PROJECTBESCHRIJVING ZIE JE, IK WOON HIER!

Transcriptie

1 PROJECTBESCHRIJVING ZIE JE, IK WOON HIER! Leerlijn Interdisciplinair Thema Onze Stad Groep 1 en 2 oktober 2016

2 Cultuuronderwijs op zijn Haags Leerlijn Interdisciplinair Thema Onze Stad Groep 1 en 2 oktober 2016 Let op: Dit is een werkversie en gebruikt in de pilot. Het materiaal is nog niet definitief vastgesteld. Deze projectbeschrijving wordt regelmatig geactualiseerd. Kijk voordat u ermee aan de slag gaat op voor de nieuwste versie. Hierbij treft u een projectbeschrijving: waarmee u een project van 6-8 lessen van 45 min. kunt uitvoeren; waarin veel ruimte is voor uw eigen inbreng; waarop u uw lesvoorbereidingen kunt baseren. De structuur van de projectbeschrijving is gebaseerd op het doorlopen van het creatief proces. Na de introductie van het project oriënteert de leerling zich op de inhoud van het thema. Hierbij doorloopt de leerling drie deelopdrachten waarin hij steeds onderzoekt, uitvoert, presenteert en evalueert. Bij elke stap van het creatief proces zijn reflectievragen geformuleerd. Maak hieruit een keuze of formuleer zelf passende vragen. Gebruik ook vooral uw eigen inzicht en ervaring bij andere onderdelen, zoals het filosofisch gesprek en de evaluatievragen. Lees allereerst de korte beschrijving van het project in het document Informatie voor de leerkracht, zodat u een goed beeld krijgt van de opdrachten, werkwijze en context. 2

3 ZIE JE, IK WOON HIER! 1. Introductie van het project Introduceer het project als volgt: 1. Haags Bakkie Samen met de leerlingen materialen uit de stad verzamelen, die gedurende het project gebruikt kunnen worden bij verschillende opdrachten. Oprapen mag! Bespreek met de leerlingen wat het raarste, mooiste, vieste is dat ze wel eens gevonden hebben op straat, wat e ze graag willen vinden en wat je mee wil nemen of wil laten liggen. Als voorbereiding op het naar buiten gaan om materialen te gaan verzamelen kunt u starten met een speloefening: Kringspel (warming up). De leerlingen staan in de kring. Del leerlingen doen net alsof ze iets aan elkaar doorgeven. Alsjeblieft een bal, een spin, een snoepje. De leerlingen pakken de bal om de beurt over en proberen zo goed mogelijk de vorm vast te houden. Ze mogen uitspelen wat ze van de bal vinden. Is ie mooi? Ben je er blij mee? Is ie vies? Of nat? Gebruik de dingen die de leerlingen genoemd hebben in het kringgesprek. Toneelspel, improvisatie. Twee leerlingen krijgen de opdracht: Je loopt samen op straat en je ziet iets liggen? Wat is het? Durven ze het te pakken? Zijn ze nieuwsgierig? Is het vies, leuk, eng, etc.? Laat de leerlingen zelf kiezen hoe ze reageren en welke emoties ze erbij hebben. Bijvoorbeeld: Hoe reageren als ze een drol, kauwgom of een knuffelbeer vinden op straat. Besteed aandacht aan wat de leerlingen zeggen en hun gezichtsuitdrukking en lichaamshouding. Naar Buiten. Laat nu het (zelf gemaakte) Haagse Bakkie zien. Dit kan een doos zijn, een kist, etc. Het bakkie is leeg. We gaan nu naar buiten, het schoolplein op, de wijk in, om alle mogelijke materialen te verzamelen die te vinden zijn in een stadse omgeving. Denk aan natuur, bouw en restmaterialen. Het is handig om ook afsluitbare potjes of bakjes mee te nemen. Om bv. te vullen met slootwater, een (water)plantje, bladeren, takjes, schelpen, steentjes, hout, pvc pijpjes, ijzer, aluminium, plastic, isolatieschuim, ect. Er mag veel verzameld worden en tijdens het project wordt de bak verder aangevuld. Het verzamelen van materialen voor in het Haags Bakkie is een introductie opdracht voor alle leerjaren. Daardoor kun je de wijkwandeling ook met meerdere groepen uit verschillende bouwen tegelijkertijd te doen, bv. Groep 7 samen met groep 2. Een doos of bak Potjes en andere bewaardoosjes 3

