Parkeren in Utrecht. Rapport van de afdeling Concernmanagement Financiën en Control, Team Audit. September 2016

Transcriptie

1 Parkeren in Utrecht Rapport van de afdeling, Team Audit September

2 Colofon uitgave Bestuurs-en Concernstaf Gemeente Utrecht internet rapportage Anja Eling, Jan Joost Lourens, Bram Munters en John Klappe informatie A.M. Eling

3 Managementsamenvatting In het eerste halfjaar van 2016 is Team Audit ingegaan op de vraag van de accountant of de gemeente Utrecht voldoende zekerheid heeft dat de inkomsten uit parkeren volledig worden ontvangen. Ook is Team Audit ingegaan op de vraag van de gemeenteraad hoeveel naheffingsaanslagen van buitenlandse foutparkeerders in 2015 worden geïnd. De resultaten van beide onderzoeken zijn in dit rapport verwerkt. Inning parkeerbelastingen huidige procedure Momenteel kan Vergunningen, Toezicht en Handhaving (VTH) facturen met hierop de omzet van parkeerbelastingen uit mobiel parkeren controleren. Dit kan voor mobiel parkeren worden gecontroleerd door de facturen te vergelijken met de transactieoverzichten. De transactieoverzichten waar de verzamelfacturen op zijn gebaseerd zijn te downloaden via het Nationaal parkeerregister van de Dienst Wegverkeer (RDW). Het Servicehuis Parkeer- en Verblijfsrechten( SHPV) verwerkt deze informatie tot de verzamelfacturen die VTH beoordeelt. We concluderen dat de verantwoordelijkheden van alle organisaties binnen deze procedure helder zijn vastgelegd. Als Team Audit stellen we vast dat de controle voor mobiel parkeren op dit moment voldoet en dat er nagenoeg geen verschillen zijn tussen de transactieoverzichten en maandoverzichten van het SHPV. De regeling mobiel parkeren is een overzichtelijke regeling waarin is opgenomen dat de transactie overzichten door meerdere partijen (zowel door de gemeente als de SHPV en de Providers) worden gecontroleerd. Voor automaat parkeren geldt dat de controle (nog) niet sluitend is, er zitten kleine verschillen (positief en negatief) tussen de transactie overzichten en wat er daadwerkelijk is overgemaakt. Deze verschillen komen door het gevarieerde aanbod van betaalopties (uur kaart, avond kaart) en de vertraagde creditcard betalingen van individuele parkeerders. Als de positieve en negatieve verschillen bij elkaar worden opgeteld gaat het verschil op jaarbasis richting de nul. Bij mobiel parkeren heeft de gemeente Utrecht dit probleem niet. Providers maken direct het geld over conform de informatie uit de transactie overzichten. Dat het bedrag nog achteraf door de providers bij de parkeerder geïnd moet worden is niet de zorg van de gemeente Utrecht. Oninbare buitenlandse naheffingsaanslagen parkeerbelasting Veel naheffingsaanslagen parkeerbelasting van voertuigen met een buitenlands kenteken worden niet geïnd. Voor de drie landen waarmee de gemeente een uitleveringsverdrag heeft, wordt minder dan 40 procent geïnd. Voor de overige landen zonder convenant worden naheffingsaanslagen parkeerbelasting niet geïnd omdat er geen adresgegevens beschikbaar zijn. Het ziet er vooralsnog niet naar uit dat er een centrale Europese regeling komt voor het delen van adresgegevens voor het invorderen van naheffingen van parkeerbelasting.

4 Reactie VTH op aanbevelingen en uitkomsten Audit 1. Controle parkeergelden 1. Per 1 januari 2017 is VTH niet alleen uitvoeringsverantwoordelijk, maar ook budgetverantwoordelijk voor de vergunningverlening en de handhaving van het straatparkeren. Bij de overdracht van taken zijn veel zaken geregeld tussen UVO, M&M en VTH. Deze audit is daarop een mooie aanvulling om te zien waar nog eventuele hiaten liggen. Daarbij is het goed om te zien dat veel zaken rondom de inning van parkeergelden goed zijn geregeld en de aanbevelingen voor VTH herkenbaar zijn en op eigen initiatief ook al zijn opgepakt. 2. Vanaf 2016 is er een data analist aangesteld bij VTH. We zetten nu een deel van deze capaciteit in op analyse van data om ontwikkelingen en trends beter te kunnen volgen en inschatten. Deze analyse gaat verder dan alleen de herkomst en volledigheid van parkeerinkomsten, maar ook op de effectiviteit van de handhaving. 2. Inning buitenlandse naheffingsaanslagen parkeerbelasting 1. De mogelijkheden van diverse invorderingsmaatregelen gaan wij nader onderzoeken. We kijken hierbij naar voorbeelden in andere steden (zoals Amsterdam). Hierbij gaan we de verwachte kosten en baten voor de stad Utrecht in beeld brengen en dit afwegen tegen de mate waarin Utrecht gezien wil worden als een gastvrije stad voor buitenlanders. We gaan hier ook onderzoeken of er een rechtvaardig model is voor buitenlandse en Nederlandse kentekenhouders die geregeld naheffingen ontvangen en niet betalen. 2. Voor wat betreft de naheffingsaanslag ondersteunen we het advies om de uitvoering van het contract tussen BGHU en CCP te bezien op effectiviteit. 3. We zullen samenwerkingspartners zoeken om meer grip te krijgen op de situaties waarbij er aanwijzingen zijn dat het gaat om een buitenlandse kentekenhouder die kennelijk domicilie houdt in Nederland (de gevallen waarbij wij over een langere tijdsduur aanlopen tegen meerdere naheffingen). 4. De gemeentelijke lobby voor aanpassing van de Europese regels ondersteunen wij eveneens.

