Veranderingen in de Drank- en Horecawet

Transcriptie

1 Veranderingen in de Drank- en Horecawet In 2013/2014 verandert de Drank- en Horecawet (verder afgekort als de DHW). IVA-, Barcode, Barveilig- en EHBDu- trainers krijgen hiermee te maken in de overdracht naar hun deelnemers. Een reden om de meest relevante veranderingen op een rij te zetten. Inhoud 1. De Drank- en Horecawet algemeen 2. Nieuwe bepalingen in de DHW vanaf Gemeenten 2.2 Jongeren 2.3 Horeca- en paracommercie 2.4 Vernieuwde regels voor de paracommercie 2.5 Supermarkten en slijterijen 3. Gemeentelijke verordeningen per inrichting in kaart gebracht 4. Overzicht sancties 4.1 Bestaande sancties (ook in de veranderde wet nog aanwezig) 4.2 Nieuwe sancties vanaf FAQ's 6. Vragen aan de gemeente ter voorbereiding op een training Literatuur 1. De Drank- en Horecawet algemeen De DHW (sinds 1964) ordent de distributie van alcoholhoudende drank. Kern van de wet: alcoholgebruik kan leiden tot gezondheidsschade, overlast en ongevallen er is een gemeentelijke vergunning vereist voor het schenken van alcoholhoudende drank in de horeca en de verkoop van sterke drank in slijterijen voor de detailhandelverkoop van zwakalcoholhoudende drank is geen vergunning vereist voor het verkrijgen van een vergunning zijn enkele eisen: leidinggevenden moeten voldoen aan leeftijdseisen (21 jaar of ouder), zedelijkheidseisen (geen crimineel verleden) en eisen ten aanzien van kennis en inzicht in verantwoord verstrekken (meestal Verklaring Sociale Hygiëne). Ook de inrichting zélf moet aan basiseisen voldoen. om het alcoholgebruik onder jongeren zoveel mogelijk te helpen voorkómen, kent de Drank- en Horecawet leeftijdsgrenzen voor de verkoop van alcohol. o onder de 16 jaar geen verkoop van zwakalcoholhoudende drank (gedistilleerd met minder dan 15% alcohol, wijn en bier) o o onder de 18 geen verkoop van sterke drank (gedistilleerd met 15% alcohol of meer) alle verstrekkers van alcohol (barkeepers, slijters, caissières en dergelijke) dienen de leeftijd van jongeren vooraf vast te stellen

2 2. Nieuwe bepalingen in de DHW vanaf 2013 Hieronder volgen per doelgroep de nieuwe bepalingen die ingang vinden per 1 januari Gemeenten Gemeenten krijgen meer bevoegdheden op het gebied van regelgeving en handhaving. Het toezicht op de naleving van bijna alle bepalingen van de DHW gaat van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit naar de gemeenten. Het uitgangspunt hierbij is dat gemeenten het toezicht efficiënter in kunnen zetten en vaker toezicht kunnen uitoefenen. De burgemeester wordt voortaan bevoegd gezag, hij wijst de nieuwe gemeentelijke toezichthouders aan en mag vanaf 1/1/2013 straffen in de vorm van schorsing en het intrekken van vergunningen. De gemeenteraad krijgt meer mogelijkheden om beter invulling te geven aan het alcoholbeleid. Voor alle horecalokaliteiten en terrassen wordt een minimum toelatingsleeftijd vastgesteld met een koppeling aan sluitingstijden. Daarnaast krijgt de gemeenteraad de mogelijkheid prijsacties in supermarkten en de horeca (bijvoorbeeld happy hours) in een verordening te verbieden of te reguleren. Gemeenten worden verplicht voor paracommerciële instellingen een verordening op te stellen waarin onder andere de dagen en tijdstippen van alcoholverkoop worden vastgelegd. Deze verordening moet uiterlijk 1 januari 2014 opgesteld zijn. 2.2 Jongeren Jongeren onder de 16 jaar zijn strafbaar als ze alcohol bezitten of voor consumptie gereed hebben op voor het publiek toegankelijke plaatsen zoals in een horecagelegenheid, winkelcentra (niet binnen de winkel), parken/plantsoenen en de openbare weg. Doel strafbepaling: o Beschermingsmaatregel waarmee het alcoholgebruik onder jongeren onder de 16 jaar wordt tegengegaan. o Vermindering van het feit dat oudere personen alcohol kopen en dit in de horeca of op straat doorgeven aan jongeren onder de leeftijdsgrens. o Ordemaatregel waarmee overlastgevende drinkende jeugd op straat kan worden aangepakt. 2.3 Horeca- en paracommercie Als jongeren onder de 16 in de horeca of een paracommerciële inrichting alcohol in bezit hebben of voor consumptie gereed hebben, heeft dit gevolgen voor de ondernemer Vernieuwde sancties (zie ook hoofdstuk3): o Bij overtreding kan de burgemeester de vergunning intrekken voor het lokaal waar de overtreding heeft plaatsgevonden. Ook kan een gemeente besluiten om eerst waarschuwingen te geven en pas bij herhaaldelijke overtreding (2-3x) de vergunning o in te trekken. De burgemeester is bij machte om een horecavergunning al na één overtreding te schorsen. De schorsingsperiode varieert tussen de 1 en 12 weken waarin de zaak gesloten blijft. o Toelatingsleeftijd: onder de 18 niet meer van 23:00 tot 8:00, nachthoreca = altijd 18+ Voordelen voor horecabedrijven: de administratieve lasten worden verminderd. Een ondernemer hoeft een nieuwe leidinggevende alleen nog maar bij de gemeente te melden en er hoeft geen nieuwe vergunning meer te worden aangevraagd. Voorheen was dit wel het geval. 2.4 Vernieuwde regels voor de paracommercie 2 leidinggevenden met sociale hygiëne

