PROEFLESSENSYLLABUS TAALJOURNAAL (SPELLING) GROEP 8

Transcriptie

1 PROEFLESSENSYLLABUS TAALJOURNAAL (SPELLING) GROEP

2 Inhoudsopgave pagina Taaljournaal Spelling in het kort 2 Wat u vooraf moet weten 4 Dag 1, week 9 5 Dag 2, week 9 13 Dag 3, week 9 17 Dag 1, week Dag 2, week Dag 3, week Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 8 Malmberg s-hertogenbosch 1

3 Taaljournaal Spelling in het kort U hebt tijdens het keuzeproces misschien al de brochure van de nieuwe Taaljournaal gelezen en het zichtzendingpakket bekeken. Toch willen we deze proeflessensyllabus starten met een korte beschrijving van de meest opvallende kenmerken van Taaljournaal (spellingdeel). Dit overzicht biedt u namelijk kort en helder de informatie die u nodig zult hebben om de proeflessen én dus de methode op de goede manier te kunnen beoordelen. Tip! Er is ook een proeflessensyllabus van Taaljournaal Taal beschikbaar. Uitgangspunten en visie De nieuwe Taaljournaal stelt dat spelling geen doel op zichzelf is, maar ten dienste staat van de schriftelijke taalvaardigheid. Taaljournaal kent een duidelijke en functionele relatie tussen spelling en de verschillende andere onderdelen van taal. Spellingonderwijs moet behalve productgericht vooral ook procesgericht zijn. In Taaljournaal gebeurt dit door nadrukkelijk aandacht te besteden aan bewustwording van moeilijke stukjes in een woord en door het gebruik van zogenoemde Stappenplannen. Spelling wordt binnen een zo functioneel mogelijke context aangeboden. Zo wordt in groep 4 en 5 elke nieuwe categorie door een gesproken verhaal geïntroduceerd. Didactische benadering Taaljournaal kiest voor het aanleren van de spelling van onveranderlijke woorden volgens vijf spellingstrategieën, die de kinderen flexibel leren toepassen. De spellingstrategieën worden in Taaljournaal wegen genoemd. Een spellingcategorie wordt aangeleerd volgens de voor die categorie meest geschikte strategie (voorkeursstrategie). In totaal zijn er drie voorkeursstrategieën, die Hoofdwegen worden genoemd: Fonologische strategie of Luisterweg Regelstrategie of Regelweg Inprentstrategie of Weetweg Behalve de Hoofdwegen zijn er nog twee hulpstrategieën, de zogenaamde Hulpwegen: Analogiestrategie of Net-als-weg Opzoekstrategie of Opzoekweg Bij elke weg hoort een Stappenplan. Tijdens de instructiefase wordt het Stappenplan bij het bespreken van de voorkeursstrategie regelmatig gebruikt. Het gaat daarbij om het toepassen van de voorkeursweg op een specifieke spellingcategorie. Let op Het aanleren van werkwoorden wordt vanaf groep 6 opgepakt. Vanaf deze groep wordt de spelling van onveranderlijke woorden en de werkwoordspelling om en om per blok aangeboden. In deze proeflessensyllabus staan de eerste twee weken van blok 3 centraal. In blok 3 worden onveranderlijke woorden behandeld. De lesorganisatie De leerstof voor spelling is in elke jaargroep verdeeld over negen lesblokken. Aan elk lesblok wordt vier weken gewerkt. In 36 weken doorloopt u dus de gehele leerstof. Daarnaast is er voor vier weken aanvullende lesstof opgenomen. De opbouw van een lesblok Week 1 introductie en oefening categorie 1 Week 2 introductie en oefening categorie 2 Week 3 herhaling categorie toets Week 4 remediëring Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 8 Malmberg s-hertogenbosch 2

