL DRAFT GESKIEDENIS VRAESTEL 2 EIND JAAR EKSAMEN NOVEMBER 2015 GRAAD 5 PUNTE: 30 TYDSDUUR: 1 UUR NAAM EN VAN: NAAM VAN SKOOL: INSTRUKSIES Beantwoord

Nadere informatie

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL V3 FEBRUARIE/MAART 2011

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL V3 FEBRUARIE/MAART 2011 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL V3 FEBRUARIE/MAART 2011 PUNTE: 100 TYD: 2½ uur Hierdie vraestel bestaan uit 10 bladsye. Afrikaans Eerste Addisionele Taal/V3 2 INSTRUKSIES

Nadere informatie

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL V3 NOVEMBER 2012 PUNTE: 100 TYD: 2½ uur Hierdie vraestel bestaan uit 11 bladsye. Afrikaans Eerste Addisionele Taal/V3 2 DBE/November

Nadere informatie

MAKRO-EKONOMIESE IMPAK VAN DIE WYNBEDRYF OP DIE WES-KAAP

MAKRO-EKONOMIESE IMPAK VAN DIE WYNBEDRYF OP DIE WES-KAAP MAKRO-EKONOMIESE IMPAK VAN DIE WYNBEDRYF OP DIE WES-KAAP OPSOMMING STUDIE GEDOEN DEUR CONNINGARTH CONSULTANTS VIR SAWIS (SUID- AFRIKAANSE WYNBEDRYF-INLIGTING EN STELSELS) 1 ONLANGSE ONTWIKKELINGE Totstandkoming

Nadere informatie

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 AFRIKAANS TWEEDE ADDISIONELE TAAL V2 NOVEMBER 2012

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 AFRIKAANS TWEEDE ADDISIONELE TAAL V2 NOVEMBER 2012 GRAAD 12 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 AFRIKAANS TWEEDE ADDISIONELE TAAL V2 NOVEMBER 2012 PUNTE: 80 TYD: 2 uur Hierdie vraestel bestaan uit 10 bladsye. Afrikaans Tweede Addisionele Taal/V2 2 DBE/November

Nadere informatie

ALGEMENE ONDERWYS EN OPLEIDING SOSIALE WETENSKAPPE FINAL DRAF

ALGEMENE ONDERWYS EN OPLEIDING SOSIALE WETENSKAPPE FINAL DRAF ALGEMENE ONDERWYS EN OPLEIDING SOSIALE WETENSKAPPE FINAL DRAF GEOGRAFIE VRAESTEL 1 EIND JAAR EKSAMEN NOVEMBER 2015 GRAAD 6 PUNTE: 40 TYDSDUUR: 1 UUR NAAM EN VAN: NAAM VAN SKOOL: INSTRUKSIES Beantwoord

Nadere informatie

EKURHULENI-NOORD DISTRIK

EKURHULENI-NOORD DISTRIK EKURHULENI-NOORD DISTRIK LEWENSORIëNTERING GRAAD 11 FINALE EKSAMEN 2017 PUNTE: 80 TYD: 1½ URE INSTRUKSIES: 1. Lees al die instruksies noukeurig en beantwoord die vrae. 2. Beantwoord die vrae soos volg:

Nadere informatie

SENIORSERTIFIKAAT-EKSAMEN

SENIORSERTIFIKAAT-EKSAMEN SENIORSERTIFIKT-EKSMEN EKONOMIE V1 2015 PUNTE: 150 TYD: 1½ uur Hierdie vraestel bestaan uit 12 bladsye. Ekonomie/V1 2 DE/2015 INSTRUKSIES EN INLIGTING 1. eantwoord VIER vrae soos volg in die NTWOORDEOEK:

Nadere informatie

NOVEMBER 2008 ONTWERP EERSTE VRAESTEL (TEORIE)

