Transcriptie

1 ons CULTuurtje D e Sc h a k el v z w a p ri l

2

3 Voorwoord P a rti c i p eren a a n c ul tuur l i jk t op h et eerste g ez i c h t g een el em enta i re b eh oef te. J e d oet h et i n je v ri je ti jd en a l l een a l s je er g el d v oor h eb t. Toc h b eh oort h et ni et v oor ni ets tot é é n v a n d e 10 g rond rec h ten. Cul tuur i s een b eg ri p m et een z eer b red e i nh oud. H et i s ni et enk el een th ea terv oorstel l i ng, ook een jeug d b ew eg i ng, sp ortv ereni g i ng, een k i nd erop tred en, enz ov oorts... h oren h i erb i j. N i et k unnen p a rti c i p eren a a n d ez e c ul turel e b ez i g h ed en, sl ui t je ui t v a n h et h ed end a a g se sa m enl ev en. V oor m ensen d i e i n a rm oed e l ev en, i s d i t d a g d a g el i jk se rea l i tei t. B ov end i en m oeten d ez e m ensen z i c h d a g i n d a g ui t z org en m a k en ov er h un p rob l em en. E v en a l d e m i seri e v erg eten en z i c h ontsp a nnen, i s v oor h en v a n ul ti em b el a ng. H et g eef t h en ni et a l l een op ni euw energ i e om teg en d e a rm oed e te v ec h ten, h et v erh oog t ook h un ei g enw a a rd eg ev oel. Je voelt je niet meer de mindere. Culturele activiteit is een middel om uit het isolement te g erak en: je hoort erg ens b ij ( A l g em een V ersl a g v a n d e A rm oed e p.30 5). K ortom, c ul tuurp a rti c i p a ti e h el p t m ensen ui t d e a rm oed e te h a l en en te i nteg reren i n d e m a a tsc h a p p i j. M et d i t d ossi er w i l l en w i j d a n ook h et b el a ng a a ntonen v a n c ul tuurp a rti c i p a ti e v oor a l l e m ensen en i n h et b i jz ond er v oor m ensen i n a rm oed e. A a n d e h a nd v a n g etui g eni ssen w ord en d e d rem p el s b el i c h t w a a rm ee m ensen i n a rm oed e te m a k en k ri jg en a l s z e w i l l en p a rti c i p eren a a n c ul tuur. D e g roep g eef t ook struc turel e v oorstel l en om c ul tuur toeg a nk el i jk te m a k en v oor i ed ereen. O p jou en jouw org a ni sa ti e d oen w i j een a p p è l om sa m en m et ons d ez e v oorstel l en w a a r te m a k en. 1

4 Inhoudsopgave V o o r w o o r d... 1 I n h o u d s o p g a v e... 2 K o r t e i n h o u d... 4 D e e l 1: D e S c h a k e l B esc h ri jv i ng v a n d e org a ni sa ti e W a t i s D e Sc h a k el? V i si e H i stori ek V l a a m s N etw erk v a n V ereni g i ng en w a a r A rm en h et W oord N em en W el z i jnssc h a k el s O p z et v a n h et d ossi er Th em a w erk i ng D i a l oog m eth od e K euz e v a n h et th em a P roc es en resul ta a t D e e l 2: P a r t i c i p a t i e I nd i v i d uel e p a rti c i p a ti e P a rti c i p a ti e i n een g roep a ) J e w el k om v oel en b ) A a nv a a rd w ord en c ) V ri end sc h a p k ri jg en d ) N i euw e erv a ri ng en op d oen e) J e b etrok k en v oel en f ) M eew erk en a a n h et rei l en en z ei l en v a n d e org a ni sa ti e P a rti c i p a ti e i n d e m a a tsc h a p p i j a ) M ensen i n a rm oed e tel l en m ee b ) Sa m en w erk en

5 D e e l 3 : C u l t u u r p a r t i c i p a t i e W a t v ersta a n w e ond er c ul tuur? a ) V a n th ui s ui t b ) H et a a nb od k ennen D e d rem p el s D e k ostp ri js a ) Cul tuur i s een rec h t, v oor i ed ereen! b ) M eer k osten d a n enk el h et ti c k etje c ) D us c ul tuur i s te d uur. G ra ti s d a n m a a r? S t r u c t u r e l e v o o r s t e l l e n D e i nf orm a ti e a ) D e c om p uter b ) Lez en S t r u c t u r e l e v o o r s t e l l e n G ez el sc h a p a ) B ek ek en w ord en b ) H oe h a nd el en c ) M ensen i n a rm oed e, d i e m og en ni et ontsp a nnen S t r u c t u r e l e v o o r s t e l l e n O p enb a a r v erv oer a ) Uurreg el i ng v a n h et op enb a a r v erv oer b ) D e i nf orm a ti e rond d e uurreg el i ng c ) F y si ek e om sta nd i g h ed en d ) D e k ostp ri js v a n h et op enb a a r v erv oer S t r u c t u r e l e v o o r s t e l l e n K i nd erop v a ng a ) J e z i t v a st m et k i nd eren b ) W a a r v i nd je een b eta a l b a re en g oed e b a b y si t? S t r u c t u r e l e v o o r s t e l l e n O v erz i c h t d rem p el s en struc turel e v oorstel l en D e e l 4: S l o t B i b l i o g r a f i e

6 H K D ort e i n h ou d i t d ossi er b esta a t ui t v i er d el en. I n een eerste d eel v i nd je d e nod i g e a c h terg rond i nf orm a ti e ov er D e Sc h a k el. V oor h et eerst si nd s d e op ri c h ti ng i n 1994 k om en w e na a r b ui ten m et h et resul ta a t v a n onz e th em a w erk i ng. et i s h i erb i j b el a ng ri jk d a t i ed ereen h et rei l en en z ei l en v a n d e org a ni sa ti e k ent. V oora l eer w e i ng a a n op c ul tuurp a rti c i p a ti e, g ev en d e d eel nem ers i n h et tw eed e d eel w eer w a t z e v ersta a n ond er p a rti c i p a ti e. H d d b d d p d i d m i b i h ( p d a a c a c i p a B i k d p w v l g d i i d c a i k m a k v m i a O p h v a d i d v i h a h i c h v a d v h i l l d p v l et erd e eel esp reek t e rem el s e e ensen ond erv nd en j et rob eren) eel nem en n ul tuurp rti ti e. j el e rem el ord en struc turel e oorstel en eg ev en e n e toek om st ul tuur toeg nk el jk er unnen en oor ensen n rm oed e. et ei nd e n t eel nd je een sc em ti sc ov erz t n e ersc end e rem el s en struc turel e oorstel en. H et l a a tste d eel sl ui t d i t d ossi er a f m et een op roep tot b l i jv end e d i a l oog en p a rtnersc h a p. 4

7 Deel 1: De Schakel 1.1. Beschrijving van de o rganisat ie W a t i s D e S c h a k e l? D e Sc h a k el i s een v ereni g i ng z ond er w i nstg ev end d oel, a a ng esl oten b i j W el z i jnssc h a k el s v z w en h et V l a a m s N etw erk v a n V ereni g i ng en w a a r A rm en h et W oord N em en. D e org a ni sa ti e h eef t a l s d oel stel l i ng om i n ei g en om g ev i ng sol i d a ri tei t ui t te b ouw en rond a rm oed e en ui tsl ui ti ng i n z i jn v ersc h i l l end e v orm en. D ez e d oel stel l i ng w ord t g erea l i seerd sa m en m et é n d oor v ri jw i l l i g ers en m ensen i n a rm oed e. I d p l a a i D h a k M i a é v i l l i g k h v k f i b a b b O p d a g m i d d a g i b m a a l v i M d i p i p l h b k w d i i d i i g i D d i h h i g h b k k l v i v p a k k a a D h a k i d i i p l a a w a a m i a z i c h k v z v v n e eerste ts s e Sc el een ontmoetingsruimte. ensen n rm oed e n ri jw ers unnen er terec t oor een ta s of e of th ee en een el. ond erd s er een rood ti jd oorz en. ensen e ersoonl jk e rob em en eb en, unnen rek enen op ex tra ond ersteuni ng en ord en oorv erw ez en nd en t nod s. ez e e et ec t nod eb en, unnen teg en een ei ne erg oed ng een oed sel et nk op en. e Sc el s us n eerste nsta nti e een ts r ensen n rm oed e unnen th ui s oel en, ond er oor-oord el en of er-oord el en. N a a st d ez e ontm oeti ng srui m te b esc h i k t d e org a ni sa ti e ook ov er een k ringl oop w ink el, d i e v oorna m el i jk d rem p el v erl a g end w i l w erk en. I ed ereen k a n er terec h t v oor tw eed eh a nd sk l ed i ng, b oek en en sp eel g oed teg en een l a g e p ri js. M ensen d i e i n a rm oed e l ev en h eb b en m eesta l een k l ei n soc ia a l netw erk om op terug te v a l l en. Z e sta a n er v a a k a l l een v oor. Z e k a m p en m et een m i nd erw a a rd i g h ei d sg ev oel en d urv en m oei l i jk er i ets ond ernem en. I n D e Sc h a k el k unnen z i j een ni euw soc i a a l netw erk op b ouw en. Z e l eren z i c h w eerb a a r op stel l en v a nui t d e ui tw i ssel i ng v a n erv a ri ng en m a a r ook d oor h et v ol g en v a n a a ng eb od en v orming. E r w ord en sa m en ui tsta p p en g em a a k t en é é nm a a l p er ja a r g a a n d e m ensen sa m en op v a k a ntie. N a a st d ez e v ersc h i l l end e b ez i g h ed en w i l D e Sc h a k el struc turel e v era nd eringen na strev en. E en ontm oeti ng sp l a a ts a a nb i ed en a a n m ensen d i e i n a rm oed e l ev en v orm t d e b a si s v oor d e w erk i ng v a n D e Sc h a k el m a a r i s op z i c h ni et v ol d oend e. A l s d e d oel stel l i ng l ui d t, ' a rm oed e ui tsl ui ten', d a n m oeten er op l a ng e term i jn d oel stel l i ng en na g estreef d w ord en w a a rb i j een f und a m entel e w i jz i g i ng v a n onz e sa m enl ev i ng v oorop sta a t. D a a rv oor i s h et nod i g d a t er struc tureel g ew erk t w ord t. D i t w ord t g erea l i seerd d oor m i d d el v a n th em a w erk i ng. M ensen i n 5

8 D W a rm oed e k i ez en z el f een th em a w a a rrond z i j w i l l en w erk en. Z i j v erw oord en h un erv a ri ng en en sc h etsen d e p rob l em en d i e z i j ond erv i nd en b i j h et d esb etref f end e th em a. N a d i en stel l en z i j z el f m og el i jk e op l ossi ng en v oor, w a a rm ee w e b el a ng h eb b end e i nsta nti es a a nsp rek en. I n d i a l oog m et d ez e p a rtners p rob eren w i j struc turel e v era nd eri ng en te rea l i seren, z od a t i ed ereen -d us ook m ensen i n a rm oed e- een p osi ti ev e ev ol uti e erv a a rt V i s i e B i j D e Sc h a k el h a nteren w e d e v ol g end e d ef i ni ti e v a n a rm oed e: Armoede is een netwerk van sociale uitsluitingen dat zich uitstrekt over meerdere geb ieden van het individuele en collectieve b estaan. H et scheidt de armen van de algemeen aanvaarde leef p atronen van de samenleving. D eze kloof kunnen ze niet op eigen kracht overb ruggen. e k loof tussen de armen en de rest van de samenleving k an enk el duurz aam overb rug d w orden w anneer de samenleving het b eschik b are economische, sociale en culturele k ap itaal voor hen toeg ank elijk maak t, w at een f undamentele herinrichting van de samenleving veronderstelt. E nk el z o k rijg t iedereen g elijk e k ansen op een volw aardig e sociale p ositie en de daarb ij horende rollen en status evenals op de mog elijk heid om volw aardig e interacties en communicatie aan te g aan en om z elf w aarde te ontw ik k elen. D at houdt noodz ak elijk erw ijs in dat de samenleving een ap p è l doet op het p sy cholog isch k ap itaal van p ersonen die in armoede leven en van hun omg eving. ( D ef i ni ti e op g enom en i n A rm oed e en soc i a l e ui tsl ui ti ng ja a rb oek , J a n V ra nk en, K a tri en D e B oy ser en D a ni el l e D i erc k x, O A S es, A c c o, Leuv en) A l te v a a k z i et d e m a a tsc h a p p i j ' a rm oed e' a l s een eenz i jd i g f i na nc i eel p rob l eem. H el a a s i s h et v eel m eer d a n d a t. Z oa l s w e k unnen z i en i n d e d ef i ni ti e h i erb ov en i s a rm oed e een netw erk v a n soc i a l e ui tsl ui ti ng en d a t z i c h ui tstrek t ov er v ersc h i l l end e g eb i ed en v a n h et i nd i v i d uel e en c ol l ec ti ev e b esta a n. A l d ez e g eb i ed en b el i c h ten sa m en d e b uitenk a nt v a n a rmoed e. D i t i s d e z i c h tb a re k a nt, z oa l s d e ui terl i jk h ed en v a n d e m ensen i n a rm oed e, h et b ep erk t f i na nc i eel b ud g et, soc i a a l netw erk, d e w erk l oosh ei d, enz ov oort a t b ui tensta a nd ers v a a k v erg eten, i s ook a a nd a c h t te sc h enk en a a n d e b innenk a nt v a n a rmoed e. D a a rb i j g a a t h et v oorna m el i jk ov er hoe a rm en z i c h voelen i n h un si tua ti e. M ensen d i e z i c h m i nd erw a a rd i g en ui tg esl oten v oel en, h eb b en een z eer l a a g z el f w a a rd eg ev oel, een neg a ti ef z el f b eel d, onv ol d oend e z el f v ertrouw en en k om en a l snel i n een neg a ti ev e sp i ra a l terec h t. D i t neg a ti ev e g ev oel z org t er v oor d a t m ensen v eel m oei l i jk er h un si tua ti e k unnen v erb eteren. J e h oort w el v a k er b ui tensta a nd ers z eg g en: 6

9 D ie armen, als die nu g ew oon w erk z oek en g elijk de rest dan verdienen z e toch g eld en dan is de z aak op g elost. M a a r d a a rm ee g eef je g een a a nd a c h t a a n d e essenti e v a n h et p rob l eem. M ensen d i e i n a rm oed e l ev en k a m p en m et een op eensta p el i ng v a n v ersc h i l l end e p rob l em en ( a d m i ni stra ti ev e c h a os, z w a k k e g ez ond h ei d, l a a g g esc h ool d, enz...) w a a rd oor h et b i jna onm og el i jk w ord t om p rob l em en h et h oof d te b i ed en. Z e k ennen ook w ei ni g z ek erh ed en. D i t h eef t ond er a nd ere te m a k en m et reg el m a ti g te m oeten v erh ui z en, onreg el m a ti g en w i ssel end i nk om en ( i nteri m, sl ec h t b eta a l d z w a rt w erk ), a ng st v oor p l a a tsi ng v a n h un k i nd eren, v ri end en/ f a m i l i e d i e h en i n d e steek l a ten, enz... D e jeug d rec h ter, d e ra a d v a n h et O CM W, d e m a a tsc h a p p el i jk e a ssi stent, d e sc h ool d i rec teur, d e i nstel l i ng sv era ntw oord el i jk e, b esl i ssen w a t v oor h en h et b este i s. D a a rna a st h eb b en z e i n h un k i nd erja ren v a a k te m a k en g ek reg en m et v erstoord e en/ of g eb rok en rel a ti es. D ez e onh erstel b a re b reuk en l ei d en ertoe d a t d e i d enti tei tsontw i k k el i ng en d e ontw i k k el i ng v a n een p osi ti ef z el f b eel d sterk w ord en a f g erem d. H et v erd ri et en d e p i jn d i e d ez e m ensen v a nui t h un k i nd erja ren m eesl ep en i s g root. H et b asisg evoel er te mog en z ijn ontb reek t. Z i j v oel en z i c h i nteg end eel v oortd urend a f g esc h rev en en tek ort g ed a a n. Z i j l ev en m et een l eeg g ev oel. D i t g ev oel z org t er v oor d a t m ensen i n a rm oed e ni et m eer d urv en op k om en v oor z i c h z el f, b a ng v oor een ni euw e a f w i jz i ng of neg a ti ev e k ri ti ek. D e p rob l em en sta p el en z i c h op en d i t p rob eren z e te v erstop p en na a r d e b ui tenw erel d toe. H et g ev ol g i s d a t m ensen z i c h m eesta l g a a n terug trek k en i n h un ei g en w erel d. D e v a a rd i g h ed en d i e nood z a k el i jk z i jn om te c om m uni c eren m et d e b ui tenw erel d w ord en ni et v erd er ontw i k k el d, d e neg a ti ev e c om m enta a r sta p el t z i c h op, h et z el f w a a rd eg ev oel d a a l t, enz ov oorts... w a a rd oor m ensen enk el d i ep er i n d e a rm oed e v erd w i jnen. I n onz e v ereni g i ng g a a n w e op z oek na a r m ensen i n a rm oed e. H et resp ec t v oor m ensen d i e i n a rm oed e l ev en sta a t v oorop, ong ea c h t h et c onc rete eng a g em ent w a a rv oor onz e v ri jw i l l i g ers k i ez en. D i t resp ec t v erta a l t z i c h i n h et ( h ) erk ennen v a n d e p osi ti ev e k ra c h t d i e m ensen i n a rm oed e k enm erk t w a nneer z e v ec h ten om te ov erl ev en, w a nneer z e a l l es op a l l es z etten om een b eter b esta a n ui t te b ouw en. D ez e erk enni ng v orm t d e b el a ng ri jk ste h ef b oom om d e c i rk el v a n a rm oed e en ui tsl ui ti ng te d oorb rek en. H et v erei st d a t w e v ooroord el en l a ten v a l l en en m ensen m et een d i ep e l ui sterb erei d h ei d b ena d eren. Tensl otte h eb b en z i j ons, v a nui t h un erv a ri ng, v eel te l eren ov er h oe onz e sa m enl ev i ng w erk t en ui tsl ui t! H et i s a a n ons om na a r h en te l ui steren en b i j te d ra g en tot d e ontw i k k el i ng v a n h un i d enti tei t, h et v orm en v a n een b eter z el f b eel d en een p osi ti ev e ei g enw a a rd e, enz... h et sc h ul d g ev oel v oorb i j. 7