4 Taaljournaal biedt elke lesweek drie spellinglessen van 20 minuten aan. In de eerste drie weken van een lesblok kennen de lessen onderstaande opbouw. De opbouw van de lesweek lesdag lestype lesinhoud materialen dag 1 leerkrachtgebonden introductie en instructie werkboek dag 2 zelfstandig werken oefenen werkboek dag 3 leerkrachtgebonden oefenen kopieerbladen Tijdens de derde week van een blok wordt aan het eind van dag 3 een toets afgenomen. In deze toets worden de categorieën van de voorgaande drie lesweken getoetst. Op basis van de resultaten van de toets wordt bepaald door wie wat wordt geremedieerd tijdens de vierde lesweek. Let op! Deze proeflessensyllabus bevat de eerste twee weken van een blok en heeft derhalve geen betrekking op de toets (week 3) en remediering (week 4) van een blok. Tip! De toets en remediering van Taaljournaal Spelling kunt u ook via het computerprogramma Spelling aanbieden. Dit bespaart u nakijkwerk en begeleidingstijd. Het computerprogramma is niet verplicht. U kunt een demo van het computerprogramma Spelling aanvragen via Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 8 Malmberg s-hertogenbosch 3

5 Wat u vooraf moet weten Deze proeflessensyllabus zorgt ervoor dat u snel en gemakkelijk aan de slag kunt met de proeflessen. Alle benodigde informatie én het leerlingenmateriaal zitten tezamen in dit pakket. Het lijkt een heel pakket, maar er zit veel overlap in. Het pakket is zo opgebouwd dat per dag alles gebundeld is wat u nodig hebt. Dit helpt om het overzicht te houden en u hoeft niet steeds te bladeren of verwezen te worden naar andere pagina s. Het proeflessenpakket is afgestemd op blok 3 (week 9 en 10). Het is natuurlijk mogelijk dat dit niet exact past bij het moment waarop u de proefles geeft. Dit kan betekenen dat het inhoudelijke niveau niet helemaal aansluit. Een blok beslaat vier weken. Het proeflessenpakket heeft betrekking op de eerste twee weken van een blok. Per week wordt een nieuwe spellingcategorie aangeboden. De opbouw per week is steeds hetzelfde. Het gemak van dit organisatiemodel zult u tijdens het werken ermee al snel ervaren. De proeflessen bevatten alleen het spellingdeel van de methode Taaljournaal. Bij de zichtzending Taaljournaal Taal vindt u ook een proeflessensyllabus voor het taaldeel van de methode. U zult merken dat u voor deze proeflessen Spelling behoorlijk veel moet kopiëren voor de kinderen. Normaal gesproken kopieert u alleen materialen uit de kopieermap. Maar tijdens de proeflessen werkt u ook met kopieën uit het werkboek. Al die zwart-wit kopieën kunnen misschien tot verwarrende situaties leiden voor de kinderen. En dat kan weer de organisatie van de les nadelig beïnvloeden. Let dus goed op de vermelding in de ovale kaders op de bladen. Bedenk hierbij dat dit vele kopiëren met de werkelijke materialen van de methode niet het geval zal zijn. Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 8 Malmberg s-hertogenbosch 4

6 DAG 1 week 9

7 Dag 1, week 9 Voorbereiding U kopieert voor de kinderen: werkboek pagina 18 voor alle kinderen kopieerblad Wegenplan pagina 169 voor alle kinderen kopieerblad Stappenplan pagina 171 voor alle kinderen U zet het woordpakket op het bord. Zie de handleidingtekst op pagina 7. Tip! Indien u ook de tweede week (week 10) uit deze proeflessensyllabus wilt uitvoeren kunt u de kopieerbladen Wegenplan en Stappenplan volgende week hergebruiken. Introductie dag 1 Tijdens de introductie van de les op dag 1 vertelt u de kinderen welke spellingcategorie ze deze week gaan leren (in deze week zijn dat de woorden waarin een g wordt geschreven die je uitspreekt als /zj/ en de woorden waarin een ch wordt geschreven die je uitspreekt als /sj/.) U behandelt kort de voorkeursstrategie bij deze categorie woorden. Hierna maken de kinderende de startopdracht in het werkboek (bladzijde 18). Met behulp van het Wegenplan en het Stappenplan doorloopt u met de kinderen de voorkeursstrategie bij de categorie van de week. Extra achtergrondinformatie Tijdens deze eerste les van de week (dag 1) heeft u als leerkracht een grote rol en bent u veelvuldig aan het woord. Tijdens de spellinglessen van dag 2 en 3 zijn de kinderen voornamelijk zelfstandig aan het werk. Werkwijze dag 1 U volgt de lesbeschrijving uit de handleiding. Zie de handleidingtekst op pagina 8 en 9. Let op Bij het lesonderdeel Strategiekeuze deelt u de kopieerbladen Wegenplan en Stappenplan uit. Bij het lesonderdeel Instructie werkboek deelt u een kopie van werkboek pagina 8 uit. Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 8 week 9, dag 1 Malmberg s-hertogenbosch 6