5 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding Opdracht Leeswijzer 7 2. De omvang en controle van parkeerbelastingen Kenteken parkeren en mobiel parkeren Omvang parkeerbelastingen Ontwikkelingen Huidige controle Toekomstperspectief van controle naar in control : Het SPHV en de RDW De coöperatie Servicehuis Parkeer- en Verblijfsrechten (SHPV) De samenwerking met de RDW Het NPR Het huidig proces Risico s in het huidig proces Buitenlandse naheffingsaanslagen parkeerbelasting Inning en omvang van buitenlandse naheffingsaanslagen parkeerbelasting Uitleveringsverdragen Registratie en inningsproces van naheffingsaanslagen parkeerbelasting en samenwerking BghU Alternatieve maatregelen Conclusie en aanbevelingen 19

6 1. Inleiding 1.1 Opdracht In Utrecht wordt er parkeerbelasting geïnd. De belasting heeft een regulerend karakter en verbindt een prijs aan het parkeren in de stad op plaatsen waar de parkeerdruk hoog is. Op deze manier wordt het parkeergedrag in de binnenstad beïnvloed 1. De parkeerbelastingen worden door de burger betaald via de automaat of met de telefoon. In dit rapport gaan we in op de vraag: hoe wij de zekerheid kunnen krijgen dat de inkomsten uit mobiel parkeren en de inkomsten uit automaat parkeren die de gemeente Utrecht maandelijks ontvangt volledig zijn, en hoeveel van de opgelegde naheffingen parkeerbelasting aan voertuigen met een buitenlands kenteken in 2015 daadwerkelijk zijn geïnd. Het doel van dit onderzoek is om te bepalen: - Of de gemeente Utrecht zekerheid heeft dat de parkeeropbrengsten volledig worden afgedragen, en of de gemeente Utrecht contractueel alles goed heeft vastgelegd met het SHPV. - De opgelegde naheffingen parkeerbelasting aan voertuigen met een buitenlands kenteken in 2015 daadwerkelijk zijn geïnd en welk proces daarbij gevolgd is. Volledigheid inkomsten parkeerbelastingen: Het innen van parkeerbelastingen is door de gemeente Utrecht aan diverse bedrijven uitbesteed via een coöperatie van gemeenten (het Servicehuis Parkeer- en Verblijfsrechten (SHPV)). In 2015 heeft de accountant de regeling mobiel parkeren benoemd als een regeling die gevoelig is voor misbruik en/of oneigenlijk gebruik omdat de verantwoordelijkheid van de administratie en het innen van de parkeergelden bij een derde partij ligt. Vooral de vraag of de gemeente Utrecht wel de volledige parkeeropbrengsten ontvangt van de bedrijven die deze diensten leveren stond daarbij ter discussie. Inkomsten naheffingsaanslagen parkeerbelastingen: Jaarlijks krijgt een deel van de buitenlandse bezoekers die met de auto naar Utrecht gaat een naheffingsaanslag wegens niet/of niet voldoende betalen parkeerbelasting. In 2014 is door de gemeenteraad een aantal vragen gesteld over de naheffingsaanslagen die onbetaald blijven. Dit naar aanleiding van een artikel door RTL 2 dat over de periode , 0.6 miljoen euro aan buitenlandse naheffingen (nog) niet is betaald. 1.2 Leeswijzer Voordat we in gaan op de onderzoeksvragen bespreken we eerst in hoofdstuk 2 de introductie van kenteken parkeren en mobiel parkeren, de omvang van parkeerbelastingen de afgelopen jaren, ontwikkelingen die effect hebben op de opbrengsten en investeringen van parkeerbelastingen, de huidige controle van parkeerbelastingen die nu plaatsvindt en een verkenning hoe controle van parkeerbelastingen in de toekomst kan plaatsvinden. In hoofdstuk 3 behandelen we de huidige procedure en gaan we in op de maatregelen om risico s weg te nemen. In hoofdstuk 4 gaan we in op het huidig percentage onbetaalde naheffing parkeerbelastingen en te nemen maatregelen. Ten slotte geven wij in hoofdstuk 5 antwoord op de onderzoeksvragen en doen wij een aantal aanbevelingen. 1 Begroting 2016 parkeerbelastingen 2

