Portefeuillehouder: P.E. Broeksma Behandelend ambtenaar K. Schuurman, (t.a.v. K. Schuurman)

Transcriptie

1 Vergadering: 3 september 2013 Agendanummer: 3 Status: Informerend Portefeuillehouder: P.E. Broeksma Behandelend ambtenaar K. Schuurman, gemeente@winsum.nl (t.a.v. K. Schuurman) Aan de gemeenteraad, Onderwerp: Vergroten belevingswaarde plantsoen Voorgestelde besluit: 1. In te stemmen met het voorstel Groen met kleur ; beschikbaar te stellen voor uitvoering van de concrete plannen en dit te dekken door een onttrekking te plegen aan de Algemene reserve; 3. Een fonds van beschikbaar te stellen voor initiatieven van inwoners en dit te dekken door een onttrekking te plegen aan de Algemene reserve. Inleiding Groen met kleur Het verwachtingspatroon van inwoners van hoe het openbaar groen er uit moet zien, komt niet altijd overeen met de gerealiseerde kwaliteit. Dit betekent overigens niet dat de geleverde kwaliteit afwijkt van de groenkwaliteit zoals die door de gemeenteraad is vastgesteld. Midden vorige eeuw leek openbaar plantsoen in veel opzichten nog op particulier groen. Dit geldt zowel voor de wijze van onderhoud als de toegepaste beplanting. Vanaf de jaren tachtig in de vorige eeuw begon dit duidelijk te veranderen en werd gezocht naar alternatieve beheervormen. Het terugdringen van chemische onkruidbestrijdingsmiddelen en afnemende budgetten speelde daarbij een belangrijke rol. Ecologisch beheer werd nogal eens gezien als dé oplossing. Dit mislukte vaak omdat er onvoldoende werd geïnvesteerd in voorbereiding en begeleiding. Het resultaat is dat vooral veel arbeidsintensief sierplantsoen, zoals rozen en bloemperken, zijn vervangen door bodembedekkende heestersoorten als Cotoneaster (dwergmispel) en Symphoricarpus (sneeuwbes). Pagina 1 van 8

2 Er is gebruik gemaakt van een relatief beperkt sortiment waardoor openbaar plantsoen veelal een eenheidsworst werd. De huidige tendens in het openbaar groen is dat het zoeken naar kostenverlaging onverminderd doorgaat. Hoe bespaar ik op onderhoudskosten? Waar is nog wat te halen? In een ontwerp vormen, meer dan ooit, de toekomstige beheerkosten een belangrijk uitgangspunt. Ook bij herinrichting van bestaand plantsoen worden structurele beheerkosten nadrukkelijk meegewogen. Het resultaat van jarenlange kostenverlaging is dat het openbaar groen is versoberd. Het geschetste beeld is er mede oorzaak van dat de waardering van bewoners niet heel groot is. Men vindt het vaak saai, de belevingswaarde is laag. Dit geldt vooral voor groen in woongebieden. Met name het gemis aan bloei en kleur is een veel gehoorde klacht. Mogelijkheden Met de wetenschap dat deze tendens nog steeds doorgaat, rijst de vraag of er mogelijkheden zijn om de belevingswaarde van openbaar groen in de kernen te vergroten. Kunnen we naast efficiënter en goedkoper toch ook iets bieden waardoor de woonomgeving aantrekkelijker wordt? Wij denken dat daar, op een bescheiden niveau, best wel mogelijkheden voor zijn zonder de structurele kosten te laten stijgen. Allereerst zullen wij bij het kiezen van beplanting in het kader van nieuwe aanleg, herinrichting of omvorming nog nadrukkelijker het aspect van belevingswaarde meewegen. Bijkomend voordeel is overigens dat de genoemde mogelijkheden ook heel goed aansluiten op het bijvriendelijker inrichten van plantsoen. Bijenpopulaties hebben het de laatste jaren namelijk moeilijk. Er wordt de laatste tijd daarom regelmatig gepleit om openbaar groen aantrekkelijker te maken voor bijen. Wij stellen de volgende mogelijkheden voor a. De vastgestelde groenkwaliteit is benoemd als Basisniveau. Het streven is dat de inrichting het mogelijk maakt dit te bereiken. Wanneer bewoners een toegevoegde waarde wensen, zijn wij onder voorwaarden bereid daarin te investeren. De voorwaarden bestaan, naast praktische zaken, vooral uit een tegenprestatie in de vorm van zelfwerkzaamheid en het waarborgen van de continuïteit. Pagina 2 van 8