8 118 week 9 categorie 38, 44 Categorie 38, 44: /zj/ = g, /sj/ = ch Lesdoel De kinderen kunnen de doelwoorden met /zj/ = g foutloos schrijven. De kinderen kunnen de doelwoorden met /sj/ = ch foutloos schrijven. De kinderen kunnen deze kennis ook toepassen op andere woorden van dezelfde moeilijkheidsgraad. Categorie 38 is eerder in groep 6 in week 34 behandeld. Categorie 44 is eerder in groep 7 in week 33 behandeld. Materiaal werkboek, bladzijde 18 en 19 kopieerbladen 47 en 48 antwoordenboekje, bladzijde 31 en 32 Woordpakket Voorbereiding Net-als-woorden: bagage, chocola de blamage origineel de broche de hartchirurg de collage de passagier de brochure de lunchtijd de energie de rage de charme machinaal de giraf de ravage Chinese de machinefabriek de montage de tatoeage de fiche de recherche U zet het woordpakket op een omklapbaar bord. U laat dit woordpakket de hele week, tenzij anders aangegeven, zichtbaar op het bord staan. De kinderen kunnen er dan tijdens de spellinglessen gebruik van maken. De net-als-woorden bagage en chocola schrijft u in een opvallende kleur boven het woordpakket. U zorgt dat de benodigde materialen klaarliggen en dat er voldoende kopieën zijn gemaakt van de kopieerbladen. Dit is een kopie van: handleiding pag. 118 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 8 week 9, dag 1 Malmberg s-hertogenbosch 7

9 week 9 dag Dag 1 Introductie Oriëntatie Startopdracht Bespreken U vertelt de kinderen dat zij deze week twintig nieuwe woorden gaan leren schrijven. Tien ervan hebben de klank /zj/ die je schrijft als g en tien hebben de klank /sj/ die je schrijft als ch. U vertelt dat ze in groep 6 de woorden met /zj/ = g eerder hebben gehad. De woorden met /sj/ = ch hebben ze aan het einde van groep 7 geleerd. Het is de week van de net-als-woorden chocola en bagage. Herinneren de kinderen zich de /zj/- en /sj/-klanken nog? Kunnen ze enkele van die woorden bedenken? U bespreekt nog eens dat je de klank /zj/ hoort, terwijl je g schrijft. Bij woorden met de klank /sj/ is het niet meteen duidelijk welke letters je moet schrijven. Het gaat meestal om woorden uit het Frans. De meeste woorden waarbij je /sj/ hoort, schrijf je met ch. Er zijn enkele uitzonderingen zoals: sjokken, sjaal, sjeik, sjouwen. U wijst boven het woordpakket de net-als-woorden aan. Bekijk vervolgens samen met de kinderen alle woorden van het woordpakket en spreek deze helder en duidelijk uit. De kinderen zoeken met elkaar de woorden uit het woordpakket in de twee stripjes en vullen die in. Categorie Daarna inventariseert u samen met de kinderen de woorden die zij gevonden hebben: tatoeage, rage, origineel, broche, Chinese, ravage, lunchtijd. U vraagt enkele kinderen de woorden ook op het bord te schrijven. Daarbij controleert u de spelling en zet u een streepje onder de ch en de g. U vraagt de kinderen om welke type woorden het hier gaat. Zijn het weetwoorden, regelwoorden of luisterwoorden? In het geval van /g/ zijn het luisterwoorden met een hulpregel over hoe je de klank die je hoorde moet schrijven. In het geval van /sj/ gaat het om weetwoorden. Woordpakket Vervolgens richt u de aandacht weer op het woordpakket. U leest en bekijkt samen met de kinderen de woorden, met name de woorden die nog niet aan bod zijn geweest. Vraag aan de kinderen of ze de betekenis van alle woorden kennen. Strategiekeuze: de luisterweg (met hulp) Voor de woorden waar je /zj/ hoort, is de voorkeursstrategie de luisterweg. Maar je moet ook weten dat /zj/ als g geschreven wordt. U oefent indien nodig nog een aantal woorden waarin de /zj/ als g geschreven wordt. Bijvoorbeeld het woord rage. Luisterweg 1 Ik luister naar het woord. Ik hoor /raazju/. 2 Ik zeg het woord na. Ik zeg /raazju/. 3 Ik luister naar de verschillende klanken. Ik hoor een /zj/ en denk aan de hulpregel dat je /zj/ hoort, maar g schrijft. 4 Ik zeg de klanken stil mee, terwijl ik schrijf. Ik zeg raa/zju/ en schrijf: rage. 5 Ik lees het woord. Ik lees: rage. 6 Ik controleer het woord. Het klopt, rage met een g. Dit is een kopie van: handleiding pag. 119 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 8 week 9, dag 1 Malmberg s-hertogenbosch 8