7 Miljoen Bestuurs-en Concernstaf 2. De omvang en controle van parkeerbelastingen In dit hoofdstuk behandelen we: de introductie van kenteken parkeren en mobiel parkeren, de omvang van parkeerbelastingen van de afgelopen jaren, ontwikkelingen die effect hebben op de opbrengsten en investeringen van parkeerbelastingen, de huidige controle van parkeerbelastingen die nu plaatsvindt en een verkenning hoe controle van parkeerbelastingen in de toekomst er uit kan zien. 2.1 Kenteken parkeren en mobiel parkeren Op 15 september 2012 is mobiel parkeren geïntroduceerd bij de Gemeente Utrecht 3. Met mobiel parkeren kan door de parkeerder direct telefonisch een kenteken worden opgegeven en direct worden betaald. Mobiel parkeren is toegankelijk voor iedereen die in het bezit is van een mobiele telefoon en het is niet noodzakelijk om in het bezit te zijn van een internetverbinding of een smartphone (bellen of sms-en is ook mogelijk). Parkeerders die in het bezit zijn van een smartphone kunnen kiezen tussen verschillende applicaties. Elke applicatie heeft zijn eigen voorwaarden en voordelen; de aanmelding is gratis of tegen een eenmalig vergoeding, en het aantal plaatsen verschilt waar de applicatie is te gebruiken 4. Het grote voordeel voor de burger is dat er per minuut kan worden betaald. Op 1 januari 2014 is kenteken parkeren geïntroduceerd bij de Gemeente Utrecht. Bij het kopen van parkeertijd bij de parkeerautomaat kan de parkeerder nu ook een kenteken invoeren en kan er direct worden betaald met een pinpas of creditcard (contant betalen is niet mogelijk). 2.2 Omvang parkeerbelastingen De totale inkomsten uit parkeerbelastingen in 2015 waren 26,9 miljoen (bron jaarverslag gemeente Utrecht, 2015). Dit bedrag bestaat uit de inkomsten van vergunningen, abonnementen van parkeergarages en inkomsten uit mobiel en automaat parkeren. In vergelijking met voorgaande jaren is er een stijgende trend te zien van het totaal aantal opbrengsten uit parkeerbelastingen Parkeerbelasting Realisatie Actuele Begroting Jaar

8 Een verklaring voor de jaarlijkse stijging is: de jaarlijkse indexatie en aanpassing van de parkeertarieven zoals afgesproken in de Nota stallen en parkeren, de in gebruik name van een aantal nieuwe parkeergarages en de uitbreiding van het fiscaal gebied waar parkeerbelastingen worden geheven. In de onderstaande grafiek zijn de maandelijkse opbrengsten uit automaat parkeren en mobiel parkeren weergegeven. De twee bovenste lijnen in de grafiek hebben betrekking op alle inkomsten uit automaat parkeren en mobiel parkeren (2014 en 2015). Deze lijnen laten zien dat de inkomsten stijgen. De twee middelste lijnen in de grafiek hebben betrekking op automaat parkeren (2014 en 2015). De twee onderste lijnen in de grafiek hebben betrekking op mobiel parkeren (2014 en 2015). Uit de weergave blijkt dat de inkomsten uit mobiel parkeren en automaat parkeren is toegenomen (dit bevestigt de stijgende omzet van parkeerbelastingen in de vorige grafiek).in deze grafiek is tot slot nog te zien dat verhouding van de omzet mobiel parkeren versus automaat parkeren ongeveer 1 staat tot 2 is (1:2) Opbrengsten uit mobiel parkeren en automaat parkeren Opbrengsten in euro's totaal opbrengsten 2014 totaal opbrengsten 2015 automaat parkeren 2014 automaat parkeren 2015 mobiel parkeren 2014 mobiel parkeren Bij de inkomsten uit mobiel parkeren zijn diverse providers betrokken. Om een indruk te geven wat er elke maand van elke provider binnenkomt is hieronder een recent maandoverzicht van 2016 weergeven 5. Te zien is dat providers van app parkeren; Yellowbrick en Parkmobile Group 92 procent van de markt bedienen en dat de providers zoals afgesproken 2 procent van de totale inkomsten inhouden. Belparkeren maandelijks aandeel providers (in %) 7% 21% 2% 70% Parkmobile Group Overig Yellowbrick 5 Zie bijlage 1 Kostenvergoeding voor providers

9 2.3 Ontwikkelingen Sinds de introductie in 2012 maakt mobiel parkeren een positieve ontwikkeling door. Het is nog onduidelijk wat het effect van mobiel parkeren zal zijn op de inkomsten bij verdere groei van het marktaandeel in de toekomst: Een verdere stijging van het aandeel in mobiel parkeren kan een negatief effect hebben op de totale inkomsten van de Gemeente Utrecht. Bij automaat parkeren betalen mensen uit angst voor een boete gemiddeld te veel (uit een onderzoek van Parkmobile blijkt dat drie kwart van de automobilisten in Utrecht bij een afspraak van 2 uur gemiddeld 22 parkeerminuten te veel betaalt 6 ). Bij mobiel parkeren betalen mensen per minuut en valt dit effect weg. Mobiel parkeren kan ook een positief effect hebben op de totale opbrengsten. Als parkeerders niet bang zijn voor een boete en niet meer voor een betaalde tijd terug hoeven te zijn kunnen ze besluiten om gemiddeld wat langer te parkeren. Ten slotte heeft mobiel parkeren een negatief effect op het gebruik van parkeerautomaten. Het risico daarbij is dat de automaten op lange termijn niet of nauwelijks worden gebruikt. De gemeente Utrecht heeft momenteel 787 parkeerautomaten in bezit en staat voor de keuze om de parkeerautomaat of software wel of niet deels te vervangen 7. VTH onderzoekt nu of alle parkeerautomaten vervangen moeten worden. 2.4 Huidige controle Wie controleert de maandelijkse facturen van de parkeerafdrachten? De verwerking van de factuuroverzichten voor mobiel parkeren met de af te dragen parkeerinkomsten ligt sinds de introductie bij VTH (Vergunningen, Toezicht en Handhaving). De facturen zijn in deze periode door VTH alleen verwerkt. VTH heeft daarbij alleen gekeken of de bedragen die op de facturen staan ook zijn overgemaakt. Deze informatie is vervolgens door VTH naar M&M gestuurd. M&M heeft deze informatie gebruikt voor de verantwoording in haar begroting. De werkzaamheden van VTH waren tot 2016 vooral uitvoerend van aard. In 2016 heeft VTH maatregelen getroffen om de controle op de inkomsten van automaat parkeren te verbeteren. Daarnaast is VTH bezig met een analyse op transactieniveau voor zowel automaat als kenteken parkeren om ontwikkelingen en trends beter te kunnen voorspellen. VTH heeft de maandelijkse inkomsten van mobiel parkeren en automaat parkeren in beeld (zie figuur 2) maar verbindt hier nog geen verdere conclusies aan en men is momenteel de analyse hierop aan het verbeteren. Sinds 1 januari 2016 heeft VTH een data analist in dienst. Een data analist is nodig omdat het analyseren en binnenhalen van alle gegevens op transactieniveau veel expertise vraagt. Het gaat om zo veel gegevens dat dit niet met normale Excel tabellen kan worden gedaan. 6 Onderzoek parkmobile automaten met afschrijftermijn van 7 jaar

