JAARVERSLAG energie in goede banen

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2005 energie in goede banen

2 We are a team of dedicated professionals, accountable for keeping the lights on, by serving our customers and the community in an efficient way

3 PROFIEL Elia is de beheerder van het Belgische transmissienet voor elektriciteit. De onderneming staat in voor de transmissie van elektriciteit van de producenten naar de distributienetbeheerders en industriële grootverbruikers. Elia s net is een belangrijke schakel tussen de Zuid- en de Noord-Europese elektriciteitsmarkten, en ook tussen de Belgische producenten en verbruikers. Elia beschikt over een wettelijk monopolie, dat in 2002 door de federale regering in de vorm van een verlengbare licentie voor 20 jaar is toegekend. De tarieven voor het gebruik van het transmissienet voor elektriciteit worden goedgekeurd door de federale regulator, de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas (CREG). In de tarieven is een billijke vergoeding voor de aandeelhouders van Elia inbegrepen. Deze billijke winstmarge vergoedt het kapitaal dat is geïnvesteerd in het net. De waarde van het kapitaal dat met de billijke winst wordt vergoed, is gebaseerd op de waarde van de gereguleerde activa (Regulated Asset Base). De Regulated Asset Base is de som van de waarde van het netwerk en het nettobedrijfskapitaal. De RAB wordt elk jaar aangepast, rekening houdend met de investeringen, de afschrijvingen en de veranderingen in het bedrijfskapitaal. KERNCIJFERS Geconsolideerde resultaten IFRS (in miljoen, resultaten per aandeel in ) Bedrijfsopbrengsten 714,2 704,5 EBITDA (1) 295,9 268,1 Nettowinst 76,5 59,5 Nettowinst per aandeel 1,60 1,42 Dividend per aandeel 1,27 1,27 Waarde gereguleerde activa (RAB) (2) 3443,1 3298,8 Gemiddelde RAB (2) 3371,0 3322,9 Aantal personeelsleden (31/12) Geografische lengte net in kilometer (31/12) (1) EBITDA = Bedrijfsopbrengsten - kosten voor goederen en diensten - personeelskosten - voorzieningen - waardeverminderingen (2) Berekend volgens de Belgische boekhoudkundige regels (Belgian GAAP)

4 JAARVERSLAG 2005 INHOUD 2 Voorwoord van de bestuursvoorzitter* 3 Voorwoord van de directievoorzitter 5 Belangrijke gebeurtenissen in 2005* 8 Vooruitzichten 9 ACTIVITEITEN 10 Systeem- en netbeheer 15 Financieel en aankoopbeleid 16 Infrastructuur en investeringen 23 Personeel 23 Open onderneming 24 Veiligheid 26 Milieu 29 Sponsoring 31 MANAGEMENT EN AANDEELHOUDERS 32 Informatie voor de aandeelhouders 36 Bestuur van de onderneming* 49 FINANCIEEL VERSLAG* * Deze hoofstukken en het hoofdstuk Regelgeving en tarieven in het Financieel verslag behoren tot het Beheersverslag 1 Elia Jaarverslag 2005

5 VOORWOORD VAN DE VOORZITTER VAN DE RAAD VAN BESTUUR De beursintroductie van Elia op 20 juni 2005 was een cruciale stap voor het bedrijf en de liberalisering van de elektriciteitsmarkt in België. Deze naar Belgische normen aanzienlijke financiële operatie bevestigde aan de buitenwereld dat Elia in staat is zijn opdracht als de transmissienetbeheerder naar behoren te vervullen. En dit in alle onafhankelijkheid ten opzichte van zijn historische aandeelhouders of van de andere marktpartijen. Hoewel dit niet altijd als dusdanig werd gepercipieerd, voldeed de netbeheerder de facto al verscheidene jaren aan deze vereisten. De federale wetgever had reeds jaren geleden, toen de productie en de transmissie van elektriciteit van elkaar werden afgesplitst, de regels voor het goed bestuur van de netbeheerder bij wet vastgelegd. Op deze manier heeft de wetgever er van in het begin voor gezorgd dat alle marktpartijen op een objectieve en transparante manier worden behandeld. Het goed bestuur van Elia omvat onder meer een strikte scheiding van de opdrachten en de verantwoordelijkheden van de raad van bestuur en het directiecomité. Een en ander wordt uitvoerig toegelicht in het Charter Corporate Governance en in het Hoofdstuk Bestuur van de onderneming in dit verslag. Elia kreeg door zijn geslaagde beursintroductie een veel grotere bekendheid. Energie is een essentiële voorziening. Het is daarom goed dat de actoren een grote zichtbaarheid genieten. Onze samenleving beschouwt immers een constante en betrouwbare toevoer van energie als vanzelfsprekend. Er wordt nochtans niet altijd voldoende stilgestaan bij de risico s, de behoeften en de verantwoordelijkheden van het industriële systeem dat nodig is om dit elke seconde van het hele jaar door te realiseren. Het komt er voor de samenleving op aan het optimum te zoeken, dat een duurzame energietoevoer tegen een redelijke prijs garandeert, zodat het hele land kan blijven genieten van een betrouwbaar elektrisch systeem. Vandaag, morgen en in de verre toekomst. Ronnie Belmans Voorzitter van de raad van bestuur 2 Elia Jaarverslag 2005

6 VOORWOORD VAN DE VOORZITTER VAN HET DIRECTIECOMITÉ 2005 was zonder twijfel een belangrijk jaar in de geschiedenis van Elia. De succesvolle introductie op Euronext Brussels in juni was een mijlpaal op de lange weg die de onderneming en haar personeel sinds 2001 afleggen om de transmissienetbeheerder tot een volwaardig onafhankelijke en zelfstandige onderneming om te vormen. De beursintroductie, waarmee een overeenkomst tussen de federale regering en de aandeelhouders van Elia werd uitgevoerd, bood ook de gelegenheid Elia s kapitaal met 155,7 miljoen te verhogen. Elia investeert deze middelen in een ambitieus programma voor de versterking van de transmissiecapaciteit van zijn net. Ook in 2005 heeft Elia als netbeheerder en marktfacilitator ten volle zijn rol gespeeld. Elia en zijn Franse collega RTE hebben de Belgische invoercapaciteit met 700 tot 1000 MW verhoogd met de indienstneming van het tweede draadstel op de lijn tussen Avelgem en Mastaing in Noord-Frankrijk. De Europese Commissie kende een subsidie toe voor deze investering, wat het belang ervan illustreert. Het harmoniseren van de allocatieregels van de transmissiecapaciteit tussen België en zijn buurlanden werd ook voortgezet. Elia heeft in nauw overleg met RTE een mechanisme ontwikkeld voor de veiling van de transmissiecapaciteit aan de Zuidgrens. Een gelijkaardig mechanisme wordt al jaren op de Noordgrens toegepast. De veiling zorgt ervoor dat de jaar-, maand- en dagcapaciteit aan de grenzen wordt toegewezen aan de meest economisch verantwoorde aanvragen voor in- en uitvoer. Ze helpt daarmee de markt in België, Frankrijk en Nederland beter te functioneren. De opbrengsten van de veiling worden afgetrokken van Elia s transmissietarieven, wat alle consumenten in België ten goede komt. Onder impuls van Elia werd in juli Belpex opgericht. Deze vennootschap, waarvan Elia de meerderheidsaandeelhouder is, zal de Belgische elektriciteitsbeurs uitbaten. Dit levert twee Europese premières op. Belpex andere aandeelhouders zijn de Nederlandse en Franse netbeheerders en energiebeurzen ; het is de eerste keer dat zo n grensoverschrijdend partnerschap van netbeheerders en energiebeurzen wordt aangegaan. De tweede première is de koppeling van de Belgische, Nederlandse en Franse markt voor de handel in elektriciteit, te leveren tijdens de volgende dag. Dit initiatief beantwoordt aan de Europese vraag om regionale markten te creëren. De federale Minister voor Energie kende Belpex begin januari 2006 de licentie toe om de Belgische elektriciteitsbeurs te mogen uitbaten. Elia heeft in 2005 een nieuw systeem uitgewerkt om het beheer van het evenwicht tussen productie en afname door marktpartijen te vergemakkelijken. De energie die producenten aanbieden voor de regeling van het evenwicht van de Belgische regelzone wordt door Elia opgevraagd op basis van zijn regelbehoeften, waarbij de selectie gebeurt van de meest gunstige naar de minst gunstige bieding. Het systeem werd ontwikkeld in overleg met de netgebruikers en in januari 2006 ingevoerd. 3 Elia Jaarverslag 2005

7 Een belangrijke realisatie bij industriële klanten was de aansluiting van Carinox op Elia s net op zeer hoge spanning. Deze werd op zeer korte tijd en binnen het budget gerealiseerd. Hiermee leverde de Elia groep een substantiële bijdrage aan de nieuwe industriële activiteit van staalproducent Arcelor in ons land. Elia diende in het laatste weekend van november het hoofd te bieden aan de gevolgen van een uitzonderlijke samenloop van weersomstandigheden, die stroomonderbrekingen veroorzaakte in de provincies Oost-Vlaanderen en Antwerpen. Nederland en West-Duitsland werden door deze omstandigheden nog zwaarder getroffen. Het is van 1969 geleden dat zulke weersomstandigheden op een dergelijke schaal stroomonderbrekingen veroorzaakten in het Belgische elektriciteitsnet. Elia zette meer dan honderd personen en een zestigtal wagens in, om de duur en de impact van de stroomonderbrekingen te beperken. De visuele inspectie van meer dan 480 km luchtlijnen en bijna 1000 masten en de nodige interventies, herstellingen of schakelingen werden in minder dan 24 uur uitgevoerd. Het is tijdens dergelijke uitzonderlijke omstandigheden dat onze missie keeping the lights on haar volle betekenis krijgt en het dagelijkse engagement van de 1221 werknemers van de Elia groep ook zichtbaar wordt voor het grote publiek. We hopen dat dit het vertrouwen van onze klanten, onze aandeelhouders, de overheid, de regulatoren en de samenleving nog versterkt. Daniel Dobbeni Voorzitter van het directiecomité 4 Elia Jaarverslag 2005