10 120 week 9 dag 1 Strategiekeuze: de weetweg Bij de woorden met de /sj/-klank kun je niet horen of je het woord met sj of ch schrijft. U demonstreert dit met de woorden sjoelen en chef, sjofel en chocola. Omdat er ook geen regels te geven zijn, kunnen we hier alleen de weetweg gebruiken. Als net-als-woord wordt het woord chocola aangeboden. Samen oefenen U kunt aan de hand van bovenstaand stappenplan de luisterweg nog eens oefenen met bijvoorbeeld de woorden collage, tatoeage, passagier. De woorden met de /sj/-klank kunt u oefenen door links op het bord de ch te schrijven en rechts sj. De kinderen krijgen een aantal woorden te horen en wijzen de juiste schrijfwijze op het bord aan. U kiest uit: capuchon chocomel sjoelen sjofel chef Chinees sjoemelen machinist Chili sjouwen rechercheur chagrijnig sjorren charmant sjilpen sjaal chirurg sjokken machine chirurg Instructie Werkboek U benoemt de categorie /zj/ = g en vraagt welk symbool moet worden ingekleurd (dat is het symbool van de luisterweg). Je hoort /zj/, maar je schrijft g. U attendeert hen op het net-als-woord bagage. U benoemt vervolgens de categorie /sj/ = ch en vraagt welk symbool hier moet worden ingekleurd (dat is het symbool van de weetweg). U attendeert hen op het net-als-woord chocola. De startopdracht heeft u al besproken. De kinderen maken hierna zelfstandig opdracht 1. Opdracht 1 De kinderen krijgen omschrijvingen van woorden uit het woordpakket. Ze schrijven achter elke omschrijving het goede woord op. Dit is een kopie van: handleiding pag. 120 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 8 week 9, dag 1 Malmberg s-hertogenbosch 9

11 Dit is een kopie van: werkboek pag. 18 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 8 week 9, dag 1 Malmberg s-hertogenbosch 10

12 Dit is een kopie van: kopieerblad pag. 169 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 8 Malmberg s-hertogenbosch 11

13 Dit is een kopie van: kopieerblad pag. 171 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 8 Malmberg s-hertogenbosch 12

14 DAG 2 week 9

15 Dag 2, week 9 Voorbereiding U kopieert voor de kinderen: werkboek pagina 19 voor alle kinderen Introductie dag 2 U geeft een korte introductie op de les van vandaag. De kinderen gaan vervolgens zelfstandig aan de slag met de opdrachten op pagina 19 van het werkboek. Werkwijze dag 2 U volgt de lesbeschrijving uit de handleiding. Zie de handleidingtekst op pagina 15. Let op! Voor het zelfstandig nakijken van de opdrachten uit het werkboek en kopieerbladen biedt Taaljournaal een antwoordenboekje aan. Dit antwoordenboekje is niet opgenomen in deze proeflessensyllabus. Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 8 week 9, dag 2 Malmberg s-hertogenbosch 14