3 Bewoners kunnen hierdoor invloed uitoefenen op hun fysieke leefomgeving. Het sluit daarmee goed aan bij het collegeprogramma als het gaat om participatie. Uit contacten met bewoners blijkt dat er vaak bereidheid is om zelf ook iets te doen wanneer dat een meerwaarde oplevert van hun omgeving. Baflo Zelfinitiatief, Emmastraat b. De laatste jaren is het toepassen van vaste planten in het openbaar plantsoen in opkomst. Op experimentele basis en op kleine schaal doen wij dit ook. Hiermee is het mogelijk een groot deel van het jaar bloei en kleur aan het plantsoen toe te voegen. In principe hoeven deze beplantingen niet duurder te zijn dan andere. Het vraagt wel met name in de eerste paar jaar relatief veel arbeid. Wij zijn er daarom tot dusver terughoudend in geweest. In combinatie met participatie is dit zeker ook een hele goede mogelijkheid de belevingswaarde van het openbaar plantsoen te vergroten. Naast de hier voorgestelde locaties vragen wij aan inwoners om aanvullend te bedenken waar zij (bewoners van een straat, buurt- of dorpsvereniging, scholen) eventueel zelf vaste planten zouden willen zien. Daarvoor kan een deel van het budget beschikbaar worden gesteld. Onderstaand voorbeeld geeft een goede indicatie van het te bereiken effect. Onderstaand voorbeeld (zie foto herinrichting gemeentehuis ) geeft een goede indicatie van het te bereiken effect. Daar waar nu de vaste planten en het gazon op de voorgrond zichtbaar zijn, was tot vorig jaar nog een groot rozenperk. De investering was relatief klein terwijl het onderhoud nu structureel minder inzet vraagt. Pagina 3 van 8

4 De relatief smalle strook met vaste planten is de plusfactor die er voor zorgt dat de sobere inrichting toch voldoende belevingswaarde heeft. Herinrichting gemeentehuis c. In het vroege voorjaar heeft het openbaar groen relatief nog weinig belevingswaarde. Met bloembollen is het heel goed mogelijk om kleurige blikvangers te creëren. Dit geeft al vroeg in het jaar, afhankelijk van het gekozen sortiment, gedurende ongeveer zes tot acht weken veel kleur. Op ad hoc basis is dit op verschillende locaties in de gemeente al toegepast. Voorbeelden hiervan zijn in Winsum de berm langs de Sien Jensemalaan (narcissen), de rotonde in de N361 (narcissen en krokussen), en gazons aan de Bellingeweer (crocus). In Baflo vinden we dit bij de entree aan de provinciale weg (o.a. crocus). Najaar 2012 zijn op initiatief van bewoners van Tinallinge bij de dorpsentree bollen geplant (krokussen). De bloembollen in de Appelhof zijn ook daadwerkelijk door bewoners geplant. Dat dit iets is wat beslist gewaardeerd wordt, blijkt wel uit de positieve reacties die wij hierover krijgen. Wij stellen voor om dit verder uit te rollen. Te denken valt aan dorpsentrees, langs wijkontsluitingswegen en grote gazons in woonwijken. Afhankelijk van de toepassing is het mogelijk dit met een eenmalige investering te realiseren. Met goed beheer kunnen we bolbeplantingen minstens tien jaar in stand houden. De beheermaatregelen zijn niet of nauwelijks kostenverhogend. Pagina 4 van 8