8 BELANGRIJKSTE GEBEURTENISSEN IN 2005 Beursintroductie Het aandeel Elia wordt sinds 20 juni 2005 genoteerd op Euronext Brussels. De beursintroductie was een groot succes, met een vraag die meer dan 10 maal het aanbod overtrof. Meer dan Belgische privé-investeerders tekenden in op de aandelen Elia. Elia nam de beursintroductie te baat om zijn maatschappelijk kapitaal met 155,7 miljoen te verhogen. De beurskoers lag eind ,9% boven de introductieprijs van 26,50 per aandeel. Wetswijziging In 2005 werd de elektriciteitswet gewijzigd ter omzetting van de Europese richtlijn 2003/54/EG over de gemeenschappelijke regels voor de interne elektriciteitsmarkt en ter uitvoering van het federale regeerakkoord. De belangrijkste wijzigingen hebben betrekking op de invoering van meerjarentarieven voor de transmissie van elektriciteit, een verduidelijking van de taken van de administratie en de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas (CREG), de invoering van een beroepsprocedure tegen beslissingen van de regulator, de herziening van het systeem van de federale bijdrage en de bevordering van de bouw van nieuwe productie-installaties en installaties voor de opwekking van hernieuwbare energie. Eind 2005 waren verscheidene van deze nieuwe wettelijke regels nog niet in voege, bij gebrek aan de vereiste uitvoeringsbesluiten. Oprichting en licentie Belpex De elektriciteitsbeurs Belpex is een van de initiatieven van Elia om de Belgische elektriciteitsmarkt beter te doen functioneren. Elia en de energiebeurzen APX en Powernext en de Nederlandse netbeheerder TenneT richtten op 7 juli de nv Belpex op met een kapitaal van 3 miljoen. Elia nam een belang van 70%, de drie andere aandeelhouders elk van 10%. De Franse netbeheerder RTE nam op 15 december een belang van 10% in Belpex over van Elia. De federale overheid kende Belpex begin januari 2006 de licentie voor de uitbating van de Belgische elektriciteitsbeurs toe en keurde de marktregels goed. Belpex is sinds 1 januari 2006 de verantwoordelijke voor de nominaties van de VPP s die door Electrabel werden verkocht. Versterking interconnectie Frankrijk Elia en RTE namen de nieuwe verbinding op 380 kv tussen Avelgem (B) en Mastaing (F) op zaterdag 26 november in dienst, waardoor de invoercapaciteit voor België met 700 tot 1000 MW toenam. De beschikbare transmissiecapaciteit aan de Zuidgrens was in december voor de eerste keer groter dan de vraag. Elia krijgt voor deze werken een subsidie van de Europese Commissie van bijna 1 miljoen. Tegen het einde van 2006 neemt de capaciteit verder toe door de verhoging van de spanning van 150 kv tot 220 kv op de lijn Chooz (F) Monceau (B) tussen Jamiolle en Monceau en door de installatie van een dwarsregeltransformator in Monceau. 5 Elia Jaarverslag 2005

9 Kredietlijn Europese Investeringsbank De Europese Investeringsbank (EIB) kende Elia eind december een kredietlijn van 125 miljoen toe die dient voor de versterking van de interconnecties en investeringen in het net in België. Deze investeringen maken de opening van de Europese elektriciteitsmarkt mogelijk. De door Elia ingediende projecten werden, zoals gebruikelijk, door de EIB grondig geëvalueerd op basis van technische, financiële en ecologische criteria. Veiling capaciteit interconnecties aan de grenzen De CREG gaf Elia op 3 december 2005 de toestemming om vanaf 1 januari 2006 de capaciteit op de grens tussen België en Frankrijk toe te wijzen via een gecoördineerde veiling, in afwachting van een definitieve beslissing. Dit marktconforme systeem vervangt het oude systeem van eerst gekomen, eerst bediend. Op 22 december volgde een gelijkaardige beslissing voor de grens met Nederland. De CREG gaf ook in dit geval haar goedkeuring nog niet aan het voorstel van Elia, maar gaf wel de toestemming om de capaciteit te blijven veilen. Nederland organiseert al sinds 2001 een veiling van de capaciteit op haar grenzen met België en Duitsland, in uitvoering van de beslissing die de Nederlandse regulator DTe in 2000 had genomen. Eerste veiling capaciteit Zuidgrens volgde de eerste veiling van dagcapaciteit. De prijs was voor elk uur gratis in beide richtingen. Federaal meldpunt kabels en leidingen (KLIM) Naar aanleiding van de herdenking van de aardgasexplosie in Gellingen hebben de federale overheid, de federatie van transporteurs door middel van pijpleidingen, Elia en de bouwfederaties op 20 juli 2005 een memorandum ondertekend met betrekking tot het uitwerken van een internettoepassing, waarop aannemers en ook particulieren terecht kunnen voor informatie over de ligging van ondergrondse leidingen en hoogspanningslijnen. Deze website fungeert als centraal meldpunt voor al wie werken wil uitvoeren in de nabijheid van vervoerleidingen. Begin 2006 werd de toepassing getest en sinds maart is de website publiek toegankelijk. Op 16 december 2005 vond de eerste veiling van jaarcapaciteit aan de Zuidgrens voor 2006 plaats. De prijs voor invoer vanuit Frankrijk bedroeg 0,76 /MWh. Er werd in het totaal 1300 MW geveild. Op de veiling van 20 december van de maandcapaciteit in januari werd in het totaal 1450 MW voor de invoer van Frankrijk naar België geveild tegen 0,22 /MWh. In de richting van Frankrijk werd de geveilde 520 MW verdeeld tegen een prijs van 0,35 /MWh. Op 5 januari Elia Jaarverslag 2005

10 Stroomonderbrekingen eind november Daniel Dobbeni voorzitter ETSO Door een uitzonderlijke combinatie van meteorologische omstandigheden in de nacht van vrijdag 25 november op zaterdag 26 november vielen meer dan 20 lijnen uit, met enkele stroomonderbrekingen in Oost-Vlaanderen en Antwerpen tot gevolg. Nederland en Duitsland waren nog zwaarder getroffen. Elia heeft alle beschikbare middelen ingezet om de stroomtoevoer zo snel mogelijk te herstellen, en dit in moeilijke weersomstandigheden waarbij sommige installaties nauwelijks bereikbaar waren. De stroomtoevoer via het hoogspanningsnet was zaterdag rond 16 uur 30 volledig hersteld. Aankoop IMEA-net op 70 kv Elia nam op 29 december 2005 het net op Volt (70 kv) in en rond de Stad Antwerpen over van de Intercommunale Maatschappij voor Energievoorziening Antwerpen (IMEA). Door de overname kan Elia het 70 kv-net van IMEA volledig integreren en efficiënter beheren. Elia zal synergie realiseren door het bundelen van de exploitatie, het onderhoud, het eigendomsbeheer en de investeringen in dit net. De leden van ETSO, de vereniging van Europese Transmissienetbeheerders, hebben op 24 juni 2005 Daniel Dobbeni, voorzitter van het directiecomité van Elia, verkozen tot hun voorzitter voor de komende twee jaar. Daniel Dobbeni volgde de Fransman André Merlin, directeur-generaal van de Franse transmissienetbeheerder RTE, op. Transparantie In 2005 werd een volledig conceptuele en inhoudelijke vernieuwing van Elia s website voorbereid. De nieuwe website werd midden januari 2006 opengesteld voor het publiek. Het informatie-aanbod werd flink uitgebreid en de gebruiksvriendelijkheid van de website nam sterk toe. In december verscheen ook het eerste nummer van de maandelijkse nieuwsbrief Elia News. Deze nieuwsbrief richt zich in de eerste plaats tot de klanten en alle andere stakeholders, maar ook tot alle geïnteresseerden die graag meer informatie over Elia s activiteiten ontvangen. Deze publicatie houdt op regelmatige basis de stakeholders op de hoogte van de wijze waarop Elia zijn missie als transmissienetbeheerder tegenover de klanten en de samenleving vervult. 7 Elia Jaarverslag 2005

11 VOORUITZICHTEN Meerjarentarieven De koninklijke besluiten om het nieuwe systeem van meerjarentarieven in de gewijzigde elektriciteitswet uit te voeren, waren begin 2006 niet gepubliceerd. Naar verwachting worden de meerjarentarieven vanaf 2007 ingevoerd. Billijke vergoeding De verwachte gemiddelde gereguleerde actiefwaarde (RAB) voor 2006 bedraagt 3342 miljoen. Behoudens onverwachte omstandigheden en op basis van het tariefvoorstel voor 2006 bij de CREG verwacht Elia een billijke vergoeding over 2006 van ongeveer 67,7 miljoen (op basis van de Belgische boekhoudregels). Belpex De handel op Belpex in elektriciteit die tijdens de volgende dag moet worden geleverd en de trilaterale marktkoppeling met APX en Powernext zal beginnen nadat de regulatoren in België, Frankrijk en Nederland het mechanisme van de marktkoppeling hebben goed gekeurd. Naar verwachting start de handel op de Belgische elektriciteitsbeurs Belpex in het derde kwartaal van De elektriciteitshandel en het systeem van marktkoppeling dat Belpex koppelt aan de naburige energiebeurzen APX en Powernext starten tegelijkertijd. De marktkoppeling zal de veiling van dagcapaciteit in beide richtingen aan de grens met Nederland en de grens met Frankrijk vervangen. De impliciete veiling van de dagcapaciteit zorgt voor een efficiënter gebruik van de capaciteit aan de grenzen. De veiling van maand- en jaarcapaciteit blijft behouden. Elia heeft een belang van 60% in Belpex. De andere aandeelhouders zijn APX, Powernext, TenneT en RTE met elk 10%. De aandeelhouders van Belpex leverden reeds grote inspanningen om dit complexe project te laten slagen. Dit initiatief illustreert Elia s wil om de elektriciteitsmarkt in België beter te laten functioneren. Interconnectiecapaciteit De investeringen in de versterking van de capaciteit van de interconnecties met de buurlanden worden in 2006 en 2007 voortgezet. Tegen het einde van 2006 neemt de capaciteit aan de grens met Frankrijk verder toe met de indienstneming van een nieuwe dwarsregeltransformator in het station in Monceau en de verhoging van de spanning van 150 kv tot 220 kv op de lijn tussen het station Jamiolle en het station Monceau. Na afloop van deze werken bedraagt de invoercapaciteit aan de zuidgrens tijdens de piekuren in de winter 3700 MW tegenover 2250 MW vóór de aanvang van de werken aan de interconnectie met Frankrijk. Aan de Nederlandse grens worden de voorbereidingen voor de plaatsing van een dwarsregeltransformator in het station Zandvliet en van twee dwarsregeltransformatoren in het nieuwe station Van Eyck in Kinrooi voortgezet. Deze installaties moeten in de loop van 2007 in dienst worden genomen. De dwarsregeltransformatoren maken het mogelijk de capaciteitsbenutting van de koppellijnen aan de grenzen te optimaliseren en de betrouwbaarheid van het net te verhogen. Een derde versterking, via een bijkomende verbinding met Frankrijk op 380 kv Lotharingen Ardennen, wordt onderzocht door de Franse transmissienetbeheerder RTE. Deze lijn zal het station in Aubange verbinden met dat in Moulaine (F). De Belgische, Franse en Nederlandse regering hebben hierover in 2005 een beginselakkoord afgesloten. In België is deze verbinding reeds klaar tot aan de grens met Frankrijk. 8 Elia Jaarverslag 2005

12 JAARVERSLAG 2005 ACTIVITEITEN 10 Systeem- en netbeheer 15 Financieel en aankoopbeleid 16 Infrastructuur en investeringen 23 Personeel 23 Open onderneming 24 Veiligheid 26 Milieu 29 Sponsoring 9 Elia Jaarverslag 2005