10 B i j D e Sc h a k el v i nd en w e h et b el a ng ri jk d a t d e d ua l i tei t v a n d e m a a tsc h a p p i j z i c h w eersp i eg el t i n onz e v ereni g i ng. Z ow el m ensen d i e ni et i n a rm oed e l ev en a l s d ez e d i e er w el i n l ev en, w erk en sa m en i n D e Sc h a k el. I ed ereen i s w el k om! O p d i e m a ni er w ord en m ensen i n a rm oed e ni et nog m a a l s ' a p a rt' b eh a nd el d. B ov end i en v erw erv en w i j z o m eer i nz i c h t i n d e k l oof tussen a rm en en ni et-a rm en i n onz e sa m enl ev i ng. D e ui tei nd el i jk e d oel stel l i ng i s h et v orm en v a n een g em eensc h a p w a a ri n b i j i ed ereen een g ev oel v a n gel ij k w a a rd igh eid h eerst H i s t o r i e k D e Sc h a k el i s g esta rt op 28 f eb rua ri 1994 i n d e B eg i jnh of stra a t. Toen a l w a s D e Sc h a k el een ontm oeti ng sp l a a ts en een k ri ng l oop w i nk el v oor m ensen m et en z ond er a rm oed e-erv a ri ng, w a a rb i j d e d oel stel l i ng l ui d d e ' sol i d a ri tei t ui tb ouw en rond a rm oed e en ui tsl ui ti ng i n a l z i jn v ersc h i l l end e v orm en'. I n 1997 v erh ui sd en w e na a r d e P a l i ng stra a t, w a a r h et i d ee g roei d e om een ei g en w oonst a a n te k op en. I n ok tob er sl a a g d en w e eri n een h ui s i n h et c entrum v a n P uurs te k op en. D a nk z i j d e i nz et v a n een a a nta l v ri jw i l l i g ers en d a nk z i j d e f i na nc i ë l e steun ui t d i v erse h oek en, k ond en w i j i n a p ri l v erh ui z en na a r d e Sta ti onsstra a t. M eer en m eer k w a m d e na d ruk te l i g g en op een ui tb rei d i ng v a n onz e w erk i ng : a a nsl ui ti ng b i j h et Steunp unt V a k a nti ep a rti c i p a ti e en b i j h et F ond s Cul tuurp a rti c i p a ti e. I n k oz en d e v ri jw i l l i g ers ui td ruk k el i jk v oor d e a a nsl ui ti ng b i j h et V l a a m s N etw erk v a n V ereni g i ng en W a a r A rm en h et W oord N em en, w a t ni et v oor i ed ereen ev en v a nz el f sp rek end w a s. O p d i t m om ent m a k en w i j d eel ui t v a n h et Lok a a l O v erl eg p l a tf orm rond ond erw i js ( reg i o B oom en W i l l eb roek ) en v ori g ja a r na m en w i j d eel a a n d e b esp rek i ng en rond h et Lok a a l Soc i a a l B el ei d i n d e g em eente P uurs ( w onen en m a a tsc h a p p el i jk e d i enstv erl eni ng ). I n sl oten w i j a a n b i j een b red er p l a tf orm, M A P + ( = a rm oed ep l a tf orm v a n M ec h el en en om strek en), d a t ja a rl i jk s een g ez a m enl i jk e a c ti v i tei t org a ni seert ( M a p p l a us) v oor d e l ok a l e g em eensc h a p en h et l ok a l e b el ei d v a n d e d eel nem end e v ereni g i ng en ( P uurs, W i l l eb roek, Li er, M ec h el en). M et F l a p ui t k om en d e m ensen ui t d e 5 v ereni g i ng en sa m en rond 3 th em a s, d i e w e een b red er d ra a g v l a k w i l l en g ev en. Si nd s ok tob er i s er een v a ste m ed ew erk er i n d i enst, w a a rd oor d e i nh oud el i jk e w erk i ng een k ra c h ti g ere ui tstra l i ng m oet k ri jg en. D ez e m ed ew erk er ond ersteunt d e th em a w erk i ng en p rob eert sa m en m et d e m ensen i n a rm oed e struc turel e v era nd eri ng en na te strev en om z o ' a rm oed e ui t te sl ui ten'. 8

11 V l a a m s N e t w e r k v a n V e r e n i g i n g e n w a a r A r m e n h e t W o o r d N e m e n I n h et V l a a m s N etw erk v a n v ereni g i ng en w a a r a rm en h et w oord nem en, w erk en een v i jf ti g ta l v ereni g i ng en sa m en m et h et ui tei nd el i jk e d oel a rm oed e en soc i a l e ui tsl ui ti ng te b a nnen ui t onz e sa m enl ev i ng. I n v ereni g i ng en z oa l s D e Sc h a k el, sta a n m ensen d i e i n a rm oed e l ev en c entra a l. Z i j nem en er op a l l e ni v ea us h et w oord. D e v ersc h i l l end e v ereni g i ng en k unnen v oor ond ersteuni ng v a n h un w erk i ng b eroep d oen op h et tea m v a n h et V l a a m s N etw erk d a t g ev esti g d i s i n B russel. D e v ereni g i ng en k om en h i er sa m en en w i ssel en erv a ri ng en ui t, m a a r ook v i si es, suc c esv erh a l en, een sp ec i f i ek e a a np a k, enz... D e Sc h a k el i s erk end a l s v ereni g i ng w a a r a rm en h et w oord nem en. D a t b etek ent d a t d e v ereni g i ng v ol d oet a a n v ol g end e z es c ri teri a : A rm en v ereni g en z i c h A m en nem en h et w oord M a a tsc h a p p el i jk e em a nc i p a ti e v a n a rm en M a a tsc h a p p el i jk e struc turen v era nd eren D i a l oog m et d e sa m enl ev i ng en m et h et b el ei d A rm en b l i jv en z oek en B i j h et V l a a m s N etw erk k om en d e v ereni g i ng en ook sa m en om rond v ersc h i l l end e th em a ' s te w erk en. Terw i jl d e v ereni g i ng en z i c h ri c h ten op h et b estuursni v ea u v a n h un ei g en g em eente om b el ei d sb eï nv l oed end te w erk en, ri c h t h et V l a a m s N etw erk z i c h op ni v ea u v a n d e V l a a m se O v erh ei d. D e Sc h a k el h eef t v a n i n d e b eg i nja ren reg el m a ti g d eel g enom en a a n h et V l a a m s F orum A rm oed eb estri jd i ng ( d e v oorl op er v a n h et V l a a m s N etw erk ). E en v ri jw i l l i g er v a n D e Sc h a k el sc h reef m ee a a n h et A l g em een V ersl a g v a n d e A rm oed e. W i j v ol g d en d e d i sc ussi es, g ev oerd na a r a a nl ei d i ng v a n d e ov erg a ng v a n h et V l a a m s F orum na a r h et V l a a m s N etw erk, op d e v oet op. I n k w a m ei nd el i jk h et d ec reet a rm oed eb estri jd i ng tot sta nd en d a a ra a n g ek op p el d, d e op ri c h ti ng v a n h et V l a a m s N etw erk v a n V ereni g i ng en W a a r A rm en h et W oord N em en. V a n b i j d e sta rt w a s D e Sc h a k el l i d v a n h et V l a a m s N etw erk. W a nneer d e org a ni sa ti e d oor d e b eoord el i ng sc om m i ssi e v a n h et V l a a m s N etw erk erk end w ord t a l s v ereni g i ng w a a r a rm en h et w oord nem en, b esc h i k t z e ov er een sub si d i e v oor é é n w erk ja a r ( w a a rb i j v erl eng i ng m og el i jk i s). G ed urend e d a t w erk ja a r tra c h t d e org a ni sa ti e d e w erk i ng ui t te b ouw en v ol g ens d e z es c ri teri a. Z i j k i est een th em a ui t, w a a rb i j erv a ri ng en v a n m ensen i n 9

12 w a rm oed e l ei d en tot d i a l oog m et en v oorstel l en a a n h et l ok a l e b el ei d. D ec reta a l k unnen l ed en v a n d e v ereni g i ng d eel nem en a a n ov erl eg org a nen v a n ond erw i js ( LO P = Lok a a l O v erl eg P l a tf orm ), v a n g em eente en O CM W ( LSB = Lok a a l Soc i a a l B el ei d ), V a na f 1 a p ri l v erl oren w i j onz e sub si d i e om d a t w i j b l ev en k i ez en v oor een b a si sw erk i ng g ed ra g en d oor v ri jw i l l i g ers. V a na f 1 a p ri l v erk reg en w i j op ni euw onz e sub si d i e en erk enni ng v erm i ts w e ex p l i c i et k oz en v oor een g rond i g e ui tb ouw v a n d e th em a w erk i ng m et m ensen i n a rm oed e b eg el ei d d oor een ( b eta a l d e) th em a w erk er/ g roep sw erk er W e l z i j n s s c h a k e l s W el z i jnssc h a k el s v z w g a a t m et l ok a l e v ri jw i l l i g ersg roep en d e stri jd a a n teg en a rm oed e en soc i a l e ui tsl ui ti ng. O ntm oeti ng m et m ensen i n a rm oed e, ond ersteuni ng v a n g ez i nnen, b el ei d sb eï nv l oed i ng v a nui t h un erv a ri ng sk enni s en sti m ul eren v a n c ul tuurp a rti c i p a ti e v orm en d e p i jl ers v a n d e w erk i ng. M eer d a n 10 0 l ok a l e g roep en h eb b en een sa m enw erk i ng sov ereenk om st a f g esl oten m et W el z i jnssc h a k el s v z w. O ok D e Sc h a k el i s er é é n v a n. D e w el z i jnssc h a k el s v erta l en c onc rete v orm en v a n sol i d a ri tei t na a r m a a tsc h a p p el i jk e en p ol i ti ek e si g na l en v a n ui tsl ui ti ng. Z e org a ni seren a c ti v i tei ten d i e m ensen sa m enb reng en en a a ri n z e d i v erse ta l enten, v a a rd i g h ed en en i nteresses, ook c ul turel e, a a nsp rek en. Z e z oek en i nz i c h t i n m ec h a ni sm en d i e a rm oed e en ui tsl ui ti ng i n sta nd h oud en en v ol g en h i ertoe v orm i ng. W el z i jnssc h a k el s v z w b i ed t d ez e l ok a l e g roep en i nh oud el i jk ond ersteuni ng en b i ed t d e v ri jw i l l i g ers en d e trek k ers v a n d e v ereni g i ng en v orm i ng a a n. O m a rm oed e a a n te p a k k en w erk t W el z i jnssc h a k el s v z w sa m en m et a nd ere org a ni sa ti es. Z o w erk en z e m ee a a n d e ja a rl i jk se c a m p a g ne v a n W el z i jnsz org v z w. W el z i jnsz org v z w h eef t ev eneens a l s d oel a rm oed e ui t te sl ui ten. I n d e c a m p a g ne z et W el z i jnsz org ja a rl i jk s een a nd er a sp ec t v a n a rm oed e en a rm oed eb estri jd i ng c entra a l, m et tel k ens een p ol i ti ek l ui k. D e c a m p a g ne v erta a l t h a a r d oel stel l i ng na a r c onc rete a c ti es. W el z i jnsz org f i na nc i ert ook v ersc h i l l end e p rojec ten en W el z i jnssc h a k el s. A l s W el z i jnssc h a k el k a n D e Sc h a k el een p rojec tsub si d i e a a nv ra g en of f i na nc i ë l e steun v oor v orm i ng en c ul tuurp a rti c i p a ti e. 10

13 1.2. O p z et van het do ssier T h e m a w e r k i n g O nd er ' 1.1. W a t i s D e Sc h a k el ' k on je l ez en d a t w i j h et b el a ng ri jk v i nd en om struc tureel te w erk en rond a rm oed e. W a a rom v i nd en w i j d i t z o b el a ng ri jk? E r z i jn b ep a a l d e reg el s, norm en, h oud i ng en, enz..., k ortom struc turen, d i e g el d en op v ersc h i l l end e m a a tsc h a p p el i jk e ( of i s h et b eter l ev ens) d om ei nen en w a a r rek eni ng m oet m ee g eh oud en w ord en. D ez e struc turen z org en erv oor d a t d e m a a tsc h a p p i j en h et l ev en v a n d e m ensen i n g oed e b a nen w ord t g el ei d, m a a r som s h oud en d ez e struc turen te w ei ni g rek eni ng m et b ep a a l d e b ev ol k i ng sg roep en, l ev ensp a tronen, l eef si tua ti es, enz ov oorts... D i t l ei d t v eel a l tot ui tsl ui ti ng en h oud t a rm oed e i n sta nd. H et i s d a n ook b el a ng ri jk om d ez e struc turen b i j te sturen z od a t d e a rm oed e z el f k a n w ord en ui tg esl oten D i a l o o g m e t h o d e A l s w e w erk en rond een th em a h a nteren w e d e d i a l oog m eth od e. D ez e m eth od e b l i jk t een z eer ef f ec ti ev e, c onc rete en v oorna m el i jk z eer z i c h tb a re m a ni er om d e struc turel e p rob l em en, d i e m ensen i n a rm oed e ond erv i nd en, w eer te g ev en. W a t m eer i s: g een enk el e m ens k a n b eter v ertel l en w a t a rm oed e b etek ent, d a n d e m ensen d i e z el f i n a rm oed e l ev en. B i j d e d i a l oog m eth od e m oeten w e rek eni ng h oud en m et d e v ol g end e sta p p en: H et l etterl i jk i nb reng en en b und el en v a n erv a ri ng en/ g etui g eni ssen v a n m ensen i n a rm oed e. H et f orm ul eren v a n v era nd eri ng sv oorstel l en. D e rec h tstreek se d i a l oog tussen m ensen i n a rm oed e en d e b el ei d sv era ntw oord el i jk en. D ez e m eth od e i s ni et d e g em a k k el i jk ste w erk v orm, a a ng ez i en d e m ensen h un p ersoonl i jk e en v a a k p i jnl i jk e erv a ri ng en en g ev oel ens b l ootl eg g en. B ov end i en m erk en w i j d a t d e resul ta ten v a a k b ep erk t z i jn en l a ng op z i c h k unnen l a ten w a c h ten. Toc h h eb b en w e sa m en g ek oz en v oor d e d i a l oog m eth od e om d a t d ez e m eth od e d e g ed a c h tenl i jnen en sta nd p unten v a n m ensen i n a rm oed e h et b este w eerg eef t en h et resul ta a t m a g er z i jn. 11