NOVEMBER 2008 ONTWERP EERSTE VRAESTEL (TEORIE) DSGN ISEBE LEMFUNDO LEMPUMA KOLONI EASTERN CAPE EDUCATION DEPARTMENT OOS-KAAP ONDERWYSDEPARTEMENT IIMVIWO ZEBANGA LESHUMI ELINANYE GRADE 11 EXAMINATIONS GRAAD 11-EKSAMEN NOVEMBER 2008 ONTWERP EERSTE VRAESTEL

Nadere informatie

education Departement van Onderwys MPUMALANGA PROVINSIE

education Departement van Onderwys MPUMALANGA PROVINSIE education Departement van Onderwys MPUMALANGA PROVINSIE AFRIKAANS TWEEDE ADDISIONELE TAAL V2 GRAAD 11 JUNIE 2017 LEERUITKOMS 3: SKRYF Punte:80 EN AANBIED ALGEMEEN Tyd: 2 ure Hierdie vraestel bestaan uit

Nadere informatie

GRAAD 11 NOVEMBER 2012 GESKIEDENIS V2

GRAAD 11 NOVEMBER 2012 GESKIEDENIS V2 Province of the EASTERN CAPE EDUCATION NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 11 NOVEMBER 2012 GESKIEDENIS V2 PUNTE: 150 TYD: 3 uur *HISTA2* Hierdie vraestel bestaan uit 7 bladsye en ʼn addendum van 13 bladsye.

Nadere informatie

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 RELIGIESTUDIES V1 NOVEMBER 2009 PUNTE: 150 TYD: 2 uur Hierdie vraestel bestaan uit 7 bladsye. Religiestudies/V1 2 DoE/November 2009 INSTRUKSIES EN INLIGTING 1. Hierdie

Nadere informatie

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 10

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 10 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 10 WISKUNDE VS3 NOVEMBER 2006 PUNTE: 50 TYD: 1 uur Hierdie vraestel bestaan uit 6 bladsye. Wiskunde/VS3 2 INSTRUKSIES EN INLIGTING Lees die volgende instruksies aandagtig

Nadere informatie

Nasionale Minimumloon: Wie, waar, hoekom en hoe?

Nasionale Minimumloon: Wie, waar, hoekom en hoe? Nasionale Minimumloon: Wie, waar, hoekom en hoe? Die Nasionale Minimumloon wetsontwerp, sowel as die NEDLAC ooreenkoms, blyk n groot bron van kommer te wees in die landbousektor. Hierdie dokument lig die

Nadere informatie

Toets: Tegnologie en die Ontwerpproses

Toets: Tegnologie en die Ontwerpproses 1 Afdeling A: Lees die vrae hieronder en omkring die regte opsie(s): 1. Watter van die volgende stellings is nie waar nie? (1) a) n Voordeel van tegnologie is dat diens gewoonlik verbeter word. b) n Voorbeeld

Nadere informatie

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT REKENINGKUNDE GRAAD 12 FEBRUARIE/MAART 2010 SPESIALE ANTWOORDEBOEK

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT REKENINGKUNDE GRAAD 12 FEBRUARIE/MAART 2010 SPESIALE ANTWOORDEBOEK SENTRUMNOMMER EKSAMENNOMMER NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT REKENINGKUNDE GRAAD 12 FEBRUARIE/MAART 2010 SPESIALE ANTWOORDEBOEK VRAAG PUNTE PARAAF MOD. 1 2 3 4 5 6 TOTAAL Hierdie antwoordeboek bestaan uit

Nadere informatie

Peter Dladla besit Dladla s Sokkerwinkel. Die onderneming vervaardig en versprei sokkerballe. Die finansiële jaar eindig op 30 Junie elke jaar.