13 SYSTEEM- EN NETBEHEER Nettoafname elektriciteit Vorig jaar daalde de nettoafname van elektriciteit van het Elia-net met 1,9% van GWh tot GWh. Deze vermindering is hoofdzakelijk het gevolg van het zachte weer in 2005, evenals van de toename van de lokale productie en van de energieopwekking uit hernieuwbare energiebronnen zoals de wind. Als nieuwe lokaleproductiecentrales bij klanten in dienst worden genomen, vermindert de nettoafname van elektriciteit van Elia s net door deze klanten automatisch met de bij hen opgewekte hoeveelheid elektrische energie. In deze gevallen is de gemeten nettoafname niet langer gelijk aan het reële elektriciteitsverbruik. Dankzij de indienstneming van verscheidene nieuwe windmolenparken nam de productie van windenergie in België toe. Nagenoeg alle windmolenparken in België injecteren hun elektrische energie in de netten van de elektriciteitsdistributienetbeheerders op een spanning lager dan 30 kv. Ook in deze gevallen vermindert de nettoafname van het Elia-net door de distributienetbeheerders met de door de windmolens opgewekte stroom. Daardoor komt de gemeten nettoafname niet meer overeen met het reële elektriciteitsverbruik van de klanten van de distributienetbeheerders. Een daling of stijging van de nettoafname heeft overigens geen invloed op de winst van de netbeheerder. De nettowinst komt in zeer ruime mate overeen met de billijke vergoeding, die het kapitaal vergoedt dat is geïnvesteerd in het net. De nettoafname van het Elia-net bereikte op 15 december 2005 een recordpiek van ,4 MW tussen 17 uur 45 en 18 uur. In 2004 werd op 27 januari een maximale nettoafname van ,8 MW tussen 17 uur 45 en 18 uur opgemeten. In 2005 werd op 31 juli een minimumnettoafname van 5867,4 MW opgemeten tussen 6 uur 30 en 6 uur 45. Dit komt overeen met 47,1% van de piek in de nettoafname in 2005 en is de laagste nettoafname die de afgelopen jaren is opgetekend. Tussen half drie en kwart voor drie werd op 8 augustus 2004 een nettoafname van 6 302,3 MW opgetekend. Minimale en maximale nettoafname Elia-net in 2005 MW Nettoafname Elia-net per maand GWh december 31 juli Jan. Feb. Maart April Mei Juni Juli Aug. Sept. Okt. Nov. Dec Elia Jaarverslag 2005

14 In- en uitvoer Gemiddelde capaciteit voor invoer uit Frankrijk De fysische uitwisselingen van elektrische energie met de buurlanden via het Elia-net bedroeg vorig jaar 22214,5 GWh, dat is een stijging met 3,8% vergeleken met MW Sterke stijging capaciteit dankzij indienstneming lijn Avelgem - Mastaing In 2005 steeg de uitvoer van elektriciteit uit België met 17,8% tot 8023,9 GWh en daalde de invoer van elektriciteit met 2,8% tot 14190,5 GWh. De netto-invoer van België daalde hierdoor van 7792,6 GWh tot 6166,7 GWh In- en uitvoer Jan. Feb. Maart April Mei Juni Juli Aug. Sept. Okt. Nov. Dec. (GWh) Evolutie Frankrijk Invoer 7591,0 6750,3-11,07% Uitvoer 1179,7 2220,6 88,23% Nederland Invoer 4630,1 5073,8 9,58% Uitvoer 4052,9 4430,1 9,31% Luxemburg Invoer 2380,8 2366,4-0,60% Uitvoer 1576,7 1373,2-12,91% Beschikbare capaciteit Toewijzing grenscapaciteit met veilingen Overeenkomstig de Europese Verordening 1228/2003 hebben Elia en RTE in 2005 de modaliteiten van een veiling van de capaciteit aan de Belgisch-Franse grens voorbereid. Op 3 december 2005 liet de CREG Elia toe om in samenwerking met RTE vanaf 1 januari 2006 de capaciteit op de grens tussen België en Frankrijk toe te wijzen via een gecoördineerde veiling, in afwachting van een definitieve beslissing. Dit marktconforme systeem vervangt het oude systeem van eerst gekomen, eerst bediend. Door de bank genomen lag de gemiddelde capaciteit die beschikbaar was voor grensoverschrijdende commerciële transacties tussen België en Nederland en dit in beide richtingen op het zelfde peil als in Aan de grens met Frankrijk lag de gemiddelde uitvoercapaciteit in 2005 iets onder het niveau van 2004, maar de invoercapaciteit kende tegen het jaareinde een duidelijke toename die te danken is aan de indienstneming van de nieuwe lijn tussen Avelgem en Mastaing (F) op 26 november. Op 22 december volgde een gelijkaardige beslissing voor de grens met Nederland. De CREG gaf haar goedkeuring nog niet aan het voorstel van Elia maar gaf wel de toestemming om de capaciteit te blijven veilen. De capaciteit aan de Noordgrens wordt reeds sinds 2001 geveild. In beide beslissingen stelde de CREG uitdrukkelijk dat geen prioriteit meer mocht worden gegeven aan de langetermijncontracten die dateren van voor de vrijmaking van de elektriciteitsmarkt. De CREG baseerde zich 11 Elia Jaarverslag 2005

15 daarbij onder meer op een uitspraak van het Europees Hof van Justitie van 7 juni 2005 met betrekking tot de historische contracten in Nederland. Op 16 december 2005 vond de eerste veiling van jaarcapaciteit aan de Zuidgrens voor 2006 plaats. De capaciteit voor januari werd op 20 december geveild en de eerste veiling van dagcapaciteit volgde op 5 januari De veilingen verliepen erg succesvol. Dit is een verdere stap in de integratie van de Belgische elektriciteitsmarkt met deze van de buurlanden. Elia speelt een belangrijke rol in de stuurgroep en de bijhorende werkgroepen die dit initiatief ondersteunen. De werkgroepen buigen zich onder meer over de allocatiemechanismen, de bevoorradingszekerheid en de wettelijke en reglementaire barrières. Deze werkgroepen starten hun werkzaamheden begin Stappenplan De regulatoren in België (CREG), Nederland (DTe) en Frankrijk (CRE) spraken op 7 december 2005 in het Stappenplan voor de regionale integratie van de elektriciteitsmarkten van België, Nederland en Frankrijk hun steun uit voor de trilaterale marktkoppeling van de Belgische elektriciteitsbeurs Belpex met de Nederlandse energiebeurs APX en de Franse energiebeurs Powernext. De drie regulatoren wijzen erop dat de marktkoppeling de liquiditeit, de bevoorradingszekerheid en de prijsstabiliteit in de drie landen zal verbeteren. De handel op Belpex in elektriciteit die tijdens de volgende dag moet worden geleverd en de trilaterale marktkoppeling met APX en Powernext zullen starten, nadat de drie regulatoren het mechanisme van de marktkoppeling hebben goedgekeurd. Naar verwachting start de handel op de Belgische elektriciteitsbeurs Belpex in het derde kwartaal van Beginselverklaringen Op initiatief van de federale Minister van Energie, Marc Verwilghen, ondertekende België op 7 maart 2005 aparte beginselverklaringen (Memorandum of Understanding) met Nederland en Frankrijk, waarin een nauwere grensoverschrijdende samenwerking inzake de uitwisselingen van elektriciteit werd afgesproken. Duitsland en Luxemburg sloten zich hierbij aan. Om de zes maanden wordt in dit verband een ministerieel topoverleg tussen de vijf landen georganiseerd. Operationeel Handboek Op 1 juli 2005 werd het operationele handboek van de Unie voor de Coördinatie van de Transmissie van Elektriciteit (UCTE) bindend voor alle netbeheerders in de 23 aangesloten Europese landen. Het handboek omvat de regels en de procedures voor het beheer van de geïnterconnecteerde transmissienetten en voor de uitwisseling van informatie tussen de netbeheerders. Hiermee is opnieuw een verdere stap gezet naar de integratie van de elektriciteitsmarkten. 12 Elia Jaarverslag 2005

16 Evenwicht Luisteren naar de klanten Elia heeft in 2005 een nieuw systeem uitgewerkt om de afname en de injectie van elektriciteit op het net in evenwicht te houden. Het wordt sinds 1 januari 2006 toegepast. De energie die producenten aanbieden voor de regeling van het evenwicht van de Belgische regelzone wordt door Elia opgevraagd op basis van zijn regelbehoeftes, waarbij de selectie gebeurt van de meest gunstige naar de minst gunstige bieding. De prijzen voor de compensatie van kwartuuronevenwichten (de prijzen voor de tekorten of overschotten aan energie die evenwichtsverantwoordelijke partijen op kwartuurbasis in real time in hun portefeuille hebben) zullen worden gebaseerd op de gemiddelde kostprijs van het regelvermogen dat Elia heeft aangekocht. In zeer uitzonderlijke situaties, waarbij meer dan 450 MW aan regelvolume moet worden geactiveerd, zullen de prijzen worden gebaseerd op de marginale kosten. Het mechanisme zorgt hierbij voor één prijs voor een tekort (negatief onevenwicht) en één prijs voor een teveel aan energie (positief onevenwicht) op kwartuurbasis en vervangt hiermee het onevenwichtstarief met zijn drempelwaarde dat tot eind 2005 van toepassing was. Elia heeft een nieuw systeem uitgewerkt om afname en injectie van elektriciteit op het net in evenwicht te houden. De resultaten van dit mechanisme op kwartuurbasis alsook de daaruit volgende onevenwichtsprijzen worden dagelijks gepubliceerd op Elia s website. Om de verwachtingen van de klanten te beantwoorden, heeft de commerciële dienst van Elia in 2005 een tevredenheidsenquête bij zijn industriële klanten uitgevoerd, waaraan meer dan de helft heeft deelgenomen. De resultaten waren erg bemoedigend. Een op de drie klanten vindt de dienstverlening van Elia excellent en meer dan de helft vindt de dienstverlening goed. De kwaliteit van de diensten en het professionalisme worden als troeven erkend. De communicatie met de klanten werd als een minder goed punt aangestipt. Elia heeft reeds initiatieven genomen om de klanten nog beter te informeren. De uitgifte in december 2005 van het eerste nummer van de maandelijkse nieuwsbrief, Elia News, en de nieuwe Elia-website, die sinds midden januari 2006 on line is, komen al tegemoet aan de vraag naar een betere communicatie. De inspanningen worden in 2006 voortgezet. Stroomonderbrekingen Een ononderbroken elektriciteitstoevoer aan zijn afnemers (de rechtstreeks aangesloten industriële verbruikers en distributienetbeheerders) is de prioriteit voor Elia. Het onderhouds-, investerings- en exploitatiebeleid is hierop gericht. Elk incident dat zich voordoet op het Elia-net wordt nauwkeurig geanalyseerd, en indien nodig en nuttig neemt Elia maatregelen. De bevoorradingszekerheid bleef vorig jaar op een hoog peil, de ongewone stroomonderbrekingen op 25 en 26 november niet meegerekend. 13 Elia Jaarverslag 2005