14 K e u z e v a n h e t t h e m a E en a v ond je ui t, g eni eten v a n d e na tuur of v a n een m ooi op tred en en ev en d e z org en v erg eten w a a r m ensen i n a rm oed e d a g el i jk s m ee g ec onf ronteerd w ord en, i s v oor onz e g roep h eel b el a ng ri jk. ' ons CULTuurtje' w i jst op d i t m om ent v a n ontsp a nni ng. E en m om ent d a t v ol l ed i g v a n h en i s, z ond er z org en. H el a a s i s d i t m om ent ook z el d z a a m. D a a rom k oos d e g roep v oor h et th em a ' c ul tuurp a rti c i p a ti e'. Teg el i jk erti jd i s h et een v ri j v ei l i g th em a, w a a rb i j d e d i ng en d i e m ensen d i ep st ra k en nog ni et h el em a a l a a n b od m oeten k om en. D a n sp rek en w e ov er d e k i nd eren, rel a ti es, g ek w etste b i nnenk a nt, enz... K unst z i en, p roev en, erv a ren en z el f m a k en, b i ed t m ensen een b red ere k i jk op h un l ev en. M a a r ook sp ort en rec rea ti em og el i jk h ed en b eh oren tot c ul tuur. E en na m i d d a g w a nd el en i n een m ooi p a rk, een v oetb a l c l ub v oor d e z oon, b i l ja rten m et v ri end en, een l a ng e f i etstoc h t, een op tred en v oor d e k i nd eren, enz..., h et i s a l l em a a l c ul tuur. D oor te p a rti c i p eren a a n c ul tuur k unnen m ensen z i c h ontp l ooi en en l eren z e z i c h b eter i n h un v el v oel en. B ov end i en w ord t je soc i a a l netw erk g roter, i ets w a t m ensen i n a rm oed e v a a k m i ssen. A l s je v a n jong s a f i n een jeug d b ew eg i ng z i t en een h ec h te v ri end enk ri ng op b ouw t, sta je l a ter v eel sterk er i n h et l ev en d a n w a nneer je h et a l l em a a l a l l een m oet d oen. Cul tuurp a rti c i p a ti e i s een z eer b el a ng ri jk g eg ev en om a rm oed e op l a ng e term i jn ui t te sl ui ten en d i t w ord t v a a k ond ersc h a t. N i et k unnen d eel nem en a a n c ul tuur, i n d e b red e b etek eni s v a n h et w oord, i s v oor h eel w a t m ensen een g rote b el em m eri ng i n h un d a g el i jk s l ev en en sl ui t h en ui t v a n d e sa m enl ev i ng. N i et w i l l en d eel nem en d a a renteg en, i s een k euz e. H et i s i n eerste i nsta nti e v a n h et g rootste b el a ng d a t w e m ensen k a nsen b i ed en om te k unnen p a rti c i p eren a a n c ul tuur P r o c e s e n r e s u l t a a t I n m ei sta rtten w e m et d e th em a w erk i ng ' c ul tuurp a rti c i p a ti e'. Z oa l s h i erb ov en b esc h rev en v ond d e g roep d i t een b el a ng ri jk th em a om rond te w erk en en struc turel e v era nd eri ng en i n v oor te stel l en. B ov end i en w a s er d e v ra a g v a n d e c ul tuurb el ei d sc oö rd i na tor na a r een d i a l oog m et m ensen i n a rm oed e rond d e ( f i na nc i ë l e) toeg a nk el i jk h ei d v a n h et c ul tuura a nb od i n P uurs. D ez e v ra a g w a s g estel d n.a.v. h et op m a k en v a n h et c ul tuurb el ei d sp l a n. 12

15 I n tota a l v ond en er d ri e b i jeenk om sten p l a a ts, b eg el ei d d oor een m ed ew erk er v a n W el z i jnssc h a k el s en een m ed ew erk er v a n h et V l a a m s N etw erk. A a nsl ui tend v ond en er nog 3 b i jeenk om sten p l a a ts m et m ensen i n a rm oed e. D i t g eb eurd e ond er b eg el ei d i ng v a n enk el e v ri jw i l l i g ers d i e a l l es neersc h rev en. O p 2 4 mei sta rtten w e onz e eerste b i jeenk om st. D e k l em toon l a g op ' p a rti c i p a ti e' : w a t b etek ent d i t v oor ons? A a n d e h a nd v a n d ri e v ra g en w erd h i er ui tv oeri g op i ng eg a a n. W a nneer v oel ji j je b etrok k en b i j w a t er g eb eurt? W a nneer m a a k ji j d eel ui t v a n d e g roep? W a t z i jn d e v oorw a a rd en om je b etrok k en te v oel en? N a d i en b ek ek en w e een f i l m p je w a a r d ri e stel l i ng en na a r v oor w erd en g eb ra c h t.. P a rti c i p a ti e v erond erstel t d a t w i j oog en oor h eb b en v oor d e b i nnenk a nt v a n a rm oed e P a rti c i p a ti e h eef t te m a k en m et erg ens th ui sh oren D oor p a rti c i p a ti e k a n je h et p roc es v a n ui tsl ui ti ng om k eren E en d i sc ussi e rond d ez e d ri e stel l i ng en v orm d e h et tw eed e d eel v a n d e a v ond D e tw eed e a v ond, op 3 1 mei, g i ng ov er c ul tuurp a rti c i p a ti e ond er h et m otto: c ul tuur v oor i ed ereen. O p ni euw w erd en d ri e stel l i ng en v oorg el eg d. O v er i ed ere stel l i ng k ond en w e een h a l f uurtje v a n g ed a c h ten w i ssel en, na d i en sc h ov en w e d oor na a r een v ol g end e stel l i ng. D e d ri e stel l i ng en w a ren: k d a l l a v l i g a a W a g a a z d v a m i i k h z c h i q k l i k w h h a l l a a l i z i w g a a I k b b a d a z m z l a c h d a z m z l b i k k a a v w i k h d k i I k h g a i k k a m v l a a a v l a a k h z l a g l l D a a b i k f i h i h m l i d c l I k w w a a i k w m k w a i d d a l l a a l d i v a c I urf ni et een na r een oorstel ng n. t n e enk en n j, eb ni et o n ue eren, eet ni et oe et em n jn erk t, en ng t e e ul en ui tl en, t e e ul en ek jk en. I n s ond s ni et eg, eb ri e nd eren. eb ook een uto, n e ni et erp tsen s ond s t. I eb nog ni et o ng el ed en eren ez en. r en er op. Toc s et oei jk om e ul tuurk ra nt te ez en. eet ni et r te eten oet om en t er n e sta em te oen s n ul tuur. V a n a l l e g esp rek k en w erd z o l etterl i jk m og el i jk v ersl a g g em a a k t. D i t resul teerd e i n een b und el g etui g eni ssen, w a a ri n w ord t w eerg ev en h oe m ensen ov er d ez e a sp ec ten d enk en. O p v a l l end i s d a t som s f a c etten ui t h un l ev en na a r b ov en k om en, d i e m i ssc h i en ni et onm i d d el l i jk m et h et th em a te m a k en h eb b en, m a a r toc h b el a ng ri jk z i jn om h un l eef w erel d b eter te b eg ri jp en. 13

16 w I n tota a l na m en een tw i nti g ta l p ersonen ( m ensen m et en z ond er a rm oed e-erv a ri ng ) d eel a a n d i t d i a l oog p roc es. Z e z i jn a l l em a a l sterk b etrok k en b i j d e w erk i ng v a n D e Sc h a k el. H et f ei t d a t m ensen i n a rm oed e en z ond er a rm oed e-erv a ri ng h i erov er sa m en m et el k a a r i n g esp rek g a a n i s z ek er v erri jk end. Toc h stel d en w e v a st d a t m ensen z ond er a rm oed e-erv a ri ng nog te v eel d e b ov enh a nd nem en i n d erg el i jk e g esp rek k en. D a a rom w a s er nood a a n een rusti g er ri tm e en een v ei l i g er om g ev i ng om m ensen ec h t op v erh a a l te l a ten k om en. Ti jd ens d e d erd e b i jeenk om st, 1 4 j uni, w erd en d e p rob l em en en struc turel e v oorstel l en op g estel d en sa m en g eb ra c h t. Ti jd ens d e m a a nd en sep tem b er, ok tob er en nov em b er k w a m en w e nog 3 k eer sa m en m et enk el m ensen i n a rm oed e om d e tek sten a a n te v ul l en, te v erb eteren en te v erf i jnen. E é nm a a l d e g etui g eni ssen v erz a m el d, b eg onnen w e d e d i a l oog m et d e b ui tenw erel d ui t te erk en. O p w el k e ma nier k unnen w e b est d e b ev ind ingen v a n d e groep na a r b uiten b rengen, z od a t d e erv a ringen en a a nb ev el ingen v a n d e groep geh oord w ord en? D e g roep k oos erv oor om a l l e p otenti ë l e p a rtners ui t te nod i g en op é é n a v ond, na m el i jk op 10 a p ri l I n d e eerste p l a a ts v ond en w e h et b el a ng ri jk om h et rei l en en z ei l en v a n onz e org a ni sa ti e ui t d e d oek en te d oen. N a d i en k ond en w e h et ei nd resul ta a t v a n onz e th em a w erk i ng rond c ul tuurp a rti c i p a ti e v oorstel l en. V oor d e v oorb erei d i ng v a n d ez e a v ond h eb b en a l d e v ri jw i l l i g ers v a n d e Sc h a k el h un steentje b i jg ed ra g en. M et d i t d ossi er en d e v oorstel l i ng erv a n d oen w e een a p p è l op a l l e org a ni sa ti es/ i nsta nti es om sa m en m et ons d e struc turel e v oorstel l en ui t te w erk en en z o c ul tuur toeg a nk el i jk te m a k en v oor m ensen d i e i n a rm oed e l ev en. 14

17 Deel 2 : P ar t i ci p at i e A l v orens i n te g a a n op h et b eg ri p c ul tuurp a rti c i p a ti e, w ord t eerst b esp rok en w a t p a rti c i p a ti e jui st v oor d e g roep b etek ent. B i j d ez e oef eni ng w erd d e g roep v a n 20 m ensen op g ed eel d i n d ri e g roep en. Z e k reg en d ri e v ra g en v oorg el eg d : ' w anneer voel jij je b etrok k en b ij w at er g eb eurt ', ' w at z ijn de voorw aarden om je b etrok k en te voelen' en ' w anneer maak jij deel uit van de g roep '. D oorh een d e g esp rek k en k w a m en h eel v ersc h i l l end e z a k en na a r b ov en. W e m erk ten d a t d e m ensen p a rti c i p a ti e ond erv erd eel d en i n d ri e v ersc h i l l end e soorten p a rti c i p a ti e, na m el i jk : O p v l a k v a n d e i nd i v i d uel e a sp ec ten O p v l a k v a n d e p a rti c i p a ti e i n een g roep O p v l a k v a n d e p a rti c i p a ti e i n d e m a a tsc h a p p i j 2.1. I ndividu el e p art icip at ie P a rti c i p a ti e h eef t te m a k en m et je k a ra k terei g ensc h a p p en. D ez e k unnen p a rti c i p a ti e b ev ord eren of jui st a f rem m en. H et heef t te mak en met u w illen b etrok k en voelen, maar ook met z elf af stand houden. H et heef t ook een stuk met uz elf te mak en. A ls g e sociaal z ijt, g aat dat vanz elf. G e voelt u rap p er b etrok k en. P a rti c i p a ti e h eef t ook v eel te m a k en m et h oe je jez el f v oel t op een b ep a a l d m om ent. I k z it alleen thuis, ik voel me eenz aam. H oe m ensen z i c h v oel en, h eef t som s te m a k en m et d e om sta nd i g h ed en d i e i em a nd teg enk om t, z oa l s ui t v ol g end g etui g eni s b l i jk t: I k w il dat mensen mij z ien als iemand met g oede en slechte k anten. I k heb in de k inderop vang g ew erk t, niet voor g eld ( w el 4 0 f r./ uur), maar na 2 jaar w as het p lots g edaan. S top en dat is heel hard g ew eest. I k w ilde altijd al g aan studeren voor 15

18 k inderop vang en nu doet het heel veel p ijn. I k mag niets, ik b en z elf als een k lein k ind. I k heb g een vertrouw en meer in mensen, ik k an niets meer vertellen. I k b en niets. I k had een g oede b and met de k inderop vang, maar ik durf niet meer terug. E en b eetje g eluk is D e S chak el. I k b en er direct b etrok k en g ew eest, aanvaard g ew orden z oals ik b en. I k w il nuttig z ijn, niet voor g eld, z ek er niet altijd voor g eld. W el voor de relaties. G eld is b elang rijk, je heb t het nodig, maar relaties z ijn ook nodig. D e maatschap p ij heef t er voor g ez org d dat g eld z o b elang rijk is. W e m erk en ui t d ez e g etui g eni ssen d a t soc i a l e netw erk en z eer b el a ng ri jk g ev ond en w ord en. O ok v ol g end e g etui g eni ssen l eg g en d e k l em toon op h et b el a ng v a n w a t m ensen v oor el k a a r k unnen b etek enen. D a t i s z ek er een b el a ng ri jk ond erd eel v a n p a rti c i p a ti e: h et g ev oel h eb b en i ets te b etek enen v oor i em a nd a nd ers. A ls ik naar B elg ië g ek omen b en, heb ik een R ussische vrouw w illen help en. Z ij w il daarvoor b etalen. M aar ik w il dat niet. I k w il iets doen voor de mensen, met mijn hart, ik voel dat daar en ik w il g een materië le ding en terug. W el vriendschap, dat g eef t energ ie. E en job w ordt b etaald en dat w il ik ook, maar dat voel je niet z o. Je moet tijd mak en voor elk aar, w w ordt g emaak t. e moeten het g evoel heb b en dat er tijd voor ons I k b en momenteel in een verhuisf ase. I k vind het f ijn dat mensen van D e S chak el mij daarb ij help en. I k had nooit verw acht dat dat k on g eb euren. O p die manier voel ik me sterk b etrok k en. V roeg er k w am ik naar D e S chak el voor p lez ier. M aar nu heb ik ondervonden dat er mensen z ijn die je help en, als je verdrietig b ent. M ensen die je niet terug in de p ut duw en. D e b a nd en z i jn v a a k d es te sterk er a l s m ensen a a nv oel en d a t z e h etz el f d e m eem a k en of m eeg em a a k t h eb b en. G e voelt u b etrok k en door hetz elf de mee te mak en. A ls ik mensen z ie, dan denk ik. I k w eet hoe jullie je voelen. I k b en ook slecht g ek leed g ew eest, w einig g eld g ehad. I k w eet w at het is. I k voel dat nog. 16

19 2.2. P art icip at ie in een gro ep B i j een g roep h oren, je i nz etten, v ri end en m a k en, a a nv a a rd w ord en, i ets b etek enen enz..., i ed ereen h eef t h et nod i g. Som m i g en z oek en d i t op h un w erk, a nd eren b i j h un f a m i l i e, een jeug d b ew eg i ng, een sp ortc l ub of i n d i t g ev a l b i j D e Sc h a k el. a ) J e w el k om v oel en I n d e eerste p l a a ts g a a t h et v oorna m el i jk om u w el k om te v oel en i n d e g roep : D e deur moet voor iedereen op enstaan, iedereen is g elijk. M ensen sl ui ten z i c h a a n b i j een g roep om d e eenz a a m h ei d te v erd ri jv en. Z e z i jn op z oek na a r v ri end en en w a rm te. Je g aat je b eter voelen als je erg ens b ij hoort. I k heb eens iets k unnen z eg g en teg en iemand anders. I n het dag centrum k om ik samen met alleen mensen met een handicap, hier niet. Toc h b l i jk t d e d rem p el om z i c h a a n te sl ui ten b i j een g roep nog steed s erg g root te z i jn. D e Sc h a k el d oet i nsp a nni ng en om d e d rem p el z o l a a g m og el i jk te m a k en, m a a r z el f s d a n i s h et v oor v el en nog een h eel g rote en m oei z a m e sta p om i n D e Sc h a k el b i nnen te k om en. O f om g ew oon op stra a t te k om en. I n het b eg in w as ik b ang om te k omen. V erschillende mensen drong en aan om toch te k omen. S tuk je voor stuk je k rijg je meer moed en doe je het toch. Je leert verder doen. O mdat je niet alleen staat, om nen b ab b el te doen, H et maak t mij sterk er. V roeg er durf de ik niet meer b uiten k omen. D eur op een k ier, vlug loeren of er niemand w as en snel snel naar b uiten en terug b innen. E n stilaan k om je meer en meer. I k b ab b el nu met iedereen. I k heb schrik om b uiten te k omen. I k k om alleen in de S chak el en met de b oodschap p endienst naar de w ink el. 17