3 Het bestuursreglement is nog steeds verplicht maar krijgt een iets andere invulling. De kwalificatienormen voor de instructie (IVA) voor barvrijwilligers en de wijze waarop het bestuur denkt toe te zien op de naleving van het reglement moeten erin opgenomen worden. Omdat de schenktijden regionaal vastgelegd zijn behoeft dit geen vermelding meer in het reglement. De registratie van de barvrijwilligers die een IVA gevolgd hebben is verplicht. Het reglement en de registratie van barvrijwilligers is bij de vereniging aanwezig. Straffen en boetes: zie paragraaf 2.3, 3.1 en 3.2. Er komen gemeentelijke, vaststaande schenktijden. Schenkverbod voor: o gebruik van ruimte door derden van persoonlijke aard (bruiloften en partijen) o mensen die niet rechtstreeks met de activiteiten van de vereniging verbonden zijn (oneerlijke mededinging) o sterke drank Een ontheffing van het schenkverbod kan bij de burgemeester aangevraagd worden voor ten hoogste 12 dagen. Hiervan hoort een afschrift bij de vereniging aanwezig te zijn. 2.5 Supermarkten en slijterijen In supermarkten en slijterijen is geen indirecte verstrekking en/of consumptie ter plaatse toegestaan. Maar het verkopen van alcohol aan jongeren onder de 16 aan de hand van de wetswijziging kan ook hier harder worden aangepakt. Supermarkten en andere detailhandelaren die binnen één jaar drie keer de wet overtreden op het verkopen van alcohol aan jongeren onder de 16 kunnen een tijdelijke schorsing op de verkoop van alcoholhoudende drank krijgen. Schorsing supermarkten = één tot twaalf weken en dan alleen op alcoholhoudende dranken (een horecavergunning kan al na één overtreding worden geschorst). 3. Gemeentelijke verordeningen per inrichting in kaart gebracht Onderstaande voorschriften kunnen deel uit maken van de verordening die in 2013 door gemeenten op te stellen is (bron: modelverordening STAP). Horeca- inrichting Extra voorschriften door burgemeester bij vergunningverlening Happy hours: minimaal 24 uur tussen de stunts, maximaal 40% prijsvermindering Toelatingsleeftijd: 18+ tussen 23:00 en 8:00 (nachthoreca is altijd 18+) Commerciële kantines Schenktijden: ma- do 17:00-23:00, vrij- zo 15:00-21:00* Verbod sterke drank* Paracommerciële inrichtingen Schenktijden: ma- do 17:00-23:00, vrij- zo 15:00-21:00* Andere schenktijden voor bepaalde type paracommerciële inrichtingen* Verbod van alcohol bij bijeenkomsten van privépersonen & derden*** Verbod sterke drank* Detailhandel Prijsacties: minimaal 1 week tussen de acties, maximaal 30% prijsvermindering Slijters: extra voorschriften bij vergunningverlening Verder: Tijdelijke alcoholverstrekkingsverboden (bepaalde tijd of gebied) APV * ontheffing mogelijk door burgemeester (soms tijdelijk) ** Verplichte honorering ontheffingsverzoek indien geen sprake van effectieve concurrentie