5 Om de verschillende bolbeplantingen goed op elkaar af te stemmen, voert de afdeling RCCT dit uit. Wel zien wij mogelijkheden om inwoners hierbij te betrekken. We kunnen vragen om, aanvullend op een totaalplan, locaties te bedenken waar zij (bewoners van een straat, buurt- of dorpsvereniging, scholen) eventueel zelf bollen gaan planten. Daarvoor kan een deel van het budget beschikbaar worden gesteld. Voorbeeld van bolbeplanting Specifiek voor Sauwerd bestaat het plan om in het gazon van het Ranomiplantsoen middels een bolbeplanting nog iets te creëren dat de olympische prestaties van Ranomi Kromowidjojo blijvend symboliseert. Hiermee krijgt dit idee een extra dimensie. Omdat het plan uit het dorp zelf komt, is het waarschijnlijk ook heel goed mogelijk om het samen met het dorp uit te gaan voeren. Met name basisschool De Meander is hiervoor een goede optie. Ranomiplantsoen Sauwerd Pagina 5 van 8

6 Kosten Samen met omwonenden zijn er de laatste jaren al meerdere kleinschalige herinrichtingsprojecten uitgevoerd. Soms leidt dit ertoe dat bewoners vervolgens het onderhoud op zich willen nemen. De kosten daarvan kunnen beschouwd worden als herinrichtingskosten en worden gedekt door bestaand budget. Het gaat immers vaak ook om locaties die wij anders zelf zouden omvormen of herinrichten. Hetzelfde geldt voor de inrichtingskosten van de voorgestelde locaties met vaste planten. De kosten bestaan vooral uit een eenmalige investering in planten en bloembollen. Een groot deel van de bolbeplantingen zal machinaal geplant moeten worden. Dat werk zal niet in eigen beheer gedaan kunnen worden. Na een eerste globale verkenning streven wij naar m² bloembollen verdeeld over 31 locaties. De kosten daarvan ramen wij eenmalig op ; Wij stellen voor daarnaast een fonds van beschikbaar te stellen voor initiatieven met bollen of vaste planten; Financiële dekking Het college vraagt aan de raad om eenmalig een krediet van ter beschikking te stellen en dit te dekken door een onttrekking te plegen aan de Algemene reserve. Aanpak en globale planning Inventarisatie van in aanmerking komende locaties; Opstellen beplantingsplannen per dorp/wijk; Benaderen inwoners, scholen en dorps- en buurtverenigingen en mogelijkheid bieden projecten voor te stellen en/of te adopteren; Samen met participanten voorstellen uitwerken; Offertes opvragen; Opdrachtverstrekking; Planten bloembollen najaar 2013; Planten vaste planten voorjaar 2014; Overige groene participatieprojecten 2013 en 2014 (ook hierna mogelijk); Pagina 6 van 8

7 Samenvatting Voorstel Initiatiefnemer kosten Voorwaarden a Basiskwaliteit van groen Inwoners Inrichting uit bestaand Realistisch verhogen door toevoegen budget Continuïteit van een plus Onderhoud door inwoners Technische voorw. b Sobere inrichting Gemeente Inrichting is bestaand Realistisch opwaarderen door Inwoners budget Technische accenten bestaande uit Voor initiatieven voorw. vaste planten. inwoners putten uit fonds Onderhoud is kostenneutraal c Sobere inrichting opwaarderen door accenten bestaande uit bolbeplantingen. D.m.v. bolbeplanting symboliek toevoegen aan Ranomiplantsoen Gemeente Inwoners (incl. Ranomiplantsoen) Voor initiatieven inwoners putten uit voornoemd fonds van Totaal Realistisch Technische voorw. Onderhoud is kostenneutraal Inzet inwoners en/of school bij uitvoering Ranomiplantsoen Bijlagen: Overzicht mogelijke locaties Burgemeester en wethouders van Winsum, M.A.P. Michels, burgemeester drs. R.J. Bolt, secretaris Pagina 7 van 8

8 Agendanummer: Vergadering: De raad van de gemeente Winsum; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders; gelet op het bepaalde in de gemeentewet: b e s l u i t : 1. In te stemmen met het voorstel Groen met kleur ; beschikbaar te stellen voor uitvoering van de concrete plannen en dit te dekken door een onttrekking te plegen aan de Algemene reserve; 3. Een fonds van beschikbaar te stellen voor initiatieven van inwoners en dit te dekken door een onttrekking te plegen aan de Algemene reserve. Aldus vastgesteld door de raad van de gemeente Winsum in zijn openbare vergadering van De raad voornoemd, voorzitter, griffier, Pagina 8 van 8

9