20 w b ) A a nv a a rd w ord en E enm a a l je d e sta p h eb t g ez et om u b i j een g roep a a n te sl ui ten i s h et b el a ng ri jk d a t je a a nv a a rd w ord t z oa l s je b ent. I k voel mij g oed als z e mij aanvaarden z oals ik b en. I k voel me hier thuis. t I s hier mijn tw eede thuis. I k b en w el een rijk e madam, met z o tw ee thuiz en. H et heef t b ij mij te mak en met als g e hier z ijt, g e k unt p raten, z e trek k en u er terug b oven op, g e k rijg t schouderk lop k es. N u b en ik daardoor ook z elf op en voor mensen, ik g eef nu ook g raag schouderk lop k es. I k z al nooit k unnen terug doen w at mensen voor mij g edaan heb b en. M aar ik voel mijn eig en g oed dat ik nu ook anderen k an help en. D ank z ij D e S chak el b en ik er b ovenop g eraak t. W e z ijn een steun voor elk aar. W e moeten er allemaal terug b oven. D at is voor mij heel b elang rijk. I n de contacten die je heb t met de mensen. c ) V riend sc h a p k rij gen E n ui tera a rd i s v ri end sc h a p é é n v a n d e m eest w a a rd ev ol l e a sp ec ten v oor i ed ere m ens. U b etrok k en voelen heef t te mak en met vriendschap voelen van de mensen. A ls er vijandig heid b ijk omt, als ik vijandig heid voel, vermindert dit snel. I k heb het daar erg moeilijk mee, en dan k om ik niet meer. H et is onder de mensen z ijn, b ez ig z ijn, p lez ier mak en, A ls je eens g oed met iemand k an p raten. O ok over k leinig heden. A ls g e erover k unt meep raten. E n dat mensen al eens achter u vrag en als g e er niet z ijt. W e k unnen samen p rob lemen op lossen, mek aar help en en g oede raad g even, w e k unnen rek enen op mek aar. G e k unt veel leren b ij elk aar. V roeg er w as ik mijn eig en op mijn manier z oals van thuis meeg ek reg en. D oor de contacten hier b en ik w at anders g ew orden. S oms b en ik nog b ang om de w aarheid teg en mijn f amilie te k unnen z eg g en. D oor hier g ew aardeerd te orden heb ik die k racht g evonden. Je b eg int iedereen te k ennen, de é é n meer dan de ander. G e z ijt allemaal b ez ig met hetz elf de, met armoede en dat b eter aanvoelen. E rvaring en k unnen uitw isselen. Je voelt je op g elucht dat je u g edacht eens k an z eg g en. 18

21 d ) N ieuw e erv a ringen op d oen B i j d e Sc h a k el d oen d e m ensen ni euw e erv a ri ng en op, z e l eren v a n el k a a r. E r i s ook d e k a ns om sa m en op v a k a nti e te g a a n. D oor de verenig ing g aat een nieuw e w ereld op en. V ier dag en op vak antie, ik k om daar echt tot rust, alles staat altijd eens k laar. D aar z ou ik w illen voor tek enen, voor vier dag en vak antie maar met mijn z oon k un je niet w eg g aan. D e omg eving dat g aat, maar een g rote g roep k an niet. M ensen g a a n v a nui t een ei g en g oed e erv a ri ng ook l otg enoten ui tnod i g en om ook eens na a r D e Sc h a k el te k om en. E n z o g roei t d e g roep. Je g aat mensen ook eens aansp rek en om naar D e S chak el te k omen. M ijn b roer had een w oning b rand, en toen heb ik g evraag d of z e hier ook eens mochten k omen, en z e z ijn hier met heel hun g ez in g ew eest. e) J e b etrok k en v oel en H et i s b el a ng ri jk i n een g roep d a t m ensen z i c h a a ng esp rok en v oel en en d a t er na a r h en g el ui sterd w ord t. P a rti c i p a ti e i s ni et a l ti jd f orm eel z oa l s op v erg a d eri ng en. J e v oel t snel of a nd eren rek eni ng h oud en m et w a t je z eg t, b i jv oorb eel d i n g esp rek k en. W anneer ik het g evoel heb dat ik een stuk je b elang rijk b en, in een g roep eig enlijk. D at hang t af van w at er g eb eurt. A ls je aang esp rok en w ordt door mensen. A ls mensen niet aang esp rok en w orden, k unnen z e niet b etrok k en z ijn. O ok als g e voelt dat mensen echt luisteren naar w at je z eg t. D at z e antw oorden op je b edenk ing en en er rek ening mee houden. H et g evoel dat je g ew aardeerd w ordt. f ) M eew erk en a a n h et reil en en z eil en v a n d e orga nisa tie A l s m ensen v oel en d a t er na a r h en ec h t g el ui sterd w ord t, g roei t d e z i n om z el f i ets te d oen v oor d e g roep. D oor z el f m ee te w erk en a a n h et rei l en en z ei l en v a n d e org a ni sa ti e k ri jg je h et g ev oel d a t je i ets b etek ent. Z e heb b en mij g evraag d hier iets te doen. I k doe de b oodschap p en voor de voedselp ak k etten. A ls ik k an help en voel ik mij b etrok k en. I n de g roep voel ik mij b etrok k en, als ik een f unctie heb, iets dat ik aank an en mag doen. H et is b ez ig k unnen z ijn. E en taak heb b en is voor mij b elang rijk, vooral ook als je dan eens af en toe een dank w oordje k rijg t. 19

22 A ls w e samen ding en doen, ik vind dat b elang rijk w ant dan g aat de g roep ook sterk er z ijn en leer je mek aar k ennen. E en a nd er a sp ec t v a n b etrok k enh ei d i s je m eni ng k w i jt k unnen en i ets m ee k unnen org a ni seren. D a t i s nog een sta p je m eer d a n enk el m eew erk en. I k voel me b etrok k en w anneer mijn mening w ordt g evraag d en als ik die mag z eg g en. H et is mee insp raak heb b en, g evraag d w orden maar ook mog en deelnemen. Z o heb ik met de f amilie mee de jub ileum van mijn ouders mog en mee org aniseren. I eder mocht er z ijn z eg doen. O p het einde moet er w el een b eslissing g enomen w orden, maar dan w as ik er toch b ij. M eep lannen, meeb eslissen, meeluisteren is voor mij b elang rijk, en dan samen w erk en, samen ding en doen. P a rti c i p eren h oud t ook i n d a t je je v ri j k a n v oel en, d a t h et g een v erp l i c h ti ng w ord t, d a t je ook g renz en k a n en m a g stel l en z ond er d a t je erv oor v eroord eel d w ord t. A l b l i jk t h et ni et a l ti jd ev en g em a k k el i jk om een w erk je te w ei g eren. I edereen w erk t hier naar vermog en. Je w ordt niet anders b ek ek en als je ding en niet doet. Je k an ook nee z eg g en, z onder verp lichting. Je maak t w el g oede af sp rak en en k omt dez e dan ook na. H et is een w erk van lang e adem, stap sg ew ijs op mijn ritme. H et is b elang rijk dat ieder op z ijn eig en ritme mag doen en niet g ep asseerd w ordt. I n een g roep w erk je g ratis voor elk aar. D at je iets doet z onder ervoor b etaald te w orden. A ls ik w ord uitg enodig d voor een b arb ecue b ij mijn schoonb roer moest iedereen dan z oveel b etalen. M aar ik hield w el altijd hun k indjes b ij me en deed dat g ratis. H ier leer je alles z o doen voor elk aar, met lief de en p lez ier. D at vind ik heel b elang rijk, t moet van tw ee k anten k omen. D at heb ik hier g eleerd. N u b en ik vrij, g een verp lichting. A ls ik iets niet moet doen k an ik ook neen z eg g en. M aar als ik de k indjes w eig er, is het moeilijk. I k vind het w el moeilijk om neen te z eg g en. I k vind het moeilijk om neen te z eg g en maar b ij mij b eg int het te luk k en. 20

23 2.3. P art icip at ie in de m aat schap p ij a ) M ensen in a rmoed e tel l en mee P a c i p k a b i h m i c m m a c g i H i i v i d a v a p a c i p a p a c i p a b i a h b w b M a a d a a d m a a h a p p i a l g m i a i v a p a c i p a v g g g b l i d a v m i d m i h a ' a g b rti eren n je ek jk en op et ro, eso en ro eb ed. et nd ueel sp ec t n rti ti e en rti ti e j een org ni sa ti e eb en e reed s esp rok en. r eel nem en n e tsc j, s roep ensen n rm oed e, s ook een ond erd eel n rti ti e. Ui t ol end e etui eni ssen jk t t eel ensen n e sa enl ev ng et th em rm oed e' nog steed s ni et oed eg ri jp en. b w g w b g g D w g z k M g w g b W w k k b f Z z g I L k M p D p b p I g z g I k g w I k w k g z z b A w G S M k z k U itsluiting etek ent ook dat e een erk heb en, een huis, een uitk ering. at e minder eschoold ijn en de inf ob laadjes niet unnen lez en. aar ook het evoel dat e niet meetellen en een vriendenk ring heb en. e illen de ans rijg en om ons te ew ijz en! P uurs heef t dat heel el. e eg en niets teg en mek aar. n imb urg is dat veel mak elijk er. ensen met een handicap raten met mek aar, andere mensen niet. at is log isch. E r is veel onb eg rip in de maatschap ij, oneerlijk heid, mensen eg rijp en mij en mijn rob lemen niet. n mijn eval ijn de deuren esloten. vind een erk. ord iedere dag van het astje naar de muur estuurd. M ensen denk en dat het de eig en schuld is van de armen dat e arm ijn en nik s heb en. ls ij een op en, dan vinden e dat dit niet an. I n d e Sc h a k el w ord en m ensen ook g ec onf ronteerd m et rea c ti es v a n m ensen d i e ni et na a r d e Sc h a k el k om en of som s z el f s b i j m ensen d i e ook a f en toe i n d e Sc h a k el a a nw ez i g z i jn. b w k b k z g, k A z g b b D w z k g b k Z w g w Z Z k w b p k w w z k B p A ls ik uiten aan de dremp el sta en de ink el aan het uisen en, en dan omen daar snotneuz en voorb ij en die eg en amaai, daar an ik niet teg en. ls e het oed heb en des te eter voor hen. at doet el eer, maar aan de andere ant is dat dan snel ep asseerd. M ensen heb en schaamte om hier te omen. e eten niet oed at dat is. e moeten hun vooroordelen laten vallen. e omen el innen voor een annenk oek of als het erstmark t is. Je voelt el ie in armoede it, de anderen ijk en op je neer. ij sommig e ersonen valt dat duidelijk op. H ier b innen z elf s. D aarom w il ik g een vrijw illig er meer z ijn, omdat mensen op me neer k ijk en. 21

24 b ) S a m e n w e r k e n Toc h i s h et b el a ng ri jk d a t d e Sc h a k el b esta a t ui t v ersc h i l l end e l a g en v a n d e b ev ol k i ng. Z ow el m ensen d i e i n a rm oed e l ev en a l s m ensen d i e h et b eter h eb b en. M ensen m og en ni et i n v a k jes w ord en g ep l a a tst: a l s h et erop a a nk om t i s i ed ereen g ew oon m ens. H et i s ni et d e b ed oel i ng d a t d e Sc h a k el d e m ensen i n a rm oed e a f sc h erm t v a n w a t er rond h en g eb eurt. D e Sc h a k el m oet h en jui st h el p en om sterk er en z el f sta nd i g er te sta a n i n h un ei g en l ev en, z od a t z e z i c h ook k unnen i nteg reren i n d e m a a tsc h a p p i j. E n d a t g a a t ni et d oor h en a f te sc h erm en v a n d e rest. S amen z ijn w e sterk en w orden w e sterk er. M aar je moet ook uw mannek e staan in het leven. M ensen met verschillende achterg ronden verrijk en mek aar en aanvaarden mek aar. I n het O CM W is het g een aang enaam g evoel. H ier w eten z e w aar je naartoe moet. W ij vrag en g ew oon steun, sommig en moeten alleen maar een duw tje in de rug k rijg en. D a a rom i s h et b el a ng ri jk d a t w e ook na a r b ui ten k om en om ov er a rm oed e te sp rek en, w a nt m ensen en org a ni sa ti es b eg ri jp en h et b eg ri p ni et v a a k ni et v ol l ed i g. N aar scholen g aan sp rek en, of ministers, die heb b en een verk eerd b eeld van armoede. t I s voor iedereen. M ensen g unnen mensen in armoede nik s. W e moeten ding en b lijven herhalen en z ak en meer naar b uiten b reng en. W e moeten meer instanties b etrek k en ( V D A B, O CM W, huisvesting sdienst). M et dez e diensten moeten w e meer samenw erk en. A ls w e meer vrijw illig ers vinden en z e k unnen inschak elen, dan staan w e sterk er. I k mag van het O.C.M.W. van P uurs niet k lag en. 22

25 D e g roep b esl i ste sa m en om p a rti c i p eren of je b etrok k en v oel en i n een a a nta l k ernw oord en ui t te d ruk k en. O ok i n d ez e k ernw oord en v i nd en w e d ri e g roep en terug : I nd i v i d uel e p a rti c i p a ti e: w a a rd en en h oud i ng en a l s m ens b k w luisteren naar elk aar resp ect heb en voor elk aar niet roddelen, elk aar unnen vertrouw en eerlijk heid aardering voelen solidariteit raad van vrienden op volg en stip theid/ structuur P articip atie in een g roep samen ding en doen mee p lannen/ meedenk en/ meeb eslissen f ierheid over je taak heb b en P articip atie aan de maatschap p ij b etrok k en z ijn in de dienstverlening ( O CM W, V D A B, huisvesting sdienst, ) b asishouding van iedereen is g elijk 23

26 m Deel 3 : C u lt u u r p ar t i ci p at i e W e w eten nu w a t d e m ensen i n a rm oed e b ed oel en m et h et w oord ' p a rti c i p a ti e'. M a a r w a t v ersta a t d e g roep ond er c ul tuurp a rti c i p a ti e? O m h et g esp rek op g a ng te b reng en v ertrok k en w e v a n d ri e stel l i ng en, w a a rm ee w e d ri e a sp ec ten v a n c ul tuurp a rti c i p a ti e na a r v oor sc h ov en: het niet vertrouw d z ijn met cultuurb eleving, inf ormatie en p rak tische dremp els. V ersc h i l l end e m ensen g etui g d en ov er w a t z i j ond er c ul tuurp a rti c i p a ti e v ersta a n en w a t v oor h en d e d rem p el s z i jn om te p a rti c i p eren a a n c ul tuur. E erst en v oora l k i jk en w e w a t d e d eel nem ers ond er h et b eg ri p c ul tuur v ersta a n. W a t h oud t h et a a nb od i n? N a d i en ov erl op en w e d e v ersc h i l l end e d rem p el s d i e d e m ensen erv a ren om a a n c ul tuur d eel te nem en W at verst aan w e o nder cu l t u u r? W a t c ul tuur jui st i s, erv a a rt i ed ereen v ersc h i l l end. D i t i s ni et a l l een z o b i j m ensen i n a rm oed e, a a r h et i s terug te v i nd en b i j d e g a nse b ev ol k i ng. E r z i jn ettel i jk e b oek en g esc h rev en ov er d e i nh oud en d ef i ni ti e v a n w a t c ul tuur ei g enl i jk i s. B i j ons v ersta a n som m i g en er eerd er th ea ter ond er, a nd eren c i rc us en w eer a nd eren c i nem a of een sp ort b eoef enen. Som m i g en z i en c ul tuur d a n w eer a l s om g a a n m et d e na tuur, soc i a l e c onta c ten l eg g en of z el f s p uz z el s m a k en. Ui t d e v ol g end e g etui g eni ssen b l i jk t d a t c ul tuur g a a t om el k e v orm v a n v ri jeti jd sb ested i ng w a a r m ensen z i c h g oed b i j v oel en en w a a r z e k unnen v a n g eni eten. F ilm en theater is maar é é n vorm. Contacten met andere mensen is ook een vorm van cultuur en je k an veel van andere mensen leren. M et mensen en vrienden, in comp ag nie. O ok een sp ortclub, daar heb je ook andere mensen. I k doe p uz z els in mijn b oek en en g rote p uz z els mak en met stuk k en. I n de natuur g aan, dat ontsp ant me heel erg. V elen z ien cultuur teveel als toneel en f ilm. K almthout is ook p rachtig, een mooie natuur om van te g enieten. I s het w el voldoende b ek end b ij de mensen? W at dik w ijls ook aansp reek t z ijn activiteiten als b iljart, darts, op caf é. N aar toneel g a ik g raag en met de w andelclub eens naar een op enluchttheater. N aar tentoonstelling en g a ik soms. 24