Peter Dladla besit Dladla s Sokkerwinkel. Die onderneming vervaardig en versprei sokkerballe. Die finansiële jaar eindig op 30 Junie elke jaar. Vraag 1 (Vervaardigingsaspekte en Gelykbreekpunt; 20 punte, 12 minute) Peter Dladla besit Dladla s Sokkerwinkel. Die onderneming vervaardig en versprei sokkerballe. Die finansiële jaar eindig op 30 Junie

Nadere informatie

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT (NSS) GRAAD 11 HALFJAAR EKSAMEN AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL DERDE VRAESTEL (NSC11-07) D C

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT (NSS) GRAAD 11 HALFJAAR EKSAMEN AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL DERDE VRAESTEL (NSC11-07) D C AFRHIG311 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT (NSS) GRAAD 11 HALFJAAR EKSAMEN AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL DERDE VRAESTEL (NSC11-07) D10055667-7-C TYD: 14H00 16H30 TOTAAL: 100 PUNTE TYDSDUUR: 2½ UUR DATUM:

Nadere informatie

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 GESKIEDENIS V1 ADDISIONELE MODEL 2008 PUNTE: 150 TYD: 3 uur Hierdie vraestel bestaan uit 10 bladsye en 'n addendum van 12 bladsye. Geskiedenis/V1 2 DoE/Addisionele

Nadere informatie

BEVOLKINGS GEOGRAFIE

BEVOLKINGS GEOGRAFIE BEVOLKINGS GEOGRAFIE Wat is bevolkingsdigtheid? Bevolkingsdigtheid is die meting van hoeveel mense daar in 'n gebied is. Ons skryf gewoonlik digtheidsmeting as mense per vierkante. Ons bereken hierdie

Nadere informatie

Doel. Agtergrond. Bid dat... Begroting... R1,2 miljoen sal dit moontlik maak dat daar in 2011 met hierdie projek voortgegaan kan word.

Doel. Agtergrond. Bid dat... Begroting... R1,2 miljoen sal dit moontlik maak dat daar in 2011 met hierdie projek voortgegaan kan word. Bybels vir ons buurlande Afrikaanse Bybelvertalingsprojek Om Bybelgenootskappe in Botswana, Lesotho, Namibië en Swaziland te help met hul taak om Bybels te versprei. Georganiseerde Bybelwerk in hierdie

Nadere informatie

25. Ontwikkelde en ontwikkelende lande

25. Ontwikkelde en ontwikkelende lande SW Aardrykskunde 25. Ontwikkelde en ontwikkelende lande Aktiwiteite Die volgende artikels word in Afrika gemaak. Hierdie kunsartikels word vir n appel en n ei in Afrika gekoop en ten duurste in ontwikkelde

Nadere informatie

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 11

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 11 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 11 WISKUNDE V1 NOVEMBER 015 PUNTE: 150 TYD: 3 uur Hierdie vraestel bestaan uit 8 bladsye. Wiskunde/V1 DBE/November 015 INSTRUKSIES EN INLIGTING Lees die volgende instruksies

Nadere informatie

GRAAD 11 NOVEMBER 2016 WISKUNDE V1

GRAAD 11 NOVEMBER 2016 WISKUNDE V1 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 11 NOVEMBER 2016 WISKUNDE V1 PUNTE: 150 TYD: 3 uur *Iwis1* Hierdie vraestel bestaan uit 6 bladsye. 2 WISKUNDE V1 (EC/NOVEMBER 2016) INSTRUKSIES EN INLIGTING Lees die

Nadere informatie

Kliënte kommunikasie - Begroting 2016

Kliënte kommunikasie - Begroting 2016 Kliënte kommunikasie - Begroting 2016 Die 2016 Begroting is uiteindelik verby en die spekulasie oor wat dit sou behels het nou plek gemaak vir besprekings oor of dit genoeg gaan wees. In die geheel gesien

Nadere informatie

VRAESTEL 1/2 GRAAD 12 JUNIE-EKSAMEN

VRAESTEL 1/2 GRAAD 12 JUNIE-EKSAMEN WISKUNDE VRAESTEL 1/2 GRAAD 12 JUNIE-EKSAMEN 2014 TOTAAL: 150 TYD: 3 UUR HIERDIE VRAESTEL BESTAAN UIT 8 BLADSYE Bladsy 1 van 8 WISKUNDE VRAESTEL 1/2 GRAAD 12 JUNIE-EKSAMEN 2014 INSTRUKSIES: Hierdie vraestel

