De beslissing van de Vlaamse Regering op 27 februari hield het volgende in:

Transcriptie

1 De nieuwe uitstapregeling 1 Op 27 februari besliste de Vlaamse Regering om de Terbeschikkingstelling wegens Persoonlijke Aangelegenheden voorafgaand aan het Rustpensioen (de zogenaamde uitstapregeling of de TBS58+) grondig te hervormen. Ze motiveerde haar beslissing vooral door te verwijzen naar het tekort aan personeel op de arbeidsmarkt en naar de door de maatschappij (en ook in het onderwijs) algemeen aanvaarde visie dat iedereen langer zal moeten werken. Deze hervorming hield in dat de uitstapregeling op korte termijn zou afgeschaft worden, behalve voor de kleuteronderwijzers. Voor hen zou de maximale duur van de terbeschikkingstelling terug gebracht worden van vier naar twee jaar. Oorspronkelijke beslissing van de Vlaamse Regering De beslissing van de Vlaamse Regering op 27 februari hield het volgende in: 1) kleuteronderwijzers geboren in 1957 of later zouden nog vervroegd kunnen uitstappen, maar de duur van hun terbeschikkingstelling zou beperkt worden tot twee jaar vóór de datum waarop zij recht hebben op een overheidspensioen; 2) de overige personeelsleden zouden niet meer vervroegd kunnen uitstappen voor zover ze geboren zijn in 1955 of later; 3) voor al degenen die nog zouden uitstappen na 1 april 2012 zou het wachtgeld gedifferentieerd verminderd worden tot maximum 40 % van het laatste salaris. Omdat bovenstaande nieuwe algemene regeling regels vastlegde voor de kleuteronderwijzers die geboren zijn in 1957 of later en voor de andere personeelsleden die geboren zijn in 1955 of later, moest er ook een regeling zijn voor de personeelsleden die geboren waren vóór deze data. Voor deze groepen van personeelsleden werden volgende overgangsbepalingen voorzien: 1) de personeelsleden die al konden uitstappen op basis van de overgangsmaatregelen Vanderpoorten (de zogenaamde bonusregeling voor de personeelsleden van de hogescholen geboren vóór 1 oktober 1952 en voor de andere personeelsleden geboren vóór 1 september 1954) maar die dat nog niet deden, zouden de uitstapmogelijkheden (dus niet het wachtgeld) behouden blijven die voorzien waren in deze overgangsregeling. Maar zij zouden hun bonus maar kunnen opnemen vier (kleuteronderwijzers) of twee jaar (andere personeelsleden) vóór de datum waarop zij recht hebben op een overheidspensioen (wat dus sinds de pensioenhervorming niet noodzakelijk de leeftijd van 60 jaar is); 1 Versie 15 mei, onder voorbehoud van interpretatieverschillen omdat het wettelijk kader betreffende deze nieuwe regeling nog moet gecreëerd worden.

2 2) de kleuteronderwijzers die geboren zijn vóór 1 januari 1957 zouden nog uiterlijk vier jaar vóór de datum waarop zij recht hebben op een overheidspensioen vervroegd kunnen uittreden; 3) de overige personeelsleden die geboren zijn vóór 1 januari 1955 zouden nog uiterlijk twee jaar vóór de datum waarop zij recht hebben op een overheidspensioen vervroegd kunnen uittreden; 4) voor de personeelsleden die nog zouden uittreden op 1 april 2012 zou het wachtgeld niet verminderd worden op voorwaarde dat hun aanvraag op het werkstation ingediend werd voor 27 februari Onderhandelingen De Vlaamse Regering kondigde ook onderhandelingen aan. Deze onderhandelingen mochten echter geen afbreuk doen aan de princiepsbeslissing van de Vlaamse Regering om op termijn, behalve voor de kleuteronderwijzers, de uitstapregeling af te schaffen. Die onderhandelingen sleepten lang aan. De wijze waarop de vakbonden naar deze problematiek keken, was immers fundamenteel anders dan de manier waarop de Vlaamse Regering dat deed. De vakbonden bekeken de nieuwe regeling vanuit het oogpunt van individuele personeelsleden die op een zucht van het einde van hun loopbaan stonden en die in hun hoofd al bepaalde plannen hadden gemaakt. De Vlaamse Regering wilde dat de nieuwe algemene regeling zo vlug mogelijk ingevoerd werd en ze verwees hiervoor onder andere naar het lerarentekort. Uiteindelijk werden op 11 mei volgende afspraken gemaakt. Nieuwe regeling betreffende de uitstapmogelijkheden Conform de princiepsbeslissing van de Vlaamse Regering maakt ook de nieuwe regeling een onderscheid tussen de kleuteronderwijzers en de andere personeelsleden. 1. Kleuteronderwijzers geboren in 1959 of later kunnen nog vervroegd uittreden, maar hun terbeschikkingstelling mag niet langer dan twee jaar duren. De datum waarop zij vervroegd uittreden, kan nooit vroeger vallen dan twee jaar vóór de datum waarop zij recht hebben op een overheidspensioen. Voorbeeld 1 Een kleuteronderwijzeres is geboren op 3 september 1959 en heeft recht op een overheidspensioen met ingang van 1 oktober In dat geval zal zij niet kunnen uittreden vóór 1 oktober In de praktijk zal dat dus ten vroegste zijn op 1 januari Als de nieuwe pensioenwetgeving voor haar tot gevolg zou hebben dat zij pas met pensioen zou kunnen gaan op bijvoorbeeld 1 augustus 2020, dan zal zij pas vervroegd kunnen uitstappen vanaf 1 augustus In de praktijk zal dat dan dus ten vroegste op 1 september 2018 zijn.