27 V el en z i jn a l w el ooi t na a r een v oorstel l i ng g a a n z i en m a a r er z i jn ook m ensen d i e d a a r enk el v a n k unnen d rom en. I k z ou eens een g oochelaar w illen z ien, ik heb dat nog nooit g ez ien. B ijvoorb eeld naar Cirq ue du soleil, maar dat is veel te duur. I k z ou w el g raag eens naar het toneel g aan omdat ik dat nog nooit eerder heb g edaan. I k z ou eig enlijk g raag z elf toneel w illen sp elen, dat w as een k inderdroom. I k z ou g raag z elf toneel sp elen. O p school w as ik er heel b edreven in, maar mijn vader vond dat g een dip loma. I k heb het dan maar niet g edaan. I k b en in mijn jeug d é é n k eer naar de cinema g ew eest, ik w eet het nog. H et w as S neeuw w itje en é é n maal naar L eb b ek e naar de f ilm over D haens. N u z ien ik naar tv en op z aterdag luister ik naar de radioverb inding en, dan hoor ik maar w at. V erder is alles te duur. Z aterdag en z ondag g a ik soms naar miniatuurauto s. I k z ou g raag eens een g oochelaar z ien en een museum b ez oek en, z ek er naar een museum van miniatuurauto s. E r z i jn ook m ensen d i e erv oor k i ez en om ni et d eel te nem en a a n c ul tuur. D e m og el i jk h ei d h eb b en om te k i ez en, d a t i s i n h et g a nse v erh a a l, v a n erg g root b el a ng. M ensen i n a rm oed e h eb b en v a a k d i e k euz e ni et. Z e k unnen ni et b ui ten k om en. M ijn ouders w aren simp ele mensen en z e w ilden dat w ij studeerden. W ij heb b en de mog elijk heden, maar ik g a niet veel b uiten. I k g a w einig naar toneel. H et z ijn meestal b lijsp elen en dat z ie ik niet g raag. I k g a nooit op reis en het z eg t mij niets. M oest mijn z us of schoonz us aandring en, dan z ou ik misschien g aan. M aar de z ee z eg t mij niets. a ) V a n th uis uit D e i nteresse i n c ul tuur i s z eer v ersc h ei d en, na a rg el a ng d e p ersoon z el f. M a a r h et h eef t z ek er ook te m a k en m et w a t m en v a n th ui s ui t h eef t l eren k ennen. H et b l i jk t d a t h et p a rti c i p eren a a n c ul tuur een m oei l i jk e sta p i s v oor m ensen d i e nog g een erv a ri ng h eb b en m et h et d eel nem en a a n c ul turel e a c ti v i tei ten. O ns ouders heb b en ons altijd cultuur b ijg eb racht. W e heb b en dat thuis meeg ek reg en. L ez en, V erschillende interesses van mensen. W e z ijn dat g ew oon om alles mee te nemen. N iet enk el f ilms en theater, ook musea. 25

28 M ijn moeder is in alles g eï nteresseerd. A ls g e dat thuis al g ez ien heb t, dan heb je een stap voor, als ouders veel lez en en z o. I k heb het niet meeg ek reg en van thuis en door mee te k unnen g aan met D e S chak el heb ik nieuw e ding en leren k ennen. H et lief st g a ik naar hetz elf de, w ant ik k an mij moeilijk aanp assen aan iets nieuw s. b ) H et a a nb od k ennen H et a a nb od k ennen i s ni et a l ti jd ev en g em a k k el i jk. V eel m ensen w eten ni et w a t er te d oen i s. H et aanb od is maar g ek end door k liek jes. I nteressante ding en z ijn snel uitverk ocht. I s er dan voldoende aanb od? W eten mensen het tijdig? O f is het niet te moeilijk z o lang op voorhand iets te p lannen. E r k an nog z oveel g eb euren. L ijk in R uisb roek is er een museum, maar g e k unt er niet b innen. Z ijn hier tentoonstelling en in de streek? W ordt dit b ek end g emaak t? E en cinema is er in P uurs z elf. V erder w eg g eraak t g e niet als g e een dochter heb t en ik b en alleen. D an g aat het niet. W el als z ij w il g aan. A f f iches hang en w einig uit en ik k om w einig in die cultuurding en. Z e z ijn slechts in enk ele w ink els te z ien. G e w eet niet altijd w at er is. V ideo en D V D is hier w el een g rote concurrent. E ig enlijk moeten w e b ij een tentoonstelling eens lang sg aan om het CC te leren k ennen en alle z ak en te b ez oek en, ook eens in de caf etaria lang sg aan. E r z ijn al veel activiteiten g ratis, maar men moet het w eten. H et is ook motiverend, omdat je met veel actuele onderw erp en in aanrak ing k omt en je k an dan mee b ab b elen over andere z ak en. Som m i g en erv a ren h et a a nb od i n d e streek a l s b ep erk t. E r z i jn ni et z ov eel v oorstel l i ng en d i e h en i nteresseren. Z e v i nd en d a t er te w ei ni g k euz e i s. A ctiviteiten in culturele centra z ijn te elitair, te hoog g eg rep en. H et moet aanb od z ijn op ons niveau. T oneel k an b oven de hoof den z ijn en dan hak en z e af. Je k an w el selecteren, w ant er is w el veel. 26

29 H O p het dorp b en ik é é n k eer naar een toneelstuk g ew eest. D a b eg int dan om 7 u tot 1 1 u of later en dat is veul te lang. D an w eet g e het b eg in niet meer. M uz iek luisteren daar k an ik niet mee mee en dat is er te w einig b ij ons. E r is é é n f ilm p er w eek. D at is een selectie en als je net niet k unt op die dag, k an je hem niet meer z ien. A nd eren v i nd en d a n w eer d a t er w el v ol d oend e a a nb od i s m a a r d a t h et v oorna m el i jk a nd ere d rem p el s z i jn d i e h en h i nd eren om te p a rti c i p eren a a n c ul tuur. D a a r g a a n w e v erd er op i n i n h et v ol g end e h oof d stuk. E r is voldoende g evarieerd aanb od: T oneel is hier en tentoonstelling en z ijn g ratis maar er z ijn andere dremp els; vb. w eten hoe te reserveren, w at er is, Cultuur is w el p lez ant. V ia D e S chak el is het g oedk op er en anders k an je niet g aan. et is z ek er iets voor ons en het sp reek t ook aan D e drem p el s D e k o s t p r i j s D e m eest v oor d e h a nd l i g g end e d rem p el i s d e k ostp ri js. I s c ul tuurb el ev i ng ni et g ew oon te d uur? A ls ik naar de f ilm g a z ien, k om ik op het einde van de maand niet toe. I k b en uit de schulden g eraak t met w at hulp van mijn schoonouders. I k k an dat niet doen ( cultuurp articip atie), w ant dan k om ik niet rond. G e moet tussendoor altijd een b eetje g eld op z ij leg g en. V oor sommig en niet haalb aar. I k z it met een z iek k ind w aar je altijd mee naar de dok ter moet g aan en mijn man heef t nog suik erz iek te. B en al b lij als mijn k ind k leding heef t. W ij doen het met k leren die w e k rijg en. O p a b etaald soms, maar anders is er g een g eld. D at heb ik ook, ik moet remmen om mijn medicatie te k unnen k rijg en. 27

30 w J e i nteresses b ep a l en na tuurl i jk z eer sterk d e te b eta l en k ostp ri js. A l s je d e g rootste v oorstel l i ng en w i l t z i en, w a a r rec l a m e v oor w ord t g em a a k t, i s c ul tuur na tuurl i jk z eer d uur. Toc h b l i jf t a l l es a f h a ng en v a n je i nk om en, je g ez i n, w a t je g el eerd h eb t. I k denk totaal verschillend. D e maatschap p ij leg t op w at cultuur is. W at g eld k ost is cultuur. M aar w andelen b ijvoorb eeld k ost g een g eld. D e maatschap p ij druk t alles z o door dat het p as p lez ant is als het g eld k ost. D e reclame sp eelt daar een b elang rijk e rol in. M aar ik k an w el k iez en tussen w at g eld k ost en w at niet. Cultuur g enieten, dat maak t me b eter, ik heb g een schuldg evoel. I k moet w el met mijn ink omen leven, maar ik doe toch veel: reiz en, theater, b iob eurz en, een diversiteit van b ez ig heden. I k b en eig enlijk een b ez ig b ijtje. I k heb met een b ep erk t ink omen toch leren g enieten. Je moet at z oek en dat niet teveel g eld k ost. a ) C ul tuur is een rec h t, v oor ied ereen! O nd a nk s d e k ostp ri js erv a ren m ensen c ul tuur of ontsp a nni ng toc h a l s een rec h t. M ijn ex -echtg enoot verw eet me dat ik naar de z onneb ank g ing terw ijl ik g een g eld had, maar dat ontsp ande me. I k heb evenveel recht op ontsp anning als de anderen. H et w eeg t v oora l z w a a r, a l s h et ov er d e k i nd eren g a a t: d e k i nd eren d i e m en m oet tel eurstel l en of d i e z el f g rote i nsp a nni ng en m oeten d oen om toc h ook te k unnen g eni eten en ontsp a nnen. D a a r z i tten oud ers v a a k m ee v erv eel d. D at anderen k unnen g aan en jij niet, dat is z w aar. D at steek t teg en, dat g aat niet. M ijn z oon b eg int van: die g aan naar W alib i, en ik k an niet. D an antw oord ik : als t niet g aat, dan g aat het niet. M aar soms heb ik toch het g evoel van mag je nog b uiten k omen of niet. I k moet ook altijd z eg g en teg en mijn dochter dat het niet g aat. A ls z e sp aart moet z e b ijsp ring en. Z e w ou een b rommer, maar dan van haar eig en sp aarg eld. D at is erg voor dat k ind. W at moet z e w el denk en als z e altijd moet voorschieten? Z e w erk t met dieren, met honden g aan w andelen. D at is haar hob b y. D at is g ratis, dat w ordt ook niet b etaald. Z e w il ook niet sp eciaal de duurste k leren. Z e draag t g een merk en. D at doet misschien w el z eer, w ant iedereen draag t merk en op school. D e T V interesseert haar z o niet. Z e k ijk t altijd z elf uit naar de p rijz en, b ijvoorb eeld voor haar k ledij of op school voor de stof f en. 28

31 G e moet maar 2 jong ens heb b en. G a z e maar w eg doen en terug halen. E n er k omt nog veel meer b ij k ijk en. E r is een drink sk e, t k ost altijd g eld. I n de sp ortverenig ing en, de turnk ring, z e moeten dan aan k amp ioenschap p en meedoen. V oor elk op treden moeten z e een k ostumek e heb b en. t I s niet z o simp el om dat allemaal te volg en. E r z ijn dan nog reiz en en uitstap p en. Je k unt g emak k elijk er w at w orden als je g eld heb t. O ok v oor d e k i nd eren g el d t h et rec h t op ontsp a nni ng. G el uk k i g k unnen z e d a a r som s v a n g eni eten op sc h ool, z ek er w a nneer een sc h ool er rek eni ng m ee h oud t d a t ni et i ed ereen g em a k k el i jk k a n d eel nem en a a n c ul turel e a c ti v i tei ten. t is natuurlijk heel sp ijtig voor de k inderen die voortdurend moeten horen w e k unnen dat niet b etalen. I k denk ook aan de school. Z e heb b en dat daar ook meeg emaak t. W e z ag en het dan al eens door de ving ers. N u is daar soms al een f onds voor b ij sommig e scholen. I edereen verdient eens die ontsp anning. Z e k unnen al z oveel ding en niet doen. A l s h et d a n w a t b eter g a a t, w i l l en oud ers d a t ook c om p enseren, ook a l z i en z e i n d a t d a t v oor h et k i nd ni et a l ti jd h et b este i s. I k had het moeilijk. I k p rob eer voor mijn dochter dat w el te doen. V oor mij mocht dat, z elf s met mijn laatste f rank. I k w ou dat mijn k ind als een ander k ind naar school k on g aan. M aar de mensen z eiden w el: z ie je w el, daar heef t z e w el g eld voor. Z ij z ag en alleen niet w at ik moest missen, om haar te k unnen laten meedoen. I k b en dan toch b lij dat ik het k an doen. V eel moet ik niet z eg g en. N u het w el k an, w il ik veel voor haar doen. N u g eef ik teveel toe, z e g aat b oven haar lat. V oor een k ind dat tek ort heef t g ehad, ik b eg rijp dat w el. b ) M eer k osten d a n enk el h et tic k etj e N a tuurl i jk b l i jv en d e k osten ni et enk el b i j h et b eta l en v a n d e toeg a ng sti c k et. E r z i jn ook nog a nd ere k osten w a a r je rek eni ng m oet m ee h oud en, z oa l s h et v erv oer, d e b a b y si t, een c onsum p ti e, enz D ez e d rem p el s b esp rek en w e l a ter ui tg eb rei d. W aar moeten w ij dat g aan z oek en? I k k an niet altijd w eg g aan. Z elf s met D e S chak el moet ik nog alles b ijeen scharen om te k unnen meedoen. I k w eet niet w aar ik dat moet z oek en. 29

32 S oms is er w el g ratis op enb aar vervoer. M aar met g ratis k aarten, heb t g e toch nog veel andere k osten. w D k P H g b k P g A k 1 0 z g M E g D k g G g z z g Z oals vorig e eek. an reeg ik een telef oontje i.v.m. uk ema. ad e niet eter met uw e leine naar lop saland ew eest? lle inderen die jaar ijn mog en ratis. aar ik dan: n hoe moet ik er erak en? at ost ook eld. inder eet e iet en heef t e ich dan eamuseerd? c ) D us c ul tuur is te d uur. G ra tis d a n ma a r? Z oa l s w e h i erb ov en h eb b en b esc h rev en, erv a ren m ensen i n a rm oed e c ul tuur en ontsp a nni ng ec h t w el a l s te d uur. H et i s d us m oei l i jk om v a n c ul tuur te g eni eten v oor w i e m et een l a a g i nk om en l eef t. Z el f s m ensen d i e ni et i n a rm oed e l ev en, erk ennen d a t p rob l eem en h eb b en h et er m oei l i jk m ee. W ij g aan met een g roep om de 1 4 dag en op museumb ez oek, w el, dat k ost u z ek er 2 5 euro. Je drink t ook iets. Je moet echt een g root ink omen heb b en om aan cultuur te doen. A ls ik dat k an doen, dan z ou iedereen dat moeten k unnen. H et stoort me dat cultuur z o iets w ordt voor een b ep aalde elite. I k w eet ook dat andere mensen dat ook z ouden w illen, maar niet k unnen. M et P uk ema, N atalia is k omen op treden. M aar 3 0 euro de man, dat is 6 0 euro voor 2. Z e staan er niet b ij stil. I k g a daar g een 6 0 euro aan g even. D at is p lez ant, een op treden, maar het moet b etaalb aar b lijven. I k dans g raag en ik luister g raag naar muz iek. I k b en naar reb ous g ew eest, dat is dan g ratis? N iet dat ik die z o g raag hoor, maar dan heb ik iets. E en verminderde p rijs is voor sommig e mensen nog niet te b etalen. M inder dan 5 euro z ou w el luk k en, voor ons toch. M ensen die echt niet k unnen b etalen, heb b en dan helemaal niets meer en k unnen nerg ens naar toe. A ls ik aan het O CM W w as, k on er z elf s g een euro af. E ig enlijk heb ik g een g oesting om b uiten te k omen. A l s c ul tuur te d uur i s, m oet h et d a n g ra ti s w ord en v oor i ed ereen? H et i s toc h w el een rec h t. W aarom z ou het niet g ratis mog en z ijn, maar dan voor iedereen. E r z ijn g ratis muz iek f estivals, b ijvoorb eeld M ano M undo. Cultuur mag g eld k osten ( aan de overheid). B ijvoorb eeld onderw ijs is toch ook g ratis. Cultuur is in ontw ik k eling van mensen 30