4 2. Oriëntatie 2.1. Het filosofisch gesprek Voer naar aanleiding van de introductie een filosofisch gesprek over wonen in de stad. Dit kan bijvoorbeeld aan de hand van de volgende vragen: Wat is de stad? Waar woon je? Zit de stad nu in het bakkie? Ondersteunende vragen: Kun je dat uitleggen? Wat bedoel je met? Kun je een voorbeeld geven? Betekent wat je zegt? Wat is het verschil tussen? Denkt iemand daar anders over? 2.2. Oriëntatie op het thema Leerlingen onderzoeken de textuur, de vorm, de kleur en de geur van materialen. Verdeel de voorwerpen uit het Haags Bakkie over drie tafels en maak drie groepen: De voeltafel: De leerlingen ontdekken de textuur van de materialen en benoemen het. De leerlingen ordenen de voorwerpen naar textuur, bv van ruw naar glad en van hard naar zacht. De kijktafel: De leerlingen bekijken en benoemen de textuur en de kleur van de voorwerpen. Ze gebruiken vergrootglazen. De leerlingen ordenen de voorwerpen naar kleur en/of textuur, zoals de kleuren van licht naar donker groeperen. De ruiktafel: De leerlingen ontdekken de geur van de voorwerpen en benoemen deze. Denk aan; muf, fris, lekker, vies etc. De leerlingen ordenen de voorwerpen naar het hebben van wel of geen geur. De leerlingen rouleren langs de diverse tafels. Haags Bakkie Gevonden materialen vergrootglazen Reflectievragen Oriëntatie ZIE JE, IK WOON HIER! Bij welke tafel ging het ordenen het makkelijkst/moeilijkst? Hoe kwam dat? Welk materiaal voelt/ruikt het lekkerst? Was er ook materiaal dat niet geordend kon worden? Waarom paste dat materiaal niet binnen een ordening? 4

5 3. Onderzoek Voer de onderstaande vijf opdrachten uit of maak een keuze Onderzoek: Samen ordenen Het verzamelde stadsmateriaal onderzoeken door het te ordenen. 1. Bekijk met de leerlingen ter inspiratie deze foto s uit het boek The art of clean up (Ursus Wehrli, 2013): of via deze link Bekijk vervolgens het werk van de kunstenaar Barry Rosenthal: EwjK6KLg04PLAhVElw8KHchZCDgQ_AUIBygB&biw=1920&bih= Laat de leerlingen aan de hand van het getoonde werk de materialen ordenen. Dat aan de hand van het materiaal, de kleur, vorm, textuur, grootte, natuur of cultuur of wat de leerlingen zelf verzinnen. Maak foto s van de verzamelingen, hang ze op in de klas en bespreek de ordeningen. Geef de leerlingen de ruimte om te experimenteren, misschien gaan ze een andere dag weer nieuwe ordeningen maken. De verzamelde voorwerpen, fotocamera/smartphone Reflectievragen Onderzoek Samen ordenen Wat kun je vertellen over je ordening? Hoe vindt je dat het eruit ziet? 3.2. Onderzoek: De stad in schaduw Het spelen met schaduwen en overlappingen door met bestaande materialen en vormen stadse voorstelling te maken. 1. Spelen met je schaduw. Onderzoek op een zonnige dag op het schoolplein het maken schaduwen. Of gebruik een sterke (bouw)lamp in het speellokaal. Laat de leerlingen eerst vrij spelen en experimenteren met hun schaduw. Laat de leerlingen met hun lijf verschillende voorstellingen in schaduwvorm ontdekken. 2. Schaduw in de kunst. Bekijk met de leerlingen de volgende voorbeelden van schaduwkunst: 5