17 Het gemiddelde aantal onderbrekingen op het Elia-net per afnemer (Average Interruption Frequency) kwam uit op 0,096. De gemiddelde duur van de onderbrekingen bedroeg 31 minuten en 27 seconden. Gespreid over alle afnemers bedroeg de gemiddelde duur van de onderbreking in minuten en 1 seconde per afnemer (Average Interruption Time of AIT). Deze indicatoren houden rekening met de afnamepunten op het Elia-net, en dit op alle spanningsniveaus, van 30 kv tot 380 kv. Een gemiddeld aantal onderbrekingen van 0,096 komt neer op gemiddeld één onderbreking om de tien jaar per afnemer. Een gemiddelde onderbrekingsduur per afnemer (AIT) van 3 minuten en 1 seconde levert een gemiddelde betrouwbaarheid op die groter is dan 99,999%. Wanneer rekening wordt gehouden met de ongewone stroomonderbrekingen op 25 en 26 november, komen er 5 minuten en 23 seconden bij en bedraagt de AIT 8 minuten en 24 seconden. Deze stroomonderbrekingen waren te wijten aan een uitzonderlijke samenloop van weersomstandigheden. Een combinatie van zware en natte sneeuw, een strakke wind, een hoge luchtvochtigheid en temperaturen die de hechting van de sneeuw aan de hoogspanningslijnen sterk bevorderde, veroorzaakte toen stroomonderbrekingen op een aantal 150 kv lijnen in Oost-Vlaanderen en de Provincie Antwerpen. Het is van 1969 geleden dat gelijkaardige weersomstandigheden in België uitschakelingen van de stroomtoevoer op een vergelijkbare schaal veroorzaakten. Zoals internationaal aanbevolen houden de statistieken over de continuïteit van de stroomtoevoer enkel rekening met onderbrekingen die langer dan 3 minuten duren. 14 Elia Jaarverslag 2005

18 FINANCIEEL EN AANKOOPBELEID De tarieven voor het gebruik van Elia s net zijn gebaseerd op het principe van Cost Plus. De tarieven omvatten naast de kosten (Cost) van de netbeheerder een billijke vergoeding (Plus), waarmee het kapitaal dat in het net is geïnvesteerd wordt vergoed. De aankoop van goederen en diensten en de financiële kosten zijn belangrijke onderdelen in de kosten van de netbeheerder en dus in de tarieven. Elia voert daarom een financieel en aankoopbeleid dat de kosten optimaliseert. Dit beleid komt alle verbruikers in België ten goede omdat het bijdraagt tot competitieve transmissietarieven. Financieel beleid Elia voert een financieel beleid dat tot doel heeft de financiële kosten te optimaliseren. Elia beperkt zijn rente-, krediet- en valutarisico s door het toepassen van de strikte criteria van zijn treasury guidelines, goedgekeurd door de raad van bestuur. De onderneming kan renteswaps, intrestopties en forward rate agreements gebruiken om de blootstelling aan wijzigingen in rentevoeten te beheersen, zodat de totale financieringskosten worden geoptimaliseerd. De financiële schulden van Elia worden niet gewaarborgd door zekerheden. Het huidige beleid van Elia bestaat erin om te allen tijde de ratio van leningen met vaste rente boven 40% van de totale schulden te houden. Elia is niet blootgesteld aan enig belangrijk wisselkoersrisico, noch transactioneel, noch met betrekking tot de omzetting van vreemde munt in euro, aangezien het geen buitenlandse investeringen of activiteiten heeft en minder dan 1% van de kosten uitgedrukt zijn in ander munteenheden dan de euro. Aankoopbeleid Het aankoopbeleid van Elia is erop gericht de aankoopkosten voor de investeringen en alle goederen en diensten te optimaliseren. De strikte kostenbeheersing die hierdoor kan worden gerealiseerd, komt alle ver- bruikers in België ten goede omdat ze de transmissietarieven gunstig beïnvloedt. De belangrijkste pijlers van Elia s aankoopbeleid zijn: het optimaal benutten van de aankoopkracht door een gecentraliseerde aankoop en het gebruik van raamakkoorden. De professionele aankoopdienst werkt nauw samen met de verantwoordelijken, die de functionele en technische specificaties bepalen; het actief zoeken naar opportuniteiten en naar vernieuwende leveranciers. De specificaties worden functioneel gedefinieerd om de interne behoeften optimaal af te stemmen op het marktaanbod; het opleggen van een kwaliteitsgarantie via het leveranciersbeheersysteem; het afsluiten van dienstverleningscontracten met boetes voor het niet naleven van belangrijke aspecten, zoals de veiligheid, de tijdige levering en de milieuregels, zodat de vereiste dienstverlening is gegarandeerd; het optimaliseren van de total cost of ownership bij de gunning van contracten. In deze benadering worden de totale kosten in rekening gebracht. Naast de aankoopprijs omvatten ze ook onder meer de kosten voor onderhoud, veiligheid, kwaliteit, vorming en uitbating; het naleven van een strikte deontologie van gelijke behandeling van de leveranciers, van de vertrouwelijkheid en de interne transparantie. 15 Elia Jaarverslag 2005

19 INFRASTRUCTUUR EN INVESTERINGEN Elia voert de investeringen en de werken aan zijn net uit in eigen beheer en sluit ook installaties van klanten aan op zijn net. De onderneming staat in voor het ontwerp, de vergunningsaanvragen, de aankoop van materialen en diensten en de indienstneming van de investeringen en aansluitingen. Elia spitst zich toe op het ontwerp en de controle op de uitvoering van de werken, en besteedt de verwezenlijking ervan en de daarmee verbonden ondersteunende activiteiten uit aan gespecialiseerde bedrijven. Het aankoopbeleid van Elia is erop gericht deze kosten te optimaliseren. Investeringsplan Het vijfjarig investeringsplan van Elia voorziet een 800 miljoen aan investeringen. Ongeveer 44% van dit bedrag wordt gebruikt om Elia s net aan de evolutie van het verbruik in België aan te passen. Daarnaast gaat een 34% naar de versterking van de interconnecties met de buurlanden, de aanpassing van installaties aan de grotere vraag naar ingevoerde stroom en investeringen die nodig zijn om de injectie van nieuwe productie-eenheden op het net te kunnen opvangen. De overige 22% van het budget wordt in de vernieuwing van installaties geïnvesteerd. ONDERHOUD ONDER HOOGSPANNING Elia plant het onderhoud van zijn installaties zeer zorgvuldig om de beschikbaarheid en de betrouwbaarheid van het net op peil te houden. Om veiligheidsredenen worden de installaties nagenoeg altijd spanningsloos gemaakt, waardoor ze tijdelijk onbeschikbaar zijn voor de transmissie van elektrische energie. In zeer uitzonderlijke gevallen doet Elia een beroep op een team van specialisten, dat getraind is om onder hoogspanning te werken. Op 9 november voerde dit team een interventie uit in het 380 kv-station Gramme, een belangrijk elektrisch knooppunt in Europa. 16 Elia Jaarverslag 2005

20 Indienstnemingen in 2005 Net op 380 kv In- en uitvoercapaciteit De in- en uitvoercapaciteit van België is vorig jaar met bijna de helft toegenomen dankzij de aanleg van een tweede draadstel op de 380 kv lijn tussen Avelgem en Avelin (F). Deze koppellijn bestaat voortaan uit een verbinding tussen Avelgem en Avelin en een verbinding Avelgem Mastaing (F). Het nieuwe draadstel is, zoals gepland, op zaterdag 26 november in dienst genomen, ondanks de uitzonderlijke samenloop van ongunstige weersomstandigheden die stroomonderbrekingen in de provincies Oost- Vlaanderen en Antwerpen veroorzaken. Net op 150 kv Zandvliet Power Zandvliet Power, een lokaleproductiecentrale met een gecombineerde stoom en gascyclus (STEG-centrale) van 400 MW op het terrein van BASF Antwerpen, werd vorig jaar aangesloten op het net op 150 kv. Hiertoe heeft BASF een nieuw schakelstation met gasisolatie (GIS) gebouwd, dat is aangesloten op het hoogspanningsstation van Zandvliet. Deze centrale van RWE en Electrabel is de eerste nieuwe centrale die de afgelopen vijf jaar in België in dienst is genomen. De elektriciteitsproductie in Zandvliet vormt een belangrijke ondersteuning voor de bevoorrading van BASF Antwerpen en ook voor het havengebied van Antwerpen, een van de belangrijkste petrochemiecentra in de wereld. Aansluiting Carinox Carinox, Arcelors nieuwe fabriek voor de productie van roestvrij staal, werd in de zomer van 2005 aangesloten op de 380 kv-installaties in het station Tergnée. De aansluiting omvat een transformator 380/150 kv in Tergnée, een ondergrondse kabel op 150 kv en een transformator 150/30 kv op het terrein van Carinox in Châtelet. Elia heeft hiervoor de structuur van het 380 kv-station Tergnée moeten aanpassen. Voor de bevoorrading van de hulpvoedingen van de fabriek is voorts een nieuwe transformator 150/30 kv aangesloten op de lijn op 150 kv Tergnée - Port de la Praye. De elektrische oven van Carinox Noorden van Brussel De ondergrondse kabel op 150 kv Verbrande Brug - Harenheide - Zaventem (12,3 km) werd eind januari 2006 in dienst genomen. Deze nieuwe verbinding ontlast de andere lijnen op 150 kv in de regio, versterkt de voeding op 36 kv met een nieuwe injectie op 150/36 kv in het station Zaventem en neemt de belasting op het 36 kv-net in Harenheide over. De nieuwe kabel draagt bij tot de ontwikkeling van de industrie en de diensten in de regio. Waals-Brabant Een tweede draadstel op de lijn op 150 kv tussen Baisy- Thy en Corbais versterkt de bevoorrading van de regio rond Waver en Louvain-la-Neuve. Deze investering ondersteunt de ontwikkeling van de nijverheid en de gezinnen in deze streek. 17 Elia Jaarverslag 2005