3 2. Personeelsleden, andere dan kleuteronderwijzers, geboren in 1958 of later kunnen niet meer vervroegd uittreden. 3. De personeelsleden die op 1 april 2012 aan alle voorwaarden voldeden om in de uitstapregeling te treden, kunnen dat nog doen onder de voorwaarden die toen golden, maar met dien verstande dat men moet rekening houden met de eventuele nieuwe pensioenleeftijd. Waar dat vroeger voor iedereen 60 jaar was, is dat nu niet meer zo. Kleuteronderwijzers kunnen maximaal vier jaar voor de datum waarop zij recht hebben op hun overheidspensioen voltijds uitstappen. Voor de andere personeelsleden is dat twee jaar. Maar personeelsleden die gebruik konden maken van de bonusregeling (voor de hogescholen zijn dat de personeelsleden die geboren zijn vóór 1 oktober 1952 en voor de andere onderwijsniveaus zijn dat de personeelsleden die geboren zijn vóór 1 september 1954) en dat niet deden, kunnen dat nu ook nog wat betekent dat zij eventueel nog vroeger voltijds kunnen uitstappen. Op deze manier wordt voorkomen dat personeelsleden gestraft worden omdat zij langer bleven werken. Voorbeeld 2 Een personeelslid van het secundair onderwijs is geboren op 9 augustus Omdat hij geboren is vóór 1 september 1954 is de bonusregeling op hem van toepassing. Hij maakte daar echter nog geen gebruik van. Hij wilde echter voltijds uitstappen op 1 september 2012 om dan met pensioen te gaan op 1 september De nieuwe uitstapregeling houdt in dat hij dat nog kan op voorwaarde dat hij ook volgens de nieuwe pensioenregeling nog met pensioen kan op 1 september Als de nieuwe pensioenwetgeving tot gevolg zou hebben dat hij pas met pensioen zou kunnen gaan op bijvoorbeeld 1 december 2015, dan zal zijn voltijdse terbeschikkingstelling maar kunnen aanvangen op 1 december Maar zoals dat in de huidige uitstapregeling het geval is, kan hij zijn bonus gebruiken om vóór 1 december 2013 toch voltijds (of deeltijds) uit te stappen. Voorbeeld 3 Een personeelslid van een hogeschool is geboren op 15 juli Omdat zij geboren is vóór 1 oktober 1952 is de bonusregeling op haar van toepassing. Zij maakte daar echter nog geen gebruik van. De nieuwe uitstapregeling houdt in dat zij ook in de toekomst nog kan gebruik maken van de bonusregeling, zowel deeltijds als voltijds. Voorbeeld 4 Een personeelslid van een hogeschool is geboren op 15 februari Omdat hij geboren is na 30 september 1952 is de bonusregeling niet op hem van toepassing en kon hij dus pas voltijds uitstappen nadat hij 58 jaar was geworden. Concreet kwam dat neer op 1 april Hij deed dat echter niet. De nieuwe regeling betekent dat hij nog steeds vervroegd zal kunnen uitstappen. Zijn uitstapdatum kan