Nadere informatie

Inleiding Tot Die Jagluiperd

Inleiding Tot Die Jagluiperd Les Plan Een Inleiding Tot Die Jagluiperd KRITIEKE UITKOMSTE KU #1: KU #2: KU #3: Identifiseer en los probleme op en maak besluite deur van kritieke en vindingryke denke gebruik te maak. Werk effektief

Nadere informatie

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT (NSS) GRAAD 11 FINALE EKSAMEN AFRIKAANS HUISTAAL DERDE VRAESTEL (NPS-08) TYDSDUUR: 2½ UUR DATUM: 10 OKTOBER 2012

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT (NSS) GRAAD 11 FINALE EKSAMEN AFRIKAANS HUISTAAL DERDE VRAESTEL (NPS-08) TYDSDUUR: 2½ UUR DATUM: 10 OKTOBER 2012 AFRHIG611 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT (NSS) GRAAD 11 FINALE EKSAMEN AFRIKAANS HUISTAAL DERDE VRAESTEL (NPS-08) TYD: 14H00 16H30 TOTAAL: 100 PUNTE TYDSDUUR: 2½ UUR DATUM: 10 OKTOBER 2012 Hierdie vraestel

Nadere informatie

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 AFRIKAANS TWEEDE ADDISIONELE TAAL VRAESTEL 2: SKRYF NOVEMBER 2008 PUNTE: 80 TYD: 2 uur Hierdie vraestel bestaan uit 10 bladsye. Afrikaans Tweede Addisionele Taal/V2

Nadere informatie

GRAAD 12 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12

GRAAD 12 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 GRAAD 12 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 AFRIKAANS HUISTAAL V3 NOVEMBER 2015 PUNTE: 100 TYD: 2½ uur Hierdie vraestel bestaan uit 7 bladsye. Afrikaans Huistaal/V3 2 DBE/November 2015 INSTRUKSIES EN

Nadere informatie

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 GRAAD 12 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 AFRIKAANS TWEEDE ADDISIONELE TAAL V2 NOVEMBER 2013 PUNTE: 80 TYD: 2 uur Hierdie vraestel bestaan uit 10 bladsye. Afrikaans Tweede Addisionele Taal/V2 2 DBE/November

Nadere informatie

GRAAD 12 LEERDER ONDERSTEUNINGSPROGRAM

GRAAD 12 LEERDER ONDERSTEUNINGSPROGRAM Provinsie van die OOS-KAAP ONDERWYS Steve Vukile Tshwete Onderwys Kompleks Sone 6 Zwelitsha 5608 Privaatsak X0032 Bhisho 5605 REPUBLIEK VAN SUID-AFRIKA HOOFDIREKTORAAT KURRIKULUM BESTUUR GRAAD 12 LEERDER

Nadere informatie

RESPECT 4 U. L e s 1. Jou vermoëns en sommige van jou verwagtinge en drome indentifiseer

RESPECT 4 U. L e s 1. Jou vermoëns en sommige van jou verwagtinge en drome indentifiseer WIE KIES EK OM TE WEES? WAT KIES EK OM TE WEES RESPECT 4 U Gedurende hierdie les sal jy: Leer oor die RESPEK vir jouself program en jou ontmoet onderwyser ontmoet Maniere identifiseer om RESPEK te wys

Nadere informatie

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT (NSS) GRAAD 11 HALFJAAR EKSAMEN AFRIKAANS HUISTAAL DERDE VRAESTEL (NSC11-06) D C

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT (NSS) GRAAD 11 HALFJAAR EKSAMEN AFRIKAANS HUISTAAL DERDE VRAESTEL (NSC11-06) D C AFRHIG611 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT (NSS) GRAAD 11 HALFJAAR EKSAMEN AFRIKAANS HUISTAAL DERDE VRAESTEL (NSC11-06) D10055661-7-C TYD: 14H00 16H30 TOTAAL: 100 PUNTE TYDSDUUR: 2½ UUR DATUM: 5 JUNIE 2013