33 investeren. Cultuur g eef t mensen k ansen. B ijvoorb eeld theater, ik k an g enieten van w ik mensen z ie doen op het p odium. I k g eniet van dat verhaal. at H oew el som m i g en l i ev er g ra ti s na a r v oorstel l i ng en g a a n, z i jn er v eel stem m en teg en een v ol l ed i g g ra ti s v erh a a l. A l s i ets g ra ti s i s, g a a n d e m ensen om d a t h et g ra ti s i s, m a a r h et d oel p ub l i ek g a a t ni et. B ov end i en w i l l en d e m ensen ni et d a t z e h et eti k et k ri jg en d a t z e a rm z i jn. E en sp ec i a a l a a nb od v oor m ensen d i e i n a rm oed e l ev en z ou d a n ook ui t d en b oz e z i jn. Z ek er i n een k l ei nere g em eente a l s P uurs, w i l l en d e m ensen ni et d a t a nd eren h en z i en a l s ' a rm en'. G ratis voorstelling en ap art voor ons, dat k an z ek er niet. E n z elf s een p rijsvermindering : het is g emak k elijk g ez eg d, maar hoe moet je het doen dat niemand aanstoot g eef t omtrent de p rijsvermindering voor b ep aalde mensen. H et mag g een etik et z ijn. I k vind dat iedereen toch moet b etalen. G e moog t g een stemp el k rijg en. D e rest p ak t g oed z ijn z ak k en vol als het g ratis is. W ij b lijven niet. I k b leef vroeg er liever thuis, dan g ratis. B ij P uk emaw orp z etten z e drang hek k ens p er leef tijd en de volw assenen z ijn nog het erg ste. Z e verp letteren de k inderen en de ' rijk ste' staan op de eerste rij en drummen iedereen w eg. g g p z W b H w b w k I k w k b z I g k G I k z k b D z w g A g z w k D g W at je ratis eef t dan rof iteren e daarvan. e moeten iets etalen. et moet el voor iedereen toeg ank elijk lijven als je er il voor iez en. il ook unnen etalen oals een ander. ets ratis aanp ak en, dat lig t heel moeilijk voor mij. ratis mag niet. vind dat je moet elf unnen etalen. e meeste mensen ouden dat niet illen, alles ratis. nders aan e denk en: e rijg en dat toch. oor ratis te mak en ontneem je mensen hun stem. 31

34 S t r u c t u r e l e v o o r s t e l l e n E r z ou een k orti ng ssy steem m oeten k om en d a t ni et a l te sti g m a ti serend w erk t. W e p l ei ten v oor een c ul tuurk a a rt v oor m ensen m et een b ep erk t i nk om en. Sa m en m et h et O CM W m oet na g eg a a n w ord en w i e a l d a n ni et rec h t h eef t op een c ul tuurk a a rt. O p v ertoon v a n d ez e k a a rt z oud en d e toeg a ng sti c k ets g oed k op er m oeten z i jn. E en m og el i jk p rob l eem d a t h i er b i j k om t k i jk en, i s d a t m ensen i n a rm oed e ni et g ra a g h un k orti ng sk a a rt z ul l en w i l l en l a ten z i en. J ui st om d a t z e i n een k l ei ne g em eente w onen w a a r m ensen el k a a r k ennen. Toc h z i et d e g roep d i t a l s h et m eest h a a l b a re v oorstel. I n h et b eg i n z ou h et v oor h en d rem p el v erl a g end w erk en om i n g roep te g a a n w a a rb i j d e v ereni g i ng op v oorh a nd d e k a a rten g a a t h a l en. N a d i en g era k en z e a l w a t m eer v ertrouw d m et h et h el e ' c ul tuurg eb euren' z od a t z e z ek erd er w ord en en h et m a k k el i jk er z a l z i jn om g ew oon d e k a a rt te tonen a a n d e b a l i e. I nd i en d e b a l i es v a n d e c ul turel e c entra d a n v ol d oend e op d e h oog te z i jn v a n h et g eb rui k v a n d e c ul tuurk a a rt, w ord en m ensen i n a rm oed e ni et v a nui t onb eg ri p b ena d erd en k a n a l l es v l ot v erl op en. A l l e v ereni g i ng en d i e w erk en m et m ensen i n a rm oed e k unnen g eb rui k m a k en v a n een c ul tuurk a a rt, w a a rm ee z e v oor m eerd ere m ensen ti c k ets k unnen a a nk op en. D e m ensen d i e d a n z el f g een k a a rt d urv en a a nk op en, k unnen z oa l s h i erb ov en b esc h rev en i n g roep d oor d e v ereni g i ng w ord en a a ng ek oc h t. E nk el w a nneer d e k orti ng v ol d oend e g root i s, w erk t h et sy steem d rem p el v erl a g end. E é n p ri js v oor a l l e c ul turel e a c ti v i tei ten ( v oorstel l i ng en, f i l m,..) l i jk t ons h et b este, b i jv oorb eel d 2 euro. H et k orti ng ssy steem z ou b i j v oork eur g el d i g z i jn v oor h eel k l ei n-b ra b a nt, z od a t ook m ensen ui t d e k l ei nere g em eenten k unnen p a rti c i p eren a a n c ul turel e a c ti v i tei ten. B ov end i en k a n je d a n g eb rui k m a k en v a n h et a a nb od v a n een a nd ere g em eente. E l k e g em eente h eef t i m m ers een v ersc h i l l end a a nb od. I nd i en m og el i jk z ou d e k a a rt a utom a ti sc h a a ng eb od en m oeten w ord en a a n m ensen d i e i n a a nm erk i ng k om en. D i t m oet g ep a a rd g a a n m et d e nod i g e ui tl eg ( v b d.m.v. een f ol d er) d i e z eer c onc reet g ef orm ul eerd m oet w ord en. D e c ul tuurh ui z en reserv eren een a a nta l k a a rten v oor d e v ereni g i ng en d i e een c ul tuurk a a rt h eb b en tot b i jv oorb eel d 2 d a g en v oor d e v oorstel l i ng. M ensen i n a rm oed e 32

35 w k unnen h eel m oei l i jk l a ng e ti jd op v oorh a nd v a stl eg g en d a t z e na a r een v oorstel l i ng g a a n k i jk en en d i t i s m eesta l w el nood z a k el i jk. N i et a l l een v oor c ul turel e v oorstel l i ng en z ou d ez e c ul tuurk a a rt m oeten g el d en. O ok b i j f i l m, sp ort, jeug d v ereni g i ng en, enz... z ou d ez e c ul tuurk a a rt m oeten k unnen g eb rui k t ord en. D e k orti ng z ou ni et tot g ev ol g m og en h eb b en d a t m ensen m et een l a g er i nk om en sl ec h tere z i tp l a a tsen h eb b en d a n m ensen m et een h og er i nk om en. 33

36 w D e i n f o r m a t i e A a c p a c i p i d b z i v a h w d i g a g D v a g i h h a a w k m i g m z g d a z g z i i f i l m M a a w z i w w a z i c h k m a a a f i h c c? n ul tuur rti eren, n e red e n n et oord, oet ed ereen ra. e ra s oe je et nb od te eten om t. Som e ensen eg en t e ni et eï nteresseerd jn n th ea ter,, enz ov oort r eten j el t er el e nd sp eel t n et ul tureel entrum k P g p w k I P w w g g E k b b E z ( D S k W z g g I denk dat het in uurs een rob leem is, ik denk dat e alles unnen lez en. n uurs orden e oed eï nf ormeerd. r omt om de veertien dag en een laadje in de us en daar staat dan alles in. r ou er hier d.i. in e chak el) eentje moeten omen. e ijn oed eï nf ormeerd. M ensen nemen toch W ab lief t mee, omdat daar alles in staat rond cultuur en activiteiten en omdat z e dit toeg ank elijk vinden en z e nemen dit dan mee naar huis. M aar in W ab lief t staat er ook niet veel in. E r staat te w einig uitleg in. E r staat nerg ens in w at er te doen is. O ok de p laats van de activiteiten staat er niet in. I k z ou w el g raag w a meer b uiten k omen. A ls ik k laar b en met het huis en mijne z oon slaap t dan w il ik w el liever is naar b uiten k omen. W aar k unde hier in P uurs naar toe g aan met de k leine? A lleen int V ijverb os. D a k lein p leintje is ni af g emaak t, vind ik te g evaarlijk. a ) D e c omp uter V eel i nf orm a ti e i s nu d i g i ta a l te ra a d p l eg en. H et i nternet i s een sc h a t a a n i nf orm a ti e, m a a r je m oet er m ee k unnen w erk en. D e m a a tsc h a p p i j g a a t erv a n ui t d a t i ed ereen een c om p uter h eef t th ui s en d a t i ed ereen er g oed m ee k a n w erk en m a a r ni ets i s m i nd er w a a r. V eel m ensen h eb b en g een p c, l a a t sta a n d a t je d a n w eet h oe je er i ets op k unt terug v i nd en. E n a l s je d a n een b eetje k unt op z oek en, d a n i s h et nog ni et g oed g enoeg. Som s k a n je een op tred en enk el onl i ne b oek en ( of d oor te b el l en na a r een ' d uur' num m er) m a a r d a t i s a l h el em a a l g een op ti e. Ja, vroeg er stond er onder een artik el dat je interessant vindt een telef oonnummer, aar je z o eens naartoe k on b ellen voor meer inf ormatie, maar nu is het alleen een w w w. O f w at is dat w eer, voor het internet. I k heb g een comp uter en dat z org t er b ij mij voor dat ik het g evoel heb dat ik ong eletterd b en. O ndank s het f eit dat mensen een comp uter g oedk op er k unnen k rijg en via de staat, toch b lijf t het veel g eld. 34

37 I k k an da ni, vind da saai w ant ik k an da g ew oon ni, ik vind er nik s op. I k heb er ook p rob lemen mee om iets te z oek en. O ok al heb je p c, vind je soms nog moeilijk. I k heb ene ne W indow s ' 9 5, is te traag he. H et is net hetz elf de met solliciteren. S oms k an je maar je cv invullen met een e- mailadres en moet je hem z o versturen. Z e veronderstellen dat iedereen alles k an, z e verp lichten dat z elf s. b ) L ez en N i et i ed ereen i s g esc h ool d, ni et i ed ereen k a n ev en g oed l ez en. M g oed e og en. a a r ook ni et i ed ereen h eef t S oms vind ik w el dat de artik els niet z o duidelijk z ijn. D e letters z ijn soms z o k lein dat alles ineenloop t. W aarom k unnen z e g een g roter letterty p e g eb ruik en? Je heb t b ijna een verg rootg las nodig om het te lez en. M et een p aar b laadjes meer te g eb ruik en, z ouden z e het letterty p e toch k unnen verg roten. A ls g e de letters w at g roter maak t, moet ik g een b ril k op en en steek ik dat g eld in mijn z ak. I k k an w el lez en. I k lees altijd de b elang rijk ste ding en. G e staat er niet b ij stil w at het is. S oms is er een f ilm voor de g rote mensen en voor de k inderen. S oms heb ik het niet g ez ien en dan heb ik achteraf sp ijt dat ik het niet heb g ez ien als mijn dochter z eg t dat er een f ilm w as en ik het niet w ist. W a a rom h et l ez en a l s je w eet d a t je ni et k unt g a a n? I k heb er toch g een g eld om er naar toe te g aan. D us dan lees ik het niet. A ls ik z ou k unnen, z ou ik er w el in k ijk en z oals b ij P uk ema, dan k ijk ik w el w at er te doen is. I k heb toch g een g eld om er aan mee te doen. W aarom z ou ik me b lij mak en als ik er toch ni aan k an meedoen? 35

38 S t r u c t u r e l e v o o r s t e l l e n E l k a a nb od z ou ook op p a p i eren v ersi e m oeten v ersc h i jnen. Z o v oork om je d a t m ensen z ond er c om p uter w ord en ui tg esl oten. E en k ra ntje d a t b i j d e m ensen i n h un b us v ersc h i jnt m et h et v ol l ed i g e a a nb od i n z i et d e g roep a l s i d ea a l. D i t m oet v ol d oend e g root g esc h rev en z i jn, g em a k k el i jk l eesb a a r en v ertrek k end v a nui t nutti g e en c onc rete i nf orm a ti e. B el a ng ri jk e i nf orm a ti e a l s h et b eg i n en ei nd uur z ou v erm el d m oeten sta a n. E v eneens a l s d e l oc a ti e m et een w eg b esc h ri jv i ng. W a t ook erg h a nd i g z ou z i jn i s d e m og el i jk h ei d om er v i a h et op enb a a r v erv oer te g era k en en ook terug w eg te g era k en. I nd i en er g een b eroep k a n g ed a a n w ord en op h et op enb a a r v erv oer z ou er een tel ef oonnum m er b i j k unnen sta a n v a n een d i enst d i e i nsta a t v oor v erv oer ( een soort g oed k op e ' ta x i ' ). H i er k unnen d a n d e m ensen d i e ni et ov er een a uto b esc h i k k en b eroep op d oen. E r z ou ook a l ti jd é é n tel ef oonnum m er m oeten b i jsta a n, w a a r z e h un k a a rt k unnen b estel l en of m eer i nf orm a ti e k unnen v ra g en. E en g ev a ri eerd er a a nb od a a nb i ed en, m.a.w. z eer toeg a nk el i jk e v oorstel l i ng en v oor J a n en a l l em a n, z ou m eer m ensen a a ntrek k en. 36

39 M G e z e l s c h a p a ) B ek ek en w ord en ensen v oel en z i c h snel b ek ek en a l s z e p a rti c i p eren a a n c ul tuur. Z e h eb b en sc h ri k d a t a nd eren g a a n z i en d a t z e a rm z i jn, om d a t z e g een m ooi e k l eren a a n h eb b en b i jv oorb eel d. Som s i s d i t ook z o, m ensen k unnen g em een z i jn v oor el k a a r. D e ei g enw a a rd e v a n m ensen d i e z i c h b ek ek en v oel en, g a a t er a l l een m a a r op a c h terui t. D us k i ez en v el en om th ui s te b l i jv en. I k doe dat ook niet g raag, alleen g aan. Z o heb ik het g evoel van dat mensen denk en van w at z it die daar alleen te doen. V oor ene f ilm is dat minder erg, w ant g e z it toch in het donk er en de mensen z ien je b ijna niet z itten. H et g edacht dat z e naar u z ien, dat maak t het w el moeilijk. I k voel me ook z o. I k herk en me daarin. Z e z ien dat aan mijn k leding dat ik arm b en. M oest ik mij k unnen k leden dan z ou ik alleen durven. M oest ik k leren heb b en dan z ou ik durven g aan. I k z ou dan een f ilm g aan z ien. I k z ou ook g raag tentoonstelling en g aan b ek ijk en. M oest ik def tig g ek leed z ijn, dan z ou ik dat durven doen. I k g a sow ieso niet alleen. I k g a soms met b eg eleid w onen maar alleen nog nooit. D e k ostp rijs is te hoog. I n g roep is het g oedk op er maar als ik moet durf ik w el. I k b en ooit eens naar een sp orthal g ew eest, dan k w amen alle mensen b uiten met chiq ue k leren. I k voelde me toch b eschaamd, w ant z ulk e k leren heb ik niet in mijn k ast. I k z ou moeten z ulk e k leren k op en, dan k om ik niet meer toe met mijn stemp elg eld, als ik nog eens chiq ue k leren z ou moeten k op en. I k voel me dus ook b ek ek en als ik erg ens naar toe g a. Je voelt je ook b ek ek en, ong emak k elijk, onp rettig. E r is soms g een reden voor, maar je voelt het z o aan. V oor mij is dat ook de reden da ik alleen niet g a. O ok al k an ik het nu b etalen net als iemand anders, het b lijf t er in z itten. D at is straf hé, na al die jaren. D at b lijf t erin z itten. I k b en 4 0 jaar en hoe k an ik nu als een p rinses g aan leven? M ij heb b en z e altijd uitg emaak t van lelijk e. A ls ik k lein w as lachten z e me altijd uit. 37