4 echter niet vroeger liggen dan twee jaar voor de datum waarop hij aanspraak kan maken op een overheidspensioen. Voorbeeld 5 Een kleuteronderwijzeres is geboren op 23 maart Omdat zij geboren is na 31 augustus 1954 is de bonusregeling niet op haar van toepassing. Zij kon voltijds uitstappen vanaf 1 april 2012 (omdat zij 56 jaar werd op 23 maart 2012), maar zij deed dat niet. De nieuwe regeling betekent dat zij alsnog vervroegd kan blijven uitstappen. Haar uitstapdatum kan echter niet vroeger liggen dan vier jaar voor de datum waarop zij aanspraak kan maken op een overheidspensioen. 4. Kleuteronderwijzers die op 1 april 2012 niet aan alle voorwaarden voldeden om uit te stappen en die geboren zijn vóór 1 januari 1958 kunnen ook nog vervroegd uitstappen. Hun uitstapdatum kan echter niet vroeger liggen dan vier jaar voor de datum waarop zij recht hebben op een overheidspensioen. Voorbeeld 6 Een kleuteronderwijzer is geboren op 3 april Op 1 april 2012 was ze dus nog geen 56 jaar en ze kon dan ook op deze datum niet uitstappen. Zij zal dat in de toekomst toch nog kunnen doen. Als zij bijvoorbeeld pas op 1 mei 2017 recht zou hebben op een overheidspensioen, dan kan zij pas uitstappen op 1 september 2013 (de eerstvolgende uitstapdatum na 1 mei 2013). 5. Kleuteronderwijzers die op 1 april 2012 niet aan alle voorwaarden voldeden om uit te stappen en die geboren zijn in 1958 kunnen ook nog vervroegd uitstappen. Hun uitstapdatum kan echter niet vroeger liggen dan drie jaar voor de datum waarop zij recht hebben op een overheidspensioen. Voorbeeld 7 Een kleuteronderwijzer is geboren op 23 maart Op 1 april 2012 voldeed ze dus niet aan de voorwaarden om uit te stappen (op deze datum was ze immers nog geen 56 jaar). Toch zal zij nog vervroegd kunnen uitstappen. Als zij bijvoorbeeld op 1 april 2018 recht zou hebben op een overheidspensioen, dan kan zij uitstappen op 1 april Personeelsleden, andere dan kleuteronderwijzers, die op 1 april 2012 niet aan alle voorwaarden voldeden om vervroegd uit te stappen, zullen dat nog kunnen doen voor zover ze geboren zijn vóór 1 januari Hun uitstapdatum kan echter niet vroeger liggen dan twee jaar voor de datum waarop zij recht hebben op een overheidspensioen.

5 Voorbeeld 8 Een leraar in het volwassenenonderwijs is geboren op 3 oktober Op 1 april 2012 was hij dus nog geen 58 jaar en hij kon dan ook op deze datum niet uitstappen. Hij zal dat in de toekomst toch nog kunnen doen. Als hij bijvoorbeeld op 1 november 2016 recht zou hebben op een overheidspensioen, dan kan hij uitstappen op 1 januari 2015 (de eerstvolgende uitstapdatum na 1 november 2014). 7. Personeelsleden, andere dan kleuteronderwijzers, die op 1 april 2012 niet aan alle voorwaarden voldeden om vervroegd uit te stappen en die geboren zijn in 1957 zullen ook nog vervroegd kunnen uitstappen. Hun uitstapdatum kan echter niet vroeger liggen dan één jaar voor de datum waarop zij recht hebben op een overheidspensioen. Voorbeeld 9 Een leraar in het deeltijds kunstonderwijs is geboren op 3 november Op 1 april 2012 was hij dus nog geen 58 jaar en hij kon dan ook op deze datum niet uitstappen. Hij zal dat in de toekomst toch nog kunnen doen. Als hij bijvoorbeeld op 1 maart 2018 recht zou hebben op een overheidspensioen, dan kan hij uitstappen op 1 april 2017 (de eerstvolgende uitstapdatum na 1 maart 2017). Oude berekeningswijze van het wachtgeld Vooraleer in te gaan op de nieuwe berekeningswijze van het wachtgeld dat men ontvangt tijdens een periode van terbeschikkingstelling voorafgaand aan het rustpensioen, is het zinvol om de huidige berekeningswijze nog even toe te lichten. Deze houdt in dat het wachtgeld dat men zal ontvangen, wordt vastgesteld door het laatste salaris te vermenigvuldigen met een breuk of desgevallend met een som van breuken. De noemer van deze breuk of desgevallend van elke samenstellende breuk is 55 of 60 al naargelang de sector (basisonderwijs, secundair onderwijs, hoger onderwijs, centra voor leerlingenbegeleiding, overheid, leger,...) waarin men diensten presteerde. Zo is de noemer 60 voor diensten in de centra voor leerlingenbegeleiding, de legerdienst en de overheidsdiensten en is hij 55 voor andere diensten in het onderwijs. De teller van deze breuk of desgevallend van elk der samenstellende breuken, is het aantal jaren dienst dat men in de betrokken sector presteerde. Voor de vaststelling van de teller zijn, en dit voor hun werkelijke duur, alle diensten aanvaardbaar die tellen voor de berekening van het rustpensioen, met uitzondering echter van de diplomabonificatie. Omdat de jaren nuttige ervaring niet in aanmerking komen voor de berekening van het rustpensioen, komen ze ook niet in aanmerking voor de vaststelling van de teller. Als laatste salaris wordt het effectief genoten laatste salaris genomen, met dien verstande echter dat hierop enkele correcties kunnen gebeuren. Zo wordt alleen het salaris dat