6 Diet Wiegman m=isch&sa=x&ved=0ahukewil2kkynu7kahvfog4khtcubzqq_auibygb#imgrc=i NleSC0GEk3o2M%3A William Kentridge: d=0ahukewjwniljm7kahwbhjokhwxcdkaq_auibygb&biw=1234&bih=962#tbm=isch&q=shado w+art&imgrc=blvp6vxfpzndlm%3a Fotograaf Alexey Menschikov: 3. Schaduwstad. Onderzoek met de leerlingen de vormen van schaduwen die een stad kunnen voorstellen. Gebruik nu de materialen uit Haags bakkie en vul dit aan met voorwerpen uit de klas (boeken, blokken etc. ). Bespreek het na. Maak er eventueel weer foto s van. Zon of een bouwlamp, materialen uit het klaslokaal. Reflectievragen Onderzoek: De stad in schaduw Waaraan herken je je eigen schaduw? Welke vormen heb je nog meer gemaakt met je eigen schaduw? Wat gebeurt er met je eigen schaduw als er veel schaduwen samen komen? Welke onderdelen van een stad kon je herkennen in de schaduwvoorstelling? 3.3. Onderzoek: Kikker of vogel Het ervaren en begrijpen van verschillende perspectieven. 1. Maak een deel van een stad met bouwmateriaal uit de bouwhoek. 2. Vertel het volgende verhaaltje van de kikker en de vogel. Kom, zei de kikker tegen de vogel, ik ga een wandeling maken door de stad. Dat is leuk, zei de vogel, dan vlieg ik met je mee. Oh wat zijn die huizen groot en hoog, vind je ook niet, riep de kikker naar de vogel. Ik vind ze juist erg klein, riep de vogel die hoog in de lucht, boven de stad zweefde. Ik zie allemaal kleine boompjes en straatjes. Er wonen vast mini mensjes. Ik zie platte daken en puntdaken. En heel veel schoorstene. Ach, zei de kikker en schudde zijn hoofd, maar dat is helemaal niet zo. De straten zijn groot en de pleinen nog groter. En de huizen zijn hoog, zo hoog. Ik zie allemaal deuren, grote deuren, en ik moet heel voorzichtig zijn, dat die grote mensen niet met hun grote voeten boven op me gaan staan. 3. Speel het verhaal na met een kikker en een vogel. Bespreek met de leerlingen wat een kikker ziet, wat de vogel ziet, wat zichtbaar is vanuit de vogel/kikker. Variatie: Speel dit eventueel na met dozen, verpakkingsmateriaal en/of materialen uit de gymzaal. Laat ruimte voor straten en pleinen over. 6