16 120 week 9 dag 2 Dag 2 U houdt de instructie kort. Het bord is dicht en de woorden van het woordpakket zijn niet zichtbaar. U vraagt aan de kinderen of zij zich nog enkele woorden herinneren die op de andere kant van het bord staan. U schrijft de net-als-woorden nog even op het bord. Daarna laat u de kinderen woorden noemen en aangeven bij welk net-als-woord ze horen. Na korte tijd draait u het bord om en vraagt de kinderen welke woorden nog niet zijn genoemd. U neemt de tip bovenaan bladzijde 19 samen door: Hoor je /zju/ aan het eind van een woord? Dan schrijf je g! Daarna bespreekt u in het kort de bedoeling van opdracht 2 en 3 op bladzijde 19 in het werkboek. Opdracht 2 De kinderen zoeken naar passende woorden in een gedichtje. De woorden zijn gegeven. Ze schrijven die in de tekst. Opdracht 3 De kinderen zien een aantal woorden in geheimtaal staan Ze zoeken uit welke woorden met /zj/ en /sj/ hier staan. In de illustratie staat een aanwijzing. De kinderen die klaar zijn met de opdrachten in hun werkboek, kijken hun werk met behulp van het antwoordenboekje na. Ze beginnen vervolgens met de keuzeopdrachten op de kopieerbladen of maken een sterkaart. De keuzeopdrachten op de kopieerbladen 47 en 48 kunnen in principe zonder instructie gemaakt worden. Dit is een kopie van: handleiding pag. 120/121 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 8 week 9, dag 2 Malmberg s-hertogenbosch 15

17 Dit is een kopie van: werkboek pag. 19 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 4 week 9, dag 2 Malmberg s-hertogenbosch 16

18 DAG 3 week 9

19 Dag 3, week 9 Voorbereiding U kopieert voor de kinderen: kopieerblad pagina 47 en 48 voor alle kinderen U legt de keuzeopdrachten op vier stapeltjes klaar. Introductie dag 3 Tijdens de derde les werken alle kinderen, de goede spellers wellicht al in les 2, zelfstandig aan de keuzeopdrachten op de kopieerbladen. Het gaat om het toepassen van het geleerde in speelse, gevarieerde opdrachten. In de opdrachten komen, behalve de woorden uit het woordpakket, ook andere woorden voor. Tijdens de lessen op dag 1 en 2 komen alleen de woorden uit het woordpakket in de oefening voor. Sommige opdrachten zijn voor individuele verwerking. Daarnaast zijn er duo-opdrachten. Deze herkent u aan het symbool voor het opdrachtnummer. Werkwijze dag 3 U volgt de lesbeschrijving uit de handleiding. Zie de handleidingtekst op pagina 19. Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 8 week 9, dag 3 Malmberg s-hertogenbosch 18

20 week 9 dag Dag 3 De kinderen die nog niet klaar zijn met de opdrachten in hun werkboek, maken die eerst af. De andere kinderen beginnen met de keuzeopdrachten of een sterkaart. Instructie Kopieerbladen 47 en 48 Keuzeopdracht 1 De kinderen maken een puzzel met /zj/- en /sj/-woorden door elkaar. Sommige /sj/-woorden worden ook met sj geschreven. Na afloop is er een woord onder de pijl te lezen. Keuzeopdracht 2 Dit is een duo-opdracht. De kinderen stellen ieder vijf vragen aan hun idool. Daarbij gebruiken ze gegeven woorden. Daarna stellen ze elkaar de vragen en de ander beantwoordt deze. Keuzeopdracht 3 De kinderen zoeken in een woordzoeker naar /zj/- en /sj/-woorden en naar woorden met een g of sj. Op de plaats van de visjes moeten steeds de goede letters ingevuld worden. Keuzeopdracht 4 Dit is een duo-opdracht. De kinderen beantwoorden eerst met een drietal gegeven woorden de brief van Wendy waarin ze om raad vraagt. Daarna schrijven de kinderen ieder zelf zo n briefje waarin ze een probleem omschrijven. Vervolgens wiselen ze van briefje en geven antwoord op elkaars vraag. Dit is een kopie van: handleiding pag. 121 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 8 week 9, dag 3 Malmberg s-hertogenbosch 19

21 Dit is een kopie van: kopieerblad pag. 47 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 8 week 9, dag 3 Malmberg s-hertogenbosch 20

22 Dit is een kopie van: kopieerblad pag. 48 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 8 week 9, dag 3 Malmberg s-hertogenbosch 21