40 D at ik lelijk b en. D at z it er b ij mij nog in. I k durf niet alleen w eg omdat ik denk dat de mensen met mij z ullen lachen. I k heb verschillende soorten scheldnamen g ehad. A ls ik dan g a, daar sp reek t niemand teg en mij. I k heb daar g een vrienden ( op de voetb al). I k g a dan eens naar de k antine en drink tw ee colaatjes, maar als g e dan niets meer verteert, k ijk en z e je b uiten. N aar toneel of b oog schieten, daar sp reek t ook niemand teg en mij. D an b lijf ik thuis. I k w erd ook altijd vies b ez ien. I k z ou nooit in P uurs naar de w ink el g aan, w el b uiten P uurs. D aarom b lijf ik liever thuis me een task e k of f ie en een sig aretje. b ) H oe h a nd el en I ed ereen m a a k t h et w el eens m ee. A l s je erg ens v oor d e eerste k eer k om t en je w eet ni et h oe h a nd el en, b en je b a ng d a t je z a l op v a l l en. M ensen v a l l en ni et g ra a g ui t d e b oot, z ek er ni et a l s je je sl ec h t i n je v el v oel t. D i e onz ek erh ei d h oud t m ensen th ui s. Je valt ook op, vooral ook omdat je niet w eet w at je moet doen. A lleen al een tick etje k op en, hoe moet je dat doen? Je g aat g emak k elijk op vallen en de mensen z ien dat. A ls je er als eens b ent g ew eest, g aat g e er g emak k elijk er naartoe. D an w eet je al de vestiaire, het w c z ijn. A ls je eerst al eens in g roep b ent g ew eest dan z al ik rap p er durven alleen g aan. M aar dan sluit je uit, w ant je g aat w eer in g roep met armen. H et k an w el een aanz et z ijn. c ) M ensen in a rmoed e, d ie mogen niet ontsp a nnen Ui t d e v ol g end e g etui g eni ssen l eren w e nog i ets a nd ers. Som s h oud en m ensen z i c h g ew oon i n, om d a t z e d enk en d a t a nd eren z oud en rod d el en a l s m ensen, d i e l ev en v a n een ui tk eri ng, z i c h ontsp a nnen. W at z ouden z e z eg g en in de g emeente: die is w erk loos maar die g aat w el een g aan drink en. M ensen die op invaliditeit staan, dan z eg g en z e soms ook : hoe k un je dat b etalen? D e andere b etalen b elasting en, ik niet. V oor mij is het duidelijk. 38

41 Som m i g en h eb b en h et g ev oel d a t z e g een rec h t h eb b en op ontsp a nni ng. Z e b l i jv en m a a r w erk en en g ev en z i c h z el f g een rust en v ri je ti jd om i ets l euk s te d oen. I k heb iets, je moet constant b ez ig z ijn. A ls dit niet z o is, g aat het niet. A ls ik thuis w eg g a, heb ik z o iets van ' oei, moet mijne w as, strijk nog doen.' N u b en ik hier en heb ik de rest thuis laten lig g en. M ijn huishouden is mijn w erk. M ijn huishouden is z w aar w erk. I k heb het g evoel dat dat niet als w erk w ordt g ez ien. ' E en huisvrouw die moet toch niets doen.' I k voel me oh z o slecht aan de comp uter, dan laat ik mijn huishouden sling eren. H et moet g eb euren voor de k leine thuis k omt. D an mag er niets b ijk omen. I k heb het g evoel, als mijne man thuis k omt, moet alles p icob ello in orde z ijn. H oew el mijne man dat niet z o z iet. O ok als er volk k omt. A ls er dan nog sp eelg oed lig t van mijne k leine dan denk ik ' oei, seb iet denk e die da ik een luie vod b en'. 39

42 w S t r u c t u r e l e v o o r s t e l l e n O rg a ni sa ti es en i ni ti a ti ev en ui t d e soc i a l e sec tor k unnen sa m en c rea ti ev e op l ossi ng en z oek en om d e m ensen te v ereni g en, om sa m en a a n c ul tuur te p a rti c i p eren. Z i j h eb b en d e m og el i jk h ed en om d e m ensen te m oti v eren, om te h el p en i nf orm eren, om d e w eg te v i nd en na a r c ul tuur. D e eerste k eren k a n d e org a ni sa ti e z el f een c ul turel e ui tsta p org a ni seren, z od a t d e d eel nem ers v ertrouw d g era k en m et h et a a nb od, d e v ersc h i l l end e c ul tuurh ui z en en d e eg erna a r toe. E en a nd ere m og el i jk h ei d i s een rond l ei d i ng i n h et c ul tureel c entrum, d e b a l i e, d e b i b l i oth eek z od a t m en erm ee v ertrouw d g era a k t. 40

43 w O p e n b a a r v e r v o e r V eel m ensen b esc h i k k en ni et ov er een a uto. Z i j m oeten g eb rui k m a k en v a n h et op enb a a r v erv oer. Z ek er i n een rel a ti ef k l ei ne g em eente a l s P uurs, i s h et b el a ng ri jk d a t d e m ensen z i c h v l ot k unnen v erp l a a tsen na a r d e v ersc h i l l end e d eel g em eentes en na a r d e om l i g g end e sted en. H el a a s ond erv i nd en z i j v eel d rem p el s b i j h et g eb rui k v a n h et op enb a a r v erv oer. W e b ek i jk en d i t ev en v a n d i c h terb i j. a ) U urregel ing v a n h et op enb a a r v erv oer D e m ensen v i nd en d a t er ni et g enoeg m og el i jk h ei d b esta a t om h et op enb a a r v erv oer te g eb rui k en. A l s je b i jv oorb eel d b ui ten P uurs w oont, i s h et a l m oei l i jk om ' s a v ond s b i j h et c ul tureel c entrum te g era k en en d a n m oet je nog terug th ui s g era k en. I k vind het toch een g eb rek van het op enb aar vervoer. I n het stad z al het w el anders z ijn. A ls je tijd g enoeg heb t, dan is het allemaal nik s. M aar als g e erg ens naartoe g aat en op tijd moet z ijn, dan is het toch niet simp el. Z olang het tussen de uren van de b us is, is het g oed maar ' s avonds g eraak je vanuit P uurs niet meer terug. D e uren z ijn w el raar. A ls je s avonds om 8 uur erg ens moet z ijn, dan g eraak je er niet met het op enb aar vervoer. D e jong e g asten g erak en z ek er niet meer thuis. A ls er iets te doen is, dan stop t de b us niet in K alf ort. D e b ussen rijden maar voorb ij in de G uido G ez ellelaan. D e chauf f eurs stop p en g ew oon niet. ' s W oensdag s stop p en de b ussen aan het station, maar niet aan de mark t in W illeb roek. Z o k an ik niet k omen aar ik moet z ijn. E en b us moet stop p en aan elk e halte maar dat doen z e niet. B ij P uk ema stop p en b ussen aan de andere k ant van het station. W e w eten niet w aar b ussen stop p en als het verandert. A ls je g aat z w emmen op z ondag en je moet tw ee uur w achten om terug te k eren met soms lastig e k inderen, dat is g een p retje. 41

44 w b ) D e inf orma tie rond d e uurregel ing H oe m oet je a a n d e i nf orm a ti e g era k en w a nneer je g eb rui k w i l t m a k en v a n h et op enb a a r v erv oer? E n i nd i en je i nf orm a ti eb oek jes h eb t, h oe k a n je z e d a n op een g em a k k el i jk e m a ni er g eb rui k en. J e m oet a l h eel snug g er z i jn om d i e i ng ew i k k el d e b oek jes te b eg ri jp en en d e jui ste i nf orm a ti e terug te v i nd en. I k vind het eerlijk g ez eg d ook moeilijk om de juiste b us of trein te nemen, het is ing ew ik k eld, met die lijsten die overal hang en. I k g eraak er echt g een w ijs aan uit. I k k en ook de stop p laatsen niet van de b us. D us ik w eet niet w anneer ik moet af stap p en. D e b oek sk es van de b ussen, daar k an ik g ene k op aan k rijg en. Ja, en hoe g even de b ussen aansluiting op de andere b ussen. D an heb je verschillende b oek jes nodig. I k vind dat erg moeilijk. S tel nu dat je naar L onderz eel w il. D an heb je toch ook een b oek sk e nodig van daar. E n dan nog een b oek sk e. H et is een hele studie. A l die verschillende b oek sk es dat is veel te ing ew ik k eld. H et is te duur het op enb aar vervoer, het is ook moeilijk met die uren enz o. M oest ik met iemand mee k unnen g aan dan z ou ik het w el vlug g er doen en eens de trein nemen of z o. D e g emeente doet er alles aan om alles g oed te p romoten over w at er z ich af sp eelt maar hoe je er b est moet g erak en, dat niet. E r is nik s ing eleg d met een b us of z o. E r ordt verondersteld dat mensen dit op eig en k rachten doen en dit ook k unnen. c ) F y siek e omsta nd igh ed en Som s h eef t h et g eb rui k en v a n h et op enb a a r v erv oer ook te m a k en m et d e f y si ek e om sta nd i g h ed en v a n p ersonen. Je g eraak t overal, maar ik neem de b us z eer w einig met mijn z oon. M ijn z iek k ind g eraak t z eer moeilijk op de b us, maar dat k an ook dremp elvrees z ijn. V an hier naar B oom is g emak k elijk maar toch b en ik nog altijd z enuw achtig dat ik niet op tijd z al z ijn. 42

45 E r z ijn mensen die z eer moeilijk op de b us k unnen met een rolstoel enz o. D e trap p en z ijn te hoog voor mij. D e op stap is te hoog. I n het station mag een roltrap k omen. A ls g e nen b ug g y b ij heb t, help en de b uschauf f eurs niet altijd. Z e z itten alleen te k ijk en of het g aat of niet en dan rijden z e door. D e deur g aat dan toe, g e z it er b ijk an tussen als g e w at trag er z ijt en z e rijden g ew oon door z enne. D e trap p en op de trein z ijn eig enlijk ook heel hoog, ook voor mensen die niet meer z o mob iel z ijn. d ) D e k ostp rij s v a n h et op enb a a r v erv oer E n na tuurl i jk i s er d a n ook nog d e k ostp ri js v a n h et op enb a a r v erv oer. A l s je na a r een c ul tureel c entrum w i l t g a a n, h eb je d e p ri js v a n h et ti c k etje m a a r ook d e p ri js v a n h et v erv oer. B ij mij lig t het simp eler omdat w ij een w ag en heb b en. A nders luk t het niet. E en trein k ost veel g eld. G e k unt de b ussen van het station nemen. W e z itten centraal. I k z it op invaliditeit, voor mij is da g ratis. Z e z ouden dat moeten op entrek k en naar anderen. A ls je 6 5 jaar w ordt, dan k un je g ratis rijden met de trein z ek er? M et 4 k un je veel rijden, maar dan moet je het w el k unnen hé. H et is z o ook met de cultuur hé." I k heb mijne auto ing eleverd, dan rijdt ik 3 jaar g ratis met de b us. M aar g e moet ook z ien dat g e dan ni te lang er op z it, w ant als g e daar met k inderen 1 u op z it... M et den trein g aat da sneller, ma daar moet g e dan voor b etalen. H et z ou een op l ossi ng z i jn a l s d e m ensen m et a nd eren k unnen m eeri jd en. M a a r d a n h eb je w eer h et g ev oel v a n a f h a nk el i jk h ei d. G e moet eerst de mensen durven aansp rek en. I k z ou w el eens durven rijden hoor voor iemand die eens erg ens naartoe w il. I k p ak mijn auto en dan b reng ik die mensen w el. 43

46 w Ja, maar dan moet je de mensen w eer lastig vallen en vrag en of z e je eens erg ens naartoe w illen b reng en. I ets vrag en is niet z o simp el en dat is ook een tek en dat je niet z elf standig b ent. I ets sp ontaan doen is veel sy mp athiek er en dan g aan de mensen vlug g er ja z eg g en z onder z ich te moeten schamen. D e p rob l em en m et h et op enb a a r v erv oer b l i jv en ni et b ep erk t b i j h et p a rti c i p eren a a n c ul tuur m a a r ond erv i nd en m ensen z ond er a uto a l ti jd. D e sc h ool g a a nd e k i nd eren ond erv i nd en v erg el i jk b a re p rob l em en. D e uren van het op enb aar vervoer houden g een rek ening met andere uren van b ijvoorb eeld de school. D e school is g edaan om 1 1 u5 5 maar de trein naar S int-n ik laas vertrek t om 1 2 u0 0. W e z ouden eens aan de school moeten vrag en of z e de uren niet at meer k unnen af stemmen met de treinen. M indermob ielencentrale, maar dat is duur. 8 0 cent p er k m, maar je moet heen en terug b etalen. D e b oodschap p endienst k ost minder maar eig enlijk is het hetz elf de: het ene doet b oodschap p en, het andere vervoer. D e mindermob ielencentrale is ook g een op lossing het k ost je p re. I k k om er niet mee toe als je het reg elmatig nodig heb t. 44

47 S t r u c t u r e l e v o o r s t e l l e n H a a v m b h i k b a a z i c v l i I i d i i b a a l d i g h i i z b m k g a a w d i d i v v i ( b i d z l d b b O p d i m a g k d d i g a b h i k k et op enb r erv oer oet ook esc r jn na een ul turel e oorstel ng. nd en t n ep e om sta nd ed en onm og el jk s, ou er eroep oeten unnen ed n ord en op een enst e erv oer oorz et jv oorb eel oa s e el us). e ni er era en eg enen th ui s e ni et ov er een ei en uto esc en. D e c onc rete i nf orm a ti e ov er h et op enb a a r v erv oer of d e b etref f end e a l terna ti ev e d i enst z ou op d e f ol d ers/ p osters/ a f f i c h es v a n d e v oorstel l i ng en m oeten k om en te sta a n. M et h i erb i j ook g eg ev ens v erm el d z oa l s tel ef oonnum m er, reserv eri ng sti jd v oora f, l i jnnum m er en uur v a n v ertrek / a a nk om st i nd i en er op enb a a r v erv oer i s, enz... D e uurreg el i ng z el f z ou i n g rotere l etters m oeten k om en en eenv oud i g er m oeten w ord en w eerg eg ev en, z od a t el k e b urg er er k a n m ee w erk en. D e uurreg el i ng d i e nu i n el k e b ri ev enb us w ord t g estok en, w ord t w el a l s z eer p osi ti ef erv a ren. O ok op z ond a g z ou je b eroep m oeten k unnen d oen op een d i enst d i e v erv oer a a nb i ed t. D i t om d a t er v a a k m a a r om d e 2 uur een g ew one b us ri jd t. A l l e b ussen en trei nen m oeten toeg a nk el i jk z i jn v oor rol stoel p a ti ë nten. I n h et trei nsta ti on v a n P uurs m oet er p erm a nent een op sta p b esc h i k b a a r z i jn v oor rol stoel p a ti ë nten. B h a f m w a c h a l ' g m m m b g y d b w i l l p p D p a g i m d k i d b p l a a usc uf eurs oeten ten s er tra ere' ensen of ensen et een ug, enz... op e us en sta en. ez e ssa ers oeten e ti jd ri jg en om n e us ook ts te nem en. D e b usc h a uf f eurs m oeten a l ti jd h un v ol l ed i g e toer d oen en ov era l stop p en a l s er m ensen sta a n te w a c h ten d i e tek en d oen om m ee te ri jd en. D e ta ri ev en m oeten l a g er z i jn v oor m ensen m et een te l a a g i nk om en en d i e g een rec h t h eb b en op een a nd ere v erm i nd eri ng. E en a nd ere m og el i jk h ei d i s ook d a t b i j h et g eb rui k v a n een c ul tuurk a a rt ook h et op enb a a r v erv oer i nb eg rep en z i t. 45

48 w K i n d e r o p v a n g a ) J e z it v a st met k ind eren A l l e m ensen d i e k i nd eren h eb b en, w eten d a t k i nd eren je v ri jh ei d b ep erk en. D e jong sten h eb b en een a nd er ri tm e d a n d e oud eren w a a rm ee rek eni ng m oet g eh oud en w ord en. D e oud ere k i nd eren m oeten z i c h h oud en a a n d e sc h ool uren. M et k inderen b en je g eb onden. ' s M iddag s moeten z e slap en. A ls ik alleen b en met de k leine g a ik niet b uiten P uurs. M et anderen g a ik naar de b innensp eelp laats in S int-n ik laas. H eel miniem, soms g a ik naar een vriendin omdat ik de w eg met haar al g edaan heb en die durf ik nu w el alleen. H ij z et mij w el z over dat ik el b uiten k om. A lleen b leef ik altijd b inne. M ijn ervaring daarin is g ew eest dat ik daar nooit p rob lemen mee had. I k z org de g raag voor mijn k inderen. M aar nu voel ik me veel alleen, nu dat de k inderen w eg z ijn. D a g evoel k en ik. Z elf s als mijne k leine b ij mij is, voel ik me alleen. M ijne man is veel w eg om te w erk en. Som m i g e oud ers h eb b en h et ook m oei l i jk om h un k i nd eren ui t h a nd en te g ev en. Z e w eten w el d a t d e k i nd eren h et m i nd er m oei l i jk h eb b en m et d e k om st v a n een b a b y si t d a n z i jz el f. G een vreemden in mijn k ot. W ij denk en dat het moeilijk is. K inderen p assen z ichz elf b eter aan dan ik z elf. M et mijn k leine alleen dan g a ik nerg ens naartoe. W e z itten met k inderen, w ij z ijn alleenstaande moeders. Je k an dat dan niet. O ok niet met al die g erechtsp rob lemen. Je g eef t niet g raag je k ind uit handen. O ok niet in een k inderop vang. I k heb het een k eer g edaan. M aar er w as toen w el iemand aanw ez ig die op g eleid w as om haar te help en tijdens een aanval. 46