4 4. Overzicht sancties Er is een aantal sancties die de gemeente in haar handhavingsbeleid kan toepassen: bestuurlijke boete opleggen procesverbaal opgemaakt door een BOA (artikel 45, 21, 20 lid 6 en 7) intrekken/schorsen DHW- vergunning tijdelijk stilleggen alcoholverkoop in de detailhandel toepassen bestuursdwang (sluiting, bezoekers verwijderen) dwangsom Welk instrument gekozen wordt is afhankelijk van het handhavingsbeleid van de gemeente. In het handhavingsbeleid staat per overtreding benoemd welke sancties van toepassing zijn en hoe hiermee wordt omgegaan. Hieronder volgt een algemeen overzicht van bestaande en nieuwe sancties. 4.1 Bestaande sancties (ook in de veranderde wet nog aanwezig) Onderwerp Artikel Bijzonderheden Intrekken vergunning 31 DHW Bij gevaar openbare orde, niet langer voldoen aan inrichtingseisen aan leidinggevende Bevoegdheid: burgemeester va 2013 Verwijderen van bezoekers 36 DHW Bevoegdheid toegang te ontzeggen. Bevoegdheid: burgemeester. Dwangsom/bestuursdwang 125 Gemeentewet Om naleving van regels af te dwingen. In praktijk blijkt de dreiging vaak al te werken. Sluiting van een horecagelegenheid 174 Gemeentewet Vorm van bestuursdwang. 4.2 Nieuwe sancties vanaf 2013 Onderwerp Artikel Bijzonderheden Schorsen van vergunning 32 DHW Maximaal 12 weken, afstemmen op ernst overtreding. Bevoegdheid burgemeester. Bestuurlijke boete 44 DHW Rechtstreeks opgelegd door burgemeester zonder tussenkomst van rechter. Boete geïnd door gemeente, afhankelijk van overtreding, herhaling en grootte onderneming. Three strikes out 19a DHW 3 e keer overtreding = verbod verkoop alcohol. minimaal 1 week, maximaal 12 weken. Ook voor supermarkten. Bevoegdheid: burgemeester. 5. FAQ's Wordt de leeftijdsgrens straks 18+? De leeftijdsgrens blijft voorlopig zoals voorheen, dus 16. Een verandering is in wetswijziging van 2013 niet meegenomen. Maar er wordt door diverse kanalen gepleit voor een verandering naar 18+ bij de volgende wetsverandering. Welke straffen kunnen jongeren krijgen? Jongeren kunnen beboet worden door de politie en een daarvoor bevoegde BOA (Bijzonder Opsporingsambtenaar). Nog niet alle toezichthouders zijn BOA's, maar de ambtenaren die de DHW gaan handhaven moeten een extra opleiding hiervoor volgen.

5 De straffen voor jongeren vallen onder de landelijke, strafrechtelijke regeling. Boetes die betaald worden, worden door het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) geïnd en gaan niet naar gemeente. Hoe hoog de boete is, is bij het schrijven van dit document nog niet duidelijk. Waar mogelijk kan ook een HALT- traject ingezet worden. Vraag is nog hoe duur dit is en wie dit zal moeten betalen (opvoeders of met subsidie van de gemeente). Wat wordt de taak van de Voedsel- en Warenautoriteit? De Algemene Inspectiedienst (AID), Plantenziektenkundige Dienst (PD) en Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) zijn per 1 januari 2012 gefuseerd tot Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). De VWA controleerde in het verleden onder andere op alcoholverkoop in de horeca. Deze taak gaat vanaf 2013 over naar de gemeente. De NVWA begeleid de overgang van controles naar gemeentes. De VWA blijft wel de tabaksinspecties uitvoeren. Wie gaat in de praktijk de controles bij de horeca uitvoeren? Toezichthouders (BOA's) DHW in dienst van de gemeente Het staat van overheidswege niet vast hoeveel controleurs een gemeente moet aanstellen, hier is ook geen controle op. Bij ROC's is vanaf september 2012 de cursus Toezichthouder DHW te volgen. Wie ziet op de uitvoering toe? Het ministerie ziet op het uitvoeren van controles toe. Maar het blijft aan de afzonderlijke gemeente hoe zij hun eigen controle invult. Hoe nu verder? Jongeren onder de 16 kunnen per 1 januari 2013 strafbaar gesteld worden voor het in bezit hebben van alcohol in openbare ruimten. Uiteraard is er voor gemeenten altijd tijd nodig om een en ander ook daadwerkelijk in praktijk te brengen. Gemeenten hebben hiervoor de tijd tot januari 2014, dan moet het lokaal alcoholbeleid ingevoerd zijn. In januari 2016, na 2-3 jaar praktijk, komt een evaluatie door het ministerie. Wat wijzigt er voor kleinschalige of eenmalige evenementen? In enkele opzichten wordt de regelgeving rond alcoholverstrekking tijdens evenementen versoepeld. De persoon die leiding geeft aan de alcoholverstrekking tijdens evenementen hoeft op grond van de nieuwe wet niet meer verplicht te beschikken over een Verklaring Sociale Hygiëne. Dit maakt het voor burgers en ondernemers zonder horeca- of slijterijbedrijf gemakkelijker een dergelijke ontheffing aan te vragen, bijvoorbeeld voor een eendaags kleinschalig evenement. Ook wordt niet meer geëist dat hij of zij niet onder curatele staat, dan wel uit het ouderlijk gezag of voogdij is ontzet. De beslissing om een ontheffing te verlenen voor bijzondere tijdelijke evenementen blijft een bevoegdheid van de burgemeester. Waar vind ik meer informatie? Handreiking voor gemeentes, door STAP en een aantal gemeentes geschreven, download: NVWA september: congres STAP "Modelverordening DHW", informatie: - en- horecawet/bijeenkomst- verordening.html voor praktijkvoorbeelden