10 Hoe doen we dat? Sinds de introductie van mobiel parkeren zijn de facturen door VTH op totaal niveau elke maand gecontroleerd. De hoogte van de inkomsten worden om de 6 weken besproken door portefeuillehouders van parkeren in het parkeeroverleg (met deelnemers vanuit M&M en VTH). Sinds 2016 kan VTH met behulp van een eigen account en een data analist transactie overzichten downloaden van het Nationaal Parkeerregister (NPR) en vergelijken met de factuuroverzichten van mobiel parkeren. Voor automaat parkeren ontvangt VTH geen facturen maar vergelijkt VTH de overgemaakte bedragen met transactie overzichten afkomstig van de automaten. Bij mobiel parkeren is duidelijk vastgelegd wat de betalingsmomenten zijn en wat providers mogen inhouden. Providers houden 2 procent van het bedrag in, er is sprake van één minuuttarief per regio, en de betalingsmomenten van parkeerders worden elke maand gebundeld overgemaakt door het SHPV. De regeling is helder en overzichtelijk en er zijn nagenoeg geen verschillen tussen de transactieoverzichten en wat de Gemeente Utrecht uiteindelijk krijgt overgemaakt. Bij automaat parkeren zijn er geen facturen van het SHPV maar worden de overgemaakte bedragen direct vergeleken met de transactieoverzichten afkomstig vanuit de automaten. B+S cardservice (de aanbieder van de visa en eurocard betaalmogelijkheden bij de automaat) houdt 2.7 procent van het bedrag in. Voor automaat parkeren geldt dat de controle (nog) niet helemaal sluitend is. Er zitten kleine verschillen (positief en negatief) tussen de transactieoverzichten en de maandelijks overgemaakte bedragen. Deze verschillen komen door het gevarieerde aanbod van betaalopties (uur kaart, avond kaart) en omdat op creditcardbetalingen een vertraging zit van een maand. Vertraagde individuele betalingen maakt dat het ingewikkeld is om op transactieniveau te controleren of maandelijkse overzichten gelijk zijn met de betaaloverzichten. Als de positieve en negatieve verschillen per maand bij elkaar worden opgeteld gaat het verschil op jaarbasis richting de nul. Sinds VTH budgetverantwoordelijkheid in 2016 is er een traject gestart om deze verschillen voor meerdere jaren te verklaren.

11 Vragen we om aanvullende informatie? En zo ja, bij wie? Op dit moment gaat VTH voor automaat parkeren na welke extra informatie er opgevraagd kan worden bij de bank voor elke transactie (een unieke code per transactie) om zo de maandelijkse verschillen beter te verklaren. 2.5 Toekomstperspectief van controle naar in control : Als team Audit zien we met de nieuwe informatie vergaarmogelijkheden naast de huidige controle in de toekomst een extra controle mogelijkheid om de realisatie met eigen schattingen te vergelijken. De introductie van de scanauto biedt hierbij kansen om het vergaren van de extra informatie over parkeerdruk in de stad en het parkeergedrag van vergunninghouders te verzamelen. De gemeente Utrecht kan door het verzamelen van extra informatie inschatten hoeveel geld er per straat binnen moet komen en dit vergelijken met het resultaat. Op dit moment wordt 30 procent van de controle uitgevoerd door een scanauto in gebieden waar het vermoeden is dat de betalingsbereidheid laag is. Levert deze straat op wat we verwachten? Wat is de parkeerdruk in deze straat? Hoeveel vergunninghouders parkeren in deze straat?