49 b ) W a a r v ind j e een b eta a l b a re en goed e b a b y sit? E en b eta a l b a re b a b y si t v i nd en i s ni et z o g em a k k el i jk. O p je soc i a a l netw erk b eroep d oen, i s ook ni et a l ti jd ev en v a nz el f sp rek end. Z ek er a l s je soc i a a l netw erk ni et ui tg eb rei d i s en a l s je g een g oed e b a nd en h eb t m et je f a m i l i e. Ja, en voor k inderop vang k an je terecht b ij K ind en G ez in of de jeug db ew eg ing maar dit k ost w el g eld. I k k en g ew oon niemand, ik k an het moeilijk op het internet z etten. D e manier hoe je w oont, de p laats w aar je w oont, het is al heel moeilijk om een b ab y sit te vinden. I n P uurs is het moeilijk om een b ab y sit te vinden. B ond voor g rote g ez innen k an ik niet b etalen. I n je vriendenk ring k un je g een vrag en. Z e w erk en of heb b en z elf k inderen. M a a r d a t i s ni et d e eni g e v oorw a a rd e w a a r d e k i nd erop v a ng m oet a a n v ol d oen. M ensen w i l l en g ra a g een v a ste b a b y si t d i e z e k unnen v ertrouw en en w a a r z e z i c h op h un g em a k b i j v oel en. B ov end i en w onen som m i g en ni et erg l ux ueus. H et h ui s i s i n een sl ec h te sta a t, h et toc h t er en h et k a n er k oud z i jn. B a b y si tters d i e d ez e om sta nd i g h ed en ni et g oed k ennen, h a k en snel a f. H et moet een vaste z ijn en g oedk oop. I k heb ook altijd p rob lemen g ehad met mijne z oon, hevig hé. M ijn vaste b ab y sit heef t af g ehaak t. Z e heef t een vriendje en k omt niet meer. G e moet vertrouw en w innen van uw b ab y sit. K i nd eren z i jn ook ni et a l ti jd ev en h a nd el b a a r, d e b a b y si t m sta a n om h un m a nnetje te sta a n. oet g oed i n z i jn/ h a a r sc h oenen Z e moeten met moeilijk e k inderen om k unnen. Z e moeten met A D H D k inderen om k unnen. Z e moeten het z elf ook w illen. I k had een af sp raak g emaak t en g ez eg d dat het k ind z eer druk is. M aar tw ee dag en later b elde z e af. We moesten er twee hebben, één alleen gaat niet. Hij heeft teveel macht. Eén maske alleen kan die niet aan. 47

50 S t r u c t u r e l e v o o r s t e l l e n K i nd erop v a ng m oet g oed k op er w ord en. D a a rom z oud en a l l e i nsta nti es d i e k i nd erop v a ng a a nb i ed en op é é n of a nd ere m a ni er m oeten rek eni ng h oud en m et h et l eef g el d v a n h et g ez i n. E r m oet een g rote v erm i nd eri ng k om en v oor g ez i nnen d i e i n a rm oed e l ev en. D e org a ni sa ti es d i e k i nd erop v a ng a a nb i ed en, z oud en h un op p a ssers m oeten l a ten k enni s m a k en m et h et l ev en i n a rm oed e d.m.v. b i jv oorb eel d een v orm i ng. Z e m oeten w eten h oe z e k unnen om g a a n m et m oei l i jk ere k i nd eren. D e op p a ssers m oeten resp ec tv ol om g a a n m et g ez i nnen i n a rm oed e, z od a t sti g m a ti seri ng, a f w i jz i ng en v eroord el i ng v erm ed en w ord t. D e org a ni sa ti e m oet op p a ssers z oek en d i e z i c h v oor een l a ng ere ti jd w i l l en eng a g eren om te b a b y si tten b i j een w el b ep a a l d g ez i n, z od a t er een v ertrouw ensrel a ti e k a n ontsta a n. W a nneer d e k i nd erop p a s d e eerste k eer k om t, m oet er een v erd ui d el i jk end g esp rek a a n v oora f g a a n m et d e org a ni sa ti e, d e h ul p b eh oev end e en d e b a b y si tter om trent d e v erw a c h ti ng en v a n d e d ri e p a rti jen. O p d i e m a ni er k unnen m i sv ersta nd en w ord en v erm ed en. H et z ou een h eel p a k g em a k k el i jk er z i jn v oor b urg ers a l s er een f ol d er b esc h i k b a a r i s v a n a l l e i nsta nti es d i e k i nd erop v a ng v oorz i en. H i erb i j z ou tel k ens d e k ostp ri js, h et tel ef oonnum m er, d e v oorw a a rd en, enz... d ui d el i jk b i j m oeten v erm el d sta a n. D e w erk i ng v a n el k e i nsta nti e z ou i n d ez e f ol d er k ort en d ui d el i jk m oeten w ord en ui tg el eg d. D ez e f ol d ers z oud en v i a v ersc h i l l end e i nsta nti es g em a k k el i jk d e w eg m oeten v i nd en na a r g ez i nnen d i e i n a rm oed e l ev en. 48

51 3.3. Overzicht drempels en stru ctu rele vo o rstellen D R E M P E L S S T R U C T U R E L E V OOR S T E L L E N PARTNERS 1. D e k o s t p r i j s : D e k o s t p r i j s v a n c u l t u r e l e a c t i v i t e i t e n i s t e d u u r E r z i j n m e e r k o s t e n a l s e n k e l d e p r i j s v a n h e t t o e g a n g s t i c k e t Kortingssysteem: C ul tuurk a a rt G el d ig v oor h eel Kl ein-b ra b a nt V oor a l l e c ul turel e a a ngel egenh ed en, ook sp ort, j eugd v erenigingen,... 1 v a ste p rij s v oor h et h el e a a nb od W ord t a utoma tisc h a a ngeb od en E en a a nta l k a a rten w ord t gereserv eerd tot enk el e d a gen op v oorh a nd G een ond ersc h eid in z itp l a a tsen H et gemeenteb estuur C ul tuurf unc tiona ris en c ul tuurra a d O C M W C ul turel e instel l ingen, v erenigingen,.. 2. Informatie rond het aanbod I k v N h c N k a c w l d f d z k l h nf orma tie is moeil ij te ind en iet ied ereen eef t een omp uter iet ied ereen n met omp uter erk en De etters in e ol ers ij n te ein gesc rev en Kra ntj e met h et a a nb od. G root l ettertyp e I n d e b riev enb us C onc rete inf orma tie ( eind uur, tel ef oonnummer, b ereik b a a rh eid ) E en ruimer l a a gd remp el ig a a nb od C l v H C c a d ul turel e instel ingen, erenigingen et gemeenteb estuur ul tuurf unc tiona ris en ul tuurra 3. A l l een g aan B w ( v j k l k ) N w w a j d H d a a a ek ek en ord en oor e ed ing, uiterl ij iet eten t e moet oen et id ee t mensen in rmoed e niet mogen ontsp nnen E a a k k S a a M v d k c igenw rd e op rik en men ga n ensen ertrouw ma en met ul tuur V erenigingen d ie w erk en met mensen in a rmoed e ( z oa l s De S c h a k el ) 49

52 w 4. V erp l aats ing en N a v l a k j d k d k l h b h a f w a c h d z b h a f d h v l z p a l d a l d b d z v a a k v p a p v a h a a v d a l j h h k een oorstel ing gera e niet th uis De inf orma tie ov er e uurregel ing is ingew ik el en te ein gesc rev en De usc uf eurs ten soms niet op mensen ie tra ger ij n De usc uf eurs rij en soms niet un ol ed ige toer en e stop en niet tij s er iema nd tek en oet De us en e trein ij n niet oorz ien op rol stoel tienten De rij s n et op enb r erv oer is uur s e geen rec t eb t op orting. N a v l ( z a a a v v b b v a d l B h a f w a c h d a z z l a a h b B h a f h d a l d p a l d O p a a v a a a a a p a G k v c a a k k v a a a v een oorstel ing en op ond g) op enb r erv oer oorz ien of een el us De inf orma tie n e uurregel ing eenv oud iger en in grotere etters usc uf eurs moeten ten op tra gere mensen tot t e een itp ts eb en usc uf eurs moeten un toer uit rij en en tij stop en s iema nd tek en oet enb r erv oer moet ngep st ord en n rol stoel tienten oed op erof ia ul tuurk rt geb ruik unnen ma en n op enb r erv oer H et gemeenteb estuur De b el b us De l ij n De N M B S O C M W 5. K inderop v ang v a d W a a v j b a b O p p a k a k k Z k d a l Z b l v v l a d z a k v a k a a Kind erop ng is te uur r ind e een ysit? ssers unnen soms niet omga n met moeil ij e ind eren e ennen e rmoed ep rob ema tiek niet e ij en niet oor nge tij od t er moeil ij een ertrouw ensb nd n ontsta n H b a l b a a w B l b a v a h v a d F d v h l d k v a a a h c V v p a a l k k E 1 d v a c h v a d k k p a z h v l a d et moet eta r ord en. eta en op sis n et ink omen n e gez innen ol er met ersc il end e orga nisa ties ie ind erop ng nb ied en en un onc rete inf orma tie orming oor op ssers ov er rmoed ep rob ema tiek en moeil ij ere ind eren en ste gesp rek om e erw tingen n ied ereen uid el ij te ma en De op sser moet ic oor ngere tij enga geren H et gemeenteb estuur O rga nisa ties d ie k ind erop v a ng a a nb ied en O C M W o n s C U L T u u r t j e D e S c h a k e l v z w a p r i l

53 Deel 4: Slot V i a o n s C U L T u u r t j e w i l l e n m e n s e n d i e i n a r m o e d e l e v e n, b e n a d r u k k e n h o e b e l a n g r i j k h e t v o o r h e n i s o m z i c h e e n u u r t j e t e o n t s p a n n e n, t e g e n i e t e n v a n c u l t u u r e n o m e v e n a l h u n z o r g e n t e v e r g e t e n. V i a c u l t u u r k r i j g e n z e o p n i e u w p o s i t i e v e e n e r g i e o m t e r u g d o o r t e g a a n e n d e v e r s c h i l l e n d e p r o b l e m e n h e t h o o f d t e b i e d e n. K o r t o m, e e n u u r t j e v o o r z i c h z e l f. T e g e l i j k e r t i j d g a a t c u l t u u r p a r t i c i p a t i e v e r d e r d a n d a t : h e t g e e f t m e n s e n o p n i e u w e e n p l a a t s i n d e m a a t s c h a p p i j, z e h o r e n e r o p n i e u w b i j. H e t k a n e e n b e g i n b e t e k e n e n v a n d a a d w e r k e l i j k e p a r t i c i p a t i e a a n h e t s a m e n l e v e n. W e h e b b e n i n d i t d o s s i e r d e d r e m p e l s w e e r g e g e v e n d i e m e n s e n o n d e r v i n d e n a l s z e ( p r o b e r e n t e ) p a r t i c i p e r e n a a n c u l t u u r. O o k s t r u c t u r e l e v o o r s t e l l e n o m c u l t u u r t o e g a n k e l i j k t e m a k e n v o o r i e d e r e e n k a n j e h i e r i n t e r u g v i n d e n. O m d e z e v o o r s t e l l e n w a a r t e m a k e n h e b b e n w e d e n o d i g e m e d e w e r k i n g e n o n d e r s t e u n i n g n o d i g v a n v e r s c h e i d e n e o r g a n i s a t i e s e n i n s t a n t i e s. W e h o p e n d a n o o k d a t a l d e z e a c t o r e n h u n e n g a g e m e n t o p n e m e n o m s a m e n m e t o n s c u l t u u r, i n d e b r e d e b e t e k e n i s v a n h e t w o o r d, t o e g a n k e l i j k t e m a k e n v o o r i e d e r e e n e n z o m e n s e n i n a r m o e d e t e h e l p e n i n s l u i t e n i n o n z e s a m e n l e v i n g. M e t d i t d o s s i e r o n s C U L T u u r t j e w i l l e n w e g e e n e i n d p u n t b e o g e n m a a r e e r d e r h e t b e g i n p u n t v a n e e n b l i j v e n d e d i a l o o g. M o g e d i t p r o j e c t e e n s t a r t z i j n v a n e e n v r u c h t b a a r p a r t n e r s c h a p. 51

54 B i b li og r a f i e L i ter a tu u r : V r a n k e n, J a n. D e B o y s e r, K a t r i e n. G e l d h o f, D i r k. V a n M e n x e l, G e r a r d. Armoede en sociale u it slu it ing, j aarb oek A c c o, L e u v e n -L e u s d e n, V z w R e c h t -O p & R i s o -A n t w e r p e n. D ossier: R ech t op cu lt u u r. U i t g a v e i n e i g e n b e h e e r, A P G A & V l a a m s N e t w e r k. H aalb are cu lt u u r v oor iedereen. U i t g a v e i n e i g e n b e h e e r, V i e r d e w e r e l d g r o e p m e n s e n v o o r m e n s e n v z w. J aarv erslag , t h ema cu lt u u r. U i t g a v e i n e i g e n b e h e e r, W e l z i j n s s c h a k e l s v z w & V l a a m s N e t w e r k. C u lt u u r v oor iedereen?! E en p rak t ij k onderz oek omt rent de v erh og ing v an de cu lt u u rp art icip at ie v oor armen. U i t g a v e i n e i g e n b e h e e r, W eb s i tes : w w w. w e l z i j n s z o r g. b e w w w. w e l z i j n s s c h a k e l s. b e w w w. v l a a m s -n e t w e r k -a r m o e d e. b e w w w. a r m o e d e. b e 52

55 Da n k w oor d W i j w i l l e n g r a a g a l d e m e n s e n b e d a n k e n d i e e r m e e v o o r z o r g d e n d a t d i t d o c u m e n t t o t s t a n d k w a m. I n d e e e r s t e p l a a t s b e d a n k e n w e d e t h e m a g r o e p v a n D e S c h a k e l. Z i j h e b b e n t i j d e n s v e r s c h i l l e n d e b i j e e n k o m s t e n s a m e n g e z w o e g d a a n d e r e a l i s a t i e v a n d i t d o s s i e r. B o v e n d i e n d a n k e n w e h e n o m d a t z i j h u n p e r s o o n l i j k e g e v o e l e n s e n d e e l s h u n z i e l m e t o n s h e b b e n w i l l e n d e l e n. Z o n d e r h u n i n s p a n n i n g z o u d i t a l l e s n o o i t m o g e l i j k z i j n g e w e e s t. H e t b e s t u u r e n a l d e v r i j w i l l i g e r s v a n d e S c h a k e l w i l l e n w e g r a a g e v e n i n d e s c h i j n w e r p e r s p l a a t s e n v o o r h u n h u l p b i j d e v e r w e z e n l i j k i n g v a n h e t d o s s i e r e n b i j d e p r a k t i s c h e u i t w e r k i n g v a n d e v o o r s t e l l i n g s a v o n d. T e n s l o t t e w i l l e n w i j o o k v e r s c h i l l e n d e o r g a n i s a t i e s i n d e r e g i o, d e g e m e e n t e, p r i v é -p e r s o n e n, v e r s c h e i d e n e s e r v i c e -c l u b s, W e l z i j n s s c h a k e l s, H e t ' V l a a m s N e t w e r k v a n v e r e n i g i n g e n w a a r a r m e n h e t w o o r d n e m e n ', e n z..., k o r t o m a l l e n d i e o n s o p e e n o f a n d e r e m a n i e r s t e u n e n, h e e l e r g b e d a n k e n. D a n k z i j a l d e z e m e n s e n k a n D e S c h a k e l m e n s e n i n a r m o e d e b l i j v e n z o e k e n e n h e n o p n i e u w e e n p l a a t s g e v e n i n o n z e s a m e n l e v i n g. D a n k j e w e l! 53

56