23 DAG 1 week 10

24 Dag 1, week 10 Voorbereiding Vorige week hebt u al de kopieën gemaakt van de kopieerbladen 155 en 157. Als u ze nog hebt, hoeft u deze bladen niet meer te kopieëren. U kopieert voor de kinderen: werkboek pagina 20 voor alle kinderen U zet het woordpakket op het bord. Zie ook de handleidingtekst op pagina 24. Extra achtergrondinformatie De tweede week (week 10) heeft exact dezelfde opbouw als de eerste week van dit blok (week 9). In Taaljournaal Spelling hebben de eerste drie weken van elk blok dezelfde opbouw. De opbouw van de vierde week van het blok ziet er anders uit; dan vindt de remediering plaats. Introductie dag 1 Tijdens de introductie van de les op dag 1 vertelt u de kinderen welke spellingcategorie ze deze week gaan leren (in deze week leren de kinderen een nieuwe regel bij het schrijven van woorden, namelijk waar je een woord mag afbreken.) U behandelt kort de regels volgens welke woorden afgebroken mogen worden. Hierna maken de kinderende de startopdracht in het werkboek (bladzijde 20). Met behulp van het Wegenplan en Stappenplan doorloopt u met de kinderen de voorkeursstrategie bij het spellingprobleem van de week Extra achtergrondinformatie Taaljournaal biedt per week één nieuwe spellingcategorie aan. Werkwijze dag 1 U volgt de lesbeschrijving uit de handleiding. Zie de handleidingtekst op pagina 25 en 26. Let op! Bij het lesonderdeel Strategiekeuze deelt u de kopieerbladen Wegenplan en Stappenplan uit. Bij het lesonderdeel Instructie werkboek deelt u een kopie van werkboek pagina 16 uit. Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 4 week 10, dag 1 Malmberg s-hertogenbosch 23

25 122 week 10 categorie 56 Categorie 56: afbreekstreepje Lesdoel De kinderen kunnen woorden afbreken op de juiste plaats. De kinderen kunnen deze kennis ook toepassen op andere woorden met dezelfde moeilijkheden. Deze categorie is niet eerder behandeld. Materiaal werkboek, bladzijde 20 en 21 kopieerbladen 49 en 50 antwoordenboekje, bladzijde 33 en 34 sterkaart 10, De verloren broche Woordpakket Voorbereiding Net-als-woord: waar-om de angst-schreeuw ern-stig het koor-tje met-een bar-sten gloei-end het lamp-je de Span-jaard de boei-en de grap-pen de lui-er de tui-nier de breed-te de ha-ring de me-dia van-gen de do-ping het koord-je meest-al waar-om U zet het woordpakket op een omklapbaar bord. U laat dit woordpakket de hele week, tenzij anders aangegeven, zichtbaar op het bord staan. De kinderen kunnen er dan tijdens de spellinglessen gebruik van maken. Het net-als-woord waar-om schrijft u in een opvallende kleur in het woordpakket. U zorgt ook dat de benodigde materialen klaarliggen en dat er voldoende kopieën zijn gemaakt van de kopieerbladen. Dit is een kopie van: handleiding pag. 122 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 8 week 10, dag 1 Malmberg s-hertogenbosch 24

26 week 10 dag Dag 1 Introductie Oriëntatie Startopdracht Bespreken Vertel de kinderen dat ze deze week een nieuwe regel bij het schrijven van woorden gaan leren, namelijk waar je een woord mag afbreken. Een woord afbreken kan nodig zijn aan het eind van een regel. Zeg dat ze deze week regels leren met betrekking tot het afbreken van woorden. U vertelt dat de kinderen straks de opdrachten in het werkboek gaan maken, maar dat u eerst de regels behandelt waarmee deze woorden geschreven gaan worden. Na de opdrachten in het werkboek gaan de kinderen met de keuzeopdrachten op de kopieerbladen aan de slag. Wijs in het woordpakket het net-als-woord waar-om aan of schrijf dit woord groot op het bord. Vraag hen waarom ze denken dat juist op die plaats een afbreekstreepje moet staan. Samen met de kinderen concludeert u dat het hier gaat om een samenstelling. De eerste regel die u leert is dat bij samenstellingen het afbreekstreepje tussen de delen van de samenstelling komt. U vertelt de kinderen dat ze straks nog zes andere regels gaan leren. Vanzelfsprekend gaat het hier om regelwoorden. U neemt samen met de kinderen de zeven regels met betrekking tot het afbreekstreepje door. U gaat na of de begrippen samenstelling, afleiding en achtervoegsel bekend zijn. Zo niet, dan behandelt u die kort. Een samenstelling kan gesplitst worden in betekenisvolle woorden, terwijl dat bij een afleiding niet het geval is. Voorbeelden van samenstellingen zijn: waar-om, angst-schreeuw. Voorbeelden van afleidingen: koor-tje, breed-te. Voorbeelden van achtervoegsels zijn: -ig, -lijk, -aard. Categorie Vertel de kinderen dat het deze week om regels gaat die aangeven waar je op het eind van de regel een woord mag afbreken. Zij leren deze week de belangrijkste regels die gelden bij het afbreken en krijgen bij elke regel een aantal voorbeelden. N.B. Het gaat hier om speciale regels, waarbij het auditief verdelen in klankgroepen tot onjuistheden bij het afbreken van woorden kan leiden. Denk aan: grappen: gra/ppun (volgens de kikkerregel: na een korte klank op het eind van een klankgroep, ga ik met twee medeklinkers door), naast grap-pen. Of lampje: lam/pju naast lamp-je (het streepje moet na het grondwoord). Woordpakket Bekijk vervolgens samen met de kinderen alle woorden van het woordpakket en bespreek steeds welke regel van toepassing is. Laat de kinderen de regels in de startopdracht erbij nemen. Strategiekeuze: de regelweg Voor het afbreken van woorden gelden de volgende regels: 1 Afspraak bij een samenstelling: Een woord als angstschreeuw is een samenstelling van de woorden angst en schreeuw. Die woorden kunnen zelfstandig voorkomen. Daarom moet de samenstelling angstschreeuw afgebroken worden tussen de delen van de samenstelling: angst-schreeuw. Dit is een kopie van: handleiding pag. 123 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 8 week 10, dag 1 Malmberg s-hertogenbosch 25