12 3. Het SPHV en de RDW In dit hoofdstuk behandelen we : de samenwerking van de gemeente Utrecht met de coöperatie Servicehuis Parkeer- en Verblijfsrechten (SHPV), de overeenkomst die het SHPV heeft afgesloten met de RDW (Dienst wegverkeer), de huidige procedure van de overeenkomst tussen het SHPV en de RDW, de risico s die de Gemeente Utrecht daarbij loopt en de beheersmaatregelen die de gemeente Utrecht kan nemen om zekerheid te krijgen dat de bedragen die binnenkomen volledig zijn 3.1 De coöperatie Servicehuis Parkeer- en Verblijfsrechten (SHPV) Het SHPV is een coöperatie opgezet door Nederlandse gemeenten met als doel het bevorderen van het digitaliseren van de heffing en inning van parkeergelden. Het SHPV kent geen winstdoelstelling en verdeelt de kosten over de leden van de coöperatie en andere gebruikers. Het SHPV neemt gemeenten, parkeerbedrijven en serviceproviders werk uit handen door het beheer van de parkeerrechtendatabase te verzorgen in samenwerking met de RDW (Dienst Wegverkeer) en door de administratieve afhandeling van transacties te verzorgen voor alle aangesloten gemeenten. Het SHPV sluit hiernaast ook collectief contracten af met providers. Door samen te werken in een coöperatie en door afspraken te maken met de RDW en providers levert het de burger een betere kwaliteit parkeerservice op en voor gemeenten een betere onderhandelingspositie en efficiency voordelen. In de statuten 8 van het SHPV staat dat ten minste 1 keer per jaar er een ledenvergadering plaats moet vinden. Als lid van de coöperatie kan een gemeente in vergaderingen invloed uitoefenen over de (financiële) koers van het SHPV. Als controle middel kunnen leden bijvoorbeeld in de algemene ledenvergadering aan het bestuur de opdracht geven om een registeraccountant in te huren om tot controle van de jaarrekening over te gaan. Het SHPV kent op dit moment zeven leden (in 2016). De gemeente Amsterdam heeft met 11 van de 14 stemmen (bron jaarrekening 2015) als lid een meerderheid in deze ledenvergadering. De gemeente Utrecht is geen lid van het SHPV. De Gemeente Utrecht is wel gebruiker en geniet daarbij dus wel van alle voordelen zoals het gebruik van het NPR en de afgesloten contracten met de providers. In totaal maken 349 gemeenten gebruik van de diensten van het SHPV. 3.2 De samenwerking met de RDW Het SHPV is in 2012 een samenwerking aangegaan voor onbepaalde tijd met de RDW. In de overeenkomst 9 is het serviceniveau vastgelegd, de tarieven, het geschillenreglement en de dienstverlening (uitwisseling kenteken gegevens) van de RDW aan het SHPV. De RDW ondersteunt gemeenten bij de implementatie van alle diensten rond het Nationaal Parkeer Register (NPR). Zij doet dit in opdracht van het SHPV. 3.3 Het NPR Het NPR bevat informatie over alle parkeergebieden in Nederland en bijbehorende tarieven. De NPR levert de infrastructuur en database die voor mobiel parkeren belangrijk zijn. 8 statuten SHPV 9 Overeenkomst op te vragen bij team Audit

13 Zowel kenteken parkeren als mobiel parkeren werken op basis van kentekenregistratie. De parkeerder typt zijn kentekennummer in de automaat of meldt zich aan met zijn kenteken via een applicatie of sms etc. Met deze aanmelding via de app vraagt elke automobilist met zijn kenteken een parkeerrecht aan. De verstrekte kentekengegevens worden vervolgens gebruikt om parkeertransacties vast te leggen en om controle mogelijk te maken. De kentekens in de straat worden door controleurs vergeleken met behulp van een kentekendatabase. Om de privacy van parkeerders te waarborgen worden na 13 weken de kentekengegevens uit de transactieoverzichten verwijderd. De parkeergegevens en de infrastructuur waar de opbrengsten uit parkeerbelastingen op zijn gebaseerd worden geleverd door een onafhankelijke partij de Dienst wegverkeer (RDW) die eigenaar is van het nationaal parkeer register (NPR) Het huidig proces De RDW (Dienst wegverkeer) verzorgt transactieoverzichten met informatie wie er hebben geparkeerd. (deze informatie is ook te downloaden voor gemeenten). Het SHPV controleert vervolgens of de transactie overzichten kloppen en maakt hieruit per gemeente en provider factuurspecificaties. Vervolgens vindt er een controle plaats door de accountant van SHPV of de som van alle factuurspecificaties overeenkomen met het totaal (4 ogen controle). De factuuroverzichten worden ter controle gestuurd naar de gemeenten en naar de providers. De gemeente controleert de factuur op waarschijnlijkheid en de provider controleert de factuur ook op juistheid en betaalt het verschuldigde bedrag uit aan het SHPV. Het SHPV verzamelt de betalingen van alle providers en zet vervolgens de betaling uit aan de gemeente. Bovenstaand werkproces is vastgelegd in het processchema parkeergelden (zie bijlage 3) van de SHPV. 3.5 Risico s in het huidig proces We gaan in het volgende schema in op de risico s die er kunnen voorkomen en wat voor beheersmaatregelen de gemeente Utrecht kan nemen. Risicomanagement Risico Oorzaken Beheersmaatregelen RDW kan infrastructuur niet leveren (NPR) database valt weg. Het SHPV controleert niet de volledigheid en juistheid van de maandoverzichten en maakt onjuiste factuurspecificaties. Provider controleert specificatie niet/ betaalt niet uit. RDW levert in NPR geen overzichten vanwege technische problemen. Interne organisatie controleert niet afdoende. Provider kan of wil niet uitbetalen. In overeenkomst tussen de RDW en het SHPV zijn de verantwoordelijkheden contractueel vastgelegd. Gemeente Utrecht heeft geen directe rol hierin. (accepteren). Als gebruiker zelf transactie overzichten en facturen blijven controleren en protesteren bij afwijkingen (beheersen). De gemeente Utrecht heeft als gebruiker geen invloed op de toetreding en/of contracten met de providers (accepteren). Het risico is beperkt tot één maand dat er niet wordt uitgekeerd (accepteren)

14 Gemeente Utrecht controleert specificatie niet op waarschijnlijkheid Gemeente heeft niet genoeg kennis of informatie om te controleren of de specificatie waarschijnlijk is. Op basis van vorige jaren inschatten of bedragen waarschijnlijk zijn (beheersen), transactieoverzichten bestuderen om ze te toetsen op waarschijnlijkheid (beheersen). Zelf extra kennis inhuren om data te analyseren (beheersen).