21 Voeding hogesnelheidslijn Antwerpen Voor de voeding van de hogesnelheidslijn van de Belgische Spoorwegen naar Amsterdam werden 2 ondergrondse kabels aangesloten op het Elia 150 kvstation Merksem. De voeding van de nieuwe spoorlijn loopt via het 150 kv-station Noorderdokken van de NMBS. De Spoorwegen zullen hun voeding op 15 kv in het Antwerpse ook herstructureren, gebruik makend van het station Noorderdokken. Westkust In de loop van 2005 was de uitbreiding van het 150 kvnet naar de Westkust nagenoeg voltooid en kon het bijkomende draadstel op 150 kv tussen Beerst en Koksijde in dienst worden genomen. Het draadstel tussen Beveren en Beerst is voorts omgebouwd van 70 kv naar 150 kv en hiertoe zijn ook aanpassingen naar 150 kv doorgevoerd in de stations Beveren, Westrozebeke en Beerst. In de loop van het eerste kwartaal van 2006 wordt de ondergrondse verbinding tussen de stations in Koksijde en Oostende (Slijkens) afgewerkt. In Koksijde is tevens een voeding geplaatst van 150 kv naar 36 kv. Deze bevoorraadt het uiteinde van het 36 kv-net te Lombardsijde, dat voordien vanuit Slijkens werd gevoed. Nieuw station La Croyère Het eerste deel van het nieuwe 150 kv-station La Croyère (La Louvière) werd in 2005 in dienst genomen. Dit deel omvat twee rails verbonden aan 4 lijnen en een schakelveld op 150 kv waarop Duferco La Louvière is aangesloten. Dit nieuwe station vormt een knooppunt in het hart van het 150 kv-net in Henegouwen, waarlangs de industriële klanten worden gevoed en waarop in een later stadium ook de distributie kan worden aangesloten. Ondergrondse kabel Izegem Oostrozebeke Sint-Baafs-Vijve Een nieuwe ondergrondse verbinding op 150 kv tussen Izegem en Sint-Baafs-Vijve is in dienst genomen. Deze verbinding ondersteunt de voeding van Izegem tot aan de westkust en zorgt voor een bijkomende ondersteuning van het net te Sint-Baafs-Vijve. In Oostrozebeke is een tweede voeding van de distributie aangesloten op 150 kv. Dit ontlast de netten op 70 kv in de regio. Bijkomende transformator in Lommel In het station Lommel werd een transformator 150/10 kv geïnstalleerd voor de voeding van de klanten van de distributie. Zeebrugge Blondeellaan Dit 150 kv-station versterkt de voeding van de belangrijke afnemers in de havenregio en biedt naast het station Slijkens een tweede mogelijkheid zeewindmolenparken aan te sluiten op Elia s net. In het station zijn ook 2 bijkomende transformatoren geplaatst voor de voeding op 36 kv van de distributie, die voordien vanuit het station Zwankendamme werd verzorgd. 18 Elia Jaarverslag 2005

22 Net op 70 kv Versterking in Luik Een ondergrondse kabel op 70 kv tussen de stations Awirs en Ivoz-Ramet en een nieuwe transformator 220/70 kv in Awirs, gekoppeld aan een draadstel 220 kv van de lijn Le Val - Awirs - Rimière, versterkt het net in Luik. De installaties op 70 kv van Awirs werden ook vernieuwd. Ondergrondse kabel Ninove Zottegem De ondergrondse verbinding op 70 kv Ninove Zottegem is het sluitstuk van de aanpassingen aan het 70 kv net in de regio tussen de stations Baudour, Ruien en Aalst. Dit aanpassingsprogramma maakt het mogelijk en het almaar toenemende kortsluitvermogen op het 70 kv-net in de regio te beheersen door dit net op te splitsen. Versterking zuiden Henegouwen Het eerste deel van de versterking van het net op 70 kv in de regio rond Thy-le-Château en Couvin was vorig jaar klaar met de indienstneming van het nieuw station 70 kv buiten het centrum van Thy-le-Château. Dit nieuwe station vervangt het oude dat in het centrum van Thy-le-Château ligt. De voeding van het nieuwe station wordt in de loop van 2007 versterkt met een ondergrondse kabel op 150 kv vanuit het station Monceau. Ontmanteling luchtlijn Muizen Wilsele De luchtlijn tussen Muizen en Wilsele werd vorig jaar ontmanteld. Net op 36 kv Bleekerij Het nieuwe 36 kv-station Bleekerij in Zomergem is uitgerust met 2 transformatoren op 36 kv voor de voeding van de distributie. Deze investering dient om de verwachte groei op te vangen van het verbruik in onder andere Waarschoot, Eeklo Zuidmoerstraat en Drongen. Lombardsijde De voeding op 36 kv van de distributie in Lombardsijde werd vernieuwd met 2 nieuwe transformatoren. Eén transformator wordt gevoed vanuit het nabijgelegen Koksijde, in plaats van het verder afgelegen station Slijkens. Voor het eerst is gebruik gemaakt van in de handel verkrijgbare afscheiders en verzamelbakken voor aromatische koolwaterstoffen, waarvoor het concept van de transformatorligplaatsen werd aangepast. Dit concept zal als de standaard voor 36 kv-installaties worden gebruikt. Lengte Elia-net op 1 januari 2006 (in kilometer) Spanning Luchtlijnen (1) Ondergrondse kabels (2) Totaal 380 kv kv kv kv kv kv Totaal (1) Geografische lengte (2) Elektrische lengte In een aantal gevallen zijn er verschillen met de gegevens dd. 1 januari 2005 die het gevolg zijn van een verbetering van de nauwkeurigheid van de geografische gegevensbank. 19 Elia Jaarverslag 2005

23 Geplande investeringen Dwarsregeltransformatoren Elia plaatst in de loop van 2006 een dwarsregeltransformator op 220 kv in het station Monceau en verhoogt de spanning op de verbinding tussen de stations Jamiolle en Monceau van 150 kv tot 220 kv. Deze investering vergroot niet alleen de capaciteit van de interconnectielijn Monceau Chooz (F), maar biedt ook de mogelijkheid deze capaciteit beter te benutten. Elia zal voorts in het 380 kv-station in Zandvliet en het nog te bouwen station Van Eyck in Kinrooi dwarsregeltransformatoren installeren om het gebruik van de capaciteit te optimaliseren en de betrouwbaarheid van het net te verhogen. Condensatorenbatterijen De komende jaren zal een zestal condensatorenbatterijen voor de regeling van de spanning in verschillende stations geplaatst worden om de kwaliteit van de bevoorrading te ondersteunen. Voeding distributie Verscheidene projecten om de voeding van de distributie te versterken zijn gepland. De plannen omvatten de plaatsing van transformatoren 150/10 kv in het station Gouy, 150/11 kv in het station Woluwe, 150/15 kv in de stations Nijvel en Oisquercq en 220/15 kv in het station Romsée. In andere gevallen worden de transformatoren vervangen door krachtiger exemplaren, zoals de transformator 36/11 kv in het station Beneden-Waver, Gembloers 70/11 kv, Lens 70/15 kv, Liberchies 70/12 kv en Doornik 70/15 kv. Antwerpen-Zuid In Antwerpen-Zuid wordt een nieuw station 150/15 kv gepland aan de Scheldekaaien ter hoogte van de voormalige petroleumhaven. Het station maakt het mogelijk aan de toenemende vraag aan vermogen op 15 kv in Antwerpen te voldoen. Het station zal in dienst worden genomen in Elia heeft in nauw overleg met de Stad Antwerpen een architectuurwedstrijd uitgeschreven voor het ontwerp van het nieuwe hoogspanningsstation Petrol. Het ontwerp van het architectenbureau noa uit Brussel kreeg de voorkeur van de jury, die bestond uit vertegenwoordigers van de Stad Antwerpen en van Elia. De komende jaren zijn nog belangrijke vernieuwingsinvesteringen noodzakelijk in het station Zurenborg om de voeding van de distributie in Antwerpen vanuit het 150 kv-net te versterken. Masterplan Antwerpen Voor de uitvoering van het Masterplan Mobiliteit voor Antwerpen van de Vlaamse overheid zal Elia een aantal installaties aanpassen. Op de rechteroever zal de lijn 150 kv Merksem Lillo worden verhoogd om de bouw van de Osterweelverbinding mogelijk te maken. Op de linkeroever zal voor de aanpassing van de wegeninfrastructuur de ondergrondse kabel Burcht Zurenborg tot aan de Kennedytunnel worden uitgegraven en vervangen door een nieuwe kabel in een ander tracé. In de nabijheid van het station Zwijndrecht zullen lijnen op 150 kv worden verhoogd en ondergrondse verbindingen op 36 kv naar industriële klanten worden verplaatst. Overstromingsgebieden Sigmaplan Voor de aanleg van overstromingsgebieden langs de Schelde zullen een aantal installaties van Elia worden aangepast. Er liggen ondergrondse kabels in de afsluitdijken die afgegraven worden, zoals de kabel 36 kv Zele-Industrie Wichelen. Op sommige plaatsen zullen 20 Elia Jaarverslag 2005

24 de funderingen van onze masten worden versterkt om weerstand te kunnen bieden aan het water dat de overstromingsgebieden binnenvloeit (lijn 150 kv tussen de stations Mercator en Schelle). Er zijn ook plaatsen waar de doorhang te laag wordt wanneer het overstromingsgebied is volgelopen (lijn 380 kv tussen de stations Mercator en Lint) en de masten zullen worden verhoogd. Nieuwe verbinding 150 kv Lillo Zandvliet Om de ontwikkeling van de petrochemische industrie op de Antwerpse rechteroever te ondersteunen, investeert Elia in een bijkomende verbinding op 150 kv van het station Lillo tot het station Zandvliet. In 2005 is met de overheden en het havenbedrijf gezocht naar een geschikt tracé. Bevoorrading 150 kv Gent De lijn op 150 kv vanaf de Ringvaart tot aan het station Nieuwevaart wordt met een derde en een vierde draadstel uitgerust om de bevoorrading van Gent te versterken. Avelgem Ruien 150 kv De lijn op 150 kv tussen de hoogspanningsstations in Avelgem en Ruien, wordt vervangen door een nieuwe lijn met twee draadstellen. Het station in Avelgem wordt ook uitgerust met een bijkomende transformator 380/150 kv. Deze investering versterkt de toevoer naar de nijverheid en de gezinnen in Zuid-West-Vlaanderen. Versterking transformatie Verschillende bijkomende transformatoren zullen het toenemend verbruik opvangen, onder meer in de stations Brugge Waggelwater, Mol en Mechelen. Vernieuwing installaties De komende jaren vernieuwt Elia een aanzienlijk aantal installaties om de efficiëntie en de betrouwbaarheid ervan op peil te houden, in de stations Woluwe 150 kv, Elsene 36 kv, Nieuw Elsene 36 kv, Volta (Elsene) 36 kv, Heliport (Brussel) 36 kv, Espinette (Ukkel) 36 kv, Voltaire 36 kv, Ham 36 kv (Gent) en Brugge Zuid 36 kv. Ontwikkelingsplannen Versterking voeding op 150 kv regio Eupen De voeding op 150 kv van de regio Eupen vanuit het station Bressoux wordt versterkt met een ondergrondse kabel op 150 kv vanuit het station Lixhe tot het station Battice, halverwege Bressoux en Eupen. De verbinding Lixhe Battice Eupen zal een tweede transformator 150/70/15 kv in het station Eupen bevoorraden. Om dit mogelijk te maken wordt de spanning van het tweede draadstel tussen Battice en Eupen verhoogd van 70 kv tot 150 kv. Er komt voorts een ondergrondse kabel op 150 kv tussen Eupen en Garnstock. Ondergrondse kabel 150 kv Dhanis Wiertz Om de belasting van het net op 36 kv in de omgeving van Elsene en Etterbeek te verminderen, zal een ondergrondse verbinding op 150 kv worden aangelegd tussen de stations Dhanis en Wiertz. Zoals wettelijk bepaald, stelt Elia ten behoeve van de verschillende overheden ontwikkelingsplannen op, waarin de impact op het net van de verwachte marktevolutie voor de komende jaren wordt toegelicht. In 2005 heeft Elia vier ontwikkelingsplannen ingediend: het federale ontwikkelingsplan en de investeringsplannen voor de drie gewesten. De vier plannen zijn uiteraard op elkaar afgestemd en streven naar een optimum voor het volledige net, van 30 tot 380 kv. In de plannen wordt rekening gehouden met technische, economische en ecologische criteria. De plannen houden rekening met de doelstellingen van de liberalisering van de markt en het energiebeleid op federaal en regionaal niveau. De vier plannen zijn ter beschikking op Elia s website. 21 Elia Jaarverslag 2005