27 124 week 10 dag 1 2 Afspraak bij een afleiding: Een woord als koortje bestaat uit het woord koor en de verkleiningsuitgang -tje. Het grondwoord is hier koor en dat kan zelfstandig voorkomen, het stuk -tje niet. Een woord als koortje noemen we een afleiding van het woord koor. Als we zo n woord willen afbreken, doen we dat na het grondwoord: koortje. 3 Afspraak bij woorden met achtervoegsels: Een woord als geesten heeft het achtervoegsel -en; het woord Spanjaard het stuk -aard. Het grondwoord is geest en Spanje. We breken deze woorden af voor het achtervoegsel, maar als dat met een klinker begint, gaat er één medeklinker mee: gees-ten, Span-jaard. 4 Afspraak bij tweetekenklanken en aai, ooi, oei: We breken dergelijke woorden af na de tweetekenklank of aai, ooi, oei. Dus: lui-er en koei-en 5 Afspraak bij klinkers alleen: De afspraak is dat je een woord niet mag afbreken zo dat er in een deel maar één letter overblijft. Dus niet me-di-a, maar me-dia 6 Afspraak voor medeklinkercombinaties: De afspraak is hier dat we zoveel medeklinkers achter het afbreekstreepje plaatsen als mogelijk is in verband met de uitspraak. Dus: ern-stig en bar-sten 7 Afspraak bij ng en nk: Bij woorden met deze lettercombinaties komt het afbreekstreepje tussen de twee letters. Dus: van-gen en hin-kelen Samen oefenen U neemt nog een aantal woorden uit het woordpakket en vraagt aan de kinderen bij welke groep ze horen. Ook kunnen ze zelf woorden noemen en die op het bord schrijven met een afbreekstreepje erin. Instructie Werkboek Vervolgens laat u de kinderen bladzijde 20 uit het werkboek voor zich nemen. U heeft de bovenste helft van deze bladzijde reeds besproken; het is het schema waarin de afbreek-afspraken staan. U vraagt welk symbool moet worden ingekleurd. Het gaat hier uiteraard om de regelweg. U laat de kinderen zelfstandig opdracht 1 maken. Opdracht 1 De kinderen zoeken de juiste puzzelstukken bij elkaar en schrijven de woorden met een afbreekstreepje op. Dit is een kopie van: handleiding pag. 124 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 8 week 10, dag 1 Malmberg s-hertogenbosch 26

28 Dit is een kopie van: werkboek pag. 20 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 8 week 10, dag 1 Malmberg s-hertogenbosch 27

29 DAG 2 week 10

30 Dag 2, week 10 Voorbereiding U kopieert voor de kinderen: werkboek pagina 21 voor alle kinderen Introductie dag 2 U geeft een korte introductie op de les van vandaag. De kinderen gaan vervolgens zelfstandig aan de slag met de opdrachten op pagina 21 van het werkboek. Werkwijze dag 2 U volgt de lesbeschrijving uit de handleiding. Zie de handleidingtekst op pagina 30. Let op! Voor het zelfstandig nakijken van de opdrachten uit het werkboek en kopieerbladen biedt Taaljournaal een antwoordenboekje aan. Dit antwoordenboekje is niet opgenomen in deze proeflessensyllabus. Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 8 week 10, dag 2 Malmberg s-hertogenbosch 29