15 4. Buitenlandse naheffingsaanslagen parkeerbelasting In dit hoofdstuk behandelen we; hoeveel naheffingsaanslagen parkeerbelasting er zijn voor buitenlandse bezoekers en welk percentage hiervan is geïnd, welke landen uitleveringsverdragen hebben, hoe de naheffingen worden geregistreerd, hoe het inningsproces werkt, en hoe de communicatie verloopt tussen de BGHU en de Gemeente Utrecht. Tenslotte behandelen we maatregelen die we kunnen nemen. 4.1 Inning en omvang van buitenlandse naheffingsaanslagen parkeerbelasting in 2015 Van de 2.6 miljoen euro aan naheffingsaanslagen parkeerbelasting is ongeveer 6 procent (155 duizend) bestemd voor buitenlandse parkeerders. De onbetaalde naheffingsaanslagen parkeerbelasting komen voornamelijk uit Europese landen. De belangrijkste landen zijn (België, Polen, Duitsland) en (Frankrijk, Groot Brittannië). Van de landen (België, Polen en Duitsland) is ongeveer 37 procent geïnd ( euro van de euro), van de overige landen is 0 procent geïnd (0 van de euro). Onderstaand figuur laat zien dat er naheffingsaanslagen parkeerbelasting zijn opgelegd over het jaar Van het totale aantal naheffingen betreft 6 procent parkeerders met buitenlandse kentekens. Totaal aantal naheffingsaanslagen parkeerbelasting ; 3% 1.435; 3% ; 94% Naheffingen 2015 Nederlandse kentekens Naheffingen 2015 Belgische, Poolse en Duitse kentekens Naheffingen 2015 overige buitenlandse kentekens 4.2 Uitleveringsverdragen De Gemeente Utrecht heeft met drie landen een convenant afgesloten waardoor het mogelijk is om naheffingen in te vorderen. Dit geldt voor de landen België, Polen en Duitsland. 3 procent van alle naheffingsaanslagen parkeerbelasting vallen dus onder een uitleveringsverdrag. 4.3 Registratie en inningsproces van naheffingsaanslagen parkeerbelasting en samenwerking BghU Namens de Gemeente Utrecht is de BghU (Belastingsamenwerking gemeenten en hoogheemraadschap Utrecht) verantwoordelijk voor de inning van naheffingsaanslagen parkeerbelasting. BghU stuurt een opgave van de te innen naheffingsaanslagen parkeerbelasting van inwoners uit Duitsland, België en Polen naar het bedrijf Cannock Chase Public (CCP). Indien het CCP niet lukt om het bedrag in te vorderen, ontvangt de BghU hier bericht over en wordt de naheffing afgeboekt. Indien wel sprake is van een succesvolle invordering, dan stuurt CCP het bedrag naar de BghU die het bedrag vervolgens verrekent met de gemeente Utrecht. De BghU ontvangt van VTH (Vergunningen, Toezicht en Handhaving) een lijst met opgelegde naheffingen. Deze lijst wordt geregistreerd en bijgehouden in