25 Het federale ontwikkelingsplan werd op 15 december 2005 door de Minister voor Energie goedgekeurd. Dit plan geeft een beeld van de mate waarin het vorige ontwikkelingsplan is uitgevoerd en hoe het hoogspanningsnet van Elia in de komende jaren zal evolueren. Daarbij wordt een onderscheid gemaakt tussen twee tijdspannes. De periode omvat de investeringen die met een grote mate van zekerheid zullen worden gerealiseerd. Voor de periode wordt een indicatie gegeven van de te verwachten projecten, in functie van de verwachte scenario s voor consumptie en productie. Het plan bevat tevens een overzicht van stations waar nieuwe productiecentrales kunnen worden op aangesloten. Het plan bevat daarnaast de resultaten van twee studies die op vraag van de federale regering zijn uitgevoerd. Het gaat om de haalbaarheid van een directe interconnectie met het Duitse hoogspanningsnet en de aansluiting van een zeewindmolenpark met een vermogen van 2000 MW op het Belgische hoogspanningsnet. De eerste studie komt tot de slotsom dat de baten van de aanleg van een rechtstreekse interconnectie met Duitsland niet opwegen tegen de kosten ervan. Deze studie werd uitgevoerd in samenwerking met de Duitse transmissienetbeheerder RWE Transportnetz Strom. Uit de tweede studie blijkt dat de aansluiting van zeewindmolenparken op het net op 150 kv mogelijk is voor een totaal vermogen tot 900 MW. De zeewindmolenparken kunnen worden aangesloten op het 150 kv-station Slijkens (Oostende) en het 150 kv-station Blondeellaan in Zeebrugge. Alle bijkomende zeewindmolens zouden op een spanning van 380 kv moeten worden aangesloten. Het plan vergelijkt de verschillende mogelijkheden om de zeewindmolens aan te sluiten op het net. 22 Elia Jaarverslag 2005

26 PERSONEEL Aanwervingen en aantal werknemers Op 31 december 2005 telde de Elia groep 1221 werknemers, van wie 209 bij Elia System Operator, 833 bij Elia Asset en 179 bij Bel Engineering. In 2005 wierf Elia 52 personen aan met een arbeidsovereenkomst van onbepaalde duur en 22 personen met een contract van bepaalde duur. In 2006 heeft Elia 120 vacatures openstaan. Personeel Elia groep op 31 december 2005 Mannen Vrouwen Totaal Voltijdse equivalenten Directie ,0 Kaders ,7 Bedienden ,1 Totaal ,8 OPEN ONDERNEMING Met zijn beleid Bedrijfsbezoeken maakt Elia zijn activiteiten op een open en transparante wijze kenbaar aan geïnteresseerde publieksgroepen. Een bedrijfsbezoek bestaat uit een voorstelling van de activiteiten van de netbeheerder en een bezoek aan de installaties van Elia. Zo kunnen de bezoekers zich vergewissen van de werkzaamheden in een controlecentrum en/of de installaties van een hoogspanningsstation van nabij bezichtigen. Elia biedt deze groepsbezoeken gratis aan aan middelbare scholen (laatste 2 studiejaren), hogescholen, universiteitsstudenten en andere geïnteresseerde groepen. Een bezoek kan worden georganiseerd op aanvraag via aan elia@znz.be of telefonisch op van Elia Bedrijfsbezoeken. Elia nam in 2005 ook deel aan de Open Bedrijvendag. Op 2 oktober kwamen meer dan 700 bezoekers het regionaal controlecentrum en service center Schaarbeek bezoeken. Een rondleiding langsheen de installaties, met bezoek aan het regionale controlecentrum en het centrale magazijn, tal van demo s van de onderhoudswerkzaamheden, evenals een overzichtstentoonstelling, maakten het geheel tot een boeiende belevenis. Ook aan de werkzoekenden werd gedacht: een jobinfopunt gaf hen een overzicht van de vacatures en de carrièremogelijkheden bij Elia. Ze konden zich ter plekke meteen kandidaat stellen voor een vacature. 23 Elia Jaarverslag 2005

27 VEILIGHEID De veiligheid van het personeel en de aannemers, maar ook van iedereen die zich in de omgeving van Elia s installaties bevindt, is de prioriteit voor de onderneming. De nieuwe website van Elia bevat veel informatie over de veiligheidsvoorschriften en -maatregelen in en rond zijn installaties. Dit deel van de website richt zich niet alleen tot een professioneel publiek, maar tot iedereen in de omgeving van installaties onder hoogspanning. Het in 2004 gedefinieerde nieuwe veiligheidsbeleid van de Elia groep werd vorig jaar verder geconcretiseerd, met een nieuwe gecentraliseerde veiligheidsorganisatie, die de inspanningen binnen de groep bundelt. De politiek van aanpassingen van installaties, interne opleidingen en sensibliseringsacties met als slagzin veiligheid, onze tweede natuur werden in 2005 voortgezet. Er wordt ook een systematische analyse uitgevoerd van alle arbeidsongevallen, met inbegrip van de kleine ongevallen zonder arbeidsonderbreking en de bijnaongevallen. Het veiligheidsbeleid legt de klemtoon op de menselijke facetten. Het beleid is meer gericht op de gedragingen en de houdingen inzake veiligheid, zodat elke medewerker in zijn dagelijkse taken steeds de veiligheid in het achterhoofd houdt. Wat niet wil zeggen dat de aandacht voor de processen en procedures verslapt. 24 Elia Jaarverslag 2005

28 De ernst van de ongevallen lag in 2005 op het zelfde niveau als het gemiddelde van de voorgaande jaren. De dalende trend in het aantal ongevallen kon voor het eerst in jaren niet worden voortgezet. Opvallend was dat zeventig procent van de ongevallen niet gebeurden tijdens het uitvoeren van taken voor de kernactiviteiten. Uitgaande van deze vaststelling worden de acties dit jaar opgevoerd en maatregelen genomen om de veiligheidsattitude te versterken en in alle omstandigheden oog te hebben voor de eigen veiligheid, die van de collega s en derden. Frequentiegraad Ernstgraad Elia 3,3 3,3 10,0 0,14 0,01 0,10 Hoofdzetel 3,9 2,5 1,4 0,26 0,00 0,00 Service Area Noord 0,0 5,5 8,7 0,00 0,02 0,08 Service Area Zuid 5,4 2,7 30,9 0,03 0,02 0,31 Bel Engineering 2,6 3,6 6,8 0,01 0,05 0,13 Evolutie veiligheidsstatistieken Elia De frequentiegraad geeft het aantal ongevallen per miljoen gepresteerde uren. De ernstgraad geeft het aantal dagen werkonbekwaamheid per 1000 gepresteerde uren. 25 Elia Jaarverslag 2005

29 MILIEU Als beheerder van een hoogspanningsnet met meer dan kilometer aan luchtlijnen en ondergrondse elektriciteitskabels is Elia een van de grootste grondbezitters in België. De hoogspanningsinstallaties liggen verspreid over het hele land en dit in verschillende zones, zoals industriezones, landbouwgebied, gemengde zones of natuurgebied. Elia voert een milieubeleid dat is toegespitst op een aantal kwesties, in dalende volgorde van de impact: risico s voor mensen, risico s voor het milieu, naleving van verplichtingen en aangelegenheden die het publiek aanbelangen. De prioriteiten van Elia zijn: PCB s, verfstoffen, asbest, transformatorenkuipen, afval, geluidsreductie, visuele hinder en elektrische en magnetische velden. Elia streeft ernaar zijn installaties te integreren in de omgeving en wil zijn industriële activiteit ontplooien met zorg en respect voor het leefmilieu. Waar mogelijk, levert Elia extra inspanningen door natuurbeschermingsprojecten op het getouw te zetten in en rondom zijn installaties. De onderneming steunt een brede reeks initiatieven om de inplanting van zijn installaties in hun omgeving te herwaarderen, zoals de aanleg van groene stapstenen rond de mastvoeten, het in de masten plaatsen van nestkasten voor vogels die steeds moeilijker een geschikte broedplaats vinden (hoofdzakelijk voor de torenvalk, maar ook voor de slechtvalk en de bosuil), de aanleg van poelen voor salamanders en kikkers of een actieve bescherming van de typische flora die zich rond de infrastructuur ontwikkelt omdat daar geen meststoffen worden gebruikt. Verwijdering PCB s Elia heeft zijn beleid voor de eliminatie van polychloorbifenylen (PCB s) uit zijn transformatoren voortgezet. Eind 2005 waren alle 180 PCB-houdende toestellen op de verwijderingslijst verwijderd of gezuiverd. Bodemsanering In het Vlaamse gewest werden beschrijvende bodemonderzoeken van 20 percelen uitgevoerd. Waarschijnlijk moet slechts een zeer beperkt aantal van deze percelen worden gesaneerd. De beslissing hieromtrent is nog niet genomen door de overheid. De oriënterende bodemonderzoeken waarmee was begonnen ten tijde van de overdracht van de installaties van CPTE aan Elia in juni 2001, werden volledig afgerond. Het natuurreservaat van Thieu 26 Elia Jaarverslag 2005