31 week 10 dag Dag 2 U houdt de instructie kort. Het bord is dicht en de woorden van het woordpakket zijn niet zichtbaar. U vraagt aan de kinderen of zij zich nog enkele woorden herinneren die op de andere kant van het bord staan. Ze zullen nu om beurten enkele woorden noemen. U herinnert hen eraan om welke afspraken het hier gaat: afspraken met betrekking tot het afbreekstreepje. Kunnen ze vervolgens een genoemd woord koppelen aan een afbreekafspraak? Daarna bespreekt u in het kort de bedoeling van opdracht 2 en 3 op bladzijde 21 in het werkboek. Opdracht 2 De kinderen kijken naar de plaatjes en schrijven het juiste woord uit het woordpakket erbij. Ze schrijven het woord met een afbreekstreepje. Opdracht 3 De kinderen krijgen een aantal omschrijvingen van woorden uit de woorden van de week. Ze schrijven het juiste woord op met een afbreekstreepje. Er ontstaat dan in de grijze hokjes een woord. Kinderen die klaar zijn met de opdrachten in hun werkboek, kijken met behulp van het antwoordenboekje hun werk na. Vervolgens mogen ze met de keuzeopdrachten op de kopieerbladen beginnen of met een sterkaart. De keuzeopdrachten op de kopieerbladen 49 en 50 moeten in principe zonder instructie gemaakt kunnen worden. Dit is een kopie van: handleiding pag. 125 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 8 week 10, dag 2 Malmberg s-hertogenbosch 30

32 Dit is een kopie van: werkboek pag. 21 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 8 week 10, dag 2 Malmberg s-hertogenbosch 31

33 DAG 3 week 10

34 Dag 3, week 10 Voorbereiding U kopieert voor de kinderen: kopieerblad pagina 49 en 50 voor alle kinderen U legt de keuzeopdrachten op vier stapeltjes klaar. Introductie dag 3 Tijdens de derde les werken alle kinderen, de goede spellers wellicht al in les 2, zelfstandig aan de keuzeopdrachten op de kopieerbladen. Het gaat om het toepassen van het geleerde in speelse, gevarieerde opdrachten. In de opdrachten komen behalve de woorden uit het woordpakket ook andere woorden voor. Tijdens de lessen op dag 1 en 2 komen alleen de woorden uit het woordpakket in de oefeningen voor. Werkwijze dag 3 U volgt de lesbeschrijving uit de handleiding. Zie de handleidingen op pagina 34. Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 8 week 10, dag 3 Malmberg s-hertogenbosch 33

35 week 10 dag Dag 3 De kinderen die nog niet klaar zijn met de opdrachten in hun werkboek, maken die eerst af. De andere kinderen beginnen met de keuzeopdrachten of een sterkaart. Instructie Kopieerbladen 49 en 50 Keuzeopdracht 1 De kinderen krijgen een stukje tekst van internet en zetten de verkeerd aangebrachte afbreekstreepjes op de goede plaats. Keuzeopdracht 2 Dit is een duo-opdracht. De kinderen gaan op zoek naar woorden die op dezelfde manier afgebroken moeten worden als de voorbeeldwoorden in de afspraken over afbreken. Ze mogen hierbij het woordenboek gebruiken. Keuzeopdracht 3 De kinderen maken een puzzel waarbij ze woorden moeten afbreken. Als ze het goed gedaan hebben, lezen ze onder de pijl een woord. Keuzeopdracht 4 Dit is een opdracht voor tweetallen. De kinderen bedenken bij een aantal reeds afgebroken woorden welke afbreekregel van toepassing is. Dit is een kopie van: handleiding pag. 125/126 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 8 week 10, dag 3 Malmberg s-hertogenbosch 34

36 Dit is een kopie van: kopieerblad pag. 49 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 8 week 10, dag 3 Malmberg s-hertogenbosch 35

37 Dit is een kopie van: kopieerblad pag. 50 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 8 week 10, dag 3 Malmberg s-hertogenbosch 36