16 een speciaal programma. Over de op te leveren informatie zijn nog gesprekken gaande tussen de BghU en VTH. Er is niet één landelijk uniform geregeld systeem van invordering. Dit betekent dat gemeenten zelf mogen kiezen welke bureau de vorderingen mag innen. BghU heeft een contract afgesloten met het bedrijf Cannock Chase Public (CCP) om naheffingsaanslagen te innen in de landen Duitsland, België en Polen waar een convenant mee is afgesloten. Dit contract is in 2010 afgesloten en aangepast in 2016 en in dit contract is een gemiddeld streefpercentage van 72 procent van succesvolle invorderingen afgesproken. Per aangeleverde naheffingsaanslag wordt het volgende bedrag in rekening gebracht: Tabel 2: Tarieven (excl. OB) en % invordering van CCP Land Tarief invordering Streef % invordering België 6,50 83 Duitsland 10,50 80 Polen 19,00 53 Gemiddeld 72 De kosten voor het innen van de 1435 naheffingsaanslagen parkeerbelasting liggen in 2015 hiermee tussen de en euro (1.435 maal 6,50 euro of maal 19 euro). Ter informatie, het werkelijk percentage van invordering over 2015, is 37 procent ( euro). De naheffingsaanslagen parkeerbelasting voor landen waar geen convenant mee is afgesloten worden afgeboekt omdat deze boetes oninbaar zijn. Als dit niet periodiek wordt gedaan ontstaat er op lange termijn vervuiling en staan boetes nog jaren open. Dit geeft geen getrouw beeld van de jaarlijkse mogelijk te innen naheffingen. Het is niet mogelijk om deze parkeerboetes te innen omdat een convenant ontbreekt en daardoor zijn er geen beschikbare adresgegevens voor handen. Dit houdt in dat iemand die met een Frans kenteken in Utrecht parkeert zich geen zorgen hoeft te maken over het betalen van zijn parkeerbelasting of naheffingsaanslagen parkeerbelasting. 4.4 Alternatieve maatregelen Wielklem of andere invorderingsmogelijkheden Een oplossing om een bedrag aan naheffingsaanslagen parkeerbelasting bij buitenlandse kentekens te innen is het introduceren van wielklemmen. Tevens is dit voor notoire niet-betalers van binnenlandse kentekens ook een oplossing. Tijdens Raadsvragen in 2014 is dit geopperd, maar er is toen aangegeven dat dit niet wenselijk is. VTH is er op voorhand niet van overtuigd dat de uitgaven lager zullen uitvallen dan de inkomsten. In het verleden heeft de gemeente Utrecht ervoor gekozen om te stoppen met de wielklem. De reden om te stoppen is dat het een kostbare aangelegenheid om 24 uur per dag, 7 dagen in de week handhavers klaar te hebben staan om wielklemmen te verwijderen en boetes in ontvangst te nemen. Naast de kosten wekt de wielklem ook veel agressie op bij parkeerders. Wel wil VTH dit verder onderzoeken. De wielklem maakt wel weer zijn herintroductie naar jaren van afwezigheid. Bij andere grote gemeenten als Den Haag, Rotterdam en Amsterdam zijn er weer initiatieven met wielklemmen voor het innen van parkeerbelastingen bij buitenlandse auto s of voor het innen van parkeerbelastingen bij wanbetalers.

17 Internationale verdragen Om als Gemeente Utrecht naheffingen naheffingsaanslagen parkeerbelasting in te vorderen is het van belang dat de gemeente juridisch de mogelijkheid krijgt om in alle, in ieder geval Europese, landen te kunnen invorderen. In 2013 is een zogeheten Cross-Border Enforcement Directive aangenomen door de Europese Unie. Deze laat Europese landen toe om voor bepaalde delicten op de weg door buitenlandse bezoekers boetes te kunnen invorderen in andere landen. Naheffingen parkeerbelasting zijn hier niet bij inbegrepen. Het ziet er vooralsnog naar uit dat een Europese regeling gericht op het invorderen van naheffingen parkeerbelasting niet van de grond komt en dat landen zelf bilaterale overeenkomsten moeten afsluiten. Verdere analyse Het is op dit moment nog niet duidelijk waar in de stad het meeste overlast is van buitenlandse foutparkeerders. Ook is nog niet duidelijk waaruit deze groep bestaat (toeristen of buitenlanders die langere tijd in Nederland verblijven). Dit kan nog verder worden uitgezocht met data-analyse. Dit kan mogelijk aanknopingspunten bieden om een deel van de naheffingen parkeerbelasting wel actief te innen. Contracten Op dit moment krijgt CCP een vast bedrag per aangeleverde te innen parkeerboete. BgHu kan de voorwaarden van dit contract heroverwegen of bepalen of het contract anders moet worden ingericht of de BgHu kan een samenwerking aangaan met andere dienstverleners. Of om met CCP te bespreken wat de oorzaken zijn van de lagere inningspercentage.

18 5. Conclusie en aanbevelingen In dit rapport gaan we in op de vraag hoe wij de zekerheid kunnen krijgen dat de inkomsten uit mobiel parkeren en automaat parkeren volledig worden afgedragen en of wij contractueel alles goed hebben vastgelegd met het SHPV. Ook gaan we in op de vraag hoeveel naheffingsaanslagen van buitenlandse foutparkeerders in 2015 onbetaald blijven. Conclusie volledigheid parkeerinkomsten We concluderen dat de gemeente Utrecht als gebruiker van het SHPV profiteert van de contracten die deze organisatie afsluit met de providers en de RDW. Het biedt de gemeente Utrecht efficiency voordelen en het zorgt voor een overzichtelijke inning van parkeergelden. De primaire financiële administratie voor mobiel parkeren is ook uitbesteed aan het SHPV en is eenvoudiger geworden. De procedure voor het opstellen van de maandfacturen die de gemeente Utrecht ontvangt is in een duidelijk processchema vastgelegd en mobiel parkeren is daarmee een betrouwbare regeling. De gemeente Utrecht is op dit moment geen lid van het SHPV en heeft dus geen invloed op de (financiële) beleidsvoering van deze organisatie of invloed op de contracten die door het SHPV worden afgesloten met de providers. Momenteel kan VTH de maandfacturen die komen van het SHPV voor mobiel parkeren controleren. Dit kan VTH controleren aan de hand van transactie overzichten die zijn te downloaden via het NPR. Met het beoordelen van de vastgestelde procedure voor het opstellen en controleren van verzamelfacturen concluderen we dat we voor mobiel parkeren alles goed hebben vastgelegd met het SHPV. We stellen als team Audit vast dat de controle voor mobiel parkeren op dit moment sluitend is en dat er nagenoeg geen verschillen zijn tussen de transactie overzichten en maandoverzichten van het SHPV. Het is een overzichtelijke regeling waarbij transactie overzichten door meerdere partijen (ook door de SHPV en de Providers) worden gecontroleerd. Voor automaat parkeren geldt dat de controle (nog) niet sluitend is, er zitten kleine verschillen (positief en negatief) tussen de transactie overzichten en wat er daadwerkelijk is overgemaakt. Deze verschillen komen door het gevarieerde aanbod van betaalopties (uur kaart, avond kaart) en de vertraagde creditcard betalingen van individuele parkeerders. Als de positieve en negatieve verschillen bij elkaar worden opgeteld gaat het verschil op jaarbasis richting de nul. Bij mobiel parkeren heeft de gemeente Utrecht dit probleem niet. Providers maken direct het geld conform de informatie uit de transactie overzichten. Dat het bedrag nog achteraf door de providers bij de parkeerder geïnd moet worden is niet meer de zorg van de gemeente Utrecht. Aanbevelingen 1. We adviseren VTH om door te gaan met de verbeterslag om de analyse op transactieniveau voor automaat parkeren te verklaren en wij ondersteunen het idee van VTH om op zoek te gaan naar unieke codes per betaaltransactie. 2. We adviseren VTH om te verkennen of er extra informatie kan worden verzameld om zo parkeerinkomsten te voorspellen en te vergelijken met de realisatie.