30 Een geelgors in een meidoornstruik Tijdelijke verontreiniging De meerderheid van de gevallen van tijdelijke of accidentele verontreiniging is te wijten aan sluikstorten. Er is een contract voor drie jaar afgesloten met een gespecialiseerde firma om in dergelijke gevallen op te treden. In 2005 werden 15 gevallen van tijdelijke of accidentele verontreining vastgesteld en opgeruimd. Nestkasten Elia plaatste in 2005 opnieuw bijkomende nestkasten in zijn masten. In overleg met de natuurvereniging van Sleidinge (Evergem) werden begin nestkasten op masten in Evergem geplaatst. Elia leverde in de herfst 6 nestkasten aan de Waalse natuurvereniging GEPOP. Het aantal in nestkasten geboren torenvalken liep vorig jaar op tot ruim boven de 150. Groene stapstenen Elektrische en magnetische velden Elektrische en magnetische velden zijn fenomenen die in de natuur voorkomen, in alle vormen van licht, bliksem, enz. Ook menselijke activiteiten brengen elektrische en magnetische velden voort. Denk maar aan de gsm, de radio, de televisie, de microgolfoven, de computers bewakingssystemen of zonnebanken. De transmissie van elektriciteit en elektrische toepassingen wekken eveneens elektrische en magnetische velden op. Deze magnetische velden hebben een zeer lage frequentie (50 Hz). Bij een deel van de bevolking bestaat er ongerustheid over de vermeende gezondheidsrisico s die elektrische en magnetische velden afkomstig van hoogspanningslijnen met zouden zich kunnen brengen. In samenwerking met het Regionaal Landschap Meetjesland heeft Elia in het hoogspanningsstation Eeklo Noord aan de binnenzijde een meidoornhaag geplant. De grote grasoppervlakken zullen er op een natuurvriendelijke wijze worden afgemaaid. Hiermee krijgen bedreigde akkervogels zoals de geelgors en de patrijs hun habitat terug. De aanplantingen en beheersmaatregelen zorgen voor schuil- en nestplaatsen. Natuurreservaat Thieu Elia stelde in 2005 tien hectare terrein ter beschikking van het natuur- en vogelreservaat van de RNOB (Réserves Naturelles et Ornithologiques de Belgique), een prachtig stukje natuur bij Thieu in Henegouwen, waardoor de oppervlakte ervan toenam tot 45 ha. Op 13 oktober 2005 werd het reservaat in een Waals besluit officieel erkend. Ondanks talloze internationale studies is tot op heden geen enkel wetenschappelijk bewijs gevonden voor een verband tussen elektrische en magnetische velden en eventuele gevolgen voor de gezondheid. Internationaal onderzoek zoals dat van het Amerikaanse National Institute of Environmental Health Sciences of de National Radiological Protection Board komt tot hetzelfde besluit. Het IARC (internationaal agentschap voor kankeronderzoek) klasseerde elektromagnetische velden in juli 2001 in de categorie 2b mogelijk kankerverwekkend, uitsluitend op basis van dergelijke epidemiologische studies. Er kon nog geen biologisch mechanisme worden gevonden dat het statistisch verband verklaart tussen elektromagnetische velden en kanker. Het IARC geeft duidelijk aan dat de oorzaak evengoed aan andere factoren kan te wijten zijn. 27 Elia Jaarverslag 2005

31 Elia besteedt grote aandacht aan de mogelijke invloeden van elektromagnetische velden. Er werd in dit verband een samenwerkingsakkoord gesloten met onderzoekscentra, gegroepeerd binnen de Belgian BioElectroMagnetic Group (BBEMG), dat in 2005 voor 4 jaar werd verlengd. De BBEMG bestudeert de invloeden van elektrische en magnetische inductievelden opgewekt door de transmissie en het gebruik van elektrische energie in het dagelijks leven of op de werkplaats. Ze heeft als opdracht onderzoek te verrichten om een beter inzicht te krijgen in de interacties tussen elektromagnetische velden en de biologische activiteit, en bij te dragen tot de ontwikkeling en verspreiding van wetenschappelijke kennis over de mogelijke invloeden op de gezondheid. Specialisten hebben deze taak aanvaard op de uitdrukkelijke voorwaarde dat ze in alle onafhankelijkheid hun werk konden doen en hun advies konden verlenen. Meer informatie is te vinden op de website ac.be. Elia heeft ook een gelijkaardig onderzoekscontract afgesloten met het internationale instituut EPRI. Elia is steeds bereid de sterkte van de elektrische en magnetische velden bij omwonenden van hoogspanningslijnen te komen meten. Het aantal vragen nam vorig jaar in het hele land toe. In een toenemend aantal gevallen worden storingen van elektrische apparaten ook onterecht geweten aan de nabijheid van hoogspanningslijnen. Hoewel het ontkrachten van dergelijke beweringen vaak grote menselijke en technische inspanningen vereist, streeft Elia ernaar alle dergelijke claims te behandelen. Deze inspanningen passen in het beleid van openheid en goed nabuurschap van Elia. Groenestroomcertificaten De federale en de Vlaamse overheid hebben een regeling uitgewerkt waarbij de netbeheerders groenestroomcertificaten moeten kopen tegen een vastgestelde minimumprijs. Elia verkoopt de groenestroomcertificaten op zijn beurt door aan de markt, waardoor de leveranciers de kans krijgen ontbrekende certificaten in te kopen. Een groenestroomcertificaat is het schriftelijk bewijs dat 1 MWh elektriciteit uit hernieuwbare bronnen zoals water, wind of zon is opgewekt. De certificaten worden door de overheid verstrekt. Vorig jaar verkocht de onderneming twee keer groenestroomcertificaten. In een eerste verkoopronde gingen 198 certificaten aan 110,81 per stuk de deur uit en in de tweede ronde 25 certificaten aan een recordprijs van 119,10 per stuk en 339 certificaten aan 117,00 per stuk. De door Elia verkochte certificaten werden door de VREG uitgereikt voor de opwekking van fotovoltaïsche elektriciteit. Andere certificaten worden niet aangeboden, omdat de wettelijke prijzen ervan lager liggen dan de marktprijzen. Als de verkoopprijzen van de certificaten lager zijn dan de wettelijke prijzen waaraan Elia ze moet aankopen, mag het verschil in de tarieven worden doorgerekend. 28 Elia Jaarverslag 2005

32 SPONSORING Elia voert sinds zijn oprichting een aangepast sponsoringbeleid, dat erop gericht is de naambekendheid van de onderneming te ondersteunen. Dit beleid is gebaseerd op de missie van de onderneming en toont haar als open voor dialoog en geëngageerd ten dienste van de klanten en de gemeenschap. Elia Fonds Het Elia Fonds werd bij de oprichting van Elia in 2001 opgericht en onder de hoede van het Koning Boudewijnfonds geplaatst. Onder het motto naar een ontdekkingstoerisme toegankelijk voor iedereen steunt het Fonds projecten die mensen met een beperkte mobiliteit (rolstoelgebruikers, maar ook gezinnen met jonge kinderen, bejaarden, slechtzienden, enz.) de kans bieden gemakkelijker en op eigen ritme de natuur en het erfgoed van België te ontdekken. De balans na drie jaar met projectoproepen is meer dan positief. de oproep voor projecten in Deze oproep kon opnieuw op een ruime interesse rekenen, want maar liefst 120 dossiers werden bij de jury ingediend. Dit is twee keer meer dan in De jury, aangesteld door de Koning Boudewijnstichting, bestaat uit onafhankelijke deskundigen uit Vlaanderen en Wallonië, gespecialiseerd in de integratie van mindervaliden en in groen toerisme en gezinsrecreatie. De jury wordt voorgezeten door Philippe Laurent, voormalig voorzitter van het Agence wallonne pour l Intégration des Personnes Handicapées. Elia besliste vorig jaar het thema lichtjes om te buigen. Ontdekking en verwondering: naar nieuwe vrijetijdsbestedingen voor iedereen werd het onderwerp van Een budget van werd verdeeld onder 28 originele projecten die werden geselecteerd met een maximum van per project. De vertegenwoordigers van het Cultureel Centrum de Werft - vzw Prokc uit Geel ontvangen hun sponsoring van het Elia-fonds uit handen van Philippe Laurent (rechts) 29 Elia Jaarverslag 2005

33 Laureaten Elia Fonds NAAM PROJECT ORGANISATIE PLAATS Opvoering van de muzikale komedie Emilie Jolie door blinde kinderen La compagnie de la Taupinière Aide aux enfants handicapés de la vue et de l ouie Toegankelijk strand en natuur van De Panne Gemeentebestuur De Panne De Panne Sluit je ogen en zie de prehistorie Tentoonstelling in het donker Préhistosite de Ramioul Flémalle De beleving van de Antwerpse ruien Vzw VVV Antwerpen Antwerpen Begeleide fietstochten voor iedereen Vzw Pro Velo Elsene Sporta To walk again centrum Vzw Sporta Vakantie Westerlo Aanpassing van een begeleid bezoek voor mensen met een visuele handicap: Het historisch hart van Luik Toeristische dienst stad Luik Luik Steden Anders Bekeken - Sint-Truiden Vereniging van personen met een handicap Sint-Truiden Aangepast tuinieren Vzw Nature et Progrès Jambes Die andere Thuismatch - Replay CC de Werft - vzw Prokc Geel De tuin voor iedereen toegankelijk CC La Posterie Courcelles Natuur voor iedereen in De Liereman Vzw Natuurpunt Beheer Mechelen Rivier, vijver, bijenhuis en moestuin binnen het bereik van iedereen La Ferme du Monceau vzw La Boîte à Couleurs Juseret Bijzondere muziekopleiding Stadsbestuur Mechelen Mechelen Iedereen aan boord Vzw My Choice Elsene Snoezelspeeltuin Vzw Het Balanske Tielt-Winge Sensibilisering van conservatoren van musea en organisatoren van tentoonstellingen voor een betere toegankelijkheid voor personen met een visuele handicap Belgische Vereniging voor de bevordering van blinden en slechtzienden Ontdek Limburg Vlaamse Federatie van Gehandicapten Limburg Provincie Limburg Zinnode Dans van de Mobiliteit van de ZinnekeParade CC Jacques Frank Sint-Gillis Integratie van gehandicapten door aangepaste wandelingen voor rolstoelgebruikers en minder mobiele personen Gemeentelijke Gehandicaptenraad van Schoten Schoten Onthaal van gehandicapte personen in een jeugdvereniging Katholiek Scoutsverbond Baden-Powell van België België Tandem Gemeentelijke Sportraad Huldenberg Huldenberg Handi-Nature Vzw Action Nature Biévène Op weg met de aangepaste huurfiets Vzw De Stroom Kortrijk Veilig fietsen Sint-Gregorius Gentbrugge Hij loopt voor mij, mijn groene 4x4! Les Cavaliers d Autre Chose Maransart Langs het water Circuit voor blinden en slechtzienden Gemeentelijke Dienst voor Toerisme van Barvaux-Durbuy Ukkel België Durbuy 30 Elia Jaarverslag 2005

34 JAARVERSLAG 2005 MANAGEMENT EN AANDEELHOUDERS 32 Informatie voor de aandeelhouders 36 Bestuur van de onderneming 31 Elia Jaarverslag 2005