7 Grote dozen, materiaal uit de gymzaal Reflectievragen Onderzoek: Kikker of vogel? Hoe zou je liever in de stad willen kijken als vogel of als kikker? Waarom? Hoe ziet een vogel een auto/een mens/een huis ect. en waarin verschilt dat met hoe een kikker dit ziet? 3.4. Onderzoek: Stad ik hoor je Leerlingen onderscheiden en imiteren stadsgeluiden. 1. Zoek een plek buiten waar de leerlingen kunnen gaan zitten met hun ogen dicht en waarbij ze luisteren naar de geluiden uit de stad. Wijs de leerlingen op wie het geluid produceert (de mens, de natuur, het verkeer etc.). Laat leerlingen de geluiden imiteren met hun stem. 2. Toon platen uit het prentenboek Een dagje naar de stad van Britta Teckentru, Uitgeverij De Fontein of kies zelf een prentenboek of afbeelding van een straat of stad. Of gebruik, te vinden via onderstaande link, een aantal pagina s uit het boek die uitvergroot weergegeven kunnen worden op het smartbord. Bespreek de afbeeldingen en laat de leerlingen de geluiden produceren bij een aantal afbeeldingen. Denk bij het maken van de geluiden ook aan combinaties van de volgende eigenschappen: gezamenlijk of individueel een geluid maken, hard,-zacht, hoog-laag, langkort. Denk aan de materialen waarmee de geluiden gemaakt kunnen worden. Verdeel de geluiden onder de leerlingen en vertel het verhaal nog een keer, terwijl de leerlingen het verhaal illustreren met hun geluid. 3. Verzin een verhaal bij de illustraties gericht op reizen door de stad. Laat de leerlingen individueel of in groepjes passende geluiden maken. Prentenboek of link naar illustraties Reflectievragen Onderzoek: Stad ik hoor je Welke geluiden heb je bij het schoolplein gehoord, die je bij het prentenboek kon gebruiken? Welk geluid paste het beste bij de tekening? Welk geluid klonk het hardst? Hoe kwam dat? 7

8 3.5. Onderzoek: Ik hoor wat ik zie Leerlingen kunnen passende of afwijkende geluiden produceren bij een filmpje. Bekijk één of beide filmpjes: De man en de vlieg van Amanda Joyce Nedermeijer : Paper City van Maciek janicki: Vertoon ze eerst zonder geluid en aansluitend met geluid. Laat de leerlingen nu zelf geluiden maken bij het filmpje met materiaal uit de klas of gebruik hierbij het Haags bakkie. Variatie: Maak een kort filmpje van de omgeving van de school. Vertoon het filmpje zonder geluid. De leerlingen bedenken en maken passende geluiden. Dit kan met hun stem, handen en lichaam, materialen uit het Haags bakkie of met muziekinstrumenten. Telefoon, tablet of ander eenvoudig opnameapparaat. Reflectievragen Onderzoek: Ik hoor wat ik zie Lukte het je om de geluiden goed te imiteren? Heb je een favoriet geluid? Waarom is dit geluid favoriet? 8

9 4. Uitvoeren Voer de onderstaande opdrachten uit of maak een keuze: 4.1. Uitvoeren: Mijn huis, mijn plek Leerlingen maken een fantasiehuis en kiezen er een plek bij. Laat de leerlingen vertellen over hoe ze nu wonen. Laat ze vervolgens fantaseren over hoe ze het liefste zouden willen wonen. Bekijk ter inspiratie de volgende voorbeelden van kunsthuizen: KAhWDQpoKHdM-CIsQ_AUIBygB&biw=1234&bih=962#imgrc=hfe12Aiy2cjgVM%3A of zoek online naar art houses en bekijk een aantal afbeeldingen: De leerlingen gaan nu hun eigen fantasiehuis maken, alle materialen komen in aanmerking. Laat u inspireren door de afbeeldingen. Klei, Materialen uit Haags Bakkie of andere materialen Reflectievragen Uitvoeren: Mijn huis, mijn plek Op welke plek zou je nog meer willen wonen? In welk huis zou je ook nog willen wonen? Waarom? Waarom valt jouw huis op? 4.2. Uitvoeren: De schaduwstad Leerlingen maken met schaduwen de contour van een stad. 1. Bekijk de foto s op de facebookpagina van kunstenaar Rashad Alakbarov: /photos/?tab=album&album_id= Maak met de leerlingen op een grote tafel, vlakbij een muur, een silhouet van een stad. Gebruik een sterke lamp om de schaduw van de stad op de muur te projecteren. Gebruik eventueel de huizen uit de vorige opdracht. Bedenk een verhaaltje over het leven in de stad en maak stokpopjes met een mensjes, voertuigen of vogels als afbeelding. Maak er ook geluiden bij. Maak een filmpje van de voorstelling om deze later nog een keer te kunnen bekijken. 9