6 6. Vragen aan de gemeente ter voorbereiding op een training Omdat in de toekomst het alcoholbeleid van de verschillende gemeentes nogal kan verschillen kunnen we geen algemene richtlijn geven. Toch moet je, om een IVA of horecatraining te geven op de hoogte zijn van de gemeentelijke bepalingen, temeer omdat er waarschijnlijk tijdens de training naar gevraagd zal worden. Het is zaak om als trainer zelf hiernaar bij de gemeente te informeren. Hier een aantal vragen en tips die je op weg kunnen helpen: Om te beginnen: Sommige gemeenten zijn een regionaal samenwerkingsverband aangegaan op het gebied van alcohol, drugs en jeugd. Hierdoor kunnen een aantal regels hetzelfde zijn binnen een dergelijk samenwerkingsverband. Om hier duidelijkheid over te krijgen is het belangrijk te ontdekken wie is de gemeentelijke medewerker (de kwartiermaker) is die een centrale rol vervult in de veranderingen van het DHW en het implementeren van die veranderingen. Vraag bij de gemeente na wie deze persoon is, wat zijn/haar exacte rol is en of hij/zij jouw contactpersoon mag blijven bij vragen of verdere gemeentelijk vernieuwingen. Heeft de gemeente al een verordening voor de paracommercie? Zo ja, vraag om details, zie hieronder. Zo nee, denkt de gemeente hiermee aan de slag te gaan. Wanneer? Wanneer volgt invoering van de verordening? (dit kan tot januari 2014) Als een verordening is ingevoerd of binnenkort wordt ingevoerd: Zijn nieuwe schenktijden bepaald voor verenigingen? Zo ja, welke? Zijn schenkverboden verordend bij gebruik van ruimte van persoonlijke aard en/of voor mensen die niet rechtstreeks aan de vereniging verbonden zijn? Welke (tijdelijke) verstrekkingverboden gelden de aanstaande weken/maanden in bepaalde wijken/parken/uren van de dag? (Deze informatie is ook te vinden op gemeentesites) Welke ontheffingen voor specifieke vereniging zijn er? (Deze vraag kan ook door de vereniging zelf beantwoord worden, de ontheffingstoestemming moet dan bij de vereniging aanwezig zijn en is slechts 12 dagen geldig) Wat is het handhavingsbeleid van de gemeente (boetes schorsingen e.d.) voor: o de jongeren? o de horeca? o de paracommerciële instellingen?

7 Literatuur 2012 Handreiking Drank en Horecawet voor gemeenten. Den Haag, Ministerie van VWS Concepttekst nieuwe Drank en Horecawet. Den Haag, Ministerie van VWS NVWA Procedure- opleggen bestuurlijke boetes DHW. Utrecht, NVWA Haan- Gerding A.; Hoorgenraad C.; Hurkmans G.; Vooren, H. van Ginneken S.; Mulder J. van Zoest F.. Modelverordening Drank en Horecawet. Utrecht, STAP Handreiking voor gemeenten West Brabant. Beleidsregels voor ontheffing artikel 35 van de Drank- en Horecawet. Projectgroep Drank en Horecawet West Brabant "Think before you drink" Weingart S. IVA trainersmap, handboek voor trainers. Utrecht, Trimbosinstituut Colofon September 2012 Susanne Weingart, Trimbos- instituut Met dank aan: Ton Leenders, Brijder Jeugd Noord- Holland Rob Bovens, Trimbos- instituut Denise van Kesteren, Trimbos- instituut