Nadere informatie

RESPECT 4 U. L e s 4. Populêre idees verduidelik oor wat ʼn man/seun of ʼn vrou/meisie is en hoe hierdie idees problematies kan wees

RESPECT 4 U. L e s 4. Populêre idees verduidelik oor wat ʼn man/seun of ʼn vrou/meisie is en hoe hierdie idees problematies kan wees L e s 4 Wat is geslag? Gedurende hierdie les sal jy: Populêre idees verduidelik oor wat ʼn man/seun of ʼn vrou/meisie is en hoe hierdie idees problematies kan wees Die verskil tussen seks as n biologiese

Nadere informatie

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 AFRFA.3 AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL V3 FEBRUARIE/MAART Hierdie vraestel bestaan uit 9 bladsye.

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 AFRFA.3 AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL V3 FEBRUARIE/MAART Hierdie vraestel bestaan uit 9 bladsye. NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 AFRFA.3 AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL V3 FEBRUARIE/MAART 2010 PUNTE: 100 TYD: 2½ uur Hierdie vraestel bestaan uit 9 bladsye. MIDDAGSESSIE Afrikaans Eerste Addisionele

Nadere informatie

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL V3 NOVEMBER 2014 PUNTE: 100 TYD: 2½ uur Hierdie vraestel bestaan uit 6 bladsye. Afrikaans Eerste Addisionele Taal/V3 2 DBE/November

Nadere informatie

KLASTOETS GRAAD 11. LEWENSWETENSKAPPE: HOOFSTUK 8 EN 9 Toets 4: Plantdiversiteit in Suid-Afrika

KLASTOETS GRAAD 11. LEWENSWETENSKAPPE: HOOFSTUK 8 EN 9 Toets 4: Plantdiversiteit in Suid-Afrika KLASTOETS GRAAD 11 LEWENSWETENSKAPPE: HOOFSTUK 8 EN 9 Toets 4: Plantdiversiteit in PUNTE: 45 TYD: 1 uur INSTRUKSIES EN INLIGTING 1. Beantwoord AL die vrae. 2. Nommer die antwoorde korrek volgens die nommeringstelsel

Nadere informatie

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 AFRIKAANS HUISTAAL V 3 SEPTEMBER 2014

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 AFRIKAANS HUISTAAL V 3 SEPTEMBER 2014 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 AFRIKAANS HUISTAAL V 3 SEPTEMBER 2014 PUNTE: 100 TYD: 2½ UUR Hierdie vraestel bestaan uit 7 bladsye INSTRUKSIES EN INLIGTING: 1. Hierdie vraestel bestaan uit TWEE

Nadere informatie

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL V3 NOVEMBER 2016 PUNTE: 100 TYD: 2½ uur Hierdie vraestel bestaan uit 7 bladsye. Afrikaans Eerste Addisionele Taal/V3 2 DBE/November

Nadere informatie

ISEBE LEMFUNDO LEMPUMA KOLONI EASTERN CAPE EDUCATION DEPARTMENT OOS-KAAP ONDERWYSDEPARTEMENT

ISEBE LEMFUNDO LEMPUMA KOLONI EASTERN CAPE EDUCATION DEPARTMENT OOS-KAAP ONDERWYSDEPARTEMENT MATH ISEBE LEMFUNDO LEMPUMA KOLONI EASTERN CAPE EDUCATION DEPARTMENT OOS-KAAP ONDERWYSDEPARTEMENT IIMVIWO ZEBANGA LESHUMI ELINANYE GRADE 11 EXAMINATIONS GRAAD 11-EKSAMEN NOVEMBER 2008 WISKUNDE EERSTE VRAESTEL

Nadere informatie

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL VRAESTEL 3: SKRYF NOVEMBER 2008 PUNTE: 100 TYD: 2½ uur Hierdie vraestel bestaan uit 8 bladsye. Afrikaans Eerste Addisionele Taal/V3

Nadere informatie