19 Conclusie Oninbare buitenlandse naheffingsaanslagen parkeerbelasting Veel naheffingen van voertuigen met een buitenlands kenteken worden niet geïnd. Voor de drie landen waarmee de gemeente een uitleveringsverdrag heeft, wordt minder dan 40 procent geïnd. Voor de overige landen zonder convenant worden boetes niet geïnd omdat er geen adresgegevens beschikbaar zijn. Het ziet er vooralsnog niet naar uit dat er een centrale Europese regeling komt voor het invorderen van naheffingen van parkeerbelasting. Aanbevelingen We adviseren VTH om te kiezen tussen de volgende opties 1. Het herintroduceren van een wielklem of andere invorderingsmogelijkheden kan de betalingsbereidheid van buitenlandse parkeerders vergroten. In andere grote steden zijn er momenteel verschillende initiatieven op het gebied van invordering. De gemeenteraad heeft in het verleden aangeven geen gebruik te willen maken van de wielklem. Wielklemmen hebben voor- en nadelen. Het voordeel is dat het de betalingsbereidheid van parkeerders kan vergroten. Het nadeel is dat invoering een kostbare aangelegenheid is, omdat er dan 24 uur per dag, 7 dagen in de week handhavers klaar moeten staan om wielklemmen te verwijderen van auto s en om boetes in ontvangst te nemen. Naast het kostenplaatje wekt de wielklem ook veel agressie op bij parkeerders. Het is nog niet duidelijk of de kosten opwegen tegen de baten. 2. Het heroverwegen van de contract afspraken die BgHu heeft gemaakt met het CCP. De BgHu kan een samenwerking aangaan met andere dienstverleners of afspreken dat er pas uitgekeerd wordt op het moment dat er succesvol wordt ingevorderd. De buitenlandse naheffingen van landen waar geen convenant mee is afgesloten blijven hiermee echter oninbaar. 3. Verdere analyse kan aanknopingspunten bieden om een deel van de naheffingen parkeerbelasting wel actief te innen. Het is op dit moment nog niet duidelijk waar in de stad het meeste overlast is van buitenlandse foutparkeerders. Ook is nog niet duidelijk waaruit deze groep bestaat (toeristen of buitenlanders die langere tijd in Nederland verblijven). Dit kan nog verder worden uitgezocht. 4. Op de lange termijn kan de Gemeente Utrecht via het Ministerie van Buitenlandse Zaken, of de VNG, lobbyen voor een centraal Europese regeling, of met andere gemeentelijke samenwerkingspartners het aantal convenanten uit te breiden.

20 Bijlagen Bijlage 1 Maandafschrift

21 Bijlage 2 Voorbeeld transactieoverzicht Mobiel parkeren Overzicht van 4 juli t/m 10 juli ; 2 e Daalsebuurt. In dit overzicht is te zien hoeveel betaaltransacties er zijn per provider, per dag en tegen welk bedrag.

22 Bijlage 3 Processchema parkeergelden

23 Lijst geïnterviewde mensen 1. H. Pronker, Assistent Business controller VTH Gemeente Utrecht 2. G. Abel, Business controller VTH Gemeente Utrecht 3. E. Scholten, Concernjurist Gemeente Utrecht 4. M. van Bilsen, Accountmanager SHPV 5. J. Vonk, Adj. Directeur BgHu 6. R. Immerzeel, Assistent Business controller VTH Gemeente Utrecht Documentenlijst 1. Factuur omzet providers 2. Transactieoverzicht mobiel parkeren 3. Processchema parkeergelden 4. Begroting 2016 parkeergelden 5. Nota stallen en parkeren 6. Verschillen tussen providers overzicht SHPV 7. Parkeerbelastingen jaarverslag 2012, 2013, 2014, 2015 Gemeente Utrecht 8. Verbonden partijen jaarverslag 2015 Gemeente Amsterdam 9. Excel overzicht maandelijks overzicht automaat parkeren en mobiel parkeren 10. Statuten SHPV 11. Overeenkomst RDW met het SHPV Bemensing De volgende medewerkers van Team Interne Controle en Team Audit zijn bij het onderzoek betrokken: Anja Eling, Audit manager; Jan Joost Lourens, Financial Trainee; Bram Munters, Senior Auditor. John Klappe Finance, Trainee Eiffel