6 uitgekeerd werd voor de opdracht waarvoor het betrokken personeelslid vast benoemd is in aanmerking genomen en zo wordt het salaris eventueel beperkt tot het salaris dat verschuldigd zou zijn voor een volledige opdracht. Voor de personeelsleden die voorafgaand aan hun terbeschikkingstelling van een verlof, een afwezigheid, een loopbaanonderbreking,... genoten wordt ook precies gedaan alsof zij tijdens dat verlof, afwezigheid, loopbaanonderbreking hun opdracht verder zouden uitgeoefend hebben. Nieuwe berekeningswijze van het wachtgeld De nieuwe berekeningswijze van het wachtgeld is voor alle personeelsleden gebaseerd op de oude berekeningswijze. 1. Voor de personeelsleden die op 1 april 2012 aan alle voorwaarden voldeden om uit te stappen, maar dat nog niet deden, verandert er niets. Als zij vervroegd uittreden, zullen zij een wachtgeld ontvangen dat berekend wordt op de manier zoals dat nu gebeurt. 2. Voor de personeelsleden die op 1 april 2012 nog niet aan alle voorwaarden voldeden om vervroegd uit te stappen, verandert de manier waarop hun wachtgeld zal berekend worden. Men berekent het zoals voorheen, maar het resultaat ervan zal vermenigvuldigd worden met een percentage. Dat bedraagt: - 82,5 % voor de personeelsleden die hun terbeschikkingstelling opnemen voor de hele duur van de periode waarop zij deze kunnen opnemen maar verminderd met drie jaar; - 80 % voor de personeelsleden die hun terbeschikkingstelling opnemen voor de hele duur van de periode waarop zij deze kunnen opnemen maar verminderd met twee jaar; - 77,5 % voor de personeelsleden die hun terbeschikkingstelling opnemen voor de hele duur van de periode waarop zij deze kunnen opnemen maar verminderd met één jaar; - 75 % voor de andere personeelsleden. Op deze manier wordt het vervroegd uitstappen ontmoedigd, maar worden de personeelsleden beloond met een hoger wachtgeld als zij één, twee of drie jaar langer blijven werken dan strikt noodzakelijk is. Voorbeeld 10 Een personeelslid het secundair onderwijs is geboren op 10 maart Zij is in dienst gekomen op 1 september 1977 en heeft steeds met een volledige opdracht gewerkt. Ook volgens de nieuwe pensioenregeling kan zij nog met pensioen op 1 april Volgens de nieuwe uitstapregeling kan zij dan uitstappen op 1 april Zij beslist om dat te doen op 1 september 2013.

7 Conclusie Haar laatste jaarsalaris aan 100 % bedraagt ,63 euro. Netto ontvangt zij als maandsalaris 2 697,16 euro. Haar wachtgeld, berekend volgens de oude regeling, bedraagt dan 36/55 x ,63 euro = ,35 euro. Geïndexeerd komt dit op maandbasis neer op 3 295,37 euro. Dit moet nu vermenigvuldigd worden met 75 % wat dan neerkomt op een wachtgeld van 2 471,52 euro. Netto komt dit per maand neer op 1 571,93 euro. Personeelsleden die de beslissing van de Vlaamse Regering van 27 februari vergelijken met de beslissing nu, zullen moeten vaststellen dat er nu echt sprake is van een overgangsregeling. Wij hadden die regeling liever nog uitgebreider gezien, maar deze regeling was de maximaal haalbare. Nu moet er echt werk gemaakt worden van werkbaar werk en dit gedurende de gehele duur van de loopbaan. De discussie hieromtrent zal nog moeilijker worden dan de discussie over de uitstapregeling omdat het werk maar werkbaar kan worden als iedere werkgever er zich van bewust wordt dat hij hierin een zeer belangrijke rol speelt. Het onderwijs kan niet alle problemen van de maatschappij oplossen en inrichtende machten en directeurs moeten er dus zorg voor dragen dat zij ook poortwachters zijn die op een bepaald ogenblik hun schoolpoorten moeten sluiten voor overdreven vragen. Jos Van Der Hoeven