35 INFORMATIE VOOR DE AANDEELHOUDERS Succesvolle beursintroductie Sinds juni 2005 noteert het aandeel Elia op Euronext Brussel. In totaal werden 18,9 miljoen aandelen aangeboden aan de markt aan een introductieprijs van 26,50, waarvan 16,6 miljoen bestaande en 2,3 miljoen nieuwe aandelen. De bestaande aandelen werden aangeboden door Electrabel, dat zijn participatie verkleinde van 64,05% naar 27,45% en SPE, dat zijn participatie verminderde van 5,95% naar 2,55%. De nieuwe aandelen dienden voor een kapitaalverhoging van 150 miljoen, een operatie die eveneens door de bestaande aandeelhouders pro rato van hun nieuw belang werd onderschreven, namelijk Publi-T voor 30%, Electrabel voor 27,45% en SPE voor 2,55%. Deze kapitaalverhoging geeft Elia middelen om een ambitieus investeringsprogramma te financieren. De beursgang was een zeer groot succes met een totale vraag die meer dan 10 maal hoger lag dan wat aangeboden werd, waardoor de operatie na 5 dagen vervroegd werd afgesloten. De beursintroductie werd ook gekenmerkt door de grootste vraag ooit in België van privé-investeerders, in totaal méér dan , voor een totaal bedrag van 1,5 miljard. Daarom werd 36% van de aangeboden aandelen toegewezen aan deze privé-investeerders, aanzienlijk meer dan oorspronkelijk voorzien. Voorts werd 36% toegewezen aan Belgische institutionele investeerders en 28% aan andere Europese institutionele investeerders. Stevige start Op 20 juni werden de aandelen voor het eerst genoteerd tegen 28,75, dit is 7,8% meer dan de inschrijvingsprijs. De slotkoers op de eerste handelsdag bedroeg 27,80. De rest van het jaar heeft de koers van het aandeel Elia een heel mooie weg afgelegd: het sloot op 31 december 2005 af op 31,50, een stijging van 18,9% ten opzichte van de inschrijvingsprijs. Het overzicht van de maandelijkse statistieken van het Elia-aandeel op Euronext Brussel Maand Volume (daggemiddelde) Slotkoers Hoogste koers Laagste koers Freefloat omloopsnelheid Beurs kapitalisatie in miljoen Juni ,40 28,95 27,70 36,71% 1353 Juli ,40 28,75 28,01 10,41% 1360 Augustus ,64 32,50 28,35 26,39% 1515 September ,53 32,82 31,00 13,77% 1510 Oktober ,80 32,00 31,35 11,36% 1523 November ,79 32,30 31,52 6,01% 1523 December ,50 32,05 31,50 4,79% juni - 31 december ,50 32,50 27,70 109,44% Elia Jaarverslag 2005

36 Het aandeel heeft uitstekend gepresteerd in vergelijking met zijn sectorgenoten (DJ Stoxx Utilities-index, +10,1%) en in vergelijking met de Belgische index BEL20 (+14,8%). De laagste koers in 2005 bedroeg 27,70 en op 8 september 2005 werd een piek bereikt met een koers van 32,82. Met uitstaande aandelen bedroeg de marktkapitalisatie eind december Vanaf de beursgang tot eind 2005 werden in totaal aandelen Elia op de beurs van Euronext Brussel verhandeld. Het gemiddelde handelsvolume vanaf 21 juni tot het einde van het jaar bedroeg aandelen per dag. Evolutie en dagelijks volume van het Elia-aandeel sinds de beursgang volume in miljoen stuks koers in 0,9 33 0,8 32 0,7 31 0,6 30 0,5 29 0,4 28 0,3 0,2 27 0, Het Elia-aandeel en zijn codes 25 Juni 2005 Juli 2005 Aug 2005 Sep 2005 Okt 2005 Nov 2005 Dec 2005 Elia-aandeel op de beurs Beurs Euronext Brussel Index BEL MID Ticker ELI ISIN BE Bloomberg code ELI BB Reuters code Elia-strips op de beurs ELI BR Beurs Euronext Brussel Ticker ELIS ISIN BE Bloomberg code ELIS BB Reuters code ELIS BR De evolutie van het Elia-aandeel in 2005 vergeleken met beursgenoteerde sectorgenoten Terna, Red Electrica en National Grid en de Dow Jones Utility Index Juni 2005 Juli 2005 Elia Terna 33 Elia Jaarverslag 2005 Aug 2005 Sep 2005 Okt 2005 Red Electra National Grid Nov 2005 Dec 2005 Dow Jones Utility Index

37 Kapitaalverhoging voor het personeel Ook de afzonderlijke kapitaalverhoging in juli 2005, voorbehouden voor het personeel van Elia, kende een groot succes. Het aanbod werd 5 maal overschreven en in totaal werden nieuwe aandelen gecreëerd. Bijna vier op de vijf personeelsleden van Elia tekenden in op dit aanbod. De werknemers konden aandelen kopen met een korting van 16,66% op de inschrijvingsprijs van de beursgang. Deze aandelen moeten 2 tot 5 jaar (fiscale tranche) worden bijgehouden. Aandeelhoudersstructuur De aandeelhoudersstructuur van Elia System Operator op 31 december 2005 Aandelen Participatie Stemrechten Publi-T ,00% 30,00% Electrabel ,45% 27,45% Publipart ,55% 2,55% Personeel ,54% 0,54% Free float ,46% 39,46% Totaal ,00% 100,00% Personeel Free float Publi-T Electrabel Publipart 0,54% 39,46% 30% 27,45% 2,55% Elia System Operator Economische eenheid 99,99% (*) Elia Asset 22,17% 100% 100% 60% HGRT Elia Re Bel Engineering Belpex (*) Elia System Operator en zijn dochter, Elia Asset, werken als een economische eenheid onder de naam Elia. Bel Engineering is Elia s engineeringbedrijf en Elia Re Elia s herverzekeringsmaatschappij. Belpex is de Belgische energiebeurs, waar elektriciteit, die de volgende dag moet worden geleverd, anoniem wordt verhandeld en waar een transparante referentieprijs voor de markt wordt bepaald. De aanvang van de handel op Belpex is gepland in het derde kwartaal van HGRT is een holding van Europese transmissienetbeheerders die een participatie heeft in de Franse energiebeurs Powernext. 34 Elia Jaarverslag 2005

38 Transparantieregels Deelnemingen van ten minste 5% (of een veelvoud van 5%) van het totale aandelenkapitaal moeten zowel aan de CBFA als aan de onderneming worden gemeld, overeenkomstig de Belgische transparantiewet van 2 maart Dividend Op 21 maart 2006 besliste de raad van bestuur de algemene vergadering van de aandeelhouders op 9 mei 2006 de volgende winstuitkering voor te stellen. In overeenstemming met het dividendenbeleid en onder voorbehoud van goedkeuring van de winstverdeling door de jaarlijkse algemene vergadering, wordt een normaal dividend van 60,83 miljoen of 1,27 per aandeel (bruto) voorgesteld. Dit geeft een nettobedrag van 0,9525 per aandeel zonder VVPR-strip of van 1,0795 per aandeel met VVPR-strip. Aandelen aan toonder zullen worden uitbetaald in de kantoren van de volgende betaalagenten: Fortis Bank, ING België, KBC Bank en Dexia Bank. Voor aandelen die op een effectenrekening worden aangehouden, zal de bank of de effectenmakelaar de uitbetaling van de dividenden automatisch afhandelen. Voor aandelen op naam zal Elia de aandeelhouders in zijn register rechtstreeks uitbetalen. Financiële kalender 22 maart 2006 Publicatie jaarresultaten 2005 (voorbeurs) Analistenvergadering 18 april 2006 Jaarverslag beschikbaar op de website 9 mei mei september 2006 Algemene vergadering van de aandeelhouders (11 uur 30) Betaling dividend over 2005 (coupon nr. 1) Publicatie halfjaarresultaten 2006 (voorbeurs) Dividendbeleid Elia System Operator is statutair verplicht om minstens 85% van de winst na afhouding van de 5% wettelijke reserve uit te keren, zijnde een uitbetalingsratio van 81% van de gerapporteerde winst. Rekening houdend met de financiële markt en de regelgeving, zal Elia de mogelijkheid onderzoeken om het uitbetalingsniveau te verhogen, tot ongeveer 90%, als een recurrente doelstelling. 35 Elia Jaarverslag 2005

39 BESTUUR VAN DE ONDERNEMING Samenstelling bestuursorganen Raad van bestuur Hoedanigheid VOORZITTER Ronnie Belmans - Benoemd tot voorzitter voor 3 jaar op 24 mei 2005 VICE-VOORZITTERS Francis Vermeiren - Benoemd tot vice-voorzitter voor 3 jaar op 30 juni 2005 Thierry Willemarck - Benoemd tot vice-voorzitter voor 3 jaar op 30 juni 2005 BESTUURDERS Willy Bosmans Clement De Meersman Johan De Roo Jacques de Smet Claude Grégoire Jean-Marie Laurent Josi Ingrid Lieten 1,2 Walter Peeraer Luc Van Nevel Electrabel Publi-T Onafhankelijke Electrabel Onafhankelijke Publi-T Onafhankelijke Publi-T Onafhankelijke Onafhankelijke Electrabel Onafhankelijke Alle bestuursmandaten verstrijken na afloop van de algemene vergadering in Gecoöpteerd door de raad van bestuur van 22 december 2005, ter vervanging van Hilde Laga, die ontslag nam als bestuurder met ingang vanaf 1 juli Na bekrachtiging van het mandaat door de algemene vergadering van de aandeelhouders van 9 mei Bovenste rij (van links naar rechts): Jacques de Smet, Walter Peeraer, Jean-Marie Laurent Josi, Johan De Roo, Claude Grégoire, Willy Bosmans, Clement De Meersman, Francis Vermeiren, Thierry Willemarck Onderste rij (van links naar rechts): Luc Van Nevel, Ronnie Belmans, Ingrid Lieten 36 Elia Jaarverslag 2005

40 Comité corporate governance Thierry Willemarck (voorzitter) Luc Van Nevel Hilde Laga (tot 1 juli 2005) Ingrid Lieten (vanaf 9 februari 2006) Auditcomité Clement De Meersman (voorzitter) Johan De Roo Jacques de Smet (ter vervanging van Pierre Meyers) Directiecomité Voorzitter en Chief Executive Officer - Daniel Dobbeni Vice-voorzitter en Chief Corporate Officer - Jacques Vandermeiren Directeur Grid Services - Markus Berger Chief Financial Officer - Jan Gesquière Chief Executive Officer Bel Engineering - Roel Goethals Directeur Transmission - Hubert Lemmens Directeur Customers & Market - Frank Vandenberghe Vergoedingscomité Jean-Marie Laurent Josi (voorzitter) Willy Bosmans Jacques de Smet (ter vervanging van Pierre Meyers) College van de commissarissen KPMG, Bedrijfsrevisoren, vertegenwoordigd door Erik Clinck Ernst & Young, Bedrijfsrevisoren, vertegenwoordigd door Jacques Vandernoot Bovenste rij (van links naar rechts): Roel Goethals, Jan Gesquière, Daniel Dobbeni, Jacques Vandermeiren, Markus Berger Onderste rij (van links naar rechts): Frank Vandenberghe, Hubert Lemmens 37 Elia Jaarverslag 2005