10 Bouwlamp, restmaterialen, karton, lijm, plakband, stokjes Reflectievragen Uitvoeren: De schaduwstad Waarom is het een echte stad geworden? Hoe vind je het om in je eigen schaduwstad rond te reizen? Wat is er allemaal gebeurd in de stad? 4.3. Uitvoeren: Dansende Stad Leerlingen verbeelden personen en voertuigen uit de stad door middel van lichaamshouding, gezichtsuitdrukking, beweging en geluid. Gebruik voor deze opdracht een speellokaal of gymzaal. Laat de leerlingen een persoon met een voertuig kiezen, denk aan: een pizzabezorger op een scooter, een chauffeur met een bus, een vader met wandelwagen, een omaatje met een rollator etc. Laat de leerlingen vrij door de ruimte bewegen. Ze mogen niet botsen. Besteed aandacht aan lichaamshouding, gezichtsuitdrukking, geluid en beweging. Je kunt er ook voor kiezen om twee leerlingen een rolfiguur te geven, twee voertuigen te laten verbeelden en een of twee andere leerlingen passende stadsgeluiden te laten maken. Maak vervolgens een compositie met bewegingspatronen. Gebruik bijv. als kader een kruispunt of een rotonde. Bepaal verschillende tempi en bewegingen, zoals langzaam-snel, soepel-stram, hoekig-rond zodat er een gevarieerde dans ontstaat. Reflectievragen Uitvoeren: Dansende Stad Hoe is het om een voertuig te dansen? Wat is leuker, snel en soepel of hoekig en stram bewegen? 10

11 5. Presenteren / Uitkomsten In dit project staat het ontwikkelproces centraal en staat het eindproduct op de tweede plaats. De manier van presenteren staat niet vast, hieronder volgen een aantal suggesties. Het is zelfs heel goed mogelijk dat er een presentatievorm ontstaat die niet is omschreven. Luister en kijk naar de kwaliteiten en voorkeuren van u en uw leerlingen. Maak een keuze uit een van de uitkomsten. Gebruik daarbij de resultaten uit de gemaakte opdrachten, het bezoek aan de culturele instelling (voorstelling of expositie) en de kunstenaar in de klas Presenteren/Uitkomst: Ritje door de stad Een ritje door de stad met alle ouders of leerlingen in een zelf gekozen voertuig. Maak hier een echte beleving van Presenteren/Uitkomst: Ons stadsverhaal Maak een verhaal over leven in de stad dat door de leerlingen uitgespeeld kan worden vanuit beweging Presenteren/Uitkomst: Fantastisch straatje Uit de opdrachten is gebleken tot in hoeverre de leerlingen kennis hebben van Den Haag of het begrip de stad. Zet deze bevindingen om en creëer met de leerlingen een fantastisch Haags straatje Presenteren/Uitkomst: Eigen presentatievorm Presenteer de uitkomsten van de diverse opdrachten naar eigen inzicht. 11

12 6. Evalueren Bespreek met uw leerlingen het doorlopen proces: Wat weet je nu meer over een stad? Hoe wil je de stad graag laten zien aan iemand anders? (bijvoorbeeld door een hoorspel, schaduwspel of in beeld). Was je zenuwachtig voor de presentatie? Aan wie zou je je presentatie nog meer willen laten zien? 12

13 7. Algemene beoordeling Voor het beoordelen van de leerlingprestaties kunt u gebruikmaken van het beoordelingsformulier voor de leerkracht. De vier beoordelingscriteria zijn afgestemd op de kerndoelen kunstzinnige oriëntatie en de uitgangspunten van COH. De leerlingprestaties in het gehele project worden meegenomen in de beoordeling. Voor het gebruik van de formulieren is een korte toelichting beschikbaar. De beoordelingsformulieren voor de leerkracht en de toelichting op het beoordelingsmodel vindt u in de bijlagen van het document Informatie voor de leerkracht. 13